NON LICEAT. ( Clericos). Hinc collige quod etiam clericis in minoribus ordinibus constitutis debet prouilere ordinator. arg. 28. distin. de his. Sed Romana ecclesia non cogit prouideri, nisi constitutis in sacris ordinibas. inf. eod. cum secundum apostolum. & c. episcopus.

Caput 3

CAPVT 3.

RATIO. (Proprijs) quod sibitanquam proprium teneat, vel heredibus dimittat per praebendas, non tamen proSSS hibentur hic diuidere.

Caput 4

CAPVT 1111. 1 Ordinator non cogitur prouidere ordinato. 2 An sit necessarium quod ordinator & ordinatus consentiat quod de patrimonialibus viuat.

EPISCOPVS. (Titulo). i. ecclesia. (Subministret) prqualitate ecclesiae & dignitate clerici. ff. de ali. & cib. leg. l. antepen. ff. de iu. do. quaero. (De paterna.)

1 Not. non cogi ordinatorem ordinato prouidere per decre. inf. eod. cum secundum. si de patrimonio sustentari valeat. ar. 1. q. 2. pastoralis. & c. clericos. tamen non creedimus e, quod qui habet beneficium, viuere debeat de patrimonio, sed de altari. inf. eod. cum secundum. arg. contra. 1. q. 2. pastoralis. sed ibi intendit actor canonicis prohibere, ne quis de patrimonio auaro thesaurizet, & bona ecclesiae expendat, alias autem bene licet bona sua conserua re haeredibus, & bona ecclesiae expende re.

2 (paterna) credimus autem necessarium, quod ordinator & ordinatus expresse consentiant, quod de patrimonialibuviuat, alioquin poterit petere beneficium ab ordinatore. ar. qui altari seruit, etc. inf. eo. cum secundum. Alii tamen contrarium dicunt. ar. pro eis hic. & inf. eo. tui. & credimus quod alius episcopus praeter proprium, non poterit eum ordinare sine titulo ecclesiae, quia non licet ibi conferre ordines, sicut nec alia sacramenta. inf. de paroch. c. 3. ar. 71. dist. primatus. Item non credimus, quod propter hoc patrimonium eius fiat ecclesiasticum, & quod alienandum sit cum solennitate canoniae, sed tamen si alienat ordinator, non debet ei prouidere, sed ipse ipsi imputet. Si tamen casu fortuito periret, deberet ei sicut alii prouidere. 7. quaestio. 1. praesentium. & c. pastoralis.

Caput 5

CAPVT V.

QVIA INTANTVM (Duas) inf. eo. de multa. (de multitudine) scilicet, praebendarum vel ecclesiarum.

Caput 6

CAPVT VI.

CVM TENEAMVR. ( Beneficium) repete quae dixi supde rescrip. mandatum. ( Commode) argumen. a contrario sensu, ergo si non potest commode sustentari valent literae, dic vt notatur sup. de rescrip. postulasti.

Caput 7

CAPVT VII.

REFERENTE. (Tuus) Scribitur ordinario. (Spoliauit) hoc habuit de consuetudine archidia. vt not. sup. de offic. archidi. cum satis. tamen in duobus peccauit archidia. quia ordinem iudiciarum non seruauit, non enim eum persententiam spoliauit, quod si fecisset teneret sententia, nec deberet sibi restitui ecclesia, cum sententia transiret in rem iudicatam, quia appellatio ad archiepiscopum facta, non potuit extinguere. 2. qon. 6. Metropol. Secundo peccauit, quia ei optionem eligendi non dedit. (Appellauit) & male, quia de speciali consuetudine erat, quod appellabatur postpositis medijs ad archiepiscopum, contra id quod est. 2. qon. 6. Metropol. & ff. de appel. Imperatores. Vel dic, quod hic non probatur factum archiepiscopi, licet de facto processerunt. (Restitutus) cum non teneret appellatio ad eum facta, non tenuit restitutio. ( Venire) siue pendente appellatione, quae non tenebat, siue post, quia non vult allegare suum ius, idcirco tenet excommunicatio. sup. de appel. si duobus. inf. eod. ad haec. (Adstrinxit) secundo. (maluerit) de rigore iuris esset vtraque priuandus. 7. quaestio. 1. si quis episcopus eos. sed hoc est de minima. sup. de transla. praela. c. quanto. hodie autem hoc est correctum. inf. eod. de multa. sed hodie esset vtraque priuandus si vtranque contenderet retinere. inf. eod. de multa. & sup. de aeta. & qualit. eam te.

Caput 8

CAPVT VII

MAIORIBVS. (Diuisionem) pen hoc tamen non prohibemua de vna praebenda, si nimis magna esset aliquid inde trahee, & maiorem partem eius, si nimis excedit alijs praebendis adiicere. quia anon intelligitur per hoc diuidi praebenda, imo in suo statu integra manet. licet sit diminuta in pensionibus, vel reditibus, quia hoc nomen praebenda nomen est iuris, & non constituitur tantum ex possessionibus, sed ex iure quodam speciali, cui annexa est praebenda, sed forte sine aliquo reditu non posset constitui praebenda, vel ius praebendae, cum non esset ibi, praeberetur praebendario, & hac rationec ic. quia non potest constitui praebenda sine redditibus, patet quod in ecclesijs vbi sunt. 12. canonici non potest constitui numerus. 10. vel minus praebendarum, quia sequeretut quod vna praebenda inter plures diuideretur. sed tamen ibi potest constitui certus numerus paucorum canonicorum quam sint praesentes canonici, vel praebenda, quia ibi canonicatus bene residet etiam penes illos, qui modo sunt super numerum, & moritur cum eis. inf. eod. cum dilectus. Item licet ad vnam praebendam non teneat electio facta de duobus. inf. e. tuae. tamen si ad vnum canonicatum vacantem etiam, vbi est distinctus numerus canonicorum duo eligantur, tenebit electio, quia videntur renunciare numero. argu. sup. de constit. cum M. & inf. eo. c. relatum. & c. dilectus. sed numero praebendarum non videtur renunciare, licet plures ad vnam eligantur, quia vna praebenda non tantum consistit in iure, imo in facto & reditibus. Vnde oportet quod si debet destrui quod ipso facto & expresse destruatur, & qui elegit duos ad vnam praebendam non intendit eam destruere. ar. praealleg. decre. cum M. Alii contradicunt & bene, dicentes: quod non valet electio plurium canonicorum ad vnam praebendam, vt not. sup. de constit. cum M. ita quod vna remaneat praebenda, sed vnus ex duobus electis habeat vnam mediam, & alius aliam mediam. inf. eod. tuae. nam si ex vna fierent duae, hoc non prohibetur. inf. eo. vacante. praeterea non habet locum, nisi vbi praebendae sunt distinctae. inf. eod. dilecto. Innocen.

Caput 9

CAPVT IX. 1 Si Papapro aliquo scribit post receptionem aliquem a capitulo factam quis praeferendus sit.

2 Nunquid receptus in canonicum, possit excipere contra literas. 2 Receptus in canonicum per literas apostolicas, quorum praesentationis tempus nescitur, quid agere debeat circa praebendae petitionem, & vide in nu. 4. lect. fil.

RELATVM. (Vacat). Haec decre. non loquitur de iure, b sed de gratia in eo, quod dicit quod assignet sibi praebendam, quae nunc vacat, vel aeque primo vacauerit secundum prouisionem, quia certum est, quod non valet promissio de praebenda vacatura. lllud autem poterat mandare de iure, quod ex quo receptus est, quod detur ei praebenda, quam cito se facultas obtulerit. infra eodem, di¬ lect. fil.

1 Sed si post receptionem aliquam a capitulo Papa scribit pro aliquo quis praefertur? respon. is pro quo scribit Papa si iam receptus est, quod sic probo. Primus nullum ius habet in praebenda vacatura, quia capitulum nullum sibi ius in ea conferre potuit, sed receptus in canonicum per Papam habet ius: vt not. inf. eo. c. inter caetera.

2 Vtrum autem possit receptus in canonicum excipere contra literas. no. 5. de rescrip. mandato. sed si ante receptionem retento primo casu capitulum conferat praebendam recepto a se, tenet collatio, quia ille pro quo scribit per literas executorias ante receptionem nullum ius habet in praebenda: vt inf. eo. inter. sed capitulum tenetur intantum prouidere canonico, si malitiose litigauit contra eum. inf. eod. dilectus fil. G. Si autem non malitiose contraxissent, tunc non recuperaret praebendam collatam pendente lite, sed habebit ius in alia quae primo vacabit post receptionem suam in canonicum.

3 Sed oppones hoc non posse stare, quia Papa scribebat tantum quod sibi daretur prima vacatura, ergo aliam petere non poterite Respon. quia Papa quando mandauit, quod reciperetur in canonicum, non mandauit de certo canonicatu, scilicet primo, vel secundo, sed praecise mandauit, vt omnimode reciperetur in canonicum, & sicut in literis Papae praemit tebatur quod reciperetur in canonicum, & postea sequeretur quod assignaretur sibi praebenda, quae vacaret, subintelligendum est, post receptionem in canonicum. Item alia ratione debet habere primam, quia hoc ipso, quod receptus est in canonicum, debet habere praebendam, cum se facultas offer¬ ret, primam autem habere debet, & alijs ante eum per capitulum receptis praeferri, quia Papa dispensauit cum eo per literas suas, quod habeat vacaturam, imo & si aliqui propter Papam recepti essent in canonicos sine praebenda pendente lite cum primo, dicimus quod istis praefertur, dummodo praesentatio suarum praecesserit praesentationem literarum aliarum. 5. de rescrip. capitulum. Alia ratione etiam hoc ipsum probamus, nam cum adhuc inuenitur praebenda vacans, nec adhuc aliquis in ea habeat ius, & appareat eum alios praecessisse in praesentatione literarum, & debuisse etiam praecedere in receptione in canonicum, & quia apparet, quod non habuerunt ius ei mouendi litem in ea succubuerint, & tandem eum receperint, merito debet eis praeferri, & si post receptionem suam alijs conferatur, credimus quod auferetur ab eo, & dabitur primo praesentanti, licet posterius receptor, quia ex sua receptione habet ipse ius in ea, & alii postea recepti ordine praesentationis seruato habent ius in alijs, hoc scilicet quod debent alijs praeferri, & si alijs conferantur reuocantur ab eis, vt not. inf. eo. inter caetera.

Sed quaeritur quid dices si certum est, quod aliquis receptus est in canonicum, & per literas apostolicas, sed nescitur tempus praesentationis literarum, & ideo nescit quam praebendam petiturus est e Respon. quia tunc debet dimittere in pace omnes, qui habent praebendas, quia si vellet agere contra eos, qui habuerunt praebendam antequam receptus esset, certum est, quod hoc non potest. inf. eod. dilectus fil. G. Sed contra illos, qui habuerunt praebendam post suam receptionem posset, sed incertum est vtrum ipse, vel aliquis aliorum eorum receptorum per Papam prius praesentauit literas, nec tunc potest petere aliquam, & si certum sit, quod aliqua de his praebendis sibi debeatur: tamen quia non deberetur sibi aliqua, nisi illa quae primo vacauit post receptionem suam, si nullus eum praecedebat in praesentatione. Vel si praecedebat eum alius, debet aliam habere, & certam seruato ordine praesentationis. sup. de rescrip. capitulum. sed nescit quam nec ipse probat, quae sit illa certa sibi debetur seruato ordine presentatiois, ergo contra quemcunque agat, absoluetur reus, quia vbi dubia sunt iura partium pro reo interpretandum est. supra de fid. instru. inter. 6. quaest. 5. actor. de vacaturis autem praebendis poterit petere primam, dum¬ modo nullus sit qui praecedat in praesentatione literarum, si autem alius praecedat in vacatura, seruabitur ordo praedictus, & hoc ratione praesentis decre. quae dicit, quod ex quo receptus est in canonicum debet habere praebendam. infra eod. dilectus fil. G. Imo dicunt quidam, quod etiam si certum esset, quod si vellet agere contra certam personam, quod obtineret de vnius iure, tamen quia exercet lites prgeeligit ordine suo vnam de vacaturis, quod potest, dummodo talis sit quod si esset in eo statu, quod si nulla ei praebenda delata esset omnes alios qui expectant praecedere deberet de iure, & hoc probo, quia per taciturnitatem huiusmodi nullum fit alijs praeiudicium, cum etiam si aufert primo suam praebendam primus praefertur etiam expectantibus vacaturas.

4 Sed dices, iste sic receptus, habet ius in prima praebenda, vt dictum est: vt not. inf. eod. inter caetera. & eodem modo potest petere secundam, ergo habes ius in in duabuse Respon. quod verum est, quod habet ius in prima, sed recepta secunda, perdit illud ius, & transit ad eum qui proximus est post eum, nam qui prior est tempore, debet esse potior in iure. sup. de maio. & obe. c. 1. & dicunt quidam hoc esse verum, si secundus est receptus in canonicum authoritate Papae, & propter hoc habeat ius in secunda praebenda. & hoc dicunt arg. praealleg. decre. de ma. & obe. c. 1. Alii intelligunt, quod si secundus receptus est, & per hoc est sibi ius quaesitum in secunda praebenda, quia tunc non poterit primo receptus petere secundam praebendam, quia non licet collatori alterius ius in alium transferre, sed si secundo non esset ius quaesitum in secunda praebenda, puta quia non esset receptus in canonicum, vel esset receptus, sed non authoritate Papae, tunc conferenda esset praebenda tantum primo. ar. quia si praebenda inuenitur vacans, & nec primus habet ius, nec secundus. Melius est, quod primo assignetur praebenda, quae est expedita. Et secundo detur praebenda, quae est in lite, imo plus videtur, quod si aliquis habuisset prebendam vnam per decem annos, & modo spoliatus esset ea de facto, vel de iure forte, quod alii debebatur. Si modo aliqua inuenitur vacans danda est sibi & non alijs, pro quibus scriptum est. arg. 7. q. 1. pastoralis. (Secundum promissionem) ad idem etiam sine promissione tenetur. inf. eod. dilect. & supra de constitut, cum M. promissio enim sola sine receptione in canonicum reprobatur. inf. de conces. praeben. vel eccle. non vacan. c. 2. & etiam cum receptione. supra eod. relatum. (Careat.) si vacat vel alias ei potest de communibus prouentibus prouidere. sup. de constit. cum M.

Caput 10

CAPVT X.

AVARITIAE. ( Portiones.) Forte aliquas res communes habebant monachi cum ecclesijs suis, & ipsarum ecclesiarum portionem monachi abstulerant, & hic est sensus. Monachi suas portiones augebant, portiones vel reditus, quas clerici percipere consueuerunt, monachi diminuebant, & hoc sonat litera, vel portiones dic praebendas quae consueuerunt clericis assignari. ( Consensu) si autem eius consensus interueniat, secus: vt inf. de eccle. edi. ad audientiam. infra. de exces. praela. sicut. 16. q. 1. sicut duo. & similiterpraelatus non potest facere clericis non consentientibus, vt dicta decreta. ad audientiam. arg. 36. distinct. satis peruersum, & si sine causa consentire nolent, cogendi sunt. arg. de his quae fi. a maio. par. cap. c. vlti.

Caput 11

CAPVT XI. 1 pactainter partes faicta, an & quando a saperioribus iudicibus possint mutari, consirmari, & interpellari.

SIGNIFICATVM. Ita dicunt quidam, & bene, quia hic fuit statutum, & ideo am simonia excusantur. de hoc &l no supra de elec. significasti. (Dimittere) sine peccato & non poterat dimit tere. supra de renun. admonet. ( Praebendam) scilicet officium, quod sibi faciendum imminet per annum. Alii denegare faciendum cum praebenda, & hoc est, quod in sequentibus confir1 mat. (AsSidue debeat eatenus): Nota pacta inter partes facta, postea confirmari, vel interpretanda a iudice vel temperanda, nam cum dictum esset inter partes, quod omni die cantaret missam de sancta Maria, & in confirmatione dicitur, quod cantaret missam simpliciter non adiecto sanctae Mariae, insuper addit salua honestate scilicet & deuotione. Iterum cum dictum esset, quod non liceret ei dimittere ecclesiam in confira matione dicitur causa voluptatis, siue ad aliam transire. Non credimus tamen aliquid esse in pactis a iure tolerabile, quod illud liceret a confirmatione commutari, sed haec immutatio non proprie potest dici mutatio, sed interpretatio. Alii tamen dicunt, quod si pacta respiciunt tantum religionem, sicut est cantare missam de sancta Maria, quod licet superioribus eam mutare, sicut hic, etiam si sint licita, sed si respicerent temporale commodum, non liceret superioribus ea mutare, dummodo licita sint. (Honestate) quia forte non des ceret eum celebrare cum vilibus ornamentis, vel in calice aereo. (Deuotionem) quia non deceret eum celebrare, si per somnum pollutus esset. 6. di. c. 1. vel quod bis celebraret in die. de consec. dist. 2. sufficit ( hoc illi diuinum officium) quod est idem ac si diceret sibi non licet ad aliam ecclesiam transire. (Voluptatis) causa autem religionis potest inf. de reg licet.

Caput 12

CAPVT XII. 1 Religiosi vbi tantum iuspatronus babent, non pollunt augere, neque cemsum neque pensionem. & in nu. 2.

DE MONACHIS ( Hospitalitatem) solitam & congruentem, omnes autem recipes re non possunt. arg. §5. dist. florentinum. 42. dist. §. 1. & si talem portionem nolint assignare, episcopus alijs conferet ecclesiam. supra de sup. 1 neg. praela. sicut. Assignatum) vbi religiosi solum iuspatronatus habent, neqe censum neque pensionem possunt augere. 3. eod. auaritiae. sup. de pa. cum clerici. infra de censi. prohibemus. imo plus videtur, quod si habens nouum iuspatronatus, non solum non debet augere censum, sed nec etiam habere, quamuis posset responderi quod licet patrono ex pacto aliquid recipere. 18. q. vlti. Eleut he.

2 Nos credimus quod abbas, vel quis alius clericus ab ecclesia, cuius est patronus, nihil accipiet, nisi censum solitum. inf. de censi. prohibemus. nam si episcoro hoc non licet . 10. q. 3. quia. & c. seq. 18. q. 1. c. 1. quomodo licebit abbati.

Et hoc quod dictum est, habet locum, vbi possessiones pleno iure transferuntur in ecclesiam aedificatam. Si vero proprietas possessionum non trans fertur, sed remanet penes edificatorem, ita tamen quod edificata ecclesia habeat vtile deminium sub certa pensione, quam reddat aedificatori, vel etiam sine pensione, & sic videtur sonare hoc. & 12. q. 2. bonae. vbi videtur dicere, quod episcopus certam partem sensus transferat in monasterium, quamuis non negent & proprietatem rerum transferri posse. inf. de dona. apostolicae. & tunc non licet augere pensionem, & si fiat ponitur. 5. de pac. cum clerici. nisi fiat cum authoritate episcopi, & episcopus nunquam consentire debet, quod reditus soliti clericorum minorentur. sup. eo. auaritiae. & nisi ita prouideatur, quod clerici hospitalitatem seruare possint, & episcopo de iurib. episco pas libus respondere. vt hic. & inf. de censi. pr aeterea. s. de sup. neg. praela. sicut. & in hoc casu intelligunt. c. quae dicunt, quod debet rationem reddere abbati de temporalibus. 16. q. 2. sane. inf. de capel. mona. c. 1. Dicunt tamen quidam & non male, quod vbicunque aliqui habeant ecclesias propria fundatione possunt exigere rationem de tenporalibus, & etiam addunt quidam, quod possunt augere pensiones, & sic intelligunt. c. hoc.

Caput 13

CAPVT XIII.

AD HAEC. (Licet vel diuersis) (a infeod. de multa. vbi notatur.

Caput 14

CAPVT XIIII.

PRAETEREA. (Vtraque) & male. inf. de reli. do. ne vi. quia etiam de voluntate abbatis & conuentus hoc fieri non potest. arg. sup. de elec. constitutus. (Altero) de hoc not. supra eo. referente. tamen id quod ibi diximus, non credimus locum habere in religiosis, qui proprium velle non habent. 12. q. 1. non dicatis. & quod hic sibi data est optio eligendi, gratia fuit, quia tantum vltimam, quam receperat & accipere poterat authoritate primi praelati, tenere debebat. 21. q. 2. si quis iam. & de hoc not. sup. eod. referente:

Caput 15

CAPVT XV. 1 An vna ecelesia, ptures debeat habere sicerdotes curam animarum gerentes. 2 Item an in vna ecclesia plures esse possina praelati.

CVM NON. (Ecclesia) & ita videtur quod loquitur de ecclesijs sed quod de praebendis loquat apparet infra, vbi dicit locum quasi non plures 1sunt ecclesiae. Vnius) inf. eod. multa. nec vna ecclesia debet habere plures sacerdotes. 21. q. 2. c. sicut. 7. q. 1. in apibus. vnus enim debet esse super alios, qui curam habeat animarum, & si alicui contingat, quod in vna ecclesia plures ibi sint sacerdotes, quod pariter habeant curam animarum totius parochiae non est contra ius, quia ipsi non sunt praelati, vel sponsi, nec aliquis eorum. sed episcopus vel alius superior erit praelatus eorum, & licet non habeant praelatum, tamen sunt collegium a, quia adesse collegii non exigitur, quod ibi sit praelatus. arg. ff. cuiusque vniuer. l. 1.

Item bene licet in vna ecclesia esse plures praelatos, secundum diuersa sicut in vna ecclesia potest esse archidia. qui praeerit in his quae ad iurisdictionem suam pertinent, & archipresbyter in alijs, & sic de caeteris. Item non est contra ius, si in eadem ecclesia plures sunt praelati, sed vnus sub alio, sicut apparet in episcopo, qui est praelatus in omnibus ecclesijs, & tamen singulae habent singulos praelatos. Sed hoc est ea ratione, quia vnapotestas est sub alia. Vel dic ipsum collegium dicitur praelatus singulorum, & praelatus in administratione tam temporalium, quam spiritualium, argumentum. supra de officio ordinato. irrefragabili. quam administrationem per plures sacerdotes potest facere, & si est consuetudo quod capitulum committat curam istam animarum, quibus vult, & quod eos mutet, quando vult, non dicunbtur b illi sacerdotes habere curam animarum, si autem perpetuo daretur a capitulo, vel etiam a quocunque alio, vel etiam hoc ipsum de consuetudine est, quod quicunque sacerdos est qui curam habeat animarum populi illius ecclesiae, nec potest ab ea remoueri sine causa, videtur quod censendus est iste sacerdos iure sacerdotis habentis curam animarum, siue vt proprius sacerdos, fiue vt vicarius. sup. de fil. presby ter. constitutus. C. de manu. l. 1. (Locum habere) quod facere non debet regulariter, casualiter secus, aliquando obtinet, puta si dispensetur. 70. dist. sanctorum. Item si ecclesiae sunt pauperes. 10. q. 3. vnio. Item si non inueniantur idonei clerici pro ecclesijs singulis. 21. q. 1. c. 1 Item si vna sit intitulata alia commendata. 31. q. 1. qui plures. Item si vna pendet ex altera. sup. de aeta. & quali. eam te. ( duabus) si vis ex ponere locum pro praebenda, dic quod tales erunt praebendae, quod reside ntiam requirebant. sup. tit. proxi. c. vlti. (Dissentientibus) forte iste presby¬ ter noluit consentire, nisi haberet vtrun. que, postea autem mutato proposito, voluit consentire, sed alii nolebant, vnde dicitur, quod cum eorum scandalo non petat. supra. de elect. cum inter canonicos. 7. q. 1. quam periculosum.

Caput 16

CAPVT XVI. 2 An successor teneatur de facto sui praedetessoris. 2 Ordinator depositus vel qui resignauit episcopatum, an teneatur clericus a se ordinaetis ex bibere victui necessaria. 3 Nu quid ordinatus qui neg ligit petere abordinatore, possit postea petere a fuccessore. Praesentati ab exemptis vel ab episcopum, non debent examinari abordinatore. Contra legitime citatum & non comparentem, potest procedi ad examinationem & condemnationem.

CVM SECVNDVM. (Ad cleros). 12. q. 1. cum portio. ( Irritas). 2o. dist. neminem. §. quo ad excusationem. (Successores) tenentur de facto praedecessoris propter opprobrium paupertatis clericorum. 93. dist. diaconi. & quia fauorabile est augere numerum clericorum. sup. de consti. ex parte. de conse. dist. 1. vasa. 25. q. 1. quae ad perpetuam. & q. 2. quicunque. quae ap. Item quia pauperibus clericis in vita clericorum prouidere potest. 16. q. 1. possessiones. & ordinando sine titulo tenetur, & videtur concedere sibi vitae necessaria, quousque sibi prouideat. Item quia omnia bon a clericorum sunt pauperum. 16. q. 1. quoniam. 1. q. 2. c. clericos. c. pastor.

2 Dicimus tamen quod si ordinator resignauit episcopatum, vel depositus est, & habet vnde clericis a se ordinatis sine titulo possit dare vitae necessaria, ipse ad hoc compellatur, & non suecessor, & sic factum fuit in Ambia. Et est arg. ad hoc. quia si praesentator prius tenetur prouidere talibus, quam ordinator, vt hic colligitur arg. a contrario sensu, quare non eadem ratione prius non cogeretur ordinator, qui non solum ordinauit, sed etiam sibi presentauit. Nam de talibus loquitur, vbi non fuit alius praesentator, quia tunc praesentator tenetur, imo plus videtur, quod ordinator dum viuit, si habeat, de proprio, cogi potest, vt sibi constituat, vnde perpetuo viuere posset. Videtur etiam quod haeredes sui ad hoc teneantur, quia ex quasi contractu est hec obligat io inter ordinatorem & orainatum, & ideo transit ad haeredem. instit. de oblig. que ex quasi contractu.

Sed nunquid si ordinatus nesligit petere ab ordinatore, dum est potens in diuitijs proprijs assignare sibi necessaria, potest postea petere a successore, videtur quod sic cum haec decret. concedat sibi hoc ius sine exceptione ista. (Praesentant) secus si alius praesentasset & examinasset. 54. dist. de antiquis. si seruus. 24. dist. quando. & de hoc no. sup. de eta. & quali. & or. prae. accepimus. Hic apparet quod praesentati ab alijs episcopis & exemptis, non debent examinari ab ordinatore, quia eis prouidere non tenetur, tamen sciret eos criminosos, peccaret si ordinaret. ( Citato) no. in hoc casu sufficere aliquem citari legitime, quo non comparente, potest procedi ad examinationem & condemnationem cassecutus) per te vel quemuis alium.

Caput 17

CAPVT XVII. 1 Personae, non res vel praebendae, obligantur ex mandato. 2 Beneficium alterius fraudulenter recipiens, prixatur eo. 3 In benesicuis ceterisque spiritualibus peciale est, vt facta permutatione a quocunquo peti possunt. collatio alicuius capituli non tenet, si est facta contra authoritatem Papae, vbi scilicet bapa hanc praebendam huius capituli dederit alteri.

INTER CAETERA. ( Resignatione.) Nos credimus hanc resignationem tenere, & collationem episcopi non valere, & ideo cum ex causa factasit renunciatio, & authoritate Pape non tenet, quicquid contra factum fuerit, non videtur tenere talis renunciatio facta sub modo, & spe aliam consequendi praebendam, si postea sibi non confertur, sicut nec spes possessionis transit sub modo facta, nisi modum sequatur. ff. de acquir. poss. quod absenti. §. si quis. &. l. si. me. sup. de resti. spol. olim. Sed quod si post. quam Papa mandauit alicui dari praebendam, episcopus alii det, videtur quod valeat collatio episcopi. infra de his quae fi. a ma. par. capi. ex ore. nam licet iudex per sententiam pignus constituat non valet, nisi in possessionem inducatur. ff. de pigno. act. non est mirum.

1 Item ex mandato obligantur personae, non res, vel praebendae. argu. ff. de polli. l. 2. ff. de contrahen. emp. l. vlti. in fi. & l. fin. argu. contra. infra. de dona. per tuas. infra de no. oper. nuncia. c. 1. ff. ad leg. fal. dolo. ff. de eden. quidam. Et bene dicunt quidam, collationem episcopi tenere, licet sit puniendus. inf. eod. dilectus filius. Si autem decerneret irritum, quicquid contra fieret, tunc non tenet collatio. ff. de leg. 1. hoc modo. C. de rebus alie. non alienam. l. sancimus. Sed opponis praedictis, quare hic non tenet collatio episcopit Respon. quia fraudulenter facta fuit, & alias solutiones collige ex glo. supra ( retractanda) scilicet collatio praebendae facta P. Praeterea retractata fuit petitio hic porrecta P. & omnia acta contra eum habita, cum nulla sibi contra eum actio conpeteret ex permutatione tali. C. de peric. 2reci. precibus. & tamen quamuis contra P. non competet actio, tamen quia fraudulenter beneficium alterius recipit priuatur eo, & etiam forte si fraudulenter non fecisset tamen priuatur, quia fraus ipso facto interuenit, & quia talia non recipiunt interesse, ad quod agi possit, & debeat contra fraudulenter collatorem. de re. per mu. rebus. Nec etiam ad beneficium, quod resignauit agere potest, cum illud non habeat ille, per quem permutatio impeditur, & cum omnes ius hic amiserit renunciando. ar. 6. q. 1. quam periculosum. C. de offi. test. commota. alias omni modo & iustum sit ei succurri. Potest dici hic contra P. actionem competere de dolo. ff. de dolo. & eleganter. §. seruus.

Item potest dici speciale esse in beneficijs & spiritualibus, vt a quocunque peti possunt facta permutatione, & maxime authoritate Papae. Posset etiam dici, quod in permutatione iurium, qualis est permutatio beneficiorum, postquam interuenit authoritas superioris, statim ius habent in iuribus permutatis permutantes, secus est in rebus corporalibus permutatis. Sed quaeres quomodo huic P. ablata est praebenda, scilicet quae sibi vacans collata erat, ab eodem. ict episcopo qui conferendi potestatem habebat? Respon. hoc ideo esse, quia episcopus hoc facere non poterat, nisi authoritate domini Papae, scilicet, permutationem praebendarum, vnde conferendo illam praebendam, alii excessit fines mandati vna de non tenuit, supra de officio dele. cum olim. Vel dicat melius quod Pat pa hoc negotium permutationis ad se reuocauit, vnde in retus illis quae in permutatione veniebant reuocauerat omnem iurisdictionem ab ordinario, & ad se eam traxerat. arg. sup. de offic. deleg. licet. 3. q. 6. dudum.

Item factum est hoc propter causas notatas in glo. scilicet, collatio. & propter id, quod dicit haec decre. credimus, quod si aliquis authoritate literarum Papae receptus sit in canonicum alicuius ecclesiae, & capitulum postea praebendam huic debitam alii assignet, non valet huiusmodi collatio, nam cum sit receptus in canonicum authoritate Papae, & ipsi pro parte impleuerunt mandatum eius, scilicet, recipiendo ipsum in canonicum, videretur consensisse quod totum impleant, id est, quod praebendam assignent, cum se facultas obtulerit, & ita videtur remisisse negotium ad Papam, vnde si contra fieret, deluderetur mandatum Papae & impediretur remissio, vel reuocatio huius beneficij, quam Papa fecisse videtur, ex quo canonici consenserunt, & habebit actionem de dolo vel condi. ex hac decre. vel officium iudicis contra quemlibet priorem, sicut hic. Papa enim non debet sustinere, quod sibi deludatur, vel quod sua reuocatio impediatur. inf. eo. dilectus fil. sup. de postu. bo. mo. 2. de offic. delega. licet. Et idem dicere videtur & cadem ratione, si mandatum esset eis, quod reciperent, licet etiam ipsi contradicerent, & etiam excommunicationem sustinerent, dummodo non appellarent, quia tunc videtur mandatum transisse in rem iudicatam. sup. de sen. & re iudi. quod ad consultationem. secus autem si appellassent, vel si conferrent beneficium antequam mandatum reciperent, quia tunc bene teneret collatio huius beneficii, quia nondum consenserunt canonici collationi Papae, nec est negotium reuocatum ad Papam. inf. eod. c. dilectus. Item secus est si capitulum aliquem recepisset in canonicum sine praebenda, nam tunc non credimus, quod ille sic receptus, habeat actionem contra possidentem. Et est ratio diuersitatis, quia hic nihil ad se Papa reuocauit, nec canonici aliquid ad eum remisisse videntur, nec consensisse, quod remitteretur, sed tantum penes se potestatem praebendae conferendae tenuerunt. Item etiam si ipsi vellent, non possent aliquod ius conferre in praebenda vacatura. inf. de conces. praeben. nulla. sed quando Papa scribit pro aliquo, quod conferant, tunc valet collatio iuris in futura praebenda. (Dedimus) hoc quod seqd iitur de gratia loquitur sicut patet in integra. (Potest) 7. q. 1. praesentie ff. de pig. act. eleganter. §. si reprobos. ff. d. leg. 1. filius. §. si quis. de leg. 3. mortuo. sup. Labeo. ff. commo. in commodato. §. pen. argu. contra. ff. de aedil. edict. l. ad res. ff. de adi. leg. l. rem legatam.

Et intelligo prima vera, vbi recipiens beneficium, nesciebat alii debitum, alias secus. ff. de act. emp. & ven. l. 1. de contrahen. emp. & vend. liberi.

Caput 18

CAPVT XVIII. 1 Nunquid liceat ani plures habere pretendas sine peccato, & vide in nu. 2. 3. & 4.

CVM IAMDVDVM. (De pithynia) iste petebat confirmationem electionis factae de se in ecclesia Siclunens. Sed contra. quia iam erat eiua electio confirmata, & iterum confirmatio cassata, vt statim sequitur. Sol. confirmatio cassata fuit propter defectum ordinis, scilicet, quia processum erat non ada misso contradictore. in Authen. de sanct. epis. §. si quis autem. & ideo saluum remanebat ei ius quaesitum ex electione. Vel dic, quod contradictor petebat confirmationem cassationis. Non obst . ap. 1. de bithynia, & ad iustificandum petitionem suam proponebat quae sequuntur.

(Praebendarum) hic dicitur, quod quis plures praebendas habere non possit sine peccato. sup. eod. cum non ignores. 70. distin. sanctorum. 13. quaestio. 1. c. 1. S0. dist. episcopi. 16. quaestio. 1. presby teros. inf. de conces. praeben. vel ecc. non vacan. literis. Arg. contra. sup. de excep. cum ecclesiastice. item consuetudo contraria est. Sol. dicunt quidam, quod de iure communi hodie licet habere plures praebendas, & plures canonicatus, cum constitutio de multa tantum prohibeat de dignitatibus & curis, & non de praebendis. Si enim Papa vtrobique pariter idem voluisset vtrobique, idem pariter prohibuisset, & dicunt c. sanctorum, loqui secundum antiqua tempora. Hoc c. non contradicit, quia licet praedicti concedant plures praebendas, non tamen multitudinem, quae sonant in vitium, & sic intelligunt omnia c. vbi prohibentur plura beneficia, vel de beneficijs habentibus curam animarum. Alii inhaerent c. sanctorum, dicentes: quod quis plures praebendas habere potest, sed non erit canonicus, nisi in vna, nam ratione canonicatus debet seruare statuta pri¬ oris ecclesiae, & ordines ab episcopo illius ecclesiae accipere, & electionibus, & ordinationibus illius interesse, & ab eo iudicabitur, non a secundo. arg. 72. distin. c. 1. & 2. per totum. nisi conueniretur super beneficio secundo, vel ratione maleficii commissi in secunda dioce. argum. sup. de fo. compe. sane. & c. postulasti. C. vbi de cri. agi opor. Authen. qua in prouin. C. vbi in rem act. l. 2.

2 Tu autem dic, quod quis & canonicus, & praebendarius potest esse in pluribus ecclesijs. Sed contra hanc opinionem obiicitur de absurditate, quae sequitur, quia vnus praelatus praecipiet, quod fiat sacerdos, alter quod remaneret in diaconatu, vnus praecipiet, quod negotia suae ecclesiae prosequatur in curia Regis, alius praecipiet, quod negotia alterius ecclesiae suae in curia Papae prosequatur, vnus vocabit ad electionem faciendam, alter mandabit, vt stet ad seruiendum ecclesiae, & nemo potest duobus dominis seruire. argu. 27. distin. c. 2. & 31. q. 1. c. 1.

Sed tu dic, quod primo obediendum est, quia secundus eum eligendo, saluo iure primi recepisse intelligitur. arg. sup. de confir. vti. vel inuti. c. vlti. sup. de iureiur. tua. inf. de reli. do. quia monasterium. nisi forte in secunda ecclesia essent aliqua facienda, vbi esset necessarius, nec prima sentit incommodum, vel si sentit modicum sentit, nam tunc agendum esset cum superiore, vt eum cogeret dare licentiam, & forte si mora esset periculosa, ipsemet posset venire contra mandatum, non enim est malitijs hominum indulgendum. ff. de rei vend. in fundo.

Et hoc intellige verum, vbi neutra earum vel alterutra requirit residentiam, alias si vtraque requireret, dic vt not. sup. de cleri. non resi. in praealleg. c. vlti. Ad illud c. sanctorum. responde, quia in vna ecclesia tantum debet intitulari, id est, denominari, vt dicit in eadem dist. c. 1. & simul in prin. & non debet in pluribus intitulari.

5 Sed ex postfacto bene licet plures habere, quae tamen non erunt eius. tituli, quia cum factus sit clericus vnius episcopi ad titulum vnius, non interim fiet clericus ad titulum alterius, & ordines tantum ad titulum prioris recipiet. Posset tamen dici, quod vtramqe habeat intitulatam, & vterque episcopus poterit dare ordines sibi. Argu. contra. sup. de elect. dudum. 2. circa fi. Nec obstat quod nedum clerico sed nec laico al¬ terius episcopi licet conferre ecclesiastica sacramenta. 5. de pen. & remis. omnis inf. de paro. & ali. paroch. c. 2. 3. & 4. Solu. ex quo per electionem canonicam factus est canonicus ecclesiae alterius episcopi, iam factus est ei subditus, & ideo non est dicendus ordinare clericos alterius episcopi, sed suum, pont enim vt dictum est, esse clericus plurium episcoporum. Item nec obstat. 71. dist. primatus. vbi dicitur, quod nedum clericum, sed nec laicum potest recipere sine commendatitijs literis sui episcopi. Dic tu illud verum esse ad ordines, sed ad praebendam bene dabit sine eius literis, vel illud loqui de ignotis clericis vel laicis. In clericis autem notis ad quid frustra literae requirentur. Sed non prohibetur, quin canonicus & iura canonicatus, & praebendam in vtraqe retineat. Quod enim in eodem capitulo. 70. dist. sanctorum. sequitur, quod dispensatione episcopi non potest fieri praebendarius in diuersis ecclesijs. Non ob. voluit enim ibi auaros notare, qui praebendam, vel bene ficium petebant, non propter Deum, sed propter fructus quos cum tali intentione, nec de iure communi, nec de dispensatione tenere possunt.

Sed si quis in habendo plures canonicatus, vel praebendas non attendat propriam voluntatem, sed Dei, & non proprium honorem, sed onus, hic sine dispensatione accipiet plures praebendas, quae non requirunt residentiam. argum. §. quaestio. 1. c. in scripturis. & c. qui episcopatum. Et ad idem facit idem capitulum, quod dicit, & quod potest episcopi dispensatione fieri, vt possit canonicus esse in pluribus ecclesijs, vel loquitur in ecclesijs residentiam requirentibus, quod verum est, vbi persona bona est, & industris & literata, quem melius sciret, & posset regere duas ecclesias, vel decem, quam alius vnam. Hoc enim propter ecclesias fit, non propter personam, & hic communis vtilitas praefertur priuatae. 7. quaestio. 1. mutationes. sic etiam dicimus in praebendis, vt plures propter honorem Dei dentur, & dari possunt, non propter honorem personae, quia status etc. 61. distin. miramur. (Ante) sup. de elect. qualiter. ( Confirmationem) dicebat enim ille, qui excipiebat quod confirmatus esset ibi forte ab ordinario, & postea ipsa confirmatio cassata per superiorem, forte ad quem fuerat appellatum, & ipse post cassationem ministrauit, quod indignus erat promotione. argument. sup. de lega. per inquisi¬ tionem, sed potes ex parte ista intelligere, quod vel fuerat appellatum, vel negabat cassationem confirmationis, nam si cassatus fuisset & non appellasset vlterius, non audietur, & si non administrasset.

Caput 19

CAPVT XIX. 1 Receptio canonici quo casu dicatur vitiosa & non valere. 2 Canonicus an possit esse quis sine praebenda. 3 An semper portio peti possit vbi non sunt priuilegiatae. 4 Non debet canonicus esse sine praebenda vel beneficio. Vbi praesinitus est numerus tanonicorum, &c praebendae non sunt distinctae, habebunt canonici vltra numerum recepti partem de victualibus quae in mensa veniunt. 6 Portio an sit idem quod praebenda, & quid sit portio.

DILECTVS FILIVS. ( Participatione) id est, voce in capitulo & consimilibus. Proximo) hoc videtur contrarium ei, quod diximus sup. de consti. cum M. scilicet, quia quando vnus actus tantum interuenit, & receptionis in canonicum & promissionis praebendae, quod tunc vitiosa est receptio, & non valet, sed hic fuit tantum vnus actus, quia simul facta fuerat, & receptio, & promissio, & tamen tenet receptio. Solut. nos non intelligimus vnum actum, quia simul facta sint, sed quia simul deberent sortiri effectum, id est, quod tunc tantum habeatur pro recepto & iura canonica adipiscatur, cum praebenda vacabit, & cum ea sibi dabitur, quia tunc non est tantum promissio praebendae non vacantis, sed est etiam promissio canonicatus, non vacantis, sed si actum esset, quod statim habeat iura canonicatus, licet incontinenti dicat, & protestetur expresse, quod tantum primo vacaturam praebendam habebit, non est vitiosa receptio, & ideo tenet. Sed promissio vitiosa est, & ideo non tenet, vt hic. & sup. de consti. cum M.

Item hic habes, quod licitum est recipere canonicos sine beneficijs, & simile. inf. eod. dilect. inf. de conces. praeb. vel ecc. non vac. cum super. Sed contra in eod. C. vbi dicit, quod non debet esse canonicus sine praebenda. Item non debent plures clerici institui in ecclesijs, quam de ecclesijs viuere possunt. inf. de instit. c. 1. Item haec receptio videtur fieri in fraudem vacaturarum. Solu. bene licet recipere canonicos sine beneficijs, vt instruantur in mori¬ bus, & officijs ecclesiasticis, & vt seruiant prioribus canonicis & ecclesijs. sup. de maio. & obed. statuimus. sed si sine causa faciant, superior cassabit, & maxime si multos facient, vt ff. de va. & extraord. cogni. l. 1. §. in honorarijs. & l. sequen. & l. 2. & 3. & hoc etiam si probatur, quod constat praedictis rationibus hoc esse illicitum, nisi causa subsit, ergo ad officium iudicis pertinet illud cassare, nisi iusta causa subsit. insti. de offic. iud. (Defraudetur) si opportunitas est dandi, alioquin expectabit opportunitatem. sup. eo. relatum. sup. de consti. cum M. inf. de conces. praeb. vel ecc. non vac. cum super. Haec autem opportunitas, nec semper est, quando vacat praebenda, & aliquando est sine vacatione praebendae, vt not. inf. de conces praeb. vel ecc. non vac. accedens.

Praebendam) quaeritur autem, an hic canonicus possit petere praebendam primam, quae vacauerit, an sit de gratia, quod hic dicitur, & videtur quod canonicus ius petendi eam non habeat, quod si hoc cona cederetur, per consequens aperiretur via vacaturis? Respon. quod vbi praebendae sunt distinctae, nullum ius habet in canonicatu sic receptus, scilicet, non vacante praebenda ad petendam eam, & quod hic fit de gratia est, & de honesto contra. sup. de constit. cum M. nam ibi dicitur, quod canonici recepti sine praebenda habent ius ad petendum fructus superexcrescentes, ergo eadem ratione & ad prebendam, quae vacauit. Respon. aliud in fructibus superexcrescentibus, quia illi rumpunt priuilegia, & ita cum ruptum sit priuilegium communiter praebendam percipiet cum alijs, cum sit canonicus, & aliud in praebenda, quia per eius vacationem non rumpitur priuilegium, & idem quod dico in praebenda, dico etiam in portionibus priuilegiatis, puta quia priuilegium dicit, quod tantum certae portiones fiant de redit ibus ecclesiae, nam hae portiones quo ad prohibitionem vacaturarum, eodem iure censendae sunt cum praebenda, cum decre. inf. de conces. praeb. vel ecc. non vac. c. 2. non tantum prohibeat praebendas vacaturas, sed etiam ministeria & ecclesias, & idem intelligendum est de altaribus, & omnibus fructibus ecclesiasticis, & hae portiones bene possunt dici praebendae & reditus, sed si non essent ibi portiones priuilegiatae, sed tantum consequentes ad numerum canonicorum, tunc bene dicerem, quod si est electus in canonicum vltra numerum, quod bene potest petere portionem, & si non vacet praebenda, vel canonicatus, vel portio, quia ex quo rumpit priuilegium in numero canonicorum, eodem modo & in numero portionum. Et ratio diuersitatis est, quia per hoc accessoria est portio, & ideo sublato principali, tollitur & accessorium. sup. de consti. transla. cum suis concor. sed in alio casu & numerus canonicorum est principale, & numerus portionum est principale.

Et quod diximus, quod vbi non sunt portiones priuilegiatae, quod statim potest peti portio, intelligo nisi aliter obtineat de consuetudine, sicut est in vrbe, nam cum ibi obtineat de consuetudine approbata, quod habeat canonicos sine portionibus, & quod non tenentur sic receptis dare portionem intra certum tempus, imo aliquando differunt vsque ad annum, aliquando vsque ad duos vel plures annos. fi non possunt petere portiones, quamuis moriantur canonici, & de hac consuetudine loquitur sup. de const. c. fin. & inf. de iure patro. postulasti. Item dicimus ratione eiusdem consuetudinis, & si non sit ibi certus numerus canonicorum vel portionum. (Facultas) sed nonne quod irritauit, confirmat, scilicet, promissionem vacaturae e Respon. non illud tamen dicit, quod dixerat, quia addit de quotidianis distributionibus dandi. Vel dic, quod hic non mandat, quod si in posterum offerret se facultas, quod daretur ei praebenda, sed cum tunc, scilicet, quando Papa has literas dedit, dum esset facultas, quod statim detur ei, & si hoc verbum obtulerit est praeteriti temporis. Vel dic, quod sit futuri tenporis, & tamen aliud est quod mandat, scilicet, prouideri cumse facultas obtulerit, quod licet, & quod pluribus modis potest contingere, scilicet, propter reditus superexcrescentes, vel propter donationem nouam, de qua possit fieri noua praebenda, & aliud quod cessat, scilicet, vacature praebendae expectationem, quod non licet. inf. conces. praeben. vel ecc. non vac. c. 2. ar. ad hoc. inf. c. allega. accedens. Vel dic, quod haec est intentio decre. prouidere, ne aliquis sit canonicus, & nihil temporale habeat pro beneficio, & hoc videtur sonare haec litera, vbi dicit, quod composuerunt, quod participationem haberet spiritualium, sed nullos fructus praebendae.

Item & ibi indignum est, vt sit canonicus, & praebendae beneficio defraudetur, & in ambobus locis sumitur praebenda, non pro iure praebendae distinctae, sed pro qualibet re, quae praebetur ad sustentationem vitae. Quod & sic intelligere voluerit, ex eo apparet, quod multi clerici sunt, & multae ecclesiae quae praebendas non habent distinctas, & tamen sunt legitimi canonici, & quasi idem quod dicit hoc. c. & quod dicitur. sup. eod. c. cum secundum. & c. non licet. vbi dicit, quod non debet aliquis esse clericus, & non habere alimonias.

5 Item no. quod in aliquibus ecclesijs est certus numerus canonicorum, sed nullae sunt praebendae distinctae. sup. de vit. & honest. cle. quoniam. & ibi si recipiant canonicos vltra numerum habebunt partem de victualibus, quae in mensa veniunt. arg. hic. sup. de constit. cum M. sed non habebunt partem de his, quae diuiduntur etiam si ea sint victualia, vt granum, vinum, & huiusmodi, quia licet ibi non sint praebendae, tamen secundum numerum canonicorum intelliguntur ibi esse portiones. arg. sup. de consti. c. fi. sed vbi sunt praebendae distinctae, & sine vlla detractione de omnibus communibus habebunt partem isti canonici vltra numerum recepti, vt hic. sup. de consti. cum M. inf. de ver. sig. olim.

Et ratio diuersitatis est, quia ex quo distinxerunt praebendas, non debebant ibi esse portiones secundum numerum canonicorum, sed vbi non erant praebendae distinctae iustum est, vt secundum numerum canonicorum & portiones distinctae esse intelligantur, nisi essent regulates, qui nec proprium habere possunt. 12. qon. 1. non di. & sic etiam nec portiones distinctas. Alii contra, & licet portio possit dici praebenda, & econtra, hic tamen dicimus praebendam quae distincta est in possessionibus vel reditibus certis, portio autem est, quae sic diuisa non est, sed de omnibus reditibus communiter collectis extrahitur.

Caput 20

CAPVT XX.

QVAE FRATERNITATIS. (Eligant) Ista receptio non habet, nisi vnum sensum, scilicet, quando ambo statim & simul sunt canonici, & praebendarij, quod fieri ius prohibet propter sectionem praebendarum. sup. eo. maioribus. & ideo cassatur, vt in fi. huius decre. dicitur. Sed litera sequens innuit, quod etiam sensum alias potest habere ibi, scilicet, & si vnus, etc. vbi innuit quod etiam hunc sensum possit habere, scilicet, quod vnus statim sit canonicus, & prae¬ bendarius, & alius consequenter esset canonicus praebendarius. Sed certe non est verum, quod iste sensus eliciatur de verbis praemissis. Sed dicit, quod etiam iste sensus non est tolerabilis de iure. Sed contra. sup. de consti. cum M. vbi expresse dicit, quod plures electi fuerunt ad vnam praebendam. Sol. ibi. Vel dic, quod illud intelligitur, quando expresse dixerunt in receptione, quod vnus statim deberet esse canonicus, & praebendarius, & alii statim essent canonici, sed praebendas haberent consequenter, quod ex causa licet, vt not. sup. eod. c. proxi. & sic loquitur decre. inf. eod. dilecto. vltra me. (Turonens.) sup. eod. miramur. & c. maioribus. vbi no. (Lateranens.) inf. de eonces. praeben. vel ecc. non vac. c. 2. (Cassanda) sup. de consti. cum M. contra. Sol. ibi.

Caput 21

CAPVT XXI.

NISI ESSENT. (Iustitiam) hoc fecerunt quasi ex iustitia, cum esset canonice electus, per arbitrium enim non posset habere canonicam institutionem. inf. de instit. c. 3. sup. de transact. super eo. nec posset ius vnius in alium transferre. (Prouidentiam) & intellige & priores, & clericos esse canonicos seculares, alias esset contra. 12. q. 1. non dicatis. inf. de statu mona. cum ad mo. Vel dic, quod istos reditus non habebit, vt proprium, scilicet, quod possit eos alijs dare, vel in testamento relinquere, sed habebit, vt dispensator & obedientiarius, & quandocunque placebit suo Abbati, potest illos sibi tollere, nisi essent a Papa confirmati, & tunc Papa sine iniuria, quando vult potest sibi auferre, quia sub eius obedientia eos intelligitur tenere. (Compromissum) ita quod metu poenae vel interesse stent arbitrio tam capitulum quam confirmatus, & cassatus qui compromiserunt. (Nos eam) ordinationem vel prouisionem. (Sectio) haec est ratio, quare capitulum tenetur toto tempore vitae cassati dare 20. sed prior non tenetur nisi tempore suae vitae, quia prior habebat certos reditus, qui diuidi non poterant contra concilium Turonens. sed sup. eod. maioribus. sed capitulum minime. Et est alia ratio, quia quando factum fuit compromissum, nemo erat adhuc prior, vnde per eorum compromissum, non poterant obligari prioratus vel successor, sed persona litigans tantum. Item cum ageretur de iure personali, non poterat obligari prioratus vel successor, cum de eius vtilitate non ageretur. ff. de pact. quo iure. sup. vlti. & l. in persona. §. 1. sed capitulum idem permanet, & ideo se ppetuo obligare potest, & maxime quod ex causa pacis & pietatis, quamuis posset restitui ia integrum si laesum esset.

Caput 22

C APVT XXII. 1 Nomine suarum quid cbeniat. Potest delegatus, cui est commissum, quod alicui faciat beneficium assignari eum, pro quo sibi feribitur de praebenda seu beneficio inuestire. 2 Ceneralis legatus potest sibi praebendam reseruare 1 ludicium ad successores transit, sed non arbitrium, & de materia bac vide in nu 4. 3 Receptio excommunicatorum de aliquo in canonicum nomn tribuit ius.

PRO ILLORVM. (Suarum) Not. quod nomine suarum intelliguntur omnes ecclesiae prouinciae etiam cathedrales. ar. sup. de vsu pal. c. 1. Si autem episcopo scribebatur, intelligitur de ecclesijs suae dioce. & non de dignitatibus, & non distinguimus, an habeat ipse collationem, vel aliud, dummodo sit in sua prouincia, vel in sua dioce. constituta, & ibi ius episcopale, vel archiepiscopale habeat, quia ratione illius iuris comprehendit sub hoc nomine suarum. arg. ff. de contrahem. emp. qui tabernas, sed si sint aliquae ecclesiae, vbi nihil iuris habeat, forte ibi prouidere non posset, nisi diceretur in aliqua ecclesiarum tuae prouinciae, sed alijs videtur, quod etiam per huiusmodi literas non haberet potestatem prouidendi, nisi in ecclesijs, vbi ad eum spectat collatio. ar. sup. de offi. ordi. licet in ea. Vnde dixerunt quidam, quod Papa hic mandauit authoritate nostra facias. Nos dicimus, quod etiam sine clausula hac, potest etiam in alijs prouidere, quia ibi est contradictores, etc. & ipse non potest esse executor ceontra se. ff. de arbi. l. vlti. Sed quid si tantum esset in literis, mandamus, quatenus tali prouideas in aliqua ecclesiarum tuarum, & forte idem. (Mandati) quod fecerat pro magistro P. & vere illudebatur, quia alios sine mandato Papae recipiebant, sed eos de quibus Papa mandabat irreuerenter recusabant.

(Inuestiuit) Not. quod delegatus cui commissum est quod alicui faciebat beneficium, assignari potest illum, pro quo sibi scribitur de praebenda vel benefieio inuestire. ar. sup. de reseri. Abbate. Sed dic aliud est, vbi mandatur, facias prouideri, quia tunc non potest prouidere, cum hoc non sit ei commissum, sed tantum facere prouideri. Aliud autem est, cum mandatur alicui, quod faciat competens beneficium assignari, vt hic, quia tunc cum beneficium sit annexum canonicatui, poterit inuestire aliquem de canonicatu, & per consequens dabitur ei praebenda, quae est connexa canonicatui. 1. q. 3. si quis ob. tacite enim videtur dixisse, des ei ius inuestiendo eum, & post de facto facias beneficium assignari, quod annexum est canonicatui, vel potes dicere, quod canonicatum istum contulerit archiepiscopus de voluntate episcopi Asagonens. ad quem siue de suo iure, siue de iure ad eum deuoluto propter negligentiam canonicorum pertinebat potestas eligendi, & dicit quod licet aliquando non possit inuestire, scilicet, quando mandatur iudici, quod faciat alicui prouideri, vel aliquem in aliqua ecclesia recipi. sup. de offi. deleg. super eod. potest tamen interdicere, ne eligant. ar. quod ex quo prouisio sibi commissa est, & omnia ad idem facienda. 5. de offi. deleg. praeterea.

2 Item quamuis non sit specialiter mandatum, quod suspendat, est tamen affinis mandato prouisionis. ff. iud. sol. iam tantum. §. in hac. item decre. dicit legatus generalis sibi pont praebendam reseruare, vt inf. de iure patro. cum dilectus. ergo & eadem ratione, & specialis delegatus in ecclesia, vbi est mandatum sibi, quod prouideat alicui, cum in ea ecclesia maiorem potestatem habeat, quam generalis legatus. sup. de offi. deleg. studuisti. (Authoritate) de excommunicatione, inuestituram autem non potuit facere authoritate, quia sibi commissum non erat.

(Contradictores) haec sententia sic a iudice lata non comprehendit, nisi partes quae fuerint in iudicio, vel illos, qui fuerint vocandi, vel haeredes eorum, vel singulares successores. Alii enim non sunt de iurisdictione eius, & haec est forte ratio, quod successores ligentur, quia iudicium transit ad successores, sed non arbitrium. ff. de arbi. sed interpellatur. §. vlti. & si sit iudicium reale, transit ad singulos successores. Arg. tamen contra. §. de offic. deleg. c. 1. vbi dicitur, quod quoslibet turbatores potest excommunicare, sed ibi loquitur de perturbatoribus iurisdictionis, vt ibi not. & inf. de pe. dilectus. hic autem loquitur de perturbatoribus partis. Videtur autem, quod in nullo casu debent ferre talem sententiam, excommunico omnes perturbatores talis clerici, cum tractus futuri temporis non pertineat ad iudicem. ff. de vsu. l. 1. in prin. sed respon. vt not. sup. de procu. auditis. Item constitutio videtur haec excommunico omnes, qui sibi contradixerunt, quod delegato non licet. Respon. non est constitutio, & hoc apparet ex persona constituentis, & ex forma sententiae, quae non est generalis, nec ppetua, nec alia habet, quae in ea requiruntur. 4. dist. erit. imo est sententia quod ex eo apparet, quia causa cognita fertur, & si feratur, nisi causa cognita, licet tenet, tamen iniusta est. 11. q. 3. c. 1. & si super alio sine causae cognitione fertur, puta si praeciperet, quod eiobediretur a quolibet, & qui non obediret ei, talem poenam pateretur, nec credimus valere, nec tenere ipso iure, vt no. 3. de in integ. restit. c. 2. cum autem causae cognitione legitimen fertur. sup. de app. praeterea.

Sed si dicas quare non expectat turbationem antequam ferat sententiam? Respon. quod posset esse periculum, si tantum expectaret, & ponamus quod melius faceret, si expectaret, tamen & hoc teneretur. 2. quaest. 6. biduum. sup. de app. praeterea. arg. ff. de euic. l. 2. ff. ad legem Aquil. in l. illa Aquil. & non extenditur haec sententia generalis, & ante receptionem lata, vel etiam post, nisi in tempore in quo sententia ferri posset. Item videtur quod authoritate huius clausulae, etiam post annum imperpetuum, postquam inuestitus est, & postquam mandauit de eo recipiendo, possit excommunicare rebelles, & etiam postquam sententia lata esset, si esset negotium, vbi esset sententia ferenda, licet alias non posset tanquam ille, qui functus esset officio suo, nisi intra annum. sup. de offic. deleg. in literis. & c. quaerenti. Sed nobis videtur, quod etiam post diffinitiuam non possit nisi intra annum. arg. eiusdem dec. quaerenti. in alijs autem, scilicet, quando non fertur diffinitiua sententia, sed mandat eum recipi in canonicum, poterit compescere contradictores authoritate huius clausulae, quousque mandatum Papae plene sortiatur effectum, scilicet, quod recipiatur in canonicum, sed ex quo receptus est, quamuis postea molestetur super canonicatu, vel alijs, non poterit eos compescere, quia si contrarium diceretur, iam videretur eius ordinarius esse, & talia rescripta redarguntur. sup. de rescrip. ad haec. Sed quid si aliqui receperunt, & Papae mandatum impleue¬ runt, & aliqui non Respondemus super illos, qui mandatum domini Papae impleuerunt, nihil vltra facere possit, etiam sip molestent eum, cum in illos functus sit officio suo, in alios tamen potest. Item si illi qui receperunt, & mandatum domini Papae impleuerunt, & eum de nouo molestant super fructibus praebendae, vel etiam super ipso canonicatu, non tamen possunt compesci authoritate huius clausulae, quia non videtur ei commissum de futuro excessu, & tempus datae inspici debet. sup. de rescri. eam te.

Illud autem quod dictum est, quod non extenditur haec iurisdictio, nisi contra certas personas, scilicet, illos, qui sunt vocandi & quosdam alios, nos non credimus sic verum, imo salua veriori opinione credimus, quod omnes contradictores possint compescere etiam quoscunque extraneos, dummodo de facto contradicant, non de iure, quia sententia lata in i los, qui de iure contradicunt, non tenet, cum nullam habeat iurisdictionem, nisi contineretur in literis, vel expresse vel tacite sub generali clausula, & postea coram delegato expressisset. sup. de rescri. pastoralis. quia tunc siue iuste siue iniuste teneret sententia. In praesenti autem casu, vbi non mandat de recipiendo, sed ipsemet eum inuesti. satis credimus, quod posset contradictores suae inuestiturae intra annum excommunicare. arg. praealleg. decre. quaerenti. & sup. de sen. & re iudi. ad consultationem. (Seruasse) de hoc not. sup. de consti. cum accessissent.

(Recipiant) & sic excommunicati, recipiunt aliquem in canonicum, sed haec receptio non tribuit ius, quia iam canonicus erat, alias secus. sup. de aeta. cum bonae. vel dic excommunicatos teneri ad ea, quae fiunt in eorum praeiudicium. sup. de iudi. intelleximus. Vel dic, & forte melius, quod nec receptionem, nec installationem facit excommunicatus, nec contradicit, quod hic dicitur, & expone recipiant, donec cautionem faciant de recipiendo eum in canonicum, pro quo excommunicati erant, & si praestita absolutione velint appellare, non audiuntur, nisi nouum grauamen eis fieret. sup. de appel. quaestioni. Sed obiicies ex quo pro manifesta offensa est excommunicatus, non debet absolui, nisi prius recipiantur. inf. de verbo. sig. ex parte. 2. q. 3. presbyter si. Sed dic illa etiam in spiritualibus non habere locum, vt no. 3. de dolo & contu. veritatis. Quid enim si excommunicatus esset, nisi faceret se ordinari, deberet ne promoueri antequam absoluatur absit. Quicquid dicant praedicti, expresse dicit decre. quod ante absolutionem recipere debet. sup. de rescri. capitulum. (Ad canonicatum) bene mandat dominus Papa, quod huic dentur ea, quae pertinent ad canonicatum, & non ad praebendam, quia licet canonici infregissent statutum suum de certo numero non tamen fractum esset illud statutum, quo ad praebendas, quia licet canonici, qui habent certum numerum eligant vltra illum numerum, praebendae tamen distinctae firme manent. sup. de constit. cum Msup. eod. dilectus. & de hoc not. inf. eo. dilecto. & hic executor, de quo hic dicit peccauit inuestiendo eum de praebendaVel dic, quod non peccauit inuestiendo eum de praebenda, quia non erant ibi distinctae praebendae, nec certus numerus earum. Et ex hoc dico, quod si etiam peterentur literae in aliqua ecclesia, in qua canonici suum statutum fregerunt eligendo vltra numerum, quod adhuc salua manet eius exceptio, vt praebenda non assignetur vltra numerum, sed non manet eis salua quim eum recipiant in canonicum. arg. praealleg. decre. cum M. & c. dilectus.

Caput 23

CAPVT XXIII. TVIS QVAESTIONIPVS.

Caput 24

CAPVT XXIIII.

ACCEDENS. (Vel alius magis) Quasi dicat, melius esquod inuestitor dicat, inuestimus te pro tali absente, quam inuestimus talem absente parte, & potest hoc intelligi, vbi procurator habet mandatum. ff. de dona. qui mihi. & ff. de acqui. rer. do. si procurator. quamuis lex videatur dicere, quod etiam cum mandato non transit dominium. ff. de acquiren. rer. do. res ex. Sed illud intelligimus, quando non habet speciale mandatum de aliqua re emenda.

Sed quid si consanguineus sine mandato nomine absentis recipiat inuestituram, non credimus absenti acquiri praebendam, nam licet agere possit, vt ff. de procu. sed hae personae, non tamen acquiret dominium, nec etiam canonicatum, qui solo consensu eligentium & electi acquiruntur, sed quaeritur, an teneat, si postea ratum habuerit ille, cuius nomine recepta est inuestitura, si prius alii esset collata. Sed nec hoc credimus quod eis liceat a primo facto recedere, vt not. sup. de elect. cum inter.

Caput 25

CAPVT XXV. 1 Leceptio ad osculum, an faciat camonicum. 2 Electio facta de canonico vltra numerumvaleat. 3 Canonicatus quando vacet, el desinat. 4 Non tenet electio facta vltra numerum iuramento firmatum. 3 Non licet venire contra iuramentum.

DILECTO FILIO P. ( Legatus) legato non fuit illicitum infringere priuilegium canonicorum, & idcirco non valuit, quod factum est de cellerario, sed si canonici fecissent cum ad eos spectaret electio, teneret electiocanonicatus, & non diuisio praebendarum, quia priuilegium pro se datum, possunt renunciare. sup. de consti. cum accessissent. Vel dic, quod idcirco fuit cassata, quia ambo fuerunt electi ad vnum ius prae¬t bendae diuidendum. ad hoc not. sup. de constit. cum M. sup. eo. dilect. (generalis) cuius consensus non praeiudicat episcopo, cum hoc ei specialiter compromissum non fuisset. Sed plus dico, quod nedum procuratoris, nec episcopi consensus prodesset in his, quae contra ius fiunt. ff. de condi. instit. si procurator. ff. de his quae in frau. cre. si pater filio.

Ad osculum) vehemens est praesumptio. argum. inf. de his quae fiunt a maio. par. c. ex ore. inf. de pri. cum olim. C. de acquir. pos. l. 1. C. de pat. pote. si filium. 20. quaestio. 1. quae pro. Respon. episcopum ignos rasse eum non fuisse canonice receptum. ff. de interro. ac. de aetate. §. vlti. Item receptio ad osculum, non facit canonicum, sed legitima electio. C. de lib. cau. non idcirco. ff. de dec. non habemus. Vel dic, nedum per tacitum consensum, sed nec expressum contra tenorem alterius concilii posse habere ius in praebenda. sup. eo. tuae. & ideo semper contra eum dicimus non canonicam electionem. (Molestatione) intentabit ipse vti possidetis, nam episcopus eum, vt canonicum non tractabat, vel etiam alias eum in possessione iuris canonicatus molestabat, vel super hoc implorabat auxilium iudicis, vel melius episcopus agebat negatoria contra electum, vel clericus confessoria contra episcopum( Turonens.) sup. eo. maioribus. (Lateranens.) inf. de conces. praeb. vel ecc. non va. c. 2. & iste cellerarius censeri deberet secundus, quia ob hoc resignauit, vt nepos archiepiscopi haberet, vt in prin. huius decreti habetur.

(Non est certus) idem est, & si certus esset ibi numerus praebendarum, vel etiam canonicorum, vel vtriusque. sup. de consti. cum M. nam semper eligendo canonem vltra numerum valet electio, sed priuilegium rumpitur quantum ad certum numerum canonicorum, sed non rumpitur, sed durat, quo ad numerum praebendarum, & hoc bene colligitur. sup. eo. dilectus. & sup. de consti. cum M. Ratio diuersitatis est, quia cum non obstante certo numero. tenet electio, quo ad canonicatum, rumpitur priuilegium, quo ad ius canonicatus. Sed eligendo plures ad vnam praebendam vacantem, licet etiam non vacantem vltra numerum, non tenet electio, vt hic, quia est contra concilium Turonens. vel Lateranens: nisi vellent nouum ius praebendae statuere. inf. eo. vacante. & ideo cum non teneret electio non rumpitur priuilegium. Item ratio quare tenet electio, quo ad ius canonicatus, non quo ad praebendam, quia sic statutum est. inf. de conces. praeb. vel ecc. non vac. c. 1. & sup. eod. maioribus. sed in canonicatu nonsic statutum est, hoc ipso iuste constitutum est, quia cum praebenda maxime consistit in rebus corporalibus, non poterat ius praebendale fieri, nisi possessiones alicuius ecclesiae diuiderentur, & hoc esset malum, quod vna praebenda esset pinguis, & alia pauper. sup. de consti. cum M. non tamen dicimus malum, si de omnibus praebendis, vel de vna pinguiori aliis vellent vnam nouam facere, quin possent. inf. eod. vacante. ius autem canonicatus, quod incorporale vel indiuisibile est multi possunt sine aliorum damno habere, & ideo aliud fuit statutum in iure canonicatus, & aliud in praebendali. Melius dicitur, quod hoc non facit vim, quin plures possunt eligere vno solo iure vacante, si hoc intenderent, & exprimerent. sed hic non exprimebant, nec hoc praesumentur intendere, nisi exprimant, nec est contra. 5. de consti. cum M. quia ibi expresserunt.

(Definit) & ideo licet in aliqua ecclesia, vbi est certus numerus canonicorum sint plures canonici, & vnus moriatur, non valerent literae si impetrentur super canonicatu illius alicui conferendo, quasi vacet, quia non vacat, imo desiit, vt hic dicit. Secus autem si ibi esset certus numerus canonicorum, quia tunc non desinit, sed vacat. (Illud) id est, ad praebendam vacantem, sed ad ius canonicatus vna sola prebenda vacante possunt plures eligi. sup. de consti. cum M. inf. eod. c. proxi. secus alias vt ibi not. melius dicit, quod non possunt ad vnum ius canonicatus duo eligi, scilicet, quod duo canonici sint electi, habeant tantum vnam vocem in electionibus, & in alijs, & quod in omnibus fungantur ambo tantum vice vnius. Sed bene possent fieri duo canonici, qui haberent voces, licet vna tantum, vel nulla praebenda vacaret. Item not. quod licet posfint plures canonicos facere vna tantum praebenda vacante, non possunt canonicatus ius dare ad vacaturam. inf. de concespraeb. nulla. nam canonicatus ministerium est(Spectat) cum consensu tamen eorum quorum interest (Augmentare) ordinando quod vbi sunt decem praebendae. sint 15.

(Statutum) Not. quod si in aliqua ecclesia est certus numerus canonicorum iuramento firmatus, & aliquis eligatur super numerum, nen tenet electio, & idem si numerus sit confirmatus aut horitate Papae cum clausula, & si quid factum sit contra non valet, alias enim secus, vt hic. & sup. c. pro illorum. sup. de consti. cum accessissent. & c. cum M. secus alias, si quis iurasset non vendere librum, & postea venderet, teneret venditio. Sed contra videtur. sup. de iureiur. c. intellecto. Sed hic loquitur de alienatione licita, alienatio enim libri, non est a principio interdicta, ibi loquitur de alienatione illicita etiam sine iuramento. Dicunt enim speciale in spiritualibus, vt non valeat, quod in eis fit contra iuramentum. Alii dicunt, quod etiam receptio in canonicum contra iuramentum tenet, & haec est allegatio. Si autem ad praebendam electus esset vacaturam, vel etiam plures ad vnam diuidendam essent electi, cassanda electio esset, vt sup. eod. tuae.

(Si quicquam) hoc certum est, quod contra iuramentum venire non possunt, si est bonum ecclesiae, imo & si esset temerarium, non liceret venire contra sine superioris authoritate, vt not. sup. de elect. venerabilem. Item nulla alia ratio videtur, quare canonici non possunt venire contra priuilegium sibi concessum, quando est ibi praesens clausula, sicut quando non est ibi clausula. 5. de consti. cum ac. C. de leg. & constit. quod fauore. in fi. nisi quia hoc statuere voluit de nouo in fauorem ecclesiarum, ad confutandam inconstantiam eligentium, & potest dici, quia quod hic dicitur locum habet in omnibus priuilegijs& confirmationibus concessis ecclesijs. vbi praesens clausula continetur, haec clansula hic facit, quod canonici suo facto contrario non possunt rumpere priuilegium, vt hic apparet, & dicunt quidam, quod hoc decretum potest opponere non solum Papa, sed etiam quilibet alius iudex etiam delegatus de his, quae ad suam iurisdictionem pertinent. 7. q. 1. quia frater. C. de iudi. properandum. §. si autem. Imo etiam priuatus quilibet potest interponere hoc decretum. ff. de leg. 3. l. quaesitum. Sed sciendum est, quod hoc decretum maiorea vires habet, quando cum causae cognitione fit, vt no. I. qui ma. acc. pos. cum in tua. (vnde) sententia Papae. (Silentium) hic apparet, quod non fuit actum vti possidetis, in quo condemnatus non fuisset, nisi ad cassandum ab iniquitate, & ad interesse. ff. vti possidetis, si duo. §. fi. sed fuit actum confessoria, vel officio iudicis implorando secundum tenorem legis. C. de inge. manu. diffamari. & secundum hunc modum agendi bene habet locum haec sententia, sed expone ad restitutionem eorum, quae ratione dictae institutionis tenebat, id est, ad missionem possessionis praebendae & aliorum iurium, ad praebendam pertinentium, & hoc bene poterit petere episcopus, ad cuius collationem pertinebat collatio praebendarum, quod imponeretur ei silentium, vt statim sequitur, alias autem ad restitutionem sibi faciendam proprio sumpto vocabulo agere non posset episcopus, & ea sibi restituendo non esset praebenda, etiam si nomine praebendae egisset quod potest bene. inf. de succes. ab intest. c. fi. eto iam tunc proprie sumitur verbum.

Caput 26

CAPVT XXVI. VACANTE. (Duas) praebendas. (Integrate) quia simpliciter eligunt eos in canonicos non expresse ad vnam praeAbendam, vel ad aliam, si enim elegisset eos expresse ad vnam prebendam diuidendam, non valeret electio. si. sup. eo. c. proxi. Vel dic, licet non valuit talis electio de rigore iuris, vt sup. eod. c. tuae. de aequitate tamen debet eis prouidere. sup. eod. inter caetera. Vel potes dicere, quo d bene fuit intentio eligentis, quod duae praebendae ex vna fierent, & hoc non sufficit, nisi praehabita prouentuum ratione, ita quod congrue inde fieri possint, & in hoc casu scilicet quando vna praebenda insufficiens est diuisa, & duobus data, potest dici quod sic diuisam praebendam vterque possidebat, sed quam cito poterit siue per vocationem, siue alio modo tenebitur integrare praebendam. Vel dic melius, quod bene potuit episcopus diuidere vnam praebendam. i. de exces. praelat. sicut vnire. & sic hic bene tenuit diuisio, & ideo ambo remanent legitimi canonici, sed quia referebat Papae, quia licet episcopus cum capitulo potuit diuidere, non tamenbene fecerat, quia nimis paruae erant, & alias inaequales quod esse non debet. 3. de consti. cum omns. & ideo Papa mandauit de hoc inquiri, nam mandauit praebendas integrari si sic esset vetum, &c alijs aequiparari.

Caput 27

CAPVT XXVII. 1 Tenetur successor de bonestate praedecessoris factum exequi. 2 Canonicatus & praeben. iure comnexa sunt. 3 Potest collator assistere ei cui contulit. 2 Electio perfecianon dicitur quousqu sit consirmata. 3 Crimine stellionatus tenetur collator benesicii qui sine causa noluit implere mandatum Papae in praeiudicium impetrantum literas.

DILECTVS FILIVS G. ( Misissemus) Not. quod si hi canonici, non obedierunt simplici mandato, postea tenentur ei prouidere de communibus reditibus, & hoc est in poenam illorum canonicorum, qui cum nullam excusationem haberent mandato Papae contempserunt obedire. sup. de rescri. si quando. & c. cum adeo. & haec est conuenientior poena, quae eis imponi posset, cum in hoc deliquerunt. sup. de tempo. ord. literas. sed & aliam imponere posset, quia in re, siue in praebenda, nullum ius habet, quod ex eo apparet, quia collatio de ipso facta tenet, vt hic in fi. & not. sup. de rescri. capitulum, & ad hoc facit. sup. de rescrip. constitutus. Arg. contra. sup. de rescrip. literas. vbi dicitur, quod successor dando executorias literas illi clerico pro quo praedecessor direxerat monitorias, non factum suum, sed praedecessoris exequi videtur. Sol. vere factum praedecessoris exequitur, quia praedecessor monitorias concedendo incoepit, & de honestate successor factum praedecessoris exequi tenetur, nisi aliqua iusta causa contra faciat. 63. distin. Adrianus. sed tamen ex hoc non sequitur, quod habeat ius in re. (Sufficiens) nec aliud legitimum sibi obstat. (Recipi) iste enim nondum receptus erat in ca¬ nonicum, & ideo non datur sibi praebenda vacans, sed tenet collatio alii facta de illa, vt hic. Secus esset, si receptus essetin canonicum authoritate literarum Papae, quia tunc credimus, quod haberet actionem ad praebendam postea vacantem petendam, si alius eum non praecederet. argumen. sup. eod. relatum. dilectus. inf. de consti. cum super. sup. de constit. cum M. nam licet non habeat ius in praebenda, nisi sibi assignetur, vt in praealleg. decre. dilectus. tamen ille, ad quem pertinet collatio praebendarum, non habet tunc potestatem conferendi eam, nisi canonico. quia iam receptus est canonice seruata distin. quam no. sup. de ma. & obe. statui. mus. aget ergo cum eo, ad quem pertinet, vt sibi eam assignet, si nondum contulit eam alteri. Alioquin aget cum superiore, vt eam sibi assignet, & postea aget contra detentorem praeben. Alii tamen dicunt, quod sine alia assignatione aget contra detentorem praebendae. arg sup. eod. inter caetera.

Potest enim dici, quod quilibet receptus in canonicum ius habet in praeben. quae sibi suo ordine defendenda est, cum connexa sint iura canonicatus & praeb. licet aliquando differantur collationes praebendarum. sup. eod. dilectus. & sic apparet, quond male faciunt iudices, qui deputati sunt executores pluribus receptis in canonicos, quia quilibet executor exconmunicat illum, ad quem pertinet collatio primae praebendae, quae vacabit, nisi eam conc ferat illi, cuius executor est, nam solius primi executio iusta est, quia ex quo ad primi mandatum eam assignauit, sine dolo desiit eam posse alias assignare, vnde si decaetero alii executores ei praecipiant, quod alijs conferat, & si propter hoc eum exconmunicent, male faciunt, nisi forte cum contraria mandata reciperet malitiose, & manifeste iniustum mandatum impleret, & iustum postponeret. sup. de rescri. cum contingat. Item videtur, quod huic recepto in canonicum contra eum, qui eum contulit alteri, non habet actionem, nisi forte de dolo, vel in factum ad expensas. f. de do. l. 1

. Sed tamen bene dicimus quod coilator potest assistere ei, cui contulit in causa, sicut venditor emptori, a quo res vendita vendicatur, quia potest sua interesse, si euinceretur ab eo praebenda, quia tenetur sibi in consimili prouidere. sup. eod. inter caetera. secus autem in electoribus, quia ibi bene possunt suam electionem defendere, & prosequi. 3. de elect. super eo. & c. dudum. ec. roth. vbi no.

Et est ratio diuersitatis, quia non dicitur electio perfecta, quousque sit confirmata, & ideo electores electionem defendunt, & prosequuntur quousque fuerit confirmata, sed post confirmationem si ageretur cum electo non vocarentur canonici, nec etiam ad defensionem admitterentur, quia functi sunt officio suo, & idem dicimus in eo, qui contulit beneficium, & in confirmatore, scilicet, quod non competit contra eos actio. (Assignari prouentus) Vel dic, quod nec per monitorias, nec praeceptorias literas obtineret iste clericus, quod hic dicitur, nisi in literis eis directis contentum fuisset, alioquin damus tali in mandatis, vt vos ad id compellat. Sed argum. contra. sup. de rescrip. capitulum. dicunt quidam, quod condictione ex hac decre. potest quilibet pro quo scribuntur monitorie agere, & consequi, quod in hac decre. continetur, sed certe hoc non placet nobis, quia iam frustra ecclesia daret executores, & licet quandoqe Papa det monitotias, non tamen dat executorias.

Alii autem dicunt, quod collatorbeneficii, qui sine causa noluit implere mandatum Papae in praeiudicium impetrantis literas peccauit in eum, & ideo tenetur crimine stellionatus, & hanc accusationem criminalem, vel denunciationem ciuilem prosequitur impetrans, sed caueat sibi impetrans, quod non obtinebit impetrans literas, nec in accusatione, nec in denunciatione, nisi probauerit eum malitiose non obedisse, quod est difficile, cum multas possit habere excusationes. Hic autem manifeste apparuit Papae de malitiis capituli, si sine causa alium receperunt postposito mandato Papae, & dicunt quidam, quod hic dicitur tantum locum habere, quando praeceptoriae literae impetrantur. argument. sup. de rescrip. capit ulum. nam nemo astringitur ex consilio. 14. questio. 1. quod debet. ff. man. l. 1. & eodem modo, non debet astringi monitione, sed & alii contradicunt, scilicet, quod etiam monitioni Papae obediendum est, quae est pura, & maxime quia non est sine mandato. Lex autem, & c. loquuntur in consilio, quod datur tantum in fauorem eius, cui consulitur. Alii tamen dicunt nihil hic fieri de necessitate iuris, sed de gratia ( Praebendali) dic vt no. i. eod. inter caetera.

Caput 28

CAPVT XXVIII. 1 Sola receptit in aliam ecclesiam sine eonsenfae sufficit ad hoc, vt quis prima sit priuatus. Nunquid si ex dispensatione longo tempora differiur ordinatio episcopi interim vacent beneficia. 3 Potestas ad quem pertinet collatio, sine alia priuatione, & alio possidente, conferra potest beneficium sic ab alio possessum. 4 Possessar quilibet in possessione sua tueri debet. an plares dieritatei i vna ccelesa posu quis habere. 6 Personatus & dignitas an idem sint. Et quia sit dignitas in nu. 7.

DE MVLTA. (in Lateranens. sup. eod. quoniam nonnulli(Curam animarum) Hic large sumitur cura animarum, iue in foro poenitentiali habeat curam, siue alias. sup. de elect. dudum. eccle. roth. & non est vis, siue ratione ecclesiae habeat curam animarum, siue in villa, sed illius villae ecclesia est alterius, sicut apparet in decre. praealleg. dudum. eccle. rotho. vbi non dicitur, quod archidiaconus in archidia. habuerit aliquam ecclesiam, sed ius archidiaconale tantum, & sic est in dioce. Pictauiens. vbi sunt archipresbyvteri, qui nunquam habent aliquam ecclesiam specialem, cui praesunt, sed habent iurisdictionem spiritualem super multa loca. Item non est vis, siue sit ecclesia baptismalis, siue capella tantum, dummodo curam habeat aliquorum parochianorum. Item non est vis, siue habeat parochianos de facto, siue non, dummodo parochiam habeat in qua parochiale ius habeat.

Receperit) not. solam receptionem in aliam ecclesiam sine consensu sufficere, ad hoc quod prima sit priuatus, sed videtur quod necessarium est etiam quod possessionem habeat secundae, vel per eum stet, quominus habeat. argumen. 21. quaestio. 2. si quis iam. & not. sup. de elect. cum in cunctis. & 42. distin. si qui episcopi. & c. sequen. sed hoc non credunt alij, cum per consensum contractum sit matrimonium. argum. sup. transla. praela. inter corporalia. vel aliud ius ei acquisitum administrandi. sup. de elect. cum in cunctis.

Et hoc intelligunt quidam verum. nisi adhuc contra eum excipi possit, puta quia electus sit in archidiaconum, vel archipresbvterum, & nondum habeat eundem ordinem, quem dignitas requirit, tunc etiam si traneferatur corpore, cum contra eum excipi possit, quousque transeat te mpus intra quod debeat ordinari, non credunt posse conferri prima beneficia. ar. eius quod dicitur in episcopo. sup. de elec. cum in cunctis. Melius credimus, quod statim vacat postquam habet beneficium habens curam animarum prius simile nullo tempore praetextu ordinationis expectato, nec est simile de episcopo, quia electus & confirmatus in episcopum non est episcopus, nisi sit consecratus in episcopum, sed archidiaconus, quamcito est confirmatus est verus archi. & omnia quae pertinent ad dignitatem facere potest, nec potest decaetero excipi contra eum, quod non fiat archidiaconus, licet possit excipi, quod non ordinetur quia est criminosus, sicut contra quenlibet etiam non archid. excipietur ar. sup. de app. constitutus.

2 Sed quod si ex dispensatione longo tpae differt ordinatio episcopi, nunquid interim vacabunt beneficia? Resp. imo vacabunt, & etiam tanmquam vacantia alijs conferentur, quia dispensatio est restringenda, vt non extenda¬1 tur ad restitutionem beneficiorum. ar. I. de consang. & affi. quia dilatio. Si autem per infirmitatem, vel alio legitimo modo impediatur eius ordinatio, non credimus ei currere tempus. ar. 7. de conces. preb. vel ecc. non vac. quia diuersitatem. Item quamdiu litigatur, non conferentur eius beneficia, si non est adeptus possessionem secundae, sed si habet possessionem, licet de ea litigetur, videt quod statim possunt eius beneficia conferri. 21. q. 2. si quis iam. 5. de elec. cum in cunctis. Nec valet si dicis, quod ex quo postea per sententiam apparet secundam prouisionem non tenere, non debet tollere primam, quia in culpa fuit acceptando rem litigiosam, vel quia de hoc non bene disquisiuit. de hoc no. 5. de rescr. in nostra. Quidam etiam dicunt vel credunt, quod sit necesse, vt habeat adm inistrationem maioris partis rerum secundae ecclesiae. ar. sup. de resti. spo. c. fi. Sed illud no. quod bene facit primus praelatus, si dum litigatur commendat ei primam ecclesiam, & est iusta causa commendationis. infra, de act. si const. (Contenditur) contendendo de iure suo, si non habet dispensationem, & intelligimus si perstiterit vsque ad litem contestatam. argumentum. ff. rem rat. hab. amplius. ff. de in ius voc. quamuis. & hoc satis innuitur ex verbo hic posito spolietur, scilicet per sententiam, & sic videtur, quod necesse est ad hoc, quod locumhabeat haec decr. quod contenderunt in iu¬ dicio, & quod ipso iure sit priuatus, vel dic, quod ex sola retentione sit priuandus, etiam si quando incipit conueniri velit dimittere, cum satis manifesta causa priuationis appareat, scilicet quia canoni: non obediuit. Item quia furtum committit in rebus prioris ecclesie, quia priuatus est. supra, eod. cum iamdudum. supra, de elect. dudum ec. ro. Sed quid si secundam inuasit propria authoritate. ar. quod ipso iure videtur primam renunciasse. 21. q. 2. si quis iam. Alii tamen contradicunt, quando propria authoritate inuasit, sed si non propria authoritate inuasisset, sed authoritate superioris confirmatus esset, tunc quamuis alias nulla esset electio, vel esset talis, qui ordinari non posset ad secundam ecclesiam, tamen ipso iure renunciasse videtur priori, quia ad hoc quod renunciasse videatur, sufficit quod authoritate vel tuitionem praetoris habeat. ar. ff. quod cum fal. tut. l. 1. §. fi. arg. 5. de transla. pr aela. c. quanto.

Quid ergo dices etiam in casibus, qui hodie accidunt in regno, vt licet interdictum sit regnum, & omnibus capitulis sit generaliter interdictum eligere multi eliguntur, & aliqui confirmantur per Metropolitanum, & administrant, nunquid lapso tempore de consecrandis episcopis vacent taliter confirmatorum beneficia, ar. quod sic. ff. de do. inter vir. & vxo. l. 3. §. videamus. in Aut hent. de restit. & ea quae pa. §. fi. & facit. inf. de exces. praela. tanta. & de transla. quanto.

Conferat) not. quod is ad quem pertinet collatio, sine alia priuatione & alio possidente, conferre potest beneficium sic ab alio possessum, & est hoc speciale beneficium concessum a iure in hoc casu, nam generaliter contrarium obtinet. ar. pro eis. infra, de conces. praeb. vel ec. non vac. cum nostris. sed etiam in hoc casu possessionem beneficii non dabit, quamdiu primus de facto possidet, cum nec rem suam liceat propria authoritate occupare. infra, de conces. praeb. quia di. C. vnde vi. si quis in tantam. nisi essent idem conferens & iudex, sed aget ille, cui mandatum est cum superiore, vt sibi habenti ius det possessionem vocato illo, qui detinebat, & procedetur in hoc facto sine solennitate iuris, cum translatio eius ad aliam ecclesiam non posset esse, nisi notoria. sup. de transla. praela. quanto. vel dic, quod nec citatio necessaria est. Nos quantum ad hoc, quod speciale sit in hoc casu, quod quis possit dare ecclesiam, vel aliam rem, quam alius tenet, & in qua ius habet, non credimus eos verum dicere, quia non est speciale, imo generaliter verum est, & sic credimus, quod ecclesiam & alias omnes res nostras, vel ad nostram collationem, vel ad ius pertinentes possimus vendere, & donare, & quocunque alio titulo ius, quod in eis habemus in alios transferre. C. de haer. vel act. ven. per totum. ff. de contrahen. empt. qui tabernam. & si. no. inf. de conces. praeb. cum nostris.

Sed his fortiter est contra. supra, de cau. pos. cum ecclesia. vbi dicitur, quod non valet electio facta a canonicis, ad quos pertinebat de iure contemptis his, qui possidebant, ergo eadem ratione non valet donatio, vel venditio, vel collatio alicuius rei quam alius possidet, quamuis 4collator ius conferendi habeat in ea. Sol. illa decre. concordat nostrae opinioni, nam veritas est haec quod quilibet possessor tuendus est in possessione sua, & ratione possessionis colligit fructus. infra, de insti. cum venissent. inf. de iure patr. ex literis consuluit. & ex hoc est, quod ille, qui est in possessione eligendi tuendus est in possessione hac, & in colligendo fructum, ac eius fructus est eligere facto. Vnde ille, qui est in possessione iuris eligendi, quamdiu est in possessione, de iure est quod eligat, & si alius elegerit, ad quem non pertinet accipere fructum, qualis est proprietarius & ille, ad quem pertinet potestas eligendi, non valebit electio eius, & sic loquitur decr. praealle. cum ecclesia. sed dare alii ius eligendi non est fructus possessionis, & ideo non pertinet ad possessionem iuris eligendi illud alii donare, nec impedire illum, ad quem pertinet quominus alii conferat. Et eodem modo dicimus in possessore ecclesiae, scilicet quod tuendus est in possessione eius, & in colligendis reditibus eius, sed non potest impedire, quin ille ad quem pertinet ius conferendi, eam alii conferat primam. Sex menses) computandos a die, quo sciuerit eam recepisse secundam. inf. de conces. praeb. quia di. Item computandi sunt isti sex menses a die, quo sciuerunt ecclesiam vacare per exceptionem secundae, & hoc ideo dico, quia licet receperit secundam, non potest habere possessionem eius vel de iure, quia dicit aduersarius, quod de iure eam habere non debet, siue de facto, quia non permittitur intrare possestione noncurrit collatori tempus. 21. q. 2. si quis iam. 92. dist. si qui episcopi. & verba cum effectu accipienda sunt. ff. quod quisque iur. in al. sta. l. 1. sed si possessionem haberet, licet litem haberet de ea, tunc forte deberet eam conferre, & currit ei tempus a die, quo recepit secundam, & etiam si feratur sententia contra eum, qui impugnat recipientem secundam ecclesiam, sed non possidentem appellet, tempus incipit currere collatori abeodem die, quo finita est causa appel. imo plus est, quod si non prosequatur appellationem, tamen non computatur tempus, nisi a die quo rata manet sententia, nec est contra. 5. ex quib. cau. infa. irro. furti. hoc enim ideo est, quia ante non potuit scire vacationem ecclesiae, cum adhuc posset prosequi appellationem, licet non fuerit prosecutus. (Cogatur) ille, qui negligens est in collatione prioris beneficii. (Hoc idem) hic vult dicere, quod sicut statutum est in beneficijs habentibus curam animarum, quod ipso iure vacant recepto secundo simili, & alijs licite conferri possunt.

5 Idem statuimus in personatibus diuersarum ecclesiarum habentibus curam animarum, si autem non habent curam animarum, licet sine dispensatione teneri non possint, credimus tamen posse per episcopos dispensari. ar. contra. 3. de elect. dudum, ec. rotho. Sed respondemus, quod ibi non dicit, non posse dispensari, sed peccare eum, qui sine dispensatione tenet, quod verum est. 3. eo. ad haec. vel ibi loqutur allegando: & huic nostro intellectui satis concordat, quod sequit, quod addit, quod in vna ecclesia non possunt habere plures dignitates, supple etiam non habentes curam animarum, & sic aliqua erit adiectio, nan tunc vt quidam dicunt idem erit, quod in plurib. beneficijs habentib. curam animarum. Hoc tamen hic non videtur dicere, vnde alii dicunt, quod in eis idem erit, sicut si personatus in diueisis ecclesijs habere.

6 Personatus) fere semper, & pro eodem sumitur personatus & dignitas, fere ideo dixi, quia personae ecclesiarum dicuntur in Anglia, quae praesunt ecclesijs, qui alibi dicuntur curati. 5. de app. personas. & tamem in dignitate dicuntur constituti. Similiter) abbates, episcopi & alii superiores dicuntur esse in dignitate & non personae, & intelligimus dignitates vel personatus secundum institutionem, vel secundum consuetudinem ecclesiae, nam posset esse, quod aliquis in vna ecclesia exercet officium archid. cognoscendo de causisclericorum, & sic de alijs officijs, vel dignitatibus dicimus: non tamen puto eum cadere in hanc constitutionem, nisi vocetur hoc nomine, vel alio quod in dignitate sonat, sed si vocetur aliquo nomine dignitatis, vel quod pro persona in dignitate constituta reputetur, licet nullum ministerium dignitatis faceret, reputo eum hac constitutione retineri, ficut est Parmae, vbi quasi nullum officium archidiaconi facit archidiaconus, & tamen illa dignitas reputatur. Si autem ministeria faceret alicuius dignitatis, & tamen non reputetur dignitas, non cadit in hanc constitutionem, sicut sunt praepositi Turonensis & Carnotensis. nunquam autem reputamus aliquem ad hanc constitutionem teneri, nisi perpetuam habeat dignitatem: inf. de statu mona. c. 2. §. 1.

7 Item dignitatem vocamus, dummodo pro dignitate habe atur in ecclesia, vbi est, & etiam si habeat administrationem temporalium perpetuam. arg. §8. dist. volumus. & quatuor capitulis seq . licet inter dignitates ecclesiasticas haec non comnumeretur. lsct vbi agit de offic. archi. & de alijs officijs. ministeria autem sine vlla penitus iurisdictione officium aliquod habent, sicut sunt syndici, procuratores, & sacristae qui pulsant campanas, & huiusmodi, non dicuntur esse in dignitate, etiam si sint perpetui, si autem haberent aliquam iurisdictionem, secus. ff. de officio procu. Ces. l. 1.

Caput 29

CAPVT XXIX. 2 Ad archiepiscopale fiue proninciale concilium qui sint vocandi, & qui ad epuscopales in ium. 2. 3 Capit a la cathedralium ecclesiarum quando vocanda sint ad concilium prouinciale. 4 Quando tractatur accusatio episcopi necessasirp sunt daodecim episeopi, & vide in nu. 5. &c m concilio tenentar omnes de fingulis qutrelis respondere, ac si citati essent. 2 Concilium fit tantum causa corrigendorum morum.

GRAVE. (Conci.) Ad hoc concilium de necessitate vo& candi sunt episcopi, & non alii. argumentum. 1§. dist. quoniam quidem & episcopo. & c. placuit. & c. si episcopus Metropolit. & c. propter. & hoc de episcopali siue prouinciali concilio.

2 Ad episcopale autem concilium vocandi sunt abbates, sacerdotes, & omnem clerum ciuitatis & dioce. conuocare debet episcopus. 1§. dist. decernimus. Sunt autem episcopi sic congregati in concilio prouinciali loco ordinarii in omnibus causis quae vertuntur inter episcopos & clericos. 2. q. 5. placuit. si episcopus actu. 11. q. 3. si episco. forte & quatuor capitulis sequen. imo plus dicimus, quod iidem episcopi sine concilio sunt, vt iudices ordinarui in omnibus causis clericorum, quae ad concilium referuntur. 6. q. 6. scitote. 18. dist. c. 1. & 2¬

Capitula autem cathedralium ecclesiarum, tune sunt vocanda ad concililium prouinciale, cum de eorum factis agitur. inf. de his quae fiunt a praela. sine concap. c. fi. alias non nisi de honestate, vel propter concilium. 64. dist. obeuntibiis. causae autem archiepiscoporum ad Papam sunt referendae, vt hic. Alii tamen dicunt quod episcopi in concilio non sunt iudices, sed assessores, sed siue sint assessores, siue iudices, non valet quod fit eis non vocatis. 15. q. 7. episcope nullus. 64. di. episcopi. sicut nec valet sententia absente aduocato absenti fisci. ff. de iure fisci. si fiscus. arg. C. de sen. & interloc. cum sententia.

Item concilium sic congregatum audire potest accusationem criminalem episcopi, sed determinare non. 3. q. 8. c. 1. & q. 6. quamuis. & c. dudum. & quando tractatur accusatio episcopi etiam in ipso tractatu necessarii sunt. 12. episcopi. vt in praealle. c. 3. q. §. c. 1. nec in his . 12. computatur archiepiscopus. 15. q. 7. foelix. & si haberet suspectos aliquos episcopo loco suspectorum Metrop. & accusatus alios eligent, de consensu tamem alterius partis, & de ea prouincia, si possit, vel de vicinia. arg. 2. q. 7. placuit. 65. di. pla. Et credimus, quod sint alii. 12. necessarii episcopi in processuilict in lit. contest. & forte in auditione allegationum, in receptione autem testium, non videntur necessarij.

Item videtur quod hic numerus sit necessarius, non solum in criminali accusatione episcopi, sed etiam si ciuiliter agitur de crimine, quod fatemur, si excipiat de cris mine, vt remoueat ab episcopatu. 23. dist. illud. 34. dist. quorundam. nam post amotionem talem, vel repulsionem remanet ita infamis, quod ineligibilis sit: vt supra, de elect. super. Item idem dicimus de inquisitione sacerdotum, diaconorum, vel subdiaconorum, & vbicunque pro crimine agitur siue criminaliter, siue ciuiliter, dummodo depositionis ab ordine, vel officio sententia ferri debeat, sic loquuntur. c. 15. q. 7. per totum. 3. q. 6. accusatus. secus si pro contumacia episcopus excommunicaretur, vel suspenderetur ab archiepiscopo solo, quod licet. Idem secus, si agatur de crimine non ad depositionem ab officio, velordine, sed amotionem ab ecclesia, quia tunc solus episcopus cum clericis suis potest procedere, & sic loquunturcapitula. 18. distin. si quis abbas. 16. q. 7. inuentum. inf. de his quae fiunt a praela. sine consen. cap. nouit. 86. distin. si quis. Item secus etiam si suum interesse prosequatur agendo de crimine, puta agendo furti.

6 Item no. quod consilium prouinciale facit archiepiscopus sine primate & primas sine archiepiscopo, vt bene colligitur. 18. dist. c. 1. Item dicunt quidam, hunc numerum esse necessarium etiam si ex delegatione procedatur. ar. 3. q. 6. haec quippe. sed hoc non credimus de necessitate, licet sit honestum pro excellentia causae, quod ita fit & in illo. c. haec quippe. Papa mandauit hoc ex speciali causa, propter scandalum regis.

Item no. quod in consilio omnes respondere tenentur de singulis querelis, ac si citati essent. i8. dist. propter. quoniam in criminali non deberent ad hoc respondere, nisi citati sint, & nisi expressa sint crimina super quib. accusantur. 5. q. 2. c. vlti. Quia autem dictum est quod de ciuilibus quaestionibus tenentur respondere in concilio, intelligunt quidam de concilio prouinciali vel episcopali, sed in generali concilio dicunt cuilibet competere ius, reuocandi domum. Sed argumentum contra eos. 2. quaest. 7. symachus . credimus tamen, quod si particulare vel generale concilium pro aliquibus specialibus negotijs in vocatione nominatis vocaretur, quod in alijs & in ciuilibus & in criminalibus causis haberent ius reuocandi domum.

3 (Inquisitio) licet quidam dicat contra. haec inquisitio potest fieri sine praecedente fama. per c. 18. dist. sane quoniam quidem. & hoc eadem ratione, quia non agitur hic ad interponendam poenam de crimine. Item non agitur specialiter de crimine, sed vt rationem reddat de talento sibi commisso, quomodo illud administret ad quod quilibet minister tenetur.

Item concilium fit ob hoc maxime. l. aqd correctionem morum. i§. dist. quoniam quidam. (Concilium) arg. contra. sup. de elec. cum in cunctis. §. pe. & vlti. Sol. illud in dignitatibus, sed hic in beneficijs. Item hic poena non infringitur, nisi post secundam monitionem, & post peccatum iteratum. illa in primo peccato, & sine monitione. Item haec poena potest sustineri & illa, quia licet superior prouiderit ecclesiae propter delictum eligentium illa vice, quando malum eligit, nihilominus & per concilium haec poena infertur, vel impetratur, vt de caetero per alium conferantur beneficia. (Suspensionis,) scilicet archiepiscopi vel omnium supradictorum, nam licet concilium prouinciale habeat potestatem suspendendi, non tamen habet absoluendi.

Caput 30

CAPVT XXX. 1 Noneogitur quis resderein ecelesia amexa praebendae. 2 Non residens in etelesia, in qua babet curam animarum, ipso iure est ea priuatus.

EXTIRPANDAE. Puta episcopi, abbates vel alii potentes, sed iniuste. (Sufficiens). 3o. dist. c. studeat. sup. eod. c. de mona. (Praebenda.) Hinc collige, quod in ecclesia annexa praebendae quis non cogitur residere, & licet cum tali praebenda recipiat aliam habentem curam animarum, non ipso iure vacat prima, imo licitum est aliam habere, vel ex dispensatione cuiuslibet superioris, vel etiam de iure communi secundum diuersas opini. quas no. sup. de cle. non resi. c. vlt. &. c. cum iamdudum. nam cum causa prohibitionis sit, quia non potest apud vtramque residere, & per se curam agere. sup. de cle. non resi. quia nonnulli. & c. relatum. & causa esset annexa quae habet curam quia ibi residere non tenetur, vt hic. Item prohibitio cessat in praebenda, de iure communi apparet, quod constitutio de multa locum non habet, caue tamen tibi, quia licet talis praes bendarius habeat in ecclesia sibi subiecta vicarium, saepe tamen & ipse praebendarius habeat curam aliquam laxiorem, quia non tantum super vicarium, vt possit eum excommunicare, visitare, interdicere, & alia huiusmodi facere, & aliquando minus laxam, quia super vicarium tantum, vel in caeteris casibus tantum, & haec omnia ad curam pertinent animarum. sup. de elec. dus dum. (Alioquin, id est. si non resideat in ecclesia, quae alii non est annexa, vel nisi ibi perpetuum constituat vicarium. (Illa sciat se) parochiali ecclesia, & non priuabitur ecclesia praebenda, sed persona tantum tempore suae vitae. ar. sup. eo. nisi.

(Priuatum) not. quod qui non residet in ecclesia, in qua habet curam animarum, priuatus est ea ipso iure, & potest alii conferri. de hoc not . sup. tit. proxi. ex tuae. tutius est enim eum per sententiam priuare. arg. infra, de concess. praeb. vel eccl. non vac. cum nostris. licet tutius sit non refidentem, vel vicarium non constituentem per sententiam priuare, tamen cum haec constitutio hanc poenam constituerit ei, satis vid etur, quod sine alia senten. tia priuationis sit priuatus authoritate huius constitutionis, & quod ille, ad quem pertinet collatio, possit eam alii conferre, dummodo ea interueniant, quae interuenire debent, quia oportet, a quod moneatur a tempore congruo & loco, quod resideat, & quod ass ignetur tempus ei certum. ff. de ver. obli. l. si ex leg. cau. & l. seq. sup. de cler. non resid. ex parte. & tribus. c. seq. Imo & post hoc prudenter faciet, si aliquantulum expectet, quia forte iusta causa impeditur, quae si esset reuocaretur sua collatio. 4. q. 5. c. 1. ff. de vsu. mora. 1. resp. & . l. sciendum. ff. de damn. infec. l. si finita. §. si forte. supra de sen. & re iudi. cum Bertholdus. Item videtur, quod si pateretur lit. contest. super hoc, scilicet an teneatur residere, quod ex tunc sit priuatus, & possit alijs conferri. arg. ff. de verb. obli. nemo.

Et haec vera sunt, nisi certa dies ei assignata sit a praelato, non a capitulo, quod non habet potestatem eum iudicandi, vel eius renunciationem recipiendi, intra quem residere, vel aliud facere deberet, quia tunc non est necessaria alia monitio post diem. C. de contrah. & commit. stipul. l. magnam. infra de conces. praeb. vel ecc. non vacan. c. 2. supra, de elec. cum in cunctis. 7. q. 1. praesentium.

Item haec habent locum b, vbi est poena adiecta alicui negatiue, vel alijs verbis aequipollentibus negatiue, sicut erat hic scilicet si non recederit in ecclesia, vel si non constituat vicarium, & sic de aliis, sed si poena esset adiecta alicui affirmatiue, videlicet si percussisset clericum, sit excommunicatus, vel si receperit secundam ecclesiam, careat prima. 17. q. 4. si quis suadente. supra, de multa. & hoc potest videri, vbicunque irrogatur infamia ipso facto. ff. de ritu nupt. palam. §. quemadmodum. C. de secun. nup. l. 1. & 2. tunc sine vlla monitione statim ipso facto incurrit poenam, vt in praedictis decre. & est ratio, quia non facta latent, sed facta se manifestant. Si autem super priuatione nulla la ta sententia est a iure, tunc non poterit procedi ad electionem, nisi prius obtineant licentiam a superiore siue Papa, siue alio. infra, de cle. non resi. ex parte. & c. qualiter. vel nisi feratur contra eos sententia priuationis. sup. de cle. non resid. ex tuae. potest tamen & minor poena eis infligi, supra de cle. non resi. c. cum ad hoc. & c. tuae. & in his omnibus contrahitur eremodicium, quia notorium est crimen. s. contumacia, sed tamen si postea inueniantur excusabiles restituantur. supra de in inte. resti. ex literis. 4. quest. 5. cap. 1. & 7. quest. 1. praesentium. de acteat

Caput 31

CAPVT XXXI. 1 Nominatim interdicti qui dicantur. 2 Non possunt abbates, & minores iudices criminales cansas clericorum diffinire. 3 Abbas quo casu possit preslpterum institue. re in ecclesta donata. 4 Potest episcopus cvisitare ssi abbas est negli. gens. 5 Non licet elisicatori iura pirecpalia ninuere. 6 Tenetur prelatus notos admittere, si sibi ro praesententur, secus autem ssi ignoci.

IN LATERANENS. (Decimas). infra de his quae fiunt a praelat. sine consen. cap. cum apostolica. ( rioe minatim interdictos) nominatim interdicti dicuntur quilibet, de quibus certum est, quod sint interdicti, vnde dicuntur hic nominatim interdi cti, etiam si castrum, vel ciuitas sit interdicta, non nominatim autem excomac municati, vel interdicti dicuntur, quando sic fertur sententia. Excommunico, vel interdico talem cum suis fautoribus vel participibus, partici pes enim non sunt nominatim excommunicati, vel interdicti, & ideo non tenetur quis vitare eos: vt 6. q. 2. c. 2. & 3. nisi forte esset notoria horum participatio, ita quod non esset inficiationi locus. supra, de coha. cler. & mulie. tua. ar. contra. 11. q. 3. excellentissimus. vbi innuitur, quod tales vitari debent, sed non dicit hoc, sed dicit participes puniendos qui contra praeceptum talibus communicauerunt, scilicet excommunicatis. (Pleno) idest, quae non sunt exemptae a iurib. diocesanorum. 16. q. 2. visis. licet eas aedificauerunt, vt no. inf. de priui. cum & plantare. §. in ecclesijs. quales sunt in quibus domini habent iuspatronatus ex fundatione sua, nam tunc deberent praesentare instituendos presbyteros episcopo, & episcopus cum eius consensu praesentatos instituat, praesentati autem episcopo de spiritualibus, patronis autem clericis de temporalibus respondebunt, & sic intellige. 16. q. 2. c. 1. inf. de ca. mona. c. in ecclesijs. hi patroni etiam habere debent curam ecclesiarum vacantium. sup. de app. bonae memoriae. & no. de offi. ordin. cum vos. Si autem in fundatione dominium rerum ecclesiarum, quas ecclesiae dedit, sibi retinuisset, tunc posset censum imponere, vt no. supra eod. de mona. & alia faciet, vt ibi not. nam tunc presbyteros ponet, si non habent aliquam parochiam, & remouebit ad velle suum: vt inf. de pri. volentes. §. sane. quem aliqui non habent, imo plus dicimus, quod etiam si parochiam non habeat, tamen sacerdos de spiritualibus debet episcopo respondere, puta qualiter celebret, qualiter ornet ecclesiam, & huiusmodi, sed tunc credimus, quod abbas possit ponere & remouere sacerdotem ad suum velle. Si autem ex donatione laici habent iuspatronatus eccles siae, tunc non plus poterit, scilicet quam laicus poterat, sed praesentare poterit tantum, nam plus iuris in alium transferre non potest quam ipse habuerit. 16. q. 1. si quis laicus. ff. de distr. ping. si de. Si autem episcopus dat iuspatronatus, sed ecclesiam quae nullum habet populum alteri ecclesiae, si dat eam in proprios vsus, tunc ecclesia ponat in ea aliquem vicarium, quem sine episcopo ponet, & remouebit, qui nihil iuris habet in ecclesia donata. infra de his quae fiunt a praela. sine consen. cap. tua. sed tantum alia ecclesia fingitur praelatus illius ecclesiae, vel potius ecclesia donata, fingitur grangia vel prioratus, vel administ ratio. sup. de confir. vti vel inuti. porrecta. inf. de censi. c. vlti. sed quicunque fuerit sacerdos episcopo de spiritualib. praedictisclscet vita sua & alijs respondebit, & tunc licet possit residuum sibi accipere fructuum, tamem seruabit ecclesiam in pristino statu, sce vt sint ibi clerici isti, licet non perpetui, vt consueuerunt nisi expresse concessa sit, sic quod eam sibi appropriet eiectis clericis. inf. de dona. pastoralis. Alii autem dicunt contra. ar. opp. pro eis. infra de his quae fiunt a praela. smne consensu cap. tua. & haec intelligo vera, sed haec ecclesia non habet collegium, si enim haberet collegium, oporteret quod clerici & praelatus essent perpetui, vnde non posset remoueri praelatus eius, nec clerici qui ius habent ab abbate sine iusta causa. infra de statu. mona. c. 2. §. vlt.

2 Et dicunt quidam, quod nec etiam si committat culpam, potest remoueri de ecclesia collegiata seculari per abbatem tantum, sed abbas requirat, & episcopo referat, non enim abbates & minores iudices possunt clericorum causas criminales diffinire. arg. 16. quaest. 7. episcopo nulli. 36. distin. satis. supra, de officio archi. ad haec. & no. supra, de officio ordi. quanto. nec mirum si facilius monachi, quam clerici remoueantur. infra de si. per tuas. Item habet locum in ecclesijs, quae non parochiales, nec populum habent, nam illae, & si concedantur in proprios vsus, vel authoritate propria quis conuertat in proprios vsus, tamen necesse habet in ea authoritate episcopi instituere praelatum, ad minus perpetuum vicarium, quem non potest remouere aliquis praeter episcopum. arg. infra de pri. pastoralis. sup. de supp. negli. prael. c. 2. & sup. eo. c. proxi.

Item praedicta intelliguntur, nisi concessa sint in proprios vsus, & pleno iure, quo casu potest abbas presbyterum instituere in ecclesia donata, & quasi via carius a episcopi concedere ei curam animarum, & remouere ex causa cum causae cognitione, sed causam vel accusationem criminalem huius sacerdotis non audiet, nec propter crimen eum amouebit, licet forte propter malam administrationem amouere liceat. arg. 16. q. 2. visis. nam vt ibi dicitur piacula sacerdotum punientur per episcopum. Item omnia sacramenta, quae per alium quam per episcopum ministrari non possunt, vt consecratio altarium, collatio ordinum per episcopum ibi fient.

Item etiam dicunt quidam quod visitare poterit. arg. de censi. cum ve. & hoc satis credimus, maxime si abbasit negligens in visitando, nam licet spiritualia concesserit abbati: tamen sibi retinuit visitationem, maxime si negligens sit abbas, vel dic, quod vterque habet, & si concurrant, episcopus praeferetur, nisi aliter obtineat de consuetudine, sicut est in archidiacono & aliis praelatis, qui subsunt episcopo sunt.

Et quod dicit. c. 16. q. 2. c. 1. loquitur etiam specialiter de institutione, & non est trahendum ad alia. Item dic, quod de spiritualibus respondebit abbati. Et est ratio supradictorum. licet quod praedicta remaneant penes episcopum, licet pleno iure ecclesiam transtulit in abbatem, quia tamen haec exercere non possit abbas, & non sit aliqua ecclesia, vbi non oporteat fieri ea, quae iuris episcopalis sunt: iustum est, quod haec in abbatem translata non intelligantur. arg. ff. de officio praeto. legatus.

Hoc ipsum intelligimus verum, etiam si abbas cui donat exemptus est. Sed si alii episcopo donaretur pleno iure, tunc cum recipiens episcopus iura episcopalia exercere possit, intelligimus etiam illa transisse, nec vlterius praedicta alius episcopus exercere poterit, dummodo aalias donatio sit legitime facta. Si autem non concedat episcopus, ecclesiam in proprios vsus, sed vt alias sit ei subiecta, obtinet quod habetur infra, de dona. pastoralis.

Item not. quod non est licitum monasterio, quando aedificat ecclesiam ipsam instituere, vt habeat eam pro grangia, vel etiam pro monasterio, & vt ea quae dabantur ei ad proprietatem monasterii deuoluantur, cum enim capellae a monasterijs aedificatae lege diocesana episcopo sint subiectae. supra, de officio ord. conquerente. & non sit licitum aedificatori episcopalia iura minuere, & per quodcunque pactum vel legem donationi impositam. 10. quaest. 1. cap. 2. & seq. & c. nouerint. sed si esset grangia, vel monasterium minueretur eius ius, quia lege dioce. sibi non subesset. 16. quaest. 1. cum pro de censi. c. fin. ergo hoc non licet facere, sed si vult facere contra eius consensum, faciat. 10. quaest. 1. cap. 1. & si nollet hoc facere, agat cum superiore. (Pro rebus) quando directum dominium remansit penes aedificantem, vel quando ad minus aedificauerit: vt supra eodem, de mona. & infra, de priui. cum & plantare. §. in ecclesijs. vbi no. ( Inconsultis) sed nec episcopis consultis, episcopus enim faciet hoc cum consilio abbatis. 16. q. 2. c. 2.

6 (Notos) not. si praelato praesententur noti, eos tenetur admittere nisi aliud probetur contra eos, sed ignoti non admitterenturnisi probarentur esse boni testimonii.

Caput 32

CAPVT XXXII. LICET. (Et distributiones) sup. de cle. non resi. decaetero. si tamen non sunt distindtae praebendae, vel certi rediEs tus scholaribus, prouideri debet de communibus prouentibus detracto, quod communi mensae debetur. arg. supra, de cler. non resi. in praealleg. c. decaetero.

Caput 33

CAPVT XXXIII. EXPOSVISTI. ( Generalis) quia ibi statuebatur ne aliquis haberet ecclesiam, nisi resideret in ea. sup. eod. tit. extirpandae. (Cum eis) canonicis. (Fieri) & intellige, quod separatim concedebantur capellae in canonicatu, quia si essent annexae praebendis, non debuerunt eis auferri. (Poteris) authoritate domini Papae, alii quod sua authoritate: vt inf. de exces. praela. sicut vnire.

Caput 34

CAPVT XXXIIII. DILECTVS FILius. ( Friuolam) quia siue clericus siue laicus sit, qui iura spiritualia habet, semper de eis respondeE re tenetur exequi conferendo primam, quae vacauerit.

Caput 35

CAPVT XXXV.

SVPER INORDINATA. (Reputandi) ad praelaturas, quod ex eo apparet, quod sequitur beneficiati. supra, de aeta. & qualita. & ordin. prae. ex ra¬

Caput 36

CAPVT XXXVI.

CVM CAVSAM. (Scinderetur) sed de communibus integrari debent.

Caput 37

CAPVT XXXVII. ENERABILIS ERATER. V (Deuoluta) & ideo ad legatum Papae eius donatio pertinebat.

CAPVT XXXVIII. 1 Beneficii nomine quid comprebendatur. 2 Papae restripta intelligenda sunt secundum quod boneste impleri possunt. Non praesumitur quod sub generali clausula quis concedat quod sub fpeciali concessu rus non erat. 4 Restringenda sunt ambitiosa rescripta

CVM OLIM. (Ad rectoriam) inf. de verb. signi. tua nobis. contra. Sol. Satis vi. detur, quod attenta signifi¬ catione verbi, nomine beneficii possunt intelligi dignitates, & beneficia habentia curam animarum, & sic loquitur contrarium, sed rescripta beneficialia sunt restringen da. vt not. 5. de transla. praela. c. fi. & ideo hoc sic restri ngitur.

2 Vnde aliquibus videtur, quod si in litera diceretur, quod aliqui prouideretur in beneficio praebendali, vel alio quod bene poterit ei prouideri in cura animarum, quia facilis est regressus ad suam naturam. ff. de pac. si vnus. §. pactum. Alii tamen dicunt, quod propter adiectionem praedictam, non poterunt sibi prouideri in cura animaru, sed in altaribus, & decimis, & etiam ecclesiis, quae non habent curam animarum. Aliqui tamen dicunt, quod per hanc decre. non prohibentur prouideri in beneficio habente curam animarum, sed in dignitate. Haec enim ecclesia, de qua hic loquitur, habet canonicos, & priorem, licet mandetur alicui, quod prouideat alicui in beneficio habente curam animarum: non tamem potest prouideri in aliqua dignitate, vel personatu, nec etiam in plebanatu alicuius plebis, sed potest prouideri in aliqua ecclesia, vbi sit minister, sic simplex in tenporalibus & spiritualibus, qui non vocetur aliquo nomine dignitatis, nec facio vim, an eligatur a capitulo, an ab alio, vt hic, quia rescripta beneficilia tanquam ambitiosa sunt restringenda. Item eadem ratione videtur in dispensationibus super pluralitatem beneficiorum.

Item not. quod si scribatur pro aliquo, quod sibi prouideatur de prima vacatura alicuius ecclesiae, vel quamcito se facultas obtulerit, si vacet praepositura, vel aliqua dignitas ipsius ecclestae, vel officium, non debet ei prouideri, tunc praebenda quae tunc vacauit per mortem praepositi, siue praebenda esset connexa praepositurae, siue dignitati, vel officio, siue non.

Et hoc dicimus ea ratione, quia restripta Papae sunt intelligenda secundum quod honeste possunt impleri, & si honeste non possunt impleri papa libenter audiat excusationes, & maxime in istis beneficialibus rescriptis, quae sunt ambitiosa. argumentum. supra eodem. cum teneamur. supra, de rescri. si quando. supra, de transla. praela. c. fi. vbi not. Item si hoc expressisset Papae, domine si vacauerit aliqua dignitas, peto quod illa dignitas remaneat sine praelato & praebenda sua, mihi assignetur, praesumendum est, quod ista nunquam concessisset. Item si di¬ xisset, domine peto, quod bene eliga tur aliquis ad dignitatem vacantem, sed non detur aliqua praebenda electo, sed mihi, non enim praesumendum est, quod sub generali clausula concedat, quoc sub speciali concessurus non erat. C quae res pig. obli. pos. l. 1. & idem quod dictum est in dignitatibus, idem intelligo & eadem ratione etiam in praebendis aliquibus ordinibus annexis per statutum, vel consuetudinem, vel priuilegium, & idem est etiam si praebendae non sunt annexae aliquibus ordinibus, sed tantum certus numerus debet esse in aliqua ecclesia sacerdotum, vel diaconorum, vel alicuius ordinis, nam tunc si moriatur aliquis de numero statuto, non assignabitur praebenda mortui prius recepto, imo dabitur illi, qui suecessit in eodem ordine, tamen in hoc casu credo, quod si ille qui primo receptus est, si velit & idoneus est promoueri ad ordinem defuncti, quod praeferri debet, licet secus si in dignitatibus. Ibi enim quandocunque ille, pro quo primo scriptum est, velit & idoneus fit promoueri ad dignitatem vacantem: non tamen potest eam petere, quia nonest de ea conferenda mandatum, sed secus est, quando vacat canonicatus alicuius ordinis, quia illum bene petere potest, dum velit, & idoneus sit ad illum ordinem promoueri, cum scriptum sit pro canonicatu, & nulla vel modica est distinctio inter canonicos propter ordines.

Est ergo sic intelligendum rescriptum. quod primo recepto prouideatur de prima praebenda, quae ibi vacauerit, & nulli alii praebeatur, at ista praebenda etiam si non debeatur certae personae, debetur tamen dignitati, vel officio, vel ordini quae non moriuntur. Item intelligendum est de praebendis quae honeste & sine praeiudicio ecclesiae conferri possunt. ( Tenere) quia super eis potestatem non habebat. supra, de offi. vica. c. pe. vel quod est melius, non habebat iurisdictionem super collatione rectoriae. (Prouidet) Not. quod cum mandatur alicui, quod alii prouideat, si habeat aliud beneficium sufficiens admittenda est exceptio contra prouisiones, ne prouideat, quia alias sufficienter est beneficiatus, vel si iam prouidit quantum in se fuit admitteretur contradictio, & etiam post latam pro eo sententiam, si modo ap pareat, quod iure non potuit hoc beneficium obtinere. vide sup. de rescr. constitutus. in fi. & not. in eo. tit. ad aures. quod non prosequatur effectum prouisio, tanquam ea, quae nulla est, puta facta de ea persona ad quam trahebatur mandatum Papae. sup. eo. cum teneamur. sup. de rescrip. postulasti. secus autem videtur, si alicui esset concessum, quod prouideat vni clerico, cui vellet nullius nomine expresso, quia tunc potest prouideri tali clerico, qui haberet sufficiens beneficium, dummodo non pro hibeatur a iure aliud habere beneficium. Ratio diuersitatis est, quia primum rescriptum fuit ambitiosum, ideoque restringendum, vt not. 3. de tranesla. praela. licet. sed secundum rescriptum non est ambitiosum, sed gratiosum, & ideo expectandum est. inf. de dona. cum dilectus. & magis gratiosum, & magis extendendum est, si dicat prouideat tali ecclesiae.

PrevBack to TopNext