Quaestio 1

COMMENTARIUS.

(a) Titulus questionis sic debet intelligi, an substantia materialis, scilicet phySicalis substantia, in quocumque instanli, etiam nature, de necessitate includat singularitatem, ita quod sit impossibile pro aliquo instanti intelligere talem substantiam non cointellecta ejus singularitale, vel sic: an talis substantia in aliquo priori nature praeter omnem operationem intellectus collativam possit intelligi sive concipi talis substantia, sic quod in tali conceplu non includatur ratio singularitatis, et sic patet titulus questionis.

(b) Hic dicitur. Hic Doctor recitat opinionem Fratris Ade, quis opinio dicit in senlentia, quod substantia materialis praeter operationem intellectus, ex natura rei sic de necessitate est singularis, quod non potest concipi in aliquo priori natur$, non concepta ejus singularitate, quam conclusionem probat per simile, quae probatio patet in littera.

COMMENTARIUS.

(c) Contra istud. arguitur sic. Hic Doctor arguit contra opinionem Ad:e. Et ista ratione deducit ad hoc inconveniens, quod tunc idem objectum intelligeretur sub ratione opposita suae rationi; et ut clarius intelligatur ista ratio aliqua praemitto. Primo, quod quando aliquis modus, puta modus singularitatis vel universalitatis est compossibilis alicui naturae, natura illa potest intelligi sub tali modo, sicut cum intelligo naturam Francisci sub modo singularitatis, quia singularitas est modus compossibilis sibi; si vero modus est incompossibilis, non potest vere intelligi sub illo modo, tanquam sibi convenienti, ut intelligendo — singulare sub modo universali. Secundo praemitto, quod universalitas secundo intentionaliter sumpta, et singularitas, sunt modi inter se repugnantes, ut patet de se, et a Doctore in suis Universalibus, et in 1. dist. 3. q. 6. Tertio praemitto, quod ipsa universalitas est modus conveniens nature multiplicabili in plura, sive divisibili. Ex his sequitur propositum, quod si substantiae materialis de se, et ex natura rel necessario sit haec, ita quod in suo conceptu reali pro quocumque instanti includat hiecceitatem, sl tunc intelligeretur sub modo sibi repugnanti, quod est impossibile.

Si dicatur, quod modus universalitatis non convenit singulari, sed tantum alicui conceptui, qui dicatur universalis; contra hoc, quia ille conceptus, ut ei attri. buitur talis secunda intentio, aut est intellectio, qua intelligitur ipsa natura singularis; aut est natura sic. concepta, aul est quoddam idolum fabricatum ab intel. lectu, ut quidam dicunt. Non primo modo, quia sicut illa intellectio terminatur ad naturam sic singularem, ita possit sibi attribui intentio singularis sicut et universalis. Et ultra, quaero de illa intentione, aut est de se haec, aut non. Si primo, tunc non potest sibi attribui intentio universalis, quia tunc intelligeretur sub modo repugnanti. Si secundo, habetur propositum, quod aliqua entitas ex natura rei potest concipi non singularis. Non secundo, scilicet quod talis conceptus, cui attribuitur intentio universalis, non sit natura concepta, patet, quia res concepta est res singularis, et tunc singulare esset universale per intentionem universalis sibi applicatam, quod est impossibile. Non tertio modo, tum quia illud idolum non predicatur in quid de inferioribus, ut patet, tum quia sicut idolum fabricatur commune Francisco et Joanni, ut dicatur species specialissima, ita possit fabricari idolum, quod dicatur species specialissima respectu Francisci et Brunelli. Si ergo aliquid intellieitur sub modo universali praecise et adeequate, et aliquid sub modo singulari praecise, cum isti modi sint omnino repugnantes, ut dixi, sequitur quod cum natura humana intelligitur — sub modo universali, et natura Francisci, ut Francisci sub modo singulari, ipsa ut sic in se considerata non includit singularitatem. Et quod sic possit intelligi, ex natura rei ostendit Doctor in hoc quod dicit: objectum inquantum objectum, est prius naturaliter ipso actu, supple intelligendi, et in illo priori preiescindit ab omni singularitate.

(d) Praeterea cujuscumque unitas realis, Haec est secunda ratio Doctoris, qua probat principale intentum contra opinionem illam, quae ut clarius intelligatur, sunt aliqua notanda. Primo, quod unum accipitur multipliciter, scilicet unum numero, specie, genere et proportione, ut patet 3. Metaphysicor. cap. de Uno. Et unitas sequitur entitatem. et quanto enti- tas est perfectior, tanto unitas consequens erit perfectior, et quanto entitas est perfectior, alia tanto magis est una, et quanto est minus divisibilis in partes subjectivas, tanto magis est actualior, accipiendo actuale pro minus contrahibili; et sic dicimus quod entis est minima, quia ens in se est summe contrahibile; unitas substantiae major, quia minus contrahibilis; unitas hominis adhuc major. Sed unitas Francisci, cum nullo modo sit contrahibilis, dicitur actualissima, et sic unitas realis minor unitate numerali, de necessitate est unitas alicujus naturae, quae ex se non est singularis, sed contrahibilis ad plura singularia. Et Mhoc' intendit probare Doctor, videlicet quod substantia materialis ex se, ut praescindit ab omni sincularitate, dicit aliquam unitatem realem minorem unitate numerali.

Secundo notandum est, quod wnitas aliquando accipitur pro unitate, quae convertiitur cum ente, et talis convenit omni enti, et quanto ens est perfectius tanto perfectius unum, et de ista unitate non loquitur Doctor in proposito. Aliquando accipitur unitas pro unitate, quae est principium numeri, et hoc dupliciter; vel pro unitate, quae est principium numeri essentialis, eo modo quo essentiae numerantur, sicut dicimus tres vel decem essenti:; vel pro unitate, quae est principium numeri causati per divisionem alicujus continui. Et de ista non loquitur, sed accipitur unitas in proposito pro unitate, quiae concomitatur entitatem, secundum quam una entitas dicitur magis vel minus divisibilis in partes subjectivas. Et sic cum dicit Doctor quod substantia materialis est una uuitate minori unitate numerali, hoc ultimo modo accipitur unitas, et quod talis unitas minor detur, probat sex vlis.

(e) Prima via est talis secundum Phi- losophwm. Pro clariori intelligentia hujus rationis praemitto aliqua. Primo, quod mensura et mensuratum sunt unigenea, ut patet a Philosopho 10. Metaph. et sic si mensuratum est reale, et mensura est realis. Secundo, duplex est mensura, scilicet quidditativa quidditative mensurans alias quidditates, sicut dicimus quod quidditas hominis propter sui perfectionem mensurat quidditates aliorum animalium, quia dictum est supra dist. 2. de mensura Angelorum, quod mensura est certior ipso mensurato; quanto ergo unum animal appropinquat perfectioni quidditativee hominis, tanto ejus perfectio quidditativa certificatur et manifestatur, et sic patet quomodo homo quidditative mensurat omnia animalia; et hoc est, quod dicit Aristoteles 10. Metaph. text. com. 7. quod in unoquoque genere est unum, quod. est metrum, et mensura omnium illius generis, non quod unitas aliqua sit, mensura, sed est ibi aliqua natura, cui attribuitur unitas, quae est mensura; unde Aristoteles ubi supra: manifestum est, inquit, quod unum in quolibet genere est natura, et on est hoc unum natura alicujus eorum, sed sicut in coloribus quaerere unum colorem, est unum similiter, in substantia etiam quaerere. unam substantiam — est unum. Wc ille. Et de ista mensura vide quae exposui super primo d. 8. q. 2. Alia est mensura non mensurans quidditatem quidditative, sed mensurans durationem alicujus existenticte, ut supra patuit dist. 2. de mensura Angelorum, et de ista non loquitur hic Doctor, sed de mensura primo modo.

His praemissis infertur propositum, videlicet,quod detur aliqua natura ex natura rei habens unitatem minorem unitate numerali; patet, quia si animalia quidditative mensurantur a natura hominis, talis natura non erit singularis, quia singulare non potest mensurare quidditative; patet, quia inter mensuram et mensuratum quidditative est ordo essentialis, ut patet, quia mensura est perfectior quidditative mensurato, sed inter singularia ejusdem speciei non est ordo essentialis, ut patet 3. Metaph. text. com. 11. et tamen oportet dicere propter Aristotelis text. 10.Metaph. quod in wnoquoque genere est unum, etc. quod unum singulare esset mensura quidditative omnium contentorum in tali genere, et sic unum singulare alicujus speciei esset mensura omnium singularium ejusdem speciei, et sic inter illa esset ordo essentialis, quod est contra Aristotelem 3. Metaph. sic dicentem: In individuis vero non est hoc prius,et illud pasterius, amplius ubi hoc quidem melius, illud. vero vilius semper quidem est. melius prius. Wcec ille. Et licet Commentator ibi exponat de priori constituente posterius, scilicet quod non est talis ordo inter singularia ejusdem speciei, quod unum singulare constituat aliud; sed dicit Doctor quod hoc nihil est ad B, quia Aristoteles intendit ibi assignare rationem, quare Plato posuit rationem speciei separatam, et non rationem generis. Plato enim voluit, quod non daretur idea generis separata, sed bene idea speciei propter ordi. nem essentialem inter species, quia una species magis appropinquat ad perfectionem quidditativam, puta hominis quam alia species; et sic quodammodo participat magis una species perfectionem quidditativam hominis, quam alia respectu generis, puta animalis, id est, ut omnes istae species comparantur ad rationem animalis, una non est magis perfecta alia quidditative, cum aequaliter animal sit omnibus; etsi una est perfectior alia quidditative, non est ex ratione animalis, sed ex ratione differentiae, et sic inter species aliedius seneris posuit ordinem essenti- alem; non sic autem inter individua ejusdem speciei, cum unum non sit perfectius alio quidditative.

Si dicatur, nonne-anima Christi est perfectior essentialiter anima Judae ? Dico, quod sic, propter articulum Parisiensem; ergo inter eas erit ordo essentialis. Respondeo quod duplex est;perfectio essentialis; quaedam est secundum gradum specificum, et hoc modo una non est perfectior alia; alia est secundum gradum perfectionalem consequentem naturam individui, et hoc modo una est perfectior alia essentialiter. Exemplum: albedo ut octo, est, perfectior albedine ut quatuor, id est, quod plures gradus perfectionales sunt in albedine ut octo, quam in albedine ut quatuor. Si tamen loquamur de gradu specifico et quidditativo, dico, quod quanta perfectio quidditativa est in albedine ut octo, tanta est in albedine ut quatuor. Si iterum dicatur, nonne Deus est mensura quidditativa, omnium creaturarum, et tamen Deus est singulare ? dico, quod verum est, sed illa mensura est tantum extrinseca, hoc est, non contenta in aliquid genere creaturarum. Dico secundo, quod est simpliciter perfectior quidditative omni creatura, et sic mensura quidditativa, non sie est in genere animalium; non enim potest reperiri anum animal numero, puta unus homo, qui sit perfectior omni alio animali quidditative. Si dicatur, quod omnia individua speciei human: dicuntur mensura, id est, quod dato quocumque individuo naturcae humanae,illud potest mensurare alia ab homine. Contra, tum quia quiero, a quo illius generis mensuratur illud individuum nature humans? et non potest dari, cum sit seque perfectum quidditative; tum quia hoc est contra textum Aristotelis quod ?n unoquoque genere est unum, et sic patet Ista ratlo primae visae.

(f) Praeterea secundo probo, quod. idem consequens est falsum, videlicet, quod nulla sit unitas realis minor unitate numerali, et ratio Doctoris fundatur super dicto Aristotelis 7. Physic. text. com. 29. qui vult quod in specie atoma seu specialissima, sit comparatio; unde sic ait: Sic igitur non solum oportet comparabilia non acquivoca esse, sed non habere differentiam, "eque in quid, neque in quo est. Dico autem, sicut color habet divisionem, non ergo comparabile est secundum hoc, ut coloratum magis sit album quam nigrum; haec enim non comparantur secundum aliquem — colorem, scilicet. inquantum. est. color, sed secundum albedinem. Hsc ibi, et vide ibi expositionem Commentatoris. Ex isto textu infertur propositum, videlicet quod detur j aliqua natura communis ex natura rei, quia duo individua ejusdem speciei realiter non possunt comparari ad invicem secundum magis et minus, nisi praesuppo- « nendo commune reale, in quo magis vel minus conveniant, nam hsc est vera: si Franciscus est realiter albior Joanne; ergo realiter erit comparatio in specie albedinis; ergo utrumque album realiter conveniunt in albedine in communi; patet, quia non possunt convenire in albedine singulari, quia nihil est albius se, et hoc intendit Doctor. Expono tamen lit- f teram Doctoris, cum dicit: in specie atoma fit comparatio, etc. vult dicere quod in sola specie specialissima propter unitatem nature fit comparatio, in genere autem sub quo plures nature specificce continentur, non fit comparatio, ut patet per Philosophum et Commentatorem ubi supra.

Sequitur: Ista vero unitas non est unitas rationis. Dicit quod unitas speciei specialissimae, est unitas ex natura rei prater omnem operationem intellectus. Sequitur: quia conceptus generis est ita unus apud intellectum, sicut. conceptus speciei. Per hoc probat, quod unitas speciei sit realis, quia si tantum esset rationis, sequeretur quod ita perfecte posset fieri comparatio in genere, sicut in specie, quia ita genus dicit unitatem rationis,sicut et species specialissima. Et probatur quod genus dicat unitatem rationis, sive unum conceptum communem pluribus, quia tunc non praedicaretur in quid, et univoce de homine et asino; et ultra, si secundum quod prcedicatur de homine, diceret tantum conceptum hominis, tunc idem praedicaretur de seipso. Et addit Doctor quod in conceptu non fit comparalio; non enim dicimus, quod Franciscus sit albior Joanne, quia magis participat conceptum albedinis fabricatum per intellectum, sed quia realiter magis participat ipsam albedinem.

(g) Item tertio. Doctor probat falsitatem consequentis, et ratio fundatur super dicto Aristotelis, idem,simile et aequale fundantur super unum. Et pro clariori intelligentia hujus rationis, quae est multum evidens, est sciendum quod fundamentum similitudinis vel aequalitatis, etc. et duplex, scilicet remotum et proximum, ut patet a Doctore in primo, d. 19. 31. et im quodl. q. 6. fundamentum enim similitudinis remotum est qualitas, et. proximum est unitas qualitatis; exemplum, duo alba sunt realiter similia, fundamentum remotum similitudinis est albedo in utroque simili, proximum est unitas albedinis, in qua conveniunt ista duo alba; similitudo ergo fundatur in unitate albedinis specifica, tanquam in fundamento proximo, et ex hoc patet, quod datur unitas albedinis in communi, in qua ista duo alba sunt similia. Adverte tamen, quod quando dicimus quod similitudo fundatur super albedine in communi, non est intelligendum, ut aliqui exponunt, quod albedo in communi ut praescindit a singularitate, fundet realem similitudinem, quia similitudo realis vere existit, albedo vero ut praescindit a singularitate, nullam existentiam includit, et sic non potest fundare rem existentem; debet er£o sic intelligi, cum dico A et B sunt similia, in A fundatur una similitudo, quae terminatur ad B, et alia in B, quae terminatur ad A, fundamenta remota utriusque similitudinis sunt ipsa duo alba absolute considerata; fundamenta proxima utriusque similitudinis sunt ipsa duo alba, pro quando conveniunt in unitate speciei specialissimae, et nisi ista duo alba realiter convenirent in reali unitate albedinis in communi, nunquam possent fundare realem similitudinem ad invicem; et sic patet quomodo datur unitas albedinis in communi in qua duo alba sunt similia; non enim similitudo talis potest fundari super unum numero, quia tunc idem esset sibi simile.

Si dicatur, nonne album A est fuundamentum similitudinis terminatae ad album B, et album B est fundamentum alterius similitudinis terminatae ad album A, et sic bene sequitur, quod album A non est simile sibi, sed est simile albo B, et sic non oportet ponere albedinem in communi. Dico, quod hoc nihil est, quia similitudo capitur dupliciter. Uno modo formaliter, et sic album A, est simile similitudine formaliter albo B, et e contra. Alio modo fundamentaliter, quae, scilicet est ratio proxima fundandi similitudinem, supple, quae est ratio proxima quare album 4A dicatur simile albo 5, et patet quod non potest dari alia ratio proxima, nisi unitas specifica albedinis, in qua ista duo alba realiter conveniunt. Si dicatur, quod album 4 seipso est simile, et album .4 seipso est simile, contra quia tunc similitudo non fundaretur super wno, sed super duobus, quod est contra Philosophum ubi supra. Praeterea quaeritur, quare magis album A est simile albo B, quam rubeum ipsi P. Si dicatur, quod quia A est talis natura, et ideo est sic simile, hoc nihil est, quia tunc esset facilis responsio in omnibus, quia in omnibus possemus dicere, quod quia talis natura, etc. quod videtur inconveniens; tum etiam quia Aristoteles vult 7. Physic. text. com. 929. quod in specie specialissima fit comparatio, et tunc quaeritur, quare unum album est magis simile alteri quam aliud? nulla hic causa potest assignari, nisi qaia uuumque participat albedinem in communi, et unum magis participat quam aliud. Si vero dicatur, quod etiam fundamentum tam remotum quam proximum similitudinis potest esse singulare, ut patet per Doctorem, qui dicit ?m primo dist. 31. et in. quodl. q. 6. quod inter Patrem et Filium est perfectissima similitudo, et tamen fundamentum remotum quod est perfectio essentiae divine, et unitas illius perfectionis, sunt una res singularissima, ut patet a Doctore ubi supra.

Respondeo concedendo dictum Doctoris, sed tam fundamentum remotum quam proximum est commune tribus personis, et ideo ist» tres personwe perfectissime conveniunt, tam in perfectione essentic divina quam in unitate ejusdem. Et hoc idem dicerem in proposito, si posset dari una albedo singularis, quae esset communis Francisco et Joanni, in qua realiter convenirent, tunc secundum eamdem numero communicabilem, tamen essent vere similes; sed quia in creaturis non potest dari talis unitas numeralis realiter communis pluribus, sequitur quod si duo alba sunt realiter similia, quod realiter conveniant in unitate albedinis specifica, ut in proxima ratione fundandi similitudinem.

(h) Praeterea quarto, unius oppositionis realis. Et haec ratio est satis clara,et stat in hoc: quod sicut in uno generc datue una prima contrarietas realis, puta in genere coloris datur una prima contrarietas inter albedinem et nigredinem, sic illa extrema contrarietatis primae realis erunt realia, aliter non essent extrema prima alicujus realis contrarietatis primae. Cum ergo in genere coloris prima extrema primitate adaequationis contrarietatis realis sint albedo in communi, et nigredo in communi, sequitur quod talia extrema erunt extrema ex natura rei. Minor patet, quia albedo in communi adaequate contrariatur nigredini in communi, non enim hec albedo singularis adaequate contrariatur nigredini, ut patet.

(i) Praeterea quinto, unius actionis. Haec est quinta ratio Doctoris, qua probat naturam communem ex natura rei singularis, nisi contra ipsam proterviatur. Et ut clarius intelligatur, expono aliqua dicta in hac littera: Primo enim dicit, quod unius actionis sensus, puta unius visionis, est unum objectum, id est, quod una visio numero causatur ab una potentia visiva, et ab uno objecto, scilicet ab illo ad quod terminatur, et de hoc vide Doctorem ?n quodlib. quest. 15. Secundo dicit quod hujusmodi visio terminatur ad visibile in communi, puta ad colorem; et sic talis visio est vere realis, et respectu objecti realis, cum non possit esse operatio potentide sensitivie nisi circa sensibile proprium vel commune, ut patet per Philosophum secundo de Anima, secus vero de operatione intellectiva, quae potest esse circa ens rationis; si ergo visio terminatur ad visibile in communi, ergo datur commune ex natura rei. Si dicatur, quod terminatur ad hunc colorem in sin- gulari, contra, quia tunc distingueret illum a quolibet alio, quia potentia quaecumque perfecte videt suum objectum, non errat circa illud, nisi sit impedita, vel nisi sit impedimentum ex parte objecti, ut patet secundo de Anima, et subtiliter deducit Doctor in primo, dist. 3. q. 4. Si dicatur, si hujusmodi visio est alicujus objecti realis in. communi, vide: tur sequi quod potentia visiva poterit cognoscere aliquod universale, quod est contra Aristotelem (tertio de Anima, ubi vult, quod sensus sit singularis, et intellectus universalis.

Dico primo, quod cognoscere universale contingit dupliciter: primo, sub modo universalitatis, et hoc modo sensus non cognoscit universale. Secundo ut univerSale, est quasdam natura, ut est prior singularitate, et non includit ipsam in sus conceptu formali, et sic sensus potest cognoscere hujusmodi universale. Et ad dictum Aristotelis potest dici secundum unam opinionem, quod sensus est singularium; non tamen praecise, quia potest esse alicujus universalis secundo modo dicti, non autem primo modo dicti, sicut etiam intellectus est universalium, non tamen praecise, est etiam sic universalium, quod cognoscit universale sub modo universalitatis.

Secundo dico, quod sensum esse singularium contingit dupliciter. Primo, quod sensatio terminetur primo ad singulare, inquantum singulare, et hoc modo non conceditur. Secundo, quod terminetur ad naturam in se; et quia talis natura de necessitate est in aliquo singulari actu existens, quia visio non est, nisi respectu existentis, ex consequenti erit alicujus singularis. Si dicatur, ergo potentia distinguit illud a quolibet alio, etc. dico quod non sequitur, quia talis visio primo est naturae existentis, sed quod modo existat in tali vel tali singulari non distincte cognoscit. Et ex his patet responsio illorum, qui dicunt, quod hujusmodi visio terminatur ad singulare vagum, quod non videtur recte dictum. Nam ex quo est una visio, et una operatio per se et respectu illius, oportet assignare unum per se objectum; singulare autem vagum non est hujusmodi, tenendo tamen, ut dixi, quod respectu illius visionis assignatur unum objectum per se, quod scilicet est ipsa natura, molo praeexposito, et sic patet littera Doctoris.

(k) Posset etiam juxta hoc argui de primo objecto sensus. Dicit Doctor, quod hee ratio minus concludit, quam immediate praecedens, quia adsquatum objectum poni potest esse aliquod commun« abstractum ab omnibus objectis particula: ribus, et ita non habere nisi unitatem communitatis, licet hoc requirat prolixiorem tractatum, et vide quae exposui super primo Doctoris dist. 2. parte prima, quest. 1. et dist. 3. et dist. 8. questio 2. et dist. 25. Sed de uno objecto unius actus sentiaendi non videtur vere posse negari, quin necesse haberet unitatem realem minorem unitate numerali.

(l) Item sexto, quia si omnis unitas realis est numeralis, etc. Haec ratio clara est in littera. Si tamen dicatur, ergo non plus convenirent Franciscus et Joannes quam Brunellus et Joannes, quod Franciscus et Joannes plus conveniunt in aliquo conceptu intellectus quam Joannes et Brunellus; contra, quia si ista convenientia est tantum per intellectum, et nullo modo ex parte rei, ergo intellectus ita posset causare conceptum, in quo ita convenirent Brunellus et Joannes, sicut in quo convenirent Joannes et Franciscus; ergo si magis conveniunt in tali conceptu intellectus, hoc erit, quia intellectus movetur ab aliquo reali. in quo realiter magis conveniunt. Si dicatur, quod Franciscus et Joannes magis conveniunt in nomine, hoc nihil est, tum quia loquimur de convenientia necessaria; nomina autem sunt imposita ad placitum: tum etiam, si tantum convenirent in nomine, ergo illud nomen tantum praedicatur acquivoce de Francisco et Joanne, quod est falsum. Si dicatur quod non, quia illi nomini correspondet talis conceptus, et tunc quaero, quis conceptus correspondet; aut realis, et habetur intentum; aut tantum fabricatus per intellectum, et tunc idem quod prius, quia ita posset esse respectu Joannis et. Brunelli; tum etiam quia tantum esset fietitium, eum ortum non habeat a re. Si dicatur, quod ideo Franciscus et Joannes magis conveniunt in nomine quam Franciscus et Brunellus, quia illud nomen sumitur a proprietate rerum, contra, quia tunc sequitur per me, quod Joannes et Franciscus magis conveniunt in aliqua proprietate reali, quam Franciscus et Brunellus. Si dicatur, quod verum est, quod magis conveniunt in proprietate, sed non in natura communi, contra, quia proprietas sequitur entitatem nature; si ergo realiter magis conveniunt in proprietate, ergo realiter magis conveniunt in natura.

(m) Praeterea probatur. secundo idem, quia cujuslibet diversitatis utrumque extremum est in se unum, etc. Vult dicere, quod unitas est ratio talis vel talis diversitatis, puta si est unum numero, est ratio distinguendi ab alio numeraliter, et sic suum oppositum erit plura numero, et siest unum specie oppositum, erit diversum specie, et illa quae sunt diversa specie, habent unitatem, qua unum diversum specie, sit unum specie in se, et hoc intendit Doctor.

(n) Confirmat aliter. Hic Doctor dedueit ad hoc inconveniens, quod si quaelibet unitas esset tantum numeralis in re, omnia essent primo diversa, quia secundum omnem entitatem in eis sunt primo diversa, et in nullo aliquo modo convenientia, et sic proprie non differrent. Nam differentia sunt aliquid idem entia, ut patet per Aristotelem quinto Metaphysicorum text. non. habente com. et 12. Metaph. femt. com. 43;

(o) Item. septimo, nullo existente intellectu. Haec ratio est satis singularis, supponendo quod generans univoce realiter conveniat cum genito in natura, ut patet de igne generante ignem; et certum est, quod generans et genitum non conveniunt in aliquo uno numero; ergo conveniunt realiter in aliqua. forma communi, quie est ratio realis convenienti: in utroque, et sic patent rationes Doctoris. EL.

Has rationes multi nituntur solvere, quorum primus est Gulielmus Occham n ( primo, dist. 2. quest. 6. ibi: Ad tertium, dicendum, quod aliquod objectum est prius naturaliter ipso actu, et aliquod non; et ideo universale nunquam est prius naturaliter universaliter ipso actu. nec est ista propria ratio objecti intellectus, scilicet universale in actu, quia sicut patebit alias, primum objectum intellectus primitate generationis, est ipsum singulare, et hoc. sub propria ratione, et non sub ratione universali.

Ad quartum dico, quod nulla est unitas nature existentis in isto lapide, quin eque primo sit istius lapidis, tum distinguo de unitate. Uno modo dicitur unitas, secundum quod denominat praecise i aliquod unum et non plura, nec unum in comparatione ad aliud distinctum ab alio realiter; et isto modo dico, quod omnis unitas realis est numeralis. Aliter dicitur unitas, secundum quod denominat plura vel unum, in comparatione ad aliud distinctum realiter: et isto modo unitas specifi- ca denominat ipsum Socratem et Platonem, et unitas generis denominat istum hominem et istum asinum, si aliquod quoeumque modo distinctum ab ipsis individuis, sed denominat immediate ipsa; unde sicut vere dicitur, quod Socrates et Plato sunt unum vel idem specie, et Socrates est idem specie cum Platone, et quod ille homo est idem vel unus cum isto, specie, ita vere dicitur, quod ille homo et iste asinus sunt vere unum genere, hoc est dicta, quod ista sub eadem specie, vel sub eodem genere continent, quam expositionem expresse ponit Philosophus primo Topicorum, cap. de Eodem, sicut dictum est in prima quest. istius materie; et isto modo concedo, quod non omnis unitas vel identitas realis est nu. meralis; sed ista unitas convenit naturi quocumque modo distinctae. ab individuis, sed convenit immediate ipsis individuis, vel uni in comparatione ad reliquum, quod idem est. Sed quia argumenta vadunt contra primum intellectum, respondeo ad alia.

Ad primum, quando dicitur secundum Philosophum, quod in omni genere est uaum primum, quod est metrum et mensura omnium aliorum illius generis.

Dico, quod, sicut patebit in primo libro, mensura aliquando est vera res extra animam, sicut per ulnam mensuratur pannus; aliquando mensura est tantum quidam conceptus in mente. Prima mensura dicitur esse una unitate numerali, sed hsec est falsa, quod in omni genere est tantum unum, quod est mensura omnium aliorum; sed si habeat veritatem, debet intelligi quod in omni genere est aliquid, quod est mensura omnium aliorum specie distinctorum, non autem oportet quod sit mensura omnium aliorum, sive distinguantur specie, sive non. Et isto modo sunt plura, quorum quodlibet est mensura

omnium aliorum specie distinctorum, et quodlibet illorum est unum unitate numerali. Et quando dicitur unitas primi mensurantis est realis, dico, quod sily prim? teneatur positive, sic haec est falsa propter falsam implicationem, quia nihil est sic primum mensurans; si autem teneatur negative, concedo eam, quia talia prima sunt multa, scilicet quodlibet individuum Mlius speciei, maxime si quodlibet sit eque simplex. Et quando dicitur, quod nullum singulare est mensura omnium illorum, quae sunt in illo genere, conceda quod non individuorum ejusdem speciei, sed est mensura omnium specie distinctorum, et hoc suffieit ad propositum. Verumtamen sciendum, quod Philosophus, vel principaliter vel solum loquitur de illis, quae sunt ejusdem speciei, sicut patet per exempla sua ibidem, et de illis quae habent individua, quorum aliqua sunt majora et aliqua minora; et vult quod illad quod est minus aliis, sit mensura aliorum, non tamen omnium individuorum illius speciei, sed tantum illorum quae non sunt ita parva.

Ad secundum dico, quod in specie atoma fit comparatio non propter unitatem conceptus, nec pr:ecise propter unitatem numeralem, nec praecise propter unitatem specificam, sive ponatur, sicut positum est in principio solutionis istius argü menti; sive ponatur secundum modum aliorum falsum imaginandi, quia tunc in omni specie atoma esset comparatio; sed propter hoc est comparatio, quia plura individua ejusdem speciei possunt facere unum individuum,et ideo ubi multa indistincta loco et subjecto possunt facere unum, ibi ponenda est talis comparatio, et non alibi. Et quia hoc est impossibile de individuis ejusdem speciei, et non de individuis diversarum specierum, ideo in specie atoma ponitur comparatio. et non in genere, verbi gratia, hoc album dicitur albius alio albo, quia habet plures partes albedinis in eodem subjecto primo; et si isto modo plures partes albedinis et nigredinis concurrunt simul ad faciendum per se unum colorem, illud posset dici coloratius alio. Et, quando dicitur, quod ista comparatio non fit secundum unitatem numeralem, verum est primo modo loquendo de unitate numerali, et ideo fit secundum unitatem specificam, quia fit secundum duo, quorum utrumque est unum numero, nec requiritur aliquod tertium quocumque modo distinctum ab istis duobus.

Ad tertium dico, quod ponendo similitudinem relationum distinctam realiter ab extremis, tunc dicendum, quod hic duc similitudines habentes duo fundamenta realia, quorum utrumque est unum numero, et ideo illud unum non est ratio fundandi similitudinem ejusdem ad se, sed est ratio similitudinem fundandi ad aliud. Quod autem intelligat Philosophus de uno numero, patet, quia postquam dixit quomodo smile, idem et aequale dicuntur secundum unum, postea subdit: Unum autem nwmero principium et. metrum; ergo non intelligit de aliqua unitate alicujus, quod non est unum numero, Sed numquid est concedendum, quod ista unitas est. ratio fundandi istam relationem ? Dicendum, quod secundum istos qui ponunt istas rationes realiter distingui, non est plus ponendum, quod uuitas est proxima ratio fundandi similitudinem quam relationes alterius modi; sed differentia est in hoc, quod ad istas relationes requiritur aliqua unitas realis secundo modo dicta in principio solutionis istius argumenti, qualis non requiritur ad alias relationes alterius modi, quia ad alias requiritur saltem. unitas specifica, qualis non necescario requiritur ad alias, quamvis aliquando sit ibi talis unitas.

Ad quartum dico, quod aliqua esse prima extrema oppositionis realis. contingit dupliciter, vel quia sunt illa, de quibus primo positive praedicatur opponi realiter, non tamen praedicatur de eis per se, secundum quod habent suppositionem simplicem, sed pro rebus singularibus, secundum quod habent suppositionem personalem, vel quia in re sunt realiter contraria. Primo modo extrema oppositionis realis non sunt realia, quia iste terminus oppositio realis, non praedicatur primo et adaequate de quibuscumque rebus, sed tantum de conceptibus pro rebus vel de vocibus, si praedicatio sit in voce, et sic de aliis. Nec tamen debet concedi de virtute sermonis, quod sunt contraria, sed dicendum est uniformiter, sicut dictum est prius de primo objecto adeequate potenti:je sensitivae, et de subjecto primo passionis realis. Secundo modo non sunt tantum duo extrema oppositionis realis, sed sunt multa, si sint multce oppositiones reales; unde haec albedo et haec nigredo opponuntur realiter, similiter illa. albodo et illa nigredo opponuntur realiter. Et. de istis est praecise verum, quod unum contrariorum corrumpit reliquum, et utrumque illorum est unum numero. Et quando dicitur, hoc elbum: est primum contrarium nigro, dico quod proprie album non contrariatur nigro, sed albedo nigredini; et concedo, quod hiec albedo primo contrariatur nigredini, secundum quod ly primo tenetur negative, quia contrariatur nigredini, et nihil plus, secundum autem quod ly primo tenetur positive, sic nihil primo contrariatur nigredini. Si dicatur, quod unum uni est contrarium; ergo mul^a non contrariantur nigredini. Similiter contraria possunt esse in eodem, non sic autem duo individua ;similiter contraria maxime distant, sed duo individua non maxime distant. Ad primum dico, quod Philosophus loquitur de «uno secundum speciem, non de uno secundum numerum, et quomodo unitas specifica est realis et a parte rei, dictum est, quia hoc nihil aliud est quam a parte rei esse aliqua plura, quae sub. eadem specie continentur secundum Philosophum primo Topicorum. "Ad secundum concedo, quod contraria possunt esse in eodem saltem successive. Et idem dico, quod non est contradictio, quod aqua sit calida etiam in summo, sicut nec est contradictio quod sit summe frigida, si sit status in talibus formis. Ad tertium dicitur, quod contraria maxime distant distantia illa, quae potest esse inter individua diversarum specierum, cujus tamen maxima distantia specifica requiritur ad contrarietatem, et cujus non, alias dicetur.

Ad quintum argumentum dico, quod objectum unius sensationis est unum unitate numerali. Et quando dicitur, quod potentia cognoscens objectum suum, inquantum scilicet hac unitate unum cognoscit ipsum, inquantum distinctum — ab omni alio, dico quod cognoscit illud quod est distinctum ab omni alio, et cognoscit sub illa ratione per quam distinguitur ab omni alio, quia illa ratio, quae est ipsamet res, terminat immediate actum cognoscendi, non tamen oportet propter hoc, quod possit discernere vel distinguere ab omni alio, quia ad cognitionem discretivam plus requiritur quam ad cognitionem apprehensivam, quia cognitio discretiva in actu nunquam est, nisi respectu: distinctorum; nec ad hoc sufficit quod distincta apprehendantur, nisi ipsa in se sint dissimilia, vel loco et situ differentia. Et hoc est verum, quando subjecta talia apprehensa nata sunt facere unum per se, sicut de qualitatibus sensibi- libus, et non de quibuscumque intellectionibus, vel amoribus voluntatis, vel animabus, neque de Intelligentiis, et ideo quantumcumque talia apprehendantur, non oportet quod possint discerni propter maximam similitudinem inter illa, tamen si sit potentia intellectiva, potest cognoscere ipsum esse distinctum ab omni alio, aliquo tamen certo demonstrato; non oportet quod possit cognoscere ipsum esse distinctum ab omni alio vel ad hoc, quia aliqua universalis potest sciri, et tamen multe singulares ignorari, et tamen sensus discernere hoc ab aliquibus et ab aliquo non, et aliquando discernere hoc ab hoc, et aliquando non, propter aliquam variationem a parte rei. Et ista responsio confirmatur, quia sensus discernit, magis album a minus albo, tunc quaero, aut apprehendit ista prcecise sub ratione communi, aut. sub ratione singulari. Si primum, et in illa conveniunt, ergo per illam non discernit. Si secundum, habetur propositum, quod apprehenditur sub ratione singulari, non quod ista intentio singularis sit ratio terminandi, sed quod illud quod immediate denominatur ab hac intentione sit immediate terminans. Et ad confirmationem concedo, quod primum objectum intellectus primitate generationis est unum unitate numerali, et illud praecedit. Sed primum objectum primitate ad:equationis, (si tamen aliquod eit tale) non est ita unum unitate numerali prcecise, quin sit commune, nec prxecedit, sicut post dicetur.

Ad sextum concedo, quod illo modo quo omnis unitas realis est, numeralis, quod illo modo quo omnis diversitas realis est numeralis, etiam diversitas specifica est numeralis, eum. secundum Philosophum quiecumque sunt diversa genere, et quaecumque sunt diversa specie, sunt diversa nnmero; unde diversitas numeralis est in plus ad diversitatem specificam et genericam, quia sequitur, sunt diversa genere vel specie, ergo sunt diversa numero, et non e converso. Et quando dicitur, quod omnis diversitas, inquantum numeralis est equalis, dico quod hsc est simpliciter falsa, quia tunc sequeretur, quod omnis diversitas esset wequalis, cum inquantum non sit determinatio distrahens. Si tamen sic intelligatur consequens, quod omnia quae solum differunt numeraliter, sunt eequaliter diversa, potest concedi in his, qua non suscipiunt magis et minus. Et si dicatur, quod omnis unitas numeralis est aequalis; ergo omnis diversitas numeralis est aequalis, dico quod non sequitur sub illo intellectu, quo antecedens est verum, sicut non sequitur, quaecumque sunt eequalia sunt saequaliter aequalia, quia equalitas non suscipit magis et minus; ergo quacumque sunt inequalie, sunt vequaliter inaequalia, ita est de talibus, quando unum oppositum suscipit magis et minus, et non reliquum. Et ita est in proposito.

Ad illud quod innuitur in illo argumento, quod si omnis diversitas esset numeralis, non plus possit intellectus abstrahere a Socrate et Platone aliquid commune, quam a Socrate et linea, et quodlibet universale esset purum figmentum intellectus. Dico ad primum, quod ex hoc ipso, quod Socrates et Plato seipsis differunt solo numero, et Socrates per substantiam suam est simillimus Platoni,orani alio circeumscripto, potest intellectus abstrahere aliquid commune Socrati et Platoni, quod non erit commune Socrati et albedini; nec est alia causa quaerenda, nisi quia Socrates est Socrates, et Plato est Plato, et uterque est homo. Si dicatur, quod Socrates et Plato plus conveniunt realiter, quam Socrates et asinus; ergo Socrates et Plato in aliquo reali conveniunt, in quo non conveniunt realiter Socrates et asinus, sed non in Socrate, nec in Platone; ergo in aliquo alio aliquo modo distincto, et illud est commune utrique.

Respondeo, quod de virtute sermonis non debet concedi, quod Socrates et Plato in aliquo conveniunt, nec in aliquibus, sed quod conveniunt aliquibus, quia seipsis, et quod Socrates convenit cum, Platone, non in aliquo, sed aliquo, quia seipso. Si nunc dicatur, quod Socrates et Plato conveniunt in homine, dico quod ly homine potest supponere, vel simpliciter vel personaliter. Primo modo potest concedi, quia hoc non est aliud dicere, quam quod homo est quoddam commune praedicabile de Socrate et Platone. Si autem ly homine supponit personaliter pro alia re, sic est simpliciter falsum, quia in nullo homine communi, nec in alia re conveniunt, sed conveniunt rebus, quia hominibus, quia seipsis. Ad formam ergo dico, quod Socrates et Plato plus conveniunt seipsi, quam Socrates et asinus, non tamen in aliquo reali. Ad aliud de figmento, patet quomodo est figmentum, et quoinodo non.

Ad primam confirmationem istius argumenti dico, quod aliqua esse primo diversa, potest intelligi dupliciter, vel quia non est unum etidem in utroque, sed quidquid I est in uno simpliciter et absolute de se: non est aliquid, quod est in alio. Et sic concedo, quod omnia individua sunt seipsis primo diversa, nisi forte aliter sit de individuis, ex quorum uno generatur aliud propter identitatem numeralem materie in utroque. Aliter autem dicuntur aliqua secundo modo esse primo diversa, quando unum immediate et primo negatur ab alio, et ideo quando unum non immediate negatur ab alio, ita quod negativa composita ex eis non sunt immediata, tunc sunt differentia, et non diversa; et isto modo omnia individua ejusdem speciei sunt primo diversa, quia ex eis componitur propositio immediata negativa. Similiter omnes species contente immediate sub aliquo genere, sunt primo diver$m, quia ex eis componitur propositio in:- mediata, et ideo Socrates et Plato sunt primo diversa isto modo; sed Socrates et iste asinus non sunt primo diversa, quia hec est immediata: Socrates non est Plato, hsec autem non est immediata: Socrates non est iste asinus, quia h«c est immediatior, nullus homo est iste asinus; ergo non est bene dictum, quod communiter dicitur, quod primo diversa sunt illa quae in nullo conveniunt, et. differentia sunt illa quae in aliquo conveniunt.

Sed primo diversa sunt illa, quorum neutrum differt ab alio per aliquod communius, a quo alterum prius negetur. Differentia autem sunt illa, quorum unum negatur ab aliquo, quia aliquid communius, eo prius negatur ab eodem, hoc est, primo diversa sunt illa, quando nihii communius altero illorum est medium concludendi negativam unius de altero; differentia sunt illa, quando aliquid communius altero est medium concludendi negativam, in qua unum negatur ab altero, sicut iste homo et iste asinus differunt, quia homo est raedium tale, et similiter asinus; nam iste syllogismus est bonus: nullus homo est asinus, iste homo est homo; ergo iste homo non est iste asinus. Quod h:ee sit intentio Philosophi, patet per Philosophum decimo Metaph. ubi dicit: Differentia vero et diversitas aliunde. Diversum enim etiam, a quo est diversum, non necesse aliquo diversum esse. Moc est, non est necesse, quod sit aliquid communius illo, quod est diversum a quo prius immediate negetur illud, a quo est diversum, sicut ad hoc auod Socrates sit diversus a Platone, non oportet quod sit aliquid communius Socrate, a quo immediate negetur Plato, et a Socrate tantum mediate; sed ista est immediata: Socrates non est Plato. Et ponit Philosophus rationem, omne autem, aut diversum, aut idem quodcumque est ens. Hoc est omne ens, sive habeat communius a quo aliud negatur, sive non, hoc ens est idem vel diversum ab alio ente quocumque differentiato, differens vero ab aliquo, aliquo differt. Hoc est omne differens ab aliquo, differt per aliquid prius, et communius, a quo aliud immediate negatur, et ab isto tantum negatur mediate; ergo iste homo differt ab asino per hominem, a quo asinus immediate negatur et, ab isto homine tantum mediate.

Sciendum, quod quando dico,istum hominem differre ab asino per hominem, acciplo differre per aliquid, sicut expono in definitione differenti:e, quando expono quod aliquid differt ab alio per differentiam essentialem. Et ideo differre per aliquid. acquivoce accipitur in diversis differentibus; unde aliquid esse quo dilffert, hoc non debet intelligi, quod sit aliquid idem, quo utrumque differt ab. altero, quia hoc est impossibile, quia tanc magis convenirent quam differrent ista, sed debet intelligi, quod est aliquid idem quo tanquam per medium ostenditur; hoc differens differre ab illo, sicut per substantiam tanquam per medium ostenditur, quod homo non est quantitas, sic dicendo: nulla substantia est quantitas, omnis home est substantia; ergo nullus homo es! quantitas, et ita illud medium communiu: est, quam sit homo differens, quia semper est genus illius vel species, et hoc est quod dicit Philosophus. Hoc autem ipsum idem, quo supple differens differ! ab aliquo, aut genus, aut species, supple est ad illud. differens. et non est. differen- tia illius, omne namque differens differt genere vel specie. Et ita nihil est dictum, quod illa quae sunt differentia, differunt suis differentiis, et conveniunt in genere, si sint in genere, sed debet poni, quod differunt suis generibus vel suis speciebus, non a parte rei, sed in negatione unius ab altero mediata vel immediata. Et ponit Philosophus exempla dicens: Genere autem supple sunt aliqua. differentia, quibus non est communis materia, nec generatio ad invicem, ut quorumcumque est alia figura categorice.

Ecce, quod illa quae sunt in diversis predieamentis genere different, et per consequens differunt. Specie vero, quorum idem est genus, et tamen species sunt diverse, undo dico, quod homo et albedo differunt suis generibus, quia utrumque habet genus superius, per quod potest fieri negatio unius de altero secundum artem, quam tradit Philosophus pri - mo Posteriorum. Albedo autem et substantia differunt genere, et quamvis albedo habeat genus, «scilicet per quod potest ostendi negativa, in qua negatur albedo a substantia, vel e converso, tamen substantia non habet tale genus, sed ista communia stibstantia et qualitas non differunt genere nec spetie; et eodem modo proportionaliter dicendum est de differentibus specie. Et ita cum Philosophus dicat, quod oinnia differentia, secundum quod distinsuuntur contra diversa, differunt generc vel specie, et Socrates et Plato, nec dilfferunt genere nec specie, manifestum est quod non differunt, sed Socrates et iste asinus differunt, quia differunt specie. Si dicatur, qnod hoc est contra intentionem Philosophi, quia immediate subdit: Dicilur autem genus, quo ambo idem dicunlur secundum substantiam; differentia erg0 videtur secundum ipsum, quod illa quae immediate continentur sub senere, sunt differentia. Similiter Commentator ibidem com. 12. Illa quo differunt per differentias formales sunt. illa, quorun genus est umwm. Item, quinto Metaph. differentia dicuntur. quaecumque diversa sunt aliquid idem entia, et non solum numero, sed specie, aut genere, aut proporLione. Amplius quorum diversum genu: communia, et quaecumque habent. in, substantia diversitatem.

Ad primum istorum dicitur, quod illud est genus, quod praedicatur de aliquibus secundum speciem differentibus, quia omne genus praedicatur de pluribus differentibus specie, non tamen omnia illa differunt de quibus praedicatur, quia ex aliquibus de quibus praedicatur, componiiur propositio immediata, et ex aliquibus non.

Ad secundum dico, quod aliqua quae differunt per formales differentias, habent idem genus. Et universaliter omnes res extra animam, quae realiter differunt per differentias formales habent aliquod idem genus, quia talia non sunt nisi individua diversarum specierum, non tamen oportet quod omnia qua habent idem genus differant per differentias formales, sicut patebit alias.

Ad tertium dico, quod Philosophus accipit differentia ibi, prout praecise conveniunt rebus, et tunc omnes res quaecumque sunt diverse, et secundum aliquid idem entia, non per identitatem, sed per essentialem praedicationem, hoc est, aliquid idem vere, et in quid de eis praedicatur; et non solum numero, hoc est, et ist:tae res non sunt solum diverse secundum nuierum, sicut sunt individua ejusdem speciei, sed aut genere, aut proportione, supple sunt diverscee. Et talia inquantum diversa, sunt differentia, quia ens reale et ens rationis sunt diversa, non tamen sunt differentia, quia nihil idem praedicatur de eis in quid secundum opinionem, quae ponit ens rationis tantum habere esse objectivum. Secundum aliam praedicatur aliquid de eis in quid, si dicas quod si illa, qua sunt differentia plus conveniunt quam quia tantum sunt diversa; ergo plus convenirent ille homo et iste asinus, quam iste homo et ille homo; dico quod accipiendo d?/ferentia, sicut accipit Philosophus decimo Metaphysic. sic non semper differentia plus conveniunt quam primo diversa, sed sufficit quod pluribus differant, hoc est, quod a pluribus, quae dicuntur vere de uno illorum alia vere negentur, sicut a pluribus, quae dicuntur de isto homine, verius negatur iste lapis quam iste homo,

Ad aliam confirmationem per idem. Ad aliud dico, quod nullo existente intellectu esset aliqua unitas realis ignis generantis ad ignem genitum, propter quam diceretur generatio univoca; sed illa unitas non diceretur de aliquo uno, sed diceretur de pluribus realiter distinctis, sicut dictum est, ideo, etc.

Ad auctoritatem Avicenna dico, quod equinilas est tantum equinitas, non quod equinitas non sit una, nec plures, nec in intellectu, nec in effectu, quia realiter equinitas est in effectu, et realiter est singularis; sicut. enim equinitas realiter est causata a Deo, et equinitas est distincta realiter a Deo, ita equinitas est realiter et veraciter singularis; sed intelligit Avicenna, quod ista non conveniunt equinitati per se primo modo, nec aliquod istorum ponitur in ejus definitione, sicut ipsemet, exprimit.

Si dicatur secundum Avicennam et secundum alios Philosophos, equinitas es! de se indifferens, ut sit singularis, et ut sit universalis, quaero quomodo ista es vera, aut. secundum quod equinitas supponit simpliciter aut personaliter. Si sim- pliciter, et iste conceptus non est indifferens, quia nullo modo potest esse singularis; ergo non est suppositio simplex, quando terminus supponit pro conceptu, quod est contra praedicta. Si supponit personaliter, tunc est falsum, quia tunc supponit pro singularibus, sed nihil singulare est sic indifferens; ergo videtur quod praeter suppositionem pro conceptu et re singulari oportet ponere tertium, quando terminos supponit pro ipsa quidditate indifferenti ad utrumque.

Respondeo uniformiter ad alia praedicta, quod hac non est vera: equinitas non est de se universalis, nec particularis, sed indifferens ad esse universale et ad esse singulare, nisi secundum quod per esse intelligitur unus actus signatus, qui est iste, quod de equinitate potest indifferenier praedicari esse universale et esse singulare; et in isto actu signato equinitas habet suppositionem simplicem, sed in duobus actibus exercitatis veris correspondentibus, equinitas habet diversam suppositionem, quia in uno habebit suppositionem simplicem, scilicet in isto: equinitas est universalis, et in alio personalem, scilicet in isto: equinitas est singularis, verbi gratia, hac est vera: de homine praedicatur vox, et currere; et in ista, ly homo habet suppositionem materialem, quia de ista voce homo pr:edicatur utrumque, et isti actui signato correspondent duo actus exercitati verl, scilicet iste homo est vox, in quo ly homo supponit materialiter, et iste homo currit, in quo homo supponit personaliter.

Ad ultimum dico, quod quando convenientia et differentia compatiuntur se, non est inconveniens, quod conveniant eidem per idem, et ideo quod aliqua conveniant specifice, et differant numeraliter non est inconveniens. Patet per exemplum proprium, quia certum est quod natura contracta convenit realiter cum differentia individuali, quia est eadem res realiter cum differentia, et tamen natura differt aliquo modo a contrahento, iunc quaero, aut eodem convenit et differt, aut alio et alio. Si eodem, habeo propositum, quod idem eodem indistincto convenit realiter cum eodem, et distineuitur formaliter, et eadem facilitate dicam ego, quod Socrates eadem specie convenit cum Platone, et distinguitur numeraliter et universaliter de omnibus talibus. Si alio et alio convenit et distinguitur, quaero de illis, quia illa aliquo modo distinguuntur et conveniunt, quia sunt una res, aut ergo eodem conveniunt et distinguuntur, aut alio et alio, et ita vel erit processus in infinitum, vel dabitur, quod idem eodem sic convenit cum aliquo, et distinguitur sic ab eodem; et eadem facilitate dicam, quod idem eodem convenit specie cum aliquo, et distinguitur numeraliter ab eodem. Si dicatur omni intellectu circumscripto, major est convenientia ex natura rel inter Socratem et Platonem, quam inter Socratem et asinum; ergo ex natura rei Socrates et Plato conveniunt in aliqua natura, in qua non conveniunt Socrates et iste asinus. Similiter nisi major esset convenientia inter Socratem et Platonem, quam inter Socratem et istum asinum, non plus posset abstrahi conceptus specificus a Socrate et Platone, quam a Socrate et isto asino.

Ad primum istorum dico, quod consequentia facta non valet, sicut non sequitur, magis convenit natura intellectualis cum Deo, ex hoc quod est imago Dei, quam natura insensibilis, quae non est imago Dei; et tamen in nullo reali conveniunt, quod sit aliquo modo distinctum ab istis etiam, secundum eos, sed seipsis plus conveniunt; ita dico in proposito, quod Socrates et Plato seipsis plus conveniunt, quam Socrates et iste asinus, etiam omni alio circumscripto. Similiter ens reale plus convenit cum Deo quam ens rationis, et tamen Deus non in aliquo convenit cum ulla creatura, nisi forte in conceptu.

Per hoc patet ad secundum, quod est major convenientia inter Socratem et Platonem, quam inter Socratem et istum asinum, non propter aliquid aliquo modo distinctum, sed seipsis plus conveniunt. Confirmatur ista responsio per dicta eorum, quia accipio duas differentias iadividuales contrahentes naturam hominis. Ist:e. differentiae. plus conveniunt, quam una differentia individualis contrahens naturam hominis, et alia differentia individualis contrahens naturam albedinis; probo, quia differentia individualis conirahens naturam hominis convenit cum natura contracta, quae est eadem res realiter cum illa, sed illa natura contracta, puta natura Socratis plus convenit cum natura Platonis, quam cum natura albedinis; ergo plus convenit cum differentia individuali contrahente, et per consequens a primo ad ultimum, differentia individualis Socratis plus convenit cum differentia individuali Platonis, quam cum differentia individuali hujus albedinis, et certum est quod distinguitur realiter ab ipsa; aut ergo eodem plus convenit cum una quam cum alia, et distinguitur realiter ab illa aut alio; si eodem convenit cum una, et distinguitur realiter ab illa, habetur propositum, quod aliquid eodem potest convenire cum aliquo, et distingui ab eodem; si alio et alio, ergo differentia individualis includit multa, et esset processus in infinitum, quorum utrumque est inconveniens.

Si dicatur, quod ista differentia individualis. puta Socratis, non ex se vel per se, sed per naturam contractam plus convenit eum natura Platonis, et cum differentia individuali Platonis, quam cum natura hujus albedinis, contra, sicut individualis differentia Socratis convenit cum natura Platonis, ita e converso; natura Platonis plus convenit cum differentia individuali Socratis, quam cum differentia individuali hujus albedinis; ergo aut ex se plus convenit, aut per differentiam individualem contrahentem, aut per naturam Socratis. Si primum, et certum est quod distinguitur ex se; ergo idem convenit eodem, et distinguitur ab eodem. Secundum non potest dari, quia tunc illa differentia individualis, plus conveniret, cum una differentia individuali quam cum alia. Nec potest dari tertium, quia nunquam est, aliquid idem realiter cum aliquo per aliquid sibi exirinsecum, et realiter distinctum ab eo. Si dicatur, quod quamvis conveniat ex se cum ista differentia individuali, non tamen distinguitur ab ea, nisi per differentiam individualem, contra, natura ex se distinguitur ab omni differentia individuali, quia secundum eos non repugnat sibi esse sine quacumque differentia individuali.

Praeterea, dux differentiae individuales ex hoc ipso, quod utraque est creatura, plus conveniunt, quam ista creatura et Deus, et certum est quod distinguuntur, ergo oportet quod idem ecdem modo distinguatur et conveniat, vel oportet ponere processum in infinitum.

Ad argumentum principale patet, quod natura lapidis de se est hic, et ideo natura lapidis non potest esse in alio, et tamen stat eum hoc, quod natura lapidis non sit de se hic, sed illa in alio et in alio, quia sunt duae indefinite. verificatae pro diversis singularibus. Tamen sciendum est, quod de virtute sermonis haec est falsa: natura. lapidis est. in lapide, sed debet concedi, quod natura lapidis est lapis, tamen de Christo potest ^ concedi, quod natura humana est Bi. Christo, communiter tamen conceditur. Sed si intelligatur, quod natura lapidis vere sit in lapide, tanquam in aliquo quocumque modo distincto, est simpliciter falsum; si autem intelligitur, quod illa natura lapidis est lapis, verum est.

Nunc restat ostendere quomodo responsiones Occham minime evacuant ra-: tiones Doctoris, et specialiter duas primas, quae habentur in principio qutestionis hujus distinctionis, licet. non ita formaliter. Quarum prima est, quidquid inest alicui ex sua per se ratione, inest ei in quocumque est; ergo si natura hominis de se esset hac, in quocumque esset natura hominis, illud esset de se hic homo, et sic sequeretur, quod non posset dari homo in communi.

Secunda, cui de se convenit unum oppositum, eidem de se repugnat aliud oppositum; ergo si de se natura est una numero, ex se sibi repugnat multitudo numeralis.

Cum dicit ad primam rationem, quod inesse alicui contingit dupliciter, scilicet realiter. vel secundum praedicationem etc, Primo modo anteceden; est verum, et non secundo modo, dico, quod hac responsio videtur fuga. Pro cujus intelligentia est advertendum, quod si natura hominis praeter omne opus intellectus collativi sit tantum singularis, ita quod ex natura rei sit de se singularis, et de sua ratione formali sequitur esse impossibile naturam humanam esse communi cabilem pluribus, cum sit sim plicitei impossibile idem numero posse pluribu: communicari. Nec valet dicere, quod con ceptus in mente fabricatus ab intellect est communis pluribus, quia quaero, au ille conceptus est actus intelligendi, aut est una secunda intentio, aut est, unum idolum fabricatum per intellectum. Non primo, quia quaero, aut ille actus intelligendi est de se tantum unum numero; ergo non potest convenire pluribus, aut de se non est unum numero, et tunc erit entitas praeter opus intellectus communis pluribus, quod ipse negat.

Et praeterea, posito quod talis conceptus sit communis pluribus, tunc nulla praedicatio esset quidditativa, ut cum homo praedicatur de inferioribus, patet, quia talis conceptus est omnino exira conceptum Socratis, nec convenit alicui communi, quod sit de conceptu Socratis. tum etiam, quia cum dico Socrates est homo, aut tantum conceptus hominis praedicatur de conceptu Socratis, aut conceptus hominis praedicatur de Socrate in se. Si primo, tunc unus conceptus tantum praedicatur de alio, et sic unus conceptus erit de quidditate alterius, et sic nihil praedicabitur in quid de Socrate. Si secundo modo, patet quod non est de quidditate Socratis, nec includitur in aliquo pertinente ad quidditatem Soeratis. Nec valet illa distinctio, quam ipse facit de natura humana, scilicet quod potest supponere personaliter, id est, pro re extra animam, vel potest supponere simpliciter, scilicet pro conceptu communi; primo modo est tantum de se singularis, et sic non sequitur, quod ubicumque sit natura humana, sit singularis, quia ipsa sumpta pro conceptu non est singularis. Haec responsio magis videtur fuga, quia ponendo, quod natura humana pro conceptu sit communis omnibus hominibus, quaero unde accipitur ista communitas ? aut accipitur a parte rei, sic, quia intellectus movetur ab aliqua re extra habente unitatem minorem unitate numerali, quam in illo priori cognoscit esse indiffe- rentem ad omnia singularia, et de se non magis esse in uno quam in alio; et ex hoc dicere communitatem prxeter opus intellectus, hoc est indifferentiam ad omnia singularia, aut ista communitas conceptus est ex sola consideratione intellectus, cul nihil ex parte rei correspondet. Si primo modo, habetur intentum, quia sic natura humana ex natura rei non est de se haec. Si secundo modo, sequuntur inconvenientia, primo, quia sicut intellectus fabricat conceptum speciei specialissimce communem omnibus hominibus, cui nihil ex parte rei correspondet, sic potest fabricare conceptum speciei specialissimdt/ communem singularibus cujuscumque alterius speciei, et imponere sibi hoc nomen homo, et sic homo ita vere prcaedicabitur de Brunello sicut de Socrate.

Secundo quaero de illo conceptu ut prius, si de se est singularis, nec accipitur aliquo modo a natura communi, nec praesupponit illam; ergo talis conceptus nullo modo potest dici communis, et communitas esset quaerenda aliunde. Et quamvis quando homo de pluribus actu praedicatur, dicat unum conceptum habentem tantum unitatem numeralem, non posset tamen praedicare de pluribus, nisi acciperetur a natura humana, quie ex natura rei sit indifferens ad plura singularia, aut ille conceptus de se et ex natura rei esset communis; ergo datur communitas ex natura reli, quod est contra te. Et praeterea, ista distinctio de suppositione personali aut simplici, licet in se sit bona, non est tamen ad propositum, quia quamvis in praedicatione signata communiter praedicatum esset sim - pliciter, ut cum dico: homo praedicatur de pluribus individuis, quia ly homo stat pro natura ut cognita, cui ut sic tantum convenit ista secunda intentio, quod est praedicari, ut patet a Doctore in suis in. Universalibus, tamen in praedicatione exercita, ut cum dico, Franciscus est homo, Joannes est homo, ly Aomo tantum supponit personaliter. Et tunc quaero, cum dico, Franciscus est homo, quid verificatur de ipso Francisco? aut natura humana ex natura rei? aut conceptus fabricatus per intellectum ? aut Franciscus tantum de seipso?

Si primo modo, habetur intentum, quia natura humana verificatur de Francisco et Joanne ex natura rei, sic intelligendo quod illa ut praescindit a singularitate est indifferens ad Franciscum et Joannem, et nata est esse de quidditate utriusque, licet ut facta propria Francisco, quando scilicet est contracta ad Franciscum per singularitatem, actu non conveniat Joanni.

Si secundo modo, sequitur quod ille conceptus praedicabitur tantum extrinsece de Francisco. Patet, quia ille conceptus subjective erit in intellectu, et tunc in ista propositione, Franciscus est homo, praedicatum erit totaliter extra rationem hominis; et ipse concedit quod quando praedicatur superius de inferiori in quid, quod tale superius non erit de quidditate inferioris, ut cum homo praedicatur de Socrate, et tunc sequitur absurdum, quod nulla erit praedicatio quidditava, et in quid, nisi tantum voluntaria; patet, quia ex quo conceptus hominis non dicit praecise ipsum Socratem, cum dicat ipsum esse commune Socrati, nec sit de essentia Socratis, ut. ipse concedit, nec accipitur ab aliquo, quod est de essentia Socratis, quia quaero a quo accipitur? aut a materia, aut a forma, aut a constituto? Non primo, quia si detur singulare indivisibile, in quo non sit pars et pars, tunc non potest accipi ab aliqua parte, quie sit de quidditate. ut eum dico: Ace albe- do est albedo; et similiter de illis partibus quaerendum esset, aut ab illis ut tantum singularibus accipitur conceptus dictus in quid communis singularibus hominis, ita videtur quod ille idem possit accipi a partibus singularium alterius speciei, et sic idem conceptus specificus poterit praedicari de singularibus alterius speciei. Si vero accipitur ab ipso singulari constituto ex partibus, aut tantum est singularis, aut communis; si primo, tunc tantum praedicabitur de illo singulari; si secundo non est major ratio, quod accipiatur a Socrate quam a Brunello. Et praeterea, cum dico, Franciscus est homo, Joannes est homo, si homo praedicatur in quid de Francisco et Joanne praedicatione exercita, oportet quod vere aliquid verificetur de homine, quod sit de quidditate illius, quaero tunc quid verificatur; non conceptus, ut ipse concedit, non Franciscus, quia tunc esset praedicatio ejusdem de seipso; oportet ergo dicere, quod ideo praedicatur in quid, quia talis conceptus accipitur a natura humana, quae est simpliciter indifferens ad alia singularia nature humane, et nata esse de quidditate omnium, licet ut facta propria actu sit de quidditate singularis cujus est. Et si nihil sic ita respondet in re, quod sit de quidditate singularis, nulla erit differentia praedicationis in quid, sive in quale essentiale vel accidentale, nisi tantum voluntaria. Patet, cum enim dico, Franciscus est albus, quiero quare album non praedicatur in quid de Francisco, cum res non praedicetur secundum ipsos, sed conceptus, vel dictio, vel vox, non curo pro nunc; et tunc quaero, quare ille conceptus non praedicatur in quid ? Dices, quia albedo nullo modo potest esse de quidditate Socratis, et tunc habeo propositum, scilicet quod ideo conceptus albi non praedicatur in quid de Socrate, quia albedo ex parte rei non est de quidditate Socratis; ergo ex opposito, si conceptus hominis praedicatur in quid de Socrate et Francisco, et non de Brunello, hoc erit tantum ex parte rei, quia ille conceptus dicitur vere praedicari in quid tantum de singularibus hominis, quia accipitur ab aliqua re, quae praecise nata est esse de quidditate singularium.

Ex his etiam patet, quod si conceptus hominis communis accipiatur, vel pro secunda intentione, vel pro idolo fabricato, qui praedicatar in quid tantum de singularibus hominis, nisi talis communitas vel praedicatio in qu2d. accipiatur ab aliquo ex natura rei, quod natum ;sit esse indifferens praecise ad talia singularia; et similiter natum sit esse praecise de quidditate illorum, patet, quod tales conceptus tantum erunt voluntarii.

Ex his etiam patet, quod non tantum responsio principalis ad primam rationem Doctoris non solvit illam, sed et sequentia in illa responsione, vel sunt tantum voluntarie dicta vel saltem impropria, nec oportet singillatim improbare omnia dicta in ista responsione, cum ex his quae dixi, manifeste appareat improbatio.

Ad responsionem secundi argumenti principalis, cum dicit, concedendo quod cui convenit de se unum oppositorum ei de se repugnat aliud oppositum; et ideo quia natura de se est haec secundum quod natura supponit personaliter, ideo concedo uniformiter, quod natur: repugnet multitudo numeralis, hoc est, naturae repugnat esse in alio, et naturcae repugnat esse in multis, etc. Licet hsec responsio eodem modo posset improbari, sicut et prima responsio ad primam rationem est improbata, adhuc tamen huic responsioni obsto specialibus rationibus. Doctor enim

iste duo dicit in ista responsione. Primum, quod natura humana praeter omne opus intellectus de se est tantum haec, et est impossibile simpliciter esse indifferens ad plura singularia. Secundum, quod natura humana, quaexe de se non est hiec, sed communis pluribus, accipitur tantum pro conceptu mentis, qui ut sic supponit simpliciter, et nullo modo personaliter. Arguo specialiter contra hoc, et probo quod secundum simpliciter repugnat primo. Et quaero, aut natura humana accepta pro conceptu in mente est tantum una numero; aut est communis, aut est de facto. plura numero, aliud non potest dari, si tan-- tum una numero; ergo unum numero tantum praedicabitur de pluribus differentibus numero. Si dicatur hoc non esse inconveniens in praedicatione signata, sed bene in praedicatione exercita, tunc arguo sic: Franciscus est homo, Joannes est. homo, istae sunt praedicationes exercitae; quiero tunc, aut unus et idem conceptus numero exercita? praedicatur de Franscisco et Joanne, tunc idem conceptus numero prazdicatione exercita, praedicatur de pluribus numero differentibus, quod est inconveniens.

Et praeterea, ille conceptus qui praedicatur exercite de Francisco et Joanne in quid, aut est formaliter in intellectu, aut formaliter in Francisco et Joanne; non secundo, quia tunc idem accidens numero esset formaliter in pluribus subjectis, quod non est possibile; non primo, quia tunc quaero quid verificatur in quid de Francisco et Joanne; non ille conceptus, ut patet; non natura communis Francisco et Joanni, cum hoc simpliciter neges. Si dicatur, quod cum dico, Franciscus est homo praedicatione exercita, ly homo tantum supponit personaliter, puta pro Francisco, sequitur tunc, quod cum dico, Franciscus est homo quidditative, quod praedicatio exercita erit tantum ejusdem de seipso. et sic omnis pr:aedicatio exerci- ta in quid erit tantum ejusdem de seipso, quod non est intelligibile. Si vero conceptus hominis ut praedicatur de Francisco et Joanne praedicatione exercita sit. alius et alius, ita quod unus praedicetur de Francisco, et alius de Joanne, contra, quia tunc nullus conceptus communis posset praedicari exercite de pluribus differentibus numero, et sic omnis propositio quidditativa esset singularis, tam ex parte subjecti quam ex parte praedicati, loquendo de singularibus ejusdem speciei vel alterius; Tum etiam, quia cum dico, Franciscus est homo, aut ille conceptus hominis est tantum natus verificari de Francisco, aut etiam de Francisco et Joanne, et e contra. Si primo, tunc expresse patet, quod conceptus, qui praedicatur de Francisco, nullo modo erit indifferens ad Franciscum et Joannem. Si secundo, tunc conceptus dietus de Francisco in quid, ita de Joanne verificabitur in quid, sicut. de Francisco, quod videtur inconveniens, ponendo illum conceptum singularem, quia tunc sequeretur, quod una propositio non differret ab alia, cum habeant simpliciter idem praedicatum numero dictum in quid, et. praecipue hoc est impossibile in creaturis. Si vero conceptus hominis ut praedicatur in quid de Francisco et Joanne sit communis, tunc quiero, a quo habet quod si communis; aut enim abstrahitur immediate a Francisco et Joanne, et sic de aliis; aut immediate abstrahitur a conceptu Francisci et a conceptu Joannis, et sic de aliis conceptibus. Si primo, tunc talis conceptus non est magis abstrahibilis a Francisco et Joanne, quam a. Francisco et Brunello, ut magis infra patebit. Si secundo, tunc sequitur quod ille conceptus non esset maeis abstrahibilis a. conceptibus Francisci et Joannis, quam a conceptibus Francisci et Brunelli, quod est inconveniens. Et ultra sequitur processus in infinitum, quia quaero de conceptu hominis, qui praedicatur de Francisco, an aliquid possit praedicari in quid. de ipso, et similiter de conceptu Joannis; et tunc quaeratur ut prius, aut ille conceptus, qui praedicatur in quid de illis duobus conceptibus est tantum unus numero, aut alius et alius numero, et arguitur ut prius; aut est communis, et tunc quaero de illo commu,a quibus conceptibus abstrahitur, et sic erit pocessus in infinitum in conceptibus quidditativis, quod est contra Aristotelem secundo Posteriorum; hoc tamen inconveniens non contingit, ponendo aliquid ex natura rei esse indilferens ad plura, et esse de quidlitate illorum. Praeterea unitas specifica et multitudo numeralis non opponuntur, quia cum unitate specifica stat pluralitas individuorum, ' et tunc quiero, cum qua unitate specifica | stat pluralitas individuorum, quia individua habent esse praeter omne opus intellectus, aut stat cum unitate specifica ex natura rei, et habetur propositum; aut tantum cum unitate specifica, non ex natura rei, sed ex fabricatione intellectus, et tunc multitudo numeralis individuorum naturae hominis specifici, ita poterit stare cum unitate, specifica nature equi, sicut cum natura specifica hominis, eum hiec unitas specifica sit ex sola fabricatione intellectus, et voluntaria; ex his ergo patet. responsionem ad rationem Doctoris minime illam evacuare. Et ad illa qua dicit in littera, respondendo ad illam rationem, respondendo ad hanc instantiam. naturae non repugnat praedicari de mul. tis; ergo nature non repugnat esse in multis. Antecedens est distinguendum, eo quod subjectum potest supponere per. sonaliter, et sic est simpliciter falsum, quia quaelibet singularis est falsa, scilice isti naturae non repugnat, et illi naturae non repugnat, etc. Vel potest subjectum supponere simpliciter, patet responsio ex superius declaratis, nec circa hoc oportet aliter insistere.

Ad tertiam responsionem. Cum dicit, quod objectum intellectus non est universale, et illud quod movet primo intellectum est tantum singulare, ut alibi iste nititur probare, videlicet in quodlibet. et dist. 3. primi, contra. hanc responsionem instatur multipliciter. Et primo, quia Aristoteles secundo de Anima, facit differentiam inter intellectum et sensum, et vult quod sensus sit singularium, intellectus vero sit universalium, id est, quod sensus nihil sentit sub ratione universali, intellectus vero potest intelligere multa sub ratione universali; ergo aliquod objectum intellectus erit universale remotum ex natura rei. Probatur ista consequentia, tu dicis, quod tantam primo intelligit; singulare, sit illud singulare Franciscus; aut primo intelligit illud sub ratione singularis, aut universalis. Si primo, quaero an possit intelligere ipsum sub ratione universali. Si non, ergo nihil potest intelligere sub ratione universali. Si sic, ergo idem intelligitur sub duabus rationibus oppositis, scilicet singularitatis et universalitatis, quod est impossibile, ut Doctor ostendit in primo, dist. 3. q. 6. Tum etiam, quia cum intelligit Franciscus sub ratione universali sive sub ratione communi, quaero quid sit illud commune sub quo intelligit Franciscus, aut est aliquid ex natura rei, et habetur propositum, aut est tantum conceptus in anima; tunc sic, ille conceptus in anima aut est aliquid ex natura rei, et est communis, et habetur intentum,quod detur commune ex natura rei; aut est singularis ex natura rei,et tunc intelligere Franciscum sub illo conceptu est ipsum intelligere sub ratione singulari; aut ille conceptus est communis et non na- tura rei, tunc quaero, illa communitas aut accipitur ab aliquo ex natura rel, cui non repugnat esse in multis ex natura rei, et habetur intentum; aut ab aliquo singulari vel ab aliquibus, et tunc talis conceptus ita potest abstrahi a Francisco et a Brunello; aut est mere ex sola fabricatione intellectus, et tunc intellectus posset facere conceptam communem specificum speciei specialissimse, etiam respectu eorum quae sub diversis generibus continentur.

Praeterea, si. Franciscus intelligitur sub ratione universali, quaero ad quid terminatur talis intellectio, aut. ad Franciscum praecise sub ratione proprie singularitatis, aut ad naturam in Francisco priorem singularitatem, aut ad conceptum praecise. Si primo, ergo non potest intelligi sub ratione universali. Si secundo, habetur propositum. Si tertio, ergo nullo singulare hominis existente, stante illo conceptu, potest Franciscus intelligi sub ratione universali, et tunc quaero a quo causatur talis cognitio; non a tali conceptu, cum sit tantum ens rationis, secundum ipsum; non a specie intelligibili, cum illa non sit repraesentativa entis rationis in ratione objecti, et sic singulare non existente, nihil sub ratione universali posset intelligi, cujus oppositum patet ab Aristotele 7. Metaph. text com. 395. ubi sic habetur: Horum autem mon. est definitio, sed cum intelligentia, aut sensu cognoscuntur, hoc est, cum actu videntur, et loquitur de singularibus. Sequitur: Abeuntes vero ex actu non palam utrum quidem sunt aut. non sunt, sed semper dicuntur et. cognoscuntur universali ratione; hiec ille. Mirum. etiam videtur quod iste velit, quod ens reale, ut cognoscitur sub ratione universali, quod mere cognoscatur sub aliquo, quod sibi et euilibet sibi intrinseco formaliter repu- gnat, quia talis conceptus universalis repugnat singulari sub ratione singularitatis et cuilibet intrinseco, si illud intrinsecum non sit nisi tantum singulare.

Tertio principaliter arguo, quia si non detur objectum intellectus aliquid commune ex natura rei, tunc sequitur quod universalia non prius sunt nota nobis, quod est contra Philosophum primo Physic. text. comment. 3. Sunt, inquit, primum nobis manifesta et certa. confusa magis; posterius autem fiunt ex his nota elementa, ut principia nobis dividentibus: hec ille. Et £ext. 4. Unde, inquit, ex universalibus in. singularia oportet prccedere, totum enim secundum sensum nolius est, universale autem. totum quoddam est, multa enim comprehendit, ut partes universales: hiec ille. Et patet expresse ex littera Aristotelis quomodo de universali loquitur. Et expressius Commentator ibi: Causa, inquit, propter quam fuit necesse, ut demonstrationis hujus scientiae fuerint. signa, et est ire de notioribus apud. nos ad. latentius; oportet. etiam. nos. procedere in doctrina de rebus universalibus ad particulares, et intendit per universalia universalissima, qua possunt inveniri in. istis rebus rerum naturalium, quoniam quanto magis universale fuerit communius, tanto magis continebit. Et ex hoc sermone declaratur, quod. intentio hujus libri est loqui de rebus universalibus communibus omnibus, qwe constituuntur per naturam. Et parum infra: Oportet, inquit, procedere de illo, quod est magis commune ad. illud quod. est magis proprium, quia illud quod est magis commune est notius, quemadmodwm via demonstrationis in hac scienHa per hanc causam necesse fuit ire de posterioribus ad priora, incepit dare causam propter quam fuit necesse, ut universale intelligibile universaliter sit notius particulari, quod est sub illo: haec ille. Patet enim ex ista littera, qualiter expresse vult ipsum universale, id est, naturam communem prius intelligi, nisi textus Aristotelis et. sui Commentatoris extorqueatur; nec oportet fugere, quod loquatur ibi de composito ex partibus tantum, quod prius cognoscitur confuse quam partes, cum expresse loquatur de universali, imo facit specialem differentiam inter universale et ipsum individuum compositum, ut supra patet, com. 4. Res, inquit, universales sunt notiores apud intellectum. quam. particulares, scilicet species, quia universale assimilatur individuo composito, et compositum est notius apud sensum. Et parum infra: Universalia sunt notiora apud. intellectum quam propria, universale enim est aliquod universum, cum contineat multa. Et parum infra: Et cum declaravit, in: quit, quod universale assimilatur universo composito demonstralo, dedit modum similitudinis, et dixit: universum enim. continet multas sicut partes; universale enim continet multas species, qua sunt sub eo, et sunt partes rerum. compositarum individualiwm; patet ergo, quomodo intellectus intelligit universale, accipiendo ipsum universale non pro conceptu in mente, sive pro quodam idolo voluntarie fabricato, sed pro communi ex natura rei, primum enim intellectus intelligit hominem in communi; et haec est mens expresse Aristotelis primo Physicorum text. com. 95. ubi comparat definitum et definitionem ad compositum respectu partium componentium. Sustinent, inquit, ?dem quemadmodum hcec et nomina ad rationem, id est, definitum ad definitionem, totum enim quodammodo et indistincte significat, ut puta. circuli definitio aut ipsius dividit in singularia: hae ille. Et Commentator. commento 5. exponendo Aristotelem secundum suam transtationem: Sunt, inquit, tres modi compositionis, scilicet compositio speciei ex suis causis, et compositio generis ex speciebus, et utraque istarum compositionum est notior apud intellectum. quam partes; tertia autem compositio est compositio individui ex suis partibus, quae sunt secundum sui qualitatem, et. sta compositio est notior apud sensum quam partes: haec ille.

Et ideo Aristoteles per exemplum ostendit, quod universale prius cognoscatur ab intellectu nostro supra text. 5. Pueri, inquit, primum appellant omnes viros patres, et. feminas matres, posterius autem. determinant horum unwnquodque: haec ille. Et secundum aliam transtationem, quae est Commentatoris: Et puer existimat in principio omnem virum quem videt esse patrem. ejus, et. omnem mulierem quam videt matrem ejus, deinde in postremo distinguit et determinat utrumque: haec ibi. Hicautem textus non potest exponi nisi de communi, unde Commentator ad litteram sic dicit: Et cum declaravit, supple Aristoteles, quod commune est. notius apud nos proprio, quemadmodum compositum est. notius simplicibus suis, dedit testimonium super hoc, et dixit, et puer existimat, etc. id est, signum ejus, quod commune est notius apud. nos naturaliter, quam proprium. est, quia videmus comprehensionem commwnem prcecedere tempore in infantibus propriam comprehensionem. Infans enim in principio comprehensionis egistimat omnem virum esse patrem, et omnem mulierem esse matrem, et cum vigoratur intellectus suus, cognoscit patrem inter cclteros viros, et matrem inter. ceteras mulieres. Hcec ille. Ex his auctoritatibus et multis aliis tam Philosophi quam Commentatoris quae posset adduci, pate, expresse, quomodo apud intellectum universale sit prius notum, et quomodo loquantur de universali ex natura rei, cui nata est applicari secunda intentio universalis, et non loquuntur primo de ipso conceptu, sive idolo voluntarie fabricato; non enim pueri, cum judicant omnes viros patres, cognoscunt tunc per intellectum ipsum singulare sub ratione singularis, sed quoddam commune, quod commune non ponitur conceptus communis, sic ad libitum fabricatus, sed. cognoscunt commune ex natura rei. Mult: alie rationes possent addi, quas ne prolixior videar, omitto.

Ad responsionem quarti argumenti, quod erat de unitate minori unitate numerali, cum dicit quod nulla est unitas nature existentis in isto lapide, quae pri-. mo sit istius lapidis, distinguendo tamen de unitate: primo secundum quod denominat praecise aliquod unum et non plura, nec unum in comparatione ad aliud distinctum realiter, et sic omnis unitas realis est numeralis. Secundo, secundum quod denominat plura, vel unum in comparatione ad aliud distinctum realiter; et isto modo unitas specifica denominat ipsum Socratem et Platonem; et unitas generis denominat istum hominem et istum asinum, non aliquod quocumque modo distinctum ab ipsis individuis, sed denominat immediate ipsa individua. Quamvis hic responsio parum vel nihil variet a responsionibus, quas dedit ad primas tres rationes, ideo faciliter improbari potest ex his quae supra dixi; videtur tamen valde absurdum, quod Franciscus et Brunellus sint idem genere, ita quod unitas generica dicatur de illis, et non habeant aliquam convenientiam ex natura rei, secundum quam magis dicantur unum genere quam Franciscus, et hc albedo, qui:e ponuntur simpliciter diversa genere, nisi dicatur, quod Franciscus et Brunellus magis conveniunt in conceptu fabricato, etc. Sed hoc patet expresse falsum; tum quia talis convenientia esset tantum per aliquod accidens commune eis, imo tantum per accidens rationis; tum, quia idem conceptus posset fabricari respectu Francisci et albedinis, et sic Franciscus et albedo ita essent idem genere, sicut Franciscus et Brunellus. Si dicatur, quod intellectus non potest fabricare conceptum genericum respectu Francisci et albedinis, quia non sunt nata convenire in aliquo genere, et tunc quiero, quare Franciscus et Brunellus magis conveniunt in genere, oportet dicere, quod quia realiter Franciscus et Brunellus conveniunt in aliquo ex natura rei, quod est commune eis, secundum quod dicuntur esse in genere; et quia Franciscus et albedo non habent aliquod commune ex natura rei, a quo accipi possit ratio generis, ideo non dicuntur convenire in aliquo genere.

Nunc iste Doctor quaerit. solvere rationes speciales Doctoris, quas facit probando, quod detur unitas ex natura rei minor unitate numerali; patet quod humanitas ex natura rei dicit unitatem minorem unitate numerali, quae unitas minor necesse est quod sit unitas alicujus communis. Cum ergo dicitur ad primam rationem fundatam super auctoritate Philosophi 10. Metaph. text. com. 1. quod in omni genere est unum primum, etc. dicit quod auctoritas debet sic intelligi, quod in omni genere est aliquid, quod est mensura omnium aliorum specie distinctorum, et isto modo sunt plura, quorum quodlibet est mensura omnium aliorum specie distinctorum, et quodlibet illorum est unum unitate numerali, etc. Ista expositio videtur extorquere textum Aristotelis, qui expresse vult quod unitas speci- fica, sive natura una unitate specifica sit vere mensura perfectionalis omnium contentorum in illo genere, ut patet intuenti textum Aristotelis et commentum sui Commentatoris. Et quod unum numero, puta in genere animalis, non dicatur mensura aliarum specierum, nisi secundum rationem communem ex natura rei, sic deduco, et accipio Franciscum; aut enim Franciscus est prcecise mensura aliarum specierum, aut quodlibet individuum per se sumptum. Non primo, cum non sit major ratio de uno quam de alio. Si secundo, tunc sic, aut cuilibet ompetit esse mensura per se, aut per accidens; non per accidens, patet, quia tunc et mensurata essent per accidens. Si per se, tunc habeo intentum, quia quod convenit pluribus individuis, convenit per rationem alicujus communis, ut patet primo Posteriorum, ubi vult quod si aliqua passio convenit pluribus, quod conveniat eis per rationem alicujus communis, cui primo convenit. Et tunc quiero de ratione illa communi, aut est realis, et tunc habetur intentum; aut est conceptus fabricatus tantum per intellectum, et tunc in genere non erit mensura ex natura rei, quod est contra Philosophum, ubi supra. Et ultra, mensura ista posita ab Aristotele ex natura rei est notior et perfectior ipso mensurato, sed conceptus rationis non potest dici perfeetior et notior ex sua ratione.

Secundo arguo sic: Si quodlibet individuum hominis est realiter mensura aliarum specierum animalis, quaero an sit mensura inquantum actu existens, et inquantum praecise unum numero, aut inquantum includit naturam: aliquo modo priorem singularitate. Si primo, ergo mensura erit tantum per accidens, cum accidat. sibi existere, et ultra talis mensura erit continue variabilis, secundum auod aliud et aliud individuum hominis succedit; et ideo ultra habebitur determinata mensurain genere animalis propter variationem individuorum, et sic nihil essentialiter et per se, ut ly per se accipitur primo Posteriorum, erit mensura in aliquo genere, quae omnia videntur absurda apud Aristotelem. Si secundo modo, quoalibet individuum hominis, supple mensurat secundum aliquam naturam priorem singularitatem, habetur intentum, quia illa ex natura rei habebit unitatem minorem unitate numerali.

Tertio arguo sic: Praedicamenta ut posita ab Aristotele, aut sunt necessaria perpetua et incorruptibilia, aut sunt tantum contingentia. Non secundo modo, quia illa quae per se ponuntur in genere non videntur continue variari, cum per se non ponantur in genere, inquantum actu existunt, sed ut. abstrahunt ab existentia. Si primo modo habetur intentum, quia tunc quaero, aut ponuntur tantum per opus intellectus, et sic nulla erit mensura ex natura rei, nec aliquid habens rationem mensurae vel mensurati, cum unum ens rationis non sit perfectius alio; modo meusura, quae ponitur hic ab Aristotele est. essentialiter perfectior mensurato. Aut ponuntur habere esse praeter opus intellectus, et tunc si quodlibet individuum hominis erit per se mensura aliarum specierum, hoc erit per rationem alicujus communis ex natura rei inclusi in quolibet eorum.

Quarto principaliter et efficacius arguo, pressupponendo aliqua. Primo, quod mensuratum in proposito essentialiter dependet a mensura, quia inter mensuratum perfectionaliter, et mensuram perfectionalem ex natura rei semper est ordo essentialis, scilicet imperfectioris essentialiter ad perfectius essentialiter. Hinc est, quod Aristoteles vult in /4ertio Metaph. text. com. 11. quod in individuis unius speciei non sit ordo essentialis, sic quod dicatur unum essentialiter perfectius alio. In individuis, iuquit, non est hoc. prius et illud. posterius, amplius ubi hoc quidem melius, illud vero vilius semper quidem est melius prius: haec ille. Secundo suppono, quod est simpliciter impossibile in quocumque genere aliquid idem simul dependere essentialiter ad plura, quorum quodlibet sit totalis terminus dependenti:?; patet, quia idem effectus numero non potest dependere a duabus causis effectivis tetalibus, nec a duabus materiis totalibus, nec ordinari ad duos fines ultimos, ut evidenter deducit Doctor, in primo dist. 2. part. 1. nec aliquod imperfectum potest dependere :eque primo a duobus sque perfectis, quia posito uno dependeret ab illo, ut mensuratum a mensura, et alio circumscripto non dependeret in ratione mensurati, cum ejus mensura esset circumscripta, et sic simul dependeret et non dependeret. His praemissis, infero propositum, si quodlibet individuum hominis per se sumptum sit realiter mensura perfectionalis perfecte aliarum specierum, sequitur, quod idem numero per se et primo poterit esse mensuratum perfectionaliter a centum mensuris vque perfectis, et sic essentialiter dependere a centum mensuris :eque perfectis, ae sic posita una mensura perfecta, ponitur et mensuratum, et alia circumscripta non erit mensuratum, et sic idem simul erit et non erit. Multce alice rationes possent adduci pro opinione Aristotelis, quod ipse intelligat in unoquoque genere tantum de mensura habente ex natura rei unitatem minorem unitate numerali, loquendo de mensura primo et per se, sed iste rationes pro nunc sufficiant. Et quod addit iste, exponendo propositionem Philosophi, quod Philosophus principaliter loquitur de illis quae sunt ejusdem speciei, et de illis quae habent individua, quorum aliqua sunt majora et aliqua minora, et vult quod illud, quod est majus aliis sit mensura aliorum, non (tamen omnium individuorum illius speciei, sed tantum illorum, qua» non sunt ita parva, eic, Sed ista expositio est ita expresse contra intentionem Aristotelis et Commentatoris et verba ipsius, ut patet intuenti textum Aristotelis, quod non oportet eam aliter improbare.

Ad secundam responsionem, quam dat ad secundam rationem Doctoris. Cum dicit, quod in specie atoma non fit comparatio, sed propter hoc solum fit comparatio, quia plura individua ejusdem speciei possunt facere unum individuum, et ideo ubi multa indistincta loco et subjecto possunt facere unum, ibi ponenda est talis comparatio, et non alibi, et sic dicitur hoc album esse albius albo, quia habet plures partes albedinis in eodem subjecto primo.

Contra quam expositionem dico primo hoc esse contra textum Aristotelis, ut patet 1. Physicorum, lext. comment. 29. Dico, inquit, sicut color habet divisionem, non ergo comparabile est. secundum hoc, ut vitrum coloratum magis sit. album quam nigrum, hoc enim non comparatum secundum aliquem colorem, sed. inquantum. est color, sed secundum albedinem, haec ille. Et Commentator com. 29. Quo - niam, inquit, color non conjungitur cum colore, secundum quod est color, quoniam color dividitur per differentias attributas colori divisivas, et iste — differentic sunt. diversce secundum formas et. subjectum, misi. comparatio cadat — inter illa duo in eadem specie coloris, quoniam in istis potest esse comparatio et conjunctio, verbi gratia, in. duobus albis, quoniam possibile est dicere alterum esse albius reliquo, aut. similiter: hoc ille. Ex quo patet expresse, quod ista comparatio fit inter aliqua duo, quia conveniunt in aliqua natura specifica, secundum quam comparantur ad invicem magis vel minus participando.

Praeterea, ratione insto contra hanc expositionem, quia non sufficit dicere, hoc est albius illo, quia habet plures partes albedinis, nisi utrumque conveniat in albedine, participando eam plus et minus. ' Sienim dicimus A est albius B, certum est quod A et B. conveniunt in albedine, licet A plus, et P minus, et tunc quaero in qua albedine conveniunt, non in albedine singulari, quia tunc duo singularia participarent unum et idem singulare secundum magis et minus. Sequitur ergo, quod gi realiter comparantur in albedine et non in albedine singulari, cum ibi nulla sit comparatio, quod eritalbedo ex natura rei, habens unitatem specificam et minorem unitate numerali.

Praeterea quaero, cur Aristoteles praemisit ubi supra, quod quia in. genere latent :quivocationes, ideo in genere non fit comparatio, aut vult Aristoteles quod in genere lateant acquivocationes ex natura rei, aut tantum per opus intellectus. Non secundo, ut patet, quia in conceptu generico non sunt hujusmodi: quivocationes, cum :equaliter dicatur de omnibus speciebus. Si primo modo, quaero quomodo sunt :aequivocationes ex natura rei, aut hoc ideo est, quia unum individuum essentialiter est perfectius alio, aut quia in genere sunt plures nature specificae, inter quas est ordo essentialis, ita quod una est essentialiter perfectior alia. Si primo, ergo sequitur quod in individuo tantum fiat comparatio, cum Aristoteles velit, ubi supra, quod in genere non sint comparationes propter rationem superius dictam, sed inter aliqua, inter quae. non est ordo essentialis. cujusmodi sunt individua ejus- dem speciei, ut patet tertio Metaph. text. com. 11. Modo unum individuum non potest esse ratio formalis, quare duo individua ex natura rei comparentur ad invicem secundum magis et minus, vel secundum similiter se habere; oportet ergo dicere quod in natura, in qua conveniunt individua ejusdem speciei, fiat talis comparatio ex natura rei, aliter nec ad mentem Aristotelis, nec sui Commentatoris concluderet propositum.

Praeterea, si comparatio ex hoc solo dicitur fieri, puta in albedine, quia unum individuum albedinis habet plures partes, t ideo albius, ita sequeretur quod posset fieri comparatio in genere, quia ita bene unum coloratum potest habere plures paries coloris, et sic unum erit magis coloratum quam aliud; oportet ergo assignare differentiam, quare primum conceditur, scilicet quod habens plures partes albedinis sit albius,et secundum negatur, scilicet quod habens plures partes coloris sit coloratius, nulla ratio differentice assignari potest, nisi quia duo alba ex natura rei nata sunt convenire in albedine habente unitatem minorem unitate numerali,in cujus individuis non potest esse ordo essentialis, cum albedo essentialiter ita perfecte sit in uno sicut in alio, in qua tamen dantur gradus perfectionales, non specifici, secundum quos unum magis dicitur album alio, et sic patet quomodo responsio ad rationem Doctoris nihil concludit.

Ad responsionem tertie rationis, quie erat de fundamento similitudinis et: equalitatis, etc. Cum dicit, quod ponendo similitudinem relationem distinctam realiter ab extremis, quod sunt hic du: similitudines habentes duo fundamenta realia, quorum utrumque est, unum numero, et ideo illud unum non est ratio similitudinem fundandi ejusdem ad se, sed est ratio similitudinem fundandi ad aliud: dico quod haec responsio nullo modo stare potest, nec est ad mentem Aristotelis, et ac cipio duo alba, quae naturaliter fundan duas similitudines, et qucaero tunc de ra tione formali fundandi similitudinem, videlicet quaero quid sit illud in duobus albis, propter quod unum realiter dicitur simile alteri. Si dicatur ut dicit, quod album A est ratio fundandi similitudinem ad aliud, puta ad B, et album B est ratio fundandi similitudinem ad A,et tunc quaero, quare magis A est ratio fundandi similitudinem ad £ quam ad alium colorem, puta ad rubeum, nulla videtur posse assignari ratio, nisi quia album 4A realiter convenit in aliquo, secundum quod dicitur simile albo: B, et illud tale non potest esse nisi unitas specifica albedinis, in qua A et B naturaliter conveniunt. Si enim Aristoteles vult, quod similitudo fundetur super «no, quod sit ratio, quod A et P realiter sint similia, illud unum non potest assignari pro uno numero, sed pro uno habente unitatem specificam ex natura rei, aliter non dicerentur similes ex natura rei.

Praeterea, quod ex se est tale, quod est simpliciter ratio distinguendi unum ab altero, nullo modo est ratio fundandi similitudinem, patet ista, quia quod est ratio fundandi similitudinem ad aliud, est ratio convenientiae illorum ad invicem, sed quodlibet singulare est simpliciter ratio distinguendi a quolibet alio singulari, ut patet; ergo nullum singulare, ut hujusmodi, est ratio realis convenientic inter se et aliud singulare, nec etiam inter quaecumque alia singularia; ergo nullum sineulare est ratio fundandi similitudinem. Dicere ergo quod singulare A est ratio fundandi similitudinem ad singulare B, est dicere, quod illud est praecise ratio distineuendi unum ab altero, et sit ratio realis convenienticte illorum ad invicem, quod non est intelligibile.

Praeterea, quodlibet singulare dicit indivisionem a se, et divisionem a quolibet alio, quod non est ipsum, tunc quiero, si A est indivisum a se numeraliter, et divisum a quolibet alio, ita quod sit praecise ratio singularitatis negatio divisionis a se, et negatio identitatis a quolibet alio, ut multi ponunt; aut ratio singularitatis sit quaedam entitas positiva, quae est, simpliciter ratio distinguendi numeraliter unum ab altero? tunc quaero, cum A est. simile D, quid sit ratio fundandi similitudinem in A adipsum B? Si dicis, quod est ipsum singulare, puta A, quaero secundum quam rationem ? aut sub illa ratione, qua est indivisum a se, et divisum quolibet alio; et tunc duplex negatio erit ratio fundandi similitudinem, et ultra, illud quod nullo modo est ratio conveniendi, esset ratio fundandi similitudinem, quae sunt absurda; aut A est ratio fundandi similitudinem, inquantum est quid positivum, quod est simpliciter ratio constituendi aliquid in esseindividuali, et distinguendi illud a quolibet alio, quod non est ipsum; et tunc illud, quod est magis ratio fundandi dissimilitudinem, erit ratio fundandi similitudinem, nam ut est ratio simplicite: distinguendi unum ab altero, videtur ratic fundandi dissimilitudinem et disconve: nientiam, ut etiam patet per Aristotelem quinto Metaphysic. text. com. 40. ubi vult quod simile fundetur supei unum, supple, quod est ratio conveniend plura ad invicem, et. dissimilitudo fundetur super plura, quia sunt ratio disconveniendi ad invicem; aut A est ratio fundandi similitudinem ad J£, ut includit ali. quid ex natura rei, quod est simplicitei ratio conveniendi A cum 2, tunc habetui propositum, quia illud tale erit unum e» natura rei, habens unitatem minorem uni: tate numerali. Et quod dicit iste, quod illa est intentio Aristotelis, scilicet quod simile fundetur super uno numero, modo praeexposito, quia postquam dixit, quomodo simile, idem et aequale dicuntur secundum unwm, postea subdit: wnum, aut numero principium et metrum; ergo non intelligit de aliqua unitate alicujus, quod non est unum numero. Sed haec expositio, nec est ad mentem Aristotelis,nec verba Aristotelis hoc dicunt, dicit enim sic: Et amplius aequale et simile, et idem secundum alium modum, secundum enim unum dicuntur omnia, eadem namque quorum una est substantia; similia vero sunt quorum qualitas est una, cqualia quorum quantitas est una, unum autem. numeri principium est et. metrum, quare haec omnia ad. aliquid dicuntur secundum mumerum quidem, non tamen eodem modo. Hec ille. Ubi expresse patet, quod non accipit ibi wnwm numero, sed accipit ibl unum, ut est metrum et principium numeri, id est, ut unum est mensura et principium numeri, et ideo infert: quare haec omnia dicuntur ad. aliquid secundum numerum, id est, secundum aliquid pertinens ad genus numeri, sed non eodem modo, quia prime relationes erant secundum numerum comparatum ad unum vel ad numerum, ist: autem sunt simpliciter secundum unum; nam in re sunt eaedem relationes, sed ut altero loco ponuntur, comparantur ad unum simpliciter, et vide textum et Commentatorem ibidem.

Ad quartam responsionem, quia est ad quartam rationem Doctoris, quia fundatur. super hoc, quod unius oppositionis realis sunt duo extrema realia, cum dicit quod loquendo de oppositione reali in re, puta de oppositione contraria, quod non sunt tantum. duo extrema oppositionis realis, sed si sint multae oppositiones reales. un- de haec albedo et haec nigredo opponuntur realiter; similiter illa albedo et illa nigredo opponuntur realiter, et de istis est praecise verum, quod unum contrariorum corrumpit reliquum, et utrumque illorum est unum numero.

Contra hanc responsionem insto, prasupponendo aliqua.

Primo, oppositio contrariorum est oppositio vere realis, quia unum oppositum realiter destruit aliud, quod non esset, nisi inter illa esset realis oppositio.

Secundo praesuppono, quod inter extrema oppositionis realis est talis adeequatio, quod unum extremum sic realiter adeequatur alteri, quod sicut unum contentum sub uno extremo natum est corrumpi ab alio contento alterius extremi, ita quodlibet contentum primi extremi, quod est ejusdem rationis cum illo, quod est natum corrumpi, natum est corrumpi non tantum ab uno contento sub alio extremo, sed a quolibet contento sub illo extremo, quod est ejusdem rationis et intensionis; exempli gratia, sint duo extrema contrarietatis, quae dicantur A et P, sub A. contineantur mille caliditates intense ut quatuor, et sub P, mille frigiditates intensee in proportione dupla, et tunc dico, quod sicut una caliditas numero contenta sub A nata est corrumpi ab una frigiditate contenta sub D, ita quaelibet alia caliditas contenta sub A, cum sit ejusdem rationis et intensionis cum prima, nata est corrumpi ab illa frigiditate. Et similiter dico, quod si una frigiditas contenta sub 5, nata est ex se corrumpere omnem caliditatem contentam sub A, successive tamen, ita quelibet frigiditas contenta sub B, cum sint simpliciter ejusdem rationis et intensionis, pata est corrumpere quamlibet caliditatem sub A, et sic patet quod una frigiditas praecise non opponitur uni caliditati, imo opponitur omnibus ejusdem rationis et intensionis cum prima, etiam si essen! infinitae. Oportet ergo, quod extrema con: trarietatis, sive unius oppositionis realis sint communia, ita quod unum extremum contrarietatis adeequate praecise opponatur alteri extremo, sic quod album praecise opponitur nigro, et calidum praecise opponitur contrarie frigido.

Si ergo datur una oppositio realis, quae sit praecise inter duo contraria, quodlibe: extremum talis contrarietatis erit unum ex natura rei, unitate minore unitate nu. merali, aliter non posset assignari una pri. ma contrarietas. Si enim quaeceratur, quid contrariatur prime caliditati? oportet dicere, quod frigiditas sibi primo contrariatur; et tunc qusro, aut est una numero, aut plura numero. Si primo, ergo unum numero erit praecise extremum contrarietatis realis, et sic caliditas non posset destrui, nisi ab una frigiditate singulari, quod est falsum. Si secundo, ergo erunt plures contrarietates prime, et sic sub uno genere non poterit assignari una prima contrarietas. Sequitur ergo, quod si sub uno genere, puta sub colore, sit, una contrarietas prima ex natura rei, cujus extrema adaequate et. praecise opponuntur sic, quod unum extremum tantum uni opponatur, et e contra, oportet dicere quod quodlibet extremum contrarietatis primi, sit unum ex natura rei unitate minore unitate numerali. Nec valet dicere, «quod unitas illa minor est tantum unitas conceptus, ut cum dico, albedo in communi adaequate contrariatur nigridini; si albedo accipitur pro conceptu mentis, et nigredo pro alio conceptu, tunc in genere coloris non erit danda aliqua prima contrarietas ex natura rei, patet, quia conceptus albedinis et. conceptus nigredinis nullo modo opponuntur, cum sint simul in eodem intellectu. Nec sufficit dicere, quod ab ista albedine et ab illa abstrahitur conceptus communis, et similiter ab illa nigredine et ab illa abstrahitur alius conceptus communis, qui dicuntur prima extrema contrarietatis primae in genere coloris, hoc non videtur verum; tum quia, ut dixi, illi conceptus non opponuntur ad invicem; tum, quia si extrema contrarietatis prime ex natura rei, non sunt ex natura rei, nec illa contrarietas prima erit ex natura rel. Nec valet dicere, quod omnes albedines singulares dicuntur unum extremum prim:e contrarietatis pro quanto conveniunt in albedine in communi, quia tunc quaero, aut illa. albedo in communi accipitur pro albedine ex natura rei, et tunc habetur propositum, quia illa primo et per se contrariatur nigredini, singulares vero albedines per se et non primo contrariantur nigredini. Aut albedo, in qua conveniunt, accipitur tantum pro conceptu mentis, et tunc conira arguatur, ut prius.

Praeterea, omnes albedines realiter contrariantur nigredini, quaero tunc, quae sit ratio contrarietatis ? aut est singularitas in albedine, aut est albedo in qua ponitur talis singularitas. Si primo, tunc inter illa, quae sunt ejusdem rationis, esset conirarietas, omnes enim singularitates, ut sic, videntur simpliciter esse ejusdem rationis. Si secundo, habetur propositum, quia ipsa natura albedinis, quae includitur in omni albedine singulari, erit una ex natura rei unitate specifica.

Praeterea, omnes albedines singulares opponuntur contrarie nigredini,tunc quaeaero, aut hoc convenit eis per se, aut per accidens ? Non secundo, quia tunc nullum contrarium per se opponeretur alteri. Si primo, habetur propositum, quia quod convenit pluribus singularibus per se ex natura rel, convenit eis per rationem alicujus communis ex natura rei, primo Posteriorum.

Ad quintam responsionem datam ad illam rationem de objecto sensus, qua probat Doctor quod objectum sensus sit aliquod unum ex natura rei, minoris unitatis quam unitas numeralis. Cum dicit iste, quod quando sensus, puta visus, percipit aliquod sensibile, percipit illud ut est tantum unum numero, et dicit ex hoc non sequi, quod possit discernere illud a quolibet alio, ponens differentiam inter cognitionem apprehensivam et diseretivam, quia plus requiritur ad discretivam, quia cognitio discretiva in actu nunquam est, nisi respectu distinctorum. Sed haec responsio magis videtur fugere argumentum quam solvere; certum est enim,quod si cognosco A distincte et sub propria ratione, qua est A, quod cognosco ipsum,ut est actu distinctum a quolibet alio; hoc patet, quia sicut A sub sua ratione formali acceptum distinguitur a quolibet alio, ita cognoscens A, sub tali ratione distincta, distinguit illad a quolibet; scit enim de facto, quod non est realiter, nec essentialiter illud, imo videtur oppositio in adjecto, cognoscere A distincte et'sub propria unitate, et non cognoscere illud ut distinctum a quolibet alio, quod norr est ipsum. Nec valet dicere, quod coghitio discretiva in actu est tantum respectu distinctorum, quia et.si hoc verum sit, tamen nihil ad B, quia cognoscens distincte A et distincte D statim cognoscit A non esse D, verum est enim, quod prior est apprehensio distincta terminorum, quam sit apprehensio discretiva; prima enim terminatur ad terminum sub ratione absoluta; secunda terminatur ad terminum, comparando ad alium in ratione distincti, sed ex hoc non sequitur postea, quod potentia cognoscens distincte 44 et D, quin etiam cognoscat distincte 4 non esse B. Et quod addit, quod ad hoc, ut cognoscatur A distingui a D, non sufficit quod distincte apprehendatur A et D, nisi A et D sint dissimilia loco et situ, etc. Et hoc est verum, quando subjecta talia apprehensa nata sunt facere unum per se, sicut de qualitatibus sensibilibus.

Sed hic multa dicit, quae videntur repugnare, dicere enim, quod cognoscens A et D distincte et sub rationibus distinctis, non distinguit A et B, nisi A et D sint dissimilia loco et situ, etc. quia sequeretur, quod cognitio distincta A non esset distincta, quia cognoscens distincta A scit ipsum distincte cognoscere a quolibet alio. Pono modo casum,quod A et P vere differant numereliter, sint tamen similia respectu loci, situs, figure, et hujusinodi, tunc quaero, aut. apprehendit A in se et absolute, aut apprehendit inquantum est in tali loco, situ et figura ? Si primo, cum talis cognitio sit per se, cum terminetur ad objectum per se, tunc cognoscit illud ut distinctum a quolibet alio, et sic locus, situs et figura nihil obstant; aut cognoscit A ut sub tali loco vel figura,etc. adhuc distinguo.; aut talis.cognitio praecise terminatur ad figuram, et locum, et situm; aut terminatur ad A ut sub tali loco et situ. St primo, tunc quaero, quando A et 5 sunt similia in loco et situ, aut sunt praecise in eodem situ, figura et loco, etc. qued non videtur possibile naturaliter; aut A et B dicuntur esse in alio et alio loco, situ et figura, similibus tamen. Si ponitur unus et idem locus et situs numero, tunc tantum apprehendit situm et locum, et nullo modo apprehendit A, quod est manifeste falsum. Si apprehendit alium situm et alium situm,licet similes, adhuc habetur intentum, quia si cognoscit A sub tali situ,cognoscit ipsum distincte, et ipsum distinguit a quolibet alio, et situ, et figura, etc.Si secundo,scilicet quod apprehendit A sub situ,etc.adhuc habetur intentum. quiacoenoscens A sub aliquo,et di- stincte, prius cognoscit illud in se,et ut sic, distinguitur a quolibet alio; quamvis ergo non cognoscat A ut distinctum a P in ratione situs vel figurae, non sequitur, quin cognoscat A in se absolute consideratum, ut distinctum a B. Similiter quod dicit de qualitatibus sensibilibus, quod faciant unum per se cum subjectis eorum, licet hoc sit manifeste falsum, quia tamen, sive sit verum sive falsum, nihil est ad propositum, ratio pro nunc omittatur.

Praeterea, quod dicit quod A et B non possunt discerni propter maximam similitudinem inter illa,hoc videtur omnino repugnare. Et arguo sic: aut cognoscit 4 distincte sub sua unitate numerali, quae est unum numero, et cognoscit similiter B, quamvis inter A et B sit maxima similitudo; aut cognoscit A et B ut omnino indistincta propter eorum maxima similitudinem. Si primo, habetur intentum, quia cognoscens A distincte, ut simile D, et cognoscens PB distincte, ut simile 4, distincte cognoscit A non esse B. Si secundo, ergo sequitur quod non cognoscit A distincte, quod est contra positum. Et praeterea, si indistincte cognoscit A et 5 propter eorum similitudinem, aut cognoscit A et D ut sunt indistincta numero; et hoc non, quia tunc illa cognitio esset manifeste falsa, quia cognoscit aliqua ut unum numero, qui tamen in re sunt distincta numero; aut cognoscit indisti ncte ut plura numero, et adhuc habetur propo situm, quia tunc cognosceret unum non esse aliud; aut tertio cognoscit indistincte ut unum, unitate minori unitate numerali, et tunc habetur intentum, quie aliud tale erit aliquod commune ex naturarei, cum erminet actum sentiaendi.

Quod etiam dicit, si tamen sit potentia intellectiva, potest cognoscerere ipsum esse distinctum ab omni alio, aliquo ta- men certo demonstrato,non tamen oportet quod possit cognoscere ipsum esse distinctum ab omni alio vel ab hoc, quia aliqua universalis potest sciri, et tamen multe singulares ignorari. Istud dictum vi detur simpliciter includere repugnantiam, dicere enim quod aliqua potentia possit cognoscere A distincte ab omnialio, et certo dato,non possit distinguere a quolibet alio videtur omnimode repugnantia; et accipio hoc certum, puta A, et quaero, an intellectus cognoscat ipsum distincte,et sic sub propria unitate numerali tantum sibi competenti; si sic, tunc assignato quocumque alio. numeraliter distincto ab A, de facto sciet A, non esse aliquod assignatorum, nisi forte iste velit insistere tantum de rigore vocis vel sermonis, quod pro nunc ego non curo, quia ubi res constat, parum curamus de nominibus. Nec valet dicere, quod potest sciri aliqua universalis, et multae singulares ignorari, adhuc hoc est manifeste falsum, loquendo de cognitione distincta, cum cognitio universalis simpliciter dependeat a cognitione singularium inferentium talem universalem; si enim distincte cognosco omnem albedinem, sequitur etiam quod distincte cognoscam hanc et hanc albedinem, quia cognitio talis universalis mere dependet a cognitione singularium; ergo cum cognitione distincta alicujus universalis non potest stare ignorantia alicujus partieularis, loquendo semper de universali, cujus subjectum stat, confuse mobiliter, vel praedicatum, si tale univ ersale sit a parte praedicati, ut cum dico, cognosco distincte omnem albedinem; ergo cognosco distincte hanc et hanc albedinem, quidquid dicant alii de actibus ratiocinativis. Et. similiter cum dicit, quod sensus proprie non potest cognoscere ipsum esse distinctum a quocumque, quia hoc pertinet ad notitiam complexam, qua scitur hoc non esset hoc. Quidquid sit de hoc,an sensus possit habe- $ re actum componendi vel dividendi, pro e nunc non curo, sed quod sensus possit comparare unum ad aliud,in hoc ego non dubito, ut patet a Doctore in primo, dist. 45. Et ultra, posito quod non possit comparare, adhuc si duo alba numero distincta distincte cognoscantur a tali sensu in re, et realiter, scit unum non esse aliud, licae non componat, nec dividat, nec comparet, et de hoc principaliter loquimur.

Et quod adducit quoddammodo pro Achille dicens,quod sensus discernit magis album a minus albo,et tunc aut apprehendit aliquod istorum per se sub ratione communi, aut sub ratione singularis. Si primo, et in illa conveniunt; ergo per illam non discernit. Si secundo, habetur propositum, quod apprehendit sub ratione singularis, non quod ista intentio singularis sit ratio terminandi, sed quod illud quod immediate denominatur ab hac intentione, sit immediate terminans; respondeo, quod sensus, aut cognoscit distincte minus album, et tunc concedo quod cognoscit illud ut distinctum a. magis albo, ita quod si cognoscit illud distincte sub unitate numerali sibi propria, tunc conceditur quod apprehendit sub ratione singularis. Si tamen non apprehendit distincte, sed tantum confuse, ita quod confuse sciat A esse minus album quam Z,dico quod talis apprehensio terminatur ad album,quod est communeutriquealbo,in quo magis album et minus album conveniunt; et ut sic,tale album est ratio cognoscendi utrumque confuse, non autem es, ratio cognoscendi distincie unum ab alio, eum nullo modo nec album, nec minus album, nec magis album distincte ab aliquo sensu concipiantur, tamen cum hoc stat, quod cognoscatur minus album confuse, ut distinctum! a maeis albo, etiam confuse cognito. Li- cet enim actus sentiaendi terminetur ad singulare, non sub ratione singularitatis, quia ratio tlerminandi non est singularitas, sed natura albedinis, quia tamen talis albedo eoneipitur in tali subjecto, confuse concipitur, ut minus vel magis album; nec enim pono albedinem in communi esse rationem distinguendi minus album a magis albo, magis enim et minus secundum intensionem gradualem in eadem specie, non sequitur naturam communem, ut communis est, sed tantum naturam, ut in singulari; non enim album in communi dicitur magis vel minus primo, sed bene hoc album, et tunc cum cognosco minus album, cognosco unum sineulare, confuse tamen, qui cognitio prius terminatur ad albedinem, ut albedo est, et postea terminatur ad albedinem, ut in singulari, confuse tamen, nec sequitur quod ex hoc cognoscat universale, quamvis cognoscat commune, cum non cognoscat illud sub ratione universalitatis.

Quod dicit, ad confirmationem illam de primo objecto, dico, quod Doctor non habet illam confirmationem pro ratione concludente, prout ipse dicit. Et quod dicit, quod primum objectum intellectus primitate generationis est unum primitate numerali, patet hoc esse falsum, per improbationes superius factas, adducendo contra eum Aristotelem et Commentatorem.

Ad sextam responsionem, quia est ad illam rationem Doctoris de unitate reali, et diversitate opposita. Cum dicit iste, concedendo quod eo modo quo omnis unitas realis est numeralis, quod illo modo omnis diversitas realis est numeralis, quia diversitas specifica est numeralis, quia quae differunt specie, differunt numero,et e contra, quia ad hanc responsionem sequitur quod omnis diversitas numeralis, inquantum numeralis, est aequalis, hoc est, ejusdem rationis; dicit iste hoc esse simpliciter impossibile, scilicet quod omnis diversitas numeralis sit aequalis. Conira, et accipio unum numero, et sit A; aut A est praecise entitas illa, qua specie differt a B, et convenit cum C; aut est. prxecise aliquid aliud ab illa entitate, qua numeraliter differt ab omni alio singulari. Si primo, tunc habetur intentum, quod in A est aliqua entitas, in qua A et C realiter conveniunt, et per quam A specie dif. fert a B. Si secundo, tunc sequitur, cum illud sit simpliciter ratio individualis, quod ila in quocumque sit ejusdem rationis, patet, quia nihil per quamcumque singularitatem dicitur magis esse in uno genere quam in alio, nec in una specie magis quam in alia, et per consequens si omnis diversitas realis sit tantum numeralis, statim sequitur quod omnis talis diversiias, inquantum numeralis sit simpliciter aequalis, et sic Socrates et Brunellus tantum numero differunt, quod est falsum. Aut ipsum 4A dicit aliquid constitutum ex entitate qua convenit cum C, et differt a D,et ex entitate qua differta C; ergo non sequitur quod omnis unitas realis sit praecise numeralis, quia illa dicitur praecise numeralis, per quam unum differt ab alio numero.

Et cum dicit ad illud Doctoris, quod si omnis diversitas realis esset numeralis, non plus intellectus abstraheret speciem a Socrate et Francisco quam a Socrate et Brunello; dicit iste, quod hoc non est verum, quia magis abstrahit a Socrate et Francisco, non quod conveniant in aliqua natura, imo se totis sunt primo diversa. Sed quia Socrates et Franciscus sunt talia entia, ideo ab ipsis potest abstrahi unitas conceptus specifica; dico, quod quia deficiunt responsiones, oportet assignare causam valde communem omni enti. Et si hoc solum evadere possit per hanc responsionem, scilicet quod magis a Socrate et Francisco, etc. sed postea non potest solvere illam rationem de 7. Physic. quae est de comparatione in specie atoma, quae omnino praesupponit naturam communem, nec illam de 5. Metaph. de similitudine, quae fundatur super uxo; nec illam de oppositione reali, nec illam de objecto actus sentiaendi, nec similiter illam de 10. Metaph. de mensura in eodem genere, et sic de aliis, quae omnes necessario supponunt commune ex natura rei. Nec etiam istam solvere potest, nisi tantum fugiendo, quia Socrates et Franciscus tantum numero differunt, ita quod est ibi tantum distinetio numeralis. Tunc sequitur, cum omnia talia sint ejusdem rationis, quod non magis a Socrate et Francisco potest. abstrahi unitas specifica quam a So: crate et Brunello, quaero enim, quare magis Socrates et Franciscus realiter conveniunt, aut simpliciter se totis conveniunt, et tunc quaero quo differunt ? certum est quod eodem simpliciter non conveniunt et differunt. Quiero enim quid sit illud, quo conveniunt ex natura rei? aut est unitas communis ex natura rel, et habetur intentum; aut est unitas praecise numeralis, et hoc est falsum, quia tunc convenirent tantum in unum numero, patet, quia si ratio simpliciter conveniendi aliqua ad invicem sit, numeralis, illa quaae dicuntur convenire, tantum conveniunt in unitate numerali. Et praeterea unitas numeralis est tantum ratio distinguendi numeraliter; ergo nullo modo est ratio conveniendi ex natura rei. Prweterea quiero de ratione singularitatis; aut dicit aliquid positivum ex natura rei, de qua supra, aut conceptum rationis. Si primo, aut praecise dicit totam entitatem sineularita- tis, et tunc stat ratio, quod si omnis unitas realis sit tantum numeralis, quod omnis diversitas realis erit tantum numeralis, cum ratio formalis singularitatis sit ejusdem rationis in omni creatura; aut non dicit praecise totam entitatem, sed aliquid additum priori entitati, et tunc quaero de illa priori; aut est ex se sineularis, et tunc quaero, ut prius; aut singularitas illa dicit praecise totam entitatem priorem, et tunc omnis diversitas realis erit numeralis, ut dixi supra; aut aliquid additum, et quaero de illo alio, et sic vel oportebit stare ad aliquam entitatem — priorem singularitate, que ex se nullo modo erit singularis, aut erit procedere in infinitum in singularitatibus; multae alic rationes contra hanc responsionem possent adduci, sed pro nunc ista sufficiant.

Ad illud, quod dicit ad confirmationem illam de primo diversis, ubi Doctor probat quod tunc omnia essent primo diversa. Dicit iste, quod aliqua dicuntur primo diversa, ex quibus potest constitui propositio negativa immediata, et sic omnia individua alicujus speciei dicuntur primo diversa; hsec enim est una negativa immediata: Franciscus non. est Joannes, et similiter haec: Ista albedo non est illa; individua vero unius speciei comparata ad individua alterius speciei, non dicuntur primo diversa ut ista: Franciscus non est Brunellus, cum non sit una negativa immediata, sed tantum mediata; prima enim immediata est ista; Nullus homo est Brunellus, Franciscus est homo; ergo Franciscus non est Brunellus. Addit etiam, quod omnes species ejusdem generis sunt primo diversw, nam hiec est una negativa immediata: Homo non est. asinus, species vero alterius et alterius. generis non. sunt primo diversie; hiec enim. non est immediata: Homo non est albedo, sed hoc: Nulla substantia est albedo, homo est. substantia; ergo homo non est albedo.

Contra hanc responsionem, in qua videtur multa implicare, primo quiero de primo diversis ex natura rei, circumscripto omni opere intellectus, quare Socrates et Franciscus dicuntur primo diversa, et Socrates et Brunellus non dicuntur primo diversa ? Si enim illa dicuntur primo diversa ex natura rei, quae minus conveniunt, sequitur quod Socrates et Brunellus sunt magis primo diversa, quia minus conveniunt, patet per te, quia tu dicis, quod a Socrate et Francisco est magis abstrahibilis conceptus specificus quam a Socrate et Brunello, quia ex natura rei magis conveniunt. Nec valet fugere ad hoc, quod Socrates et Franciscus sint primo diversa, quia nata facere propositionem negativam immediatam, ut supra patuit; hic autem non sunt primo diversa Franciscus et Brunellus. Et tunc quaero, quare haec est immediata neeativa: JVullus homo est Brunellus, magis quam ista: Franciscus non est. Brunellus, nam si ly homo in subjecto supponit confuse distributive mobiliter, sequitur de facto, quod si illa est immediata, ita et quclibet singularis sumpta suberit immediata. Si homo est ratio negandi Brunellum a Francisco et Joanne, aut accipitur omo in suppositione personali, ant in suppositione simplici. Si primo, ergo tantum stat pro suppositis hominem esse medium negandi Brunellum a Francisco, est dicere Franciscum esse medium negandi Brunellum a Francisco, vel aliquod aliud suppositum hominis, quod nihil est dictu. Si secundo, ut supponit simpliciter, aut ly omo accipitur pro natura communi ex natura rei, et tunc habetur propositum, scilicet quod detur natura specifica ex natura rei, licet tamen ex hoc non sequatur postea, quod sit mediuni sic negandi Brunellum a Socrate, ut sint primo diversa; aut ly Aomo dicit tantum conceptum mentis, et tunc h«c est falsa: "Nullus homo est Brunellus, cum ]ly 4Aomo supponat personaliter, quod repugnat termino supponenti simpliciter; ista enim videntur voluntarie dicta, nec enim facimus vim in vocibus vel nominibus, sed in'ipsis rebus, cum sermo secundum Augustinum sit subjectus rei, et non contra. Cum enim loquimur de diversitate aliquorum ab invicem, puta Socratis,Francisci et Brunelli, loquimur de diversitate ex natura rei; et similiter cum loquimur de convenientia aliquorum, puta Socratis et Francisci, loquimur de convenientia ex natura rei. Cum enim dicimus hanc propositionem esse mediatam, scilicet: Homo est. visibilis, ex hoc dicimus, quia respectu risibilitatis inhaerentis assignatur medium ex natura rei, et probata risibilitate de homine in communi, eadem probatur de quolibet inferiori ad hominem, et hoc per rationem ipsius hominis, cui primo convenit risibilitas; et si homo in communi non diceret ex natura rei unitatem minorem unitate numerali, nullo modo risibilitas demonstraretur de homine, nec de Socrate et Joanne.

Et quod ista expositio non sit ad mentem Aristotelis, videlicet quod illa non dicantur primo diversa, qua minus conveniunt vel quae in nullo conveniunt, et differentia quae in aliquo conveniant; sed primo diversa, qua faciunt propositionem negativam immediatam, et differentia quie non faciunt propositionem negativam in - mediatam, probatur quod non sit mens Aristotelis per ea, quae dicit in 5. Metaph. t. non habente com. qui textus immediate sequitur textum com. 415. qui textus incipit: Eadem vero dicuntur. Diversa, inquit, quorum, aut species plures, aut materia, aut ratio substantiae et opposite, omnino eidem dicitur diversum. Cum dicit, quod opposite omnino dicitur diversum, id est, quod omnino diversum opponitur eidem, quia tot modis potes, accipi diversum, quot modis ipsum dem, quia quot modis dicitur unum oppositorum, tot modis et reliquum correspondenter. Ex isto textu patet quomodo Aristoteles loquitur de diversis ex natura rei, sicut. dantur diverse species ex natura rei et diverse materie, qua etiam materia aliquando accipitur pre subjecto, aliquando pro genere; et similiter illa dicuntur diversa ex natura rei, quorum ratio substantiae, id est, definitio substanti:: est alia. Et vult Aristoteles quod illa dicuntur diversa specie, qua in nulla specie conveniunt, et diversa definitione quia in nulla definitione substantiali conveniunt, et per oppositum eadem specie, quae in eadem specie conveniunt. Sicut ergo vult Aristoteles, quod illa simpliciter dicantur diversa specie, qui in nulla specie conveniunt, ita sequitur, quod illa dicuntur eadem specie, qua in aliqua specie conveniunt, et loquitur ibi de conceptu tantum mentis. Et similiter illa dicuntur primo diversa in genere, quae in nullo genere conveniunt, ut patet parum infra: Amplius, inquit, quorum diversum genus: haec ille. Ostendit etiam, quae dicuntur differentia, ubi vult expresse, quod illa proprie dicuntur differentia, quae in aliquo conveniunt, et per aliquid ditferunt. Differentia, inquit, dicuntur quaecumque diversa sunt idem aliquid entia, et non solum numero, sed specie, aut genere, aut proportione. MWaec ille. Vult dicere, quod sola illa dicuntur differentia, quae ad invicem sunt diversa, et in aliquo uno convenientia, sive illud sit unum nume- ro, ut Socrates puer differt a seipso sene, est ibi diversitas pueritice et senectutis, quae tamen sunt idem in Socrate; sive ilud sit idem in specie, ut Socrates et Plato sunt diversa numero, et conveniunt in specie, puta in homine; sive illud sit unum genere, ut homo er asinus sunt diversa specie, et conveniunt in animali; sive illud sit unum proportione, sicut tranquillitas maris et serenitas aeris, quae differunt et. communicant secundum aliquam proportionem in hoc quod est esse quietatum. Quod etiam velit Aristoteles differentia proprie esse alicui idem entia, patet per textum immediate sequentem: Et contraria, inquit, et quaecumque habent. in. substantia diversitatem: hac ille, id est, quod coniraria, et quaecumque habent in substantia diversitatem, sunt supple proprie differentia, sicut duse species sub genere, quae duabus contrariis differentiis et substantialibus differunt et conveniunt in genere; et sic patet expresse per Ari. stotelem quomodo illa dicuntur proprie differentia, quae conveniunt in aliquo quidditative, et inter se differunt; ergo ex opposito illa dicuntur primo diversa, que in nullo quidditative conveniunt. Patet etiam quomodo species sub eodem genere dicuntur proprie differentia, et non primo diversa, ut iste dicit. Et similiter singularia sub eadem specie sunt proprie differentia, et non primo diversa; et quod sic intelligat, patet etjam ubi supra, circa finem hujus textus: Diversa, inquit, specie dicuntur quaecumque ejusdem generis existentia non sibi invicem sunt, et quaecumque in eodem genere existentia differentiam habent, et quaecumque habent contrarietatem, et contraria diversa sunt specie ab invicem, aut omnia, aut. dicta. primum, id est, quieprincipaliter dicuntur, et quorumcum- que in finali generis specie rationes diverse, id est, in specialissima specie generis, ut homo et equus individua genere, et eorum rationes diverse; vocat enim species specialissimas individua, quatenus sunt indivisibiles in ulteriores species: et quaecumque in eadem substantia. entia differentiam habent, eadem vero specie his opposite dicta. Haec ille.

Et quod dicit iste, quod sit haec intentio Philosophi, scilicet quod illa dicuniur primo diversa quae tantum constituunt propositionem negativam immediatam, et non ex hoc quod in aliquo quidditative non conveniunt, et differentia, quae constituunt negativam mediatam modc preeexposito, et non ex hoc, quod in aliquo quidditative conveniunt, et inter se differunt. Ad quod probandum adducit Philosophum 10. Metaph. t. c. 12. Et patet quomodo iste textus sit magis ad oppositum, quam ad propositam suum; unde expono textum aliter, cum dicit Aristoteles: Differentia vero, et diversitas aliunde; diversum enim et a quo est diversum non necesse aliquo esse diversum. Vult dicere, quod differentia et diversitas, sive quod quae differunt et quae sunt diversa, sunt aliud et aliud; et probat, quia diversum non est necesse aliquo esse diversum, quia diversa proprie se totis distingui possunt. Et dicit non necesse, quia etiam non diversa possunt aliquo differre, et aliquo convenire, quando diversum accipitur pro de/ferenti, sed non est necesse, quia omne indifferens est diversum, ut supra patuit in quinto Metaph. sed non convertitur, quia aliqua diversa sunt seipsis totis, et non aliquo sui distinguuntur. Sequitur in textu: Qinne namque, aut. diversum, aut. idem quodcumque est ens, differens vero ab aliquo modo sane differt, quare mecesse ipsum. idem aliquid esse quo diffe- runt, hoc autem. idem ipsum genus, aul species. Ex quo textu expresse patet differentia inter diversum ei differens; nam differens proprie est aliquo sui differens, et aliquo sui conveniens. Cum dicit: necesse est idem aliquid, id est, unum aliquid esse quo differunt, scilicet differen. tia: hoc autem. quod ipsum idem, id est, illud quo non differunt, est aliquid idem in illis. Sequitur, ostendendo quomodo differentia in aliquo conveniunt, et diversa proprie in nullo: Omne mamque differens differt, aut. genere, aut specie, genere quidem, quorum non est communis materia, nec generatio ad. invicem, ut quorumcumque alia figura eategorice, etc. Hic etiam materia accipitur pro genere, nam sicut quae: non communicant in materia physica non habent ad invicem generationem; nec similiter, quae non communicant in Predicamento aliquo habent ad invicem generationem, non enim fit dulcedo ex superficie, nec e converso. Sequitur in textu: Specie vero quorum dem est genus, dicitur autem. genus secundum quod. ambo idem dicuntur secundum substantiam differentia, id est, quod differentia specie dicuntur idem, supple in genere. Ex isto ergo textu patet expresse intentio Aristotelis, quamvis ista male intelligendo, magis videatur declinare ad sensum et verba Philosophi.

Ista pro nunc sufficiant, nam ex his qua diximus faciliter improbari possunt dicta sequentia hujus opinionis. Ex his etiam qua dixi facillime solvi possunt omnes responsiones date ad rationes Doctoris a Gregorio de Arimino, Joanne Anglico, Baccone, et a multis aliis, scilicet evidenter ostendi potest nullo modo evacuare rationes Doctoris.

COMMENTARIUS.

(a) Qualiter autem potest hoc. intelligi, etc. Hic nota pro majori intelligentia, quod natura, puta hominis, potest dupliciter considerari. Primo, ut producitur acta intellectus divini in esse objectali, ita quod ante operationem intellectus divini nullum penitus esse habet, nec esse cognitum, nec esse objectale, nec esse potentiale ut patet a Doctore 7n primo, dist. 3. q. 4. et dist. 36. et 43. el in. 2, dist. 4. quest. 1. Secundo, consideratur inquantum producitur in esse objeetali sive in esse intelligibili, et ut in tali esse fundatur postea esse possibile, puta homo ab aeterno productus fuit ab intellectu divino in esse intelligibili et in esse possibili et in tali esse dicitur ens per se quidditative, et est illad idem esse, quod esse essentivee reale, sed in hoc tantum differunt, quod illud esse objectivum, sive possibile est. esse absolutum hominis secundum quid tantum, quia ut sic nullum esse reale habet, sed tantum sibi non repugnat esse realis existenti:e, iia quod non est simpliciter nihil, sicut chimwra, cui repugnat simpliciter esse, et haec patent a Doctore in 41. dist. 36. Tertio consideratur, ut actu habet esse cognitum ab aeterno, et ut sic fundat relationem rationis terminatam ad Deum intellimentem, ut patet a Doctore ubi supra. Quarto consideratur, ut habet esse actualis existentite in suis singularibus. Si teneatur, quod ipsa natura humana secundo modo accepta, scilicet in esse objectali, et possibili vere habeat esse quidditativum, et de ipsa verificantur omnia predieata essentialia, et passiones demonstrabiles, est facilis modus tenendi, nam ut sic, habet esse per se, et sic ponitur in Predicamepto. Si vero teneatur modo tertio, scilicet quod habeat esse coznitim, non est ita facilis modus susünendi quomodo per se habeat esse quidditativum, et per se reponatur in Praedicamento, quia homo ut cognitus ab intellectu. divino non videtur dicere unum conceptum per se, cum sit quoldam per accidens, constitutum ex natura et rela- tione ad Deum cognoscentem, et ut sic, non videtur per se reponi in Pr: edicamento; melius est ergo accipere omne: quidditates, prout habent esse objectale productum ab actu intellectus divini. Quod dicit ergo Doctor quod humaniias est tantum humanitas, debet accipi humanitas, ut habet esse objectivum, et addit: nec es( particularis de se; licet enim nunquam sit realiter sine aliquo istorum, non tamen est de se aliquod istorum, sed est prius naturaliter omnibus istis. Et secundum istam prioritatem naturalem est quod quid est, et per se objectum intellectus, et per se, ut sic consideratur a Metaphysico, et exprimitur per definitionem; et propositiones verae primo modo sunt ver: ratione quidditatis sie acceptse, quia nihil dicitar de quidditate primo modo accepta, nisi quod in ea essentialiter includitur, inquantum ipsa abstrahitur ab omnibus istis, que sunt posteriora naturaliter, scilicet ab unitate, universalitate, particularitate, etc. Sed dubitatur, quomodo ista natura ex natura rei dicitur communis, id est, praeter operationem intellectus collativi, et prius natura ipsa individuatione, ut infra patebit praesenti q. ac per consequens prius natura ipsa existentia, cum existentia primo insit individuis; ergo ut sic, non repugnat sibi parari ab existentia et ah omni individuo, quia priori natura, ut sic, non repugnat posse esse prius duratione posteriori natura, ut patet a Doctore dist. 4. q. 2. hujus. Et ex alia parte dicit Doctor quod existentia et ipsa natu. ra sunt eadem res, ut supra patuit dist. 1. quest. 2. hujus, et alibi sepe. hespondeo et dico, quod si accipiatur natura, ut tantum habet esse objectale sive possibile, patet quod actu separatur ab existentia actuali, quia, ut sic, fuit ah sterno. et existentia non. Et ultra existen- tia hominis potest annih:larl, et tamen adhuc natura hominis in esse objectali remanet incorruptibilis. Nec similiter natura accepta, ut habet esse cognitum est eadem cum existentia, cum tale esse cognitum fuerit ab aeterno.

Dico etiam, quod tam essentia quam existentia possunt. multipliciter considerari, nam primo consideratur essentia, puta hominis, ut praecise habet esse objecta- - le. Secundo, ut habet esse possibile tan-. tum. Tertio, ut habet esse cognitum. Primo et secundo modo pr:ecise consideratur secundum totum esse hominis essentiale absolute, licet illud esse absolutum dicatur secundum quid, quia nihil reale actu dicit, ut patet a Doctore inm 1. dist. 36. Tertio modo consideratur illud idem esse non absolute, sed ut includit relationem rationis ad Deum cognoscentem.. Pariformiter dico de existentia hominis, quae potest considerari, primo, ut tantum habet esse objectale; secundo in esse possibili; tertio in esse cognito. Primis duobus modis accipitur existentia hominis absolute, et est simpliciter eadem cum illa quae actu, et tamen differt ab illa, quia illa est iü actu, hsc autem in potentia. Tertio modo accipitur, ut includit relationem ad Deum cognoscentem. Secundo principaliter, praemitto, quod existentia est gradus in-, trinsecus essentiae, sive illius cujus est, ! et est simpliciter impossibile esse aliquam essentiam sine suo modo intrinseco, cum modus intrinsecus nullo modo distinguatur realiter, nec formaliter positive ab eo cujus est, ut patet n 1. dist. 8. .g. 9. in responsione ad primum argumentum principale. Tertio praemitto, quod in quocumque esse ponitur aliqua res, sive in esse objectali, sive possibili, sive in esse cognito, in eodem esse semper ponitur modus intrinsecus illi, puta esse finitum est eradus intrinseeus hominis. si homo habet esse tantum objectivum, tunc finitas, quia est gradus intrinsecus, habebit tantum esse objectivum, si possibile, possibile, si actu, actu. Similiter perfectio limitata intrinseca, eo praecise modo convenit rei, quo res habet esse; si enim res habet esse objectivum, perfectio limitata convenit sibi tantum in esse objectivo, et ut sic est inseparabilis ab illa.

His praemissis pono aliquas conclusiones. Prima: Sicut homo ab saeterno habet esse objectivum, sic existentia hominis in esse objectivo praecise convenit homini, ut gradus intrinsecus illius, et. ut SiC esse essentiae hominis in tali esse, est simpliciter idem cum esse existentis illius in tali esse.

Secunda: Sicut essentia hominis ab sterno habet esse possibile praecise, ita existentia in esse possibili praecise convenit essentide hominis, ut gradus intrinsecus, et sic simpliciter est impossibile essentiam hominis in esse possibili consideratam, posse esse sine existentia in esse possibili consideratam, cum sit gradus intrinsecus ejus.

Tertia conclusio: Essentia hominis potest considerari in esse reali et actuali, ut sic, ponitur ista conclusio: Sicut essentia hominis in esse reali et actuali ponitur in tempore, ita existentia ejus in esse reali et actuali convenit essentic:e hominis praeeise in tali esse reali et actuali, et sic est simpliciter impossibile, essentiam hominis in esse reali et actuali realiter distineui ab ejus existentia in esse reali et actuali praecise considerata per propositionem Doctoris n 9. dist. 4. q. 5. et dist. 2. q. 2. Si D ut posterius inest A, ut priori, et hoc per rationem intrinsecam ipsius A, et impossibile est A esse sine D, A identificat sibi realiter B. Sed essentia hominis in esse reali et actuali est prior sua existentia actuali, patet, quia res est prior natura suo modo intrinseco, et talis existentia inest essentiae per rationem intrinsecam ipsius essentiae, nam per definitionem alicujus demonstratur existentia de illo, ut. supra patuit in isto 2. dist. 1. q. 3. In quocumque ergo esse ponitur essentia, semper ponitur prior existentia, et ut causa intrinseca illius, puta si essentia hominis sit tantum in esse objectivo, ut sic, est prior sua existentia in esse objectivo conSiderata, et ut sic, est ratio intrinseca respectu talis existenti.

Ex his omnibus ergo conclusionibus infero veritatem propositionis Doctoris, vi-. delicet quod essentia est simpliciter eadem realiter cum existentia, semper reddendo singula singulis, ita quod essentia in esse actuali reali includit per realem identitatem existentiam in esse reali et actuali; et similiter essentia in esse objectali vel possibili considerata, includit per realem identitatem existentiam, ut praecise in esse objectali et possibili consideratam. Et sic patet evidens propositio Doctoris, ab aliquibus tamen male intellecta, qui imaginantur quod essentia rei, quae. fuit ab externo, dicatur eadem realiter cum actuali existentia, quae est ex tempore, quia distinctio realis est tantum inter rem et rem actu existentem; cum ergo existentia non fuerit existens actu ab :eterno, ergo non distinguitur realiter ab actuali existentia, quae expositio nullo modo est al mentem Doctoris. Vult enim expresse, quod sit simpliciter impossibile, esse essentiam sine existentia; modo essentia hominis ab aeterno in esse objectivo fuit, et pro tunc non fuit existentia actualis; dicendum est ergo, quod propositio Doctoris est simpliciter vera, intelligendo eam, ut exposui. Non enim intelligit Doctor quod essentia in esse objectivo non possit esse sine existentia actuali, sed praecise intel- ligit, quod'est simpliciter impossibile esse essentiam aliquam in esse possibili, sine existentia in esse possibili, vel in ess2 actuali, sine existentia in esse actuali, quam expositionem bene nota.

Sed si quaeratur, si essentia non distinguitur realiter ab existentia, cum utrum que sit praeter opus intellectus, et essentia non sit praecise ipsa existentia, cum modus intrinsecus non sit praecise res, cujus est modus, quomodo ergo essentia distinguitur ab existentia. Dico breviter, quod eo molo praecise distinguitur, sicut distinguitur a suo modo intrinseco, qui non distinguitur realiter, ut patet; nec formaliter positive, cum gradus intrinsecus non dicat aliquam formalitatem distinctam a formalitate rei, cujus est, ut patet a Doctore in 1. ubi supra. Distinguitur ergo praecise ex natura rei, accipiendo distinctionem ex natura rei, pro minima distinctione, quia haberi potest praeter opus intellectus, videlicet quando praeter opus intellectus aliquid ex natura rei convenit uni, quod non convenit alteri; etsic existenti:e. convenit ex natura rei esse modum intrinsecum, qui modus simpliciter repugnat rei, cujus est talis modus. Si etiam quaeratur quomodo essentia in esse objectivo, vel possibili distinguitur ab existentia in tali esse, cum ut sic, neutrum dicat aliquod. esse actuale, dico quod praecise distinguitur praeter opus intellectus ex natura rei secundum quid.

Tamen quia utrumque in tali esse habet tantum esse secundum quid, adhuc est sciendum, quod quando dicit Doctor quod equinitas, ut equinitas est prior, etc. et ut sic est objectum intellectus, et hujusmodi. Primo quaeritur quomodo ponatur objectum intellectus. Si enim essentia, ut habet esse reale in actu, etiam ut prieintellieitur in esse actuali, ponitur objectum intellectus per se, quaero tunc, aut ponitur in ratione terminandi, aut in ratione movendi. Si primo, est facilis solutio. De secundo habet clarius videri Zn primo, dist. 3. q. 3. et in. isto 2. dist. praesenti, q. ult. ubi plura dicturus sum. Secundo dicit, quod natura, ut sic, per se consideratar a Metaphysico, quod debet intelligi proprie de natura ut in esse objectali, non autem praecise, ut in esse reali, ut alias patebit. Tertio, omnes propositiones primi modi sunt verc ratione quidditatis sic accept:e, pu'a ista: omo est animal est vera, prout tam omo quam animal praecise accipiuntur in esse objectali, et ut in tali esse sunt prius natura existentia in esse objectali considerata. Sequitur in littera ibi: Von solum autem ipsa natura est indifferens, etc. id est, quod ipsa natura est indifferens ad secundam intentionem causatam in intellectu, secundum quam dicatur universalis et indifferens ad singulare, id est, ad omnem individuationem, cum sit prior omni singularitate, quae omnia intelliguntur de natura, ut in esse objectali considerata. Sequitur: Sed ipsa habens esse in intellectu, etc. id est, quod ipsa habens esse in actuali intellectione, qua primo intelligitur, et qua dicitur prima intentio, non habet primo ex se universalitatem, id est, quod ut sic cognita non est ex se universalis, id est, quod non est ex se sub actuali intellectione secunda, qua dicatur actu universalis. Sequitur: Licet enim ipsa intelligatur sub universalitale, etc. Vult dicere, quod licet ipsa natura, ut est sub actuali intellectione secunda, intelligatur tunc sub universalitate, quae universalitas est quidam modus intelligendi ipsam, ut patet etiam a Doctore in. Universalibus, tamen ipsa universalitas non est pars conceptus ejus primi, id est, quod non pertinet ad conceptum. quo pri- mo concipitur ipsa natura, quia ad con. ceptum ejus primum tantum pertinent illa, quae sunt de quidditate ipsius nature. Nec similiter ipsa universalitas est pars conceptus Metaphysici, quia non pertinet ad conceptum Metaph ysicum, est tamen pars conceptus Logici, cum pertineat ad conceptum Logici, qui primo et per se considerat secundas intentiones applicatas primis secundum Avicennam. Sequitur:

(b) Prima ergo intellectio est nature, etc. id est, quod ipsa natura in se primo intelligitur, et in tali priori non cointelligitur aliquis modus: neque qw est ejus in intellectu, id est, modus, qui est aliqua secunda intentio, ut universalitas, neque qui est ejus extra intellectum, puta individuatio. Sequitur: Licet illius intellecti modus intelligendi sit universalitas, id est, licet talis natura possit intelligi sub tali modo, scilicet universalitatis, non tamen ipsa universalitas est modus intellectus, cum non sit pars conceptus primi intellecti, ut dixi supra. Sequitur: Et sicut secundum illud esse non est natura de se universalis, supple actu, sed quasi universalitas accidit illi naturc secundum primam rationem ejus, secundum quam est objectum, id est, quod natura in illo priori non includit universalitatem, et per consequens, ut est sub illa, dicitur tunc sibi accidere. Sequitur: ita etiam in re extra, ubi na[ura est cum. singularitate, etc. id est, quod natura, ut praecise consideratur in esse objectali, adhuc est prior singularitate contrahente, et indifferens ad omnes singularitates contrahentes. Et similiter, ut ipsa natura consideratur in esse reali et actuali, adhuc est indifferens ad omnem singularitatem in esse reali et actuali, cum sit prior illa; et sic in illo prior non repugnat sibi esse sine illo contrahente. Sequitur:

(c) Et sicut objectum in intellectu, secundum illam entitatem ejus et universalitatem. habet vere esse intelligibile, (ut supra patuit) ita etiam in rerum matura secundum illam entitatem habet. verum esse extra animam reale, sive talis natura accipiatur in esse objectivo, sive in esse reali actuali. Primo modo dicitur reale secundum quid, quia potentiale. Secundo modo dicitur reale actuale: e! secundwum illud esse habet unitatem sibi proportionalem, quae est. indifferens ad singularitatem, id est, habet unitatem ex natura rei minorem unitate numerali, ita quod non repugnat illi unitati dese, quod cum quacumque unitate singularitatis ponatur, quia si est indifferens ad omnem singularitatem, ergo ex se potest esse in omni singularitate; non tamen simul, nec successive, sed sic intelligendo, quod in illo priori, sicut potest esse in una, ita et in alia, sed dum est in una, ut sic, non potest esse in alia. Assignata enim quacumque natura humana in quocumque individuo, ipsa actu existens in individuo potest considerari ut prior singularitate, et ut sic adhuc est indifferens ad omnem singularitatem. Et hoc magis patebit respondendo ad aliquas rationes, quas facit Occham contra Doctorem.

COMMENTARIUS:

(a) Sed contra istud videntur esse dure objectiones. Hic Doctor adducit duas auctoritates contra se, quae videntur dicere quod nihil sit commune pluribus in re, sed tantum per considerationem intellectus, quarum prima est Commentatoris primo de Anim. com. 8. dicentis, quod intellectus facit universalitatem in rebus, ita quod non existit nisi per ipsum.

Item per auctoritatem Damasceni c. 8. ponentis differentiam inter Deum et creaturam, quia in creatura nihil est commune, nisi tantum per considerationem; in Deo vero est Deitas ex natura rei communis rationibus suppositis.

(b) Ad primum dico, quod universale in actu etc, Pro clariori intelligentia hujus littere, nota quod ista indifferentia pro t nunc potest accipi dupliciter. Uno modo privative sive negative, et. sic nihil aliud est,nisi aliqua natura,qua de se est indifferens ad inferiora et indeterminata, id est, quod ipsa est apta nata ad indifferentiam sive indeterminationem. Alio modo dicitur indifferentia sive indeterminatio positive et contrarie, et tunc contrariatur positive determinationi actuali, et sic dicimus quod universale isto modo includit ipsam naturam cum tali indifferentia actuali, qua nihil aliud est, nisi quaedam relatio actualis terminata ad intellectum, qua actu est indifferens ad omnia sua inferiora Et sic talis natura sub tali indeterminatione dicitur universale completum, et in potentia proxima ad praedicari de omnibus inferioribus; et isto secundo modo accipitur universale in littera, et tale universale, sive accipiatur primo modo, sive secundo modo, est unum intelligibile singulare sive unum numero. Nam accipiendo primo modo, est unum objectum per se intelligibile, puta ipsa natura hominis, sic intelligendo, quod ex quo ens inquantum ens, ut est objectum adaquatum intellectus, est simpliciter quoddam integratum ex omnibus entibus, ut supra patuit q. 1. prologi; et sic ens sumptum in sua communitate est unum ens, sive unum objectum intelligibile numero, id est, quod ipsum sumptum in sua communitate est aliqua pars objecti adaequati, non quod sit in se unum numero, sive singulare, Sed ex hoc dicitur unum de numero, prout est unum de numero intelligibilium, eum numeretur inter intelligibilia contenta sub objecto adequato, licet in se sit commune pluribus; licet ergo homo in communi dicatur unum objectum numero esse intelligibile, quia est unum objectum tantum per se intelligibile, non tamen sequitur ex hoc quod illa unitas non sit minor unitate numerali progrie dicta.

Et si dicatur: Ex quo enim intelligibilitas sequitur entitatem rei, cum sit passio ipsius, quomodo illa entitas in se erit una unitate minori unitate numerali, et tamen unum numero per se intelligibile.

Dico, quod ex hoc dicitur unum numero, ut distinguitur contra plura, id est, quod homo est unum objectum per se intelligibile, et asinus est unum objectum per se intelligibile, et similiter animal, et corpus, et ens,et una intellectione natum intelligi, et data quacumque quidditate, illa potest dici unum objectum per se intelligibile. Et hoc modo omnia objecta partialia, ut integrant unum objectuin ad:equatum intellectus, possunt dici objecta distincta numero, quia distinctis intellectionibus numero, nata sunt intelligi, et tamen ut comparantur ad invicem secundum entitatem propriam, illa objecta distinguuntur specie, et aliquando genere; et tale universale primo modo, quod di- citur universale in potentia remota, ut natura humana indeterminata privative, licet sit communis pluribus, tamen ut est objectum intelligibile, dicitur unum numero modo praeexposito,

Si dicatur: Nonne scientia est universalium, et per consequens tale intelligibile erit universale, et commune?

Dico, quod bene scientia terminatur ad entitatem indifferentem ad plura inferiora et tamen illa entitas est unum objectum numero intelligibile, id est, quod est. unum objectum de numero omnium intelligibilium; et sic patet, quod non accipitur unum numero proprie, ut includit haecceitatem. Si vero accipiatur universale, ut est indeterminatum contrarie:

Dico, quod est unum numero, quia talis indifferentia actualis, sive relatio actualis, qua actu est indeterminatum ad plura supposita, est tantam unum numero, et sic universale completum est tantum unum numero, accipiendo unum numero proprie. Si dicatur, si tantum est unum numero, ergo non includit unitaiem minorem unitate numerali:

Dico, quod ratione nature inclusae dicit unitatem illam minorem; ratione vero indeterminationis actualis additae naturae denominatione intrinseca, est tantum unum numero, cum talis indeterminatio sit de se haec, denominatione vero extrinseca dicuntur plura numero, quia tale universale, ut sic, potentia proxima praedicatur de omnibus inferioribus.

Si dicatur: Quomodo unum numero potest actu praedicari de pluribus suppositis vere realiter, ita quod quodlibet sit ipsum?

Dico, quod si tale universale tantum includeret unitatem numeralem, nunquam posset vere praedicari de pluribus suppositis, tamen quia ultra illam indeterminationem singularem includit naturam ex parte sui, ex natura rei indifferentem ad plura supposita in ratione naturae potest praedicari.

Si iterum dicatur, quod universale completum, puta natura accepta sub secunda intentione, ut homo sumptus sub intentione speciei, habet tantum suppositionem simplicem, et nullo modo personalem, ut patet a Doctore in suis Universalibus, et per consequens non praedicatur de pluribus prcedicatione exercita dicendo: /ioc est hoc:

Dico, quod non accipio universale completum inquantum ei applicatur secunda intentio, sed inquantum est actu indeterminatum contrarie, et ut sic prcedicatur de suis inferioribus exercite, dicendo: Aoc est hoc, puta Joannes est homo.

Si iterum. dicatur: Nonne universale completum, sumptum in primis intentionibus, praedicatur in quid de suis inferioribus? sed talis indifferentia contrarie sumpta, non est de quidditate, cum sit tantum relatio quaedam:

Dico, quod universale completum in. primis intentionibus vere praedicatur in ' quid, et vere est de quidditate inferioris, i non tamen ratione indifferentiae additae, sed ratione nature incluse, cui additur talis indifferentia.

Si etiam dicatur, ergo tale universale completum, cum includat illam indifferentiam, et per consequens sit unum per accidens, non poterit praedicari in quid de aliquo, ut patet a. Doctore in primo d.9. et in tertio:

Dico, quod sola natura illa est de quidditate inferiori, et secundum illam vere praedicatur in quid, sed quia non est in potentia proxima, ut actu dicatur in quid de illis, nisi per hujusmodi indeterminationem actualem, illa indeterminatio pertinet, ad completum universale, id est, facit, quod illa natura, quae potentia remota nata erat praedicari in quid de inferioribus, quod potentia proxima praedicetur in quid de illis.

Si dicatur: Nonne tale universale praedicatur per se de inferioribus ?

Dico quod sic, sed quomodo cum illud sit unum ens per accidens, quia includit naturam et relationem, et quod est in se per accidens de nullo per se praedicatur, ut patet a Doctore in 1. dist. 2.

Dico, quod praedicatur per se tantum per rationem nature, qua est unum ens per se, sed illa natura non potest praedicari per se actu, nisi actu sit sub tali relatione seu indeterminatione. Et hoc est quod intendit Doctor in ista littera, quam recito exponendo aliqua.

Cum dicit: universale in actu est illud, quod habet unitatem indifferentem secundum quam ipsum idem est in potentia prozima, ut dicatur de quolibet supposito, supple actu, quia natura, ut actu comparatur ad omnia inferiora est in potentia proxima, ut prcedicetur de illis, quia ut sic, est actu indifferens ad omnia inferiora. Sequitur Nihil enim secundum quamlibet. unitalem dn ve est tale, quod. secundum ipsam unitatem praecisam. sit in potentia provima ad quodlibet suppositum, ut dicatur. de quolibet supposito praedicatione dicente, hoc est hoc; patet, quia quod est actu in re, est tamen singulare primo, et ideo si actu praedicatur de pluribus, oportet considerare illam naturam quae in potentia remota est indifferens ad omnia singularia; sic actu comparetur ad illa, ut sit in potentia proxima ad praedicari de illis, quod tunc fit. per actualem indifferentiam. Sequitur: quia licet alicui. existenti a» re, non repugnal esse in aliqua. singularitate ab illa in qua est; patet, quia nature: humana actu existenti in Francisco, non repu- gnat esse in alia singularitate, inquantum supple consideratur, ut prior sineularitate Francisci, non tamen illud vere dici potest de quolibet inferiori, quod quodlibet est ipsum. Hoc est enim solum possibile de objecto eodem indifferenti actu considerato ab intellectu, quod quidem ut intellectum habet unitatem et indifferentiam, secundum quam ipsum est. idem praedicabile de omni sineulari dicendo, quod hoc est hoc, quod dictum intellige modo praeexposito.

(c) Ex hoc apparet. improbatio illius dicti, etc. Vult dicere Doctor quod loquendo de universali in potentia remota, tale non fit ab intellectu agente, quia ubicumque est, antequam in intellectu possibili habeat esse objective, sive im re, Scilicet in propria existentia, sive om phantasmate, supple, ut in aliquo reprasentativo, sive habeat esse ccrtum, sive deductum per rationem, et si sic non per aliquod lumen, supple intellectus agentis, sed semper sit talis natura ec se, cui non repugnet esse in alio, ut supra exposui. Sequitur: Non tamen est tale cui potentia proxima convenit dici de quolibet, sed tantum est. in potentia proxima, ut est. in. intellectum possibili, id est,quod ipsa natura prius est praesens intellectui passibili, puta per aliquam speciem intelligibilem, et sic ibi habent esse objective primo. Secundo actu intelligitur ab intellectu possibili. Tertio, ut ibi causatur indifferentia actualis, qua actu ipsa natura est indeterminata, sive indifferens ad quodlibet suppositum, et ut sic, dicitur in potentia proxima.

(d) Ad secundam instantiam. de. Damasceno. Hic Doctor solvit auctoritatem Damasceni dicens, quod loquitur de unitate singularitatis in divinis, et tale non reperitur in creaturis. Secundc loquitur de communi praedicabili, nor praecise de communi, quod determinatum est de facto, supple, quod actu est in aliquo singulari, licet non repugnet sibi esse in alio, ut supra exposui, quale commune praecise potest poni in creaturis realiter.

Et per hoc patet ad argumentum prineipale, etc. Nam Plato posuit ideam esse aliquam substantiam separatam a motu et ab accidentibus per accidens, nihil habens in se, nisi naturam specificam perfectam et incorruptibilem, puta naturam humanam separatam, et ejusdem rationis cum corruptibilibus; et ultra sibi imponitur quod dicta idea est formaliter universale, ita quod per identitatem praedicatur de isto corruptibili dicendo: Hoc est hoc, etc. Videtur enim fictio, quod actu sit separata, et sit perfecta in actuali existentia, et quod praedicetur de pluribus, quia ut est actu existens est tantum singularis, ut vero est communis pluribus, est actu universalis, et sic arguit Aristoteles contra ipsum, quia tunc talis idea nihil esset,nisi quaedam fictio. Et hic Doctor bene concedit, quod substantia materialis per se existens sit singularis, tamen ut praescindit,et ut prior ipsa existentia actuali et individuatione, est aliqua natura communis. Et sic patet solutio hujus questionis.

Contra hanc opinionem nonnulli instant prolixis rationibus, quorum primus est Occham in primo, dist. 2. q. 6. qui primo nititur probare, quod sit impossibile dare naturam ex natura rei habentem unitatem minorem unitate numerali, sic quod talis natura ex natura rei non sit. de se hxec, sed distinguatur ex natura rei ab hieeceitate. Et primo arguit sic: Impossibile est in creatis aliqua differre formaliter, nisi differant realiter; ergo si natura distinguitur aliquo modo ab illa differentia contrahente, oportet quod distinguantur sicut res, et res: vel sicut ens rationis, et ens rationis; vel sicut ens reale et rationis; sed primum negatur ab isto, et similiter secundum; ergo oportet dari tertium; ergo natura quocumque modo disünguitur ab individuo, non est nisi ens rationis. Antecedens patet, quia si natura et illa differentia contrahens non sunt idem omnibus modis, ergo aliquid potest vere affirmari de uno, et negari de reliquo; sedde eadem re in creatis non potest vere affirmari et negari; ergo non sunt una yes

hespondeo ad hanc rationem, et pro clariori intelligentia praemitto aliqua, accipiendo naturam humanam et h: cceitatem. Primo si natura humana consideretur, ut habet tantum esse objectale et potentiale, quod habet ab aeterno, et similiter haecceitas, ut sic distinguatur ab haecceitate formaliter secundum quid, tamen quia, ut sic, tam natura quam h«ecceitas, licet dicant entitatem absolute quam habent, ut actu sunt, tamen dicunt illam secundum quid, ut patet a Doctore in 1. dist. 36. et per consequens eo modo quo habent entitatem, formaliter distinguuntur, si ut quid, ut quid; si simpliciter, simpliciter. Secundo, potes considerari natura humana in esse reali et actuali, et similiter hsecceitas in esse actuali et reali, et sic simpliciter distinguuntur formaliter, cum dicant distinctas formalitates, non enim h:ecceitas includit. quidditative istam naturam, cum dicat entitatem positivam additam ipsi nature, ut notat Do: ctor in. isto 2. dist. praesenti,et in 1.d. 5. q. 2. et dist. 26. nam si contrahens natura nullo modo includit, nec e contra, individuum tamen constitutum ex natura et hieeceitate includit naturam quidditative. Tertio potest considerari natura, non tantum in esse reali actuali, sed etiam in esse existentizo, et similiter haecceitas; et tunc dico, quod licet existentia actualis primo conveniat individuis, et posterius ipsi naturae. Existentia tamen aptitudinalis primo convenit nature, et deinde individuis, sicut risibile primo convenit homini, et post individuis, sic actu ridere primo convenit individuis, et post homini; ut ergo hecceitas et natura considerantur in naturali existentia, forte ut sic non dicunt aliam et aliam existentiam. Et sj etiam concedatur, quod ibi sit alia et alia existentia, quod forte oportet concedere, cum existentia dicat gradum intrinsecum rel cujus est, et nature in esse reali actuali, sic necessario conveniat existentia in esse reali et actuali, quod est impossibile esse unum sine altero, ut supra dixi, tunc diceretur quod adhuc natura et h:ecceitas, ut sic distinguerentur formaliter tantum. Nec ex hoc valet inferri, ergo realiter, quia inter aliam et aliam rem actu existentem, quia distinctio realis est proprie inter illa, quae sic se habent, quo1 non implicat unum existere sine altero. Sed quomodo cum alia et alia existentia stet realis identitas, supra exposituim''est.in- 4. dist. X; 95 25084 dist 2d part. 2. q. 4. respondendo ad primum arg. principale.

Dico ultra, quod non habeo pro inconvenienti, quod natura in esse et actuali reali considerata, ut etiam prior natura sineularitate, habeat primo existentiam actualem, et sic natura, ut actu existens erit prior singularitate. Si enim singularitas perficit naturam, ut actu existens, non videtur ipsam posse perficere,nisi ut actu existentem,sicut nec forma acta perficit materiam nisi actu existentem, non enim h:ecceitas dat existentiam propriam ipsi naturc, cum ipsa existentia sit gradus intrinsecus rei cujus est. Si enim naturatantum existeret propter existentiam — li:aecceitatis sibi advenientis, tunc formaliter distineueretur ab ipsa; patet, quia si 4 distin- guitur formaliter a B, multo fortius distinguitur realiter a C quod est posterius B; cum ergo natura formaliter distinguatur ab haecceitate, ergo a fortiori formaliter distinguitur ab existentia haecceitatis, cum sit posterior ipsa h«cceitate. Nec est simile de risibilitate et actu ridendi, quia risibilitas dicit tantum aptitudinem ad actum ridendi, quia actus ridendi, cum sit operatio primo inest singularibus, existentia vero dicit praecise gradum intrinsecum naturae cujus est. Et si dicatur, quod Doctor in praesenti q. et alibi, vult. quod natura non habeat esse realiter, nisi in individuis, dico quod non intelligit quod entitas realis et actualis praecise conveniat nature per individua, quia tunc non posset dari essentia in esse reali et actuali, quod est contra boctorem. Sed sic intelligit quod nunquam natura aliqua habet esse reale et. actuale, quin necessario sit in aliquo individuo. Et licet natura humana tam in esse reali actuali essentiali quam in actuali existentia sit prior natura haecceitate in esse reali actuali, est tamen impossibile ipsam naturam esse, quin sit in aliquo individuo, et hoc intendit Doctor.

Si dicatur, si natura in tali esse est prior natura singularitate ? ergo sibi non repugnat posse existere sine aliqua singularitate, quia priori natura non repugnat esse sine posteriori, ut patet a Doctore Zn primo, et in secundo, distinct. 1. q. 2. et alibi scepe.

Dico, quod si sic non repugnat, repuenat tamen ex aliquo concomitante, quia ipsa natura, ut sic, ut causa intrinseca de necessitate nature quasi originat illam hieceitatem. quam actu habet, et ex hoc est impossibile ipsam esse sine tali hiecceitate. Sicut dicimus, quod homini considerato in esse quidditativo praecise, non repugnat esse sine risibilitate, repugnat tamen ex aliquo concomitante, quia producit ipsam de necessitate naturae in se, sic dico in proposito. Si iterum inferatur, quod natura in esse reali et actuali, etc. est prior omni singularitate, et ut sic non repugnat sibi esse sine quacumque singularitate; ergo ut sic, non necessario determinat sibi aliquam singularitatem. Probatur consequentia per simile argumentum Doctoris factam in. dist. 12. hujus q. 2. ubi sic dicit: Quidquid contingenter se habet ad quodlibet cujuslibet generis absoluti, habet se contingenter ad illud genus absolutum; sed materia prima contingenter se habet ad quamlibet formam, ergo materia prima potest esse sine omni forma. Sic arguo in proposito: natura est indifferens ad omnem singularitatem, sicut materia prima ad omnem formam; ergo sicut materia prima potest esse sine omni forma; ergo et natura in esse reali actuali poterit esse sine omni singularitate.

Dico, quod non est simile, quia ibi comparatur materia ad formas realiter distinetas, et sic ibi argumentum Doctoris militat. Hicautem natura, ut comparatur ad haeceeitates, non comparatur ut ad illas realiter distinctas, et ideo argumentum non militat hic.

Si iterum dicatur, natura, ut actu exlstens in Socrate, realiter distinguitur a qualibet alia haecceitate, ut patet; ergo realiter distinguitur ab haecceitate quam actu habet. Probatur consequentia, quia quod distinguitur a pluribus ejusdem rationis distinguitur a quolibet alio, quod est ejusdem rationis, cum non sit major ratio de uno quam de alio.

Dico quod natura ut prior singularitate, non distinguitur realiter ab aliqua singularitate, sed tantum formaliter, quia nata est esse ita sub una, sicut sub alia; sed ut actu est sub una sineularitate, ratione illius realiter distinguitur a quolibet alio, et sic natura, ut actu est in Socrate, realiter distinguitur a qualibet alia singularitate; sed hoc non est praecise ex ratione nature, sed ratione singularitatis quam actu habet, quam realiter sibi identificat, cum illa de necessitate naturae oriatur a principiis illius nature.

Si dicatur, ergo et quamlibet aliam sibi realiter identificat, quia ex quo omnes sunt ejusdem rationis, ita una nata est oriri a principiis naturae, sicut et alia.

Dico quod quantum est ex parte sua, omnes sibi realiter identificat, et si reali-- ter non identificat, hoc non est ratione nature, sed quia, ut actu est sub una singularitate, repugnat sibi esse sub alia. Et concedo quod omnes natae sunt oriri a principiis illius naturae, sel dum una oritur, alia non potest oriri, stante illa prima, quia dum natura actu habet unam singularitatem, repugnat sibi posse habere aliam, sicut si ponatur, quod omnes dependentiae creaturae ad Deum sint ejusdem rationis, quia praecise ad eumdem terrminum. Sequitur quod si lapis realiter distinguitur a dependentia hominis, quod etiam realiter. distinguatur a dependentia quam habet, cum non sit major ratio de uno quam de alio.

Diceretur, quod naturae lapidis, ut sic, Don repugnat posse esse sine dependentia quam habet, repugnat tamen concomitanter, quia illa dependentia lapidis oritur de necessitate nature a natura intrinseca lapidis. Et si lapis actu. esset sub dependentia,quam habet homo,illa simpliciter eodem modo oriretur a natura lapidis, nec repugnaret lapidi posse esse sub dependentia hominis, tenendo quod tales dependentice sint ejusdem rationis. Sic dico in proposito, quod posita natura in esse reali actuali ab ipsa de necessitate nature, et in ipsa pullalat tantum una hac ceitas, quae sibi realiter identificatur, et si illa non pullularet in qua esset, non identificaretur sibi realiter, et sic dicendum de omnibus aliis.

Si iterum dicatur, pono quod sint decem individua, certum est quod in illis sunt decem nature in esse reali et actuali priores natura singularitate, ille naturae in tali priori, quaero quomodo differunt; non numero, quia ponuntur priores omni singularitate; non specie, quia tunc decem nature human: essent decem nature specie distincto.

Dico, quod ipsae naturae, ut sic priores, necnumero, nec specie praecise distinguuntur, nec sequitur a sufficienli divisione, distinguuntur aut numero, aut specie, aut genere. Dico, quod nec sic, nec sic; et patet instantia in multis alis, nam haecceitas et natura cujus est, distinguuntur formaliter, et tamen nec numero, nec specie, nec genere. Similiter rationale et animal distinguuntur formaliter, et tamen nec numero. Et similiter natura et gradus intrinsecus distinguuntur ex natura rei, et tamen nec numero, nec specie. Et similiter partes compositi essentiales in communi, ut praecedunt singularitatem distinguuntur realiter, et tamen nec numero, nec specie, et sic de multis aliis. Sic dico, quod ille decem nature distinguuntur realiter, quia una potest esse sine altera, et tamen nec numero,nec specie. Nec sequitur, ut sic non differunt, nec numero, nec Specie; ergo sunt idem numero vel specie. Et patet instantia de animali et rationali, quae nec differunt specie, nec sunt idem specie, illa enim, quae differunt specie in aliquo genere sunt in recta linea praedicamentali; et similiter, quae differunt numero, et similiter eadem specie et eodem numero; differunt ergo sicut duae naturae absolutae. Et quilibet in tali priori dicit naturam specificam, et specifice distinguitur ab asino, leone, et aliis, sed non distinguitur specifice ab alia natura humana, sunt enim ejusdem rationis, sed non ejusdem speciei.

Si iterum dicatur, istae decem nature, ut priores singularitate natae sunt. fundare secundam intentionem speciei specialissime; patet, quia intellectus comparando unam ad omnia singularia, ad quae est indifferens, causat in illo unam secundam intentionem speciei specialissime. El similiter causat. comparando aliam ad eadem singularia, ergo istae decem naturae, ut sic possunt fundare decem intentiones secundas, quae differunt specie.

Dico, quod ille intentiones secundae, ut fundantur in illis naturis praecise, non dicuntur differre specie, quia nec fundamenta, nec termini; quaelibet tamen secunda intentio fundata in illis naturis, differt specie ab alia secunda intentione fundata in natura specie distincta, quod bene nola.

Si iterum quaeratur: Si dentur tales de- | cem nature, et dicantur A B C D, etc. tunc quiero an 4 possit esse sub qualibet singularitate, non conjunctim, sed divisim, puta an possit esse sub singularitate, quae dicatur, et tunc quaero an 5 possit esse sub eadem singularitate. Dico absolute, quod B potest esse sub omni singularitate divisim, nisi illa sit facta propria alicui, et sic quamvis possit absolute esse sub singularitate F, sed tamen ut singularitas F, facta est propria nature A, liunc non potest esse sub illa et 4, ideo B absolute licet possit sibi identificare P, quia absolute potest esse sub illo, sed non ut est proprium 4.

His praemissis respondeo ad rationem Occham, cum dicit, natura et haecceitas, aut distinguuntur sicut res et res. Dico breviler, quod res et res aliquando accipitur pro re et re, quarum una potest es- se sine altera, aliquando accipitur pro realitate et realitate, aliquando accipitur pro formalitate et formalitate, accipiendo rem secundo et tertio modo; dico, quod distinguuntur sicut res et res. Et cum infertur,si sunt eadem res realiter de eadem re, nihil potest verificari de uno, quin el de alio, dico, quod aliquid verificari de A, quod non verificatur de 2, potest dupliciter intelligi, ut etiam expositum est supra in prima distinctione quaestione quinta hujus secundi. Primo quod aliquid verilicetur simpliciter de A4, quod realiter repugnet P, sicut existentia verificatur de Franeisco, quia realiter repugnet Joanni, et sic Franciscus et Joannes non sunt eadem res realiter. Secundo, quod aliquid verificatur de A4, ex natura rei, vel formaliter accipiendo formaliter, prout dicit aliquam formalitatem, licet non sit de formalitale illius cujus est, quod tamen non verificatur de 7, et sic de A, et D, ut sunt eadem res realiter aliquid verificatur de uno, quod non de altero, patet de subjeeto, et propria passione, et de essentia divina, et relatione, de quibus satis dictum in primo, dist. 2. p. 9. q. 1l. Sic dico in proposito, quia de natura verificatur ex natura rei, quod est esse communicabile, ut quod, quod nullo modo verificatur de hicceitate, ut patet a Doctore in primo, ubi supra. Et similiter de hcceitate ex natura rei verificatur, quod est incommunicabilis, ut quod, et similiter quod ex natura rei contrahit naturam ad esse individuale, qua ex natura rei repugnant nature, ut natura est.

Cum etiam infertur, quod si natura et haecceitas distinguuntur sicut res et res, quod tunc sequitur, quod natura non est haecceitas, nec e contra. Conceditur quod non est haecceitas formaliter, est tamen haeceitas realiter, ideo concedo hunc svlloecismum sine determinatione: Omnis differentia individualis est. propria alicui. individuo; sed natura non est propria; ergo natura non est differentia individualis realiter. Sed si sumatur sine determinatione, tunc minor est falsa,non autem tenet universaliter, si praemisse accipiantur. sub aliqua determinatione certa syncategoremaliea, cujusmodi est de per se. Et cum dicit Occham, quod hoc non valet, quia sicut est forma syllogistica uniformis tam in illis de inesse quam in illis de modo, et similiter est forma syllogistica tam uniformis, quam mixta in illis propositionibus sumplis cum aliis determinationibus, sicut sunt per se inquantum et hujusmodi, et per consequens ita est forma syllogistica haec: omnis homo per se est. animal, nullus lapis per sees! animal; ergo nullus lapis per se esi homo, et per consequens ultra: nullus lapis est homo, sicut est hic: omne animal de necessitate est substantia, nullum accidens de necessitate es. substantia; ergo nullum accidens de necessitate est animal. Dico quod etsi aliquando talis forma teneat de materia, non tamen tenet de forma, quia non in omnibus; patet arguendo sic in secunda figura: Jullum rationale per se est animal; omnis homo per se est animal, ergo nullus homo per se est rationalis,conclusio falsa. Similiter in tertia figura non sequitur: Omnis homo per se est animal; omnis homo per se est rationalis, ergo rationale per se est animal, non sequitur, quia genus non praedicatur perse de differentia, 1 vitando etiam has prolixitates syllogis- « morum potest concedi ista consequentia; ergo natura non est differentia individualis realiter, accipiendo realiter ex naturarei, quia ex natura rei aliquid compelit nature, quod ex natura rei repugnat differentiae individuali,

Secundo principaliter arguit Occham sic: Quandocumque convenit alicui reali- ter unum oppositorum, ita quod vere el realiter denominatur ab illo, reliquum oppositorum sibi non competit realiter, imo simpliciter ab eo negabitur. Sed per Le, omnis res extra animam est realiter singularis una numero, quamvis aliqua de se sit singularis, et aliqua tantum per aliquid additum; ergo nulla res extra animam est realiter communis, nec una unitate opposita unitati singularitatis; ergo realiter non est aliqua unitas, nisi unilas singularis. Si dicatur, quod iste du» unitates non suni opposite realiter, contra, si non opponuntur realiter, ergo ex nulla oppositione potest concludi quin a parle rei possint eidem primo convenire; ergo non potest sufficienter concludi quin idem et per idem omnibus modis sii unum ista unitate et illa, et quin idem et per idem omnibus modis sit commune et singulare.

Respondeo, quod eo modo quo unum oppositum convenit alicui, eo modo aliud oppositum repugnat sibi, tam per se quam per accidens. Et cum dicitur, quod omnis res extra animam est realiter singularis una numero; ergo nulla res extra animam est communis. Dictum est supra, quod stat naturam communem habere esse reale extra animam, et. tamen esse priorem ex natura rei ipsa singularitate, ita quod de se non est haec; et licet omnis

lalis natura ut sic, semper sit in aliquo singularij tamen ut sic semper prwinLelligitur esse priorem ex natura rei oani singularitate; dico ergo, quod nature humanw in illo priori convenit Sibi unitas communis ex natura rei; et in illo priori oppositum repugnat sibi, videlicet unitas realis numeralis, licet ut est faeta propria alicui, convenit sibi talis unitas realis numeralis, ut additum nature. Potest etiam dici, quod unitas realis numeralis accipiendo ^em absolute, non pro realitate vel formalitate, est simpliciter idem realiter quod natura, id est, quod ipsa natura et differentia singularitalis sunt simpliciter una res, ut tamen natura dicit aliam formalitatem ab haecceitate. Dico, quod naturae formaliter convenit unitas communis, etc sic unitas numeralis repugnat sibi, tam per se quam per accidens, talis est unitas communis quae convenit nature ex natura rei, accipiendo rem pro aliqua realitate, et ut sic, unitas realis numeralis repugnat sibi, tam per se quam per accidens.

Tertio arguit sic, probando quod cum, unitate minori non possit stare multitudo opposita, et arguit ex dictis Doctoris, quia j dicit quod natura et differentia individualis non differunt realiter. Ex hoc arguit: Quando aliqua duo sunt idem realiter, quidquid potest per divinam potentiam esse unum eorum realiter potest esse reliquum; sed ista differentia individualis non potest esse plura numero realiter distincta; ergo nec natura, quae est eadem realiter cum ipsa differentia contrahente potest esse plura realiter, nec per consequens potest esse aliqua alia res ab ista differentia contrahente, et ita natura sine contradictione non compatitur secum multitudinem numeralem, etc.

Responsio ad hoc argumentum ex supradictis patet; et concedo illam propositionem, videlicet, quod: Quando aliqua duo sunt idem realiter, quod potest esse unum realiter, et reliquum, accipiendo rem proprie; et negatur ista, quod differentia individualis non possit esse plura numero distincte, nam ut sunt in distinctis naturis realiter distinguuntur, sicut et natura illi, ut supra exposui de decem naturis. Et concedo quod tunc tot sunt singularitates realiter distincte, quod sunt naturae conl(racle, quae realiter distinguuntur. Et concedo etiam hanc positionem, quod qua- cumque natura data, ut proscindit ab omni singularitate quantum est ex se, realiter identificat omnem singularitatem, non simul, sed sic intelligendo, quod est indifferens ad omnem singularitatem, et sub quacumque fiat actu identifica eam sibi realiter.

Quarto arguit sic, quia si natura esset isto modo communis, sequeretur quod Lol essent species et genera, quot sunt individua, quia natura Socratis est species, et eadem ratione natura Platonis, tunc arguo: Quandocumque sunt aliqua realiter distincta, quorum utrumque po,€9L dici species, tunc sunt plures species, sed sic est in proposito. Confirmatur, quia ad multitudinem subjecti proximi, sequitur multitudo passionis. Sed, secundum Scotum, ista unitas minor est passio nature; ergo sicut natura realiter mulltiplicatur, ita passio cum slt realis realiter multiplicatur, et per consequens sicut realiter sunt due nature in Socrate el Platone, ita erunt duse realiter unitates minores, sed ista unitas minor, vel est communitas inseparabilis a communitate, et per consequens inseparabilis a communi; ergo sunt duo communia in Socrate et, Platone.

Responsio ad hoc argumentum et ad confirmationem, licet ex supradictis paLere possit, dico tamen quod ista inconvenientia non sequuntur, et concedo absolute quod tot sunt naturae communes, quot sunt individua, quia ut praescindunt a singularitate dicunt unitatem minorem unitate numerali. Et dico, quod qualibet nata est praedicari de omnibus singularibus nature humana, et quod quaelibet ut prior singularitate est indifferens ad omnem singularitatem. Et cum infertur, quod tunc erunt plures species, dico quod ad hoc, ut aliquid dicatur species, requiritur ut. praecise conveniat individuis ejusdem naturae; cum ergo quilibet natura, ut est prior singularitate sil apta convenire omnibus individuis, potest dici species respectu illorum, nunquam tamen una species potest convenire individuis alterius speciei. Et sic si decem nature humanae essent realiter contracta ad decem individua, ut priores suis singularitalibus, quaelibet nata essel. convenire et praedicari de individuis cum sit indifferens ad illa; et sic qualibet nata est fundare intentionem specificam respectu illorum individuorum, non tamen ex hoc sequeretur, quod natura in Francisco, ut prior singularitate, et etiam natura in Joanne, ut prior singularitate, sint spe— cies ad invicem distincte, quamvis possint fundare intentionem specificam, quia tunc natura in Francisco non posset convenire Joanni, si specie distingueretur a natura Joannis, quaelibet tamen specie distinguitur a natura equi, asini, et hujusmodi.

Ad confirmationem concedo, quod unitas minor unitate numerali est passio nature, et concedo quod tot sunt tales unitates quot nature in diversis individuis. Et concedo quod quaelibet natura, ut prior singularitate ex natura rei est communis, ita quod qualibet nata est esse communis ad omnia individua nature humans, non tamen ex hoc sequitur, quod sint distinctae naturae. specifica ad invicem, cum quibuscumque individuis conveniat una et altera similiter convenit, quod simpliciter repugnat dislinclis speciebus. Posset tamen brevius dici, quod natura ut praescindit a singularitate, est tantum una, unitate minori unitate singularitatis, et propter aliam et aliam singularitatem fit alia et alia natura singularis. Ista tamen responsio non ita solvit difficultates incidentes, sicut prima, quia si essent mille individua actu, essent mille nature semper priores suis singularitatibus, et ut sic, ex natura rei essenl communes, et ideo prima responsio est melior.

Hic tamen potest incidere una bona difficultas, quia tunc videtur sequi, quod de eodem individuo possent praedicari in quid mille nature, quod videtur impossibile. Assumptum probatur, et pono casum, quod actu sint mille naturae etiam individuats, et sit Franciscus individuum; illa; nature ex supradictis, ut inteliieuntur prius natura hweceitalibus, sunt communes; ergo omnes natae sunt pradicari de omnibus individuis nature human: in qwid, ac per consequens omnes nal? sunt simul praedicari de Francisco, cum non sit major ratio de una quam de alia; et si sic, tunc omnes erunt de quidditale Francisci, quia quod prasedicatur in quo de aliquo, est de quidditate illius de quo praedicatur, et sic Franciscus esselL realiter et quidditative, et simul mille nature humane, quod videtur manifeste falsum. Nec valet dicere, quod ille nature, ut sic, natae sunt tantum praedicari in quid de Francisco poLentia remota, sed non possunt praedicari in quid potentia propinqua, nisi pro quanto comparentur actu ab intellectu ad individua, de quibus praedicantur, et hoc modo plures nature non praedicantur in quid de uno individuo. Dico quod hoc non concludit, quia ut intelliguntur prius natura suis haecceitatibus, sicut intellectus potest comparare unam ad omnia individua natura humans, ita et aliam et aliam, cum non sil major ratio de una quam de alia, et sic sequitur quod omnes actu erunt in potentia propinqua ad praedicari de omnibus individuis. Et praeterea hoc quod dico praedicari de pluribus individuis in quid, tantum fundatur in natura communi ex natura rei ad omni illa individua; cum ergo sint mille ejusdem rationis cum prima, ita hoc quod dico praedicari de pluribus, per actum intellectus potest fundari in mille, sicut et in una illarum, cum non appareat major ratio de una quam de alia.

Respondeo, praemittendo aliqua. Primum, quod aliud est loqui de haecceitate actu contrahente naturam, et de haeceitate actu non contrahente naturam. Primo modo, ipsa haecceitas actu facit unum individuum actu cum natura contracta, eL sic natura ut contracta, est ita propria illi individuo, quod est impossibile ipsam posse applicari alteri individuo, et ut sic contracta, et sub illa ratione considerata, non intelligitur prior natura ipsa haeceitate, quia tunc esset contracta el non contracta. Secundo modo, haeceitas actu non facit unum cum natura contrahibili, sed est apta nata facere unum individuum, quia nata contrahere.

Secundum praemittendum est, quod quando dicimus naturam prsdieari in quid de individuo, non intelligimus ipsum preedieari in. quiZ de hwceeitate contrahente, cum haeceitas nullo modo pertineal ad quidditatem, ut exposui ?» primo disl. 95. Et si praedicatur de hweceitale tantum predieatur denominaltive de eo, quod est extra naturam formalem subjecli; praedicalio ergo in quid speciei de inferioribus, est naturam specificam in concreto sumptam praedicari in quid de individuis constitulis ex natura et haecceitale.

Tertium praemittendum est, quod natura ut actu contracta pro heceitate de nullo predieatur in qwid, nisi tantum de seipsa, cum ut sic conlracla, sit tantum singularis.

Quartum praemittendum est, quod quan - do individuum recipit praedicationem in quid nature in communi. recipit tantum ratione nature contracte, et sic dicimus quod Franciscus et Joannes conveniunt quidditative in natura humana, quia Franciscus actu habet naturam ejusdem ralionis cum natura contracta in Joanne.

Quintum praemittendum, quod si per possibile tantum essent mille individua actu existentia, sive in actualitate reali, tantum essent mille nature actu contracte in reali actualitate, ita quod ultra illas nulla esset in reali actualitate, cum natura habens esse reale actuale, realiter sit in individuo, ut supra patuit, tunc slanle isto. Cum dicimus, quod omnia ista individua conveniunt quidditative in natura humana in communi, et. quod natura humana in communi praedicatur de omnibus istis in quid, non debemus intelligere unam naturam humanam in communi, aliam ab illis mille naturis humanis, sed sic debemus intelligere, quod unaqusxeque illarum, ut intelligatur prior haeceitate contrahente est communis ad omnia illa mille individua, quia ut sic intellecta, est indifferens ad omnes hacceitales illorum individuorum, ut puta contrahi a qualibet haecceitate, et nata contrahi ab una sicut ab alia; et ut sic unaquaeque na!a est praedicari in quid de omnibus illis individuis, quia unaquaeque cum haeceitate contrahente nata est conslituere unum per se individuum includens naturam quidditative. Ex hoc ergo, quod nata est quidditative constituere individuum sub specie humana, dicimus ipsam prwdicari in quid, tola enim quiddilas Francisci est natura contracta in Francisco. Et quia eadem natura intelleeta, ut prior haecceitale Francisci, nata est contrahi ab hacceitate Joannis, et sic nala facere unum per se cum illa haecceilale, et si actu esset contracta ab ila, actu diceret totum esse quidditativum Joannis, et simililer, quia eadem natura, ut intelligitur prior natura haecceitate Joannis, nata est contrahi ab h: ecceilate Petri, id est, ab h:wcceitatle, non que actu est alicujus individui, sed quo nata esset ullimale conslituere individuum contrahendo naturam, etc. quia talis nalura, ut sic contrahibilis nata est per se facere unum individuum cum illa haecceitale, et ut actu contracia, actu dicit lotum esse quidditativum Petri, et pariformiler dico de omnibus aliis individuis. Non oportet ergo imaginari quando dicimus, quod natura praedicatur in quaed de Francisco, quod detur una alia natura a natura actu conlraeta in Francisco, quas predicetur in quid de illo; sed quia eadem nalura contracta constituil per se unum individuum, et dicit totum esse quiddilativum illius, ideo ut illa eadem natura consideratur ut prior haecceitate Francisci, est contrahibilis, et nata dicere totam quidditlatem Francisci, ideo praedicaturin quid de Francisco, ex hoc solo quod est nata dicere totam quiddilatem illius quam actu dicit, ut actu est contracta. Et quia eadem, ut prior, etc. est contrahibilis ab alis hsacceitalibus, et nata dicere totam quidditatem individuorum, ideo praedicalur in quid de illis, et totam quidditatem actu dicit, quando actu est contracta, et actu per se constituit unum individuum una cum h:eceitate, est actu dicens tolum esse quiditativum illius.

Dico ergo, quod cum dicimus, FranciScus est homo quidditative, non intelligo naturam humanam distinctam ab illa, quae est in Francisco, sed intelligo praecise eamdem naturam, quae ideo praedicatur in quid de Francisco, pro quanto nata est constituere illud individuum, dans ei toLum esse quidditalivum; et ut contracta in Francisco actu non est apta nata prazdicari de alio in qwid, sed ut contrahibilis ab omni alia h:eeceitate, et nata est face- re per se aliud individuum cum alia et alia haecceitate, dicitur praedicari in quid de illis, et cum actu est in uno, non potest acLu esse in alio. Ex his patet quid dicendum est ad dubium, cum dicitur quod tunc mille natur:e possent praedicari in quid de Francisco. Dico quod tantum illa natura, quia actu est in Francisco, dicit, quidditatem illius, et nulla alia, sed ut. contrahibilis, et nata per se facere unum cum hacceilate Francisci dicitur praedicari in qu?d; et concedo, quod qualibet natura, ut contrahibilis nata est per se facere unum cum haecceitate Francisci, et. sic concedo, quod quaslibet, ut sic nata est per se facere individuum Francisci, et quolibet ut sic, praedicatur in quid de Francisco; sed ut contracta est in Francisco, et dicit totam quidditatem illius, tunc de illo constituto nulla alia natura praedicatur in quid, cum praedicari in quid nihil aliud sit, nisi naturam natam facere cum h:oeceilate contrahente illud individuum, de quo pr« dicatur; non ergo de eodem individuo constituto ex natura et hscceitate, alia et alia natura predieatur, imo, ut sic, nulla natura praedicatur de illo, nisi ut considerata in esse contrahibili, et ut nata facere unum per se cum h:eceitale. Et sic pateL responsio ad difficullatem, quam bene pondera, quia ad multa valet;

Quinto arguitur sic: Humanitas in Socrate, et humanitas in Platone realiter distinguuntur; ergo utraque illarum est realiter una numero, et per consequens neulra est communis. Si dicatur, quod ise nature non sunt distincte, nisi per istas differentia s additas, sicut nec aliqua earum est una numero, nisi per differen - liam additam, et ideo neutra est de se singularis, sed est de se communis, contra, omnis res ipsa, vel per aliquid sibi intrinsecum distinguitur, essentialiter ab omni alia re, a qua essentialiter distinguitur, sed humanitas, quae est in Socrate essentia liter distinguitur ab humanitate, quae est in Platone; ergo seipsa, vel per aliquid intrinsecum sibi ab eo distinguitur; non ergo per aliquid extriasecum additum illi.

Respondeo et concedo, quod istae duce nature realiter distinguuntur, etiam ut intelliguntur priores natura suis hecceitalibus, et non (distinguuntur praecise per illas hacceitates. Sed cum infertur, aut distinguuntur seipsis, aut per aliquod intrinsecum, dico, quod forte potest dari utrumque, quod primo distinguuntur seipsis, saltem sic, quod non sunt nate convenire in quid in aliqua specie specialissima, quia sola individua conveniunt in quid in illa; nec tamen sequitur, quod differant specie, ut supra ostensum est, sed bene quilibet nata est fundare intentionem speciei, non aliam et aliam; intentionem, ut comparantur ad individua talis nature, sed ut comparantur ad alias naturas specie distinctas ut supra dixi. Dico secundo, quod possunt dici distingui seipsis sic intelligendo, quod quidquid pertinet ad rationem quidditativam unius, perlinet etiam ad rationem quidditativam alterius, sic intelligendo, quod sicut una dicit praecise quidditatem constitutam ex animali rationali, substantia, ente, etc. ita et alia dicitur constitui ex animali, etc. non ponendo nec animal, nec aliquod superius commune eis, sed sic intelligendo, quod sicut natura humana in Socrate est realiter distincta a natura humana in Platone, ita animal in Socrate, et rationale, et substantia, et ens realiter distinguitur ab animali, et rationali, et substantia, et ente, et Platone, et hoc modo praecise seipsis distinguuntur, ita quod nihil unius est idem alicui alterius, quod bene nota. Nec ex hoc valet dicere. quod ita homo et asinus distinguuntur seipsis, quia animal in homine, et animal in asino differunt, etc. Dico, quod homo et asinus conveniunt in animalitate in communi, sic intelligendo, quod animal, ut contrahibile per rationale natum est per se facere unum cum rationali, et ut actu contractum constituitur actu unum in esse specifico; et similiter animal, ut prius differentiis natum est contrahi per irrationale, sic, quod natum est facere unum cum illo, et ex hoc dicimus, quod homo et asinus non seipsis distinguuntur, quia conveniunt quidditative in animali, et per differentias distinguuntur. Sed non est sic de duabus naturis ejusdem rationis, ut sunt priores suis singularitatibus, quia non dicimus, quod sint nate convenire in quid in aliquo. communi, et differre per aliquid, sed in nullo quidditative conveniunt. Si tamen ista positio non placet, quia forte esset difficile assignare rationem, .quare non conveniat in aliquo communi quidditative, posset dari aliud membrum, quod non praecise distinguuntur seipsis, sed aliquo quidditative conveniunt, et aliquo differunt. Si dicatur, quod tunc essent du: species, quia praeter rationem individualem haberent quo convenirent quidditative, et quo differrent, dico, quod si illud quo differunt, esset aliqua differentia divisiva generis, et constitutiva speciei, non possit evadi, quin essent dux species specialissime; sed diceretur, quod illa, quibus differunt, sunt aliqui alie differentiae ignolw nobis, de quibus ens non praedicatur in quid, et tales non possunt dici differentis specificae, ut patet a Doctore in 1. dis. 3. q. 3.

Sexto arguit Occham sic: Quidquid a parte rei distinguitur ab alio, quod non est de intellectu suo formali, potest intuitive videri sine illo aljo, secundum Scotum, qui etiam ponit, quod essentia divina una potest intuitive videri sine personis; ergo humanitas, qua est in Socrate, potest intuitive videri sine aliqua differentia contrahente, et per consequens cum iste humanitates distinguuntur loco et subjecto, potest talis intellectus distinguere unam ab alia sine omni differentia contrahente, quod non esset possibile, si pr:cise distinguerentur per suas differentias contrahentes; ergo seipsis distinguuntur numeraliter.

Respondeo, quod non posset cognosci intuitive, quia cognitio intuitiva terminatur ad per se existens in propria existentia, ut patet a Doctore in 1. dist. 1. q. 9. et 8. q. penultim. et alibi sepe. Modo est impossibile talem naturam habere esse existentiae, nisi in individuis, cum ut sic, sit simpliciter idem realiter cum sua singularitate. Si tamen diceretur, quod existenUa nature, ut nature, est prior natura existentia hscceitatis, ut supra dictum est; ergo potest intuitive videre naturam, non videndo h:seeceitatem. Dico primo. quod nullus intellectus creatus posset intuitive videre naturam, utsic, quia existentia illius est simpliciter eadem realiter cum existentia hseceitatis, ideo intellectus creatus non posset moveri ab uno sine altero, secus est de objecto voluntario, cujusmodi est essentia divina, que potest seipsam ostendere, non ostendendo personas. Dico secundo, quod cognitio intuitiva non terminatur proprie ad rem existentem absolute, nisi talis res actu sit singularis, quia talis notitia intuitiva non videtur posse esse alicujus communis in se.

Dico tertio, quod oporteret eum probare, quod ab aliquo intellectu, saltem divino non possit intuitive videri in aliquo priorij non videndo singularitatem, et quod etiam intellectus separatus hoc non possit videre. Licet enim intellectus no- ster pro statu isto non possit distinguere unam humanitatem ab alia, ut. distinctam ab haecceitate, quia pro statu isto nihil distincte cognoscit sub propria ratione, ut patet a Doctore in primo, intellectus tainen separalus, qui ex natura sua omne ens crealum potest distinctissime cognoscere, posset etiam in aliquo priori natura intuitive videre naturam humanam in Socrate, non videndo haecceitatem illam praecipue cum ipsa natura, ut sic, non tantum esset ratio formalis movendi partialiter intellectum separatum ad cognitionem sui intuitivam, sed etiam ut sic, esset praecisa ralio formalis terminandi talem notitiam intuitivam, et per consequens posset ipsam videre, non videndo h:ecceitatem. Multa alia dicit circa hanc materiam de natura communi, qua omnia ex nis, que supra dixi, facillime solvi possunt; etl quia videntur quasi incidere cum aliquibus rationibus prius positis, ideo relinquo illas solvendas curioso legenli.

Et cum nititur probare, quod etiam hecceitas dicat entitatem quidditativam ex hoc, quod est de essentia alicujus per se in genere, dico, quod aliquid esse per se de essentia alicujus, potest dupliciter intelligi. Uno modo, quod constituat aliquid, sive totaliter, sive parlialiter in esse essentiali et quidditativo. Alio modo quod sit tantum determinalivum et contractivum alicujus dicentis quidditalem et essentiam, Primo modo concedo, quod est de essentia conslituli, sed negatur quod aliqua haecceitlas sic conslitual aliquid in genere. Secundo modo dico, quod nihil tale perünet ad quiddilatem sive essentiam — constituti, et sic heowecceitas praecise isto secundo modo constituil individuum in specie.

Licet multi alii, ut Gregorius de Arimino, Joannes Anglicus Baccho, et breviter omnes Nominales, variis rationibus in stent contra hanc Doctoris positionem et singularem, tamen quia ex his, que dixi facillime solvi possunt, ne legentibus tedio sim, omilto.

Occham dist. 2. primi. q. 7, quaerit des(ruere positionem Doctoris, qua vull universale esse reale; et adducit aliqua argumenta contra, et quia coincidunt cum argumentis faclis ab ipso, dist. 2. q. 6. ideo omilto illa. Quia tamen respondet ad plures rationes, quae? sunt pro opinione Doctoris, ideo primo adduco illas raliones, eL. secundo responsionem Occham ad illas, et tertio ostendam illas responsiones minime evacuare rationes pro opinione Scoti.

Circa primum arguitur multipliciter pro positione Scoli, primo sic: Illud. quod realiter dividitur in veras res, est vera res; sed forma generis, et similiter forma specie dividuntur in veras res, tanquam in partes subjectivas, et eodem modo uni. versale omne dividitur in partes suas subjectivas; ergo omne tale est vera res extra animam.

Secundo sic: Omne quod est de essentia alicujus rei, et includitur essentialite: in intellectu quidditalivo alicujus rei ex6ra animam, est vera res extra animam; sed omne genus, omnis species, et universaliter omne universale praedicamenlale in quid de vera re extra animam, esi de essentia inferioris, et includitur in intellectu quidditativo cuilibet per se inferioris; ergo.

Confirmatur, quia omnis res extra animam potest vere, et perfecte, et distin: cte intelligi sine illo, quod non est aliquo modo vera res, nec intrinseca sibi Sed nullum individuum potest vere intel ligi, nec distincle, non intellecto per s« superiori, sicut Socrales non potest intel. ligi, non intellecto animali, vel homine, vel quocumque superiori: eraeo quodcum- que superius Socratis est de essentia Socratis, et per consequens vera res exIra animam, quia nullum ens rationis est de essentia rei existentis extra animam.

Tertio sic: In rerum natura est aliquid per identitatem communicabile pluribus, sed tale non est nisi universale; ergo universale est aliquid realiter existens in rerum natura.

Quarto, quia omnia, quae sunt in linea priedicamentali sunt vere res, et non tantum entia rationis; sed in linea praedicamentali ponuntur tam genera quam species, ergo sunt vere res extra animam. Major patet, tum quia genus prwedieatur in quid, et univoce de omnibus per se contentis sub illo, sed nihil praedicatur univoce de ente reali et de ente rationis; ergo omnia, quae sunt per se in genere praedicamentali, vel sunt entia realia vel entia rationis; et certum est quod non omnia sunt entia rationis, ergo omnia sunt entia realia. Tum quia vel contenium sub aliquo immediate dividentium aliquid commune per se, continetur sub aliquo contento sub aliquo dividentium, sicut si substantia dividatur per substantiam corpoream et incorpoream, et nihil contentum per se sub substantia corporea continetur per se sub aliquo contento per se substantia incorporea, sed ex prima divisione dividitur ens extra animam et in ens rationis, et ens reale animam dividilur in decem Praedicamenta; ergo cum genera et species conlineantur sub subslantia, quae est unum Praedicamentum, non poterunt contineri sub ente rationis et per consequens non sunt entia rationis, sed entia realia. Tum, quia si genera et species essent entia rationis; ergo cum entia rationis varientur ad variationem intellectuum, sequitur quod tot sunt intellectus, quot erunt generalissima substantiae.

Praeterea, aliqua distinctio est inter suppositum et naturam, alioquin ita esset hec vera: homo est humanitas, sicut haec: homo est homo, sed suppositum est a parLe rei, et similiter natura, quia aliter nulla esset distinctio vere; ergo universale est aliquo modo a parte rei.

Praeterea per auctoritatem: Boetius enim dicit, quod species est totum esse individuorum, ergo species est eadem res cum individuis; ergo est a parte rei.

Praeterea auctor sex Principiorum quaerit: Utrum universalia fiunt a natura, vel ab arte? Respondet quod fiunt a natura; .sed natura operatur occulte in universalibus, nam producendo singularia producit universalia, omnis communitas (ut dicit) a singularitate procedit. Ex hoc arguit sic: illud quod fit a natura habet esse extra animam, sed universale fit, etc.

Item 4. Topic. interempto genere interimitur species et individuum, sed nunquam ad interemptionem entis in anima, sequitur interemplio entis extra animam; ergo genus est extra animam.

Item, Philosophus primo Poster. Demonstrationes sunt de perpetuis et incorruptibilibus; et Linconiensis dicit ibidem, quod manifestum est, quod demonstratio sil. de universalibus reperlis in singularibus; ergo universalia sunt vere extra animam.

Ad primum alterius opinionis, dico quod illud, quod dividitur in veras res, sicut vere compositum in suas partes essentiales inclusas in illo, est vera res, illo modo corpus dividitur in suas parLes essentiales, et totum in suas partes integrales, et fit talis divisio realiter extra animam. Sed quando aliquid dividitur in veras res tanquam signum in sua signata. non oportet non plusquam quod illud, quod dividitur in substantiam sit substantia, quomodo aliqua vox dividitur in substantias, tanquam signum in sua signata; isto secundo modo dividitur species, et similiter genus, quia in nullo variatur species, vel genus, vel quodcumque universale propter talem divisionem, nec illa in quibus dividitur plus sunt partes realiter, quam plura significata sunt partes vocis significantis.

Ad secundum dico, quod universaliter nunquam superius est de essentia inferioris, nec includitur essentialiter in inferiori, nec in intellectu ejus quidditativo; praedicatur tamen essentialiter de inferiori, quia declarat essentiam inferioris, vel declarat ipsummet inferius vel rem importatam per inferius, et hoc est praedicari in quid, vel per se primo modo et essentialiter. Unde sicut, secundum aliquos, ens dicit unum conceptum, qui non est de essentia Dei, ut pars sua essentialis, quia tunc aliquid reale esset univocum Deo et creature, quod negant, et tamen praedicatur in quid et per se primo modo de Deo et creatura, ita dico in proposito, quod nihil a parte rei est univocum, quibuscumque individuis, et tamen est aliquid predieabile in quid de individuis. Similiter sicut ipsi dicunt, quod universale, quod estunum objectum numero, praedicabile de quolibet supposito praedicalione dicente: Hoc es hoc, non est in re, quia nihil in re est sic praedicabile, et tamen ipsa praedicatio vocatur essentialis, elin quid et per se. Ita dico, quod universaliter praedicatio superioris de inferiore, non est praedicatio alicujus, quod quocumque modo sit in re extra animam, et per consequens illud quod praedicatur non est pars rei, nec est de essentia rei, et tamen praedicatur in quid de rebus, et causa est, quia non supponit pro se, sed pro rebus ipsis de quibus praedicatur.

Et si dicatur, quod tunc esset idem dicere: Socrates est homo, et Socrates est Socrates, respondeo, quod non sequitur, quia quamvis homo in prima supponat pro Socrate, nec possit verificari nisi pro Socrate, aliud tamen est illud quod praedicatur, et ideo quamvis aliquid idem sit pro quo fit praeiedicatio, in utraque tamen aliud est quod praedicatur, ideo non est eadem propositio. Similiter quamvis in ista: Socrates esi homo, ly homo supponat pro Socrate, non tamen praecise pro Socrate, quia potentialiter secundum modum 1oquendi Logicorum, supponit pro quolibet homine, quia infertur ex quolibet, et terminus semper in talibus supponit pro eisdem, quia pro omnibus, de quibus verificatur, non tamen verificatur ista: Socrates est Socrates, nisi pro Socrate, et ideo non est idem dicere: Socrates est homo, et Socrates est Socrates.

Ad confirmationem dico, et concedo quod res potest intelligi, non tantum confuse, sed etiam perfecte et distincte, nullo superiori intellecto. Et quando dicitur quod Socrates non potest intelligi, nisi intellecto animali, dico, quod ista potest distingui, sive de veritate sermonis, sive non, non curo, quia ly animal potest supponere simpliciter, et tunc est falsa, quia tunc denotatur quod Socrates non potest intelligi, nisi intellecto hoc communi animali, et hoc est simpliciter falsum, vel potest supponere pro re et personaliter, et sic concedo; isto enim modo Socrates non potest currere, nisi animali currente, quia necessario sequitur, Socrates currit, igitur animal currit, non tamen oportet quod illud commune currat; isto modo, homo non potest intelligi ente non intellecto, et tamen homo potest inLelligi isto communi ente non intellecto, secundum eos maxime, si illud commune non sit aliquid reale, sicut ipsi dicunt.

Ad tertium dico, quod nihil est communicabile rebus per identitatem, nisi sola essentia divina tribus suppositis, quibus est eadem realiter, et ideo non debet proprie concedi, quod natura communicatur supposito, nisi forte dicatur quod natura humana communicatur Verbo, et tunc non communicatur sibi per identitatem, sed debet magis proprie dici, quod naturaliter est suppositum, sicut post ostendetur. Unde sicut ipsi habent dicere, quod ens, quod est commune Deo et creaturo, non est communicabile cuilibet per identitaLem, quia tunc aliquid reale esset univocum Deo et creatura, sicut secundum eos aliquid reale est univocum Socrati et Plaloni, sic dico universaliter, quod nullum univocum est communicabile univocalis per identitatem.

Ad quartum dico, quod non omnia, quae sunt in linea praedicamentali per se ordinala secundum superius et inferius, sun vere res extra animam, sed aliqua talia entia sunt tantum in anima.

Ad primam probationem, concedo quod genus praedicatur in quid univoce et per se primo, non de ente reali, sive de pronomine demonstrante ens reale, sed de ente rationis, non tantum pro ente rationis, sed pro re quia illud ens rationis non habebit suppositionem simplicem, sed personalem, et ideo genus praedicatur de specie, non pro specie, sed pro re; et ideo debet Sic exerceri iste actus signatus: homo. est animal, ita quod ulerque terminus stet pro re et personnaliter, ita habent alii dicere, quod de sapientia in communi praedicatur per se primo modo ens, et similiter de ente reali, et tamen sapientia in communi non est aliquid reale extra animam, quia tunc esset aliquid reale univocum Deo et creature; ergo ens, quod est univocum praecise entibus realibus, univoce praedicatur de ente reali, et de ente rati- onis, sed tunc illud ens rationis non supponil pro se, sed pro re. Unde quando dicitur sic: omnis sapientia est ens reale, hoc est praedicando in quid, et ad hoc non requiritur, nisi quod haec sapientia, quo Deus est, sit ens reale, et non requiritur, quod illud commune univocum sit ens reale, ita dico, quod ad veritatem istius: omnis homo est animal, sufficit quod iste homo sit animal, et quod ille homo sit animal, sic de aliis rebus singularibus; et non requiritur, quod illud commune univocum istis hominibus sit animal, et sic de omnibus istis: omne animal est substantia, omne corpus est. substantia,omnis color est qualitas, omnis intentio est qualitas, et hujusmodi.

Ad secundam probationem per idem, quod procedit de dividentibus, de quorum utroque supponente pro re, verificatur divisum, sed quando illud divisum non stat pro se, sed pro aliquo alio, non oportet; unde si genera et species essent substantive, nullo modo possent esse enlia rationis, sed in rei veritate non sunt substantiae. Dico ergo, quod aliquid esse vel contineri sub aliquo genere, potest intelligi dupliciter, vel quia est illud de quo pro seipso,vel de pronomine demonS(rante ipsum genus verificatur; et isto modo tantum singularia conlinentur in genere, quia sola singularia sunt substanli;:, et sola singularia sunt qualitates, et nee species nec genera continentur, isto modo sub genere Substantiae. Alio modo est aliquid in genere, quia est illud de quo non pro se, sed pro re, vere ipsum genus praedicatur, et isto modo genera et species sunt in genere. De contentis primo modo est propositio accepta vera, non de secundo modo contentis.

Ad tertiam probationem patebit in sequenti quaestione.

Ad quintum dico, quod inter naturam et suppositum aliquando est distinctio realis, sicut inter suppositum aliquando est distinctio realis, sicut inter suppositum Verbi, et naturam assumptam. Aliquando autem penitus nulla est distinctio ex parte rei, tamen isti conceptus suppositum et natura distinguuntur, et ideo de aliquo potest verificari quod sit natura, non tamen suppositum, quod tamen prius fuit suppositum; sed hoc nunquam est possibile, nisi per corruptionem vel per realem assumptionem. Et quando dicitur, quod tunc esset haec vera: homo est humanitas, dico» quod nisi aliquis modus syncategorematicus importatus, secundum usum loquentium in hoc nomine humanitas impediat, quod haec est concedenda de virtute sermonis; haec tamen est contingens: homo est. humanitas, etiam sine corruptione humanitatis.

Ad sextum dico, quod non est intentio Boetii quod species sit totum esse individuorum, sed quod significat totum esse individuorum, sicut quodam modo signum, quod non est signatum, et hoc est universaliter verum de specie specialissima, non autem universaliter verum de Genere. Qualiter autem hoc sit intelligendum, dist. 8. patebit.

Ad septimum dico, quod natura occulte operatur in universalibus, non quod producat ipsa universalia extra animam tanquam aliqua realia, sed quia producendo cognitionem suam in anima quasi occulte sallem immediate vel mediate producit illo modo, quo nata sunt produci, et ideo omnis communitas isto modo est naturalis, et a singularitate procedit, nec oportet illud, quod isto modo fit natura, esse extra animam, sed potest esse in anima.

Ad octavum dico, quod interempto genere, etc. hoc est sic intelligendum, quod a quocumque vere negatur genus, ab eodem vere negatur species et indivi- duum, puta si lapis non est animal, nec est homo, nec asinus, non tamen oportet, quod si per possibile vel impossibile, Genus non esset, Individuum non esset.

Ad nonum dico, quod Philosophus intellivit, quod demonstratio est de perpetuis et incorruptibilibus, hoc est, de propositionibus necessariis.

Ad Linconiensem, qui vult servare eum, potest dicere, quod intelligit quod demonstratio est de universalibus repertis in singularibus, quia ipsa universalia sunt in singularibus per prwedicationem, quia vere sunt praedicabilia de singularibus.

Cum dicit respondendo ad primum argumentum, quod divisio realis in plura. realiter distincta, est vera de composito. reali, sed non est vera de natura generica vel specifica, hoc patet esse falsum. ex supradictis, exponendo rationes Doctoris. de natura communi, et respondendo. ad. rationes Occham. Et quod dicit hie, quod divisio generis in species, est divisio signi in significata, hoc patet esse falsum, quia si non daretur conceptus communis ex parte rei, nulla esset praedicatio univoca, ut alias probavi.

Ad illa quae dicit, respondeo ad secundam rationem, dico, quod non possunt sustineri; quod enim primo dicit, quod superius non est de essentialiter inferioris, nec. includitur in inferiori, nec in intelleclu ejus quidditativo, praedicatur tamen essentialiter de inferiori. Quaero enim cum dico: homo est animal quidditative, quid praedicatur de ipso homine? aut praedicatur significatum animalis, et tunc habetur intentum, quia anima, quod est commune omnibus speciebus animalis, praedicatur in quid de homine; aut accipitur animal pro actu intelligendi quo intelligitur, et talis actus cum sit mere qualitas, non praedicatur in quid de homine; aut accipitur anima, ut est superius ad hominem pro quodam idolo fabricato ab intellectu, ut ipse videtur lenere 7n praesenti distinctione, et tunc sequitur quod erit tantum quoddam fictitium, vel saltem erit tantum Superius, non ex natura rei, sed ad libitum.

Et praeterea cum dicit animal praedicari in quid de homine, et non esse de quidditate hominis, quiro quid sit praedicari in quid; non videtur posse assignari ratio aliqua, nisi quia hoc, quod est praedicari in quid, est quedam secunda intentio applicabilis alicui, quod esi natum esse de quidditate alterius. Et praeterea cum dico, animal praedicatur in quid de homine, aut animal dicit aliquid aliud ab homine, aut praecise ipsum hominem. Si primo, non videtur posse assignari, nisi entitas animalis, quae licet sit. pars hominis, tamen praedicatur per modum totius, ut patet a Doctore in suis Universalibus. Si secundo, tunc praedicari in quid erit tantum ejusdem de seipso. Et similiter quod dicit, quod superius ex hoc dicitur praedicari in quid, quia declarat essentiam inferioris, vel declarat ipsummet inferius, vel rem importatam per inferius, quaero, cum animal quod est superius ad hominem declarat essentiam hominis, aut praecise nolificat ipsum hominem confuse, aut distincte. Non primo, quia superius non pertinet ad talem nolitam inferioris. Si seeundo, habetur intentum, quia declarare aliquid distincte, est ipsum manifestare secundum se, et secundum omnes partes essentiales, et sic sequitur, quod animal declarare distincte hominem, est cognoscere animal esse de quidditate hominis. Definitio enim est cognitio distincta secundum omnes partes definiti, ut notat Doctor in 1. dist. 36. cognoscere ergo hoininem distincte est ipsum coenoscere se- cundum omnes partes suas essentiales; et tunc quaero de definitione hominis, cui primo competat, an singulari praecise an homini ni communi Non primo, tum quia communiter assignatur definitio hominis: animal rationale, ita quod in tali definitione nullo modo includitur haecceitas; non esset ergo definitio completa hominis si praecise intelligeretur verificari de singulari, nisi in tali definitione poneretur ratio individui formalis, scilicet ipsa howcceitas, quae secundum ipsum in primo, dis. 2. q. 6. haecceitas pertinet ad quidditatem. Nec valet instantia quam adducit, scilicet quod ens dicit unum conceptum, qui non est de essentia Dei, ut pars sua essentia lis, quia tunc aliquid reale esset univocum Deo et creatura, quod ipsi negant.

Dico, quod haec instantia non est multum ad propositum suum, quia conceplus entis ex natura rei nullo modo natus est esse prior ipso Deo, ui exposui in primo, dist. 2. quast. 1. Dicitur tamen praeedicari in quid, quia accipitur praecise a quidditate, sed non est sic de natura generica vel specifica, quia illa, ut supra probavimus, ex natura rei nata est esse prior. Dico secundo, quod Deus ex sua ratione formali est singularis, ita quod ex natura rei de necessitate est in ultima actualitate, et ut sic, non potest dari quidditas prior ex natura rei singularitate, et per consequens nihil de ipso potest pr« dicari in quid, ut prius eo, ut exposui in primo, ubi supra, sed non sic est in creaturis, quia non omnia quis pertinent ad essentia m alicujus, sunt in ultima actualilate, et sic mulla potentialia praecedunt perlinentia ad quidditatem. Nec similiter valet illa instantia quam adducit, dicens quod universale, quod est unum objectum numero praedicamentale de quolibet supposito praedicatione dicente: Aoc est Aoc, non est in re secundum opinionem Scoti, et tamen dicitur praedicari in quid essenlialiter, et per se secundum Scotum. Dico, quod ideo illud tale dicitur praedicari in quid de pluribus, ex hoc solo quod applicatur naturae communi ex natura rei, quie est nata esse de quidditate inferiorum, ut supra exposui; et si non daretur talis natura, tunc praedicari in qvid de inferiori, vel esset tantum fictilium, vel tantum diceretur praedicari in quid ex sola inslitulione voluntaria, imo ex parte rei esset simpliciter idem dicere:Socrates est homo quidditative, et Socrates est Socrates.

Nec valeret dicere, ut ipse dicit, quod cum dico: Socrates est homo, quod ly homo non supponit praecise pro Socrate, quia potentialiter secundum modum loquendi Logicorum supponit pro quolibet homine, quia infertur ex quolibet, et terminus semper in talibus supponit pro eisdem, quia pro omnibus, de quibus verificatlur ista, non tamen verificatur ista: Socrates est homo, nisi pro Socrate, et non est idem dicere: Socrates est homo, et Socrates est Socrales. Dico, quod ista responsio videtur voluntaria, et multa videntur sequi inconvenientia. Primo, quia cum dico: Socrates est homo, quaero pro quo supponit; aut praecise pro Socrale; et tunc idem est dicere: Socrates est homo, et Socrates est Socrates; aut. supponit pro alio a Socrate, assignetur ille alius, sit Franciscus, et tunc quiero ut prius; aut supponit praecise pro Francisco, aut simul pro Francisco, et pro Socrale. Si secundo, tunc verificatur iste terminus homo simul pro Socrate et Francisco, et sic de aliis, et sic non poterit praecise verificari pro Socrate, quod est inconveniens. Et licet posset respondere, quod non idem est terminum supponere elt verificari, quia ly homo potest supponere pro omni homine, et tamen non verificatur de omni homine, quidquid sil, de hoc parum curo, quia dum res constat, non est vis facienda de nomine. Quiero enim cum dico: Socrates est homo, quid verificatur de Socrale in re? aut praecise res, qui? est Socrates? aut aliqua alia res, quae non est praecise Socrales. Sij primo, patet idem esse, Socratem esse hominem, et Socratrem esse Socralem. Si secundo, habetur intentum, quod homo dicat aliquid ex parte rei, quod non est praecise Socrales, et est de quidditale ejus; et si dieatur, quod ly Aomo dicit praecise alium terminum a Socrate, qui instiluitur ad praedicandum de Socrate et aliis hominibus, et tunc oportet quasrere causam, quare magis iste terminus homo praedicalur in quid de Socrate, quam iste terminus asinus. Si non assignetur aliqua causa ex parte rei, ut supra dixi, talis instilutio erit mere voluntaria.

Et quod dicit ad illam confirmationem, quod res potest distincte intelligi, nullo superiore intellecto, patet ex supradictis ad hanc responsionem nullo modo evacuare rationem.

Ad aliam responsionem de communicabili per identitatem, cum dicit, quod sola! essentia divina est communicabilis per! identitatem, hoc est praecise verum quod ipsa sola, ut singularissima communicatur tribus per identitatrem, et sic nulla ereatura hoc modo potest. communicari. Dico etiam, quod nulla creatura ex parte re! realiter potest actu pluribus communicari, non enim natura humana, ut dicit entitalem realem actualem, potest eadem esse actu in pluribus suppositis, ut patet ex supradictis, quia dum contrahitur per singularitatem aliquam, sic fit propria illi individuo, quod est impossibile ipsam esse actu in alio individuo. Dicitur tamen communicari per identitatlem pluribus individuis. ex hoc solo. quod esu indiffe- rens ad illa, et ex se ita potest esse in uno sicut in alio, nec ex se est magis deLerminatla ad unum quam ad aliud; sed dum est in uno realiter, identifica sibi hiecceitatem contrahentem, et potest pradieari de omnibus per identitatem, dicendo: Hoc est hoc, puta Franciscus est homo, Joannes est homo, et sic de aliis, quia quantum est ex parte sua natum est per se facere cum una hcceitatle unum per se individuum, respectu cujus dicit totum esse quidditativum; et similiter ex parte sua cum alia hwcceitale, ut intelligitur prior omni hseceitale, nata esset facere cum alia hescceitate, aliud per se individuum, cujus totum esse quidditalivum diceret, ut supra prolixe exposui. Et sic patet quomodo in creaturis intelligitur aliquid communicari per identitatem.

Ad illa, qui dicit respondendo ad quartum, quod non omnia, quae sunt in linea praedicamentali per se ordinata secundum superius et inferius, suat verc res extra animam. Sed hoc patet esse contra Aristotelem, qui ponit praedicamenta esse entia realia, ut patet quaento- MetaphySsicor. ubi dividit ens in decem Praedicamenta. Adilla alia, qua dicit de prwdicari univoce et quidditative, non oporLet aliter improbare, cum ex omnibus, qua supra dixi appareat eorum manifesta improbatio. Ad illas expositiones datas auctoritate — Philosophi, expresse patet non esse ad mentem Philosophi, nec credo esse necessarium pro nunc aliter adducere originalia Philosophi, sufficiunt enim illa quia adduxi supra.