Quaestio 1

COMMENTARIUS.

(a) Respondeo. Circa primam quaestionem, quae est: An in coelo sit materia, qui sit pars intrinseca coeli. Dicit Doctor quod in hoc Philosophi discordant a Theologis. Loquendo enim secundum inlentionem Philosophi, oportet negare omnem materiam in coelo, et ratio Philosophi stat in hoc: omne sempiternum est simpliciter necessarium; sed corpora cueleslia sunt sempiterna; ergo sunt simpliciter necessaria. Major patet, primo Celi et Mundi, text. com. 38. et com. 39. hoc idem patet 9. Met. text. com. 17. Et ultra, si ecclum est necessarium, ergo non habet materiam. Consequentia patet, quia materia est potentia contradictionis, et per consequens est id quo res potest esse et non esse, et hoc tolum patet 9. Met. text. com. 17. Est, inquit, nihil potentia sempiternum, ratio vero hac omnis potentia simul contradictionis est. Hxc ille. Si ergo coelum haberet materiam, tunc talis materia esset in polentia ad formam eoli et ad privationem ejus, et per consequens colum esset corruptibile, sicut ignis. Dato enim quod non esset aliquod agens extra extrinsecum, quod posset ipsum coelum corrumpere, quia colum non haberet contrarium, et omne corruptibile corrumpitur a contrario, hoc non tolleret quin intra haberet principium corruptionis, scilicet materiam, qua res potest esse et non esse, sicut ignis. Et in hoc videtur ille Averroes in iractatu de Substantia orbis, melius habere intentionem Philosophi quam alii, ponentes in ecelo materiam; nam ipse Averroes probat, quod coelum non sit compositum ex materia et forma. Vide cap. secundo: Dicamus igttur, inquit, quomodo illud corpus non. componitur ex materia et forma, sicut generabilia et corruptibilia componuntur; nulla enim potentia est in ea omnino, non enim. in quo est potentia, nisi ad duo contradicloria. Hxc ille. Et hoc probat in o cap. hoc idem capit. ultimo.

(b) Ad ostendendum tamen, etc. et hoc probat ibi Philosophus, ex hoc quod elementum habet contrarium, et coelo nihil contrariatur; et omne quod corrumpitur a suo contrario corrumpilur, qua incorrupLibilitate ostensa, oslendetur carentia materia in coelo, nzs? diceretur quod forma incorruptibilis posset necessario actuare materiam possibilem de se carere illa forma, ita quod habitudo non esset utriusque necessaria, id est, quod materia non haberet necessariam habitudinem ad illam formam, quantum est ex parte materia, quia tunc materia quantum est ex se, non posset carere tali forma, sed bene esset necessaria habitudo illius formxv ad materiam. Si enim talis forma necessario actuat materiam, tunc habet necessariam habitudinem ad ipsam; quantum ergo est ex parte materie, colum esset contingens, cum materia talis, quantum est ex parte sua, nala sit carere tali forma. Sequitur: quare non est simile de necessaria inharentia a/icujus accidentis suo subjecto, ubi necessitas est ex parte uliriusque extremi. Quia si compositum ex subjecto et accidente, est simpliciter necessarium, quia sj accidens habet necessariam habitudinem ad subjectum, necessario actuando illud, etiam subjectum habebit necessariam habitudinem ad tale accidens, quia aecidens non potest habere esse necessarium, quin subjectum ejus habeat esse necessarium, cum subjectum sit necessarium magis in actu. Sed hoc sic non sequeretur de forma et materia, quia posito quod aliqua forma haberet necessariam habitudinem ad materiam illam necessario actuando, non tamen sequitur e con(ra, cum materia, secundum mullos, non sit in actu nisi per formam, et posito etiam quod sit in actu et non per formam, adhuc tamen non videtur sequi quod haberet necessariam habitudinem ad formam.

(c) Quod si dicatur. Hic recitat unam opinionem, qua est Goffredi, quodlib. 5. q. 9. et Henrici quodlib. 4. q. 16. et etiam Thom:s, qui dicit quod materia coeli non esset ejusdem rationis cum materiis receplivis diversarum formarum, quales sunt :nateriae generabilium et corruptibilium; et sic talis materia coeli, quantum est ex se, esset simpliciter intransmulabilis ab una forma ad aliam.

Contra istam opinionem instat Doctor primo, quod non detur materia in coelo alterius rationis a materia generabilium, quia si sic, ergo essent due malerice allerius et alterius rationis; consequens est falsum, ergo et antecedens. Probatio falsitatis consequentis, quia sicut non sunt duo fines primi, nec duo efficientes primi alterius et alterius rationis; ergo nec similiter du: materie prim:e alterius et alterius rationis, nam Philosophus 12. Met. t. com. 52. concludit unitalem universi ex unitate finis, ubi sic ait: Ad unum quidem enim omnia coordinata sunt. Et in alia transtatione sic habetur: Omnia enim ordinata sunt ad invicem in respectu alicujus. Et ibi Commenltlalor habet: Apparet enim quod hoc commune est omnibus entibus. sedihicet quod omnia sunt propter unum, et quod ac. tiones eorum sunt erga illum wunwm, et est prima causa, id. est, quod illud unum esi prima causa, quemadmodum omnia qua sunt in domo propter dominum domus sunt. Wc ille. Apparet ergo, quod in universo est tantum unus finis ultimus, et si essent plures fines ultimi, essent necessario plura universa. Et si tantum est unus finis ultimus, erit etiam tantum unum primum efficiens, quia cujus est causa finalis, ejus etiam est causa efficiens; si ergo respectu totius universi est tantum una causa finalis prima, sequitur quod respectu ejusdem universi erit tantum unum efficiens primum, sed ista prolixius pateat in 1l. d. 2. parte prima. Sic similiter videtur quod ad unitalem universi sit unitas materie prim: ejusdem rationis respectu cujuscumque compositi.

(d) Item, videtur difficile assignare, etc. Si dicatur quod sit ratione forme, quia materia coeli ordinatur ad formam incorruplibllem per se et per accidens, el materia istorum inferiorum ordinatur ad formam corruptibillem. Sed hoc non videtur, quia ipsi ponunt animam intellectivam immortalem et incorruptibilem, et tamen ipsa recipitur in materia ejusdem rationis cum materia istorum inferiorum.

(e) Secundo. Hic Doctor adhuc instat contra opinionem concedendo eis istam alteritatem, et dicit quod adhuc posita tali alteritate, adhuc non sequitur ccelum esse incorruptibile, et probat sic: Illud est simpliciter corruptibile, cujus materia est in potentia contradictionis, scilicet ad formam et ad privationem ejus, hoc supra patet; sed materia coeli, quamvis sit alterius rationis a materia generabilium, et in potentia contradictionis ad formam ceoli. et ad oppositum ejus, scilicet ad privationem; patet ista, quia omne receplivum inquantum hujusmodi, est simpliciter in potentia contradictionis, scilicet ad receptum et ad oppositum ejus. Si dicatur, quod subjeclum est receplivum propriae passionis, et tamen non est in potentia contradielionis ad illam et ad privationem ejus, cum sit impossibile esse sine illa, ut patet a Doctore, dico quod subjectum passionis necessario includit illam, non ex hoc quod recipit eam, sed ex hoc quod necessario efficit illam in se, et ideo inquantum receplivum passionis. est in potentia contradielionis ad illam, sed inquantum effectivum illius necessario in se,non est in potentia contradictionis. Sed in proposito materia coli esset tantum receptiva forme coeli, et nullo modo effectiva ejusdem, et per consequens esset in potentia contradictionis ad illam, et si coelum est causa inlrinseca non esset simpliciter incorruplibile, quod est contra Philosophum in locis pr:iallegalis. Si dicatur, quod ideo materia est causa corruplibilitatis compositi, quia est in potentia ad aliam formam, hoc non est verum, sed est causa corruplbilitatis, inquantum est in potentia ad privalionem forme quam habet, et hoc expresse patet a Philosopho 9. Metaph. textu com. 17. ut supra patuit. Vide ibi Commentatorem. Et hoc etiam expresse patet 7. Mei. text. .com. 22. ubi reddit causam quare generabilia possunt esse et non esse, quia scilicet habent materiam: Omnia (inquit) qua fiunt, aut natura, aut arte, habent materiam, possibile enim, et esse ei non esse eorum, quodlibet, hxc autem est que in unoquoque materia. Hec ille. Et clarius secundum aliam transtationem, ubi sic habetur: Ei omnia qua sunl, aut a ndalura, aut. artificio, habent materiam, quodlibet enim habet potentiam ad. esse et non esse, et hoc n quolibet est maleria. Haec ibi.

Ex hoc ergo quod materia est in polentia ad formam, per quam compositum habet esse, et ad privationem ejusdem forma, per quam compositum non habet esse, dicitur compositum possibile esse et non esse; ergo ex haec solo quod materia est in potentia contradictionis ad formam, et ad privationem ejus, dicitur causa corruptibilitatis, et non per hoc quod est in potentia ad aliam formam. Et quod sic Philosophus intelligat, patet. per Commentatorem bi com. 22. ubi sic ail: In. quolibet enim eorum invenitur aliquid, quod potest recipere formam mnaturalem, aut. ar(ificialem, aul non recipere, ei quod est tale dicitur materia, et est illud ex quo est natura totius. Haec ibi.

(f) Si dicatur, quod materia in colo non est in potentia contradictionis, videlicet, quod materia coeli possit esse sub alia forma, patet, quia forma coeli coinplel totum suum appetitum, ideo enim materia est in potentia ad aliam formam, quia appelit esse sub illa, sed si ejus appelitus est totaliter satiatus, ut est sub aliqua forma, nunquam appelil esse sub alia forma.

Contra: Nulla forma complet totum appetitum maleriae suae, etc.

Sed hic oritur aliqualis difficultas, in hoc quod dicit, quod si forma continerelL virtualiter aliam formam, tunc daret actum oppositum privationi illius forms, nam anima intellectiva virlualiler continet sensitivam elt vegelativam, et tamen non videtur satiare appelitum materie, quin ipsa appelal esse sul vegelativa — vel sensitiva formaliter; similiter videtur quod conlineat etiam alias formas corporales propter sui per- tectionem, et tamen non videtur sic saliare appetitum materie quin, ipsa appetat esse formaliter sub alia forma, etiam imperfectiore: si enim sic saliaret appelitum malerie, nunquam materia appeleret esse sub alia forma, et per consequens non esset causa corruplibilitatis. Praeterea, forma mixti virtualiter continet formas elemenltares, patet, quia virtualiter continet qualitates elementoruni; ergo et formas illorum. Palet consequentia, quia conlinens virtualiter proprietatem alicujus formae, contnet etiam virlualiter illam formam, et tamen forma mixlü non sic satiat appelitum materias, quin ipsa appetal esse, puta sub forma ignis. Tertio instatur, quia Doctor videtur innuere quod forma coeli contineal virtualiter alias formas ab anima intellectiva, et per consequens, quod sic satiat appelitum materia, quod non appetat esse sub alia forma, puta sub anima sensitiva. Sed hoc non videtur; tum quia ipse /n/ra, dist. 18. expresse tenet quod nec anima sensitiva, nec vegelativa dependent a collo in essendo, ergo nec virtualiter continentur in eo; tum quia positio quod conlinerentur virtualiter, adhuc non videtur sequi quod materia coeli non appetat esse sub tali forma. Et confirmatur, quia quamvis intellectus noster habeat perfectissimau intellectionem, quam naturaliter appetit, adhuc stante tali intellectione perfectissima, naturaliter appetat aliam, et sic intrinsece et formaliter, non ita perfecte quielatur in illa, quin etiam appelet aliam. Sic videtur dicendum de materia coeli, quia ex quo habet naturalem inclinationem ad omnem formam, quamvis sit sub forma perfectissima, adhuctamen aliam appetere potest. Responsionem qure alibi.

(g) Ex hoc sequitur ulterius. Hic Doctor inferi unum, scilicet quod ex quo secundum Philosophos in coelo non est materia, sequitur coelum non posse esse formaliter animatum; et hoc probat, quia si celum non haberet materiam, et esset formaliter animatum, et tunc ipsum ccelum esset essentia liter tantum anima, el non nisi intellectiva, quia Philosophi non posuerunt ibi nisi animam intlellectivam, et ita solus intellectus erit quantus, quod non est intelligibile. Patet, quia coelum est quantum formaliter, et sic quanlilas esset formaliter in anima intellectiva, el per consequens anima intellectiva essel realiter divisibilis in infinitas partes ad divisibilitatem quantitatis, sicut et caro habens quantitatem formaliter, est divisibilis in infinitas partes carnis, ut supra patuit. d. 2. q. nona.

Vel in colo prater animam, qua est de essentia coli erit aliquid aliud per se perfectibile per animam, et ita erit ibi potentia passiva et potentia contradictionis. Palet, quia omne perfectibile ak aliquo realiter distincto est in potentia receptiva, sive passiva ad illud, et in potentia contradielionis respectu illius, et ita celum non erit sempiternum el necessarium, ut patet per dictum Philosophi, nono Met. text. com. l7. Unde sive Philosophus, etc. Videtur statim recedere a prima positione praehabita, quae positio est, quod in coelo non est materia.

(h) Quidquid sit de Averroe, qui videlur velle coelum esse animatum formaliter, ut patet de subslantia orbis, mon dicamus Aristotelem recessisse a positione prima, qui est, quod in coelo non est materia. /Vec verba ejus cogunt haec sibi imponere, etc. Et talis non est nisi t:nica unius orbis, Et pro hoc est Philosophus 8. Physic. text. com. c. 40. qui motum ex se distinguit in duo, quorum unum est molum tantum, et reliquum movens lantum, Illud distineuibile est compositum ex duobus unitis, scilicet movente mobili, et hoc vere movet, et illud vere movetur; sed in nobis anima non movel, sed est ratio movendi tantum, ut patet per Philosophum /ertio de Anima, quia est formo moli, sed in coelo movens, nec per se, nec per accidens movetur, et tamen si esset forma coli, tunc per accidens moveretur ad motum coeli.