Lectio 102, de Libertate

Contra tamen istam opinionem arguit Albertus quia secundum dicta diversitas animarum non provenit ex diversitate suorum corporum patet quia intellectus non est in corpore nec dependet ab ipso nec inhaeret ei igitur diversitas graduum quantum ad activitatem intellectus non potest Reduci ad dispositionem corporum ex eo quod intellectus non est in corpore nec dependet a corporali dispositione corporis, et per consequens etiam quia non immergitur corpori nec impeditur a corpore in sua dispositione nobili, igitur oportet quod huiusmodi diversitas reducatur in causas agentes et per consequens oportet dicere alterum duorum, vel quod diversitas procedit ab eadem intelligentia vel a diversis, non ab eadem secundum illos quia Avicenna supponit in sua metaphysica quod ab eodem principio non possunt produci immediate diversa et super isto principio fundavit multas errores et alii philosophi similiter ergo diversi intellectus sunt tantum differentes quod possunt producere diversa Relinquitur, igitur quod a diversis, vel intellectus sunt diversarum specierum et sic sequitur inconveniens quod homines non sunt eiusdem speciei, si dicatur quod ab intelligentibus eiusdem speci diversitas proveniat tunc sequitur quod eius eiusdem speciei procedunt a causis differentibus specie quod est contra unam suppositionum illorum.

Secundo, Albertus arguit introducendo opinionem Averrois quia datis duabus animalibus quarum una habet potentiam supra totam naturam et corruptibilium, et alia habet potestatem secundum movendum corpus in quo est, tunc sequitur quod illi homines sunt diversarum specierum, nam per tam differentes operationes arguitur differentia specifica inter res quia intellectus in supremo gradu posset producere asinum, et alius existens in infimo gradu non, igitur differunt specie.

Tertio ipse arguit per Aristotelem in Xmo Ethicorum ponentem intellectum nedum esse formam hominis, immo ponit hominem esse intellectum nam ut ipse ait ibidem, homo est maxime intellectus, nam ut hoc intelligeretur Guillelmus Parisiensis et Hugo de Sancto Victore dicunt quod forma concurrit identice cum composito, et hoc modo imaginatur plures de unione hypostatica quod tres naturae concurrant idemptice ad constitutione suppositi dei.

Sed ultra istas rationes adduntur aliae duae nam secundum istam positionem non est forma hominis constitutiva quia de ratione formae constitutivae est quod ipsa sit pars compositi, sed huiusmodi intellectus non potest esse pars compositi nisi sit in composito et nisi informet illud et ei inhaereat et igitur alia erit forma humana specialiter constitutiva ipsius hominis.

Confirmatur quia ex quo intellectus non est in corpore nec immersus remanente forma alia constitutiva tunc illud quod remanabit erit iustitiam et compositum nec erit rationale quia illa forma non est intellectus, igitur non erit rationalis natura, sed praecise brutalis.

Secundo huiusmodi intellectus ex quo non esset pars constitutiva quaeritur qualiter denominatur homo intelligens quia intellectio nec inhaeret homini nec parti eius nec immutat vitaliter hominem nec eius partem igitur illa non denominabit hominem concretive intelligentem nec cognoscentem sed solum intellectum qui nec est homo nec pars eius et eodem modo arguitur de agendo quia illa activitas non communicaretur homini nec parti eius nec esset pars hominis sed solum intellectui communicaretur qui est distinctus et extrinsecus homini nam quantumcumque magna activitas communicaretur intelligentiae orbis lunae denominatio activitatis non augeretur in Sorte pater quia illa intelligentia est ei extrinseca, et sic diceretur quod gradus activitatis correspondens intellectui est impertinens homini qui non est pars eius. et in fine capituli Albertus concludit quod positio Avicennae non habetur per eius philosophiam quia omne agens communiter agit in passum distans per aliquod medium.

Unde et anima prius agit in medium agat in lapidem extrinsecum, deinde etiam antequam agat in organa quibus motis movetur corpus mobile et sic voluntas non agit immediate per solum imperium sine hoc quod agat in aliquod medium.

Unde finaliter concludit Albertus dicendo sic fabula videtur dictum Avicennae et Algaseri quia nec consonat philosophiae per Avicennam traditae, nec veritati. Ex quo apparet quod Avicenna et Algasar non sunt secuti in hac parte philosophiam, sed vulgi corruptelam.

Ubi notandum quod principalis causa motiva illius fuit ad salvandum mirabilia quae fiebant tempore suo et ante per apostolus et christum facta, et illa credidit resolvere ad fatum, nam secundum eum causa prima non agit libere sed naturaliter, et ideo non potest aliter agere quam agat secundum naturae cursum institutum, et ideo omnia quae contingebant secundum ipsum contingebant naturaliter, et sic credes miranda quae facta sunt resolvit ad excellentiam perfecti et separati a corporibus passionibus.

Ex hoc potest consurgere potestas faciendi miracula quae fecerunt christus et apostoli sui sancti, tamen si bene fuisset materia resoluta Avicenna facilius cecidisset in lumen fidei. Nam probabilius est ponere primam causam liberam nec indigere concursu alicuius causae secundae ad alicuius effectus productionem sed illam habere puram quia hoc dicit eius summam perfectionem nam ex hoc fuisset consecuta possibilitas incarnationis christi et creationis mundi et aliorum miraculorum et in hoc esset maior veritas quam in opinionem avicennae.