Lectio 82, de Caritate

Ex Regimine atque principatu caritatis in Regno animae respectu operum virtuosorum et operationum deliberatarum infertur quod non stat existentem in gratia ex ignorantia invincibili adorare creaturam adoratione latriae, ut in casu, qui solet communiter poni de angelo tenebrarum figurato in angelum lucis.

Casus non esse possibilis existenti in caritate, quia formaliter repugnat caritati inclinare ad idolatriam vel iudicium erroneum, sicut dictum est de fide quod ei Repugnat assentire falso. et per consequens illa adoratio fieret ex culpa si fieret et contra caritatem, vel nulla esset adoratio caritate existente in illo.

Secundo quia caritas est unctio de omnibus docens. ideo in illo casu cum causaret iudicium suspensivum vel dubitativum antequam exiret in actu adorationis.

et conformiter respondendum est de omnibus casibus positis de ignorantia invincibili, quia respectu talium caritas numquam inclinaret, quia sunt mala ut de adoratione praefecta vel de illo, qui crederet accedere ad uxorem propriam, et tamen fornicaretur cum aliena muliere. dicitur quod caritas in illo casu induceret iudicium suspensivum[?] aut dubitativum vel non exiret in actum.

Secundo sequitur quod non est possibile aliquem existentem in caritate esse perplexum inter duo mala.

Tertio sequitur quod omnis deliberata actio contra fidei articulos repugnat caritati, quia ipsa caritas est unctio[?] docens de omnibus, igitur occurrente materia fidei non stat aliquem deliberate elicere Iudicium erroneum concurrente caritate, quia ipsa caritas est fidei afficiens animam et eam illustrans.

Nec inclinat ad assentiendum falso quia ipsa dirigitur immediate a spiritu sancto.

Quarto sequitur contra Holcot, dicentem quod stat aliquos cum sanctitate vitae errare in fide et non habere fidem ad quam expresse tenetur, ut apparet de Cypriano et multis aliis, qui tenuerunt multas haereses, et nihilominus fuerunt sancti.

Quibus respondendum quod si tenuerunt haereses, hoc fuit quia non erant pro tunc in caritate, scilicet, ante eorum sanctitatem, ut petrus, qui peccavit et David et post ea Iustificari sunt.

Secundo potest dici quod non fuit assertio deliberata, sed opinio illorum fuit inducta ex apparentia sophistica, et isto modo licitum ex caritate errare in multis materiis, sicut utrum deus potest supremam speciem creare, hoc dicere vel eius oppositum non inducit moralem turpitudinem, sed assertio vel negatio absoluta esset simpliciter illicita.

Quintum corollarium, sicut se habet caritas respectu virtutum aliarum, quia est quaedam forma aliarum virtutum, ut ab illa effectus aliarum virtutum dependeant, et ita spiritus sanctus se habet respectu caritatis. nam spiritus sanctus est caritati vita et eam actuat, et sine concursu specialis assistentiae non posset exire in actum.

Et ista propositio ex multiplici radice posset probari et maxime per auctoritates.

Unde ambrosius super lucam super illo verbo, praeibit ante illum in spiritu et virtute helye[?], dicit quod spiritus sanctus et virtus, quae est caritas inseparabiliter coniunguntur sic quod caritas non posset agere sine ipso, immo ipsa habet spiritum vivificantem eam.

Secundo patet ex augustino in libro de natura et gratia, ubi dicit quod per hoc differt sanitas medici a sanitate spirituale, quia medicina sanante cessat eius operatio et non sit de spiritu sancto vel caritate, quia continue animam fovet, elevat, et illuminat.

Sexto sequitur quod per carentiam assistentiae spiritus sancti caritas Redderetur mortua et informis pro similitudinem comparationis fidei ad caritatem, quia sicut per carentiam caritatis, fides Redditur mortua et informis, ita per carentiam spiritus sanctus, caritas redderetur mortua et informis.

Ex quo sequitur septimo non esse impossibile fieri vitiosum de virtuoso absque acquisitione vel deperditione alicuius. patet quia stante tota multitudine habituum nullo Remoto per subtractionem spiritus sancti caritas, redderetur mortua. igitur corollarium verum, quod subiectum Reddatur vitiosum apparet, quia cupiditas semper manet sublata caritate non ut ad incommunicabile bonum convertatur, sed ut ad communicabile bonum adhaereat, igitur.

Octavo sequitur quod caritatis essentia non absolute culpae repugnans et incompossibilis, quia substracto spiritu sancto nullo modo Repugnat culpae illarum qualitatum Remanens ex sua conditione intrinseca eo quod ipsa essentialiter non est virtus.

Nono sequitur quod non videtur repugnantia quod caritas semel habita numquam exidat quantumcumque quis peccaret. non tamen hoc dicitur de lege statuta, sed non videtur esse evidenter contra fidem unum vel Relicum opinari, et huiusmodi opinionis videtur fuisse beatus bernardus in libro de amore dei, ubi dicit quod petrus negando christum non amisit caritatem, sed caritas in eo obstipuit, et ita de david dicitur quando commisit adulterium.

Decimo sequitur quod caritatem esse intrinsece indivisibilem, extensive et intensive. est probabile, quod extensive satis omnis concordant, quod intensive apparet, quia posset salvari quod eadem caritas secundum proportionem maioris assistentiae spiritus sancti vel minoris diceretur intendi et remitti, et anima magis et magis vivificatur secundum quod caritas ei assistit magis vel magis, igitur posset salvari intensio vel Remissio quia caritas quantum est de se est mortua quantum ad operationem nisi spiritus sanctus ei assistat specialiter, sed secundum proportiones vivificationis caritatis poterit in maiores operationes et minores secundum quas ipsa dicitur intendi et remitti.

Undecimo sequitur quod quamquam caritas non Realiter intendatur vel augeatur respectu cuiuscumque virtutis ex caritate eliciens actum efficitur virtuosior et pronior respectu effectus meritorii. et respectu cuiuscumque alterius virtutis.

Duodecimo sequitur quod exercendo caritatem circa materiam temperantiae aequaliter proficitur circa materiam fortitudinis vel iustitiae. patet quia talis proficit in virtute caritatis, quae de se habet quamlibet materiam virtutis pro obiecto et cuiuslibet virtutis materiam capit, ut in illam exeat in actum. igitur realiter quis per caritatem fit pronior ad bene operandum.

Tredecimo sequitur quod licet caritas sit originalis iustitia perfectior, tamen cum influentia generali ipsa caritas minus perficeret potentiam quam iustitia originalis.

Prima pars est clara, quia caritas elevat potentiam ad nobiliores actus.

Et in statu innocentiae iustitia originalis non sufficiebat ad actus meritorios, ideo oportebat caritatem dari et haberi ad meritoriae operandum.

Secunda pars probatur, quia cum influentia dei generalis iustitia originalis inclinaret inferiores potentias ad obediendum superibus et redderet subiectum virtuosum et Refrenaret potentias sensitivas et caritas cum generali influentia esset mortua, nec haberet imperfectionem, et illud non diceret imperfectionem in caritate, immo arguit caritatem esse causam spiritualem et supernaturalem praeexigentem causationem spiritus sancti quo sublato aufertur causalitas quantum ad executionem.

Quartusdecimo sequitur quod esse caritatis non est essentialis denominatio. patet quia per solam extrinsecam spiritus sanctus assistentiae carentiam, et tunc non esset caritas, nec illa caritas denominaret subiectum carum.

Quintusdecimo sequitur quod caritas non infert subiectum esse carum necessario, scilicet, non sequitur caritas informat hoc subiectum, igitur illud est carum. nec sequitur econverso iste est carus, igitur habet caritatem creatam, quia illa quae concurrunt de communi lege sic se habent quod nullum illorum sufficit simpliciter, sed requiritur interna dei acceptio.

Prima est quod aliqua est forma creata, quae ex natura Rei et necessitate cadit sub dei complacentia.

Secunda est forma, cuius assistentia in anima redditur[?] eam deo gratam, ex divina acceptatione formaliter effecitve non procedit.

Tertia propositio forma, qua anima redditur deo grata est habitualis dilectio, quae a deo infunditur, nec potest ex puris naturalibus acquiri.

Confirmatur etiam per unam ratione Scoti qua ipse probat relationes, quia si sufficerent deus et creatura ad gratificandum creaturam, tunc sequitur quod quotienscumque ponerentur deus et creatura. ista propositio esset vera 'creatura est grata', sed ista propositio de angelo dicta a 'angelus est deo gratus', non Requiritur, nisi deum et angelum, igitur istae Res, deus et angelus, sufficerent ad Reddendum creaturam dignam vita aeterna, nisi Requiritur relatio distincta vel caritas. et in isto casu oportet aliquid creati ad gratificandum creaturam et antequam aliqua Res denominetur grata. consequentur posset argui contra illud quod dicebatur de activitate et influentia caritatis respectu aliarum virtutum, quia si sic, tunc caritas esset prior in ordine aliarum causarum. igitur posset in effectum sine concursu causae inferioris, quia secundum theologos habitudo causarum essentialiter ordinatarum inter se est quod causa superior potest in effectum sine concursu inferioris, licet aliter imaginati fuerit philosophi.

Secundo intendat Sortes dilectionem sui usque ad gradum prohibitum sive sit respectu sui sive respectu alius, ut dicitur de angelo malo, qui dilexit gradu non debito. unde sic intendat sic Sortes gradum usque ad prohibitum, tunc sic vel caritas concurrit sine alia causa vel nunc non concurrit, et sic Sortes diligendo usque ad gradum prohibitum potest mereri et intendatur continue dilectio quod veniat ad illum gradum prohibitum, ergo si sit, ita sequitur quod caritas aget se sola versus illum gradum prohibitum, quia voluntas non sufficiebat in Remissiori caritate, igitur nec in intentiori, igitur oportet dicere quod caritas vel concurrit usque ad gradum prohibitum vel non concurrit effective.

Tertio si sic, sequitur quod caritas posset exire in actum in carentibus usu rationis, quia ex quo ipsa non dependet a voluntate, quia est superior, nec est impedimentum ex parte carnis seu corporis, tunc sequitur quod caritas exiet in actum meritorium.

Quarto arguitur, quia stante conatu uniformi voluntatis in infinitum augeretur gratia vel intenderetur, quia in eodem instanti in quo caritas concurrit ad actum meretur actum gratiae, et huiusmodi actu meretur anima augmentum gratiae, et illa infunditur secundum meritum, et illa addita anima habet aliquid caritatis quod non habebat ante, et tunc anima mediante illa caritate agit ad merendum aliam gratiam, et sic procedendo in infinitum sequitur quod gratia potest augeri usque in infinitum.

Quinto arguitur caritas est maioris perfectionis quam cupiditas sed cupiditas vincit voluntatem ad malum, igitur caritas vincit voluntatem ad bonum et cetera.