Text List

Donate

Table of Contents

Only show available transcriptions

Sentences Commentary

Principia

Principium I

Principium II

Principium III

Principium IV

de Fide

Lectio 1, De fide

Lectio 2, De fide

Lectio 3, De fide

Lectio 4, De fide

Lectio 5, De fide

Lectio 6, De fide

Lectio 7, De fide

Lectio 8, De fide

Lectio 9, De fide

Lectio 10, De fide

Lectio 11, De fide

Lectio 12, De fide

Lectio 13, De fide

Lectio 14, De fide

Lectio 15, De fide

Lectio 16, De fide

Lectio 17, De fide

Lectio 18, De fide

Lectio 19, De fide

de Notitia

Lectio 20, de Notitia

Lectio 21, de Notitia

Lectio 22, de Notitia

Lectio 23, de Notitia

Lectio 24, de Notitia

Lectio 25, de Notitia

Lectio 26, de Notitia

Lectio 27, de Notitia

Lectio 28, de Notitia

Lectio 29, de Notitia

Lectio 30, de Notitia

Lectio 31, de Notitia

Lectio 32, de Notitia

Lectio 33, de Notitia

de Fruitione

Lectio 34, de Fruitione

Lectio 35, de Fruitione

Lectio 36, de Fruitione

Lectio 37, de Fruitione

Lectio 38, de Fruitione

Lectio 39, de Fruitione

Lectio 40, de Fruitione

Lectio 41, de Fruitione

Lectio 42, de Fruitione

Lectio 43, de Fruitione

Lectio 44, de Fruitione

Lectio 45, de Fruitione

Lectio 46, de Fruitione

Lectio 47, de Fruitione

Lectio 48, de Fruitione

Lectio 49, de Fruitione

Lectio 50, de Fruitione

Lectio 51, de Fruitione

Lectio 52, de Fruitione

Lectio 53, de Fruitione

Lectio 54, de Fruitione

Lectio 55, de Fruitione

de Trinitate

Lectio 57, de Trinitate

Lectio 58, de Trinitate

Lectio 59, de Trinitate

Lectio 60, de Trinitate

Lectio 61, de Trinitate

Lectio 62, de Trinitate

Lectio 63, de Trinitate

Lectio 64, de Trinitate

Lectio 65, de Trinitate

Lectio 66, de Trinitate

Lectio 67, de Trinitate

Lectio 68, de Trinitate

Lectio 69, de Trinitate

Lectio 70, de Trinitate

Lectio 71, de Trinitate

Lectio 72, de Trinitate

Lectio 73, de Trinitate

Lectio 74, de Trinitate

Lectio 75, de Trinitate

Lectio 76, de Trinitate

Lectio 77, de Trinitate

Lectio 78, de Trinitate

Lectio 79, de Trinitate

de Caritate

Lectio 80, de Caritate

Lectio 81, de Caritate

Lectio 82, de Caritate

Lectio 83, de Caritate

Lectio 84, de Caritate

Lectio 85, de Caritate

Lectio 86, de Caritate

Lectio 87, de Caritate

Lectio 88, de Caritate

Lectio 89, de Caritate

Lectio 90, de Caritate

Lectio 91, de Caritate

Lectio 92, de Caritate

Lectio 93, de Caritate

Lectio 94, de Caritate

de Libertate

Lectio 95, de Libertate

Lectio 96, de Libertate

Lectio 97, de Libertate

Lectio 98, de Libertate

Lectio 99, de Libertate

Lectio 100, de Libertate

Lectio 101, de Libertate

Lectio 102, de Libertate

Lectio 103, de Libertate

Lectio 104, de Libertate

Lectio 105, de Libertate

Lectio 106, de Libertate

Lectio 107, de Libertate

Lectio 108, de Libertate

Lectio 109, de Libertate

Lectio 110, de Libertate

Lectio 111, de Libertate

Lectio 112, de Libertate

Lectio 113, de Libertate

Lectio 114, de Libertate

Lectio 115, de Libertate

Lectio 116, de Libertate

Lectio 117, de Libertate

Lectio 118, de Libertate

Lectio 119, de Libertate

Lectio 120, de Libertate

Lectio 121, de Libertate

Lectio 122, de Libertate

Lectio 123, de Libertate

Lectio 124, de Libertate

Lectio 125, de Libertate

Lectio 126, de Libertate

Lectio 127, de Libertate

Lectio 128, de Libertate

Lectio 129, de Libertate

de Incarnatione

Lectio 130, de Incarnatione

Lectio 131, de Incarnatione

Lectio 132, de Incarnatione

Lectio 133, de Incarnatione

Lectio 134, de Incarnatione

Prev

How to Cite

Next

Lectio 67, de Trinitate

Propositiones

1

Pro declaratione maiori materiae heri tactae ponam aliquas propositiones.

Prima propositio

2

Prima conclusio: impossibile est formam actuare materiam vel informare et non tendere in subsistentiam in quam materia et forma vivuntur vel ordinantur. patet quia hoc est de influxus formalis integritate, ergo absque huiusmodi habitudine non stat esse influxum formalem.

3

Sequitur primo quod tendentia formae in subsistentiam in quam materia et forma ordinantur non non est de genere causae finalis, licet subsistentia sit finis formae et forma tendat in subsistentiam tamquam in finem non tamen huiusmodi tendentia reducitur ad genus causae finalis. Patet quia haec est de integritate causalitatis formalis et influxus formalis, ergo non est de integritate finis prout finis distinguitur ab aliis generibus causarum nisi secundum generalem modum prout finis dicitur esse causa causarum.

4

Sequitur primo quod proprie loquendo materia non debet dici quid nec quale nec quantum, quantum est de quidditate alias tenui quod est extra totam latitudinem specierum substantialium. et extra totam latitudinem graduum specificorum substantialium, quantum est de aliis quod nec sit nec quale nec quantum. Patet quia denominationes concretive non sistunt in materia, nec in forma, sed principaliter ordinantur in subsistentiam in quam tendunt materia et forma.

5

Ex quo patet quod, licet materia sit subiectum caliditatis, non tamen proprie dicitur causanda, Sed eius subsistentia, ut ignis vel illud quod est eius subsistentia, et ita proportionaliter de forma.

6

Et ex hoc sequitur quod illa distinctio de subiecto inhaesionis et de subiecto denominationis non videtur omnino necessaria. Nam ad recipere denominationem concretivam non oportet habere rationem subiecti, immo est impertinens quia denominatio concretiva competit subsistentiae principali in qua materia et forma ordinantur, et ideo stante omnimoda unitate subiecti stat quod eadem qualitas successive denominet diversa ut si eadem qualitas maneat in generato quae fuit in corrupto, tunc ibi est idem subiectum quia eadem materia, et tamen prius illa qualitas denominat unum elementum vel compositum. et postea aliud elementum vel mixtum. et tamen illud elementum vel compositum non est subiectum illius qualitatis, et sic subiectum est impertinens ad hoc quod aliqua denominatio concretiva competat alicui subsistentiae principali.

7

Sequitur quod proprie loquendo forma non debet denominari fieri vel generari nam huiusmodi denominationes, scilicet, fieri et generari competunt subsistentiae et composito. Et ad istud propositum locutus est Aristoteles, ut potest videri ex processu commenti et processu eius.

8

Ulterius patet fundamentum quare dicitur quod actiones et passiones sunt suppositorum. Unde et Aristotles videtur ab anima remonere praedicata concretiva, ita quod proprie non attribuitur animae quod sic vel sic operetur sed mediante anima compositum dicitur sic vel sic operari.

9

Patet ulterius veritas illius opinionis Cyrlli Alexandrini episcopi, qui contra Nestorium procuravit determinationem huius veritatis Virgo Gloriosa genuit deum et est realiter mater dei sine addito, nam tota actio quae terminabatur ad humanitatem debet attribui subsistentiae principali, et illa est deus, ergo proprie deus denominatur genitus et non illa humanitas christi, sed magis proprie ipsum suppositum vel persona divina, ideo proprissime[?] concedendum quod Virgo Gloriosa genuit deum et quod ipsa est mater dei.

10

Ulterius advertendum est quod quaedam sunt formae quae non constituunt aliquod unum substantiale ut formae accidentales, licet secundum aliquod constituant aliquod compositum accidentale, ita quod ex formis accidentalibus et compositis substantiali fiat unum compositum accidentale formae substantiales vero proprie constituunt unum, ita quod ex unione formae ad materiam resultat una substantia, et res quidditativa.

11

Ex quo sequitur quod nulla forma accidentalis potest esse pars alicuius entitatis, quia nec materialis nec formalis. utrum tamen de potentia absoluta duo accidentia possint sic disponi quod unum se habeat per modum potentiae et aliud per modum actus et quod ex illis duobus fiat unum est alia quaestio, utrum autem de potentia dei absoluta ex duabus substantiis indivisibilibus posset fieri unum, sic quod una per modum actus se habeat et alia per modum potentiae est etiam alia quaestio, tamen prima facie videtur quod non, quia potentialitas materiae dicitur esse pura potentia et totale suum esse est tendentia in aliud et ex hoc consurgit quod cum potentialitate ipsius cum forma quae est eiusdem tendentiae constituatur unum tertium suppositum. Ita probabile est quod solius pure potentiae est concurrere materialiter ad constitutionem alicuius quidditatis.

Secunda propositio

12

Alia propositio: si tendentia in subsistentiam principalem materiae vel formae reduceretur ad causam finalem. et ad modum per quem res monentur in finem, ut si staret formam materiam informare et nullum compositum constituere. Patet nam et constitutio compositi et subsistentiae principalis consurgit ex huiusmodi tendentia. Ex qua tamen a posteriori arguuntur consurgere denominationes concretivae, sicut patuit in lectione praecedenti. Et quod primum staret in illo casu, ubi forma informaret materiam, et tamen non constitueret compositum. Patet quia esset habitudo ad finem non ultimum, ideo esset substractibilis, ut deductum est in prima distinctione, ergo deus posset huiusmodi tendentiam suspendere qua suspensa tolleretur ratio supponit vel subsistentiae, ergo vel non communicarentur denominationes concretivae vel materiae primae communicarentur praedicata quidditativa et denominaretur homo vivens, et sic de aliis denominationibus.

Tertia propositio

13

Alia propositio: quamvis totum illud quod est perfectionis in influxu formali vel materiali deus posset supplere quantum ad effectum, hoc tamen non potest in eodem genere, sed solum in alio. Probatur nam quantum ad illud quod est perfectionis in influxu formali vel materiali reducitur aequivalenter ad causam efficiente et ad aliquam operationem vel motum quae quid perfectio potest per causalitatem effectivam a deo suppleri, non tamen in eodem genere causae, quia deus non potest concurrere in genere causae materialis vel formalis.

Quarta propositio

14

Alia propositio: quamvis influxus materialis respectu educationis formae sit quodam modo formae productivus et formae productae conservativus, nihilominus tamen in eodem genere causae non potest a deo suppleri.

15

Prima pars patet, nam secundum philosophiam et fidei non contradicit materia respectu formae habet aliqualem influxum eductivum praeter potentiam pure receptivam. ponit enim Aristoteles et illi, qui ponunt novarum formarum eductiones formas educi de potentia materiae modo ista potentia materiae debet imaginari quid influxus materialis, qui non est pure receptivus, sed magis activus, ut sic loquar licet enim non sit de genere causae efficientis habet tamen rationem causalitatis effectivae quantum ad effectus positionem in esse.

16

Modo secunda pars dicit quod, licet deus quantum ad illud quod est perfectionis potest supplere influxum materialem, non tamen hoc potest concursu positivo eiusdem generis concursu materiae de cuius potentia forma educitur. Consequenter inferunt alii quod, licet huiusmodi concursus materialis respectu eductionis formae sit limitatus et parvae perfectionis per naturam, tamen causalitatem creatam vel creabilem potest suppleri, saltem illud est multorum opinio, scilicet omnium dicentium quod vix creativa non est creaturae communicabilis. Unde imaginatio illorum stat in hoc quod talis est dependentia formae, quae educitur de potentia materiae quantum ad influxum materialem quod sine illo cum influentia dei generali non posset effectus causari.

Opinio Adam: utrum potentia creativa sit creatura communicabilis?

17

Et istam opinionem videtur tenere Adam in principio quarti, ubi inquit utrum potentia creativa sit creaturae communicabilis?

18

Consequenter imaginandae sunt habitudines materiae respectu formae.

19

Prima poneretur eductiva et secundum hoc esset quaedam perfectio et enuntiabilia[?] materiae respectu formae producibilis et per eundem influxum per quem forma est eductiva de potentia materiae. materia est ipsius formae conservativa, et quantum ad hoc videtur materiae modus perfectionis.

20

Alia est habitudo materiae ad formam ut sibi inhaereat forma et iterum quantum ad hoc dicit de Rippa quod maiorem perfectionem dicit in materia quam in forma quia inhaerere alteri est quodam modo ab eo dependere.

21

Tertia habitudo est informationis, et de hiis habitudinibus ponit de Rippa quod una potest esse sine alia. Sed in hoc contradico sibi quia dico quod habitudo inhaesionis et informationis sunt idem. Unde De rippa ponit quod stat formam educi de potentia materiae, et tamen sibi non inhaerere et hoc concedo quia concursus eductivus cum influentia generali est sufficiens ad positionem rei in esse.

Contra Adam: anima humana inhaeret sibi eam informat

22

Consequenter ponit quod anima humana non inhaeret, et contra hoc pono istam propositionem: licet anima humana non educatur de potentia materia, et sic quantum ad hoc non habeat habitudinem inhaesionis ad materiam, inhaeret tamen sibi et eam informat. nam inhaesio et tendentia in subsistentiam sunt illa quae sunt de integritate informationis.

Instantia

23

Contra istud posset instari nam materia prima habet talem habitudinem respectu animae humanae quod vi illius est ipsius animae conservativa. nam ex proportione qualitatum primarum et earum complexione salvatur inhaesio ipsius ad materiam, ergo et eius eductio.

Responsio ad instantiam

24

Respondendum est quod in forma duplex est conditio[?]: una est appetitus communicationis suae perfectionis. secunda est appetitus subsistentiae principalis et ex utroque istorum consurgit quod forma appetit materiam non tamquam perfectionem aliquam, sed tanquam medium se communicandi. etiam pro unione ipsius ex qua constituitur subsistentia principalis ad quam principaliter influxus formalis ordinatur. et ideo anima habet materiam tanquam ab ea non perficiatur quamvis etiam ab ea non dependeat.

25

Ex quo sequitur sicut alias intuli quod deus non potest formaliter influere quia influere formaliter dicit tendentiam in aliam subsistentiam modo divinae immensitati et actui purissimo repugnaret in aliud tendere, quia illud in quod tenderet haberet rationem meliorum quod summae immensitati repugnat.

26

Secundo influere formaliter dicit carentiam rationis suppositibilis, sed istud est impossibile deo. Licet enim quaelibet creatura sit de suppositibilis divina, tamen essentia necessario subsistit in quolibet trium suppositorum suorum.

27

Tertio quia influxus formalis quantum ad speciem formarum dicit partialem entitatem et rationem constitutivam sive partialitatem totalis, modo deo repugnat concurrere ad esse partem alicuius substantiae totalis.

28

Quarto quia influxus formalis dicit gradum limitatum quaelibet enim forma ad extra producibilis est quaedam portio limitata vel in latitudine entium contenta. et si daretur suprema licet haberet infinitas perfectiones adhuc esset limitata, quia esset dependens creabilis et multas alias haberet imperfectiones, ergo ratione formae est influere secundum limitatum modum quod Deo repugnat.

Corollarium: Quod Deus non poterit materialiter influere

29

Sequitur ulterius quod deus non potest materialiter influere. Patet ex dictis per easdem causas, sicut de influxu formali assignatis et a fortiori de materiali cuius influxus incomparabiliter est imperfectior quam influxus formalis, ergo si influxum formalem non posset deus supplere ratione imperfectionis a fortiori nec influxum materialem potest supplere ratione suae imperfectionis.

Quod in unione hypostatica Verbum non habet habitudinem materiae

30

Sequitur ulterius quod in unione hypostatica verbum non habet habitudinem materiae. Patet quia, licet doctis propter facilitatem doctrinae dicant verbum habere rationem materiae in illa benedicta unione propter similitudinem quia sicut, si accidens alicuius subiecto inhaereat communicat suo subiecto esse tale, sic est de humanitate christi respectu verbi quod vi illius communicationis verbum denominatur homo, et sic humanitas se habet per modum formae vel accidentis et quantum ad modum explicandi modus est verus. Exempla tamen ponuntur non quod vera sint, quia, ut dictum est, Receptio perfectionum et denominationum concretivarum non consurgit ex habitudine materiae quia de ratione materiae non est recipere huiusmodi denominationes, sed de ratione subsistentiae principalis inquam tam materiam quam forma ordinantur.

31

Ex hoc sequitur quod verbum nec habitudinem habet in illa unione hypostatica materiae vel formae, sed subsistentiae principalis. Et ideo huiusmodi unio est principalis ad unam personam terminata et non ad aliam. ubi est advertendum quod concursus causalitatis dei ad extra est communis cuilibet trium personarum, ita quod non stat aliquam personarum effective concurrere ad alicuius effectus productionem in esse quin quaelibet etiam concurrat ex eo quod opera trinitatis ad extra sunt indivisa, nec etiam in genere causae finalis stat unam personam concurrere quin et quaelibet. Si etiam poneremus quod deus posset influere in genere causae formalis huiusmodi influxus esset indivisus, et ita de materiali. Ideo illa unio hypostatica non est reducibilis ad aliquod genus causae, sicut in nobis et de ratione suppositarum, et cum hoc est personalis. Ideo divisus est, ideo competit uni personae et non alteri.

Quod materialium vel formalium non est ordo nec subordinatio essentialis

32

Sequitur ulterius quod licet sic ordinatio et subordinatio causarum efficientium et finalium essentialium cuius utriusque latitudinis deus semper tenet primum gradum causarum, tamen materialium vel formalium non est ordo, nec subordinatio essentialis. primum est satis evidens. secundum patet quia aliqua causa secunda concurrit formaliter influendo, et tamen deus, nec aliqua creatura, creatura perfectior concurrit in eodem genere causae.

33

Ex quo patet quod influxus formalis creatus non dependet ab influxu formali increato in eodem genere, eodem modo dicendum est de influxu materiali quod influxus materialis creatus non dependent ab influxu increato eiusdem generis, quia nullus influxus increatus potest esse de aliquo duorum generum praedictorum. utrum autem inter influxus formales et etiam materiales creatos sit ordo vel aliqua subordinatio, de hoc difficultas est inter doctores, quae reducitur ad philosophiam, quia si sit subordinatio inter formales influxus erit viceversa ad subordinationem in causis efficientibus, nam ultima forma quae est constitutiva compositi, si poneretur multiplicatio formarum substantialium, sicut multi ponunt secundum praedicata quidditativa et poneretur numeris formarum substantialium correspondenter ad numerum praedicatorum quidditativorum. tunc ultima forma esset perfectior et quanto ascendendo forma esset generalior tanto esset imperfectior.

34

Verbi gratia in homine anima intellectiva esset perfectior forma animalitatis, et forma animalitatis esse perfectior forma corporeitatis, et sic continue ascendendo semper generalior et communior forma esset imperfectior simile est in subordinatione causarum materialium ut, scilicet, materia prima sit simplex elementum. deinde ex elementis componuntur aliquae materiae antequam veniatur ad materiam aptam pro receptione formarum mixtorum perfectiorum. Ideo Rasis ponit duodecim elementa. primo ponit materiam primam, deinde ponit elementum simplicia insensibilia nobis, et postea ponit illa sensibilia quae nos vocamus elementa et postea numeralia et mixta imperfecta ex quibus generantur mixta perfecta.

35

Et isti consequenter imaginantur quod formae substantiales elementorum imperfectiorum etiam mixtorum Remanent in mixtis perfectis et semper resolutio est ad hoc quod ultimum semper est imperfectius.

36

Quantum est in subordinatione causarum efficientium quia semper universalior est perfectior, verum est quod communis opinio est ad contrarium, scilicet, quod non sit nisi unica forma in uno composito, quod non sit etiam nisi unica materia, qualificatur tamen diversimode a qualitatibus primis et secundum quod magis qualificatur secundum qualitates unius elementi quam alterius secundum hoc aliud elementum dicitur denominari in constituto non quod realiter forma eius substantialis remanet in composito. Et sic patet de influxu materiali et formali a deo remonentur.

37

Et in responsione ad rationes aliqua poterunt dici quae transeo pro nunc, etc.

PrevBack to TopNext

On this page

Lectio 67, de Trinitate

Propositiones

Prima propositio

Secunda propositio

Tertia propositio

Quarta propositio

Opinio Adam: utrum potentia creativa sit creatura communicabilis?

Contra Adam: anima humana inhaeret sibi eam informat

Instantia

Responsio ad instantiam

Corollarium: Quod Deus non poterit materialiter influere

Quod in unione hypostatica Verbum non habet habitudinem materiae

Quod materialium vel formalium non est ordo nec subordinatio essentialis

A LombardPress Viewer

Peter Plaoul, Commentarius in libros Sententiarum, de Trinitate, Lectio 67, de Trinitate Edit on Github

Powered by SCTA Data