Caput 2

Caput secundum docet, quidnam nomen aut Dnodi aut concilij hoc sane loco significet.

PIhil dubium erat, quin synodi vel concilij nomiMne, eadem quippe res est, patres semper nostri intellexerint sacerdotes, praesertim episcopos, in locum vnum congregatos, vt causas eas scilicet definirent, quae ad ecclesiae siue fidem seu mores pertinerent. At Lutherani nouum concilium volunt omnibus retro seculis inauditum, vbi de fidei quaestione iudicent, non episcopi & sacerdotes, sed rhetores & laicorum turba, qui non via & ratione, sed verbis & clamore praeualeant. Verum huiusmodi errorem facillimum est eripere. Tota enim fidelium ecclesia congregari non potest: & vt posset quidem, non expedit tamen, vt ad indisciplinatum vulgus disciplinae nostrae controuersiae referantur. Quod si ad rempublicam vel in pace vel in bello continendam stultum esset, concitatae & ineruditae plebis consilium requirere, stultum quoque est, ac multo etiam magis, velle vt in grauissimis de fide quaestionibus populi consensionem atque iudicium requiramus. Ac si populus in rebus temporarijs tuto & pru¬ denter magistratuum curae, diligentiae, consilio, sese tradit, nec ferendis legibus quicquam sibi aut consilij aut auctoritatis vendicat, cur plebem hi Christianam incitant, vt suis nolit rectoribus se committere, sed per, gat in consessum illum admittit vbi causae omnino publicae, non a priuatis hominibus, sed a publicis ecclesiae magistratibus transipendae sunt? Non sumus, inquiunt, adeo rudes & tardi, vt velimus aut totam plebem in concilium cogi, quod esset amentiae, aut doctrinae quae stiones ad indoctum vulgus referri, quod esset stultitiae. Sed id cupimus, quod & merito & optimo iure cupimus, vt nec sacerdotes imperiti in concilium veniant. & si qui laici sacrarum literarum periti sint, sunt autem plurimi, hi ad synodum euocentur: & siue sacerdotes siue laici, deligantur viri prudentia ac sapientia celebres, quorum consilio res omnes ecclesiae publicaque negotia gerantur.

Quoniam non decet, vt in his, quae religionis sunt, irreligiosus episcopus laico pio anteferatur, aut in his quae sunt doctrinae, laico docto ante stet sacerdos indoctus. Sed quod de ignaris episcopis calumniantur, id in confutatione argumentorum explic ibimus: nam & hoc primo iam capite inter caetera obiectum. Quod vero dicunt selectos e plebe viros in synodum cogendos esse, errant in eo turpissime, nec intelligunt qualis sit reip. Christianae facies & forma a Christo instituta. Qua de re satis abundanter multis voluminibus ab Alberto Pighio alijsque Catholicis disputatum est. Nunc vero cum Lutheranis ego non pugno, vtrum omnes fideles sacerdotes sint, non, vtrum foeminae a Christo sint ad ecclesiae munia & sacrorum administrationem admissae: quoniam huiusmodi quaestiones non sunt praesentis operis & instituti. Tantum dico, non foeminas, non laicos, sed solos sacerdotes & episcopos oportere in concilium cogi. Veniam, inquit dominus Moysi, ad te in caligine nubis, vt audiat me populus loquentem ad te, & credat tibi in perpetuum. Descende & contestare populum, ne forte velit transcendere terminos, & pereat ex eis pluiima multitudo. Sacerdotes quoque, qui accedunt ad Dominum, sanctificentur: & ascendes tu & Aaron tecum, &c. In hanc ergo formam Christus per Episcopos & Sacerdotes populum Christianum instituit: nec plebei ascendere ad consultandum cum sacerdotibus debent, sed piaescriptis terminis contineri. Sed ais, Moyses sacerdos non erat. Et tamen ille docebat populum, relioionisque quaestiones finiebat. At primum, nego Moysen sacerdotem non fuisse. Moyses, inquit, & Aaron in sacerdotibus eius. Psalmo nonagesimooctauo. Item non modo obtulit Deo munera & immolauit: verum etiam Aaron & filios eius consecrauit. Sacerdos igitur erat. Illud Leuitici octauo diserte explicatum est. Deinde dato mihi legissatorem alium, dato ducem & prophetam a Deo constitutum. Dato hominem, cuius verbis Deus tantum auctoritatis dederit, & tunc ego fortasse dicam eiusmodi virum, etiam si laicus sit, cum sacerdotibus consulendum. Sed illud vni Moysi concessum est. Transferri itaque passim in alios non debet. Nam quid proprie in controuersijs finiendis legissator ipse praescripserit, planum in lege & expeditum est. Si difficile, ait, & ambiguum apud te iudicium esse prospexeris, venies ad sacerdotes Leuitici generis, &c. sequerisque sententiam eorum, nec declinabis ad dexteram nec ad sinistram. In ambiguis ergo quaestionibus ad sacer dotes populus habet currere, in eorumque iudicio requie scere. Adde huc illud Aggaei, interroga sacerdotes legem. Adde etiam illud Malachiae, labia sacerdotis custodient scientiam, & legem requirent ex ore eius: quia angelus Domini exercituum est. Nec in veteri Testamento olum ea praescripta forma est in controuersijs finiendis praecipiendaque doctrina: sed in nouo etiam asseruatur, vt in vtraque iuxta re populus ab episcoporum sacerdotumque lagijs & iudicio pendeat. Nam, quod ab episcopis percipienda euangeliij doctrina sit: testis est Paulus ad Ephe. 4. inquiens: Et ipse dedit quosdam quidem Apostolos, quosdam autem Pruphetas, alias vero Euangelistas, alios autem pastores & doctores, & c. Quo loco Paulus, cum Apostolos, Prophetas, Euangelistas, quasi in tres classes di stribuisset, pastores tamen & doctores seuere sane atque prudenter re ipsa confusos, sola cogitatione distinxit, vt ijdem esse in ecclesia qui &pasceret & docerent intelligerent. Sed in his verbis lapsa consuetudo deflexit de via, sensimque eo deducta est, vt alios pastores, alios doctores intelligeret, qua nulla pernicies maior Christianorum vi tae potuit afferri. Apostolus autem penes Episcopos vt regendi, ita quoque pascendi ac docendi auctoritatem esse voluit. Attendite, inquit, vobis & vniuerso gregi, in quo vos Spiritus sanctus posuit episcopos regere ecclesiam Dei. Et rursum ad Timotheum, & Titum, non alios episcopos, alios doctores, sed eundum episcopum docto remque, praescripsit. Ac per Hieremiam Dominus, dabo, in quit, pastores, qui pascent vos scientia & doctrina. Doctrina igitur euangelica a pastoribus ecclesiae expectanda est, quos & episcopos esse & doctores tradidit Paulus. At vero, quod episcoporum ac sacerdotum etiam sit de fidei controuersijs decernere, Actorum 15. capite tradit Lucas. Cum enim venissent Paulus & Barnabas & quidam alij Hierosolymam, suscepti quidem sunt ab ecclesia, quae erat Hierosolymis, sed cum proposita esset quaestio, conuenerunt, ait, non foeminae, non iuuenes, non laici: sed apostoli & presbyteri videre de verbo hoc. Quod si Petrus vt mentes Antiochenorum dubitantium Synodi auctoritate firmarentur, non fideles omnes, sed solos presbyteros cum Apostolis congregandos existimauit, quid est, quod nos in ecclesiae grauissimum coetum mulierculas, lanios, coquos, sartores, conuenire cupiamus? Scimus enim apud Lutheranos, huiusmodi multos sacrarum sibi literarum scientiam assumere. Praeterea, cum in dubium venit, quaenam pascua sint ouibus permittenda, quae contra vetanda, pastorum ea consultatio est, non ouium. Ec clesiae igitur pastoribus huiusmodi causas Dominus demandauit. Praeterea, claues regni coelestis Christus non vulgo passim, sed Apostolis eorumque successoribus concessit, vt in cap. firmiter, de sum. tri. dicitur: nec enim quae alterius & loci & temporis sunt, ea nunc probare debemus, in clauium autem potestate eaedem res sunt, aperire & soluere, claudere & ligare, quemadmodum vel ipse Chri stus Matth. 16. c. explicuit. Soluere ergo quaestiones circa fidem exortas, ligareque fideles expleto iam iudicio ad credendum, non quorumlibet est, sed eorum tantum, qui vt claudendi & aperiendi, ita ligandi soluendique au ctoritatem habent. Confirmat autem hoc vel maxime, quoe ea impedimenta tollere, quibus ianua regni coelorum clau ditur, clauium munus est proprium. Ignorantiam igitur fidei, quae sine dubio in eiusmodi impedimentis est, ij proprie tollent, quibus claues concessae sunt. Accedit ad haec, quod Apostolus ad Rom. 1O. coelos esse intellexit Apostolos, cum eis illud aptauit, In omnem terram, &c. Apostolorum ergo, & eorum qui Apostolis successere, proprium erit illustrare caeteros, ac vi sua populum continere. Quod si coeli illustrationes tollis, quibus omnia, quae terra parit, maturata pubescunt: infoecunda haec maneat necesse est, ac vere iuxta nomen suum arida. Atqe etiam, si tenebrae operient terram & caligo populos, non has alij discutient, quam quibus a Christo dictum est, vos estis lux mundi. Qui vero, quod superiorum est munium, inferioribus in ecclesia tribuunt, hi similes sunt, vt si qui aut in terra vim illustrandi ponant, aut in pedibus vim cernendi. Sed quoniam de his fusius & accuratius ab alijs disputatum est, satis fuerit haec nos pauca breuiter attigisse. Nec est profecto cur maiorem in hac re lucem defideremus, quam non ratio modo, sed perpetuus etiam ecclesiae vsus fecit esse perspicuam. Non enim patrum memoria, nisi episcopi & presbyteri in concilium vocantur. Nec hi omnes, sed qui pastores ecclesiae & rectores sunt. Episcopi enim, quos anulares nostri vocant, sine causa aliquando in synodum sunt admissi. Sed nihil mirum. Nam & sine causa in ecclesia sunt. Verum haec alias. Nunc complectar quod proposui breui. Sane, nisi me opinio fallit, sicut nec simplices presbyteri, ita nec anula res isti Episcopi quidem in synodum cogendi sunt. Totum quippe ecclesiastici concilij negocium non ordinis, sed iurisdictionis potestate transigitur. Ferre namque, sententiam, soluere aut ligare, absque iurisdictione nemo po test. Constat autem patres in synodo aut leges de moribus dare populo, aut de fidei quaestionibus iudicare: quo rum neutrum sine ligandi soluendique iure sacerdos facit. Sed vtcunque haec habeant, errant certe in media luce Lutherani, qui synodum aliter quam episcoporum & sacerdotum collectione definiunt. Errat quoque turpiter pueriliterque Bucerus, cum ait, in synodum ecclesiae non debere cogi, nisi Dei filios. Primum enim, si solum Dei filij synodum ecclesiae faciunt, quaero an conuenire debeant vltro non vocati, an potius futurus sit aliquis, cuius euocentur imperio. Si vocati in concilium veniant, ecquis, rogo, ille futurus est, qui veros Dei filios internoscat? Sin vltro venient, quisque ergo de se iudicium feret, & suae bonitatis opinione fretus in concilium sese ingeret?: Sed vt de se coniecturam habeat, quomodo reliquos iustos esse & sanctos intelliget? Atque vt huiusmodi hominum insaniam apertius deprehendas, finge in Republica vnaqualibet ciues, qui sua & sponte & auctoritate se congregent ad censendum de legibus, de ma gistratibus, de religione, idque eo quisque audacius, quo magis virtuti suae & studijs fidit. Num talis Reipub. forma & species non a Solone dico aut Licurgo, sed ab vlloomnino cordato homine probaretur? Non igitur ea confusio ac perturbatio in ecclesiae synodum inferenda est, quam ne in vicis quidem & oppidulis homo sanae mentis admitteret. Nisi forte in illam insaniam recidamus, vt pu temus, hominem, simul atque Dei filius esse desijt, potestate quoque regendi, pascendi, iudicandi, ligandi, soluendi esse destitutum. Quod quidem quale sit, non est huius operis ostendere, sed in Repub. prophana animaduerti potest: vbi ciuium tamen vel probitas vel improbitas non adeo obscura est, vt non queat aliquando facile deprehendi. Id quod in Christiana repub. non perinde facile est, cuius scilicet praecipua virtus, qua filij Dei & nominatur & sunt, occultissima est. Non enim qui in manifesto Indaeus est, nec quae in manifesto in carne est circuncisio, sed qui in abscondito Iudaeus est, & circuncisio cordis in spiritu non litera, cuius laus non ex hominibus, sed ex Deo est. Quamobrem si charitate amissa, potestas item publica amitteretur, dici non potest, quantis tenebris ecclesia esset circumfusa. De quo argumento, & nos superiore libro disseruimus, & alij plerique disseruerunt multo copiosius, nos quasi praetereuntes haec diximus, vt lectores intelligant, quod ad praesentem locum satis est, episcopos etiam malos in synodum congregandos, vt qui potestatem pascendi, iudicandi, ligandi, soluendi, non amiserint. Lutheranos itaque ab hoc quidem sermone remo ueamus: ipsi autem intelligamus, synodi ecclesiasticae no men non quosuis, sed pastores & pontifices ecclesiae complecti in vnum locum congregatos, vt de causis ecclesiasticis, hoc est, de moribus, fide, religione pronuncient.