Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Quaestio 1 : An Deus sub ratione abyssali, vel absoluta subiiciatur in sacra scriptura
Quaestio 2 : Vtrum Theologia sit scientia
Quaestio 3 : An euidens notitia credibilium possit viatori communicari
Quaestio 4 : An theologia viatoris proprie
Distinctio 1
Quaestio 1 : An quippiam aliud a Deo possit esse obiectum ordinatae fruitionis
Quaestio 3 : An beatus vnica dumtaxat ratione in obiectum beatificum tendat
Quaestio 4 : An vti proprie voluntati conueniat.
Distinctio 2
Quaestio 1 : An possit demonstratiue concludi unum tantum Deum esse
Quaestio 2 : An Trinitas diuinarum personarum cum summa unitate sit compossibilis.
Distinctio 3
Quaestio 1 : An notitia Dei, qua ipse esse cognoscitur, sit humano intellectui naturaliter inserta.
Quaestio 2 : An imago Diuinae Trinitatis reperiatur in homine
Distinctio 4
Quaestio 1 : An Generatio proprie dicta reperiatur in diuinis.
Distinctio 5
Quaestio 1 : An filius in diuinis de substantia patris generetur.
Distinctio 6
Quaestio 2 : An Pater necessitate, seu voluntate filium genuerit.
Distinctio 7
Quaestio 1 : An potentia generandi in diuinis notionaliter accipiatur.
Distinctio 8
Quaestio 1 : An in Deo sit aliqua composito
Quaestio 2 : An anima intellectiua sit tota in toto, et tota in qualibet parte.
Distinctio 9
Quaestio 1 : An pater sit prior filio.
Distinctio 10
Quaestio 1 : An spiritus sanctus procedat per modum voluntatis.
Distinctio 11
Quaestio 1 : An spiritus sanctus a solo patre procedat.
Quaestio 2 : An spiritus sanctus distingueretur a filio si non procederet ab eo.
Distinctio 12 et 13
Quaestio 1 : An filii generatio sit prior spiratione spiritus sancti.
Distinctio 14
Quaestio 1 : An spiritui sancto conueniat temporalis processio
Distinctio 15
Quaestio 1 : An cuilibet personae diuinae conueniat mitti
Distinctio 16
Quaestio 1 : An species, quibus nobis spiritus sanctus apparuit, fuerint reales.
Distinctio 17
Quaestio 1 : An in caritate existens euidenter cognoscere possit se in illa existere.
Quaestio 2 : An habitus caritatis possit augeri.
Distinctio 18
Quaestio 1 : An donum in diuinis notionaliter dicatur
Distinctio 19
Quaestio 1 : An una divina persona sit in alia.
Distinctio 20
Quaestio 1 : An divina omnipotentia Dei filio perfecte conueniat.
Distinctio 21
Quaestio 1 : An haec proposito vera sit, videlicet, solus Pater est Deus.
Distinctio 22
Quaestio 1 : An aliquod nomen a nobis Deo impositum proprie conueniat Deo.
Distinctio 23
Quaestio 1 : An persona in diuinis pluraliter praedicetur.
Distinctio 24
Quaestio 1 : An in diuinis sit verus numerus
Distinctio 25
Quaestio 1 : An persona de Deo, et creaturis aequiuoce dicatur.
Distinctio 26
Quaestio 1 : An personae diuinae relationibus distinguantur.
Distinctio 27
Quaestio 1 : An tot res poni debeant in diuinis, quot relationes
Distinctio 28 et 29
Quaestio 1 : An principium per respectum ad intra in diuinis admittatur
Distinctio 30
Quaestio 1 : An relatio Dei ad creaturam praecedat relationem creaturae ad Deum.
Distinctio 31
Quaestio 1 : An aequalitas in diuinis sit realis relatio.
Distinctio 32
Quaestio 1 : An pater diligat se spiritu sancto.
Distinctio 33
Quaestio 1 : An relativa proprietas in diuinis differat realiter ab essentia.
Distinctio 34
Quaestio 1 : An diuina persona ab essentia diuina realiter differat.
Distinctio 35
Quaestio 1 : An divina essentia sit obiectum divinae cognitionis
Distinctio 36
Quaestio 1 : An mala in Deo ideam habeant.
Distinctio 37
Quaestio 1 : An substantia quaelibet spiritualis loco existat
Distinctio 38 et 39
Quaestio 1 : An scientia Dei causet res
Distinctio 40
Quaestio 1 : An possibile sit praedestinatum tandem non saluari.
Distinctio 41
Quaestio 1 : An reprobatio precibus sanctorum impediri possit
Distinctio 42 et 43
Quaestio 1 : An in Deo sit potentia.
Distinctio 44
Quaestio 1 : An Deus uniuersum potuit facere melius
Distinctio 45 et 46
Quaestio 1 : An diuina voluntas sit causa creaturarum.
Distinctio 47 et 48
Quaestio 1 : An Deus velit aliquid de nouo.
Liber 2
Distinctio 1
Quaestio 1 : An principium primum esse unum possit demonstrari.
Quaestio 2 : An mundus ab aeterno libere potuerit produci.
Distinctio 2
Quaestio 1 : An aeuum a tempore realiter differat.
Quaestio 2 : An caelum empyreum sit luminosum
Distinctio 3
Quaestio 1 : An angeli sint compositi
Distinctio 4 et 5
Quaestio 1 : An angeli fuerunt creati beati.
Distinctio 6
Quaestio 1 : An angelus in primo instanti suae creationis peccare potuit.
Distinctio 7
Quaestio 1 : An daemones occulta cordium hominum cognoscant.
Distinctio 8
Quaestio 1 : An angelus motum causare possit in rem exteriorem.
Distinctio 9
Quaestio 1 : An Angeli superiores illuminent inferiores.
Distinctio 10 et 11
Quaestio 1 : An Angeli ad homines in hac militante ecclesia degentes mittantur.
Distinctio 12
Quaestio 1 : An materia duratione antecesserit cuilibet formae.
Distinctio 13
Quaestio 1 : An lumen in medio sit forma realis
Distinctio 14
Quaestio 1 : An caelum sit causa horum inferiorum.
Distinctio 15
Quaestio 1 : An res mixtae sint productae de terra, et aqua
Distinctio 16
Quaestio 1 : An Imago in creatura reperiatur
Distinctio 17
Quaestio 1 : An anima intellectiua sit forma substantialis hominis.
Distinctio 18
Quaestio 1 : An corpus Euae praefuerit in costa Adae.
Distinctio 19
Quaestio 1 : An homo virtute creationis diuinae acceperit immortalitatem.
Distinctio 20
Quaestio 1 : An si homo in Paradiso permansisset, absque peccato filios procreasset.
Distinctio 21
Distinctio 24
Circa textum
Quaestio 1 : An intellectus agens spectet ad liberum arbitrium
Distinctio 25
Quaestio 1 : An liberum arbitrium cogi possit
Distinctio 26 et 27
Quaestio 1 : An gratia sit virtus.
Distinctio 28 et 29
Quaestio 1 : An homo mortali culpae obnoxius, satis se ad habitualem gratiam praeparare valeat.
Distinctio 30 et 31
Quaestio 1 : An originale crimen rationem culpae retineat.
Distinctio 32 et 33
Quaestio 1 : An poenae ex originali culpa inflictae aeque ab omnibus hominibus participentur.
Distinctio 34
Quaestio 1 : An malum causetur a bono
Distinctio 35 et 36
Quaestio 1 : An culpa quaelibet in actu consistat.
Distinctio 37
Quaestio 1 : An peccati actio secundum quod huiusmodi sit a Deo effectiue
Distinctio 38
Quaestio 1 : An voluntas sua libertate possit simul plures fines intendere.
Distinctio 39
Quaestio 1 : An peccatum in intellectu potius, quam in voluntate esse dicatur.
Distinctio 40 et 41
Quaestio 1 : An actus quispiam indifferens reperiri possit
Distinctio 42
Distinctio 43 et 44
Quaestio 1 : An peccatum aliquod sit simpliciter irremissibile
Liber 3
Distinctio 1
Quaestio 1 : An, si homo non peccasset, filius Dei humanam naturam assumpsisset.
Quaestio 2 : An plures personae divinae possint assumere unam naturam creatam.
Distinctio 2
Quaestio 1 : An persona divina naturam irrationalem assumere possit
Distinctio 3
Quaestio 1 : An Beata virgo fuerit concepta in peccato originali
Distinctio 4
Quaestio 1 : An beata virgo fuerit vera, et naturalis mater Domini nostri Iesu Christi.
Distinctio 5
Quaestio 1 : An humanae naturae vnio cum verbo diuino differat ab assumptione eiusdem verbi.
Distinctio 6 et 7
Quaestio 1 : An in Christo sint duo supposita.
Distinctio 8
Quaestio 1 : An in Christo duae filiationes reperiantur.
Distinctio 9 et 10
Quaestio 1 : An Christus secundum quod homo adorandus sit adoratione latriae.
Distinctio 11
Quaestio 1 : An Christus sit creatura.
Distinctio 12
Quaestio 1 : An Christus potuerit peccare.
Distinctio 13
Quaestio 1 : An in Christo fuerit plenitudo gratiae.
Distinctio 14
Distinctio 15 et 16
Quaestio 1 : An in Christo cum tormentorum dolore steterit gaudium beatae fruitionis.
Distinctio 17 et 18
Quaestio 1 : An in Christo plures sint voluntates.
Distinctio 19 et 20
Quaestio 1 : An omnes homines beneficio passionis Christi a quocunque malo satis fuerint liberati
Distinctio 21 et 22
Distinctio 23
Quaestio 1 : An fides si virtus.
Distinctio 24 et 25
Quaestio 1 : An fidei possit subesse falsum.
Distinctio 26
Quaestio 1 : An spes in superiori animae portione subiective esse possit
Distinctio 27 et 28
Quaestio 1 : An habitus caritatis sit virtus
Distinctio 29 et 30
Quaestio 1 : An recto caritatis ordine Deum super omnia diligere teneamur.
Distinctio 31 et 32
Quaestio 1 : An in caritate constitutus possit eam amittere.
Distinctio 33
Quaestio 1 : An virtutes morales in patria permaneant
Distinctio 34 et 35
Quaestio 1 : An Spiritus Sancti dona vitam actiuam magis, quam contemplatiuam respiciant.
Distinctio 36
Quaestio 1 : An morales virtutes sint connexae inter se
Distinctio 37 et 38
Quaestio 1 : An mendacium quodlibet diuino praecepto adversetur.
Distinctio 39 et 40
Quaestio 1 : An quodlibet iuramentum sit peccatum.
Liber 4
Distinctio 1
Quaestio 1 : An sacramenta novae legis creatricem in se virtutem contineant
Quaestio 2 : An sacramentum possit diffiniri.
Quaestio 3 : An circumcisio ullam in se contineat efficaciam ad originalem noxam penitus abolendam.
Distinctio 3
Quaestio 2 : An Ioannis baptismus fuerit sacramentum
Distinctio 3
Quaestio 1 : An expressa verborum prolatio sit de necessitate baptismi
Distinctio 4
Quaestio 1 : An baptismi effectus aeque cunctis conueniat baptizatis.
Distinctio 5
Quaestio 1 : An ministri malitia baptismi effectus in suscipiente huiusmodi sacramentum frustretur.
Distinctio 6
Quaestio 1 : An Puer existens in utero baptizata matre characterem recipiat
Distinctio 7
Quaestio 1 : An confirmatio gratiam conferat.
Distinctio 8
Quaestio 1 : An Eucharistia sit dignissimum sacramentum.
Distinctio 9
Quaestio 1 : An in peccato mortali existens, mortaliter peccet Eucharistiam sumendo.
Distinctio 10
Quaestio 1 : An corpus Christi pluribus in locis possit reperiri.
Distinctio 11
Quaestio 2 : An Eucharistia vnum sit sacramentum.
Distinctio 12
Quaestio 1 : An accidentia specierum in Eucharistia subsistant absque subiecto.
Quaestio 2 : An accidentia specierum in Eucharistia manentia sint corruptibilia.
Quaestio 3 : An expediat homini frequenter accedere ad Eucharistiam.
Distinctio 13
Quaestio 1 : An minister malus recta intentione consecrandi consacret
Distinctio 14
Quaestio 1 : An poenitentia sit moralis virtus.
Distinctio 15
Quaestio 1 : An homo sine caritate pro mortali crimine Deo satisfacere possit
Distinctio 16
Quaestio 1 : An contritio, confessio, et satisfactio sint partes poenitentiae.
Distinctio 17
Quaestio 1 : An contritionis dolor omnium maximus esse debeat.
Quaestio 2 : An homo de necessitate salutis singula quaeque peccata teneatur confiteri.
Distinctio 18
Quaestio 1 : An clauium potestas usque ad culpae ac poenae remissionem protendatur.
Distinctio 19
Quaestio 1 : An sacerdotes, soli clauium potestate potiantur.
Distinctio 20
Distinctio 21
Quaestio 1 : An ea, quae per confessionem audiuntur celanda semper fuerint
Distinctio 22
Quaestio 1 : An peccata per poenitentiam deleta recidivantis ingratitudine rursus redeant
Distinctio 23
Quaestio 1 : An extrema vnctio sit sacramentum.
Distinctio 24
Quaestio 1 : An ordo sit sacramentum.
Distinctio 25
Quaestio 1 : An ordinator pecuniam exigens ab ordinatis sit Simoniacus.
Distinctio 26
Quaestio 1 : An matrimonium sit sacramentum
Distinctio 27
Quaestio 1 : An peracto matrimonio alter coniugum inuito altero religionem ingredi possit
Distinctio 29 et 30
Quaestio 1 : An voluntatis coactione matrimonium impediatur.
Distinctio 31
Quaestio 1 : An actus coniugalis concubitus ob tria coniugii bona satis a peccato excusetur
Distinctio 32 et 33
Distinctio 34
Quaestio 1 : An impedimentum aliquod dissoluat matrimonium iam contractum.
Distinctio 35 et 36
Distinctio 37 et 38
Quaestio 1 : An ordo sacer, seu continentiae votum matrimonium impediat.
Distinctio 39 et 40
Distinctio 41 et 42
Quaestio 1 : An affinitas Matrimonium impediat.
Distinctio 43
Quaestio 1 : An resurrectio mortuorum naturaliliter sit possibilis.
Distinctio 44
Distinctio 45
Quaestio 1 : An in hac vita degentium suffragi defunctorum animabus prosint
Distinctio 46
Quaestio 1 : An misericordia et iustitia reperiantur. in Deo.
Distinctio 47
Quaestio 1 : An Christus solus iudicaturus sit in postremo iudicio.
Distinctio 48
Quaestio 1 : An peracto postremo iudicio corpora coelestia realiter alterari poterunt
Distinctio 49
Quaestio 2 : An beati nude videant diuinam essentiam.
Quaestio 3 : An animarum beatitudo maior extiterit post earum corporum resumptionem, quam ante.
Distinctio 50
Quaestio 1 : An animae humanae corporibus exutae, quicquam quam eorum, quae hic sunt, intelligant.
Quaestio 2 : An Homo simul beatus, et damnatus esse possit
Quaestio 3 : An Deus sub ratione entis infiniti sit subiectum in theologia viatoris.
Circa textum
ED IT AEISSVS VocEM SVAM. Abacuch. Vt supra patuit distinguendo verba iam dicta, Magister in quarto senten tiarum libro considerat lurimorum infirmorum ef ficacissimam curationem. Ex eccato enim primorum parentum totum genni humanum iacebat aegrotum, variisque aerumnis, innumeris quoque miseriis saucitatum, testante P. Aug. in lib de expositone svmboli sermone primo, vbi sic ait, Ad hoc facti sumus vt creaturis ceteris dominaremur: sed per eccatum in primo homine lapsi sumus, & in mortis here ditatem omnes deuenimus, facti sumus humiles, mortales, impleti sumus timoribus, erroribusque: & hoc merito eccati, in quo merito, & reatu nascitur omnis homostam etiam aerumnam, laborem, & miseriam consideranlsido. in principio libelli de cedula svnonvma Ciceronis in persona dolentis hominis flebiliter lamentatur sic dAnima mea in angustiis est, spiritus meus aestuat, cor meu sluctuat, angustia animi affligit me, circundatus sum malis, circumsaeptus erumnis, circumclusus aduersis, obsitus miseriis, opertus inselicitate, oppressus anxietate, nusquam reperio tanti mali praefugium, tanti doloris inuenio argumentum. lam dicto igitur modo toto genere hu mano ab Hierusalem descendente in Hierico, a latronibus spoliato, in naturalibus vulnerato, & plagis multis impositis, seminiuo tandem relicto, hunc languidum dum transiret sacerdos, & leuita, lex, scilicet naturae, & lex Mosaica: nulla tamen cura sanitatis suit adhibita; Sic enim lex infirmitatem prodidit: quod tamen nullam contulit sanitatem. Vltimo superuenit verus Samaritanus, qui tam animarum, quam corporum dignoscitur esse custos, verbum scilicet incarnatum, a patre in mundum destinatum, pro nostro sanando languore, vinum infundens, & oleum vulneribus semiuiui, vinum scilicet doloris, & compunctionis contra praesumptionem, & oleum dulcoris, & consolationis contra desperationem: gene autem praemittitur vinum, quod est vulneris pur¬ gatiuum, ante ipsum oleum, quod est carnis mollificatiuum, & cicatricis superductiuum: quia, sicut ait Hicronvmus in epistola ad Pacomium, & Oceanum. non est fidelis medicus, qui ante digestam putredinem superducit vulneri cicatricem: Et quia infuso vino, & oleo, debita requiritur vulneris alligatio, ideo idem Samaritanus sacramentorum fascia ligauit praedicta vulnera, sicut tangit Magister in principio istius
uarti libri, dicens, Samaritanus vulnerato appropinuans curationi eius sacramentorum alligamenta adhibuit: quia contra peccati originalis, & actualis vulnera sacramentorum remedia Deus instituit. Huiusmodi autem curatio notatur in verbis principaliter introductis cum vltimo subinfertur suam. Et quia pronomen relatiuum de se non significat, nisi in quantum coniungitur ei, quod refert: ideo oportet me hic replicare Iy vocem, & secundum hoc de iam dicta curatione virtuosis. sima potest exponi illud Dsal. Ecce dabit voci suae vocem virtutis, date gloriam Deo super lsracl, magnificentia eius, & virtus eius in nubibus. In quibus veris satis expresse tangitur materia quarti libri. De tribus enim principaliter in hoc libro determinatur: Primo enim Magister ostendit peccatorum remissionem, & gratuitorum donationem fieri per sacramentalem inluentiam. SE CVND o mortuorum resurrectionem, & obstinatorum condemnationem per iudicialem sententiam. Et tertio beatorum fruitionem, & ipsorum illu strationem per supernaturalem refulgentiam. Ex istis tribus clausulis in isto quarto sententiarum libro descriptis, somo languens, & debilis, quasi quadam nobilissima me dicina mire restauratiua in perfectissima reponitur sanitate. Ad cuius intellectum est aduertendum, quod ad noc quod aliquis infirmus perfectam sanitatem consequa tur, tria sunt necessaria: nam primo radices infirmitatis debent lextirpari. Secundo fanatus a non santtis debet sequestrari. Tertio adiumentis sanitatis debet roborariHaec autem quo ad infirmum hominem fiunt in praemissis; nam homo languens, & debilis ab infecta qualitate totali er liberatur per sacramentorum collationem, a suspecta ocietate iudicialiter separatur per meritorum discussionem, & in perfecta sanitate aeternaliter confirmatur per corpo ris, & animae glorificationem. Istorum primum notatur in au¬ ctoritate iam assumpta cum praemittitur. DAEIT voci SVA VOCEM VIRTVTIS. SECVNDVM, Cum posi ponitur. MA GNIFICENTIA EIVS, ET VIRTVS EIVS INNVD IPVS. TERTIVM, Cum medio sub infertur. DATE SFORIAM DFO SVPER ISRAEI.
Dico ergo primo, quod in prima parte istius quarti libri tractatur de peccatorum remissione, & gratuitorum donatione, & monstratur, quomodo haec fiant sacramentorum collatione, qua infirmus homo ab insecta qualitate totaliter liberatur. Et hoc notatur in verbis praemissis cum dicitur. DAEIT voe1 SV2 vocEM VIRTVTIS. luxta enim doctrinam Beati Augustini super loan. quando verbum accedit ad elementum, & fit sacramentum tunc Deus dat vici suae triplicem virtutem contra triplicem humani generis infirmitatem; puta, virtutem purgatiuam contra concupiscentiae prauitatem; virtutem alluminatiuam contra nescientiae caecitatem: & virtutem roboratiuam contra impotentiae debilitatem. Ratione primi dicit Dsal. Vox domini super aquas, Deus maiestatis intonuit, dominus super aquas multas. Ratione secundi dicitur ibidem. Vox domini intercidentis fiammam ignis, vox domini concutientis desertum, & commouebit dominus desertum Cades. Ratione tertii dicitur eodem Psal. Vox domini praeparantis ceruos, & re- uelabit condensa, & in templo eius omnes dicent gloriam: Scitis enim, quod proprium aquae officium est purgare, ignis illuminare; & cerui ad fontem aquae viuae cum desiderio properare. Quorum primum respondet virturi purgatiuae. Secundum illuminatiuae. Tertium confortatiuae. Applicationes huiusmodi patent: ideo transeo, & eas gratia breuitatis omitto. Dixi secundo, quod in se cunda parte huius libri quarti tractatur de mortuorum resurrectione, & obstinatorum condemnatione, & monstratur, quomodo haec fiant meritorum discussione, qua iam sanatus homo a suspecta societate iudicaliter separatur. Et hoc notatur in verbis praemissis, cum dicitur.
MA GNIFICENTIA ELVS, ET VIRTVS EIVS IN NVEIEVS. Sicut enim recitat Magister dist. 48. istius quati libri, in hora extremi iudicii dominus apparebit in nubib ex opposito montis Qliueti super valle losaphat, & tunc magnificentia suae liberalitatis apparebit in bonorum retributione, quibus a dextris suis assistentibus dicet. Venite benedicti patris mei, percipite regnum, quod vobis paratum est ab origine mundi. Sec virtus suae iustitiae, & aequitatis apparebit in malorum condemnatione, quibus ad sinistram suam constitutis iudiciali sua sententia, dicet. Ite maledicti in ignem aeternum &c. Dixi tertio, quod in tertia parte illius quarti libri tractatur de beatorum fruitione, & ipsorum illustra tione, & monstratur, quomodo haec contingant corporis & animae glorificationi, qua ia beatus homo in perfecta sanitate aeternaliter confirmatur. Et hoc notatur in verbis praeassumptis, cum dicitur. DATE OI ORIAM DEO SVPER ISRAE1. Quasi dicat. Cognoscite Deum esse glorificatorem israelis, idest, corum, qui vident Deum; nam huiusmodi gloria non communicatur impiis caecis Deum videre non potentibus, de quibus Sapiens dicit. Excecauit illos malitia eorum, & nescierunt sacramenta Dei, neque mercedem sperauerunt iustitiae, nec iudicauerunt honorem animarum sanctarum. Tunc enim tolletur impius, ne videat gloriam Dei; vt dicit lsa. Communicatur ergo talis gloria solummodo piis fidelibus, qui collirio poenitentiae, & operibus misericordiae, seu clementiae suos mentales oculos taliter purgauerunt, quod in extremo iudicio Deum videre beatifice merebuntur. Vnde cuilibet tal in illa beatifica visione constituto tunc dici poterit illud Isa. Surge illuminare Hierusalem: quia venit lumen tuum, & gloria domini super te orta est. Cuius visionis gloriosae nos participes faciat glorificator saluandorum, qui cum patre, & spiritu sancto viuit, & regnat in saecula saeculorum,
On this page