Quaestio 1

Quaestio. 1. An Puer existens in vtero baptizata matre characterem recipiat

SVTRVM Paptixata muliere praegnante puer existens V in vtero recipiat characterem. Et videtur, quod sicQuia toto signato quaelibet pars, vt habet ordinem ad totum, videtur esse signata: sed puer existens in vtero est pars matris, & mater etiam baptixata, tota charactere signatur: ergo & puer signabitur. Maior patet: quia totum non est aliud, quam omnes suae partes. Minorem fide tenemus

Contra nullus recipit characterem, nisi vere baptixetur: sed puer in vtero manens non potest baptixari, vt probat magister in littera: ergo &c. Hic quattuor sunt videnda. Primo enim videndum est de charactere, quid sit in se entitatiue. Secundo in quo sit subiectiue. Tertio a uo sit effectiue. Et quarto de quaesito principali¬

R ESOLVTIO. character quidem indelebilis entitas quaedam est absoluta, de pra dicamento qualitatis, quam consequitur homo in fusceptione Sacramenti ipsum imprimentis. Vnde licet Puer existens in vtero baptixata matre, ssaminis, & sanguinis baptismi capac existat, nullum tamen characterem, dum ibi moratur, reciperi potert.

ARTICVLVS L Quid sit character in se entitatiue.

QVANTVM ad primum primo videndum est de cha ractere, an sit. Secundo, quid sit. Et tertio, propter quid sit. Quo ad primum dico, quod character est quaedam ndelebilis entitas, quam homo consequitur, quando suscipit sacramentum ecclesiae, quod non licet iterare: sicut est sacramentum baptismi, confirmationis, & ordinis.

1 Quia si talia sacramenta, quae non licet iterare, non dexelinquerent aliquem effectum indelebilem in suscipiente huiusmodi sacramenta, tunc per talium sacramen torum susceptionem non maneret perpetua distinctio eius, qui suscepit talia sacramenta ab his, qui huiusmodi acramenta numquam susceperunt. Consequentia patet: sed consequens est inconueniens, vt infra patebit

2 Praetetea, omnis vere baptixatus consequitur aliquem realem effectum ex baptismi receptione: sed recitiens baptismum cum proposito peccandi mortaliter vere baptixatur, vt patuit superius dist. 4t arti. 3. & nullum consequitur effectum praeter characterem: ergo &c. Maior atet: quia si nullum realem effectum consequitur, tunc non vere baptixatus esset, nec posset consequi salutem nisi rebapticaretur cessante illo malo proposito, in quo erat, leum primo baptixabatur. Minor similiter patet quia propter illud mortale propositum nec recipit gratiam, nec caritatem, nec aliquam aliam gratuitam virtutem.

Sed contra istud est quaedam opinio antiqua, quae ponit, quod character non dicat aliquam entitatem realem.

1 Quia omnia, que saluanda sunt circa sacramenta aeque bene saluari possunt sine charactere, sicut cum eo. ergo character non est ponendus. Consequentia patet, quia frustra fit per plura, quod aeque bene, vel fieri, vel saluari potest per pauciora, vt patet. 1. Physico. Antecedens probatur: quia isti, qui ponunt characterem, pro tanto videntur eum ponere, vt Deo conformemur, Chr sto configuremur, fidelibus assimilemur ad vsum virtuosorum actuum deputemur, & vt mediante charactere ac receptionem gratiae disponamur, & praeparemur: sed ac omnia praecedentia praeter vltimum sufficiunt fides gratia, & caritas, quae deus nobis infundit, cum suscipimus sacramenta: Nec etiam vltimum est necessarium: quia disposito, vel requiritur propter indispositonem subiecti, vel propter impotentiam agentis: sed propter neutrum istorum ponendus est character: quia anima est summe disposita ad gratiam ex se, & in Deo, qui efficit gratiam, nulla est impotentia

2 Praeterea, omne donum Dei supernaturale, aut est gratis datum, aut gratum faciens: sed character non est donum supernaturale gratis datum: quia talia dona numerat Apostolus, & interea non connumerat characterem Nec gratum faciens: quia etiam ponentes characterem dicunt, quod character potest stare cum mortali peccato.

3 Praeterea, si character esset aliquid reale, vel conueniret homini naturaliter, vel esset supernaturale donum Dei. Non potest dari primum, vt etiam illi concedunt, qui ponunt characterem esse aliquid reale. Nec secundum quia nullus recipit supernaturale donum Dei, per illud; quo mortaliter peccat: sed accedens ad baptismum cum intentione mortaliter peccandi, ille mortaliter peccat ratione irreuerentiae, quam exhibet sacramento, & ipsi recipit characterem, vt illi dicunt, qui ponunt characterem esse aliquid reale: ergo character non potest esse supernaturale donum Dei¬

Praeterea, illud, quod non inuenitur expressum in sacra scriptura, nec in articulis fidei, nec in dictis sanctorum, hoc non est necesse ponere: sed character est huiusmodi: quia in scriptura sacra non inuenitur de charactero sacramentali, sed de charactere bestiae solum, vt patet Apo cal. 15. qui quidem character bestiae sonat in vitium, & peccatum. Nec in articulis fidei, vt de se patet. Nec in dictis sanctorum: quia etiam Augustinus, qui plus ceteris laborauit circa declarationem sacramentorum videtur ma pis negare characterem, quam ponere, cum ipse dicat fi ctos recipere sacramentum, & non rem sacramenti, quod non esset verum, si cum sacramento reciperent characterem.

Ista opinio a nullo catholico udetur esse tenenda Quia sicut dicitur extra de haereticis, abolenda, de sacramentis ecclesiae sentiendum est sicut sentit Homanecclesia: sed Homana ecclesia expresse ponit characterem imprimi ipsis bapti) atis. Vnde Innocentius tertius extra de baptismo, & eius effectu maiores, sic ait. Qui ficte accdit ad baptismum, characterem suscipit christianitatis im pressum. Et subdit ibidem. Tunc characterem sacramen talis imprimit operatio, cum obicem voluntatis contrariae non inuenit obsistentem, Ex quo patet, quod praedicta opinio expresse videtur esse contra determinationem ecclesiae, & per consequens nullatenus tenenda

Ad primum dicendum, quod minor est vera: quia mul ti baptixati sunt, qui a non baptixatis distinguuntur, qui tamen nec habent fidem, nec gratiam, nec characterem;: sicut patet de his, qui post baptismum labuntur in heresim, quorum distinctionem a non baptixatis saluare non possemus, si characterem non poneremus. Etiam falsum assumunt cum dicunt quod anima rationalis sit summe disposita ex se ad receptionem gratiae: quia omnis illa for ma naturaliter inducitur in subiectum, ad quam subiectum ex se est summe dispositum, & sic gratia esset forma natu ralis humanae animae, quod est inconueniens. Praeterea anima infecta originali peccato non solum non est dispo sita ad gratiam, sed est disposita ad oppositum gratiae, & est in opposita dispositone respectu gratiae: sed ante batismi perceptionem anima est infecta peccato originali:s ergo &c

Ad secundum dicendum, quod character est donum gratis datum. Ad probationem dicendum, quod multa alia sunt dona gratis data, puta sine meritis praecedentibus data, praeter illa, quae Apostolus ibi enumerat

Ad tertium dicendum, quod character est supernaturale donum Dei. Ad probationem dicendum, quod si minos acciperetur debite sub maiori, tunc esset falsa. Ista enim esset minor, aliquis recipit characterem per illud, quo mortaliter peccat. Peccatum enim non est alicui ratio re cipiendi characterem, si enim reciperet baptismum sine fictione, & sine peccato, nihil minus reciperet characterem.

Forte dicetir, quod isti doctores non accipiunt hic per causaliter, sed solum coexistenter, puta, vt sit sensus, quod Deus nulli dat donum supernaturale pro illa mesura durationis, pro qua mortaliter peccat.

Si sic glosatur, tunc maior illius probationis non est vera: quia sicut patet Numeri. xxij. Deus dedit donum prophetiae ipsi Dalaam pro illa duratione temporis, quan do mortaliter peccauit, puta, quando motus auaritia iuit ad regem Palach, vt malediceret filiis israel. Multi etiam prophetae Paal prophephetauerunt, & tamen mortaliter peccauerunt, vt patet. 3. & 4. Regum

Ad quartum dicendum, quod maior est insufficiens: uia licet aliquid non inueniatur expresse in sacra scriptura, vel in articulis fidei, vel in dictis sanctorum :si tamen est per ecclesiam Homanam determinatum, tunc nulli licet tenere oppositum: Multa enim sunt ab ecclesia determinata, quae alias non inueniuntur expressa,a quibus dissentire non careret errore. Propter quod ait Augustinus in libro de moribus Manichaeorum. "Euangelio non crederem, nisi ab ecclesia esset approbatum". Etiam falsum assumunt: quia sancti saepius faciunt mentionem de charactere. Quia beatus Augustinus expresse ponit characterem in lib de baptismo paruulorum dicens Cha racter dominicus, cum ouis errans, ad christianam vnitatem rediens, ab errore liberatur, agnoscitur, non impropatur. Et eodem lib ait, Augustinus. Characterem multi lupi imprimunt, qui videntur esse oues: veruntamen ad ouile domini non pertinent, morum suorum fructibus agnoscitur. Item, magister sententiarum in ista presenti dist. c. 1 ex dictis August. acceptis de libro contra Maximinum concludit, sic dicens. Ex his aperte colligitur, quod qui etiam ab haereticis bapticati sunt seruato charactere Christi, rebaptixandi non sunt. Ad dictum August: quod isti pro se adducunt, dicendum est, quod Augustinus per tem sacramenti intelligit gratiam Dei, & remissionem eccatorum, quae non recipit fictus, nisi cessante fictione ua cessante immediate est per ipsum characterem, quem in baptismo recepit sufficienter dispositus ad praedictorum receptionem.

Quo ad secundam inquisitionem istius primi articuli. primo pono conclusionem, quam intendo tenerc. Secun do plures opiniones oppositas illi conclusioni adducam cum suis motiuis, & ipsis respondebo

Conclusio est haec, quod character de se dicit rem ab¬¬ solutam reducibilem ad primas duas species qualitatis. Haec conclusio virtualiter comprehendit tres conclusiones.

Prima est, quod character dicit entitatem absolutam. Et hanc probo sic. lllud, quod immediate terminat actionem ealem, de necessitate est ens absolutum: sed character immediate terminat actionem realem. Maior patet. 5. & 7. Phy. Minorem probo: quia virtus diuina agit actione reali in animam cuiuslibet hominis, qui vere baptixatur: sed in eo, qui ficte accedit, talis actio nullum habet terminum nisi characterem, vt patet ex praedictis; ergo &c

Sed Contra istud sunt multi, qui ponunt, quod chara cter cter formaliter sit quidam respectus.

1 Quia illud, quod est essentialiter signum, hoc formaliter est respectus: sed character est essentialiter signum; quia signum, ponitur pro genere in sua diffinitione. Masor patet: quia signum relatiue dicitur ad signatum. Minor etiam patet per Dionvsium in de ecclesiastica Hiexarchia, vbi ex verbis eius trahitur ista diffinitio. Character est signum sanctum communionis fidei, & sacrae ordi nationis traditum ab hierarchia accedente

2 Praeterea, omne accidens absolutum est delebile subiecto: sed character non est delebilis. Maior patet: quiaccidens est quod adest, & abest praeter subiecti corruptio nem. Minor etiam est nota secundum omnes, qui loquutur de charactere

3 Praeterea, illud, quod est fignum distinctiuum, & con figuratiuum, hoc formaliter dicit respectum: sed character est huiusmodi: quia character baptismi configuratur & assimilatur baptix ato, & distinguitur a non baptixato.

4 Item, isti doctores tuxta alia sua principia respond rent ad rationem factam pro conclusione negando maio rem: quia, vt ipsi dicunt, respectus extrinsecus adueniens potest esse immediatus terminus motus, & actionis: quia vbi dicit formaliter respectum ex corpore circumscriben te derelictum in corpore circumscripto: & tamen est im mediatus terminus motus localis: sed character est resp ctus extrinsecus adueniens quia non sequitur naturam fundamenti sui, sed inducitur, seu innascitur ex actioni Dei: ergo &c.

Sed ista opinio non videtur esse vera, vt patebit in sequenti conciusione. Ergo ad primum dicendum, quod chara cter potest dupliciter considerari. Vno modo, quantun ad illud, quod nomine characteris importatur quidditatiue, puta quod est de suo primario intellectu. Alio modo, connotatiue, puta quantum ad illud, quod est de suc cointellectu. Primo modo, character dicit rem absolutam, Secundo modo, dicit non solum vnum respectum, sed plures respectus, puta, respectum signi: quia significat gratiam, respectum configuratiui, in quantum configurat baptixatum baptixato, & respectum distinctiui, inquantum distinguit baptixatum a non baptixato, confirmatum a non confirmato, & ordinatum a non ordinate

Ad formam igitur argumenti dicendum, quod minor est falsa: quia character non est essentialiter signum, sed solum connotanter. Ad probationem dicendum est, quod signum non est genus characteris: Est enim illa diffinitio data per additamenta, ficut saepius solent dari diffinitiones accidentium. Vnde signum proprie non est genus characteris, quamuis possit dici genus illius relationis, uam fundat ipse character.

Forte dicetur, si character isto modo dicit absolutum & respectum, tunc videtur esse ens per accidens quia illud, quod dicit res diuersorum praedicamentorum, hoc est ens per accidens, vt patet 4. metaphy

Respondeo, quod character non dicit proprie loquendo absolutum, & respectum, sed dicit absolutum sub re spectu: ita quod non dicit hoc, & hoc, sed dicit hoc sub hoc: Sicut enim scientia dicit veram rem absolutam: & ta men ita concernit respectum ad scibile, quod nec potest esse, nec concipi sine illo respectu: & nihilominus non est ens per accidens: quia non dicit absolutum, & respectum formaliter, & quidditatiue, sed potius dicit absolutum sub respectu ipsum inseparabiliter connotando, & concernen do: sic in proposito &c

Ad secundum dicendum, quod maior non est vera loquendo de natura rei: quia multa sunt accidentia, quae na turaliter numquam delentur de suis subiectis: Si autem loqueris de potentia Dei, tunc planc concedo, quod character est delebilis: quia Deus posset omnem charactere delere, quando sibi placeret: De ista tamen indelebilitate infra magis patebit. Est etiam ista ratio contra facientes eam: Quia dato, quod character esset respectus: tamen pro pter hoc non esset minus delebilis, quam si esset ens abcolutum, cum respectiua entia non sint magis permanen tia, quam absoluta.

Ad tertium patet: quia illos respectus fundat ipse character, & non dicit eos principaliter, & formaliter, sed solum connotanter: Sicut enim per albedinem aliquis est similis albo, & dissimilis nigro: & tamen propter hoc ipsa albedo non est formaliter ipsa similitudo: sic per chara cterem baptixatus assimilatur, seu configuratur baptixato, & dissimilatur non baptirato: tamen propter hoc cha racter non est ipsa relatio, seu respectus, sed est ipsum fun damentum huiusmodi respectus

Ad quartum dicendum, cum dicunt, quod respectus extrinsecus adueniens &c ista potest negari. Ad probatio nem dicendum, quod vbi non dicit merum respectum, si cut nec alia sex principia: nullum enim praedicamentum dicit merum respectum, nisi solum praedicamentum re- lationis: Tria enim sunt praedicamenta dicentia entitaten absolutam, scilicet, substantia, quantitas, & qualitas, vnum dicens respectum, scilicet ad aliquid, seu relatio: cetera vero sex praedicamenta dicunt absolutum cum connotatione respectus, a qua connotatione etiam per intelle ctum nequaquam possunt absolui. In ceteris etiam praedicamentis absolutis, puta substantia, quantitate, qualita te, saepe inueniuntur huiusmodi connotationes, licet hu iusmodi connotatio non sequatur totum praedicamentum seu vniuersalem rationem ipsius praedicamenti, sicut in istis sex videmus

Conclusio secunda est, quod character dicit entitaten absolntam de praedicamento qualitatis. Quia proprium fundamentum similitudinis est de praedicamento qualitatis: sed entitas characteris vere, & proprie fundat simil tudinem. Maior patet in praedicamentis, vbi dicitur, quod proprium est qualitatis secundum eam simile, vel dissimi le dici. Et 5. metaphy. dicitur, quod vnum qualitate est si militudo. Minor etiam patet: quia per characterem bapti eatus assimilatur baptixato

Forte dicetur contra istud sic. Omne existens in aliquo genere oportet, quod sit in aliqua specie illius gene ris: sed character, vt aliqui probant, in nulla specie qualitatis est: ergo &c. Maior nota est. Probatur minor. Non enim potest esse in prima specie: quia nec est disposito, cum disposito sit de facili mobilis: character vero est indelebilis, nec habitus: quia omnis habitus, vel est naturalis, vel intellectualis, vel moralis, sed character nec est ha bitus naturalis, cum non insit per naturam, nec insit om nibus hominibus nec intellectualis, cum non sit habitus cognitiuus: nec moralis; quia omnis habitus moralis vel facit operationem hominis esse bonam, vel malam, sed character nec facit operationem esse malam, cum ipse maneat in bonis hominibus cum gratia, & caritate: nec facit operationem esse bonam, cum maneat in mortali eccatore. Nec potest esse in secunda specle, cum nec sit naturalis potentia, nec impotentia: sed sit donum Dei supernaturale. Nec in tertia specle, quia nec est passio, nec passibilis qualitas Passio quidem non est, quia passio nes pertinent ad partem sensitiuam, vt dicitur 7. physicPassiones etiam animae contingunt cum quadam transmutatione corporali, vt dicitur. 4. ethico, sed charactet nec pertinet ad parte sensitiuam, nec fit cum corporali transmutatione. Etiam passibilis qualitas non potest dici: quia character nulli sensui ingerit passionem, sicut faciunt pas sibiles qualitates. Nec potest poni in quarta specle, cum non sit corporalis figura, seu forma

Ad tollendum igitur hanc instantiam, pono pro tertia conclusione, quod character baptismi reducitur ad primam speciem qualitatis: character vero confirmationis, & character ordinis, reducuntur ad secundam specit qualitatis

Primam partem istius conclusionis probo sic. lllud, quo est realis, & immediata, ac sufficiens disposito ad habi¬¬ tum gratiae, hoc est in prima specie qualitatis character baptismalis est realis, immediata, & fufficiens disposito ad gratiam, nisi baptixatus voluntarie ponat obicem: ergo &c. Maior patet: quia immediata di¬ sposito ad habitum de prima specie qualitatis est in pri ma specie qualitatis: sed gratia gratum faciens est habitus de prima specie qualitatis. Minor patet ex praecedentibus.

Ad instantiam, qua dicunt doctores praedicti, quod disposito est de facili mobilis, &c. dico, quod de dispositione possumus dupliciter loqui. Vno modo, vt disposi tio est realitas ipsius habitus imperfecta tendens ad per fectionem, sicut imperfecta grammatica praecedit via ge nerationis grammaticam perfectam. Alio modo accipitur disposito, prout aliquis habitus stabilis, & perfectu in sua specie disponit, & preparat animam ad alium habi tum perfectioris speciei, sicut videmus in moralibus, u liberalitas disponit ad magnificentiam. Et isto secundo modo character dicitur disposito. Instantia autem pro cedit de primo modo, ideo non est ad propositum. Ad illud de habitu dico, quod aliqui habitus sunt illius condicionis, quod quamuis sint stabiles, & permanentes, ac in sua specie perfecti: tamen non sufficiunt ad operati per se nisi requisito quodam alio: Quamuis enim lumen connatum, seu connaturale oculo ipsius aquilae sit quidam habitus naturalis perfectus in sua specie: tamen illud lumen non sufficit aquilae ad hoc, vt videat sine exteriori luminc. Sic in proposito, quamuis character baptismi sit quidam habitus indelebilis: tamen non sufficit homini ad bene, & meritorie operari sine gratia Dei, ad quam disponit.

Secundam partem conclusionis probo sic. lllud, quod est potestas a Deo tradita ad principiandum spirituales ope rationes, hoc videtur pertincre ad secundam speciem qualitatis: sed character traditus in sacramento confirmatio nis, & ordinis est huiusmodi: ergo &c. Maior patet: quia sicut virtutes supernaturaliter infusae sunt eiusdem speciei sub alternae cum habitibus naturalibus, & acquisitis, puta sunt de prima specie qualitatis, sic potestas superna turaliter infusa, est eiusdem speciei cum potestate, seu po tentia naturali,

Forte dicetur, quod naturale, & supernaturale necessario differunt specie¬

Respondeo, posito, quod differant specie specialissima conuenire tamen poterunt in specie subalterna: Isti auten quattuor modi ipsius, qualitatis assignati per Aristoteli non sunt species specialissimae, sed potius subalternae. Mi norem probo: quia, vt communiter concedunt doctores, character confirmationis traditur homini tamquam quam dam potestas ad fidei defensionem: sed caracter ordinis traditur tamquam potestas ad fidelium multiplicationem, Ad instantiam superius factam contra hanc partem conclusionis patet per ea, quae iam dicta sunt in probatione maioris.

Sed contra istam tertiam conclusionem sunt multa opiniones: Quidam enim dicunt, quod quamuis character sit de genere qualitatis: tamen in nulla istarum suecierum est: sed quintam ponunt speciem, in qua collocant characterem. Nec istud, vt dicunt, est contra intentionem Aristo. quia ipsemet in lib paedicamentorum cade qualitate, postquam enumerauit istas quattuor species qualitatis subdit dicens, Fortassis & alij apparebunt praeter hos, qui dicti sunt qualitatis modi

Sed istud non valet: quia dato, quod alij modi possint apparere: tamen nondum apparuerunt. Etiam frustra propter charactere fingeretur quinta species qualitatis cum character sufficienter possit reduci ad istas species, quas posuit Aristoteles

Alij dicunt, quod pertinet ad tertiam speciem qualitatis: quia, vt ipsi dicunt, character est quaedam passibilis qualitas

Et si dicitur istis, quo passibilis qualitas est apta nata passionem inferre sensui: character aute non est sensibilis.

Respondent, quod sicut character est passibilis qualitas spiritualis, sic etiam inter passionem spiritualem, & s non sensui humano: tamen sensui angelico: insert enim Intellectui angelico cognitionem, seu intellectionem quae est quaedam pati, vt patet. 3. de anima. Sed nec istud valet. quia si propter causare obiectiue cognitionem in angelico intellectu aliquid esset passibi lis qualitas, tunc omne illud, quod intellectus angelicus cognosceret, esset passibilis qualitas, & per consequeni tam Deus, quam crcatura, siue sit substantia, siue accidens, essent de tertia specie qualitatis, eo quod, vt cognitae sunt ab intellectu angelico, essent passibiles qualitates.

Alij dicunt, quod character sit de quarta specie qualitatis, quia character, vt dicunt, est quaedam spiritualis figura

Sed nec istud est bene dictum. Quia character non dicitur figura proprie, sed solum metaphorice: impossi bile enim est figuram proprie dictam esse, vel intelligi si ne quantitate corporali: character autem non fundatur in aliqua corporali quantitate: sed nulla res reponitur in genere, vel in specie per illud, quod metaphorice dicitur de ea: alias Christus esset in specie leonis, agni, ve lapidis, cum metaph. dicatur leo, agnus, & lapis angularis

Tertio, vt dixi in isto primo articulo, videndum est de charactere propter quid sit. vbi ceteris praetermissis, tres possumus assignare causas, seu vtilitates baptismalis characteris. Primo enim datur nobis character propter dispositionem. Secundo propter assimilationem. Et tertio propter distinctionem: Nam character disponit ad gratiam, assimilat fidelem fideli, seu baptixatum baptixato, & distinguit fidelem ab infideli, seu baptixatum a non baptix ato

Sed contra assimilationem predictam dicunt quidam, quod character non sit actus assimilatiuus, quia si characteri competeret assimilare, tunc maxime deberet homi nem Deo assimilare, a quo imprimitur ipsi homini: sed hoc non facit. Quia illud non facit ad similitudinem, quai compatitur secum maximam dissimilitudinem: sed chara cter compatitur secum mortale peccatum, per quod homo maxime efficitur dissimilis ipsi Deo

Respondeo, quod praeter similitudinem creationis, iuxta quam dixit Deus faciamus hominem ad imaginem, & similitudinem nostram, possumus adhuc triplicem similitudinem hominis ad Deum attendere quantum ad an mae recreationem. Quarum prima potest dici similitudo perfecta, alia sufficiens, & tertia ad sufficientiam diponens. Prima habet esse in patria per oloriam. Secunda in via per gratiam. Et tertia per ipsum chraractere. Prima pro tanto dicitur perfecta: quia excludit dissimilitudinem non solum culpae, sed etiam miseriae, Secunda non est per fecta quamuis sit ad salutem sufficiens: quia quamuis excludat dissimilitudinem culpae: tamen admittit dissimiitudinem miseriae. Tertia net est perfecta, nec sufficiens, licet quantum de se est ad sufficientiam sit disponens quia pro necessitate sui esse nec excludit dissimilitudinem culpae, nec miseriae. Habens igitur characterem est similis Deo, habens gratiam similior sed habens gloriam Deo simillimus dici debet. Tanta est enim in gloria beatorum similitudo cum ipso Deo, quod quilibet beatus quasi in ipsum Deum videtur transformari, iuxta quod ait Apostolus. Nos autem reuelata facie gloriam domini speculantes in eadem imaginem trans formamur a claritate in claritatem. Et beatus loannes prima sua canonica ait, filij Dei sumus, sed nondum apparuit quid erimus: scimus au tem, quod cum apparuerit gloria eius, similes ei erimus: quoniam videbimus eum, sicuti est

ARTICVLV S II. lu quo sit character subiectiue

QVANTVM ad secundum articulum sic procedam, Primo ponam vnam conclusionem. Secuudo ad ducam aliquas instantias, recitabo oppositas opiniones. conclusio est, quod character baptismalis subiectiue est in ipsa essentia animae. Quia quando duae qualitates sic se habent, quod vna immediate disponit ad alteram, lllae sunt in eodem subiecto: sed character immediate disponit ad gratiam, quae immediate fundatur in essentia animae: ergo character baptismalis subiectiue erit in esser tia animae.

1 Forte dicetur, quod maior non sit vera: quia fidequae est in intellectu, disponit ad dilectionem, quae est in ipsa voluntate: ergo &c.

2 Irem, egomet dixi superius, quod ordinatum rationis iudicium facit ad ordinatam volitionem

Praeterea, contra primam partem minoris potest at gui sic. Entitas respectiua non est dispositiua: sed, vt magni doctores dicunt, character dicit entitatem respectiuam. Maior patet: quia illud, quod disponit, hoc secundum propriam suam rationem habet inesse: sed respectus secu dum suam propriam rationem habet ad aliud esse, Mino rem probat quidam doctor a simili: quia per characterem anima consecratur Deo, & efficitur templum Dei: 8 cut igitur ecclesia materialis quando consecratur, non ac quirit aliquod absolutum, sed solum respectum ad sacros vsus fundatum super actu consecrationis immediate: sic ex eo, quod anima Deo consecratur in haptismo non acquirit allquid nisi quendam respectum ad ipsum Deum fundatum immediate super actu baptix andi, seu super ip sa baptixatione.

Et si dicitur istis, quod respectus non manet nisi mane te proximo, & immediato fundamento: sed actus bapti cationis transit: ergo non maneret character.

Ipsi dicunt, quod iste respectus non fundatur super actu praedicto, vt praesens est, sed vt praeteritus est: Sicut patet nitas non fundatur super generare, vt praesens est, sed super genuisse: Et quia actus praeteritus semper est praeteritus: ideo ratione proximi fundamenti character est indelebilis.

4 Praeterea, contra secundam partem minoris sunt omnes illi, qui ponunt, quod gratia sit immediate in potentia animae: quorum motiua cum responsis datis ad ea require superius dist. 2. q.2 arti. 2 conclusione secunda

3 Praeterea, contra conclusionem in se sunt aliqui sollemnes doctores, qui ponunt characterem baptiimalem primo, & immediate esse in intellectu. Quod probanfic. Imago principaliter consistit in potentia cognitiua: er go character principaliter habet esse in parte intellectitia, siue intellectu. Antecedens probant: quia tota ima go habet esse in parte intellectiua, sicut in radice: nam vo luntas oritur ex memoria, & intellectu. Consequentia etiam probari potest ex dictis eorum sic. Quia omne illud, quod attribuitur homini ratione imaginis, hoc immediate habet esse in illa potentia in qua principaliter confistit imago, sed character principaliter debetur homini ratione imaginis: quia character configurat trinitatem creatam trinitati increatae.

e Praeterea, contra istam conclusionem sunt alij ponem tes characterem esse in voluntate sicut in subiecto proximo, & immediato: quia, vt ipsi dicunt, disposito est in eo dem subiecto cum perfectione, ad quam disponit: sed cha racter est disposito ad gratiam, quae est subiectiue in voluntate, cum sit realiter idem cum caritate, quae est immediata perfectio voluntatis.

Ad primum dicendum, quod licet fides sit disposito ad dilectionem: tamen non est disposito immediata: quia non disponit subiectum dilectionis nisi mediante subiecto cognitionis: sed maior mea procedit de dispositone immediata.

Et per idem patet quid sit dicendum ad secundum.

Ad tertium, nego minorem. Ad probationem dicendum, quod non est simile in proposito: quia ecclesia non est capax gratiae, sicut est anima ralionalis: ideo non ess necesse, vt in consecratione sibi infundatur aliqua absolu ta qualitas, que ipsam disponat ad receptionem gratiae, si cut indiget ipsa anima rationalis.

Patet etiam ex alio, quod non est simile, nec ad prope situm: quia violata ecclesia tollitur ille respectus ad vsus sacros: violato vero templo Dei; quod est anima per mot tale peccatum quantumcumque enorme, semper tamen manet character. Etiam non valet responsio ad in stantiam: quia respectus non potest esse maioris entitatis quam suum fundamentum: sed actus, vt preteritus est, non dicit aliquam realem entitatem: ergo character nihil esset, nec diceret aliquam realem entitate. Et cum dicitur, quod pa ternitas fundatur super genuisse, nego: quia paternitas fu latur super potentia generatiua, qua gignens genuit

Ad quartum patet ex dictis in dist. 2.

Ad quintum nego antecedens, quia in potentia dignio ri ipsius animae principalis consistit imago sanctissimae, ac dignissimae trinitatis: sed voluntas est dignior, & nobilior intellectu, vt intendo probare infra dist. 20

Ad probationem dicendum, quod accipiendo partem intellectiuam pro ipso intellectu, tunc assumpta proposi tio est falsa, quia tota imago est in essentia animae sicut in radice, & non in intellectu, vt isti assumunt: lbi enim sun partes imaginis, sicut in radice, vnde oriuntur, sed at essentia oriuntur tamquam propria accidentia de subiecto, sicut etiam isti doctores alibi ponunt

Nec etiam voluntas oritur ab intellectu, vel me¬¬ moria, vt isti assumunt: sed tam intellectus, quam voluntas ambo oriuntur ab essentia animae, licet origine intellectus praecedat voluntatem: nec hoc derogat perfectioni voluntatis, sed magis attestatur: quia quae sunt priora generatione, sunt posteriora perfectione, vt patet 9. metaphysio

Ad sextum nego minorem quantum ad hoc, quod di cunt gratiam esse in voluntate, causa negationis patui supra dist. 2. Ad probationem dicendum, quod gratia no est idem, quod caritas, vt probatum est. lib. 2. dist. 28.

ARTICVLVS I Aquo sit cbaratter effectuie.

QVANTVM ad tertium articulum pono duas con clusiones, Prima est quod character productiue ess a solo Deo: quia terminus creationis a solo Deo potess poni in esse productiue, vt patuit superius dist. 1. sed character est terminus creationis, vt declaraui superius dist. a.

Conclusio secuda est, quod dispositiue causatur a sacramen tis, quae non licet iterari, quae sunt baptismus, confirmatio, & ordo: quia ex quo talia sacramenta non debent ite rari, ordiuauit diuina clementia, vt effectum stabilem, & indelebilem habeant in ipsa anima: hic autem effectui non potest eis competere productiue, & principaliter; er go competit eis dispositiue, & instrumentaliter.

ARTICVLVS IIII. Vtrum puer existens in vtero baptirata ma tre characterem vecipit.

VANTVM ad quartum articulum est aduertendum, quod triplex est baptismus, scilicet, flaminis, sanguinis, & fluminis. Et secundum hoc possunt poni tres conclusiones

Prima est, quod puer in vtero matris potest baptixar baptismo slaminis, quia pro quacumque mensura durationis foetus humanus habet animam rationalem, qua est capax gratiae spiritus sancti, pro eadem mensura durationis potest baptixari baptismo flaminis: sed puer, antequam sit natus extra vterum habet animam rationalem, quae est capax gratiae spiritus sancti: ergo &c.

Sed contra istud sunt quidam doctores dicetes, quod pues non potest baptixari baptismo flaminis, eo quod non Possit habere vsum liberi arbitrij, qui, vt dicunt, necessario requiritur ad hoc, quod quis baptixetur baptism; slaminis: ergo &c.

Propter quod est aduertendum, quod dupliciter potest quis haptixari baptismo flaminis. Vno modo, cum ve ram, & sufficientem habet contritionem de omnibus peccatis suis. Alio modo, cum ad liberalem infusionem spiritus sancti peccatum originale alicui dimittitur, & per collationem gratiae anima eius sanctificatur. Primo modo, requiritur vsus liberi arbitrij, sed non secundo modo, sicut patet de Hieremia, de loanne baptista, & de Virgine gloriosa, qui ante fucrunt sanctificati, quam nati. Patet igitur, quod dictum istorum doctorum est in sufficiens, & peccat per fallaciam consequentis: quia procedit a destructione inferioris ad destructionem superioris.

Secunda conclusio est, quod paruulus adhuc existen in vtero matris potest baptixari baptismo Saguinis. Quia qui mortem patitur ratione fidei catholicae, dato, quod non sit baptixatus baptismo fuminis: pie tamen creden dum est, quod baptixetur baptismo sanguinis: sed par¬¬ uulus existens in vtero potest occidi ratione fidei catho licae: quia haeretici, & infideles possent extinguere faetum, antequam nasceretur, ne populus Christianus multiplicaretur: ergo &c

Forte dicetur, quod maior istius rationis solum tenet, quando aliquis voluntarie patitur mortem in obsequium fidei: sed in talibus paruulis non est aliquid de vo luntario, cum ipsi non habeant vsum liberi arbitrij Respondeo, quod quamuis in illo, qui habet vsum liberi arbitrij, requiratur actualis consensus voluntatis in ipsam passionem ad hoc, vt mart) rij coronam recipiat: tamen hoc in paruulis non tequiritur, alias infantes occisi ab Herode non deberent pro martvribus coli. Vnde puto, saluo tamen semper meliori, iudicio, quod, ac hoc, vt aliquis coronam martvrij in vita beata recipiat, non requiritur, vt in hora possionis habeat actualem mo tum voluntatis: quia tunc si aliquis bonus homo dor miens occideretur ab infidelibus pro fide Christi, ille ne perciperet coronam martvrij, cuus oppositum pie credendum est: Ad hoc ergo vt aliquis vere putetur martvr Christi, non est tantum respiciendum ad actum voluntatis, quem habet in hora passionis, nec ad mortem, quam patitur: sed ad causam mortis, pro qua patitur, puta si patitur propter fidem

Forte dicetur, quod exempla, quibus me iuuo in proosito, non sunt ad propositum: quia infantes occisi ab Herode fuerunt innocentes: quia per circumcisionem purgati suerunt ab originali peccato. Etiam iste, qui dormiens occideretur praesupponitur esse bonus homo: sed infans in vtero materno est infectus originali peccato.

Respondeo, quod pie credendum est talem infantem, qui ratione fidei catholicae in matris vtero occideretur purgari a Deo baptismo fiaminis, antequam ab hac vita decederet per baptismum sanpuinis. Etiam est possibile, quod multi de infantibus ab Herode occisi non fuerini circumcisi, eo quod puer secundum legem octauo die a primo circumcidebatur: & tamen omnes illi pueri sunt veri martvres coram Deo

Conclusio tertia est, quod puer manens in materno vtero non potest baptixari baptismo fuminis.

1. Quia, qui per ministrum baptismi flumine non potest attingi, ille non potest baptiimo siuminis baptitari sed puer manens in materno vtero a ministro baptismi fiumine non potest attingi

2 Praeterea, lsidorus in lib de summo bono, ait. Qui natus non est, ille renasci non potest. 3 Item Augustinus. Quamdiu paruulus ad materI num vterum pertinet baptixari non potest:

4 Item Augnstinus. Sicut, qui non vixit non potest mori: ita, qui natus non fuerit, non potest renascilstam etiam conclusionem quidam doctores probant. quamuis impertinenti medio.

Arguunt enim sic. Quamdiu aliquid est coniunctum causae suae corruptionis, tamdit curari, seu mundari non potest: sed puer quamdiu est in vtero matris, tamdiu est coniunctus causae suae corruptionisiergo &c. Quamuis conclusio sit vera :tamen ista ratio est inualida

1 Nam si ista ratio esset sufficiens, tunc quamdium anima maneret in proprio corpore, tamdiu non posset apeccato, mudari: quia caro propria est immediata causa infectionis animae, quae infunditur tali carn: mater enim non est causa infectionis animae ipsius paruuli, nisi mediante corpore, quod accipit paruulus a matre. Consequentia patet: quia quamdiu anima manet in proprio corpore, tamdiu manet coniuncta causae suae cortuptionis.

2 Praeterea, originale peccatum transfunditur per patrem in prolem per se loquendo: ergo si aliud non obstat, coniunctio ad matrem non impedit, quin puer possit ab originali mundari: Antecedens patet: quia propter hoc dicunt doctores communiter, quod postquam Fua peccauit, si Adam non peccasset faetus non contraxisset originale peccatum propter immunditiam paterni eminis.

3 Praeterea si puer coniunctus matri non posset ab originali peccato curari, tunc nullus posset in vtero sanctificari: cuius oppositum patet de loanne.

4 Praeterea effectus, gratiae non respicit suum susceptiuum, vt loco distinctum, sed vt supposito distinctum a principio suae corruntionis: sed licet puer in vtero non sit a matre distinctus iocaliter: tamen est ab ea distinctus cealiter, & suppositaliter: ergo &c.

Ex dictis aliquorum doctorum potest argui contra istam conclusionem sic¬

1 Quamdiu puer est in vtero, tunc mater videtur esse quasi quaedam radix, cuius radicis puer potest. dici ramusculus Sed ait Apostolus, si radix sancta, & rami: ergo si mater sanctificatur baptismo fluminis, videtur, quod & puer sanctificetur.

2 Praeterea non est maioris efficaciae peccatum Adae in maculando: quam gratia baptismalis in sanctificando, & a peccato mundando: sed peccatum Adae inficit paruum lum in vtero, vt patet ad Ro. ergo gratia baptismalis potest eum mundare in vtero.

3 Praeterea pronior est Deus ad miserendum, quam ad condemnandum: sed ex condemnatione Dei transit peccatum originale in paruulum adhuc existentem in vtero: ergo ex Dei miseratione etiam debet medicina in ipsum transire¬

4 Praeterea paruulus in vtero est susceptiuus culpae originalis: ergo est susceptiuus gratiae baptismalis. Antecedens patet ex praedictis. Probatur consequentia: quia culpa originalis, & gratia baptismalis sunt opposita: sed opposita apta nata sunt fieri circa idem

3 Praeterea, sicut poenitentia est remedium contra peccatum adultorum, ita baptismus contra percatum par uulorum, sed nullus status adultorum excluditur a reme dio poenitentiae, ergo a remedio baptismi nullus status. paruulorum debet excludi

e Preterea non minus diuina prouidentia subuenit homini quantum ad vitam spiritualem, quam quantum ad vitam corporalem: sed mediante matre possunt paruum lo existenti in vtero ministrari necessaria quo ad vitam corporalem: ergo &c.

P Praeterea, si mulier praegnans manumittitur, hoc est libertate donatur, & a seruitute liberatur, tunc secundum leges ciuiles puer liber nascitur: ergo si mater a seruiture peccati per gratiam diuinam in baptismo liberatur, puer liber a peccato nascetur. Consequentia patet: quia fauorabilior est libertas spiritualis libertate corporali, & etiam clementior est lex diuina, quam quaecum que lex humana

Ad primum dicendum, quod Apostolus loquitur ibi mystice. Sed secundum Dionysium mystica theologia non est disputatiua. Etiam potest dici, quod per radicem Apostolus intelli git rectam intentionem, per ramos intelligi debent cogi tationes, locutiones, & operationes, quae omnia sancta esse dicuntur, si intentio sancta est, sicut patet ex glosa super illo verbo euangelij, si oculus tuus simplex fuerit, totum corpus tuum lucidum erit.

Ad secundum dicendum, quod puer inficitur in vtero eccato Adae, & quod non mundatur gratia baptismaliloquendo de baptismo fuminis, hoc non est pro tanto, quod peccatum sit maioris efficaciae, quam gratia, sed pre tanto, quod instrumentum peccati Adae puta, ipsa infecta caro in vtero attingit animam rationalem, qua huiusmodi caro informatur: sed ablutio, seu sacramentum baptismi fluminis, quod est instrumentum, quo gratia baptismalis transfunditur, non potest attingere paruulum quamdiu manet in vtero

Ad tertium dicendum, quod licet Deus, quantum est ex parte sui, pronior sit ad miserendum, quam ad condemnandum: tamen quamdiu paruulus est in vtero, non est ita attingibilis ab instrumento remedij, sicut ab instru mento morbi¬

Ad quartum nego consequentiam. Ad probationem dicendum, quod licet opposita apta nata sint fieri circa idem: tamen quandoque vnum oppositorum determina te respicit suum subiectum, ita quod alterum hon potest nesse tali subiecto secundum communem cursum, & hoc vel pro semper, vt calor respicit ignem: vel pro tempore determinato, sicut non videre respicit canem ante nonum diem: nam secundum naturam videre non potess competere cani ante nonum diem. Et isto secundo modo culpa determinate respicit animam paruuli quamdiu ma net in vtero, ita quod non liberatur ab ea secundum cur sum communem. Et appello hic cursum communem, remedium a Deo institutum per baptismum fluminis. Et sicut videmus, quod in naturalibus quandoque fit aliquid per potentiam Dei praeter cursum communem: posset enim canis per potentiam Dei onini tempore videre, sic etiam per singularem clementiam Dei, & ex priuilegio speciali potest paruulus in vtero adhuc manens a peccato totaliter mundari, & spiritus sancti flamine compiose sanctificari.

Ad quintum dicendum, quod minor non est vera quia posito, quod aliquis existens in peccato mortali ex antiquitate, vel quocumque alio euentu, totaliter perde ret vsum rationis: talis homo pro illo statu totaliter excluderetur a poenitentia

Ad sextum dicendum, quod quamuis paruulo subueniatur per matrem quo ad vitam corporalemitamen hoc non potest fieri quo ad vitam spiritualem: quia puer in vtero coniunctus est matri quo ad corpus, sed non quo ad animam. Nec tamen ex hoc sequitur, quod Deus minus prouiderit paruulo quo ad vitam spiritualem, quam quo ad corporalem. quia dato, quod puer moreretur in vtero matris, adhuc anima sua haberet magis delectabilem vitam, quam aliquis homo in isto mundo posset habere quantum ad vitam corporalem. Si autem superuixerit, do nec nascatur ex vtero, tunc poterit baptixari, & consequi vitam aeternam.

Ad septimum dicendum, quod puer secundum corpus dependet a matre, & non secundum animam: & ideo quamuis secundum libertatem corporalem sequatur ma trem, tamen non sequitur eam secundum liberta:en¬ piritualem.

Ex his igitur patet quantum ad principale quaesitum, quod puer in vtero, haptixata matre, nullum recipit characterem. Quia qui non recipit characterem baptismalem, nullum characterem potest recipere, sed puer in vte o non recipit characterem baptismalem: ergo nullum re cipit characterem. Maior patet: quia character baptismalis est fundamentum ceterorum characterum: ergo ipso non recepto alij recipi non possunt. Minor etiam patet ex praedictis.

Ad argumentum principale dicendum, quod licet uer in vtero, quia coniunctus est matri corporaliter, ali quo modo dicatur pars eius, tamen quia suppositaliter est distinctus a matre, vt sic non est pars matris.

Etiam secundum animam non est coniunctus matri: & deo non est necesse, vt illa conueniant paruulo, quae ma tri conueniunt secundum animam.