Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Quaestio 1 : An Deus sub ratione abyssali, vel absoluta subiiciatur in sacra scriptura
Quaestio 2 : Vtrum Theologia sit scientia
Quaestio 3 : An euidens notitia credibilium possit viatori communicari
Quaestio 4 : An theologia viatoris proprie
Distinctio 1
Quaestio 1 : An quippiam aliud a Deo possit esse obiectum ordinatae fruitionis
Quaestio 3 : An beatus vnica dumtaxat ratione in obiectum beatificum tendat
Quaestio 4 : An vti proprie voluntati conueniat.
Distinctio 2
Quaestio 1 : An possit demonstratiue concludi unum tantum Deum esse
Quaestio 2 : An Trinitas diuinarum personarum cum summa unitate sit compossibilis.
Distinctio 3
Quaestio 1 : An notitia Dei, qua ipse esse cognoscitur, sit humano intellectui naturaliter inserta.
Quaestio 2 : An imago Diuinae Trinitatis reperiatur in homine
Distinctio 4
Quaestio 1 : An Generatio proprie dicta reperiatur in diuinis.
Distinctio 5
Quaestio 1 : An filius in diuinis de substantia patris generetur.
Distinctio 6
Quaestio 2 : An Pater necessitate, seu voluntate filium genuerit.
Distinctio 7
Quaestio 1 : An potentia generandi in diuinis notionaliter accipiatur.
Distinctio 8
Quaestio 1 : An in Deo sit aliqua composito
Quaestio 2 : An anima intellectiua sit tota in toto, et tota in qualibet parte.
Distinctio 9
Quaestio 1 : An pater sit prior filio.
Distinctio 10
Quaestio 1 : An spiritus sanctus procedat per modum voluntatis.
Distinctio 11
Quaestio 1 : An spiritus sanctus a solo patre procedat.
Quaestio 2 : An spiritus sanctus distingueretur a filio si non procederet ab eo.
Distinctio 12 et 13
Quaestio 1 : An filii generatio sit prior spiratione spiritus sancti.
Distinctio 14
Quaestio 1 : An spiritui sancto conueniat temporalis processio
Distinctio 15
Quaestio 1 : An cuilibet personae diuinae conueniat mitti
Distinctio 16
Quaestio 1 : An species, quibus nobis spiritus sanctus apparuit, fuerint reales.
Distinctio 17
Quaestio 1 : An in caritate existens euidenter cognoscere possit se in illa existere.
Quaestio 2 : An habitus caritatis possit augeri.
Distinctio 18
Quaestio 1 : An donum in diuinis notionaliter dicatur
Distinctio 19
Quaestio 1 : An una divina persona sit in alia.
Distinctio 20
Quaestio 1 : An divina omnipotentia Dei filio perfecte conueniat.
Distinctio 21
Quaestio 1 : An haec proposito vera sit, videlicet, solus Pater est Deus.
Distinctio 22
Quaestio 1 : An aliquod nomen a nobis Deo impositum proprie conueniat Deo.
Distinctio 23
Quaestio 1 : An persona in diuinis pluraliter praedicetur.
Distinctio 24
Quaestio 1 : An in diuinis sit verus numerus
Distinctio 25
Quaestio 1 : An persona de Deo, et creaturis aequiuoce dicatur.
Distinctio 26
Quaestio 1 : An personae diuinae relationibus distinguantur.
Distinctio 27
Quaestio 1 : An tot res poni debeant in diuinis, quot relationes
Distinctio 28 et 29
Quaestio 1 : An principium per respectum ad intra in diuinis admittatur
Distinctio 30
Quaestio 1 : An relatio Dei ad creaturam praecedat relationem creaturae ad Deum.
Distinctio 31
Quaestio 1 : An aequalitas in diuinis sit realis relatio.
Distinctio 32
Quaestio 1 : An pater diligat se spiritu sancto.
Distinctio 33
Quaestio 1 : An relativa proprietas in diuinis differat realiter ab essentia.
Distinctio 34
Quaestio 1 : An diuina persona ab essentia diuina realiter differat.
Distinctio 35
Quaestio 1 : An divina essentia sit obiectum divinae cognitionis
Distinctio 36
Quaestio 1 : An mala in Deo ideam habeant.
Distinctio 37
Quaestio 1 : An substantia quaelibet spiritualis loco existat
Distinctio 38 et 39
Quaestio 1 : An scientia Dei causet res
Distinctio 40
Quaestio 1 : An possibile sit praedestinatum tandem non saluari.
Distinctio 41
Quaestio 1 : An reprobatio precibus sanctorum impediri possit
Distinctio 42 et 43
Quaestio 1 : An in Deo sit potentia.
Distinctio 44
Quaestio 1 : An Deus uniuersum potuit facere melius
Distinctio 45 et 46
Quaestio 1 : An diuina voluntas sit causa creaturarum.
Distinctio 47 et 48
Quaestio 1 : An Deus velit aliquid de nouo.
Liber 2
Distinctio 1
Quaestio 1 : An principium primum esse unum possit demonstrari.
Quaestio 2 : An mundus ab aeterno libere potuerit produci.
Distinctio 2
Quaestio 1 : An aeuum a tempore realiter differat.
Quaestio 2 : An caelum empyreum sit luminosum
Distinctio 3
Quaestio 1 : An angeli sint compositi
Distinctio 4 et 5
Quaestio 1 : An angeli fuerunt creati beati.
Distinctio 6
Quaestio 1 : An angelus in primo instanti suae creationis peccare potuit.
Distinctio 7
Quaestio 1 : An daemones occulta cordium hominum cognoscant.
Distinctio 8
Quaestio 1 : An angelus motum causare possit in rem exteriorem.
Distinctio 9
Quaestio 1 : An Angeli superiores illuminent inferiores.
Distinctio 10 et 11
Quaestio 1 : An Angeli ad homines in hac militante ecclesia degentes mittantur.
Distinctio 12
Quaestio 1 : An materia duratione antecesserit cuilibet formae.
Distinctio 13
Quaestio 1 : An lumen in medio sit forma realis
Distinctio 14
Quaestio 1 : An caelum sit causa horum inferiorum.
Distinctio 15
Quaestio 1 : An res mixtae sint productae de terra, et aqua
Distinctio 16
Quaestio 1 : An Imago in creatura reperiatur
Distinctio 17
Quaestio 1 : An anima intellectiua sit forma substantialis hominis.
Distinctio 18
Quaestio 1 : An corpus Euae praefuerit in costa Adae.
Distinctio 19
Quaestio 1 : An homo virtute creationis diuinae acceperit immortalitatem.
Distinctio 20
Quaestio 1 : An si homo in Paradiso permansisset, absque peccato filios procreasset.
Distinctio 21
Distinctio 24
Circa textum
Quaestio 1 : An intellectus agens spectet ad liberum arbitrium
Distinctio 25
Quaestio 1 : An liberum arbitrium cogi possit
Distinctio 26 et 27
Quaestio 1 : An gratia sit virtus.
Distinctio 28 et 29
Quaestio 1 : An homo mortali culpae obnoxius, satis se ad habitualem gratiam praeparare valeat.
Distinctio 30 et 31
Quaestio 1 : An originale crimen rationem culpae retineat.
Distinctio 32 et 33
Quaestio 1 : An poenae ex originali culpa inflictae aeque ab omnibus hominibus participentur.
Distinctio 34
Quaestio 1 : An malum causetur a bono
Distinctio 35 et 36
Quaestio 1 : An culpa quaelibet in actu consistat.
Distinctio 37
Quaestio 1 : An peccati actio secundum quod huiusmodi sit a Deo effectiue
Distinctio 38
Quaestio 1 : An voluntas sua libertate possit simul plures fines intendere.
Distinctio 39
Quaestio 1 : An peccatum in intellectu potius, quam in voluntate esse dicatur.
Distinctio 40 et 41
Quaestio 1 : An actus quispiam indifferens reperiri possit
Distinctio 42
Distinctio 43 et 44
Quaestio 1 : An peccatum aliquod sit simpliciter irremissibile
Liber 3
Distinctio 1
Quaestio 1 : An, si homo non peccasset, filius Dei humanam naturam assumpsisset.
Quaestio 2 : An plures personae divinae possint assumere unam naturam creatam.
Distinctio 2
Quaestio 1 : An persona divina naturam irrationalem assumere possit
Distinctio 3
Quaestio 1 : An Beata virgo fuerit concepta in peccato originali
Distinctio 4
Quaestio 1 : An beata virgo fuerit vera, et naturalis mater Domini nostri Iesu Christi.
Distinctio 5
Quaestio 1 : An humanae naturae vnio cum verbo diuino differat ab assumptione eiusdem verbi.
Distinctio 6 et 7
Quaestio 1 : An in Christo sint duo supposita.
Distinctio 8
Quaestio 1 : An in Christo duae filiationes reperiantur.
Distinctio 9 et 10
Quaestio 1 : An Christus secundum quod homo adorandus sit adoratione latriae.
Distinctio 11
Quaestio 1 : An Christus sit creatura.
Distinctio 12
Quaestio 1 : An Christus potuerit peccare.
Distinctio 13
Quaestio 1 : An in Christo fuerit plenitudo gratiae.
Distinctio 14
Distinctio 15 et 16
Quaestio 1 : An in Christo cum tormentorum dolore steterit gaudium beatae fruitionis.
Distinctio 17 et 18
Quaestio 1 : An in Christo plures sint voluntates.
Distinctio 19 et 20
Quaestio 1 : An omnes homines beneficio passionis Christi a quocunque malo satis fuerint liberati
Distinctio 21 et 22
Distinctio 23
Quaestio 1 : An fides si virtus.
Distinctio 24 et 25
Quaestio 1 : An fidei possit subesse falsum.
Distinctio 26
Quaestio 1 : An spes in superiori animae portione subiective esse possit
Distinctio 27 et 28
Quaestio 1 : An habitus caritatis sit virtus
Distinctio 29 et 30
Quaestio 1 : An recto caritatis ordine Deum super omnia diligere teneamur.
Distinctio 31 et 32
Quaestio 1 : An in caritate constitutus possit eam amittere.
Distinctio 33
Quaestio 1 : An virtutes morales in patria permaneant
Distinctio 34 et 35
Quaestio 1 : An Spiritus Sancti dona vitam actiuam magis, quam contemplatiuam respiciant.
Distinctio 36
Quaestio 1 : An morales virtutes sint connexae inter se
Distinctio 37 et 38
Quaestio 1 : An mendacium quodlibet diuino praecepto adversetur.
Distinctio 39 et 40
Quaestio 1 : An quodlibet iuramentum sit peccatum.
Liber 4
Distinctio 1
Quaestio 1 : An sacramenta novae legis creatricem in se virtutem contineant
Quaestio 2 : An sacramentum possit diffiniri.
Quaestio 3 : An circumcisio ullam in se contineat efficaciam ad originalem noxam penitus abolendam.
Distinctio 3
Quaestio 2 : An Ioannis baptismus fuerit sacramentum
Distinctio 3
Quaestio 1 : An expressa verborum prolatio sit de necessitate baptismi
Distinctio 4
Quaestio 1 : An baptismi effectus aeque cunctis conueniat baptizatis.
Distinctio 5
Quaestio 1 : An ministri malitia baptismi effectus in suscipiente huiusmodi sacramentum frustretur.
Distinctio 6
Quaestio 1 : An Puer existens in utero baptizata matre characterem recipiat
Distinctio 7
Quaestio 1 : An confirmatio gratiam conferat.
Distinctio 8
Quaestio 1 : An Eucharistia sit dignissimum sacramentum.
Distinctio 9
Quaestio 1 : An in peccato mortali existens, mortaliter peccet Eucharistiam sumendo.
Distinctio 10
Quaestio 1 : An corpus Christi pluribus in locis possit reperiri.
Distinctio 11
Quaestio 2 : An Eucharistia vnum sit sacramentum.
Distinctio 12
Quaestio 1 : An accidentia specierum in Eucharistia subsistant absque subiecto.
Quaestio 2 : An accidentia specierum in Eucharistia manentia sint corruptibilia.
Quaestio 3 : An expediat homini frequenter accedere ad Eucharistiam.
Distinctio 13
Quaestio 1 : An minister malus recta intentione consecrandi consacret
Distinctio 14
Quaestio 1 : An poenitentia sit moralis virtus.
Distinctio 15
Quaestio 1 : An homo sine caritate pro mortali crimine Deo satisfacere possit
Distinctio 16
Quaestio 1 : An contritio, confessio, et satisfactio sint partes poenitentiae.
Distinctio 17
Quaestio 1 : An contritionis dolor omnium maximus esse debeat.
Quaestio 2 : An homo de necessitate salutis singula quaeque peccata teneatur confiteri.
Distinctio 18
Quaestio 1 : An clauium potestas usque ad culpae ac poenae remissionem protendatur.
Distinctio 19
Quaestio 1 : An sacerdotes, soli clauium potestate potiantur.
Distinctio 20
Distinctio 21
Quaestio 1 : An ea, quae per confessionem audiuntur celanda semper fuerint
Distinctio 22
Quaestio 1 : An peccata per poenitentiam deleta recidivantis ingratitudine rursus redeant
Distinctio 23
Quaestio 1 : An extrema vnctio sit sacramentum.
Distinctio 24
Quaestio 1 : An ordo sit sacramentum.
Distinctio 25
Quaestio 1 : An ordinator pecuniam exigens ab ordinatis sit Simoniacus.
Distinctio 26
Quaestio 1 : An matrimonium sit sacramentum
Distinctio 27
Quaestio 1 : An peracto matrimonio alter coniugum inuito altero religionem ingredi possit
Distinctio 29 et 30
Quaestio 1 : An voluntatis coactione matrimonium impediatur.
Distinctio 31
Quaestio 1 : An actus coniugalis concubitus ob tria coniugii bona satis a peccato excusetur
Distinctio 32 et 33
Distinctio 34
Quaestio 1 : An impedimentum aliquod dissoluat matrimonium iam contractum.
Distinctio 35 et 36
Distinctio 37 et 38
Quaestio 1 : An ordo sacer, seu continentiae votum matrimonium impediat.
Distinctio 39 et 40
Distinctio 41 et 42
Quaestio 1 : An affinitas Matrimonium impediat.
Distinctio 43
Quaestio 1 : An resurrectio mortuorum naturaliliter sit possibilis.
Distinctio 44
Distinctio 45
Quaestio 1 : An in hac vita degentium suffragi defunctorum animabus prosint
Distinctio 46
Quaestio 1 : An misericordia et iustitia reperiantur. in Deo.
Distinctio 47
Quaestio 1 : An Christus solus iudicaturus sit in postremo iudicio.
Distinctio 48
Quaestio 1 : An peracto postremo iudicio corpora coelestia realiter alterari poterunt
Distinctio 49
Quaestio 2 : An beati nude videant diuinam essentiam.
Quaestio 3 : An animarum beatitudo maior extiterit post earum corporum resumptionem, quam ante.
Distinctio 50
Quaestio 1 : An animae humanae corporibus exutae, quicquam quam eorum, quae hic sunt, intelligant.
Quaestio 2 : An Homo simul beatus, et damnatus esse possit
Quaestio 3 : An Deus sub ratione entis infiniti sit subiectum in theologia viatoris.
Quaestio 1
An una divina persona sit in alia.Et videtur, quod non: quia in quocunque est paternitas, filiatio, & spiratio; ille est pater & filius, & spiritus sanctus, sed si pater, & spiritus sanctus sunt in filio, tunc erunit in eo paternitas, & filiatio, & spiratio, erms esset pater, & spiritus sanctus, & sic esset confusio personarum.
Contrarium ponit magister in littera illius 15. distinnion Ista quaestio posset habere duplicem intellectum, porum primus est satis facilis, alter vero difficilis. Primo ponlet intelligi, vtrum vna persona sit in alia intellectuauer & obiectiue; Et tunc de facili respondetur, quod sic ia omne cognitum est in cognoscente obiectiue, uel ersipsum, vel per suam similitudinem: sed quaelibet di¬
epersona cognoscit quamlibet diuinam personam non nfmilitndinem, sed per seipsam: quia quod aliquid non Terentetur intellectui per seipsum: sed in suo simili nenit ex imperfectione praesentati, quae in diuinis esse potest ergo quaelibet diuina persona est in qualibet
na persona per seipsam intellectualiter, & obiectiue modo posset intelligi haec quaestio, utrum una perpia ft in alia realiter & entitatiue; Et sic quamuis quae¬ stio sit difficilis, tamen ratione fidei, & propter auctoritates sanctorum, & dicta satri canonis, necesse est nos illud firmiter confiteri. Dicit enim saluator. Ego in patre, & pater in me est; Modus tamen declarandi diuersimodem tangitur a diuersis. Quidam enim illud declarant ex diuina productione: Aliqui ex diuina relatione. Alij ex diuinarum personarum essentiali identificatione; Et ideo ponam quattuor conclusiones, scilicet tres negatiuas, & unam affirmatiuam.
Prima est, quod quamlibet diuinam personam esse in qua libet diuina persona non potest probari ex diuinarum personarum productione.
Tertia, quod hoc non potest probari sufficienter, s ratio tantum modo sumitur ex diuinarum personarum es sentiali identificatione.
4 Quarta, quod praedicta inexistentia cuiuslibet diuinae personae in qualibet sufficienter probari potest ex reali conuenientia, & reali differentia, quam habent diuinae personae non propter essentiam tantum, nec propter relationem tantum, sed propter essentiam, & re- lationem simul
RESOLVTIO Licet singulam quamque personam diuinam in singula quaque eavum esse veque ex eaerum productione, neque ex diuina relatit ne, neque ex essentiali duntaxat identitate sigillatim probare possimus, ex praefatis tamen simul collectis exacte comprobari non inconuenit.
c ONCLVS 10. Quod quamsibet diuinam personam esse in qua sibet duina persona non potest probari ex diuinarum personarum productione.
RIMVM patet: quia si ratione originis sufficienter 2 posset probari productum esse in producente, & ecouerso; tunc pater carnalis vere esset in suo filio, & filius in patre. consequens est falsum, ergo & antecedens; consequentia patet: quia filius carnalis Vere originatur a patre carnali
Forte dicetur, quod non est simile de patre carnali; quia talis pater agit actione transeunte, pater autem diuinus actione immanente.
Respondeo, quod quamuis generatio diuina non sit tonsiens quo ad diuinam naturam, est tamen transiens quo ad personam: quia pater non generat seipsum, sed fi- lium, qui realiter quantum ad personam distinguitur a patre.
Preterea, dato, quod per realem originem possit aliquo modo probari, quod productum sit in producente, eo quod omne productum aliquo modo sit in suo principio productiuo, per hoc tamen probari non potest, quod producens sit in producto: sed in diuinis non magis est productum in producente, quam producens in producto, aeque enim vere est pater in filio, sicut filius in patre.
Praeterea, cum origines in diuinis sint diuersarum 3 rationum, ergo si ratione originis vna persona esset in alia, tunc non similiter, & uniformiter inessent sibi mutuo diuinae personae, falsitas consequentis est nota apud omnes doctores: consequentia patet: quia quae per difformen ronnem insunt, difformiter insunt
E ONcLVS10 I. Quod quamlibet diuimam personam esse in qualibet duima persona non potest sufficienter probari ex diuina relatione.
QECVND o dico, quod non potest probari, quod diuinae Opersonae sibi mutuo insint ratione diuinae relationis,
1 Quia quae aliquibus sunt ratio oppositonis, illa nen sunt ratio praecisa, quare vnum illorum alteri insit, sed re lationes diuinae sunt personis ratio oppositonig, ergo &c
2 Ratione illius non conuenit personae inesse, rationem cuius sibi proprie conuenit adesse, sed ratione relationis personae diuinae conuenit adesse. Maior patet, quia tales modi simpliciter diuersi non possunt conuenire eidem ratione eiusdem. Minor est nota: quia relationis esse est ad esse
3 Praeterea, id, quod est praecisa ratio distinctionis per sonae a persona, non est ratio essendi vnam personam in alia, sed relatio in diuinis est precisa ratio distinctionis vnius personae ab alia, ergo &c.
c ONCLV S 10. III Quod quamlibet diuinam personam esse in qualibes diuina persona non potest sufficienter probari, si ratio tantummodo sumitur ex diuinarum personarum essentiali identificatione.
TERTIo dico, quod unamquamque personam diui nam esse in alia non potest fufficienter probari ex hoc praecise, quod realiter sunt idem in diuina essentia.
1 Quia ex eo praecise non probatur aliquid alicui in esse, ex quo praecise sibi conuenit per se esse: sed cuilibes diuinae personae conuenit per se esse propter hoc, quod ess idem realiter quod diuina essentia, ergo per hoc non po test praecise probari alteri inesse
2 Praeterea, si ratione, qua pater est idem filio in diu na essentia, pater esset in filio, tunc esset in seipso per se & primo consequens est falsum, vt patet 4. physicorum; vbi probatur impossibile esse, quod idem sit in seipso pri mo; consequentia patet: quia sicut pater est idem realiter filio per diuinam essentiam, sic est idem sibi ipsi primo & per se: quia per nihil alterum, ergo si ratione identitatis quae sibi conuenit per essentiam praecise est in filio: ratio. ne qua, est idem sibi ipsi per se, & non per alterum, esset in seipso primo.
3 Praeterea, ratione illius, qua aliqua sunt omnino idem realiter, non potest praecise probari vnum illorum esse in al tero: sed ratione diuinae essentiae personae sunt oino idem realiter. Maior patet: quia semper inter ea, quorum vnum est in altero, oportet quod aliqua differentia discernatur; sed in diuina essentia sic personae diuinae conueniunt, quod in essentia nullo modo differunt
cO NCLVS1O II1. Quod proedicta inexistentia cuilibet diuinae persond qualibet sufficienter probari pot est ex veali conueientia, & veali differentia, quam habent duum nae personae, non propter essentiam tantum, ner propter relationem tantum, sed propter essentia & relati onem simul
QVARTo dico, quod quamuis ratio istius inessend non sit essentia praecise sine relat ione nec relatio praecise sine essentia; essentia tamen & relatio simul sum ta sunt perfecta ratio, quare quaelibet diuina persona est in altera; quia quaecumque suppositaliter differunt, ita ta men quod in vna natura realiter conueniunt, illorum ne cessario vnum est in altero: sed personae diuinae ratione relationum realiter differunt, ratione diuinae naturae rea liter conueniunt, ergo &c. Minor patet exfide; maiorem probo; quia in quocumque est natura alicuius, in illo est illud, cuius est natura, praesupposita tamen inter ea reali differentia; alias per illam maiorem semper probaretur idem esse in seipso; quia natura cuiuslibet est in eo: Sed natura cuiuslibet diuinae personae est in qualibet diuina persona, ita tamen, quod personae realiter differunt inter e, ergo quaelibet diuina persona est in qualibet diuina persona
Sed dices, quod si illud, quod est ratio per se essendi praecise non est ratio inessendi, & similiter illud, quod est ratio adessendi praecise non est ratio inessendi, tunc nec simul iuncta poterunt esse ratio inessendi, sed vt superius dixi, diuina essentia est ratio personis per se essendi, & relatio ad aliud essendi, & praecise vnum illorum ab altero sumptum separatim non poterit esse ratio sufficiens personam essendi in persona, ergo nec simul iuncta poterunt esse causa sufficiens talis modi inessendi.
Respondeo per interemptionem maioris: quia quaecumque sibi connaturaliter mutuo in sunt, oportet ea habere conuenientiam, & differentiam, sed nec essentia est ra tio differentiae ipsis diuinis personis, nec relatio est ratio conuenientiae, simul tamen iuncta ratione essentiae sic con ueniunt, quod tamen ratione relationis huiusmodi perso nae differunt
Ad argumentum principale dicendum ad maiorem, quod relationes diuinas esse in aliquo dupliciter potest intelli gi, scilicet formaliter, vel identice. Primo modo maior est vera, quia formaliter paternitas est in solo patre, filia, tio in filio, processio, siue spiratio passiua in spiritu sancto. Secundo modo maior est falsa, quia ratione identita tis, qua omnes diuinae relationes sunt idem cum essentia diuina, in qualibet diuina persona sunt omnes illae re lationes, ergo ecc¬
On this page