Quaestio 1

Questio. I. An principium per respectum ad intra in diuinis admittatur.

VTRVM hoc nomen principium per com parationem ad intra debeat admitti in diuinis. Et videtur, quod non: quia vbi non admittitur vnum relatiuorum, nec alterum debet admitti, sed principum I & principiatum sunt relatiua, vt patett physicorum, & principiatum, secundum dicta sanctorun non proprie admittitur in diuinis, ergo nec principium

Contra beatus Aug. dicit, quod pater est principiun si se principio, & filius est principium a principio. Praete missis multis modis dicedi principium, qui a philosopho. n irrantur ;. metaph solum accipio hic principium secun dlim quattuor suos modos maxime vniuersales, puta secundum quattuor modos causales; tot enim modis dici tur principium, quot & causa. lgitur ad modum distinctio nis causae haec quaestio posset in telligi de principio mate riali, formali, efficienti & finali. De primo tamen & vltimo nihil ad praesens: quia de primo, puta, vtrum aliquid materiale, vel quasi materiale sit in diuinis, dixi superius. De finali autem Dei bonitate tractare, videtur ad fi- nem quarti libri spectare, & spectabat ad primam distinctionem primi libri; pro pter quod ibi aliquid de hoc dixi, cum de fruitione tractaui. Ad praesens igitur solum vertitur quaestio de principio formaliter constitutiuo, & di principio originaliter productiuo. Igitur in hac quaestio. ne primo videbitur, vtrum in diuinis sit principium formaliter constitutiuum. Secundo vtrum in diuinis sit princ pium originaliter productiuum Et sic ratione breuitatis in hac lectione comprehendam materiam duarum distin ctionum, scilicet 28. & 28. Nam circa ab distinctionem, in qua tractatur de innascibilitate, communiter inquiritur de principio constitutiuo patris. Sed distin. 28. inquiritur. de principio productiuo in diuinis.

RESOLVTIO. Fnascibilita: licet primam personam in diuinis probe notificet, ea tamen non constituit; quandoquidem ibi principium constitutiuum Patris sit ipsa paternitas Vnde principium, quamuis in creaturis sine causa haud reperiri possit, in duuiuis tamen citra eam facile conceditur, & praesertim inhis, quae ad intra prodicuntur.

ARTICVLVSI Vtrum in duinmis sit principium formaliter constititiuum.

QVANTVM ad primum, vtrum in diuinis sit prin cipium formaliter constitutiuum, sic procedam Primo enim ostendam, quod inuascibilitas non est personae patris formaliter constitutiua, sicut dicunt quidami Secundo quod nec paternitas concepta vt generat iuita est personae patris constitutiua, ex quorum remo tione patebit lucidior veritas opinionis nostri doctoris de personae patris constitutione, quam in quaestione proxime praecedenti recitaui¬

Dico ergo primo, quod innascibilitas non est persona patris constitutiua

1 Quia illud, quod est formaliter posituum, non po test constitui principio formaliter priuatiuo, sed persona patris est res formaliter positiua, innascibilitas vero formaliter dicit priuationem natiuitatis, siue negationem essendi ab alio, ergo &c.

2 Praeterea, id, quod nihil ponit, & aliquid supponit, non potest esse constitutiuum primae personae illa patet, quia quod de se nihil ponit, de se nihil constituit, & sinalariter quod praesupponit alterum, non constituit primum, sed inmascibilitas, cum sit priuatio, nihil ponit, sed presupponit subiectum, seu aliquam proprietatem, per quam conueniat subiecto

Praeterea, persona diuina, cum sit formaliter relatiua, in esse personali constituitur relatione tali, quae formaliter, & directe sit relatio, sed innascibilitas solum por reductionem estrelatio: quia priuatio non est in genere per se, sed reducitur ad genus sui habitus, iuxta quod ait August. 5. de trin. quod semper negatio est in eodem praedicamento, in quo est affirmatio. Et 2. elencorum dicitur, quod in non facere intelligitur sacere, & omnino in negatione dictio idest affirmatio. Et. 1. de anima, rectum est. iudex sui & obliqui.

4 Praeterea, sicut se habet spiritus sanctus ad non essi alium ab ipso, sic se habet pater ad non esse ab alio: sed ac constitutionem personae spiritus sancti nihil facit, quod alter non est ab ipso, ergo innascibilitas, quae in patre por se nihil dicit, nisi patrem non esse ab alio, ad c onstitutionem personae patris nihil faciet.

3 Praeterea, proprietas constitutiua personae est de sc formaliter incommunicabilis: sed innascibilitas, & om nis alia negatio, sicut de se non habet entitatem, sed si quam dicit entitatem, hanc dicit pro tanto, quia funda tur in ente, sic de se non dicit aliquam vnitatem, seu incon municabilitatem, nisi ratione proprii positiui, in quo fundatur.

S Praeterea, persona formaliter constituta principio formaliter posit uo, est nobilior, & perfectior ea, quae con stituitur formaliter negatiuo; sed filius, & spiritus sanctus constituuntur principiis formaliter positiuis, ergo dato per impossibile, quod persona patris constitueretur hoc principio negatiuo, quod est innascibilitas, tunc per sonae filij, & spiritus sancti essent perfectiores, quam per sona patris, quod est inconueniens

Sed oppositum illius conclisionis posuit vnus Doctor qui diebus suis magnae fuit reputationis. Et probatur sic

1 Illo formaliter persona constituitur, quo ab alia por sona distinguitur, sed secundum Damali. i. secundum omnia pater, & filius, & spiritus sanctus sunt vnum & idem praeter ingenerationem, generationem & processionem. cum igitur ingeneratio, per quam solam pater ab aliis, d stinguitur, sit idem, quod innascibilitas, ergo innascibilitate persona patris constituitur.

2 Praeterea, nobiliori proprietate, quae est in patre, per sona patris constituitur, sed innascibililas est nobilior pa tris proprietas. Maior patet, probatur minor, quia illa pro prietas, quae sic est in patre, quod non potest communica ri creaturae, est nobilior illa, quae potest comunicari crea turae, sed paternitas potest communicari creaturae, & non innascibilitas.

3 Praeterea, psona patris aut constituitur paternitate eomuni notione, aut innascibilitate, illa patet per sufficien tem diuisionem: quia non possumus intelligere in persona patris plures, proprietates, seu notiones: sed non constituitur paternitate, quia cum pater sit pater, quia generat, ergo paternitas praesupponit generationem, sed gent ratio, cum sit actus suppositi: ergo praesupponit suppositum constitutum, nec communi notione: quia, si communis notio suppositum constitucret, tunc vnum conflaret sup positum ex patre, & filio: cum sit vtrique communis, er- go sola innascibilitas poterit constituere primum suppo situm in diuinis

4 Preterea, proprietas ad dignitatem pertinens, pri mo adueniens diuinae essentiae, constituit primam personam in diuinis, innascibilitas est huiusmodi, pertinet enim ad dignitatem, quod aliquid non praesupponat aliud a quo producatur. Aduenit etiam primo essentiae diuina quia qua ratione paternitas prius adesset essentiae diuina quam innascibilitas, eadem ratione ipsa filiatio prius adi enet, cum relatiua sint simul natura & naturali intellige tia: sed omne, quod secundum nostrum modum intelligendi est posterius filiatione, hoc pater communicat fi hio: quia in tali non opponitur filio, quod sequitur filiationem, ergo filius esset innascibilis, & per consequens filius, & non filius, quod est contradictio

3 Praeterea, prima persona in diuinis debet constitui prima proprietate diuina, sed innascibilitas est prima in diuinis proprietas. Maior patet

Minorem probant multipliciter. 1 Primo sic. lllud, quod est vltimum in resolutione, est primum in constitutione; sed innascibilitas est vltimum in resolutione, quia in resoluendo, cum peruentum fucrit ad innascibilitatem, statur, quia innascibile est quod a nullo alio est, sed in paternitate non statur, quia dato, quod pater esset ab alio, non tamen propter hoc desine ret esse pater

2 Cecundo sic: quia magis est de ratione primi non esse ab alio quam aliud esse ab ipso; nam Christus Deum noster dicitur primogenitus Mariae. Non quia possi ipsum alius fuerit filius Mariae: sed quia ante ipsum nullus erat Cum ergo innascibilitas dicat non esse ab alio, patetnitas vero dicat a se esse aliud, ergo ratio primi magis cos uenit innascibilitati, quam paternitati

3 Tertio quia sicut habere esse se habet ad communi care esse, sic se habet modus habendi esse ad modum con municandi esse: sed habere esse est prius quam commun care esse, ergo innascibilitas, quae est quidam modus habendi esse non ab alio, est prior paternitate, quae est quidam modus communicandi esse alteri.

4 Quarto sic, lllud, quod est ratio essendi alteri est prius eo; sed innascibilitas est patri ratio generationis, & per consequens paternitatis. llla minor probatur dupliciter.

Primo sic. Sicut se habet genitus ad non generare, sic se habet ingenitus ad generare, sed filius in diuinis quigenitus ideo non generat, ergo pater in diuinis, quia ingenitus ideo generatur

Secundo, quia sicut se habet non spiratus ad spirare, sic ingenitus ad generare, sed filius quia non spiratur spirat ergo pater, quia ingenitus generat

Sed illa non concludunt, quia sicut se habet negatio ad affirmationem, sic illud quod se habet ad modum negationis ad illud, quod se habet ad modum affirmationis, vt dicitur, ergo innascibilitas non poterit habere rationem prioris respectu eorum, quae positiue, siue affirma tiue se habent in persona patris.

Ad primum igitur dicendum, quod Dama, per ingene rationem circumloquitur paternitatem, prout fundatur immediate super auctoritate vniuersalis, principij, por quam personam prima constituitur, & ab omnibus alijs distinguitur. Vnde Dama in eodem cap. subdit post verba praedicta dicens, In solis proprietatibus paternitatis, filiationis, & processionis differentiam cognoscimus.

Ad secundum nego minorem. Ad probationem dico, quod quamuis maior proposito aliquam contineat veri tatem compatando positiuum ad posituum: quia secundum nostrum modum intelligendi omnipotentia, quae non potest communicari, perfectior esse videtur, quam sapientia; quae communicatur creaturae: tamen comparam do negatiuum, seu priuatiuum ad positiuum non est vera: quia negatiuum quantum ad illud, quod formaliter dicit, non importat perfectionem directe, licet ratione illius, quod supponit, importet perfectionem. Etiam minor deficit: quia paternitas, secundum quod est personae patris constitutiua, puta vt immediate fundatur super auctoritate vniuersalis principiij, ratione cuius pater dicitur sontana deitatis; sic paternitas est omnino incommunica bilis; quia nec etiam alicui diuinae personae communicari poterit, & per consequens multo minus poterit communicari cuicumque creaturae.

Ad tertium dicendum, quod persona patris constituitur paternitate. ad probationem dico, quod paternitas consi derata vt proprietas non presupponit generationem secundum nostrum modum intelligendi, vt patuit superius sed magis econuerso praesupponitur ab ea

Ad quartum nego minorem. ad probationem primae partis dico, quod non esse ab alio secundum se non dicit perfectionem, vel dignitate, nisi ratione substrati, in quo nuiusmodi negatio fundatur; manedo enim infra ambitum istius negationis praecise, tunc ita vere chimera non est ab alio, sicut pater diuinus, attameni lla negatio in chi mera nulia dicit dignitatem: quia ex parte substrati nihil supponit pertinens ad dignitatem; inmascibilitas autem in patre praesupponit precellentissimam dignitatem: quia praesupponit paternitatem fundatam super auctoritate vniuersalis principij. Ad probationem alterius partis dico, quod quamuis paternitas, & filiatio sint simul natura, & naturali intelligentia,; tamen paternitas est prius origine ipsa filiatione, & per consequens innascibilitas, & omnia alia personae patris connenientia, quae ipsa paternitate constituitur, sunt priora origine ipsa filietione; prioritas eninmi originis compatitur secum simultatem naturae, & natura lis intelligentiae. Nec etiam reputarem inconueniens, si concederem innascibilitatem nostro modo intelligendi esse postericrem filiatione; maxime cum innascibilitas si negatio generationis non actiuae, sed passiuae, quae quidem passiua gencratio est idem quod filiatio. Negatio autem es posterior affirmatione, cui opponitur, vt patet 2. coeli.

Et si dicetur, quod tunc aliquid vere conueniens patr est posterius filio;

Respondeo quod non habeo pro inconuenienti, saluc tamen semper meliori iudicio, quod aliqua negatio negatiua possit conuenire patri, quae secundum nostrum mo dum intelligendi ex generatione filij resultat, videns enim noster intellectus filium esse nascibilem, quia naturalite procedit a patre, ergo ex opposito, quia fides catholica to net patrem a nullo posse procederet sed ex seipso esse, qoi positum illius affirmationis iam creditae in filio, puta nascibilitatis, at tribuit patri, ipsum innascibilem appellando.

Nec tamen innascibilitas potest communicari filio dto, quod filiatione sit posterior: quia eius onpositum pater tribuit filio, puta generationem pafsiuam, quae oppo. nitur ipsi innascibilitati. Etiam quia nullum priuatiuum vel negatiuum est communicabile, nisi inquantum positiuum, in quo fundatur, est communicabile: sed illud, it quo fundatur inmascibilitas, puta auctoritas vniuersalis principij, non est communicabile filio: quia si talis auctoritas competere t filio, tunc filius produceret seipsum idec innascibilitas non potest communicari filio

Ad quintum nego minorem. Ad probationem primam nego minorem: quia negatio, seu priuatio non potest esse de compositone, seu constitutione rei positiuae, licet po sit sequi ad ea, quae sunt de compositone, siue constitu tione rei; & ideo non potest fieri vltimata resolutio, nec in priuationem, nec in negationem

Ad probationem dico, quod resolutione inquisitiua facta vsque ad paternitatem, qua pater in diuinis est pater, tunc est status in paternitate, non tamen vt paterni tas est, ipsam accipiendo secundum hoc nomen commu ne, sed vt diuina paternitas est, puta vt fundatur super au ctoritate vniuersalis principij, & omnis originis; vt sic en sola paternitas est solius patris personalis proprietas. Vnde si quaereretur quare persona patris est innascibilis; illa negatio resolucretur in hanc affirmationem: quia diceretur, quod pro tanto est inmascibililis: quia paternitas diuina, quae huius personae est constitutiua, fundatur super auctoritate uniuersalis originis, ratione cuius sibi competit esse principium omnium, & a nullo principiari

Ad secundum nego minorem, quia cum ratio primi sit positua, non potest piincipaliter consistere in aliqua pri uatione. ad probationem dicendum, quod hoc nomen primo genitus est nomen dignitatis, Primogenitis enini ratione dignitatis dabatur antiquitus dominium hered tatis cum paterna benedictione; & quia paterna benedi ctio, & regni hereditatio Christo excellentissime ab omnibus quasi prophetis attribuebatur, ideo Euangelist. ipsum primogenitum appellabant non curantes de proprietate vocabuli secundum quod conotat priuationem prioris geniti, aut positionem poste ioris

Ad tertium dicendum, quod quamuis ista minor sit verin absolutis, non tamen est vera in talibus relatiuis, quae per communicare esse, & accipere esse constituuntur in esse: quia in talibus simul est habere esse & communicare esse, & modus habendi non est prior, quam modus communicandi; huiusmodi autem sunt diuina supposita, ergi in diuinis minor est simpliciter falsa. Etiam falium allumitur, cum praemissae conclusioni applicatur: quia innascibilitas formaliter non dicit modum habendi esse, sed dicit modum non habendi esse: quia dicit negationem essendi ab alio.

Ad quartum dicendum, quod minor non est vera Ad primam probationem nego minorem. Si enim ge¬ nitum esse esset in diuinis ratio non generandi, tunc cum talis ratio non obstet in spiritu sancto, qui non est geni rus, ipse vtique gencraret, quod est contra fidem

Ad secundam probationem nego iterum minorem negatiuum enim nan potest esse per se ratio positiui, & ideo filius non spirat, eo quod non spiratus, sed eo quod a patre sibi communicatur potentia spirandi cum respe ctu proposito ad spirandum, puta cum communi notione: sed non generat, quia sibi communicatur potentia gi nerandi cum respectu opposito ad generandum

Secundo sunt quidam circa illam materiam dicentes quod prima persona in diuinis non constituitur paterni tare, vt paternitas est, sed vt generatiuitas est; dicunt enim isti haec quattuor se habere per ordinem, scilicet generatiuum, potens generare, generans, & pater, ita quod illorum semper vnum est prius altero secundum non conuertentiam consequentiae: quia omne potens generare es genetatiuum, sed non conuertitur: quia puer est genera tiuus, & tamen non potest generare. Item omne generams est potens generare, sed non conuertitur: quia homo pefectus est potens generare, quamuis multi remancant continentes: & eodem modo generans est prius patre: quia potest aliquis mori immediate post actum generationis; antequam soetus procreetur, & sic fuit generans, numquam tamen pater. Haec autem ad propositum applicando dicunt, quod primum illorum, scilicet generatiuum constituitur generaeiuitate sicut vltimum, sci licet pater vt pater constituitur paternitate

Ad euadendum ergo multas difficultates, quae tacta sunt superius, cum recitaui opinionem illorum, qui suppositum absolutum ponunt in diuinis, dicunt isti, quod cum in eadem relatione diuina sint multae formalitates, quarum prima est generatiuitas, igitur prima diuina persona constituitur generatiuitate, & sic actus generationis praesupponit suppositum generans constitutum, & relatio primi suppositi secundum formalitatem illam, quae dicitur paternitas, sequitur actum generationis, quae fuerunt duae difficultates, in quibus illi de suppositis absolu tis se maxime fundabant

Sed istam opinionem capio non posse subsistere, ergo pri mo arguo contra positionem opinionis in se: Secundo ostendam quoe predictas difficultates &c. consimiles non euadunt.

Primo igitur arguo sic. lllud, quod secundum rationem suam formalem compatitur secum aliquid, quod re pugnat primo supposito, in diuinis non est formale con- stitutinum illius suppositi, sed generatiuitas est huiusmodi, ergo &c. Maior patet. Minorem probo ex dictis eorum: quia ipsimet dicunt, quod generatiuum est aliquid, cum tamen non potest generare: generatiuitas autem est illa formalitas, secundum quam relatio primi supposit constituit generatiuum; cum igitur primo supposito in di uinis repugnet non posse generare, sequitur, quod nullatenus in esse personali constituitur generatiuitate,

2 Preterea, illud, quod praesupponit suppositum constitutum, non constituit suppositum, sed generatiuitas praesupponit suppositum constitutum: quia omnis aptitu do praesupponit illud, cuius est aptitudo: sed genetatiui tas dicit quandam aptitudinem.

3 Praeterea, proprietas supposit constitutiua debet es se maxime determinata, eo quod constituat rem in incom municabili subsistentia: sed inter omnes illas quattuor formalitates, quas illi attribuunt relationi primae personae in diuinis, generatiuitas est minime determinata, igitur non erit proprietas constitutiua primi suppositi

4 Praeterea, eisdem rationibus, quibus superius repro baui formalitates in absolutis, poterunt hic reprobari in proprietatibus relatiuis, maxime cum eas ponunt in cadem relatione: quia vt sic, vna forma erunt multae formae. Multiplicato enim vno coniugatorum, multiplicatur & reliquum, formalitas autem, & forma sunt coniuga ta, & se habent vt concretum & abstractum. Dato tamen quod essent huiusmodi formalitates, adhuc generatiuitas non erit supposit constitutiua

1 Quia quandocumque illud, quod est supposit con ffitutiuum exprimitur multis modis, quorum modorun vnus habet rationem perfectioris, & alter rationem mi ius perfecti, semper debet constitucre sub ratione perfe cions, maxime si suppositum constitutum est nobile, & perfectum suppositum, sed etiam secundum illos generinitas includitur in paternitate, & non econuerso: quia quitquid persectionis concipi poterit in generatiuitates tonopietur in paternitate, sed non econuerso, & per cot sequens ratio paternitatis est perfectior ratione generatitatis Cum rgitur primum suppositum in diuinis sit perfectum suppositum; magis debet constitui formalitate, que estpaternitas, quam formalitate, quae est genera tiuitas.

2 Nec etiam per istum modum iste potest euadero difficultat es ractas superius: quia aut illud suppositum co stitutum per genetatiuitatem erit suppositum absolutum tunc intidis in opinionem reprobatam: aut erit suppo situn relatiuum, & tunc fimultanee oportet esse suun tenclatiuum, quod non est aliud, quam suppositum gen mmi& tunc arguitur contra te, sicut contra me, puta sicQurtum que sunt simul, a quocumque supponitur vnum reliquum sed suppositum generatiuitate constitutum sappositum genitum sunt fimul, & secundum te actus entrationis presupponitsuppositum generatiue constitutum tigo etiam supponet suppositum gnitum, quod est impos fone, quia tunc esset genitum antequam generaretur hem omne, quod relatiue refertur ad genitum in intelmali natura paternitate refertur ad ipsum, si igitu ri generationis praesupponit tale suppositum, ergo pr enitas non sequeretur actum generationis. Patet igi I quod per predictam phantaliam formalitatum non ountur huiusmodi difficultates, non curo tamen ad Priens ista soluere, quod ad hoc & ceter aconsimilia res ondi superius

ARTICVLVS I. Vtrum in diuimis sit principium originaliter productiuum

QVANTVM ad secundum principale, vtrum in diN uinis sit principium originaliter productiuum quadrupliciter fieri inquisitio. Primo, vtrum ratio pi inueniatur in diuinis tam respectu intrinsecori personarum, quam respectu extrinsecorum, puta res acreaturarum, Secundo quomodo talis ratio ibi re rentur, puta vniuoce, vel aequiuoce, vel analogice. Ter. rtrum pater & filius sint vnum principium spiritu h, Et quarto, dato quod sic, vtrum tamen possint dic pres spiratores. Sed quia de tertio, & quarto, satis proliretactaui dist. 11. quaestione 1. articulo 2. & 3. ideo ac asens solum de primo, & secundo aliquid breuissime dicim.

Quantum ipitur ad primum dico, quod quamuis in etaturis principium, & causa dicantur ad conuertentiam; nainis tamen respectu intrinsecorum ita admittendi cnomen principu, quod tamen negandum est no¬¬ nen causae

Nam causa est, ad cuius esse sequitur aliud, vt pate metaph. In diuinis igitur ubi nulla est sequela in essi ra ibi non fit prius, & posterius in esse: sed vnum & idem amnium personarum, ibi non debet admitti noaen causae

hem vbi non est aliud, & aliud substantiue, non pro tamini nomen causae, tum ad esse causae sequatur a ed in diuinis non reperitur aliud, & aliud substan Eequia alias esset diuisa natura. Sed, quod nomen prin ptere diuinis coueniat, patet: quia dicitur s metaphPdnrine prum est, vnde est aliquid, quod tantum est d num od principium est, a quo aliquid habet esse: sed fi- rm nis vere est a patre, & spiritus sanctus ab vtropitur pater tere est principium filij, & patet, &fi- lius principium spiritus sancti, respectu tamen creatura rum tota trinitas & potest dici principium, quia omni creatura a Domino Deo est, & similiter potest dici causquia cum creatura producatur a Deo n aliena na¬¬ tura, ergo in creatione ad esse Dei tamquam ad esse cau sae sequitur aliud, puta ipsa creatura a Deo, siue ab esse di uino essentialiter distincta.

Quantum ad secm dico, quod principium in diuinis respectu personarum ad intra & respectu creaturarum ad extra nec dicitur vniuoce, noc aequiuoce, sed dicitur analogice

1 Quia quandocumque ratio alicuius nominis conus nit alicui rei in comparatioe ad plura, quorum respectu vnius conuenit sibi prius, quam respectu alterius, huiusmodi nomen de tali re nec dicitur vniuoce, nec aequiuoce, se analogice: sed ratio principiij prius conuenit Deo quantum ad productionem personarum, quam creaturarum, ergo hoc nomen principium quo ad intra, & quo ad extra, Deo nec conuenit vniuoce, nec aequiuoce, sed analo gice: maior patet, quia si competeret ei aequiuoc e, tunnon competeret ei secundum vnam rationem: Si vniuoce tunc non prius competeret ei respectu vnius, quam respe ctu alterius; ex sufficienti ergo diuisione relinquitur, quod sibi competat analogice.¬

Minorem probo quadrupliciter. 1 Priico sic. Quia quando aliquid nomen vnum conuenit aliquibus duobus, quorum tamen vnum secundi significatum illius nominis est ratio alterius, illud nomen prius intelligitur competere illi, per quod conuenit alte ri, siue quod est ratio, quare illud nomen conueniat alte ri, quam econuerso: sed esse principium creaturarum cor uenit Deo per hoc, quod ipse est principium personarum; quia sicut patebit lib. 3. dist. 11 articulo in emanatio personarum est ratio emanationis creaturarum.

2 Secundo sic. Quando vnum commune nomen dici tur de necessario, & contingenti, prius videtur competere necessario, quam contingenti; sed esse principium personatum conuenit Deo necessario: quia non potest sibi non competere, & esse principium creaturarum conuenit sibi libere, & contingenter; potuit enim Deus eas non principiare, si voluisset, ergo &

3 Tertio sic. Cum hoc nomen principium sit relatiuu; vt patet 1. physicorum, vbicumque ergo relatio significa ta per ipsum realiter aliquid ponit, ibi hoc nomen princ pium prius, & magis proprie reperitur, quam vbi nihil reale ponit, sed ex hoc quod vna diuina persona est principium alterius, relatio realis ponitur in persona produm cente, quae alterius est principiu,; sed ex hoc, quod Deu est principium creaturarum, non ponitur in Deo aliqua reatis relatio, vt patebit in dist. immediate sequenti, ergo &c

4 Quarto sic, Quod conuenit Deo ab eterno, priu &magis videtur sibi competere, quam quod conuenit si bi in tempore, sed esse principium personarum conuenit Deo ab aeterno, creaturatum autem est principium in tempore, ergo &c

Ad argumentum principale in oppositum dicendum, quod si negatur in diuinis esse principiatum, hoc fit propter haereticos, qui pro eodem volunt accipere principiatu. & causarum.