Quaestio 1

Questio 1. An ordinator pecuniam exigens ab ordinatis sit Simoniacus.

TRVM ordinator, exigens pecuniam ab ordina tis, sit Simoniacus. videtur, quod non, quia seminamspiritualia de lure debentur temporalia: sed Episcois, tradens ordines, seminat spiritualia: ergo &c. Maior itet per Apostolum 1. Cor. 9. Minor etiam patet, quia tramentum ordinis est res spiritualis

Contra, quicunque ex pacto dat rem spiritualem pro remporali, ille est Simoniacus: talis ordinator ex pao dat rem spiritualem pro re temporali. Maior patet diffinitione Simoniae, quae infra ponetur. Patet etiam mor: quia manifesta pecuniae exactio videtur aequipos ere pacto. Hic primo videndum est de ordinatoris pote ite. Secundo de aliquorum ordinantium inhabilitate. ertio de ordinandorum qualitate. Et quarto gratia erti videnda sunt aliqua de Simoniaca prauitate.

RESOLVTIO Quamuis de itre communi solus Episcopus sacramentum ordinis conferre valeat, nullus tamen simple¬ praeiboter Episcopum potest consecrare. Vnde licet Epilcopus haereticus, vel subiectu; paenae canonicae, aut ecclestasticae cenlurae inbabilis reddatur ad conferendum licite sacramentum ordinis, absolute tamen confert seruata forma, & int entione catholicae ecclestae.

ARTICVLVSI. De ovdinatoris potestate.

VANTVM ad primum pono duas conclusiones.

Prima est, quod solus Episcopus de iure communi po test ordinare, seu ordinis sacramentum conferre.

Quia non requirit minorem potestatem duces disponere, & ordinare, quam milites ascribere: Sed in collatione sactamenti confirmationis ascribuntur milites ecclesiae militantis, & in collatione sacramenti ordinis disponuntur duces ipsorum fidelium: Cum igitur solus Episcopus de iure communi possit conserre sacramentum confirmationis, vt patet ex dictis in dist. 5. ergo sola potestas Episcopalis de iure communi sufficit ad conferen dum sacramentum ordinis;

2 Praeterea, consecratio vasorum ad diuinum culti spectantium non requirit maiorem potestatem, quam consecratio ministrorum talibus consecratis vasis vtentium: sed vasa, puta calices de iure com muni non possunt consecrari, nisi ab Episcopo: ergo nec clerici, & sacerdotes huiusmodi vasis vtentes, possunt ordinari, nisi ab Epi scopo. Et ista videtur esse intentio lsi. in li, ethi vbi ait Episcopus summus sacerdos, & Pontifex maximus nominatur: ipse enim efficit sacerdotes, & leuitas, & om nes ordines ecclesiasticos disponit

Forte dicetur, quod quando aliqua vocabula sunt svnonvma, tunc significatum vnius non est maioris potestatis, quam significatum alterius: sed hoc nomen Episcopus, & hoc nomen praesbvter, sunt vocabula svnonvma Maior patet: quia svnonvma sunt, quorum nomina sunt plura, res antem una. Patet etiam minor in multis locis epistolarum Apostoli, vbi ipse Apostolus pro eodem vi detur accipete nomen Episcopi, & nomen praesbvteriVnde in principio epistolae ad Philip ait, Paulus, & Ti- mothaeus serui lesu Christi, omnibus sanctis in Christo esu, qui sunt Philippis cum Episcopis, & diaconibus, gratia vobis, & pax &c. vbi expresse patet, quod per Episco pos intelligit praesbyteros: quia vnius ciuitatis non sunt lures Episcopi, nisi per Episcopos intelligamus praesbs teros. Sed Philippis, ad quam ibi scribit Apostolus, fuit vna ciuitas. Et idem patet Act. 20. vbi Apostolus alloquens praes byteros ciuitatis Ephesinae, ait, Attendite vobis, & vniuerso gregi, in quo vos spiritus sanctus posuit Episcopos regere ecclesiam dei. Etiam econuerso, nomine praesbvteri Apostolus exprimit Episcopumi. ad Thi. Adicens. Noli negligere gratiam, quae data est tibi per impositionem manuum praesbvteri, idest. Episcopi, per quem Timotheus fuit ordinatus.

Propter has, & consimiles auctoritates, quaedam opi nio ponit, quod ista duo nomina, scilicet praesbvter, & episcopus, olim fuerunt svnonvma. Sed istud non valet: quia ab exordio sanctae Matris ecclesiae semper sueunt aliqui gradus inter praesbyteros, quia Christus instituit Petrum principem ceterorum, & ideo appellaut eum Cephas, quod interpretatur caput. Ftiam 12. Apo tolos in altiori gradum videtur constituisse, quam 72. discipulos, & ideo Apostoli, tenuerunt stati Episcoporum, sed. 12. discipuli tenuerunt statum presbvterorum, vt pa tet in decre. dist. 21. c in nouo testamento.

Neganda est igitur minor praedictae instantiae Ad probationem dicendum, quod ista vocabula Episcopus, & pres byter, dupliciter possunt considerari. Vno modo, quantum ad eorum etvmologiam: Alio modo, quantum ad eorum impositionem, & significationem propriam. Primo modo potest vnum istorum vocabu lorum quandoque accipi pro altero: quia Episcopus di citur quasi, super intendens, vt patet hic in littera: sed presbyter, dicitur quasi praebens iter. Cum ergo ille idem, qui est dux spiritualis, praebens iter populo dei, deb eat intendere super ipso populo, & econuerso, cuius est intendere super populo debeat verbo, & exemplo iter praebere populo: ideo auctoritates scripturarum quandoque vno istorum vocabulorum vtuntur pro altero, & econuerso. Si secundo modo, tunc hoc nomen praesbvter, est vniuersalius, & in plus se habet, quam hoc nomen, Episcopus: quia hoc nomen, Episcopus, non est impositum ad significandum quemlibet praesbvterum; sed solum illum, qui taliter est super intendens, quod iurisdictionem habet super omnes alios, tam clericos, quam laicos infra suam dicecesim commorantes. Etiam non solum in huiusmodi potestate iurisdictionis verumetiam in potestate confirmationis, & potestate consecrationis Episcopus excedit simplicem praes byterum: quia ipse solus potest de iure communi sacramentum confirmationis dare, ac clericos, & praesbvteros ordinare, seu consecrare

Sed contra istud, & per consequens contra principalem conclusionem ex dictis aliquorum doctorum potest argui sic.

Cuiuscunque potestas se extendit ad principale, & ad illud, quod est maius, illius potestas poterit se extendere ad accessorium, & ad illud, quod est minus: sed potestas cuiuslibet praesbvteri sufficienter se extendit ad consecrationem sacramenti altaris, quod est maius sacramento ordinis, & respectu eius sacramentum ordinis est accessorium: ergo potestas cuiuslibet praesbvteri sufficienter se extendit ad consecrandum, & conferendum sacramentum ordinis

2 Praeterea, non est minoris vigoris potestas spiritus lis, quam corporalis: Sed tantus est vigor potestatis rerum corporalium, quod vnumquodque perfectum in sua spe cie potest sibi simile generare, vt patet. 2. de anima: ergo habens perfectam potestatem praesbyteri poterit sibi similem alium praesbyterum ordinare.

Preterea, Episcopus potest consecrare Episcopum: ergo praesbvyter potest consecrare praesbvterum, vel ad minus diaconum, vel subdiaconum, aut alios clericos inferiores. Antecedens patet: probatur consequentia quantum ad primam partem consequentis, quia aequali ter se habet praesbyter ad praesbvterum, sicut Episcopus ad Episcopum. Et quantum ad secundam partem: quiplus excedit potestas praesbvteri potestatem diaconi quam potestas vnius Episcopi potestatem alterius Epi scopi, & per consequens actus hierarchicae dignitatis, pro ta ordinare, non minus conuenit praesbytero respectiu diaconi, quam Episcopo, respectu Episcopi

4 Praeterea, praesbvteri Cardinales possunt conferre ordines minores: ergo conferre sacramentum ordinis non spectat ad solos Episcopos. Antecedens communi ter conceditur. Etiam consequentia patet: quia praesbyteri Cardinales non sunt Episcopi, sicut nec diaconi Cardinales sunt praesbyteri

Ad primum potest dici, quod maior non est vera, ma xime quando maius, & minus, non sunt eiusdem rationis, ita, quod maius non claudit in se minus, quod patet in naturalibus: quia licet maius sit raciocinari, quam volare:tamen non sequitur, homo potest ratiocinari, ergo potest volare, & hoc pro tanto: quia ratiocinari, & vo lare, non sunt eiusdem rationis: nec ratiocinari claudit in se volare. Patet etiam in artificialibus: quia licet ars sroenefactiua sit minor atte militari, & accessorie se ha beat respectu eius, inquantum omne illud, quod appella tur accessorium, respectu alterius, quod aliquo modo or dinatur ad ipsum: & tamen non sequitur habens artem militatem scit militare, ergo scit srenum facere Cum igi tur potestas consecrandi corpus Christi, & potestas ordi nandi, non sint eiusdem rationis: ideo patet, quod maior in proposito est falsa. Etiam minor non est vera: quia ratione implicationis, tunc potestas conferendi ordines est maior potestate consecrandi corpus Christi: nam po tens ordinare potest consecrare, eodem enim die, quo ordinat, etiam consecrat corpus Christi, sed non econuerso.

Ad secundum dicendum, quod licet potestas spititus is non sit minoris vigoris, quam corporalis, absolute lo quendo, immo est maioris vigoris, quia potest in alique effectum, in quem non potest potestas corporalis: tamen, quantum ad facere sibi simile, est minoris vigoris. quia sicut praepositus Imperialis curiae potest filium sibi similem generare: tamen non potest sibi similem praepo situm constituere, quia talis institutio, vel pertinet immediate ad lmperatorem, vel ad aliquem superiorem officialem: sic quia spiritualis potestas, de qua loquimur, constituit hominem in officio, & gradu determinato, ideo non semper in talibus simile habet efficere suum simileAd hoc enim non sufficit potestas sufficientiae, qua, scilicet potestate potest esse in tali officio: verumetiam requiritur poten as redundantiae, qua potestate possit alte rum sibi simile instituere Cum ergo huiusmodi potestas redundantiae non sit in quolibet sacerdote: ideo non quilibet sacerdos potest ordines conserre. Ad formam etiam argumenti dicendum, quod maior non est vera, in uantum per minorem propositionem applicatur ad propositum: quia vigor spiritualis potestatis non constituit sibi simile, nisi insit cum quadam redundantia, qua iter non inuenitur potestas spiritualis, de qua ad praesens loquimur, in quolibet suo subiecto, sed solum in maioribus praelatis, Vnde si quilibet sacerdos posset ordinare, seu ordines conferre, tunc ordo non esset ordo, quin po tius fieret horror, & confusio: Propter quod dixit Apostolus ad feb. 7. Sine vlla contradictione, quod minus est, benedicitur a maiori.

Ad a nego consequentiam. Ad probationem primae partis dicendum, quod licet aequaliter se habeat presbyter ad prrsbvterum, sicut Episcopus ad Episcopum in essendo non tamen in consecran do, vt patet ex iam dictis

Ad secundam probationem dicendum, quod in gradibus officiorum, & ordinum, non quod libet excedens potestaiterum instituere in tali gradu, quem excedit. Da to enim quod Campiductor, seu dux Imperialis exercitus excedat dignitate Portarium Imperialis cubiculi, ta men non interest sua instituere talem Portarium, & oc pro tanto, quia licet ipse Dux habeat potestatem sufficientem pro executione sui proprij officii, tamen non hab et potestatem redundantem, qua sibi competat Porarium instituere Regalis, vel lmperialis cubiculi: sic in proposito &c

Ad 4. dicendum, quod dato quod praesbvteri Cardinales possint conferre quandoque ordines minores, hoc tamen non conuenit eis de iure communi, sicut Episco pis, sed potius de gratia speciali; & hoc non est contra praemissam conclusionem

Conclusio 2. est, quod simplex praesbvter non potest consecrare Episcopu: quia nemo potest dare quod digno scitur non habere, vt ait Aug. in li, de libero arbitrio: Set simplex presbyter non habet Episcopalem dignitatem. ergo per consecrationem non potest eam dare 2 Praeterea, ordinans Episcopum non potest esse m noris auctoritatis, quam ordinans diaconum, vel subdia conum: sed nec de iure communi, nec de gratia speciali potest fieri, quod aliquis conferat ordinem diaconatus; vel subdiaconatus, nisi ipse sit Episcopus, vt communiter dicunt doctores, ergo non existens Episcopus non potest consecrare Episcopum.

3 Praeterea, ista conclusio expresse habetur 73. dist. Episcopi. Satis etiam habetur ex dictis Apostoli Heb. 7. cum ait, Sine vlla contradictione, quod minus est, benedicitur a maiore: Sed simplex praesbvter non est maior Episcopo: ergo non potest eum benedicere, nec per consequens consecrare, vel ordinare: quia huiusmodi consecratio est quaedam spiritualis benedictio Forte dicetur, quod secundum statutum luris, Cardinalis Hostiensis habet consecrare Papam: ergo minor potest consecrate maiorem, & per consequens a simili, praesbvter potest Episcopum consecrare Consequentia patet: quia Cardinalis est minor, quam PapaRespondeo, quod eo ipso, quod Hostiensi hoc competit ex ordinatione facta per Papam, & omnes Cardinales: ideo illud, quod facit, quasi in persona omniu facit, & per consequens, vt sic, non benedicitur ibi maior a minori: quia, vt agit in persona omnium praedictorum non est minor eo, quem benedicit, dato quod sit minos eo, prout secundum se consideratur.

ARTICVLV S I1 De aliquorum ordinantium inbabilitate.

QVANTVM ad secundum articulum est aduertendum, quod aliquis potest dici inhabilis respectu alicuius actus excercendi, duobus modis. Vno modo, quia non potest illum actum licite exercere, & hoc modo solum dicimur posse, quod iuste possumus. Alio modo, absolute, & simpliciter, puta, quando nihil potest efficere, dato, quod totum illud faciat, quod in se est. Et se cundum hoc pono duas conclusiones.

Prima est, quod Episcopus haereticus, vel alias subiectus poenae canonicae, vel ecclesiasticae censurae, est inha bilis ad conferendum sacramentum ordinis primo modo iam dicto.

Quia illud, quod non potest conferri sine mortali peccato, tam conferentis, quam eius, cui confertur, hoc non confertur iuste, vellicite, & per consequens, conferen respectu illius collationis dicitur inhabilis primo modo iam dicto: Sed sacramentum ordinis non potest conferri ab Episcopo haeretico, vel alias canonicae poenae sub iecto; puta ab Episcopo suspenso, excommunicato, interdicto, irregulari, deposito, vel degradato, sine pecca to mortali conferentis, ac etiam recipientis: ideo &c. Maior patet: quia quod iuste, & licite fit, hoc sine peccto fit: ergo a destructione consequentis, quod non fit sine peccato, hoc nec licite fit, nec iuste. Minor etiam paret: quia temerarie faciens contra prohibitionem sanctae Matris ecclesiae, peccat mortaliter, sed praedictis casibus positis, tunc tam conferens, quam scienter ab eo recipiens peccat contra prohibitionem ecclesiae: quia,

er statuta sanctae Matris ecclesiae, in lure canonico qui libet praedictorum prohibetur ab executione sui officii, & per consequens, a sacramentorum collatione, excepto solo sacramento baptismi in articulo necessitatis; & per consequens quilibet fidelis intelligitur esse prohi bitus, ne ab aliquo praedictorum aliquod sacramentum recipiat, nisi solum baptismum in articulo necessitatis, ergo &c.

2 Praeterea, nullus haereticus, vel praedictis poenis subiectus, potest licite sacramentum ordinis suscipere; ergo nullus haereticus, vel praedictis poenis subiectus, po test sacramentum ordinis conferre. Antecedens patet. quia si alicui praedictorum liceret suscipere sacramentum ordinis, hoc maxime videretur de suspenso, qui nondum est excommunicatus, vel irregularis. Sed hoc non: quia duranten suspensione ab officio iam suscepto, non licet ei transire ad altiorem gradum: quia cui prohibita est executio gradus inferioris, eidem intelligitur esse prohibita susceptio gradus superioris. Sed in licita, & ordinata su¬ Tceptione ordinum semper itur de inferiori ad superiorem gradum. Consequentia etiam patet: quia non minus libera, & non impedita potestas requiritur in dantes & conferente sacramentum, quam in recipiente, cum agens esse debeat praestantius patiente, vt patet iu, de anima. Et ista conclusio probari potest, expresse per au ctoritates Innocentu, Gregorum, Cvpriani, fieronymi, & Leonis, quae ponutur hic in littera in primo ca istius. 35. distinctionis ad minus pro illa parte, quantum ista conclusio accipit de haereticis

Secunda conclusio est, quod, secundo modo loquendo de inhabilitate, tunc nullus praedictorum est inhabilis ad conferendum sacramentum ordinis, supposito, quod seruet in ordinando formam ecclesiae catholicae, & intendat conserre sacramentum ordinis, sicut intenditur in ecclesia: quia sicut se habet sacerdos ad potesta em consecrandi corpus Christi, sic Episcopus ad potestatem ordines conferendi sed quilibet sacerdos, quam uiscunque sit haereticus, vel praedictis poenis subiectus, vere retinet potestatem conficiendi corpus Christi, & vere conficit, si seruat formam ecclesiae, & intendit proferendo formam verborum super debita materia, quod intendit ecclesia, vt patet ex his, quae dixi superius distin. 13 artic. 2. ergo quilibet Episcopus, quamuiscun que sit haereticus, vel canonicis poenis subiectus, vere confert sacramentum ordinis, dummodo ordinando seruet formam ecclesiae, & intendat, quod intendit ec clesia.

Forte dicetur, si ordinando teneret formam ecclesiae & intenderet quod intendit ecclesia, tunc ipse non esset haereticus.

Nego hanc consequentiam: quia quamuis in hoc ca su non esset haereticus, tamen in multis aliis posset essi haereticus, & ab ecclesia precisus, & condemnatus.

Praeterea, pro ista conclusione sunt euidentes auctoritates August. & ore. quae ponuntur in. 2. ca istius distin

1 Forte dicetur, quod nullus praedictorum potest com ferre sacramentum poenitentiae: ergo nullus predictorum otest sacerdotem ordinare. Antecedens patet ex his quae dixi dist. 10. arti 3 conclusione. 2. Consequentia pro batur, quia dans ordinem sacerdotalem dat auctoritate conferendi sacramentum poenitentiae: sed nihil dat, quod non habet: ergo si ipse non potest absoluere, tunc potestatem absoluendi non poterit alteri tribuere, nec per consequens presbyterum ordinare.

2 Preterea, contra istam conclusionem videntur val de apparenter militare omnes auctoritates primi cap stiut dist

3 Praeterea, quando aliquae potestates sic se habent, quod vna est inferior, & dependet ab alia, taquam a superiori, tunc inferior non efficit aliquid, nisi maneat coniuncta cum potestate superiori: sed potestas Episcopi de endet a potestate Papae, & sanctae matris ecclesiae: ergo episcopus praecisus ab ecclesia non potest conferre sacramentum ordinis.

2 Praeterea, Episcopus praecisus ab ecclesia exclusus est a sacramentorum participatione: ergo exclusus esse videtur a sacramentorum collatione consequentia patet: quia multo minus est sacramentum participare, quam sacramentum conferre. Antecedens etiam patet, quia da oppositum, tunc non esset precisus ab ecclesia

Ad primum nego consequentiam. Ad probationem dicendum, quod posito quod aliquis praedictorum ordinando sacerdotem, aliquo modo det potestatem conferendi sacramentum poenitentiae, tamen non dat eam liberam, sed ligatam, sicut etiam ipse habet huiusmodi potestatem ligatam. Si enim daret huiusm odi otestatem, seu auctoritatem non ligatam, tunc daret, quoe non haberet, quod est impossibile. vnde quilibet ot linatus ab aliquo praedictorum est suspesus ab executio ne sibi collatae potestatis, donec secum fuerit dispensa tum, super eo, quod contra prohibitionem ecclesiae ab aliquo praedictorum praesumpsit recipere ordinis sacra mentum

Forte dicetur, quod sicut in quolibet predictorum ess ligata auctoritas, seu potestas absoluendi, sic est in eo ligata potestas ordinandi: Sed propter ligationem potestatis absoluendi, ipse non potest absoluere, & si absoluit, totum, quod facit, censetur itritum, & inane quia ille, quem absoluit, non est absolutus: ergo, propter ligationem potestatis ordinandi, ipse non poterim mn actum ordinationis. & dato, quod attentet ille, qui recipit ab eo ordinem, non erit ordinatus. Maior patet: quia vtraque potestas ex hoc intelligitur esse ligata, quia eius executio est sibi ipso iure prohibita: Sed idem ius, quod prohibet quemlibet istorum, ne absoluat, etiam prohibet eum, ne ordinet: quia quilibet prae dictorum est ipso iure suspensus ab executione sui officii ergo &c Minor est concessa per me, & communiter conceditur ab omnibus

Respondeo, ad maiorem, quod licet in quolibet praedictorum Episcoporum, tam potestas absoluendi, quam potestas ordinandi sit ligata per iuris prohibitionem quantum ad executionem: tamen potestas absoluendi, seu conferendi sacramentum poenitentiae magis, vel pluribus ilmodis licatur per huiusmodi prohibitionem, quam potestas ordinandi, vel quodcunque aliud sacramentum conferendi. Nam in omnibus aliis sacramen tis tanta est distantia inter veritatem sacramenti, & eius vtilitatem, quod po: sibile est aliquem recipere sacramen ti veritatem, qui tamen non recipit sacramenti vtilitatem, puta gratiam, & caritate: In salo autem sacramento poenitentia veritas & vtilitas, non possunt ab inuice separari. Verita. enim istius sacramenti consistit in hoc, quod poenitens abso uitur a peccatis: sed peccatorum absolutio non potest esse sine gratia, & caritate. Et inde est quod nullus ficte acceden ad sacramentum recipit hmondi sacramentum vere, quamuis cetera sacramenta fictus, puta homo, qui est in proposito mortaliter peccandi, vere possit recipere. Et ideo quandocunque ex sententia iuris, vel iudicis potestas absoluendi est in aliquo sacerdote ligata, tunc talis sacet dos nec de iure, nec de facto potest absoluere. Non de iure: quia supponitur, quod eius potestas iuste sit liga ta. Nec de facto, quia quandocunque aliquod sacramer tum confertur, vel recipitur de facto, & non deiure, tums ita confertur, & recipitur sacramenti veritas, quod tamen non confertur, nec recipitur sacramenti vtilitas

Sed, vt iam patuit, veritas sacramenti poenitentiae nec conferri potest, nec recipi sine caritate, seu gratia, qua est res, & vtilitas cuiuslibet sacramenti: ergo &c Etian ille, qui pro sacramento poenitentiae accedit ad praedictum sacerdotem, sciens eum esse ligatum, ille vtique ficte accedit: quia contra prohibitionem ecclesiae facit: propter quod non potest recipere gratiam, quae est vtilitas sacramenti poenitentiae, nec per consequens recipiet sacramentum, seu sacuamenti poenitentiae veritatem, propter indiuiduam connexionem vtilitatis cum veritate istius sacramenti. Econtrario autem fit in collatione alio rum sacramentorum: quia dato, quod aliquis scienter re cipiat sacramentum ordinis, vel confirmationis, & si de aliis, ab eo, quem cognoscit de iure esse prohibitum acollatione sacramentorum, licet hoc faciendo morta liter peccet, & ficte accedat, nec per consequens recipiat sactamenti vtilitatem, scilicet gratiam, & carita¬¬ tem:: quia tamen huiusmodi sacramentorum veritas est separabilis ab eorum vtilitate: ideo quamuis non de iure, tamen deifacto ille vere confert, & iste vere recipit huiusmodi sacramentum. Et ista videtur esse intentio expressa P. August. lib 2 contra Parmenianum, vbilo quens de haereticis, & ab ecclesia praecisis ait. Nulla iam cuaestio est, quin habeant, & dare possint, sed perniciosi habent, pernicioseque dant: quia extra vinculum pacis sunt. Et quod ordinatus atali Episcopo verum recipia ordinis sacramentum, probat ibidem August. per hoc, quod taliter ordinati, quando redeunt ad ecclesiae vnita tem, non reordinantur Et eandem rationem tangit. D. Sre dicens. Sicut qui baptixatus est semel, iterum baptixari non debet, ita qui consecratus est semel in eodem ordine non valet iterum consecrari Et ex his etiam apparet, quod inter a opiniones, quas magister recitat. c. 2. istius dist. tertia opi. tenenda est: quia consentanee loquitur ad iam dictam veritatem

Ad 2. poter dici quod huiusmodi auctoritates intelligendae sunt iuxta veritatem, quam posui in 1 conclusione: Non enim possunt licite, & iuste, ac cum salute animae dantis, vel recipientis conferre ordinis sactamen tum, & ideo eorum benedictio dicitur maledictio, quia quod cum mortali peccato fit, hoc cum maledictione denit: & ordinatus dicitur non recipere: quia nihil ibi recipit, quod sibi cedat ad salutem animae. Etiam posset dici, quod illae auctoritates intelligedae sunt de talibus haereticis, qui in conferendo sacramenta, non vtuntur tali forma, qua vtitur sancta mater ecclesia, vel qui non intendunt illud conferre, quod intendit ecclesia

Ad 3. dicendum, quod potestatem inferiorem depen dere a superiori potest dupliciter intelligi, vno modo in fieri, & conseruari; alio modo in fieri, sed non in conseruari, primo modo maior est vera, sed non secundo modo, nunc autem ita est, quod licet in conferendo sacramentum poenitentiae, potestas sacerdotalis dependeat primo modo non solum a potestate dei, sed etiam a po testate ecclesiae: tamen in conferendo cetera sacramenta, licet dependeat a potestate ecclesiae secundo modo non tamen primo modo

Ad cuius intellectum est aduertendum, quod potes stas collata alicui ecclesiasticae personae, quadruplicite se potest habere: quia quandoque innititur soli ordini, ficut potestas conficiendi sacramentum Fucharistiae, quandoqe innititur ordini cum anne:a indelebili dign tate, sicut potestas ordinandi, vel confirmandi: quandoque innititur soli iurisdictioni, sicut potestas excommu nicandi: quandoque inbititur simul ordini, & iurisdictio ni, sicut potestas conferendi sacramentum poenitentiae, Sicut enim patuit superius dist. 17. q2 artic. 3. non sufficit habere ordinem, & claues ecclesiae, ad hoc, quod aliquis in foro poeen tentiae possit absoluere, sed etian requiritur, quod habeat iurisdictionem vel ordinariam, vel delegatam super illos, quos absoluit. Cum igitur iurisdictio spiritualis cuiuslibet sacerdotis depedea a summo pontifice, apud quem solum residet iurisdictionis plenitudo, tam in fieri, quam in conseruari, ipse enim quotidic potest dare, & auferre huiusmodi iurisditionem, prout ad statum ecclesiae gubernandum ipsi viderit expedire: ideo potestas excommunicandi, quae praecise innititur iurisdictioni, depedet a potestate eccle siae, seu summi Pontificis non solum in fieri, verumetiam in conseruari, quia non minus dependet illud, quod innititur, quam dependeat illud, cui innititur. Et eadem ratione potestas absoluendi in foro poenitentiae, inquan tum innititur iurisdictioni, dependet tam in fieri, quan in conseruari a potestate ecclesiae Et hinc est, quod sub tracta iurisdictione per sententiam iuris, vel iudicis a prae ato, vel sacerdote, tunc non possunt excommunicare, nec poenitentias salutares iniungere; & si de facto atten ant, itritum est, & inane quod faciunt, quia potestas, ua haec facere deberent, non est eis conseruata, sed potius irritata ab eo, a quo dependet huiusmodi potestatis conseruatio

Forte dices, me superius dixisse, quod caues sacerdo tales tolli non possunt, sed claues sunt ipsa potestas ab soluendi¬

Respondeo, sicut dixi distinct. 14 articul. 3. quod licet claues tolli non possint, quantum ad essentiam: tamen tolli possunt, quantum ad executionem. Et ratio illius dicti potest trahi ex his, quae hic dixi; quia claues quantum ad essentiam innituntur ordini, & sacet dotali characteri, qui non possunt tolli: sed quantum ad executionem, concernunt iurisdictionem ecclesiasticam, cui innituntur, quae per superiorem praelatum, & maxime; summum Pontificem tolli potest: Econtrario autem or- do sacerdotalis, & dignitas per consecrationem Episco.¬ po communicata, quibus innititur potestas ordinandi sunt indelebilia, nec dependent a militante ecclesta, qua tum ad conseruari, sed a solo deo, & per consequens ponullam prohibitionem ecclesiae effectus illius potestatis potest simpliciter impediri, dato, quod impediatur quan tum ad salutem, & vtilitatem tam conferentis, quam re cipientis huiusmodi effectum, posito, quod vter que fa ciat contra prohibitionem sanctae matris ecclesiae. Ei eadem ratione non potest simpliciter impediri effectus potestatis conferendi alia sacramenta, quando potesta innititur soli ordini, & non iurisdictioni.

Ad quartum dicendum, quod concesso toto argu men to, nihil habetur contra conclusionem, quia sicut praeci sus ab ecclesia de iure exclusus est a sacramentorum pai ticipatione: si tamen vltra hoc se ingerit in communio ne fidelium, ipse vere recipit sacramentum, excepto so lo sacramento poenitentiae, sic excluditur de iure a colla tione sacramentorum, quamuis vere conferat sacrami tum, si contra prohibitionem iuris de facto contulerit.

ARTICVLV S uii. De ordinandorum qualitate.

QVANTVM ad tertium articulum, quo quaeritur de qualitate, seu conditione ordinandorum, es sciendum, quod de his, que requiruntur ex parte ipsiu ordinandi, multipliter possumus loqui, quia quaedam re quiruntur non de necessitate, sed solum de honestate seu congruitate

Aliqua vero requiruntur de necessitate, & hoc dupl citer, quia quaedam requiruntur de necessitate sacramen ti, puta, illa sine quibus ordinandus non recipit sacrami tum ordinis, quamuis circa ipsum fiat extrinsecus, quod per ordinatorem fieri debet circa ordinandum. Aliqua vero requiruntur de necessitate praecepti quamui non requirantur de necessitate sacramenti, puta talia quae vel affirmatiue, vel negatiue in iure praecipiuntur obseruari ex parte ipsius ordinandi. Et secundum hopono tres conclusiones.

Prima est, quod si ordinandus attigerit annos discretionis, & habet vsum rationis in receptione minorum ordinum, est requisitum non de necessitate, sed de honestate sacramenti, quia illud, quod decet, & congruit obseruare circa quemlibet ordinandum, hoc in illo, qui recipit minores ordines, videtur esse requisitum, & si no de necessitate, saltem de honestate. Sed decens est, & congruum, vt quilibet recipiens ordinis sacramentum cognoscat, & discernat officium, in quo constituitur col latione huius sacramenti: Hoc autem fieri non potest nisi ordinandus attigerit annos discretionis, & aliquo modo habeat vsum rationis, ergo &c

Sed contra istud est quaedam antiqua opinio, quae po nit, quod vsus rationis sit de necessitate sacramenti i receptione cuiuslibet ordinis quia vsus rationis requiritur de necessitate sacramenti in sacramento matrimonii: ergo & in sacramen to ordinis. Antecedens patet, quia in matrimonio re quiritur mutuus consensus, qui sine vsu rationis fieri no potest. Probatur consequentia, quia quanto sacramci tum est dignius, tanto magis ad eius susceptionem requ ritur vsus rationis. Sed sacramentum ordinis est digni us sacramento matrimonii, quia in collatione cuiusli. bet ordinis constituitur ille, qui ordinatur in aliquo spi rituali officio, quod non fitan matrimonio.

2 Praeterea, quando vsus alicuius officii non potest alicui competere, tunc frustra sibi committitur huiusmo di officium: Sed vsus nullius ordinis potest competere ei, qui careret vsu rationis ergo inaniter, & frustra confei tur ordo ei, qui caret vsu rationis.

Praeterea, non intendens recipere sacramentum or dinis, ille non recipit huiusmodi sactamentum, sed non habens vsum rationis, non intendit recipere sacramentum ordinis.

Minor patet, quia intentio praesupponit vsum rationis, probatur maior, quia non minus requiritur intentio recipiendi sacramentum in eo, qui recipit ipsum, quam intentio dandi, seu conferendi in eo, qui confert ipsum

Sed ad hoc, quod ordinator, conferat sacramentum ot dinis, necesse est, quod intendat ipsum conferre: ergo &c

Praeterea, tempus, & aetas determinantur quantum ad susceptionem ordinis in li detre. dist. v7 sed hoc non fieret, si vsus rationis non est necessarius ad susceptionem ordinis.

Sed ista opin modernis temporibus non tenetur, quis satis communiter ordines minores conferuntur his, qui sunt minores annis, & non habent vsum rationis.

2 Praeterea, extra de clerico ordinato per saltum, dicitur, quod talis clericus infra anos discretionis promo tus fuerat ad minores ordines, & tamen postea sine iteratione illorum ordinum concessum est illi clerico in hu iusmodi ordinibus ministrare, quod tamen Papa nullate nus fecisset, si non reputasset illum clericum ordines mi nores recepisse, antequam vsum rationis haberet, puta cum erat minor annis.

Ad primum igitur motiuum istius opinionis dicendum uod consequentia non est uera. Ad probationem no go maiorem, quia sacramentum baptismi est magis dignum, & gratiosum, quam sacramentum matrimonii, & tamen in receptione baptismi non requiritur de necessi tate sacramenti vsus rationis, alias paruuli non possent vere baptix ari

Ad secundum dicendum, quod licet maior sit uera, quando ille, cui confertur officium ita ineptus est ad ha bendum vsum illius officii, quod nec pro tunc sibi potest competere; nec separatus, quod vmquam in futurum va leat huiusmodi officium exercere: tamen falsa est, si ver similiter speratur, quod quandoque in futurum ipse possit congrue huiusmodi officium vsitare. Sed nunc ita est, quod licet puer, nondum habens nnos discretionis, non possit exercere officium minorum ordinum, tamen hoc poterit in futurum

Ad 3. dicendum, quod illa non intentio, qua dicitur aliquis non intendere susceptionam ordinis, potest multis modis contingere. Vno modo propter actum positinum elicitum, puta quia intendit non suscipere ordinem & expresse refutat huiusmodi receptionem. Alio modo, propter inaduertentiam, puta, quia de hoc non cog tat actualiter, quando recipit ordinem. Tertio modo, quia pro tunc non habet usum rationis, qua possit into dere huiusmodi receptionem: modo licet maior sit vera primo modo, tamen aliis duobus modis non est vera Ad probationem dicendum, quod quamuis maior aliquo modo sit vera de adultis, tamen non estuera de par uulis: vnde satis communiter dicitur, quod in sacramen tis, in quibus character imprimitur, intentio suicipientis non est de necessitate sacramenti, sicut apparet de sacra mento baptismi, & confirmationis, quae ut plurimum con feruntur paruulis, qui sunt minores annis

corte dicetur, si istud esset verum, tunc paruulus non habens intenti onem suscipiendi ordinem sacerdoti, pos set huiusmodi ordinem suscipere, si ab Episcopo ordinaretur: Sed consequens est inconueniens consequentia patet, quia non minus imprimitur character in collati ne ordinis maioris, quam in collatione baptismi, vel comfit mationis, aut cuiuscumque ordinis minoris

Respondeo, quod licet istud consequens sit inconueniens, tameu non est impossibile, quia quamuis tempus discretionis, quo homo potest habere liberum vsum ronis, sit de necessitate praecepti, quantum ad receptioni tuiuslibet sacri ordinis: tamen non est de necessitate sattamenti. Vnde dato, quod aliquis minor annis, puta non habens 14 annos, ordinaretur sacerdos, quamuis tam praesentator, quam ordinator grauiter peccarent: tamen quando ille puer veniret ad annos discretionis non es set reordinandus, sed sola habita dispensatione super il lo forifacto circa ipsum commisso, ipse posset in ordini sacerdoti licite ministrare

Ad quartum dicendum, quod illa determinatio tem poris non est a iure inducta propter sacramenti necessitatem, quia ipsa non obseruata adhuc confertur sacramentum, quia secundum illam determinationem, sacet dos ordinandus deberet esse 30 annorum, quod tamen communiter non seruatur.

Conclusio secunda est, quod ordinandus sit sexus ma sculini. hoc est de necessitate sacramenti: quia illa persona, vel ille sexus non est capax sacramenti ordinis, cui ex apostolica ordinatione docere in ecclesia semper est inhibitum, & habere caput uelatum in ecclesia, quando orat, est praeceptum: Sexus femineus est huiusmodi: en go de necessitate sacramenti esse videtur, vt ordinamdum sit sexus masculini. Maior patet, quia ordinato competi docere in ecelesia, & hoc vel actu, puta, si est sacerdos, aut diaconus, quia etiam diacono competit predicari Euangelium, vel potentia, si est in ceteris ordinibus infra ordinem diaconatus

Etiam nulli ordinato competit semper habere caput velatum in ecclesia, quando orat, vt de se patet. Minor etiam probari potest ex dictis Apostoli, quia mulier debet orare velato capite, vt dicit Apostolus. 1 ad Corin1 nec debet docere, quia ait Apostolus. 1. Tim. 2. "mulie rem docere in ecclesia non permitto",

Sed oppositum istius conclusionis tenuit secta quorum dam, qui vocati sunt Cathafrige, qui pro suc errore palliando adducunt auctoritates vtriusque canonis, scilice iuris, & scripturae sacrae

luris quidem, quia. t7. 4. 1. praecipitur, vt dicconis sa non ordinetur, antequam sit annorum. o ergo diaco natus ordo quandoque potest conferri ipsi mulieri

Et in eade quaestione precipitur, ne aliquis rapiat, vel sollicitet diaconissam. Item dist. 32 instruitur praesbyte ra, qualiter debeat regere domum ergo videtur, quod ordo praesbvteratus possit consetri, & de facto quandoque fuerit collatus mulieri

2 Praeterea, si ordo repugnaret sexui femineo, hoc maxime esset pro tanto: quia mulieri non posset compi tere potestas iudicandi sed hoc non obstat, quia ut pa tet iud icum Delbora iudicauit populum lsrael, & ei praefuit multis annis: ergo secundum sacram scripturan ordo repugnat mulieri.

Praeterea, istud confirmant ratione sic. Quantun ad animam non est distinctio inter uirum, & mutierem: Sed ordo non respicit hominem, quantum ad corpus ed potius, quantum ad animam, cum sit quedam pote stas spiritualis: ergo quantum ad aptitudinem recipiendi ordinem non videtur esse distinctio inter virum, & mulierem

Praeterea, quandocumque sunt aliqua splura passa eiusdem speciei, tunc qua ratione idem agens potest ali quem effectum producere in vno illorum passorum, e dem ratione consimilem effectum potest producere in altero: Sed uir, & mulier sunt eiusdem speciei: ergo quam ratione aliquis Episcopus potest viro conferre sacramet tum ordinis, eadem ratione potest mulier conferre idi sacramentum

Sed ista opinio stare non potest, quia Christus Matr suae, non obstante, quod esset nobilissima, & sanctissima treatura, sacramentum ordinis non contulit: ergo nullam mulierem huiusmodi sacramenti voluit esse capacem

Antecedens est notum, quia ut patet ex superius dictis, Christus sacramentum ordinis contalit tantummi do uiris consequentia etiam patet, quia Christus, tamquam bonus filius, Matrem suam honorauit prae cunctis creaturis, & per consequens si secundum diuinam ordinationem mulier esset capax istius sacramenti, Christus nequaquam hunc gradum honoris, subtraxisset a veneram da, & dilecti sima matre sua

Ad primum motiuum istorum dicendum, quod anti quitus aliquae montales dicebantur diaconissae, non pro tanto, quod ordinem diaconatus haberent, sed propter hoc, quod licentiatae fuerunt ad legendam Homiliam it officio matutinali: praesbvtera vero in regno Craecorum dicitur vxor praesb vteri; In ecclesia vero Homana presbvtera solebat dici abbatissa, vel quaelibet alia honesta matrona, quae aliis prebet iter moribus, & exemplis. Et sic non dicitur praesbytera ab ordine praesbvteratus; sed solum ab etvmologia nominis

Ad secundum dicendum, quod potestas iudicandi est duplex. Vna in temporalibus, Alia in spiritualibus Prima non repugnat mulieri, quia multae fuerunt mulis res multam, & magnam habentes temporalium potesta tem, & adhuc sunt in diuersis partibus mundi. Talis etiam erat potestas ipsius Delborae, de qua procedit argu mentum. Sed potestas spiritualis iudicii nulli competit mulieri, nec per consequens ordo, cuius potestas est sim pliciter spiritualis

Ad tertium dicendum, quod licet inter virum, & mulierem non sit distinctio, quantum ad aiam in his, quae spr ctant ad eternae vitae meritum, quia ut sic, hue sit vir, siue mulier, quicumque homo deum magis diligit, & virtuc sius in hoc mundo se gerit, ille in uita aeterna maius pri mium habebit. Et iuxta hunc sensum ait Apostolus, In Christo Tesu non est seruus, neque liber non est masculus, neque femina: Est tamen distinctio inter virum, & mulierem quantum ad animam in his, quae spectanad officium, maxime si tale est officium, cuius exercitium prosequitur anima mediante corpore, & mediantibus corporalibus operationibus exterius trans untibus, qua le est officium cuiuslibet ordinis. Et ideo quamuis ordo sit quaedam spiritualis potestas, tamen ratione annexi officii non est communicabilis ex diuina ordinationi ipsi mulieri

Ad quartum dicendum, quod maior non est vera, louendo de agente instrumentali, & maxime respectuta lis effectus, qui non attingitur a causa instrumentali, nis secundum extrinsecam dispositionem sibi competentem ex ordinatione principalis agentis libere, & contingenter inducentis huiusmodi effectum. His enim conditio nibus stantibus, tunc non obstante similitudine passori instrumento potest competere actio respectu vnius, pra ter hoc, quod sibi competat respectu alterius, secundun quod ordinatio principalis agentis determinat instru mentum ad vnum illorum passorum, & non ad alterum Sed quantum ad collationem characteris, seu potesta tis, de qua pro nunc loquimur, Episcopus ordinans es instrumentum dei, disponens extrinsece ex diuina ordi natione sexum masculinum, & non femininum pro pra dictae potestatis receptione ergo &c

Conclusio 3 est, quod de necessitate praecepti, quan uis non de necessitate sacramenti est, quod ordinandus non patiatur aliquam poenam canonicam iuste sibi infli ctam, puta, quod non sit suspensus, excom municatus, ir regularis, interdictus, ifamis, depositus, vel degradatus quae omnia possunt probari ex diuersis allegationibus turis, quas ad presens causa breuitatis omitto.

circa de irregularitate tamen est aduertendum, quoid sub ista poena ualde multi comprehenduntur, qui om nes de necessitate praecepti a receptione istius sacrami ti excluduntur Propter quod sciendum, quod triplicite in genere potest homo irregularitatem incurrere: vni modo ex criminibus, alio modo, sine criminibus; & ter tio modo, ex aliquibus quodammodo indifferenter si habentibus, puta, quia quadoque sunt criminosa, & quam doque non sunt criminosa

Primum contigit quadrupliciter. Primo propter Si- moniam, puta, quando quis emit ordinem, vel beneficium. In huiusmodi enim casibus Simoniae quandoque solus Papa potest dispensare, vt patet extra de simonia. c. nobis. Et idem patet i., qi.

Secundum crimen, quo irregularitas conttrahitur, est furtum in aliquo ordine, puta cum Episcopus praecipit quod tales, qui hoc, uel hoc fecerunt, non accedant ad ordines suscipiendos &tamen aliquis contra huiusmodi prohibitionem scienter accedit, & surtiue suscipit on dinem: talis efficitur irregularis, vt patet extra de eo, qui furtiue ordines suscipit.

Tertium crimen est in eo, qui ministrat in ordine non suscepto, maxime si est sacer ordo, & sollemnis ministra tio. Quod enim talis sit irregularis, patet extra de cle rico non ordinato ministrante.

Quartum crimen, ratione cuius homo efficitur irregu laris, est contumaciter se habere in non seruando cano nicas poenas, & istud patet extra de clerico excommuni cato, vel deposito ministrante. Et hoc, quod ibi dicitu de excommunicatione, intelligendum est de maiori ex communicatione, quia sicut ibidem dicitur. c. licet, quamuis hic, qui in minori exco mmunicatione celebrat, grauiter peccet: nullius tamen irregularitatis notam incurrit.

Secundum contingit tripliciter. Sequitur enim iregularitas seruitutem, quamuis seruitus non sit crimen nde quilibet seruus proprius prohibetur ipso iure, nm acramentum ordinis suscipiat, nisi de voluntate d omi si sui sit redditus libertati ut patet extra de seruis non ordinandis. Sequitur etiam illegitime natum, quamuis huiusmodi illegitimatio non sit ex crimine illius; uo taliter nascitur, & istud patet extra de filiis praesbyte forum non ordinandis

Sequitur etiam tertio corpore vitiatum, vel in aliqui nembro notabili enormiter truncatum, vel graui, & im undo morbo laborantem, & debilitatum. Tales enim int irregulares, nec debentm suscipere ordines, vt patet extra de corpore vitiatis, & extra de clerico debilitato

Tertium contingit dupliciter, scilicet per homicidium, bigamiam: Quorum utrumque quandoque est sine ccato, & quandoque cum peccato. Quod patet di omicidio, quia iustus iudex quandoque nocentes ho ines vero iudicio, & sine peccato potest morti trade e: &nihilominus tam iudex, quam testis, & notarius ententiam scribens, & consul iudicis, omnes sunt irregi res, vt patet extra de homicidio voluntario. Et habe ur etiam de hac materia 5o. dist. c. miror & 35. dist. c. vl uod autem homicidium quandoque sit peccatum, pro icum nocens occidit innocentem, hoc patet de se, quiHcontra mandatum dei. Quod etiam talis sit irregu ris, patet in locis iam proxime allegatis. Quod auten lipamia inducat irregularitatem, hoc patet extra de bi mis. Quod etiam possit esse sine peccato, patet, quia ntrahens matrimonium cum muliere corrupta, effici ur bigamus, licet hoc potest quis facere sine peccato, vt atebit, infra de matrimonio. Quod etiam quandoque ipamia accidat alicui cum peccato, patet, quia posito iu, quod aliquis ducat vxorem virginem, ex hoc non ontrahit bigamiam, sed si postea illa mulier de scitu ma ri sui peccauerit cum alio niro, tunc in primo concubi quo legitimus maritus peccauerit cum hniusmodi tore sua adultera, ipse contrahit bigamiam, & hoc, vt lurimum, non caret peccato, maxime si ratione suae turandae libidinis fouet scienter adulteram, & non con git, neque repudiat eam

ARTICVLVS III Videnda sunt aliqua de simomtacha priuatione.

QVANTVM ad quartum articulum sunt duo vidi da. Primo, quid sit Simonia. Secundo vtrum in omni emptione, & venditione rei spiritualis committatur Simoni a

Quo ad primum est sciendum, quod satis communiter doctores hanc dicunt esse diffinitionem Simoniae. Simonia est studiosa voluntas emendi, seu uendendi aliquid spirituale, vel annexum spirituali. Quae descriptio atis rationabiliter data est. Quia sicut abitus virtuos cognoscuntur, & per consequens d ffiniuntur per suos actus & actus per obiecta, sic etiam habitus vitiosi: & ic in proposito Simonia primo hic diffinitur per actum interiorem, cum premittitur studiosa voluntas Secundo per actum exteriorem, cum additur, vendendi, vel emen di. Tertio per obiectum, cum adiungitur aliquid spiritus le, vel annexum spirituali

Sed contra istam diffinitionem instatur ab aliquibs sic Simonia dicitur a Simone Mago: sed Simon non vi detur voluisse vendere spiritualia: sed voluit ea emere ab Apostolis, vt patet Apost. in act. ergo male ponitur voluntas vendendi in diffinitione Simoniae, quae dicta est ab illo Simone¬

2 Praeterea sola voluntas emendi, seu vendendi spirituale, non inducit irregularitatem: ergo huiusmodi volunm tas non est Simonia Antecedens patet, quia voluntas talis potest expiari per poenitentiam absque praelati superioris dispensatione, quod fieri non posset, si irregularitatem induceret. Consequentia etiam patet, quia vt patet ex praedictis. Simonia inducit irregularitatem

3 Praeterea, qui precibus, vel obsequio ordinem, vel beneficium acquirit, ille Simoniam committit: sed ille nec vendit, nec emit: ergo non diffinitur Simonia sufficienter per voluntatem emendi, vel vendendi

Praeterea, iuspatronatus est quid spirituale, & por vendi sine Simonia: ergo non bene diffinitur per voluntatem vendendi spirituale. Consequentia patet. Probatur antecedens, quantum ad primam partem, quia auctoritas conferendi ecclesiasticum beneficium, est ius spirituale: sed iuspatronatus est huiusmodi auctoritas. Patet etiam quo ad secundam partem, scilicet, quod pos sit vendi sine Simonia, quia sepe videmus de facto, quod venditur &tamen vendentes, super hoc non reprenenduntu

Praeterea, calix consecratus potest vendi vsque Simo ia. ergo Simonia non bene diffinitur per veditionem eius; quoe est annexum spirituali. Antecedens patet, quia legitur de S Ambrosio, quod fecit vendi calices pro redemptio ne captiuorum, & sustentatione pauperum, quod nequa quam fecisset vir tantae sanctitatis, si Simonia committe retur in venditione calicis. patet etiam consequentia, quia consecratum esse est quid spirituale, sicut & ipsa consecratio: sed calix consecratus non potest separari a consecrato esse

Ad primum dicendum, quod Simon pro tanto voluit emere ab Apostolis spiritualem potestatem, ut eam vlterius posset vendere: & ideo non solum habuit voluntatem emendi, sed etiam vendendi: propter quod vers dicuntur Simoniaci non solum qui spiritualia emunt: sed etiam, qui ea vendunt. Et secundum hoc patet, quod Si- monia, quam vis dicatur a Simone tamen bene diffi nitur per voluntatem emendi, & vendendi ipsum spirituale. Si quis tamen omnino uellet solus ementes spirituale Simoniacos appellare, ille posset vendentes nomi nare, Diexitas, a Qiexi samulo Flisaei, qui pro sanitate ad preces ipsius Flisaei collata ipsi Naaman Svro accepi munera, vt patet. 4. Reg

Ad secundum dicendum, quod voluntas emendi, vel vendendi spirituale, potest dupliciter accipi, vno modi praecise sine omni exteriori expressione. Alio modo, prout est aliquo modo exterius expressa, puta, quia ita solicita est circa hoc ipsa voluntas, quod verbo, nutu, ver signo exterius insinuatur, Primo modo non inducit Si moniam in foro ecclesiae, quamuis habets talem volun tatem sit uere Simoniacus coram deo, seu in foro dei

Secunda voluntas facit hominem Simoniacum non solum eoram deo: sed etiam in foro ecclesiae. Et quia isto secundo modo, videtur poni voluntas in diffinitione Si moniae, quia voluntas tunc pot dici studiosa, quando eius stu dium, vel sollicitudo apparet exterius verbo, vel signo. Ei io si in argumento per solam voluntatem accipitur volunta primo modo, tunc neganda est consequentia, quia Simo nia in foro dei potest esse sine irregularitate relaxandin exteriori foro ecclesiae. Si autem accipitur secundi modo, sicut etiam debet accipi in proposito, quia in diffinitione Simoniae non ponitur sola voluntas, sed studic si voluntas, tunc antecedens est falsum, quia, ut iam dictum est, studiosa voluntas, prorit ex suo studio est expressa, & declarata, exterius inducit irregularitatem.

Ad tertium dicendum, quoa si preces fuerint tales, vel obsequium tale, quod inducunt Simoniam, tunc huiusmodi preces, vel obsequium aequipollent precio, & ideo in talibus precibus, & obsequiis, quamuis non sint emptio, & venditio formaliterrtamen sunt aequipollenter. Vnde bene dicit Greg triplex esse munus, scilicet munus a manu, puta, pecunia, vel aliae res temporales; & munus a lingua, puta, preces, vel fauor, & munus ab obsequio, puta, famulatus alicui impensus. Et in quolibet istorum quandoque committitur Simonia, quandoque vero non. Quod primo potest videri de munere a manu, quia talis, qui accipit rem temporalem pro spirituali, vel tenetur ad conferendum illud spirituale, sicut sacerdos plebanus tenetur puerum sui subditi baptixa. re, & tunc si non vult sine munere conferre huiusmodi spirituale, vere est Simoniacus vel non tenet, & hoc dupliciter, quia quando talis homo exigit munus, vel per hoc intendit illud spirituale sub precio ponere, & tunetiam iste est Simoniacus; vel intendit stipendium con poralis laboris, & tunc non est Simoniacus. Etiam potesi distingui de munere a lingua, quia aut ille, qui precibus suis alterum promouet ad ordinem, vel ad beneficium, petit scienter pro indigno motus solum ratione carnali puta, quia ille pro quo petit, est consanguineus suus, ve amicus, & tunc committit Simoniam, autem petit pro dipno, & tunc non committit Simoniam, maxime si respe ctum habet ad dignitatem eius, quem promouet.

Similiter potest distingui de munere ab obsequio, quia vel obsequium est spirituale, puta quia est Capellanus vel instructor & Magister, ratione cuius sibi confertur beneficium, & tunc non committitur Simonia, quia non datur spirituale pro temporali, sed potius pro spirituali vel est obsequium temporale, & hoc dupliciter: quia vel est obsequium honestum, nec sic committitur Simonia, maxime si persona, cui prouidetur, sit digna, & ad hoc consideratio prouidentis dirigatur vel obsequium est inhonestum, & tunc committitur Simonia.

Ad quartum dicendum, quod iuspatronatus per se non potest vendi sine Simonia, potest tamen vendi tempora le dominium, cum quo absque Simonia potest transiri iuspatronatus, dummodo huiusmodi temporale domi- nium non vendatur eo carius, quod cum eo transit iusatronatus: quia si propter hoc carius venderetur, tunc huiusmodi contractus non careret uitio Simoniae.

Ad quintum dicendum, quod si calix venditur ad vum alterius ecclesie, tunc potest integer manens vendi, ita tamen, quod in venditione nullus respectus habeatur ad consecrationem, sed solum ad materiam, & ad o- pus artificis. Si enim propter consecrationem venderetur eo carius, tunc committeretur Simonia Si autem ven ditur personae saeculari non ad vsum alterius ecclesiae, tunc debet frangi, antequam vendatur, vt sic consecratio tollatur, quia non licet calicem consecratum tractari ab ho mine non consecrato.

Forte dicetur, quod saltem hic venditur annexum spi rituali, quia dominium est annexum iuripatronatus, & calix, dum manet integer, est annexus consecrationi, quod vi detur esse Simonia, iuxta praedictam diffinitionem,

Respondeo, quod venditio illius, quod est annexum spi rituali, non inducit Simoniam, nisi vendatur inquantum annexum est, puta si in venditione habetur respectus ad spirituale, & propter huiusmodi annexionem carius ven ditur ipsum temporale.

Quantum ad secundum quaesitum in isto. 4. articulo est sciendum, quod aliqua dicuntur spiritualia dupliciter, vno modo, quia ordinantur, & referuntur ad spiritualem animam, puta, ad animam rationalem, sicut sunt scientia, consilium, & similia, & in venditione talium non con mittitur Simonia, quamuis alias quandoque in talibus venditionib grauiter peccetur. Alio modo, quia ordinam tur ad spiritualem gratiam: Et hoc dupliciter, quia vel ta lia sunt spiritualia per essentiam, sicut sunt dona gratiae; et circa hoc non potest committi Simonia, quia nec de iure, nec de facto vendi possunt vel sunt spiritualia caualiter, sicut sunt sacramenta, quae aliquo modo sunt cau sa spiritualis gratiae, que recipienti sacramenta confertur in eorum collatione. Et circa haec potest Simonia committi, quia licet non de iure, tamen de facto vedi possunt 1 Forte dices, quod matrimonium est verum sacramentum, & tamen in contractu matrimonii fit pactio de re temporali absque Simonia: quia si in hoc contrahentes matrimonium contraherent Simoniam, tunc eccle sia prohiberet huiusmodi pactiones

2 Preterea, missa est res valde spiritualis: &tamen sa pe datur pecunia pro missa celebranda

Praeterea, homo non videtur peccare, nec per consequens Simoniam committere in eo, quod rem spiritus em prefert rebus temporalibus: sed dans temporalia p piritualibus praefert spiritualia temporalibs ergo non vi detur contrahere Simoniam

Ad primum dicendum, quod huiusmodi pactio non debet fieri pro ipso sacramento matrimonii, nec pro be nedictione contrahentium: quia cum illa sint spiritualia si praecise pro illis exigeretur res temporalis, tunc comit eretur Simonia: Sed quia personae contrahentes tam pr se, quam pro generanda prole, indigent rebus tempora ibus: ideo ad hoc respectum considerationis dirigendo, potest fieri pactio de re temporali, quandocumque agitur de matrimonio contrahendo

Ad secundum dicendum, quod ille, qui simpliciter, & praecise emeret, vel venderet missam, peccaret, & Simo niam committeret, nihilominus tamen dicenti missam pro laboribus suis potest dari pecunia, vel alia res temporalis sine peccato, quia nemo tenetur propriis stipendiis militare

Et sub hoc sensu ait Apostolus, quod seminanti spiritualia debentur temporalia

Ad tertium nego minorem, quia ille, qui aestimat rem spiritualem posse comparari precio temporali, non pra fert spirituale: sed potius aequat ipsum rei temporali, quia appreciatum aequatur ipsi precio

Sed quid sentiendum est de claustralibus, & maxime de quibusdam monialibus Alemaniae, quae valde expre se petunt res temporales ab his, qui recipi debent ad ea um collegium, cum tamen status religionis sit res spualis.

Ad istud respondet. 8. Thomas de Aquino in scripto quarti libus sententiarum dist. 2 2. dicens, quod quando pos setiones alicuius loci religiosi non sufficiunt ad sustentadum plures personas, quam eas, scilicet quas actu habet tunc potest exigi ab illo, qui in illo loco desiderat seruire deo, non quasi precium religionis, sed vt habeat mo nasterium, vnde ei possit prouidere: & sic non committitur Simonia: si autem Sine gra uamine ecclesiae potest recipi, tunc Simoniacum est aliquid pro receptione exigere¬

Ad argumentum princi. patet ex dictis in principio istius secundae inquisitionis,