Quaestio 2

Quaestio. 1. An Homo simul beatus, & damnatus esse possit

VTRVM aliquo modo sit possibile, quod idem homol mul sit beatus, & damnatus. Et uidetur, quod non Quia nullus saluatus potest esse damnatus. Sed quilibes beatus est saluat: : ergo nullus beatus simul pot esse din tus. Maior patet, quia salus, & damnato sibiipsis formali ter repugnat Minor etiam patet: quia sicut beatitudo in cludit salutem: sic beatum esse includit saluum esse

Contra opposita non repugnant, nisi accipiantur tio dem subiectum immediatum: cum igitur plures sint pots tiae in homine, quae possunt immediate subiici beatitudini, uel damnationi:igitur idem homo secundum unam pos tiam potest esse beatus, & secundum aliam pot esse damni tus. Sicut nm idem homo secundum vnam parte corporsn test esse albus, & secundum aliam niger: sic secundun unam partem animae potest esse beatus, & secundum alim esse damnatus, quia potentiae aiae sunt quasi partes animi sit patet. 3 de anima, ubi ait Aris. De parte autem aninti &c. Circa istam quaestionem sic procedam. Primo enin praemittam unam distinctionem. Secundo ostendam, su uo membro istius distinctionis quaestio proposita , praesens est tractanda. Tertio recitabo conclusiones, qua circa istam materiam posuit quidam uenerabilis dominus, a magister in primo suo principio sententiarum. Et loco qu ti articuli ostendam quid gratia disputationis ego ectd trario tenui cum in sententijs principiaui.

RESOLVTIO Hominem quidem damnatum & beatum simudl fieri, haod en lolum non impossibile existimatur, vtrm etiam de absolma be potentia contradictionem nullam euidentiui implica, ut actus beatae fruitionis, et Dei odium una esse in homm lunt ate concedatur, quemadmodum danata quoque nanre diuini suppositi vnitatem potert assumi

Eprimis duobus articulis breuiter me expediens D dico, quod aliquid esse possibile pot dupliciter nelli spotentia creata, & naturali, uel potentia diuina, & sr naturali. Et hoc dupliciter, secundum queuno mono aliqo dicitur possibile potentia Dei ordinata alio modo ni tia dei absoluta. Primus modus non est ad proposintdim quaestio quaerit de beatitudine supernaturali; quam ni nomo ex suis viribus naturalibus praecise potest ax 4 re. Nec secundus modus: quia uera fide credimus, cto numquam aliquis homo simul erit damnatus, & v tus. Sed possibilia secundum potentiam Dei ordino quandoque de facto erunt. Procedit igitur praesens qd solum de tertio modo, scilicet tutrum de potentioa absoluta aliquis homo simul possit esse beatus, & m tus: & hoc secundum diuersas potentias animae.

Hic praemissis est sciendum, quod venerabilis domm magister praenotatus in primo iuo principio tina Do nem damnatum posuit tres conclusiones.

Quarum prima est, quod simpliciter est impossibile, d tiodictioncamplitat, qe aliquis homo simul sit beatus per actum clatae vihonis diuinae essentiae, & simul sit danatus peractum aclualis odij in Deruoluntate

ESecumdae tonelusio est, quod simpliciter est impossibile, & contradictionem implicat actum beatae fruitionis, & odit Dei simuaesse um eadem voluntate.

sertia est, quod simpliciter est impossibile naturam humonam damnatum ipsa manente damnata assumi ad vnitatem diuini supposit

Primum enelisis nen probatut sic. Nulla beatitudo aug mentatt ristitiamummserium, & dolorem eius, qua habet eam, & inuoluntarie habetur ab eo. Sed posito, quod danatus odiens Deum suident diuis a essentiam, tunc buiusmodi visio augmetat eiis tristitim, miseriam, & dolorem, & inuoluntarie habetur a tali danato huiusuiodi visio : ergo clara visio De in dahiato habente perfectum odium Dei in sua voluntat, num est heatitudo. Maior est nota, Probatur minor: quia quamto aliquis clarius videt excellentiam, & potestatem inuincibilem eius, que perfecte odit, tanto amplius torquetur: et gosidanatus perfecte odiens Deum clare videret Deum, tunt ex tali visione amplius torqueretur: eo, quod videret inuiciilem maiestate eius, que perfecte oditi. Et ista videtur essi sententia Hichardi super Apo. lib. 1. c. 10 vbi sic ait. Quam uis nimirum impuj in inferno positi se sentiant iuste puniri dolebuntitamen, quod Deus tantam habeat potentiam, & pra nimietate doloris iusto iudicio inferent blasphemiam, Sed in primo meo principio posui conclusionem oppos tam, & hoc gratia disputationis, & cum intentione proficiendi cum tanto magistro, que Deus intellectuali claritaet eximie decorauit, vt in omnibus suis actibus euidentius elucescit

Posui enim hanc conclusionem, quod non est impossibile le absoluta Dei potentia aliquem hominem esse beatun in suo intellectu per apertam visionem diuinae essentiae, non obstante, quod sit danatus in sua voluntate, & actualiter Dei odiat. Et hoc probaui tali consequentia. Deus per absolutam suam potentiam potest in intellectu damnati hominis tausare intuitiua visionem suae diuinae essentiae cum aequipolsenti perfectae complacentiae voluntatis, siue cum omni eo que pot fieri in intellectu ex persecta complacentia voluntatis. nulla tmen ex hoc facta mutatione in voluntate illius hois, ergo per absolutam Dei potentiam aliquis homo potes esse vere beatus in suo intellectu, non obstante, que in sua voluntate damnatus maneat, & perfecte Deum odiat. Antecedens habet tres partes, quarum prima est, quod Deus de absoluta sua potentia potest in intellectu danati hominis causare intuitiuam visionem suae essentiae. Hant probo sic. Cuicumque intellectui Deus est intime praesens, in illo potest causare intuitiuam visionem suae essentiae. Sed Deus omni intellectui est intime praesens. Est. n intimior cuilibet creaturae, quam creatura sibiipsi, vt ai beatus Augus in lib confess. ergo &c. Hanc partem etiam aliter probabo, si negabitur.

Secunda pas est, quod cum huiusmodi visione Deus potest in intellectu per se, & immediate causare omne illud, quod potest fieri in ipso mediante perfecta complacet tia voluntatis. Hanc probo sic. Quicquid in genere causae efficientis Deuis potest causare mediante causa secunda hoc immediate potest causare per seipsum sine causa secunda: Sed quicquid mediante voluntate Deus causat in intellectu, hoc totum reducitur ad genus causae efficientis, vt patet discurrendo per omnia quattuor causarum genera: ergo &c.

Tertia pars est, quod Deus iam dicta potest causare in intellectu damnati hominis taliter, quod nulla ex his fiet mutatio in eius voluntate. Et hanc probo sic. Deus potest su pendere voluntate talis hominis, no aliquid percipiat de his, quae fiunt in eius intellectu: ergo Deus potest omnia praedicta causare in itellectu illius hominis, nulla ex hoc facta mutatione in eius voluntate. Ista consequentia patet, quia voluntas non mutatur ex aliquo obiecto, nisi pro cipiat ipsum aliquo modo. Patet etiam antecedens: quio Deus potest posterius separare a priori, vt apparet in acci dentibus manentibus sine subiecto in factamento altaris ergo potest prius conseruare in esse, & in operari sine suc posteriori. Sed operatio intellectus est naturaliter prios operantione voluntatis: ergo Deus potest intellectum in perfecta sua operatione conseruare: dato, quod de hoc uoluntas nihil p ercipiat. Consequentia etam patet: nam prima pari consequentis patet ex duabus primis partibus anteceden is. Nam ad veram, & perfectam beatitudinem intellectus. fufficere videtur clara visio diuinae essentiae cum omni eo, quod potest fieri in intellectu, ex perfecta complacentia voluntatis. Sed secunda pats consequentis sequitur euidem er ex tertia parte antecedentis: quia eo ipso, quod in tali voluntate nulla fieret mutatio propter ea, quae ficrent. in intellectu: igitur sicut illa voluntas ante huiusmodi visionem suit misera, & odiens Deum: sic & post huiusmodi visionem maneret danata, & misera, ac odiens ipsum Deum. Sienim datur oppositum tunc mutaretur, quod est contra ertiam partem antecedentis.

Et ex his respondeo ad rationem istius reuerendi domiui, & Magistri mei negando minorem, supposito, quod Deus suspendat actum voluntatis illius hois, quantum ad perceptionem gloriae & ceterorum, quae virtute diuina facta sunt in eius intellectu. Ad probationem dicendum, quod antece lens non est verum dato, quod voluntas eius non percipiat se uidere excellentiam, & potestatem illius, quem odit, Auctoritas etam Richardi non est contra me, quia Richardus ibi loquit de damnatis, vt pro nunc se babent damnati; & pon loquitur de damnatis, vt per absolutam Dei potentiam se possent habere

Sed antequ aliquid tangam de alijs duabus conclusionibus volo recitare ea, quod praenotatus dus, & magister in tribs suis sequentibus principijs adduxit contra ista. Et vt breuius tram seam, singulis suis instantijs imediate adiungam resposiones, uas in meis principijs contra hmoni instantias assignaui

Arguit igitur iste magister primo contra solutionem, qua respodi ad suam rationem sic. Stante clara visione Dei cum aequipollenti perfectae complacentiae voluntatis in intellectu damnati hois, tunc pot deus causare perceptionem hmoni visionis in eius voluntate. Istam probat ex dictis meis sicQuicquid Deus in genere causae efficientis potest facero mediantecam secuda, hoc pot immediate per seipsum. Sed omne, quod per intellectu humanum Deus facit in voluntate, hoc totum reducitur ad genus causae efficientis, ergo &c Sed stante, quod voluntas illa misera percipiat Der uisione, tunc torquebitur ex gloria Dei uisi. Istam dicit se habere ex rnisione mea, quia si ex hoc, quod non pcipit hmoni visionem, non torquetur, igitur ex opposito si perceperit ea, tunc torquebit ex ea, & per consequens illa visio non potest esse beatitudo, quia augebit dolorem uidentis, & tristitiam.

Ad istam respondeo, quod quamuis Deus possit causare perceptionem illius visionis, tamen quia non est neces l e Deum huiusmodi perceptionem causare in voluntate illius hominis, ideo Deus pot huiusmodi visionem causa re in intellectu preter hoc, quod causet perceptionem talis uisionis in voluntate, quo facto non augebitur dolor, & tristitia illius danatae uoluntatis ex huiusmodi uisione, nec torquebitur talis uoluntas ex gloria Dei uisi.

Secundo arguit ad idem sic. Pono dicit ipse, quod Deo mittente, iste damnatus actualiter uidens deum svllog vet, sic dicens. Deum summe odis, & de immensa eius potentia summe doles Sed iste, quem clare uides est Deus, ergo iste, quem clare uides, est ille, quen summe odis, Vtraqu starum praemissarum est isti damnato certitudinaliter nota: ergo, et, certus est de ipsa conclusione: Sed secundnm tich. in lib de spiritu blasphemiae. c. 2. quod quisque odit hoc improbat, uituperat, & ab alijs odio haberi, & uituperari desiderat, ergo Deus clare uisus istum non beatificat, quia nullus beatificat, quem beatus non amat, sicut nec est ali ua uita beata, quam beatus non amat, ut ait Aug. 15.

Ad istud dico, quod deus posset facere, quod talis damnatus non faceret illum sillogismum, nec pr consequens haberet euidentiam de conclusione. Dato etiam, quo Deus pernittat cum vocaliter proferre istum sillogismum, adhuc maior pposito non erit necessario euidens tali damnato: qui¬ Deus potest facere, quod nullam euidentiam habeat circa eaPotest. n. Deus facere, quod quamuis talis damnatus odiat Deum, tamen intellectu suo non cognoscat se odire Deum.

Ad cuius euidentiam est aduertendum, quod sicut Deus mod, quo predictum est, potisuspendere illam malam voluntatem, ne aliquid percipiat illorum bonorum, quae Deus intuitiue v sus causat in ipso intellectu: sic ecouerso pot deus susper dere intellectum illius hois ab oi cognitione malorum, & turpium, quod sunt in eius puersa uoluntate. Quo facto planu est, quoed iste non haberet euidentiam istius propositonis, qua diceret, Deum summe odis: quia nec haberet notitiam illius odij, nec dei, vt oditi, nec per consequens ex tali odio impediretur in aliquo sui intellectus beatitudo. Et pr hoc pro tet ad auctoritate Richardi: quia Richardus loquitur de tali odiente, cuius intellectus non est virtute diuina suspensus a cognitione eorum, quae sunt in eius voluntate.

Ad auctoritate P. Aug. dicendum, quod uera est secundum cur sum conem, quo iuxta potentiamD ei ordinatam beatificantur hoies non solum in potentia intellectiua, sed etiam in poter tia volitiua: & io non est contra presens propositum, cum precise loquamur de beatitudine intellectus. Amor. enim non requiritur quantum ad beatitudinem intellectus, nisi prout ex conplacentia voluntatis amantis cognitio efficitur ipsi intellectui delectabilis. Sed talem effectum complacentiae deus per seipsum immediate pot aequipollenter efficere in ipso intellectu, cum talis causalitas sit de genere caae efficientis.

Tertio arguit contra rationem mea, impugnando antecedens uantum ad secudam partem eius. Primae. enm parti, vt dicit, non contradicit. Sed contra illud aequipollens, quod posui in secunda parte antecedentis, arguit sic. Si deus in anima illius damnati hominis causareti aequipollens perfectae complacentia voluntatis, vel hoc faceret in voluntate, vel in intellectu. Non pont dari primum: quia tunc fieret aliqua mutatio in voluntate, quod est contra tertiam parte antis, in quod di, quod ex ista causatione nulla fict mutatio in voluntate. Nec scum: quia nihil aequipollet perfectae complacentiae voluntatis, quod non diminuit: sed augeri pmittit oppositum, & totaliter destructiuum complacentiae voluntatis. Sed stante dei perfecto odio in voluntate, nihil causatum in intellectu diminuit oppositum destructiuum pfectae complacentiae voluntatis. Ad probationem illius, qua dixi, quod quicquid deus potest causare in genere causae efficientis mediante cam secuda, &c. respodet iste socius, quod concessa tota ratione, nihil est ad propositum: quia nihil causatum in intellectu est aequipollens perfectae complacentiae voluntatis, vt statim est deductum

Ad primum est dicedum, quod si bene respicitur, quo ego po sui istud aequipollens, tuc frustra facta est ista inquisitio: quia de plano posui, quod fieret i intellectu, vt patuit superius in ratione, quam pro me adduxi. Ad probationem dicendum qud supposito, quod suspendat voluntatem illius hois, ne percipiat ea, quae sunt in eius intellectu, tunc maior non estuera, quia quamuiscumque deus causet in intellectu illius hominis aequipollens complacentiae voluntatis, accipiendo complacentiam causaliter, sepro illo effectu, que apta nata est facere perfecta complacentia in ipso intellectu, ex hoc non diminuitur miseria, & odium, quod est in voluntate: supposito semper, quod voluntas non percipiat illud quod causatum est 1 ipso intellectu. Et cum dicitur, quod augeri permittit oppositum, &c, dico, quod talis permissi non esset casualis, sed solum causalis: Sicut dicitur, quod Sor. te currente coruscauit. Eo ipso enim, quod voluntas nihai perciperet de causatis in ipso intellectu: ideo malum iphus voluntatis nec intenderetur, nec remitteretur, ex eo, quod deus causaret in intellectu talem effectum, qu aequipolleret illi effectui, qui posset in intellectu causar ex perfecta complacentia voluntatis. Et per hoc patet ad illud, quod dicit contra probationem: quia concessis prae missis, sequitur necessario conclusio. s. quod deus possit ha iusmodi aequipollens causare in ipso intellectu. Iterum, in tertio suo principio iste venerabilis magister nititur infringere iam dictas meas resposiones. Et primo tprocedit contra primam responsionem dicens, quod ex concessis per me possit elenchus inferri contra me, & per conse quens contradictio: quia elenchus est svllogismus contradictionis, vt patet. 1. elenchorum. Concessi: min prima resposione, quod deus posset, si vellet, in voluntate illius hois causare perceptionem visionis diuinae essentiae existentis in eiu dem hois intellectu. Ex hoc arguit sic. In quocunque est clara Dei visio cum aequipolsenti persectae complacentiae voluntatis, in illo est beatitudo. Sed in hoc danato misero est clara Dei visio cum aequipollenti perfectae complacentiae voluntatis, stante perceptione huiusmodi uisionis in eius poluntate; ergo in isto danato misero est beatitudo: Sed nihil est beatitudo in ipso, nisi clara Dei vifio cum aequipol enti perfectae complacentiae; ergo clara Dei visio cum huius modi aequipollenti est beatitudo in isto damnato, stante perceptione illius visionis in sua voluntate. Sed pro alte ra parte istius elechi arguitur sic. Nulla beatitudo augme tat miseriam, tristitiam, & dolorem. Sed clara Dei visio cum aequipollenti perfectae complacentiae voluntatis in hoc danato, stante perceptione huiusmodi visionis, augmentat miseriam, tristitiam, & dolorem. Hanc dicit sequi ex responsione mea; ergo clara dei uisio cum aequipollenti perfecte complacentiae voluntatis in hoc damnato, stante perceptio ne huiusmodi visionis in eius voluntate, non est beatitudo. Haec conclusio contradicit conclusioni prioris sillogismi, ergo videtur, quod ex dictis meis inferatur elenchus.

Ad istud respondeo, quod ita contradictio, siue elechus non sequitur ex dictis meis. Ad probationem, nego minorem secundi svllogismi. Et cum dicitur, quod illa minor sequatur ex responsione mea, istud non est verum.

Ad cuius intellectum est aduertendum, quod voluntatem percipere aliquod obiectum, est necessarium consequens ad hoc, quod est voluntate tristari, vel dolere de obiecto: quia obiectiue non potest causari tristitia in voluntate, nisi volumtas percipiatoblectum, a quo obiectiue causatur huiusmodi tristitia in ipsa voluntate. Est etiam istud consequens inconuertibile cum isto antecedente, quia aeque bene sequitur ad delectari, sicut ad tristari; quia sicut voluntas non potess obiectiue tristari de aliquo, nisi aliquo modo percipiat ipsum, sic nec delectari. Cum igitur resposio mea procedat a destructione istius consequentis ad destructionem ante cedentis, io patet meam responsionem esse veram, & rationabilem, maxime apud eum, qui concedit destructionem il dlius conse quentis, quia sicut concedens positonem antis, necessario habet concedere positionem consequentis, sic quicunque concedit destructionem consequentis; ille necessario habet concedere destructionem antis; quia aequali neces sitale sequitur destructio antis ad destructionem consequentis; sic posito consequentis ad positonem antis, Vt patet in libu, priorum.: Sed iste magister cocedit destructionem neces arij consequentis ad hoc antecedens, qud est voluntatem damnati hois tristari, & torqueri de clara dei visione existent, in suo intellectu. Concedit. enim quod deus pot suspedere voluntate, ne percipiat illam visionem stante hmoni uisione in suo itel lectu. Qd patet ex hoc, quod hucusqe in tribus sui principiis numqum, negauit istud, nec vmum rndit ad probationem eiu ergo necessario habet concedere destructionem antis, quod ess non torqueri, vel tristari voluntatem de tali visione, stante huiusmodi visione in ipso intellectu. Ex his etiam patet, que ronabiliter negaui minorem illius secudi svllogismi, quen adduxit iste magister pro elecho inferendo, quia in illa minori expositone consequentis ifertur posito antis, puta ex perceptione voluntatis infertur tristitia voluntatis, qualis llatio numum valet gratia formae, vt ois verus logicus haec concedere. Nec etem valet gratia materiae, quia quis termini conuertibiles mutuo se inferant tam positiue, quam destructiue; sicut nm homo infert risibile, sic non homo infert non risibile, & econuerso, tamen quando antecedens non conuertitur cum consequente, tunc nec gtatia formae, ned gratia materiae ex positone consequentis licet inferre poationem antecedentis. Sed voluntatem pcipere obiectum est necessarium consequens ad hoc, quod est voluntatem tristari de obiecto, & est incorruptibile cum eo: quia sicut iam dictum est aeque bene sequitur ad delectari de obiecto; sicut ad tristari de eo: ergo illa, minor est neganda. Et cum ssitui, quod rgo contedo deum posse causare homi perco ptionem in ipsa voluntate: dico; quod verum est. Sed cum hoc disi, quod quia non est necesse deum causare hmoi perce tionem io deus pot visionem praedictam causare in intellectu iulla ex hoc facta mutatione in ipsa voluntate, quod pertinet ad principale meum propositum, ac sine augmento edu, tristitiae, & doloris, quod est oppositum minoris ilsius rationis principalis, qua iste magister primo probauit primam suam conclusionem, quam minorem etiam tuc ne qui, quando ad illam rationem respondi

Totra secundam mcam resposionem arguit iste magister sic 1 Ilia dicta sunt impertinentia ex parte respondentis uibus concessis, vel negatis, nihilominus stat ratio, ad uem respodet; Sed sic est in proposito: qua, sicut dicit iste magister, ratio sua processit ex quodam supposito, quod estterum concesso, vel negato, quod Deus possit suspendere mtellectum illius hominis, ne aliquid cognoscat de odic &ceteris malis, quae sunt in eius voluntate: Istud autem sippositum est, quod talis damnatus odiens Deum hapet cognitionem absiractiuam, qua cognoscit aliquo modo ipsum Deum, & istud suppositum est necessarium; quia ncut incognita non possumus diligere, vt ait beatus Augustinus: sic nec possumus odire aliquid, nisi ipsum ad m nus cognoscamus cognitione abstractiua. Superueniente igitur clara visione adhuc iste damnatus habebit certitu inem odij quo odit ipsum Deum ratione cognitioni abstractiuae, qua cognoscit se odire Deum, & per consequens ista maior proposito, qua dicere pot, Deum summe odis, erit sibi necessario euidens, vel euidenter notaenius oppositum ego dixi responsione secunda

2 Preterea, dicitur quod ego posuerim quod de pot sia Dei absoluta obiectum voluntatis pot effici praeseni Toluntati, & ipsam mouere praeter hoc, quod sit cognitum 2& p consequens, nec ad actum dilectionis, nec ad actum Touin necessario requiritur co, gnitio necessitate taliter ab Toluta, quod per Dei omnipotentiam absolutam non possit ppositum fieri.

Contra istud arguitur sic. Si istud esset verum, tuc DeuImmediate per seipsum non concurrente aliquo alio in genere causae efficientis, posset iuoluntate hominis cau are odium Dei, istud autem est impossibile, quod probat. Te Magister ex triplici repugnantia, quam implicat istud onsequens uarum repugnantiarum prima se tenet ex parte odij Qua nulla creatura ronalis habens odium Dei se habet ent se debet habere ad Deum, sed omnis creatura, quae si nabet, sicut Deus facit eam se habere, tunc se habet ad eum, sicut debet se habere: ergo praedicto casu posito, tai homo non haberet se ad Deum, sicut deberet se habe iua haberet in se odium Dei; & haberet se ad Deum, si t deberet se habere, quia tale odium esset immediate a eo sine quocumque alio agente, & per consequens talis teatura se haberet, sicut Deus faceret eam se habere: haec tixem expte e sse contradicunt: ergo &c.

Secuindae repugnantia est ex parte bonitatis diuinae; quoid mne opus secudum se malum magisest imputadum ei, quoest to ter agens, quam vot aliter palsiue se habenti respectu huius eris, sed odiu Dei est opus secundum se malum, & si Deus daret odium in voluntate damnati hominis nullo alio ente concurrente, tune Deus respectu illius odii esset aliter agens, & iste damnatus esset solum patiens: erphuin smo di actux magis esset imputandus Deo, quam hdamnato, quod est contra diuinam bonitatem, & est nora rug S2. q vbi ait quod Deo auctore nemo sit do ior Tertia repergnantia est ex parte liberi arbitrii. Quia temuid est in ronali creatura a solo Deo, hoc non est in Spotestate, sen libero arbitrio, sed praedicto casu posiune odium esset in illo damnato a solo Deo: ergo non Erin eius potestate, seu libero arbitrio, sed contra, om meccatum est a libero arbitrio, quia secundum beatum

romne peccatum est voluntarium intantum, quod si n est voluntarrum, non est peccatum. Ad primam, nego minorem, quia concessis, quae posui, scilicet, quod intellectus per Dei potentiam fuspendatur ne aliquid cognoscat de malis existentibus in illa peruer: sa voluntate, tunc ille homo nequaquam cognoscit se odire Deum, dato, quod cognoscat Deum & abstractiue & intuitiue. Vnde stante illa suspensione intellectus, necognoscat ea, quod sunt in illa peruersa voluntate, tunc quam uis supponatur, quod ille supponit, scilicet, quod odium praesupponat cognitionem, & quod iste damnatus odiens Deum cognoscat Deum, tamen cum hoc stabit, quod ne sciat se odire Deum, quia si sciret se odire Deum, tunc con gnosceret odium, quod est in sua voluntate, quo odit deum quod est contra suppositum. Ex quo patet, quod concesso eo, quod ego suppono, tunc soluta est illa ratio: quia mapor, qua ille damnatus diceret, Deum summe odis, non esset euidens in prospectu intellectus sui nam illa propositio in suo intellectu esset ignota. Falsum etiam hic assumitur, cum dicitur, quod adhuc iste damnatus habebit certitudinem odij, quo odit Deum: quia predicta suspensione stante, tunc nullam certitudinem haberet illius odii in sua cognitione.

Ad secundum, si vellem fugere difficultatem, possem dicere, quod qu dixi obiectum voluntatis absque cognitione praeuia posse mouere voluntatem, hoc est intellige dum quantum ad actum amoris & non quantum ad actum odii, & tunc nulla istarum repugnantiarum esset contra me. Et quod ita: posuerim, patet lib. 1. dist. 1. art. 4. vbi pro paui quod de absoluta Dei potentia fieri potest, quod sit in actu fruitionis intellectu manente suspenso ab actu cognitionis, Tamen sustinendo istam difficultatem possum negare consequentiam, accipiendo odium secundum quid est peccatum.

Ad cuius intellectum est aduertendum, quod secundum Aug. odium, secundum quod est peccatum, non habet cam es ficientem. Vnde sicut punc, quu actus odii causatur mediante cognitione, peccatum & ista defectuositas, quae est in illo actu, nec in Deum, nec in intellectum reducitur, tamqum in cam, nisi extedendo nomen causae ad omne illud, sine cuius agsistentia non procederet effectus, sed sufficienter reducitur in solam voluntatem, prout abutitur sua potestate, seu libertate: sic etiam posito casu pro licto, quamuis Deus esset causa illius entitatis positiuae, ue est in actu ipsius odii, & hoc mediante voluntate eli ciente huiusmodi actum; tamen Deus non esset ca illius maculae, seu obliquitatis annexae illi entitati, causalitas enim illius tunc, sicut & nunc in solum abusum liberi arbitrit sufficienter reduceretur, & si aliquo modo reducitur in Deum, hoc solum esset tamquam in causam, sine qua non: sicut etiam modo Deus ois peccati potest dici causa sine qua non: quia omne peccatum praesupponit aliquam entita tem posituam, cuius Deus est causa, sine qua entitate liberum arbitrium non posset committere peccatum.

Et his bene intellectis patet, quod non tenear rhdere ad illas tres rationes, quibus iste reuerendus socius, & magister pbat falsitatem istius consequentis: quia etiam ego illud consequens reputo impossibile, Tin quia aliqua assumit iste socius in istis rationibus, quoreputat sequi ex meis dictis, quae non sequuntur ex eis; ideo respondendo Ad primum dico, quod quauis duae praemissae propositiones sint verae, tamen ex eis non sequitur illud, quod infertur, nam praedicto casu posito ille homo inquantum peccati odij comitteret, non esset talis, qualem Deus eu faceret es se: quia huiusmodi peccatum tunc sicut &nunc non esset a Deo, sed esset a sua peruersa voluntate.

Ad Secundum dicendum, quod in minori supponitur falsum; da supponitur, quod Deus immediate causaret odium illius nomimis voluntate nulla alia tam actiue concurrente, & hoc est falsum: quia illo casu posito, tunc illa peruersa voluntas non haberet se pure pastiue respectu ipsius odii, quin potius omnis actiuitas requisita respectu illius odij, vt peocatum est, tunc reduceretur in illam malam voluntatem, tantum, & praecise, sicut etiam nunc reducitur in ipsam

Ad tertium dicendum, quod minor est falsa: quia praedicto casu posito, tunc illud odium quantum ad entitaten posituam, quae est in actu ipsius, esset a Deo non praecise sed esset a Deo mediante voluntate huiusmodi actum in mediate, & sua sponte eliciente: sed quantum ad peccatum & deformitatem existentem in illo actu tunc nullatenus esset a Deo, sed a sola voluntate abutente sua libera ptant,

Contra tertiam meam responsionem iste Magister re ducit rationem; ad quam dedit illam responem hoc modo Nihil se compatiens cum summa miseria voluntatis aequipollet vltimatae complacentiae voluntatis, sed quodcumque positum intellectu damnati, hominis se compatitur tum summa miseria voluntatis: ergo nihil positum inte lectu talis damnati potest aequipollere perfectae complacentiae voluntatis. Maior patet dupliciter.

Primo, quia beatifica complacentia excludit omnem miseriam, & omnem deformitatem ab ipsa voluntate.

Secundo, quia impossibile est hominem, habentem huiusmodi complacentiam, esse malum: sed manente Dei odio in ipsa voluntate, tunc impossibile est hominem non esse malum, vel esse bonum

Addit etiam hic iste Magister, quod ratio, quam addu Si ad probandum Deum posse huiusmodi aequipollens causare in intellectu, non concludit intentum, etiam concessis ambabus praemissis.

Ad primum respondeo, quod complacentia duplicite potest accipi. Vno modo formaliter, & sic solum habet es se in voluntate. Alio modo causaliter, & isto modo effectus complacentiae potest dici complacentia: Sicut etiam ipse philosophus in de sensu, & sensato dicit, quod odor est fumalis euaporatio. Quod dictum quamuis non sit verum praedicatione formali, est tamen verum praedicatio. ne causali. quia fumalis euaporatio est causa odoris. Et sto secundo modo accipiendo complacentiam, ipsa co placentia, ac etiam aequipollens complacentiae potest esse in ipso intellectu Et hoc modo in proposito ego loquor de complacentia, & de aequipollenti complacentiae, quod euidenter patet ex dictis meis tam in prima positione; quam etiam in responsio nibus subse quentibus

His praemissis ad formam rationis respondendo, dico, quod maior non est vera, quia supposita suspensione voli tatis a perceptione eorum, quae sunt in intellectu, tuns aequipollens complacentiae secundo modo acceptae caus tum a Deo in intellectu, compatitur secum summa miseria voluntatis, & cum actuali odio Dei existente in voluntate. Quia sicut dictum est supra isto casu posito, tunc nulla mutatio fieret in voluntate propter ea, quae Deus faceret in intellectu; eo, quod voluntas non perciperet ali quid de his, quae essent in intellectu;

Ad primam probationem dicendum, quod quamuis beatifica complacentia excludat omnem miseriam volur tatis, accipiendo complacentiam formaliter, tamen hoc non est necesse, accipiendo complacentiam causaliter in suo esse aequipollenti; quia suspensa voluntate per diuinam potentiam modo praedicto, tunc quamuis Deus causaret in intellectu effectum aequippollentem illi effectui qui ex beatifica voluntatis complacentia causabilis est in intellectu, qui effectus, vt prae dixi, dicitur complacentia praedicatione causali, tamen stante iam dicta suspensione hmoi effectus non excluderet a voluntate aliquam miseriam

Ad secundam probationem dicendum, quod quamuis ille homo non esset malus in suo intellectu: tamen poslet esse malus in sua voluntate peruersa, de qua nihil tolleret iam dictus effectus causatus in intellectu, qui effectus dicitur aequipollens complacentiae causaliter dictae, vt patet ex iam dictis.

Ad illud, quod addit probationem meam etiam concessis praemissis non concludere intentum, nego assumptam, quia concessis istis praemissis, scilicet quod Deus potest immediate omnem effectum producere per seipsum quem potest producere mediante causa secunda in geni re causae tfficientis, & quod omne illud, quod Deus mi diante complacentia voluntatis facit in intellectu, reducitur ad huiusmodi complacentiam secundum genus cau sae efficientis, tunc necessario sequitur haec conclusio. siqud Deus possit immediate per seipsum causare in intellectu aequipollens complacentiae causaliter dictae.

Iterum, in quarto suo principio iste venerabilis collega impugnat responsiones per me iam proxime assignatas. Et quia ego dixi, quod minor secundae partis elenchi quem adduxit, processit a positone consequentis ad po¬I sitionem antecedentis; ideo nunc ostendit iste magister, quod talis processus in proposito gratia materiae sit bonus: dato quod non valeat gratia formae.

Et arguit sic. In causis praecisis si affirmatio est causa al firmationis, tunc negatio est causa negationis, & econueso. Istam patet primo posteriorum. Sed praecisa causa, quare iste damnatus odiens Deum non torquetur ex gloria Dei isi, est negatio perceptionis illius visionis. Istam dicit sei habere ex mea responsione. Ergo praecisa causa, quare torquetur ex gloria Dei visi est perceptio eiusdem visionis.

Ad istud dico, quod minor non est vera, nec sequitur lla minor ex responsione mea. Quia respondendo istantiis istius magistri quas fecit in tertio suo principio, ego dixi incidenter, quamuis superius non scripserim, quod si talis damnata voluntas perfecte perciperet gloriam, & bonitatem Dei, vt clare visi, tunc desisteret ab omni odio. actuali; quia purum bonum clare visum, & aperte monstratum voluntati, voluntas nullatenus potest odire; immo necessario ipsum amaret amore naturali. Circa probationem istius ad praesens non insisto; quib euidenter istud potest concludi ex his, quae dixi lib. 1. d. 1. q.2. art. 1 & ar. 3.

Et quia iste socius reuerendus vidit hanc responsioni sequi ex praecedentibus meis dictis; ideo arguit contra ea sic. Sicut puro bono clare monstrato alicui voluntati im ossibile est talem voluntatem elicere actum odii, vel trititiae circa ipsum; sic puro bono clare mostrato alicui homini impossibile est ipsum elicere actum odij circa huius modi purum bonum. Sed clare videnti Deum clare monstratur purum bonum; ergo clare videns Deum nullatenus potest odire eum. Ista autem conclusio contradicit primae meae conclusioni; ergo responsio non potest stare cum conclusione mea. Maior patet, quia eadem ratio impossibilitatis est vtrobique. s.clara monstratio puri boni Minor etiam de se patet.

Respondeo ad maiorem, quod licet illa maior sit vera supposito, quod voluntas illius hominis non sit suspensa a perfecta pceptione illius puri boni suo intellectui clare monstrati, si tamen sua voluntas suspensa fuerit a perteptione illius puri boni sub ratione, qua purum bonum est, & eadem voluntas admittitur ad perceptionem eiusdem boni sub ratione, qua illud bonum districtus iudex est, condenans illam voluntatem propter eius iniquitatem, tunc ista maior non est vera: quia isto casu posito tunc, volunm tas talis hominis clare videntis purum bonum potest odire illud, quod est purum bonum, non sub ratione puri boni; quia sic non percipit ipsum sed sub ratione iudicis condemnam is huiusmodi voluntatem. Sic autem est in proposito de conclusione mea. lgitur responsio mea in nullo obuiat conclusioni meae, quia responsio mea procedit de voluntate non suspensa, & percipiente illud purum bonum sub ratione puri boni. Etiam potest dici qudconcessis ambabus praemissis, tunc non plus habet in conclusione, nisi quod clare videns Deum non potest odire Deum sub ratione qua Deus est purum bonum. Et hoc ego concedo. Ex hoc tamen non habetur, quin si illius hominis voluntas pertipiat ipsum Deum sub rone iudicis condenantis, & punion tis, & non sub ratione puri boni, quin vt sic, possit odire Deum.

Forte dicetur, quod istud non est possibile. s.qud voluntas percipiat obiectum sub ratione damnantis, quod intellectus cognoscit sub ratione puri boni; quia purum bont non potest apprehedi, vel percipi sub ratione nocentis; sed ratio condenantis est ratio nocen tis, & destruentis.

Respondeo, quod dato, quod istud non esset possibile isti potentiis relictis suo communi cursui, tamen est valde pos sibile in ordine ad potentiam Dei, quae plus potest facere quam etiam nos possimus intelligere, vt patet per Augin Epistola ad Volusianum.

Ad cuius intelligentiam est aduertendum, quod quamuis in creatatum rerum vniuersitate multa sint entia, tam actiua quam passiua: tamen nec actiua possunt agere, nec passius pati, vel recipere, nisi voluntatis diuinae virtus. & infuen tia adsit vtrisque. Vnde si in vno igne ardentissimo essent mille corpora ad combustionem optime disposita, tamen nec ignis in illa ageret, nec illa actionem ignis reciperent, nisi virtus diuinae voluntatis influeret igni ad agendum & illis ad recipiendum. Et si voluntas Dei adesset respectu vnius, & non respectu aliorum; ignis ille ita combureret vnum, qtmn non lederet, vel combureret alia. Sicut apparuit in igne fornacis, qu tres pueros existentes in medio fornacis in nullo penitus laesit, & tamen Chaldaeos combussit, quod extra fornacem steterunt Cum igitur obiectu actiue se habeat respo ctu potentie, cuius est obiectu: igitur nisi assistat placitum voluntatis diuinae, tunc nullum obiectum, quamuiscunque sit praesens potentiae, mouet ipsam potentiam, nec potentia recipiet eius motionem. Etia si plura obiecta essent aeque praesentia alicui potentiae, si placet Deo, quod vnum moueat potentiam, & non alterum, tunc potentia mouebitur ab vno, & non ab altero. Duobus. nm hominibus aeque praesentialiter stantibus coram oculis meis, si Deo placuerit, vnum videbo, & alterum penitus non videbo. Et eade ratio est de partibus eiusdem obiecti: quia si virtus voluntatis diuinae cooperatur vni digito illius hominis coram oculis meis stantis ad multiplicandum speciem suam vsque ad oculum meum, & non alijs partibus, ita viderem illum digitum, quod tamen nullam aliam partem illius hominis viderem: dato etiam, quod partes omnes aequaliter multiplicarent, species suas per ae rem, vsque ad oculum ineum, & Deus non influeret oculo, ni si pro receptione speciei vnius minimae partis, ita viderum illam minimam partem illius hominis, quod nullam aliam partem eiusdem hominis possem pro tunc videre. Eodem modo in proposito, quamuis obiectum actu intellectum sit actualiter praesens voluntati, tamen si Deus subtraxerit suam infiuentiam a tali obiecto quantum ad motionem uolumtatis, nullatenus mouebit eam. Etiam dato, quod obiectum sit tale, a quo nulla potest subtrahi influentia, sicut est ipsa diuina essentia, adhuc Deus potest subtrahere influentiam suam a voluntate, quantum ad receptionem vel perceptio nem praesentiae illius obiecti, quo facto voluntas non potest percipere illud obiectum, quamuiscunqe intellectus actualiter cognoscat ipsum: Et eodem modo si obiectum intelligitur secundum diuersas rationes, uel secudum diuersa attributa, potest Deus influere voluntati ad hoc, quo percipiat obiectum sub ratione ma, & non influere ad hoc quod percipiat ipsum sub ratione altera: lgitur posito casu supradicto, tunc quamuis intellectus illius hominis clare videret Deum, & per consequens, uideret eius puram bonitatem, ac rationem suae putae bonitatis, videret etiam Deum esse uerum, & districtum iudicem punientem peccatorem perpetua poena inferni: nihilominus Deus posset influere voluntati illius hominis ad percipiendum illud obiectum clare visum sub ratione iudicis punientis, nulla perceptione habita de eodem obiecto sub ratione purae bonitatis Et sicut dictum est de uoluntate respectu eorum, quae sunt in intellectu: sic eodem modo per subtractionem insiuentiae potest intellectus impediri, vel suspendia cognitione eorum, quae sunt in voluntate. Et ex hi patet illud, quod ad praesens fuit declarandum, scilicet qu voluntas potest odite illud, quod est purum bonum, non perceptum sub ratione puri boni: sed potius sub ratione iuidicis punitiui, non obstante, quod int ellectus beatifice ur ab eodem obiecto clare uiso sub ratione primae ueritatis; ac purae, & summae bonitatis.

Deinde iste socius reuerendus perit a me, utrum conclusio de isio damnato per me posita contradicat conclusioni suae, vel non. Si non, tunc impertinenter adduxi eam contra conclusionem suam. Si contradicit ei, tunc, ut ipse ait, oportet, quod conclusio mea conincidat cum illa con elusione, quam ipse in primo suo principio improbabat. Illa auteni conclusio, quam ipse in primo suo principio improbabat, posuit, quod damnatits posset manere damna¬ tus in voluntate, non obstante, quod fieret beatus in intellectu, & hoc sine suspesione intellectus, & voluntatis; ergo etiam ego debeo in mea conclusione istud ponero absque istarum potentiarum suspensione.

Ad istud, primo dico, quod conclusio per me hic posita contradicit conclusioni istius reuerendi socij: quia sicut patet 2. perihetmenias, propositiones modales de primo ordine contradicunt propositonibus de tertio ordine: Sed, vt patet cuilibet intuenti, qui formationem, & ordi nem modalium propositonum cognoscit, conclusio, quam ego posui, est de primo ordine modalium; conclusio vero quam ipse ponit, est de tertio ordine, ergo &c

2 Secundo dico, quod nec in dicto, nec in scripto istius reuerendi socij, & Magistri apparuit istud moderamen, quod punc apponit, scilicet quod conclusio, quam impugnauit, supponat potentias non esse suspensas modo, iquo ego po no. Etiam ex processu suo hucusque oppositum apparuit. Quia quauis in primo meo principio ipse personaliter sui gratia fuerit, & ibidem audierit, quod totum fundamentum meae conclusionis accepi ex eo, quod Deus potest potentias animae suspendere modo praedicto, tamen ipse in suo secundo principio resumpsit contra conclusionem meam tamquam conclusioni suae contrariam Et ideo ista quaestio, ua modo quaerit, utrum mea conclusio contradicat suae conclusioni, pro nunc non habuit locum.

3 Praeterea, si iste socius uoluit isto modo contrabere suam conclusionem, puta quod solum esset uera supposita communi Dei infiuentia, & nulla suspensione facta in anitnae humanae potentia, tunc inordinate protulit suam conclusionem. Quia proposito, quae non est vera nisi sit contracta, si absolute, ac simpliciter profertur absque contra hetibus, tunc non est vera nec est ordinate prolata. Sed iste socius ponendo suam conclusionem, absolute ait, quod simliciter est impossibile, & contradictionem implicat &c. & non addit istud contractiuum, quod modo adhibere ui detur, ssupposita communi Dei induentia, & nulla suspensione facta in aliqua potentia; ergo &c

Preterea, si quis diceret, quod simpliciter est impos sibile, & contradictionem implicat stupam esse in igne una tota die, &tamen non comburi ab igne, sic dicens falsum enunciaret: ergo simili ratione conclusio istius reuerendi socij videtur in veritate deficere. Antecedens patet: quia Deus posset absque omni contradictione stupam in igne existentem praeseruare ab omni combustione, quamdiu sibi placeret. Consequentia etiam patet a simili: quia sicut conclusio istius socij est vera, si adduntur sibi predicta contractiua, quae pro nunc uidetur adiungere, sic etiam pro osito accepta in isto antecedente estuera, si adduntui aibi similia contractiua: nam supposito, quod nulla fiat suspensio in potentia actiua ipsius ignis, & in potentia passiua ipsius siupe, & omnia relinquantur suis naturalibus cursibus sicut tunc, nunc impossibile est stupam manere in igne per tempus vnius diei, & non comburi. Sicut igitur hac uecitate non obstante ista proposito est falsa, si absolute profertur absque additione iam dicti contractiui: sic a simili, quamuis conclusio istius reuerendi socij situera adhibito praedicto contractiuo, tamen absolute prolata modo, quo ipse protulit eam in tribus suis principijs praecedentibus videtur simpliciter esse falsa.

3 Praeterea, illud, quod Deus potest mediante aliquali subtractione suae liberae influentiae, hoc non det dici simplici ter impossibile, & contradictionem implicare. Sed hominem damnatum in sua voluntate miserum, & habentem actualiter Dei odium, Deus potest clara uisione diuinae essentiae in suo intellectu beatificaro mediante aliquali subtractione suae liberae influentiae: ergo &c. Maior uidetur esse nota de se. Minor patet ex dictis meis praecedentibus. Et etiam iste reuerendus socius in ista noua inquis tione videtur ista m minorem concedere. Sed conclusio. uae ex istis praemissis sequitur, directe contradicit conclusioni istius reuerendi socij, & est formaliter conclusio mea : ergo conclusio mea est uera, & per consequens conclusio istius socij est falsa: quia lex contradictoriarum est talis, quod in quacumque materia vna est vera de necessitate, altera est falsa.

Deinde arguit iste reuerendus socius, & Magister contra illud, quod dixi non sequi ex dictis meis, quod Deus immediate per seipsum nullo alio in genere causae efficientis concurrente possit causare odium sui in hominis voluntate. Quia secundum me Deus potest supplere cau salitatem cuiuslibet causae secundae in genere causae effi- cientis: ergo Deus potest supplere causalitatem cuiuslibet causae in genere causae efficientis respectu ipsius odi quo ipse Deus oditur, Consequentia patet: quia ad oppositum consequentis sequitur oppositum antecedentis: Sed antecedens assumptum est per me tamquam verum: quia per ipsum probaui secundam partem antecedentis illius rationis, quam adduxi ad probandum conclusionem meam: ergo &c.

Respondeo negando consequentiam: quia quamui Deus possit per seipsum supplere causalitatem cuiuslibet causae secundae, vt efficiens; tamen non potest supplere huiusmodi causalitatem, vt deficiens est, & vt illud, quod efficitur per ipsam potius debet dici defectus, quam effectu& maxime talis defectus, qui est de genere moris: Sic autem est in proposito: quia voluntas, vt est causa odii, quo oditur Deus, est causa deficiens magis, quam efficiens, & illud, quod vt sic efficit, magis est defectus; ideo Deus non potest esse causa illius odii nisi mediante voluntate creata, quae potest deficere, & per consequens huiusmodi actu defectuosum elicere

Ad probationem dico, quod falsum assumitur: nam ad oppositum illius consequentis non sequitur oppositum illius antecedentis: nam antecedens intelligendum es de efficiente vt efficiens est, & non vt deficiens est, & cuius efficientia non est deficientia.

Vltimo quantum ad istam conclusionem arguit iste sc tius contra illud, quod dixi Deum posse in intellectu hominis damnati causare effectum aequipollentem illi effectui, qui posset in eius intellectu causari ex perfecta com placentia voluntatis, & cum hoc probat maiorem propositionem, quam adduxit in tertio suo principio contra istud aequipollens, quam propositionem ego pro tunc negaui Et arguit sic. Nihil aequipollet perfectae complacentiae voluntatis, quod est minus ea bonitate, eligibilitate, virtute, & delectatione, & est commune malis: Sed omne si compatiens cum summa miseria voluntatis est minus perfecta complacentia voluntatis bonitate, elgibilitae, virtute, & delectatione, & est commune malis: ergo enim hil se compatiens cum summa miseria voluntatis aequipollet perfectae complacentiae voluntatis. Et ista conclusio est maior superius per me negata: ergo &c. Maior istius rationis patet. Quia nihil commune malis aequipol let ei, quod conuenit solum bonis: Sed persecta complacentia voluntatis conuenit solum bonis. Etiam illud, qu est minus altero, non aequipollet ei, respectu cuius dicitur minus: alias inequale esset aequale. Patet etiam minor; quia notum est, quod omne se compatiens cum summa miseria voluntatis est commune malis. Etiam notum es quod omne tale est minus bonitate, eligibilitate, virtuositate, & delectabilitate, quam perfecta complacentia voluntatis: quia per huiusmodi complacentiam, cum sit beatifica, excluditur omnis miseria, Propter quod sequitur necessario, quod nihil causatum in damnato aequipollere potest perfectae complacentiae voluntatis. Multa etiam alia quo ad istam primam conclusionem adducit iste socius in isto quarto suo principio, quam ad praesens non repeto quia ex peedentibus meis dictis clare patet ad ea solutio.

Ad istam igitur rationem dicendum, quod accipiendo complacentiam voluntatis causaliter modo, quo dictu es supra in processu tertii principij, tunc minor hic assumpta non est vera, quia Deus in intellectu damnati hominis potest de sua absoluta potentia causare talem effectum qui non est minor bonitate, eligibilitate, virtute, & deli ctatione, quam effectus causatus, vel causabilis in intellectu ex perfecta complacentia voluntatis: Quia eo ipso quod talis causalitas complatentiae voluntatis est de genere causae efficientis, vt superius dictum est, igitur Deus immediate potest illum effectum efficere per seipsum Nec erit iste effectus sic a Deo causatus communis malis quia posito praedicto casu, tunc ille effectus non erit in malo, secundum, quod malus est, sed erit in eo, secundum quod beatus est: quia non esset ille effectus in peruersa voluntate illius hominis, secundum quam ipse est malus & damnatus, sed esset in suo intellectu, secundum quem pse est gloriosus, & beatus

Ad probationem illius minoris dicendum, quod quamuis illud, quod se compatitur cum summa miseria voluntatis, naturaliter, & secundum cursum communem sit conmune malis, & sic minus &c tamen illud, quod per diuinum praecise miraculum modo supradicto compatitur se cum summam miseriam voluntatis, non oportet, quod sit commune malis, nec quantum in se est, minus esset eligi bile, quam effectus perfectae complacentiae voluntatis, quia visio Dei cum tali effectu aeque delectabilis esset intellectui: sicut si ei assisteret cum perfecta complacentia voli tatis, nec tamen ex hoc remitteretur miseria voluntatis: eo, quod modo, quo dictum prius, ipsa voluntas a perceptione omnium bonorum, quae Deus causaret in intellectu, penitus suspenderetur. Et haec de prima conclusione stius socii ad praesens sufficiant.

Secunda conclusio istius reuerendi Magistri est haec, quod simpliciter est impossibile, & contradictionem implicat l beatae fruitionis actum, & actuale Dei odium simul esse in eadem voluntate. Quia omnis habens actum beatifice. fruitionis est acceptus Deo, & est amicus Dei: Sed nullus habens in sua voluntate actuale odium Dei est acceptus Deo, vel est amicus Dei:ergo si idem homo simul in sua voluntate haberet beatam fruitionem, & actuale odiun Dei, tunc idem homo simul esset acceptus Deo, & non es set acceptus Deo, & non esset amicus Dei; & esset amicus Dei: Sed istud est simpliciter impossibile, cum sit mani festa contradictionis implicatio; ergo illud, ex quo sequitur, sbeatam fruitionem, & Dei odium simul esse in eade voluntate est simpliciter impossibile

Huic conclusioni directe non contradico: sed pro tanto uia iste socius reuerendus a voluntate perfecte Deum odiente videtur de necessitate excludere omnem delectationem, & maxime delectationem tantam, quanta est in beata fruitione: ideo huiusmodi dicti oppositum ego posui, & quo ad hoc

Conclusio mea est haec, quod in voluntate danati hominis, Deus potest de sua absoluta potentia causare tantam delectationem, quanta est in beata fruitione, non ol stante, quod in illa voluntate permaneat perfectu, & actuale Dei odium. Hanc conclusione m probo sic, Omne illud potest Deus, quod non implicat contradictionem: sed huiusmodi delectationem esse in voluntate actualiter, & perfecte Deum odiente non implicat contradictionem; ergo &c. Maiorest manisesta apud quemlibet theologum Minorem probo: quia si implicaretur hic aliqua contradictio, vel hoc esset pro tanto, quod talis delectatio necessario tolleret odium, tamquam aliquid formaliter sibi repugnans, vel pro tanto, quod saltem remitteret odium & per consequens non posset esse odium perfectum. No ratione primi; quia quamuis amor, & odium respectu eius dem obiecti secundum suum esse perfectum non possint esse simul, & semel in eadem voluntate, tamen delectatio, & odium non videntur habere mutuam repugnantiam nisi sit talis delectatio, quae innascitur ex amore illius obiecti, quod oditur; Sed Deus potest praedictam delectationem, de qua posui praesentem conclusionem, creare in illius hominis voluntate sub ratione ideali absque hoc, quod moueat illam voluntatem ad aliquem actum amo ris sub ratione obiectali; ergo huiusmodi delectatio non videtur habere repugnantiam cum Dei odio, & per conscquens poterit simul esse in eade voluntate. Nec ratione secundi; quia hmoi delectatione creata in illa voluntate posset Dex suspedere cognitionem illius hominis taliter quoe nullo modo perciperet, a quo tatum donum delectationis reciperet, & per consequens, Deum non minus, qua prius odiret: quia quamuis homo magnum donum reciperet ab aliquo, quem mortaliter oditet: tamen si huiusmodi donum ignoraret ab illo sibi prouenire, quem odit, tunc non minus eum odiret post illius doni receptionem, ouam ante. Etiam ratio, quam iste reuerendus socius ad duxit pro sua conclusione, non est contra me: quia quamuis ille, qui habet actum beatae fruitionis, formaliter necessario sit amicus Dei: eo, quod talis sit actus perfecte, & consummatae dilectionis: tamen quia praedicta delectatio non esset causata ex actu dilectionis, seu amoris: sed ex actu creationis: ideo non esset necesse habentem talem delectationem esse amicum Dei, vel esse acceptum Deo. quia talis actus non esset donum gratiae gratum facientis: sed tantummodo gratiae gratis datae.

Sed contra ista arguit praedictus reuerendus socius, & Magister in secudo suo principio, & uolens probare, quod ista conclusio, quam posui, implicet contradictionem, supponit quod praedictum effectum, quem dico Deum posse creare in voluntate damnati hominis, causet in voluntate Luciferi, & hoc faciat aeque perfecte, sicut causatus est in beata Virgine. Hoc supposito arguit sic

Quicunque est aeque persecte beatus sicut beata virgo ille aeque est acceptus Deo, & amicus Dei, sicut beata ui go: Sed casu praedicto posito Lucifer esset aeque beatus, sicut gloriosa virgo: ergo Lucifer erit aeque acceptus Deo. & amicus Dei, sicut beata virgo. Et tunc pro complemer to elenchi ipse ad oppositam partem arguit sic. Nullus damnatus habens perfectum Dei odium est aeque acceptus Deo & aeque amicus Dei, sicut beata virgo sed Lucifer est damnatus, & perfecte odit Deum : ergo Lucifer non est aeque acceptus Deo, sicut beata uirgo. Conclusiones istorum svllogismorum sibi mutuo contradicunt, & tamen, vt ips ait, ambae sequuntur ex dictis praedictae meae conclusionis ergo dicta in illa conclusione implicant contradictionem.

Hic dico, quod ista contradictio non sequitur ex dictis meis. Ad probationem dico, quod minor primi svllogismi non habetur ex dictis meis. Dato enim, quod Deus sub ratione ideali in voluntate Luciseri crearet tantam delectationem quanta est illa delectatio, quae sequitur actum fruitioni Virginis oloriosae: tamen ex hoc ipse ucifer non esset bea tus: quia sibi deficeret omnis actus diuinae dilectionis, sine qua dilectione nulla voluntas potest uere esse beata Sed beata virgo habet perfectissimam Dei dilectionem, & per consequens habet veram fruitionem, in qua consistit vera beatitudo cuiuslibet voluntatis rationalis creaturae Deceptio ergo in isto argumento ex hoc prouenire uido tur, quod iste socius non attendit, quod multo secus est loqui de delectatione, de qua procedit mea conclusio, & de beata fruitione, de qua procedit sua conclusio.

Quadruplex. enm patens est differentia inter beatam fruitionem, & predictam delectationem. Nam, huiusmodi delectatio, si poncretur, non esset actus dilectionis: sed esset actus per creationem productus. Fruitio autem beata est ctus perfectae, & consummatae dilectionis; vel est ipsamet perfecta, & consummata dilectio.

Et ex hoc sequitur secunda differentia. seque huiusmodi delectatio non esset actus elicitus ab aliqua voluntate creata: ita enim se haberet voluntas creata respectu illius delectationis receptiue quod tamen haberet se respectu eius elicitiue. Sed beata fruitio est actus a voluntate beata eli citus, cum sit actus vere dilectionis,

Tertio differunt: quia huiusmodi delectatio non causa retur sub ratione obiectali a diuina bonitate obiectiue mouente ipsam voluntatem: quia sicut ia dictum est ipsa pro duceretur sub ratione ideali a diuina voluntate creatiue es ficiente: sed econtra actus fruitionis perfectae causatur sub ratione obiectali a diuina bonitate in ipsa beata voluntate,

Differunt etiam quarto: quia talis delectatio non esset donum gratiae gratum facientis: sed solum esset donum gratiae gratis datae: &udeo communicabilis esset inimico, Dec peata fruitio, cum sit actus perfectae caritatis, est donum gr¬ tiae gratum facientis & per consequens nulli hosti, vel ini mico est communicabilis

Deinde arguit iste venerabilis socius contra illud, quam dixi, quod praedictam delectationem Deus potest causare in voluntate taliter, quod tamen ille, qui recipiet eam, non por cipiet, a quo tantum donum recipiat: quia frui est amori alicui inhaerere propter seipsum: sed nullus potest amori inhaerere ei, que prorsus ignorat. Et confirmatur: quia fruitio essentiali ordine praesupponit cognitionem: fruimus enim cognitis, quibus voluntas propter seipsa delectata conquiescit, vt ait Beatus Auo

Ad istud patet ex praedictis: quia dato, quod ad actum bes ae fruitionis, qui obiectiue a diuina bonitate causatur, & a voluntate beata elicitur, cognitio esset necessario praeexacta: tamen ad recipiendum supradictam delectationem a Deo creatiue productam, non esset necessaria notitis eius, a quo produceretur: multa nim dona Deus posset i homine creare, quae tamen non aduerteret homo a solo Dec procedere. Etiam posset dici, quod quamuis fruitio presuppo nat cognitionem ordine essentiali, accipiendo ordinem essentialem pro ordine naturali, qui ponitur esse in rebus secundum potentiam Dei ordinatam: tamen Deus, qui est istius ordinis, & naturae conditor, de sua potentia absoluta hunc ordinem potest immutare. Et ideo sicut accides ordine naturali praesupponit substantiam, & tamen diuina virtute potest esse sine substantia: sic quamuis actus fruitionis presupponat cognitionem ordine naturali, tamen hunc actum Deus posset causare de sua absoluta potentia in rationali anima absque cognitione preuia: sicut etiam in pro logo primi libri declaraui. Et ideo dato, qud ista delectatio de qua procedit mea conclusio, esset vera fruitio: adhuc Deus de sua potentia absoluta posset eam causare in anima, nulla tamen cognitione praeuia: ideo &c

Et quia dixi in istis duobus principijs conclusionem mea positam de praedicta delectatione non contradicere directe conclusioni istius reucrendi Magistri, quam ipse posuit de beata fruitione:igitur in tertio suo principio ipse vult ostendere, quod ego necessario habeam dicere conclusionem meam directe esse contradictoriam suae conclusioni. Et hoc ostendit ex tribus

Primo, quia ego, vt ipse ait, in primo meo principio, quando contra dicta sua resumpsi, reduxi dicta sua ad tria puncta, seu ad tres conclusiones: & posuit tres oppositas conclusiones.

Secundo, quia, vt iste socius ait, ego ponendo istam secundam conclusionem dixi, quod per Dei potentiam absolu tam tota entitas, & delectatio existens in actu fruitionis, & odium ipsius Dei simul possunt esse in eadem uoluntate: sed planum est, quod tota entitas & delectatio existens in fruitione non potest poni, nisi ponatur ipsa fruitio, ergo conclusio mea secundum uerba iam dicta directe uido tur contradicere conclusioni istius reuerendi Magistri.

Tertio hoc idem probat ex ratione mea, quia sicut ipse ait per rationem meam infertur conclusio, quae directe contradicit suae conclusioni.

Ad primum dico, quod verum quidem est, quod conclusionem primam, & tertiam posui directe oppositam primae, & tertiae conclusioni istius reuerendi socij. Sed secundam conclusionem non posui directe contra suam conclusionem secundam, sed magis contra sua incidentia dicta, quibus uidebatur innuere simpliciter esse impossibile uoluntatem perfecte Deum odiente habere in se aliquam delectationem,

Ad secundum dico, quod ego in rescripto meo non sic habeo; & si illa verba inueniuntur in cartula, quam misi huic socio reuerendo, sicut bene credo, quia eam cum festinatione scripsi, propter quod verba singula non tatum limaui; prout debui, tunc ad meum propositum huiusmodi uerba reducendo, dico, quoly & non debet ibi accipi copulatiue, sed expositue, & actus fruitionis non debet ibi accipi formaliter, sed aequipollenter; ut sit sensus, tota entitas, & pro, id est, delectatio existens in actu fruitionis non forma liter, sed aequipollenter accepto, & odium ipsius Dei pos sunt simul se compati in eadem voluntate.

Ad tertium dicendum, quod falsum assumitur: quia ex ratione mea debite prolata numquam potest inferri conclusio directe contradicens secundae conclusioni istius reuerendi socii, vt patet cuilibet meam rationem diligenter intuenti

Deinde iste reuerendus socius, & Magister dicit, si ratio mea concludit delectationem illam creatam sub ratione ideali posse simul esse cum perfecto Dei odio, tunc per eandem rationem concludetur, quod actus beatae fruitionis in esse suo perfectissimo simul possit esse eadem voluntate cum perfecto Dei odio. Vnde ipse arguit sic. Deu potest actum perfectissimum beatae fruitionis causate in aliqua voluntate, & suspendere iudicium rationis in tanti quod recipiens huiusmodi actum non percipiat, a quo talem actum recipiat: ergo potestfacere, quod aliquis in sua voluntate actum perfectum beatae fruitionis habeat, tamen ipsum Deum odiat. Consequentiam habeo concedere, vt ipse ait, propter ea quae posui in ratione mea. Dicit etiam, quod antecedens non possim negare

Ad istud dico, quod huiusmodi antecedens constanter nego: quia dato, quod omne iudicium rationis Deus sus penderet, adhuc posito actu beatae fruitionis proprie dicto ipsa volunias perciperet obiectum, circa quod talem actum eliceret, & a quo obiectiue ad eliciendum huiusmodi actum moueretur: Secus autem est de illa delectatione, de qua fit mentio in mea conclusione, ac etiam ratione: quia eo ipso, quod talis delectatio a Deo creatiue produceretur, & a voluntate non eliceretur, nec obiectiue ad cliciendum voluntas moueretur; ideo, suspenso rationis iudicio, ipsa voluntas nullo modo posset experir a quo reciperet huiusmodi delectationem. Etiam huiusmodi delectatio non habet aliquam formalem repugnam tiam ad odium Dei: ideo, formando praedictam rationem de huiusmodi delectatione, tunc concedenda est consequentia, & verum insertur consequens: Sed actus fruitionis proprie dictae habet formalem repugnantiam ad odium ideo, predictam rationem formando de fruitione proprie dicta, sicut formauit eam contra me predictus socius reuerendus, tunc nihil valet predicta ratio: quia deficit in antecedente, & consequentia, & consequente. Ista igitur ratio, quam format iste socius, non est similis rationi mes quia dato, quod illa consequentia formetur in terminis per me concessis. & positis, tunc consequentia necessaria a vero antecedente proceditur ad verum consequens; Sed in ratione formata per istum socium reuerendum absque vlla necessitate consequentiae a falso antecedente proco ditur ad impossibile consequens, implicans formalem repugnantiam terminorum. Aliqua contra ista dixit iste re uerendus socius in quarto suo principio, quae ad praesens non repeto: quia eorum solutio patet ex ia dictis: In omnibus enim illis, quae iste socius reuerendus in illo quarto principio quantum ad istam conclusionem contra me ponit, semper supponit, quod ex dictis meis sequatur deum posse actum beatae fruitionis formaliter, & proprie acceptum causare in voluntate hominis, taliter, quod ille homo nullo modo percipiat, a quo causetur talis actus, Fur damentum istius dicti trahitur ex hoc, quod ego dixi su¬

erius, quod Deus de absoluta sua potentia potest suspendere intellectum, ne aliquid cognoscat de his, quae sunt in ipsa voluntate. Posui etiam, quod Deus de sua absolua potentia potest causare actum fruitionis beatae in volum tate beata nulla cognitione praeuia in intellectu;

Sed istis duobus suppositis adhuc non sequitur illud consequens, quod socius reuerendus nititur contra me inferre, scilicet quod Deus possit actum beatae fruitionis proprie loquendo de fruitione causare in aliqua voluntate taliter, quod illa voluntas penitus non percipiat, a quo huiusmodi actus causetur: quia sicut dixi in responsione praecedenti: dato, quod Deus causaret actum fruitionis m voluntate, & intellectum suspenderet ab omni cognitione, adhuc voluntas perciperet, & experiretur obiectum n quo moueretur ad eliciendum talem actum in plus en se habet percipere, quam cognoscere, quia quamuis poten tiae appetitiuae non cognoscant, tamen dum mouentur a suis obiectis, necesse est, vt huiusmodi obiecta percipian

Tertia conclusio istius reuerendi domini, & Magistri est, quod impossibile est simpliciter, & implicat contradictionem, naturam alicuius damnati hominis, ipsa maner te damnata, assumi in vnitatem diuini suppositi

1 Quia illud est simpliciter impossibile, quo posito in esse, sequitur simpliciter impossibile; Sed isto posito in es se, sequitur simpliciter impossibile. Maior patet. Probatur minor, quia omnes actus assumptae naturae propter communicationem idiomatum attribuuntur diuino supposito assumenti; Sed damnati blasphemant Deum, & odiunt ipsum: igitur si Deus assumeret naturam damnati hominis, ipsa manente damnata, tunc Deus blasphemaret Deum & Deus odiret Deum: hoc autem est simpliciter impossibile; ergo &c

2 Praeterea, istam conclusionem confirmat iste reuerendus socius sic. Deus non potest illud, quod repugnat suae iustitiae, & dignitati; Sed Deum in vnitatem suppositi assumere naturam alicuius damnati, ipsa manente damnata, repugnat suae iustitiae & dignitati ergo &c. Maior est nota. Minor probatur, quia diuinae iustitiae, & dignitati repugnat superbum, cuius superbia semper ascendit, & blasphemium, cuius malitia semper accrescit, ad summum honorem assumere: Sed damnatus manens damna tus sic est superbus, quod eius superbia semper ascendit; sic est plasphemus, quod eius malitia semper accrescit, & assumere naturam creatam ad vniratem diuini suppositi est ipsam ad summum honorem assumere: quia per tale assumptionem constituitur caput totius creaturae: ergo Deum naturam alicuius damnati, ipsa manente damnata assumere in vnitatem diuini suppositi repugnat diuinae iustitiae, & dignitati.

Sed contra istam conclusionem posui directe contradictoriam, scilicet, quod non est impossibile, nec implicat contradictionem Deum assumere naturam damnati hominis, ipsa manente damnata, ad vnitatem diuini suppositi: Quia illud non est impossibile, quo posito in esse nullum sequitur impossibile: Sed posito, quod Deus aliquam naturam damnatam assumeret ad vnitatem diuini suppositi, ipsa manente damnata, nullum ex hoc sequeretur impossibile. Istam ad praesens aliter non probo, nisi responsendo instantiis istius reuerendi socii, quibus nititur pbare, quod ad istud positum sequatur impossibile. Quandam etiam aliam rationem adduxi pro ista conclusione in primo meo principio, quam cum replicationibus factis contra eam, & cum meis responsionibus ad praesens causa breuitatis omitto, ne attedietur lector presentis ve tilationis.

Ad primam igitur rationem istius reuerendi socii dicendum, quod minor non est vera. Ad probationem dicendumque licet aliqui damnati blasphement Deum, tamen multi sunt damnati, qui non blasphemant Deum, sicut patet in omnibus illis, qui decedunt in solo originali peccato, qui uamuis non patiantur poenam sensus, tamen taliter sunt damnati, quod patiuntur perpetuam penam dani. Etiam illi, qui decedunt in actuali mortali peccato, & patiuntur. poenam sensus, & dani, quamuis sibi ipsis derelicti blashement Deum, & odiant ipsum Deum: tamen Deus, quando sibi placuerit, potest in ipsis suspendere omnem actu dii, & blasphemiae, & omnis alterins indecentiae. Ex quo patet, quod si Deus assumeret naturam damnatam: propter hoc non esset necesse huiusmodi naturam blasphemare Deum, vel odire, nec per consequens Deus odiret Deum &c.

Ad secundum nego minorem. Ad probationem patet. er iam dicta: quia si Deus assumeret aliquam naturam damnatam, tunc huiusmodi natura non posset elicere ali uem actum indecentiae quia Deus suspenderet talem naturam assumptam ab executione cuiuslibet actus illiciti, in quantum aliquo modo cederet ad irreuerentiam Dei¬

Sed contra ista arguit praedictus socius, & Magister reuerendus in secundo suo principio. Et primo reducit prae dictas suas rationes, quas dicit ex iam dictis minime forte solutas.

1 Quia adhuc sequitur, quod talis danatus assum

ptus sit ad maximum, & summum honorem, & quod sit caput omnis creaturae.

2 Secundo dicit, quod ego, vitando vnum inconuenien per praedictam responsionem, euidenter incido in aliud inconueniens: quia sequeretur, quod Deus esset damnatus, & istud non est minus inconuemens, quam illud, quod volo uitare ex mea responsione, s. quod Deus odiat Deum, & Deus blasphemet Deum. Consequentia patet: quia cum supponatur quod talis homo assumptus maneat damnatus: igitur propter conmunicationem idiomatum sequeretur Dei assumentem esse damnatum, quod esset nimis absurdum

Ad primum dicendum, quod neutra illarum rationum concludit conclusionem istius reuerendi socij: quia conclusio sua aeqpollet huic propositoni, No est possibile aliquam naturam damnatam assumi in vnitatem diuini suppositi lsta patet: quia ambae sunt de tertio ordine modalium propositonum. Haec autem aequipollet huic vniuersali negatiuae; Nullam natutam damnatam est possibile assumi in vnitatem diuini suppositi: quia proposito, in qua praeponitur negatio signo particulari affirmatiuo, facit eam aequi pollere suae contradictoriae: Sed aliquis, & nullus contra dicunt: ergo de primo ad vltimum conclusio istius reue rendi socij aequipollet huic vniuersali negatiuae; Nullam naturam damnatam possibile est assumi ad vnitatem diui ni supposit. Cum igitur, rationes suae solum probent di tali damnato, qui actualiter blasphemat, & odit Deum, non posse assumi ad vnitatem diuini suppositi, patet, quod nulla suarum rationum probat suam conclusionem: quia conclusio est vniuersalior, quam proposito probans ea. Multa enim de facto sunt naturae danatae, quae non blasphemant, nec odiunt Deum, sicut patet de illis, qui in solo peccato originali decesserunt. Etiam de absoluta Dei potentia, di qua hic agitur in proposito fieri potest, quod nec Lucifernec aliquis alius damnatus odiat, uel blasphemet ipsum Deum, cum Deus possit omnem talem mentem taliter suspedere, quod nec de blasphemia, nec de aliqua alia indecentia valeat cogitare

Ad probationem, qua dicitur, quod talis damnatus as sumeretur ad summum honorem, & constitueretur caput omnis creaturae, nego vtrumque: Sicut. nim si filius Dei assum sisset humanam naturam de aliqua muliere peccatrice, ipsa in peccatis suis manente, non propter hoc talis mulier esset assumpta ad summum honorem, nec sibi deberetur talis honor, qui pro nunc debetur genitrici Dei Mariae: sic si Deus assumeret naturam propter sua peccata da natam, non propter hoc tali naturae deberetur de iure sum mus honor.

Et sicut dato, quod Deus assumeret naturam lapidis propter hoc lapideitas non esset caput omnis creaturae: sic nec natura damnata si a supposito diuino esset assumpta, propter hoc constitueretur caput ceterarum creaturarum Quod autem natura lapidis possit assumi ad vnitatem d uini suppositi, hoc probaui li. 3. dist. 2. art. 1. & ibidem respondi ad motiua oppositae opinionis.

Ad vltimum cum dicitur, quod Deus esset damnatus dico, quod esse damnatum praedicari de Deo denominatione quadam extrinseca, non repugnat, nec implicat aliqu contradictionem. Sicut enim non obstante, quod Deus dicitur vita omnium beate viuentium, & sit essentialiter vita: tamen propter communicationem idiomatum denominatione extrinseca dicitur mortuus propter delicta nostra & Deus, qui est purus actus dicitur passus sub Pontio Pilto, & poena mortis damnatus, sic si Deus assumeret naturam damnatam, ipse denominatione extrinseca nihil in ipso realiter ponente diceretur damnatus, non obstante, qui ipse sit in seipso realiter, & essentialiter salus, & etiam causaliter salus omnium saluandorum. Quid nm magis repugnat, quod salus dicatur damnata, quam que vita dicatur mortua: Si. nm vna istarum predicationum, vel denominationi deberet repugnare penitus ipsi Deo, tuc magis videretui sibi repugnare esse mortuum, quam esse danatum: quia por esse mortuum magis recedit vnaquaeque res a suo esse, quam per esse damnatum; nam esse danatum praesupponit esse Cum igitur esse sit propriissimum ipsi Deo, & propriissime de ipso praedicetur, vt patet in glosa super illud verbi Exod. 3. quo dixit dominus ad Movsem, Dic filijs Israel, qest misit me ad vos. Et ibidem ait Deus. Ego sum quod sum lgitur si aliqua repugnantia esset in praedictis appellationibus, tunc magis repugnaret Deo, quod diceretur mortuus, quo damnatus. Quia vnicuique rei magis videtur repugnare tale praedicatum, quo magis distrahitur illud, quod huiusmodi rei est magis essentiale, & proprium. Sed esse conuenit Deo essentialiter, & propriissime. Multa etiam alia exempla possent adduci ad istud propositum ex dictis 8. Auguqui ait. Infirmitas mundi Deo imposuit, vt panis esuriret, tons vitae sitiret, virtus infirmaretur, & vita aeterna moreretur, Per quamcumque viam iste reuerendus socius ostenderit mihi non esse implicationem contradictionis in istis denominationibus, per consimile viam ego ostendam sibi non esse repugnantiam in isto predicato, quo diceretur, Deus est danatus. Et per consequens, patet conclusio principalis. s.que possibile est aliquam naturam damnatam assu mi ad vnitatem diuini suppositi, quia hoc est possibile, quo posito in esse nullum sequitur impossibile, uel repugnams, vt atet in lib priorum. Sed isto posito in esse nullum sequitui impossibile, vel repugnams, vt patet ex praedictis, ergo &c

Sed contra ista arguit praedictus reuerendus socius, &i Magister in tertio suo principio sic. llla appellatio, quae de rogat diuino honori in tantum, quod non potest de Deo proferri sine blasphemia, magis repugnat Deo, quam illa, quae extollit eius sapientem benignitatem. Sed Deum esse danatum non potest dici sine blasphemia,

Et illa predicata, quae ponuntur auctoritate P. Aug. ex. tollunt Dei sapientem benignitatem: ergo &c

Hic nego minorem quantum ad primam parte sui: quia dato, quod Deus assumeret naturam damnati hominis, tunc quamuis esse damnatum derogaret dignitati illius assum tae humanitatis, quae ratione suae culpae esset damnata tamen in nullo derogaret dignitati diuinae: eo, quod de Deo huiusmodi praedicatio non verificatur ratione alicuius in trinseci, & per se: sed solum extrinsece, & quasi per accidens Propter quod casu praedicto posito, tunc absolute loquendo ista proposito, qua dicitur, Deus est danatus, esset falsa nisi adiungeretur secundum assumptam humanitate. Sicut etm pro nunc ista non est vera, Deus est mortuus, nisi exprimatur, vel subintelligatur secundum assumptam humanitate, & hoc pro tanto: quia esse mortuum praedicatum de Deo nihil minuit, vel distrahit de vita, quae est Deus. & quae conuenit Deo intrinsece: sed solum distrahit uitam assumptae humanitatis: sic predicto casu posito esse damnatum nihil distraheret, seu minueret de salute, & beatitudine intrinsece Deo conuenienter sed solum tolleret salute humanitatis assumpte. Et cum dicitur in secunda parte minoris, quod praedicata in auctoritate Augustini posita extollunt Dei sapientem benignitatem, sic dico in proposito, que iam dicto casu posito, tunc esse damnatum extrinseca denominatione de Deo praedicatum extolleret Dei omnipotentem maiestate, quia per huiusmodi praedicatio. nem nobis insinuaretur, quod Deus omnia potest, quae simpliciter non implicant contradictionem, & maxime in primo modo dicendi per se, quia multi, & magni doctores tenent, quod Dei omnipotentia etiam se extendit ad illa, qua contradictionem implicant in secundo modo dicedi por se, seu penes secundum modum perseitatis.

Secundo, quia dixi superius respondendo rationibus istius reuerendi socii, quod Deus posset, si vellet, naturam damnatam suspedere ab omni actu blasphemiae, & cuiuslibet alterius indecentiae.

1 Contra hoc dicit iste socius, quod istud non est ad propositum, quia conclusio sua supponit, sicut ipse ait, quod talis assumptus maneat blasphemus, & quoe non suspendatur ab actu cuiuscunqe indecentiae. Et hoc (vt ait) etiam egs n conclusione mea debeo supponere, alias conclusio mea non contradiceret conclusioni suae.

Secundo quo ad hoc ipse perit ame, utrum necesse sit Deum suspedere talem damnatu ab actu odij; & blasphemiae, uel non. Si est necesse, tunc causam istius necessitatis debeo ostendere. Si non est necesse, tunc Deus poterit ipsum assumere absque tali suspensione, & per consequens, vi iste socius mihi imponit, ego habeo concedere, quod huc usque negaui.

Ad primum dico, quod salua reuerentia istius socii, nec ex suo dicto, nec ex scripto patere potuit, quod conclusio sua tam tum deberet intelligi de talibus damnatis, qui actualiter Deum odiunt, &. blasphemant: quia ipse absolute in duobus suis principiis predentibus, & protulit, & scripsit hac conclusionem modo, quo superius est expressa. Et quia vt sic ista conclusio ad plura se extendit, quam probationes assumptae in duabus suis rationibus: ideo dixi in secundo meo principio, quod neutra suarum rationum probat suam conclusio nem: nam minor utriusqe probationis, in quafit mentio de blasphemo; vel intelligitur vniuersaliter de omi damnato. & tunc est falsa, vt patet ex praedictis; vel restringitur praecise ad talem damnatum actualiter Deum odiente, & blasphemante, & tunc minor est particularior conclusione, & per consequens nihil concluditur: quia in nulla figura conclusio est vniuersalior quacunque praemissarum.

Ad secundum dicendum, quod ad istam inquisitionem ego non teneor respondere: quia ad ostendendum, quoed rationes istius reuerendi socii non concludant suam conclusionem, suff cit mihi, quod Deus possit suspendere talem damnatu ab omni actu cuiuslibet indecentiae. Etiam dato, quod non esset ne

cesse Deum suspendere huiusmodi damnatu, propter hoc non oporteret me concedere aliquid, quod hucusque nega tui, sicut iste socius mihi imponit: quia licet hucusque nonaffirmauerim Deum posse assumere naturam damnatam actualiter blasphemantem, & odientem Deum, hoc tamen hucusque explicite non negaui. Pro nunc tamen dico, quod priusquam talis natura assumpta esset ad vnitatem diuini suppositi, tunc necesse esset eam suspendi ab oi actu mortalis peccati: quia si suppositorum est agere, ut uidetur di cere philos. 1 metap. tunc cum illa natura, quadiu est assumpta, non possit agendo inniti altero supposito, quam diuino: gitur si illa natura aliquod peccatum committeret, tunc huiusmodi peccatum diuino supposito esset attribuendum tamquam principio quoe, quamuis ab illa danata natura pro cederet tamquam a principio quo ldem, noactus, qui reducitur in naturam, taquam in principium quo, reducitur in suppositum, taquam in principium quoe. Istud autem implicaret contradictionem, quia si Deus peccaret, tuc Deus non esset pura bonitas, & per consequens Deus non esset Deus. Item, quia dixi, quod talis natura damnata non assume retur ad summum honorem, nec costitueretur caput omnis creaturae: Igitur contrarium istius probat iste socius reuerendus sic. Omnis creatura, quod assumitur ad esse Deum, illa assumitur ad summum honorem: Sed praedicto casu posito, tunc talis homo damnatus assumitur ad esse Deum, cum assumatur ad esse diuini suppositi: ergo assumitur ad summum honorem. Etiam verum erit dicere, quod illi naturae assumptae subiecta est omnis creatura, & prconsequens ipsa erit caput omnis creaturae.

Ad istud dico, quod creaturam assumi ad esse Deum, potest dupliciter intelligi, Vno modo, quod taliter assumitur ad esse Deum, quod cum hoc assumitur ad esse gratiae, & gloriae, secundum plenitudinem istorum esse. Alio modo, quod taliten assumitur ad Dei esse quod tamen ab co sciungitur, & excluditur esse gratiae, & gloriae. Primo modo, concedo maiorem. Sed secudo modo, nego eam. Quia sicut Dei filium concipero mente, & corpore, modo, quo conceptus fuit in gloriosa. virgine, est summi honoris, tamen si istae duae conceptiones ab inuice separarentur, tunc multo selicius, dignius, & honorabilius esset Dei filium concipere mente, & nonco pore, quam corpore, & nonmente; vt patet per 8. Aug. indlibde sancta Virginitate: sic in proposito, quamuis ailiimrad esse diuini suppositi modo, quo fuit assumpta humanitas domini nostri lesu Christi. scum inclusione plenitidiuis gratiae gratum facientis, & gloriae beate, ac omnisuirtutis eratuitae sit assumi ad summum honore, & diguitatemctim vbi haec ab inuice separantur, tunc assumi ad minimum gradum gratiae, & beatae gloriae est assumi ad maiorem honc rem, quam sit assumi sine his ad esse Deum denominatione extrinseca nihil ponente formaliter in ipsaitatura assumpta: quia cum honor sit exhibitio reuerentiae in testimonium uirtutis, vt patet r. ethic, sequitur, quod ille ad maiorem honorem ab ipso Deo assumatur, cui per huiusmodi assumtionem maior virtus comnicatur: Sed quando praedictae. assumptiones ab inuicem separantur, tunc maioruirtus) communicatur ei, qui assumitur ad esse gratiae, & gloriae absque assumptione ad esse diuinae personae, quam econuerso: ergo qui assumitur ad esse gratiae, uel gloriae sine eo, quod assumatur ad esse diuinae personae, ad maiorem honorem assumitur, quam ecouerso. Immo si bene pensatur vis istius. rationis, tunc casu praedicto posito, illa natura danata non solum non assumeretur ad summum honorem: verum etiam ad nullum honorem assumeretur: quia nulla uirtus a Deo assumente sibi communicaretur. Et per hoc etiam patet, quod nec caput omnis creaturae constitueretur, nec aliqua creatura sibi esset subiecta: quia per se loquendo, nulla creatura aliquid ab ipsa reciperet, nec aliqua super ceteras creaturas) a Deo sibi collata esset potestas: Secus autem est de natura assumpta a verbo diuino: quia homo Christus morte sua liberauit nos a morte aeterna, & eleuando homines ad suernam patriam, restaurauit angelorum ruinam, etiam illi homini assumpto data est a Deo omnis potestas in eoelo, & in terra, vt ipsemet fatetur Matth vlt. ideo ille homo rationabiliter, & merito dicit, & est caput totius creaturae: quia Deus pater, dando illi homini omnem potestatem, exaltauit illum, & dedit illi nomen, quod est super omne nomen, vt in nomine Tesu omne genu flectatur, celestium, terreltrium, & infernorum, vt ait Apost. ad Phila

2. Nihil autem talium daretur illi naturae damnatae: igitur dato, quod assumeretur a diuino supposito, tamen ex hoc non constituerctur caput omnis creaturae.

Deinde arguit iste socius inquisitiue, sic. Postqum talis damnatus esset assumptus, vel maneret in eadendamnatione, in qua nunc est, vel non. Si datur primum, tuc manebit eo dem modo blasphemus, & odiens Deum post assumptionem, sicut ante assumptionem fuerat, cuius oppositum habetur per ea, quae praedixi. Cosequentia patet: qua magna pars) danationis ipsius damnati consistit in eius peruersa volutate, quae odit, & blasphemat Deum. Si datur secundum, tuc debet ostendi modus, & causa, quo modo, & quare talis) damnatus manes damnatus mutetur in sua damnatione.

Ad istud dico, quod sicut est duplex beatitudo sancto¬ :l rum. sessentialis, & accidentalis: sic est duplex damnatio; reproborum: propter quod rationabiliter potest sustineni quod praedicto casu posito, talis homo maneret eodem modo damnatus post assumptionem, sicut fuit ante assumptioci nem quantum ad damnationem essentialem: sed non quamtum ad damnationem, seu poenam accidentalenm: talis pena est mutabilis, sicut etiam beatitudo accidentalis quandoque dicitur mutari ex aliquibus nouis euentibus, Cumi igitur poena, seu damnatio, proueniens ex actibus reproet borum post mortem elicitis, reducatur ad poenam accidentalem: ideo non obstante, quod talis damnatus maneret, n eadem damnatione essentiali, tamen propter hoc non maneret eodem modo blasphemus, & odiens Deum, sicut erat prius, quam esset assumptus a diuino supposito.

Vltimo, quantum ad processum tertim sui principii, arguit iste socius, sic. Natura danata assumpta adiuino supposito necessario cessat ab omni actuali indecentia in age lo: ergo necessario cessat ab omni actuali indecetia in essendo. Sed actualis damnatio non est sine actuali indecentia in essendo: ergo in tali natura assumpta necessario cessabit omnis actualis damnatio

Ad istud potest dici, quod consequentia assumpta in ma ori propositione non est vera: quia aliquod esse potest con pet ere assumptae naturae, quod repugnat intrinsece personae assumenti. Natura nm assumpta habet esse contingens passibile, & mortale: sed persona assumens est simpliciter accesse esse, purus actus, & omnino immortalis, Sed nullum rgere potest rompetere naturae assumptae, quod repugnet personae assumenti: quia, vt dixi superius, idem agere, quod conuenit naturae vt principio quo, hoc conuenit supposito tui natura innititur penes esse suppositale tamquam principio quod: & ideo non cessat natura assumpta tanta necessitate ab omni actuali indecentia in essendo, quanta necessitate cessat ab omni actuali indecentia in agendo.

Sed contra ista iterum arguit saepe dictus socius, & Magister in quarto suo principio, & primo contra ea, quae d ci in prima solutione processus proxime praecedentis: diti enim ibi, quod praedicto casu posito, tunc quamuis esse damnatum derogaret assumptae naturae honori, & dignitati, tamen in nullo derogaret dignitati personae assu mentis: eo, quod esse damnatum non praedicaretur de per sona assumente ratione alicuius intrinseci sed solum extrinsece, & quasi per accidens cum additione, vel expressa vel subintellectaillis assumptae naturae. Contra istud arguit sic 1 Omne, quod verificatur de aliquo supposito ratione naturae, cuius est suppositum, hoc verificatur de ipso ratione alicuius sibi intrinseci: Sed predicto casu posito, tumc esse damnatum verificatur de diuino supposito ratione naturae, cuius est suppositum: ergo illo casu posito, tunc es se damnatum verificatur de diuino supposito ratione ali cuius sibi intrinseci. Minor patet per me, Probatur maior quia onis natura est intrinseca, supposito, cuius est natura

2 Praeterea, arguit iste socius, quod omnino sit absurdum concedere hanc propositionem, Deus est damnatu quia omnis damnatus est cum deformitate culpae, & est filius irae, & aeterni exilii; Sed ista dicere de Deo, vel de aliquo diuino supposito, nimis absurdum esse videtur.

Ad primum dicendum, quod licet maior sit vera, loquendo de natura propria alicuius suppositi, tamen ista ma por cum sua probatione simpliciter est falsa, loquendo de natura aliena a supposito aeterno temporaliter assumpta Et quia minor non estuera nisi isto secundo modo, quo maior euidenter est falsa: ideo non sequitur conclusio.

Ad secundum dicendum, quod quamuis maior sit vera, loquendo de eo, qui est damnatus formaliter, & intrin sece in seipso patiens poenam iustam suae damnationis: tamen non est vera loquendo de eo, qui dicitur damnatus tantummodo quadam extrinseca denominatione. Sed posito casu praedicto, tunc quamuis natura assumpta esset damnata primo modo, tamen suppositum assumens non diceretur damnatum nisi secundo modo, vt patet ex dictis superius: igitur quamuis ex isto argumento sequatur quod illa natura assumpta esset peccato deformis, & maculata, ac filia irae, & aeterni exilii; nihil tamen de his conuinceretur inesse diuino supposito huiusmodi naturam assumenti

Deinde, quia ego dixi, quod si talis natura damnata asumeretur a diuino supposito, tamen propter hoc non as sumeretur ad summnm honorem, & hoc pro tanto: quia quando assumi ad esse gratiae, & gloriae separatur ab assumi ad esse diuinae personae, & econuerso, tunc assumi ad es se gratiae, & gloriae est maioris dignitatis, quam assumi ad esse diuinae personae.

Contra ista arguit iste socius sic. Qualis est ordo inter aliquas formas, talis est ordo inter effectus formales huiusmodi formarum. Sed inter deitatem, & gratiam est talis ordo, quod deitas est maioris dignitatis, quam gratis ipsa enim est summa dignitatis, & honoris respectu cuius cum que creaturae: ergo esse Deum, quod est actus form: lis deitatis, est multo maioris honoris, & dignitatis, quam esse gratum, quod est actus formalis ipsius gratiae, & per consequens etiam patet, quod omnis creatura assumpta ad esse Deum est assumpta ad summum honorem: quia est assumpta ad esse summum, & ad tale esse, quod est summi honoris, & dignitatis.

Patet etiam ex eodem, quod creatura assumpta ad esse Dei separatim ab esse gratiae assumitur ad maiorem honorem, & dignitatem, quam illa, quae assumitur ad esse gratiae separatim ab esse Dei, quorum omnium oppositum superius affirmaui Patet etiam ex hoc, quod talis natura assumpta esset caput totius creaturae, eo quod esset assumpta ad esse tale, quod est summi honoris, & dignitatis, puta, ad esse Deum. et hoc confirmatur sic. Deus est caput totius creature Sed ille homo assumptus esset Deus, ergo ille homo esset caput totius creaturae.

Ad primum dicendum, quod de effectibus formarum ossumus dupliciter loqui. Vno modo, prout realiter, & sormaliter conueniunt ei, quod denominatur secundum tales formas, sicut aliquis dicitur esse sapiens: quia forma iter habet in se habitum sapientiae. Alio modo, prout conueniunt ei appellatiue propter coniunctionem ad quoddam alterum, sicut quandoque musicus dicitur edificare propter hoc, quod ars musicae in eodem supposito est con uncta arti aedificatoriae. Et tunc ad formam argumenti dicendum, quod primo modo loquendo de formarum effectibus, tunc maior est vera: sed non ad propositum: quia vt sic, concessa maiori, & minori non plus habetur in conlusione, nisi quod esse Deum in tribus diuinis personis est nobilius, & maioris honoris, & dignitatis, quam esse gratum, prout est effectus gratiae derelictus in quacumque treatura: qui a esse Deum formaliter non conuenit alicui creaturae: sed solum vni Deo, qui est pater, & filius, & spiritus sanctus: Propter quod omnes illationes, quae feuuntur, sunt falsae: quia nihil formaliter de esse Dei est in creatura assumpta: ideo si ab illa creatura assumpta ex cluditur esse ceterarum formarum ad dignitatem spectam ium, tunc illi creaturae assumptae non competit summus honor. Si autem vna formarum dat esse primo modo ei, quod denominat, & alia secundo modo, tunc maior proposito non est vera: quia non oportet, quod qualis est ordo inter formam, & formam, quod talis sit ordo inter effectum vnius formae, & effectum alterius formae, supposito, quod effectus vnius formae accipiat proprie, & formali ter, & effectus alterius formae accipitur large, puta, ex cuiusdam alterius ad ipsum coniunctione: cui talis effectus conuenit proprie. Vnde nihil prohibet effectum formae minus dignae, prout est realiter, & formaliter communica tus alicui, esse magis eligibilem, quam sit effectus formae magis dignae, prout huiusmodi effectus attribuitur alicui denominatione quadam extrinseca propter coniunctionem ad quoddam alterum, cui huiusmodi effectus, seu actus conuenit formaliter, & proprie¬

Et ex isto patet, quod illud, quod secundo infert iste socius, non est verum: quia quamuis gratia sit minoris dignitatis, quam deitas: tamen quia gratia realiter, & formaliter communicat suum effectum subiecto, quod informat: deitas autem non communicat formaliter suum esse naturae, quam assumit: sed solum communicatione idiomatis, & extrinseca denominatione, prout talis natura ess coniuncta diuino supposito, cui proprie, & formaliter ipsa deitas communicat suum esse: ideo si assumi ad esse gratiae, & assumi ad esse Dei modo supradicto, ad inuicem se arentur, tunc ille, qui assumeretur ad esse gratiae, magis esset honorandus, quam ille, qui assumeretur ad esse Dei: nam intrinsece in isto, qui assumeretur ad esse ipsius Dei, nihil poneretur, quod esset dignum honore. Et per idem patet, quod non sequitur illud, quod iste socius ter tioiinfert, scilicet de eo, quod est esse caput totius creaturae.

Ad confirmationem dicendum, quod Deus proprie non dicitur caput creaturae, quia caput debet esse eiusdem prdinis cum ceteris membris, seu cum illis, quorum dicitur esse caput: propter quod nobilissima creaturarum de et dici caput respectu ceterarum, & quia humanitas do mini nostri lesu Christi est nobilissima creaturarum: quia si non secundum esse naturae, tamen secundum esse gratiae, & gloriae, & secundum potestatem a Deo sibi collatam in ipso realiter, & formaliter existentem, humanitas Christi excedit omnem creaturam. Ideo Christus etiam secundum quod homo, est caput ois creaturae. Ecouerso autem esset de illa natura damnata, quae taliter esset assum ta, quod penitus careret dei gratia, nec significaretur aliqua ptante sibi a Deo collata, qua ceteris praeesset creaturis.

Vltimo iste socius reuerendus arguit contra illud, quod superius dixi, quod talis damnatus, postquam assumptus esset a diuino supposito, non maneret eodem modo dana tus quantum ad poenam accidentalem, quauis maneret eodem modo danatus quantum ad danationem, seu penam essentialem.

Et arguit sic. Si quoed minus videtur inesse inest, & illuc quod magis: sed minus videtur, quod ille homo possit manere damnatus damnatione essentiali, quam accidentali quia essentialis damnatio est maior, & deformior, quam accidentalis: sicut etiam beatitudo essentialis est perfectior beatitudine accidentali. Dato etiam, quod maneat damnatio essentialis, tunc videtur, quod maneat odium, & blasphemia: quia sicut beatitudo essentialis principaliter consistit in fruitione, seu dilectione Dei: sic damnatio essentialis videtur principaliter consistere in odio, & detestatione ipsius Dei: ergo sic respondendo ego videor incidere in illud, quod volo vitare.

Ad primum dicendum, quod minor non est vera. Ad probationem dicendum, quod quamuis damnatio essentialis sit maior, quam accidentalis, prout vtraque per se accipitur seorsum, tamen quia accidentalis poena, seu damnatio reproborum praesupponit damnationem essentiale: igitur raone presuppositi, si maneret accidentalis danatio, mior maneret deformitas, quam si maneat sola damnatio essentialis. Etiam supposito, quod maneat sola essentialis damnatio, nulla ex hoc implicatur contradictio, sicut in plicaretur, si maneret talis accidentalis danatio, quae pro ueniret ex eo, quod talis damnatus actualiter Deum odi ret, & blasphemaret quia, sicut superius patuit, t ales actus non elicerentur ab aliquo supposito, nisi diuino: quod es set contradictio: quia suppositum odiens Deum non posset esse summe bonum, nec per consequens diuinum,

Ad secundum, nego consequentiam. Ad probatione dicendum, quod damnatio essentialis consistit in duplici poena. Quarum vna dicitur poena sensus, & alia poena dani Poena sensus principaliter consistit in afflictione ignis infernalis: Sed poena dani consistit in carentia visionis dininem essentiae, ac in catentia fruitionis diuinae bonitatis. Et ideo dato, quod aliquis damnatus non odiret Deum, adhuc posset pati damnationem essentialem: quia ad talem poenam, seu damnationem sufficit ignis infernalis cum diuinae visionis, ac fruitionis carentia. Quam visionem; ac etiam fruitionem nobis concedat in patria beatorum ipse Deus gloriosus, qui viuit, & regnat in saecula saeculorum. Ament