Quaestio 1

Quaestio 1. An ministri malitia baptismi effectus in suscipiente huiusmodi sacramentum frustretur.

VTRVM ex malitia baptix antis impediatur baptismi sacramentum. Videtur quod sic. Quia, qui in se maculatus est, non potest conserre illud, quo alius emundetur: sed per baptismum ipse baptixatus emundatur: ergo &c Minor patet ex fide. Maior probatur per Cregorium, qui ait. Manus, quae sordes abluit, debet esse munda: alias reuera non mundaret, sed potius inquinaret

Contra, quando virtus principalis agentis est omnipo tens, tunc malitia ministri non potest effectum impedire: sed virtus Dei, quae est principale agens in baptixando, est omnipotens, & infinita: ergo &c.

Hic quattuor sunt videnda. Primo de quaesito. Secundo vtrum non habens ordinem possit baptixare. Tertio a quo baptismus habeat efficaciam. Et quarto vtrum Christus potuerit ministris tradere potestatem dimittendi peccata.

RES OLVTIO. Malitia, quae nulluam necess ario vequisitum ad baptismum non excludit, eiuss non toslit effecrum; quandoquidem per ministroi malo: baptixati plerum que (nisi Dei gratiae obicem opponant) & lacramentum, &x rem sacramenti int egre suscipiunt.

ARTICVLV S 1. Vtrum mmistri malitia baptismi effectus in suscipien te huusmodi sacramentum frustretur.

QVANTVM ad primum sic procedam. Primo ponam duas conclusiones. Secundo faciam duas inciden tes inquisitiones.

Conclusio prima est. Supposito, quod minister in baptix amdo vtatur debita materia, & forma verborum superius expressa, & intendat baptixare eo modo, quo intendit eo clesia catholica, tunc non impeditur sacramentum, quacumque etiam malitia minister sit infectus: quia omissio illius, quod non est de substantia sacramenti, & admissio eius oppositi non impedit sacramentum, sed bonitas ministri, dato, quod sit de congruentia: tamen non est de sub stantia sacramenti. Maior patet. Minorem probo: quia ea, quae sunt de substantia sacramenti, debent esse certa, sed bonitas ministri est valde incerta

1 Forte contra istam probationem dicetur, quod maior non sit vera: quia recta intentio ministri est de substantia sacramenti, & tamen est incerta: quia de certa solus Deui cognoscit intentionem hominis

2 Praeterea contra conclusionem potest argui sic. lltud, quod non est erroneum, hoc videtur esse verum, ma xime loquendo de his, quae spectant ad sacramenta: sed dicere, quod malitia haeresis, vel scismatis impediat sacra mentum non est erroneum: ergo videtur esse verum. Ma ior patet: quia pposito falsa circa ea, quae credenda sunt, est erronea: ergo a destructione consequentis proposito ta lis, si non est erronea, non est falsa: & si non est falsa, tuc est vera. Minor probatur: quia hoc non est erroneum, quod sanctus ab ecclesia approbatus tenuit vsque ad mortem, nec vnquam inuenitur reuocasse: sed sanctus Cvprianus tenuit vsque ad mortem, quod haereticus, & scismaticus, si ba ptixaret, sacramentum non conferret: ergo &c.

3 Praeterea, materia indebita, vel forma indebita eua cuant sacramentum baptismi: ergo & minister inde bitu Antecedens patet ex praecedentibus, Probatur consequen tia: quia non minus necessario requiritur minister ad b ptismum, quam materia, vel forma: sed planum est, quod malus homo est indebitus minister, quia sicut Aug. ait iustos oportet esse tanti iudicis ministros.

4 Praeterea, membrum mortuum alijs membris non potest infiuere vitam: quia nihil dat, quod non habet, set minister malus in ecclesia est membrum mortuum, & pesacramentum baptismi vita influitur baptixato: ergo &c

3 Praeterea, nullus potest simul duobus dominis seruire, vt dicitur in euangelio, maxime si illi domini sin contrarij, & inimici, sed verus minister baptismi est min ster Dei: mortalis autem peccator est minister diaboli qui sunt duo domini maxime contrarij.

S Praeterea, Augustinus lib, de baptismo paruulorum, & habetur. 1. q. 1. ait sic. Separati, scilicet ab ecclesia, formam habere possunt: virtus tamen in eis esse non potest, quemadmodum sensus non sequitur membrum; quando amputatur a corpore. Item Ambrosius in lib de initiandis rudibus, & habetur. 1. q4. 1. non sanat, ait, Daptismus per fidorum non mundat, sed polluit

Sed ista non concludunt. Intentio enim sanctorum ex pressa est pro ipsa conclusione prius posita, vt patet por auctoritates in littera hic adductas. Vnde etiam ait Augustinus super loan. Daptismus talis est, qualis est iste, in cuius potestate datur, non qualis est minister, a quo datur. Item Augustinus contra Crescentium ait. Si non est melior baptismus, qui per meliorem datur, nullo modo malus est qui per malum datur,

Item, Augustinus ad Orosium dicit, quod ecclesia illos non rebaptixat, qui ab haereticis foris ecclesiam bapti cati sunt in nomine patris, & filij, & spiritus sancti

Ad primum dicendum, quod intentio dupliciter potest accipi. Vno modo, vt clausa est intra cordis secreta Alio modo, vt relucet in exteriori apparentia. Et isto secundo modo sufficit ad hoc, quod aliquis non sit rebapti tandus, vt scilicet minister praetendat extrinsecus se habere rectam intentionem

Ad secundum dicendum, quod non quodlibet dictum falsum de sacramentis est erroneum, nisi vel directe sit con tra fidem, vel saltem eius oppositum aliquo modo sit por ecclesiam determinatum. Ergo dictum Cvpriani pro tun non fuit erroneum, quando vixit Cvprianus: quia ab ecclesia non fuit oppositum illius dicti determinatum, nec ipse asseruit cum tali temeritate, quin dicta sua supposue rit correctioni ecclesiae

Et ista videtur esse intentio beati Augustini in libro, di vnico baptismo, vbi recitat opinionem Cvpriani¬

Ad tertium dicendum, quod debitum dupliciter dici otest. Vno modo debitum necessitatis: Alio modo debitum congruitatis. Primo modo, aqua etiam si immunda sit, est debita materia baptismi: nam in necessitate, ci aqua munda haberi non potest, etiam turbida, & immun da aqua sufficit ad bantismum: Non est tamen debita ma teria loquendo de debito congruitatis: quia ad reuerentiam tanti sacramenti decens, & congruum esse videtur; quod pro eius materia aqua munda accipatur. Sic licet homo peccator non sit debitus minister, loquendo de con gruitate, pro necessitate tamen sufficit

Ad quartum dicendum, quod non est simile de membro corporali, & ministro baptixante: quia quamuis a comn de animalis non deriuentur ad membra remotiora spiritus vitales, nisi transeant membra propinquiora: tamen gratia, quam dat Deus bapticato, ipsum viuificando, non transit ipsum ministrum, sed immediate causatur a Dec in ipso baptixato: ideo quamuiscumque minister sit mem brum aridum: tamen vita spiritualis transit a Deo in ipsum baptixatum.

Ad quintum dicendum, quod aliquis potest dici verus minister dupliciter. Vno modo, ueritate se tenente ex parte illius, quod ministratur, puta: quia illud vere sit, respectu cuius dicitur esse minister. Alio modo, veritate se tenente ex parte merito ministrantis, puta, si dignus, & me ritorius est minister. Modo licet isto secundo modo mi- nister baptismi sit minister Dei, tamen non semper pri¬¬ mo modo: quia nullus peccat in eo, quod est minister Dei, sed aliquis verus minister baptisimi, veritate se teneo te ex parte baptismi, puta: quia illud, quod confertur per ipsum, est verus baptismus, quandoque peccat mortaliter ideo, quod indignus, & peccator existens sine necessitate praesumit ministrare: ideo, vt sic, minor illius rationis est falsa.

Ad sextum dicendum, quod quamuis in talibus, qui ab ecclesia sunt praecisi non sit virtus, tamen si aliquis sine fraude ab ipsis baptixetur secundum consuetam formam ecclesiae, tunc in ipso baptix ato potest esse virtus, sicut patebit insequenti conclusione.

Secunda conclusio est, quod baptixatus per huiusmodi malum ministrum non solum recipit sacramentum: ve rum etiam recipit rem sacramenti, dummodo baptinatus non ponat obicem. Nam, secundum beatum Augusti num, sicut per canalem lapideum transit aqua ad areolas aromatum, sic ad opus factum etiam per malum ministrum Deus transfundit irriguum gratiarum. Sicut enim malus. eruus non tollit vtilitatem eleemosinae transmissae per bonum dominum, quinimmo aeque vtilis est recipienti, sicut si transmitteretur per seruum bonum: sic &c

1 Forte dicetur, quandocumque est malus mediator intercedens pro seruo apud iratum dominum, tunc dominus non placatur: sed ad maiorem iracundiam prouocatur, teste Srego,. qui ait. Cum is, qui displicet, ad intercedendum mittitur, irati animus ad deteriora prouocatur, sed minister sacramenti est mediator inter Deum & eum, cui amministrat sacramentum: ergo malo ministro baptixante Deus non dat gratiam baptixato.

2 Praeterea, ecclesiastici. 34 dicitur. Ab immudo quis mudabitur: quasi dicat, nullus. Sed malus minister est im mundus: ergo ipso baptixante non mudabitur baptixatus.

Praeterea, Augustinus 2. de lib arbit. ait, nulla res potest dare illud, quod non habet: ergo malus minister non potest dare effectum, seu rem sacramenti puta gratiam Dei, cum ipse causam non habeat.

Ad primum dicendum, quod quamuis maior sit vera, loquendo de mediatione per modum meriti: tamen non est vera loquendo de mediatione per modum simplicis ministerij, sed baptixans non est mediator primo modo. nam Deus non dat gratiam suam baptix ato propter merita baptixantis: sed propter infallibile promissum suae or- dinationis, sic enim ordinauit Deus, quod bapticatus in nomine patris, & filij, & spiritus sancti gratiam consequatur.

Ad secundum dicendum, quod minifter non mundat pro prie loquendo, sed Deus solus est, qui facit mundum de mmundo conceptum semine, vt patet in libro Iob

Ad tertium dicendum, quod licet nullus possit dare, quod non habet, tamen aliquis potest facere ministerium, ratione cuius alter recipit quod non habet ille, qui facit ministerium. Posset, enm aliquis mihi portare literam Pape vel lmperatoris, ratione cuius literae magnum recipere beneficium, licet illius literae transportator beneficiun nuiusmodi nec haberet, nec vmquam habiturus esset. Sis n proposito &c

lstis ergo conclusionibus praepositis merito dubita tur, vtrum recipiens baptismum a ministro, quem scit es se malum peccet mortaliter. Hic est distinguendum, quia aut malitia talis ministri est tanta, quod ipse est ab ecclesia per sententiam excommunicationis praecisus, iut non est ab ecclesia praecisus.

Si primo modo hoc dupliciter: quia vel est articulus ne cessitatis, puta, si baptixandus est i mortis periculo, vel non Si primo modo, tunc vel potest habere alium ministrum, vel non potest habere alium ministrum. Si existens in huiusmodi periculo potest habere alium, qui baptixet eum, tunc videtur, si baptixatur voluntarie a praeciso, quod mortaliter peccet: quia communicare excommunicato in actibus sacramentalibus videtur esse mortale peccatum. nisi excu setur aliqua legitima necessitate, quae tamen in proposito non apparet. Si autem inse baptixandus est in extrema necessitate, & non potest habere alium, tunc se cundum opinionem magis communem sine peccato batixari potest a praeciso. Et ista est intentio Beati Augustini de baptismo contra Donatistas lib. 8. Tali namque casu posito potest quis licite etiam a pagano baptitari, vt expresse habetur de conse. dist. 1. c. Homan¬

Sed contra istud est quaedam opnio, quae ponit, quod in nullo casu potest aliquis baptismum recipere ab eo, qui praecisus est ab ecclesia sine mortali peccato propter praeceptum ecclesiae, quo prohibetur communio cum ex communicatis, & maxime in actibus sacramentalibus. Et si dicitur isti, quod ille moreretur sine baptismo, & per consequens decederet in periculo perpetuae damnationis, respondet, quod hoc non est verum

1 Quia ille baptixandus, vel est adultus, vel paruulus Si est adultus, tuc saluabitur baptismo faminis: quia ipse est in tali casu, in quo non potest habere baptismum fluminis propter defectum ministri, cum nullum possit habere sine mortali peccato. In tali enim casu, m quo non potest haberi minister, tunc sufficit baptismus faminis ad salutem. Si vero baptixandus est paruulus, tunc ille, qui offert eum siue sit laicus, siue clericus, siue vir, siuc mulier debet eum potius personaliter baptitare, quam offerat eum excommunicato, vt baptiretur ab eo.

2 Praeterea, arguitur pro istis sic. Quicumque est alicui causa mortalis peccati, ille mortaliter peccat: sed re cipiens baptismum a praeciso est sibi causa mortalis pec cati: quia cum ipse sit prohibitus a sacramentorum collatione; ergo sacramentum conferendo peccat mortaliter. Sed contra istud dicunt doctores communes, quod plus ligat mandatum Dei, quam mandatum iudicis ecclesia stici: sed mandatum Dei est, quod omnes baptixemur ba ptismo flumins, & mandatum iudicis est non communicare excommunicato: ergo &c. Propter quod ait August. super loan. Non exhorreat columba ministerium malorum.

Ad rationem istorum dicendum, quod minor non ess vera: illo enim casu posito excommunicatus non peccaret hominem sine sollenitate baptixando: Sicut enim peccaret, si alicui comunicaret ipsum liberando a morto riuante vitam corporalem, sicnec hic peccaret, liberando hominem a morte priuante vitam aeternalem.

Si autem homini minister est malus malitia mortalis peccati, ita tamen, quod non est praecisus ab ec clesia: tunc vel illud peccatum non est notorium, puta nondum induxit scandalum in populo: tunc non debet vitari, maxime si baptixandus est subditus suus: quia propter peccatum, quod non est notorium, non debet aliquis in actibus notorijs vitare proximum, & per consequens multo minus superiorem, seu praelatum suum. Si vero peccatum est notorium, adhuc non peccat subditus petendo pro se, & pro paruulo suo baptismum a tali ministro, & etiam recipiendo ab eo: quia nullus peccat in eo, quod debitum petit, & recipit ab eo, qui tenetur: sed sacerdos parochialis, vel vicem eius gerens tenetur subditis suis ministrare ecclesiastica sacramenta: ergo &c.

Forte dicetur, quod auctoritas Ambro. huic dicto vidi tur repugnare. Nam in li de initiandis rudibus loquens di malis ministris, & de his, qui ab eis baptismum recipiunt ait. Ipsis, qui faciunt, & quibus faciunt, nihil prodest, sed ad iudicium eis est

2 Praeterea, si iste sacerdos teneretur baptixare peten tem, tunc ipse esset perplexus: quia baptixando peccaret, eo quod manifestus peccator non possit sacramenta mi- nistrare sine peccato de nouo contracto, non baptixande iterum peccaret, quia non saceret quod teneretur facerc.

Ad primum dicendum, quod auctoritas Amb non est ad propositum: quia ipse ibi loquitur de haereticis, & de hi- qui illa intentione baptixatur ab eis, quod haeresim eorum tenere, & desensare proponunt.

Ad secundum dicendum, quod talis sacerdos non est perlexus: quia Deus miseretur omnibus inuocantibus eum in veritate: & ideo talis sacerdos debet poenitere de peccatis suis, & tunc licite poterit baptixare. Si autem batixandus petit, & recipit baptismum ab aliquo notorio eccatore, qui non habet iurisdictionem super ipsum sine necessitatis articulo, & quando potest habere meliorem: tunc mortaliter peccat: sed si est in articulo necessitatis, & non potest habere meliorem: tunc non peccat, vt patet ex praecedentibus

Insuper potest dubitari circa istam materiam posito, quod diabolus appareret alicui baptixando in specie sacerdotis, & baptixaret eum in aqua, dicendo consuetam formam verborum, vtrum talis vere sit baptixatus

Respondeo, quod non esset baptix atus: quia quando constat de certo, quod ille, qui baptixat, non habet intentionem rectam, nec intendit salutem baptixati: sed magis perditionem, tunc per eum baptixatus iterum est baptix andus: sed ex scriptura sacra de certo nobis constat: quod demon non habet intentionem faciendi ea, quae spectant ad hominis salutem: sed solum ea, quae faciunt ad hominis perditionem.

ARTICVLVS P Vtrum non habeus ordinem possit baptixare.

QVANTVM ad secundum articulum dicendum, quod cum baptismus sit sacramentum maximae necessi tatis: ideo istud sacramentum, & quantum ad materiam, & quantum ad ministrum, est omnibus aliis sacramentis minus limitatum. Vnde sicut in necessitatis articulo omnis aqua est vera materia baptismi: tamen non ingruenter necessitate ad reuerentiam sacramenti homo non debet paptixari, nisi in aqua benedicta, seu per benedictionem sanctificata: sic eodem modo quantum ad ministrum in necessitatis articulo quilibet homo potest baptixare: sed non imminente necessitate, tunc ad honorem sacramenti olus sacerdos debet baptixare: quia tantummodo sacerdoti conuenit baptixare ex officij auctoritate: licet aliis conueniat ex permissione iuris. Posito tamen casu, quod aliquis baptiretur in aqua non benedicta, &a ministro non sacerdote, cum tamen congrue posset habere sacerdotem, qui eum baptiaaret in aqua sanctificata, ille quidem esset baptixatus, nec esset rebaptix andus: quamuis baptix ans grauiter peccaret, ac etiam haptixatus, si fuerit rationis capax, & nouerit statutum ecclesiae.

ARTICVLVS I Aquo baptismus habeat efficaciam.

VANTVM ad tertium articulum est aduertendum,, quod efficacia ipsius baptismi, ac ceterorum satramentorum nouae legis in hoc consistit, quod mediantibus sacramentis nobis confertur gratia: illud ergo ess causa efficaciae sacramentorum, quod est causa gratiae. Haec autem causa potest intelligi dupliciter. Vno modo, prinipalis, & effectiua. Alio modo, meritoria, & disposituaPrimo modo sola voluntas diuina est causa efficaciae sacramentorum: quia ab ipsa principaliter effectiue dependet omne bonum nostrum. Praeterea, a quo sacramenta sunt instituta, ab illo principaliter dependet eorum effi- acia: sed a solo Deo sacramenta nouae legis sunt instituta, vt probatum est superius: ergo &c. Sed secundo modo, passio Christi est causa huius efficaciae: quia Christus fua passione merebatur nobis gratiam in futuro. Et istuc patet per glosam ad Ro. 5: vbi ait glosa. Ex latere Christi dormientis in cruce fluxerunt sacramenta, per quae salus ta est ecclesia. Ista alia est expressa intentio August. 15. de ciuit. Dei. vbi ait. Ostium in latere arcae profecto est vulnus, quo latus sacrificij vulneratum est lancea, hoc quip pe ingrediuntur viuentes: quia inde sacramenta mana runt, quibus credentes viuunt: De his etiam tetigi supe¬ rius. lib 3. dist. 10. arti. 1. conclusione secunda

1 Sed contra istud potest argui sic. Christus post mortem non erat causa meritoria alicuius gratiae: sed vulnus in latere fuit sibi inflictum post mortem, vt patet. loam. 15.

2 Praeterea, si sacramenta nouae legis habent effica ciam ex passione Christi, aut homo esset, vt illa passio prae uisa erat, aut, vt executioni mandata. Non primo modo quia tunc pari ratione sacramenta veteris legis habuissent efficaciam ex Christi passione, cum ab aeterno huiu modi passio a Deo fuerit praeuisa. consequens autem es falsum: quia sacramenta legalia figurabant gratiam: sec non habuerunt efficaciam dandi gratiam. Si secundo mo do, tunc baptismus, & eucharistia non habuissent efficaciam, cum fuerint instituta ante Christi passionem.

3 Praeterea, nihil potest esse causa gratiae per modum meriti: ergo passio Christi non potest esse causa meritoria efficaciae sacramentorum. Consequentia patet: quia efficacia sacramentorum consistit in collatione gratiae Antecedens patet per Apostolum ad Ro, vbi dicitur. Si enim ex meritis iam non est gratia

Praeterea effectus in actu requirit causam in actu; sed efficacia sacramentorum est modo in actu, & passio Christi transiuit, & non est in actu: ergo &c. Maior patet 2. Physi. Minor est de se nota: quia praeteritum non es prae sens

Ad primum dicendum, quod sacramenta dicuntur flu xisse de illo vulnere non ratione incisionis factae in mortuo corpore Christi: sed ratione passionis praecedentis, ex cuius acerbitate, & violentia sanguis, & aqua congrega bantur circa cor domini lesu Christi, quae postea effsuxerunt aperto latere Christi vulnere supradicto.

Ad secundum dicendum, quod sacramenta nouae legiimmediate postquam a Deo instituta erant, habuerunt efficaciam meritorie ex passione Christi, prout passio illa actu interiori voluntatis Christi exhibebatur, & offere patur Deo patri pro nobis: Isto. enm actu Christus a primo instanti suae conceptionis potest dici aliquo modo habuisse meritum passionis suae: quia sua sanctissima anima ab illo primo instanti semper hoc obtulit Deo patri, quod volumtarie pati vellet pro humanae naturae liberatione. Ad foi mam ergo argumenti dicendum, quod passio Christi est causa meritoria efficaciae sacramentorum respectu gratiae initiatae, quae est gratia viae, non solum vt praeuisa, nec solum vt excutioni mandata: sed vt voluntarie exhibita, qu oblata. Mandata vero excutioni est causa efficaciae sacramentorum respectu gratiae consummatae, quae est gratia atriae: Sic enim Deus incomprehensibili sua disponit sa ientia, vt Christus prius pateretur, quam ianua vitae aeternae homini aperiretur.

Ad tertium dicendum, quod licet carene gratia non pos sit mereri gratiam de condigno, & ad hunc intellectum vadunt illa verba Apostoli: tamen existens in gratia po test mereri gratiam non habenti gratiam: Cum igitur Christus a primo instanti suae conceptionis fuerit plenis simus gratiae: ideo non mirum si nobis non habentibus gratiam potuit mereri gratiam.

Ad quartum dicendum, quod licet Christus modo actu non patiatur: tamen sua passio est actualiter praesens in acceptatione diuina, ratione cuius actualis gratitudinis, qua illam passionem Deus gratanter acceptat pro nobis assio Christi est etiam nunc actualiter meritoria, & pos set in infinitum esse meritoria, si mundus duraret in infi nitum, eo quod in aeternum Dus acceptaret huiusmod passionem pro peccatis omnium, qui rite perciperent sacramenta, & sic sacramenta in aeternum haberent effica¬ ciam per Christi passionem pro peccatis nostris a Deo semper actualiter acceptam.

ARTICVLVS IIII Vtrum Christus potuerit ministris tradere po testatem dimittendi peccata.

VANTVM ad quartum articulum est aduertedum, quod vt conmuniter dicitur, triplex est potestas dimittendi peccata, s auctoritatis, excellentiae, & ministerij. Potestas auctoritatis est, qua aliquis sic agit, quod nullius superioris innititur potestati. Potestas excellentiae esi qua aliquis sic potest, quod quamuis innitatur potestati, seu auctoritati alicuius superioris; tamen vsus illius potestatis sibi conuenit cum quadam praerogatiua respectu ceti rorum, quibus eadem potestas aliquo modo dicitur conuenire, sed potestas ministerij dicitur in proposito talis potestas, qua quis disponit ad effectum principalis agentis, non ex proprio suo merito, sed ex eo, quod aliquid insti tutum principali facit, quo facto sequitur effectus ipsius principalis agentis. His praemissis pono tres conclusiones. Prima est, quod potestas auctoritatis dimittendi peccata non potest conuenire alicui creaturae: quia potestas, quae est propria solius Dei, non potest competere alicui creaturae: sed potestas auctoritatis est propria solius Dei: ergo &c. Maior patet: ex hoc enim dicitur aliquid pprium, quia solum illi conuenit, cuius dicitur proprium, & sequitur suam naturam: Minor etiam patet: quia solus Deus cum sit agens omnino primum ex sua natura habet, qued in nulla sua actione innititur virtuti cuiuscumque alterius, ecen tra vero omnia alia, cum sint secundaria agentia, innitun tur virtuti diuinae, tamquam virtuti primi agentis: sed habens potestatem auctoritatis non innititur alteri, vt dictum est.

Forte dicetur, quod istud est contra glosam. 1. ad Cor. 1. c. vbi dicit glosa, quoed Deus potuit dare auctoritate baptismi uibus contulit ministerium

Respondeo, quod non loquitur ibi de auctoritate prima, & simpliciter, sed solum de subauctoritate, puta de auctoritate delegata, vel subdelegata, quae spectat ad auctoritatem excellentiae, quae communicabilis est creaturae.

Secunda conclusio est, quod potestas exceslentiae re- spectu sacramentorum, ac etiam sacramentalium effectuum, licet communicabilis fuerit ministris ecclesiae :ta men non est ipsis communicata: quia quod soli Christo est communicatum, secundum quod homo, hoc alijs non efe coicatum, licet ipsis sit communicabile: sed habere hmont potestatem excellentiae soli Christo est communicaum, secundum, quod est homo, ergo &c. Maior patet, quia solum idem est, quod non cum altero, vt patet in topicis & 1. phy. ergo illud, quod soli Christo est communicatum, hoc nulli alteri est communicatum: sed eo ipso, quod sibi est communicatum, secundum quod homo est, sequi tur, quod ceteris hominibus sit communicabile, alias nec Chriito posset competere, secundum quoed homo est. Minos probatur. quia potestas excellentiae idem est, quod potestas ministerij cum quadam excellentia. Haec autem excelletia attenditur in quattuor, quae de facto soli Christo creduntur esse conicata. Primum est, quod merito alicuius hominis sacramenta habeant efficaciam. Secundum, quod sine sacramento ad simplex verbum suum Deus alicui conferat effectum sacramenti. Tertium est quod sibi liceat instituere baptismum, & cetera sacramenta. Et quartum, quod sui nominis inuocatione aliquis vere baptixetur. Et haec omnia competebant Christo. Et licet huiusmodi potestatem Deus alijs hominibus posset communicare: hoc tamen non fecit, & hoc propter duo. Primo, ne ceteri homines in aliquo puro homine ponerent spem suae salutis, Secundo: quia decuit, vt solus ille homo, qui a ver bo diuino in vnitatem suppositi est assumptus, hanc habe ret praerogatiuam prae ceteris hominibus

Forte dicetur, si Christo, secundum quod est homo, conuenit praedicta exeellentia, tunc conuenit omni homini: quia eo ipso, quod isocheles habet tres angulo aequales duobus rectis inquantum est triangulus, seu secundum quod est triangulus: idco sequitur, quod omnis triangulus habeat tres angulos &c. sic in proposito &c

Respondeo, quod Iy secundum, hic in proposito non est nota reduplicationis: sed solum est infinuatio, quo communicatio illius excellentiae non excedit capacitatem humanam: nec trahit hominem, cui communicatur, ex tra limites humanae speciei. Sed cum dicitur isocheles in quantum triangulus habet tres angulos ibi in quantum est nota reduplicationis: ideo non est simile. Et dato, quod in proposito Iy secundum accipiatur reduplicatiue, tun non plus posset eoncludi, nisi quod a Deo omni homini posset praedicta excellentia communicari: sicut de fact Christo est communicata. Quod etiam concessum est in praecedentibus

Tertia conclusio est quod potestas ministerij est conces sa ministris ecclesiae: quia ipsi administrando sactamen talia operantur circa homines, quae ex diuina institutio ne sufficienter disponunt homines pro, remissione culpe, & receptione gratiae

Ex his ergo omnibus corollarie possum inferre quantum ad quartum istius quaestionis articulum, quod null creaturae absolute, & simpliciter potest competere pote stas dimittendi peccata.

1 Quia ad hoc solum se extendit potestas auctoritatis; quae, vt ex praedictis patuit, soli Deo potest conuenire. 2 Praeterea, potentia creandi non potest communicari creaturae: ergo nec potentia dimittendi peccata. Antecedens probatum est superius dist. 1. 4. 1. Consequentia patet. Primo quia non minoris potentiae est recreare, quan creare: sed ex dimissione peccati recreatur anima. Secun do quia non dimittitur peccatum, nisi detur gratia, qua est peccatorum formaliter expulsiua, sed solus creator simpliciter potest dare gratiam, & nulla creatura

Forte dicetur, quod istud corollarium sit contra Augustinum, qui super illud loan. 1. hic est, qui baptixat, ait soannes didicit, quod potestatem mudandi a peccati Christus dare potuit: sed non dedit

Praeterea, Dionvsius de ecclesiastica Hierarchia ait, quo ad ministros ecclesiae pertinet illuminare, purgare, & perficere: hoc autem, vt videtur, non possent nisi ad eos etiam pertineret a peccatis mundare

3 Praeterea, actio, cuius principium est aliqua forma simpliciter, debet attribui habenti talem formam: sed gratia est principium istius actionis, quae est expulsio pec cati, ergo homo habens gratiam per se expellit peccatum & per consequens habet potestatem dimittendi peccata Habens enim formam, quae est principium alicuius, ha bet potestate respectu eius: nam ipsa forma est ipsa potestas

4 Praeterea, cui datur potestas expellendi maius, eidem potest dari potestas expellendi minus: sed hominibus, pu ta, Apostolis data fuit potestas expellendi daemonem, qu magis videtur posse resistere, quam eius seminarium quod est ipsum peccatum: ergo dc. Et confirmatur, quis cuicumque datur potestas super aliquam causam, eiden videtur esse data, vel salte potest dari potestas super effectum illius causae: sed daemon est causa peccati, & pluri bus hominibus data est potestas super daemonem: ergo &c

3 Praeterea, Saluator dixit discipulis. Accipite spiri tum sanctum, quorum remiseritis peccata, remittuntu eis: ergo dedit eis potestatem dimittendi peccata

Praeterea, Christus, secundum quod homo fuit, habuit potestatem dimittendi peccata: ergo talis potestas fuit aliis hominibus communicabilis. Consequentia tenetur ex dictis in secuda conclusione istius articuli. Anti cedens probo quadrupliciter.

rPrimo sic: quia de Christo scribitur. Vt autem sciatis. quia filius hominis habet potestatem dimittendi peccata, dixit paralitico, surge, & ambula¬

Secundo: quia ad inuocationem nominis Christi in pri mitiua ecclesia dabatur verus baptismus, & per consequens remissio peccat orum: ergo Christus habuit potestaten dimittendi peccata.

Tertio quia dixit loannes Daptista De Christo. Ecce agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi

Quarto quia non minus est esse Deum, quam haberi potestatem dimittendi peccata: sed primum communicatum est Christo homini: ergo & secundum.

Sed ista non concludunt 1 Quia Augustin. 85. q. ait. Quaedam Deus per erea, turam facit, quaedam vero sibi retinuit vt illuminare an mas, sed eiusdem est animas illuminare, & tenebras peccatorum expellere¬

2 Praeterea, illud, quod non potest illabi animae, non potest sua actione immediate peccata dimittere: quia il lud, quod peccata sua potestate diluit, hoc oportet, quod sua actione contingat interiora anime: Nam sicut illa, quae corporaliter non tangunt, etiam corporaliter non agut vt patet in 1. libro de generatione: sic illa, quae spiritus liter non tangunt, spiritualiter non agunt: Agens enimi & patiens oportet, quod sint simul sed, vt patet ex dictis sanctorum, nulla creatura, sed solus Deus illabitur animae rationali: ergo &c

Ad primum dicendum, quod illud intelligendum es de potestate excellentis ministerij, & non de potestat, dimittendi peccata absolute, & simpliciter.

Ad secundum dicendum, quod licet ministri ecclesiae possint dispositiue illuminare, & purgare puta, docendo; sacramenta ministrando, & ad poenitentiam homines pro uocando, sicut intendit dicere Dionysius: tamen non pos sunt propter hoc peccata dimittere, & gratiam illuminamtem dare directe talia efficiende

Ad tertium dicendum, quod duplex est actus formae, scilicet primus, & secundus, vt patet. 2. de anima. Modo licet maior sit vera loquendo de actione sumpta pro actu secundo, qui est vsus formae, seu agere mediante forma, quo modo accipitur actio formae propriae: tamen non est vera large acciuiendo actionem formae pro ipso actu primo, qui est informare, vel dare esse. Licet enim habens albedinem disgreget: tamen habens albedinem non dat esse album: ipsum enim recipit esse album: Sed gratia non expellit peccatum actu secundo, sed tantummodo actu primo, scilicet dando esse gratum, quod habet formalem repugnantiam ad mortale peccatum: Et ideo talis actus non conuenit effectiue habenti, vel recipienti gratiam: sed soli Deo, qui dat gratiam: Sicut enim dans albedinem est causa effectiua expulsionis ipsius nigredinis: quia dando albedinem effectiue, dat esse in compossibile cum nigredine: sic in proposito &c

Ad quartum dicendum, quod Apostolis erat collat, potestas expellendi daemonem a corporibus ne laederet ho mines vexatione corporali, & hoc non fuit maius: immo multo minus quam expellere peccatum, quod expelli non potest nisi per collationem gratiae

Ad confirmationem dicendum, quod non solus demi est causa peccati: quia principalis causa peccati est ipsa vi luntas: Peccatum enim tantum est peccatum quantum voluntarium, sicut dicit Peatus Augustinus in libro de vera relig. Et ideo ille habet potestatem super causam pecca ti, qui habet potestatem super liberam voluntatem, o hoc est solus Deus: Ipse enim est, cui omne cor patet & omnis voluntas loquitur, vt ait Apostolus ad Hebraeos.

Ad quintum dicendum, quod Saluator dicendo illa verba dedit discipulis potestatem ministerialem, de qua dictum est supra

Ad sextum negandum est antecedens, nisi pro quante accipitur pot estas ministerij cum excellentia supradicta.

Ad primam probationem dicendum, quod non loquitur ibi Christus de potestate, quam habuit inquantum homo, sed de potestate auctoritatis, quam habuit inquamtum erat verus Deus: quia per illa verba volebat ostendere, quod non erat tantummodo homo, sed quod erat & Deus

Ad secundam dicendum, quod per hoc non arguitur, nisi, quod habuit potestatem extellentis ministerij, & hoc potnit etiam Deus conferre ministris ecclesiae: sicus expresse habetur in glosa. 1. ad Chor. 1. vbi dicitur, quod potuit Deus Detro, vel Paulo dare, vt ad inmocationem nominis eius baptisma consecraretur.

Ad tertiam dicendum, quod soannes per illa verba volebat deitatem domini lesu declarare: & ideo loquebatur ibi de potestate auctoritatis, quae conueniebat ei, non vt homo erat, sed vt verus Deus erat: Propter quod Augustinus super loannem ait. Christus, secundum quod est filius Dei, est vita viuificans animas

Ad quartam dicendum, quod quamuis esse Deum per naturam non sit minus, quam habere potestatem absolutam, seu potestate auctoritatis dimittendi peccata: tamen esse Deum per gratiam vnionis, & dici Deus per commu nicationem idiomatum, est minus quam habere praedictam potestatem: ergo licet Christus, vt erat filius Dei, haberet huiusmodi potestatem: quia, vt sic, erat Deus per naturam: tamen non habuit eam, vt homo erat.

Ad argumentum principale dicedum, dato, quod ille, qui maculatus est, non possit alium mundare virtute pro pria: potest tamen facere tale ministerium, ad cuius exe cutionem virtus diuina immundum emundabit: Sicus enim medicus infirmus quandoque administrat aliqua ho mini infirmo, ad quorum administrationem: virtus na turae sanat illum hominem: medico tamen manente infirmo: sic in proposito &c