Quaestio 2

Questio II. An anima intellectiua sit tota in toto, & tota in qualibet parte.

VTRVM anima intellectiua sit tota in toto corpore; V & tota in qualibet parte corporis.

Et videtur, quod non: quia impossibile est vnum, & idem simul, & semel moueri contrariis motibus, sed si anima esset tota in qua libet parte corporis, quod viuificat, ipsa simul, & eodem tempore ad motum vnius partis moueretur sursum, & ad motum alterius partis moueretur deorsum, ergo &c

In contrarium est P. August. qui o de trin ait, quod ani ma simplicior est corpore: quia non modo diffunditur per pacium loci, sed in vnoquoque corpore, & in vno toto tota anima, & in qualibet parte eius tota est. Hic quattuor faciam. Primo inquiram vtrum anima rationalis sit extensa extensione corporis, quod informat. Secundo dato, quod non, vtrum quaelibet forma corporis praeter animam rationalem, sit extensa. Tertio respondebo ad id quod quaestio querit. Et quarto contra veritate tertiae comclusionis assignabo aliquas instantias, & ipsis respondebo.

RESOLVTIO. Demum nobis patesit ex hoc quaesite rationalem animam nulla ratione ad corporis extensionem extendi posse, licet quaelibe alia vealis forma ea non gaudeat dignitate: quo fit cum ipsa olum indiuisibilit persistat, totum perficit organicum corpus, vt ne vlia quidem pari eius subterfugiat perfectionem

ARTICVLVSI Vtrum auma rationalis sit extensa extensioni torporis, quod informat.

QVANTVM ad primum, vtrum anima rationalis sit extensa extensione corporis, quod informat, dico quod non

Quia omne, quod extenditur extensione corporis, hoc diuiditur diuisione corporis; sed anima rationalis non diuiditur diuissone corporis: quia omne, quod naturaliter diuiditur ad diuisionem alicuius, hoc etiam corrumbitur ad corruptionem eius: anima autem rationalis ess penitus incorruptibilis.

2 Praeterea, tunc cognitio intellectiua non excederet cognitionem sensitiuam: quia species intelligibilis recieretur in anima extensa, & per consequens esset extensa, propter quod non posset ducere nisi in cognitionem rei partitularis, ad quam naturaliter potest pertingere virtus sensitiua

Sed has rationes quidam infringunt instantias assignando. Ad primum enim dicunt, quod non sepu itur diuiditur, ergo corrumpitur: quia dato, quod caelum diuidere tur, adhuc tamen quaelibet pars caeli maneret incorrupta

Ad secundum dicunt, quod sicut caliditas recepta in lacte albo non est alba, eo quod albedo non sit sibi ratio recipiendi caliditatem: sic dato, quod species recipiatur in anima extensa, ipsa tamen non erit extensa: quia quan titas, siue extensio non est ipsi animae ratio recipiendi hu iusmodi speciem

Secundo dicunt ad idem; dato, quod anima sit extensnon tamen oportet, quod intellectus, qui est immediati locus specierum, vt patet 3. de anima, sit extensus. Sicut enim anima secundum suam essentiam est actus corporis, & tamen intellectus cum sit potentia im materialis non est actus corporis: sic dato, quod anima sit extensa non oportet intellectum esse extensum

Tertio dicunt, dato, quod species sit extensa, adhuc po terit repraesentare ipsum vniuersale: quia esse singulare directius ooponitur ipsi vniuersali, quam esse quantum, vel extensum, & tamen non obstante, quod species sit sin gularis: quia recipitur in intellectu, qui est res singularis tamen ducit in cognitionem ipsius vniuersalis, sic &c

Respondeo ad instantiam primam, quod dato, quod caelum esset diuisibile naturaliter, tunc totum caelum esset con ruptibile, & omnes suae partes essent corruptibiles. Sec dato, quod caelum remaneat in eadem dispositione, in qua nunc est, & tamen miraculose per Dei omnipoten tiam diuidatur, tunc nihil arguitur ad praesens propositunm quia loquimur de diuisione naturali. Item concessa similitudine, tunc ex hac conclusione siue instantia sequitur quod vna anima rationalis per naturalem diuisionem fial plures animae rationales. Nam si diuiderctur, & tamet partes manerent incorruptae, sicut partes caeli diuisi, tuni quaelibet pars animae fieret tota anima, aut totaliter frustra permaneret. Hoc enim comuniter videmus in omn bus formis, quarum partes manent facta diuisione totius quoe quaelibet pars fit tota forma, & dat esse totale. lllud aut haereticum est dicere de aia rtionali, quae a solo Deo creatur.

Ite primum quod dicunt ad secundam rationem non valet quia principalis ratio eorum, qua probant animam humanam, siue rationalem esse extensam est: quia recipi tur in extenso, & tamen planum est, quod extensio non est ratio recipiendi ipsam animam in materia, cum hyle sit proprium subiectum generationis, vt dicitur i de generatione. Sic si ratio tua aliquid valet, contra te optime concluditur, quod si species intelligibilis recipitur in exten so, ipsa erit extensa, quamuis extensio non sit ratio, qua recipitur talis species

Et, per idem patet, quod secunda instantia non valet quia intellectus esset extensus, si essentia animae, in qua fundatur esset extensa secundum rationem praedictam Et quod additur, quod intellectus est virtus immaterialis di co, qud intellectus suam immaterialitatem habet ab imma terialitate ipsius animae rationalis, in qua sicut in pro prio subiecto immediate fundatur; cum igitur proptel quod vnumquodque tale, & ipsum magis; si intellectu ratione talis immaterialitatis non est extensus, nec essen tia animae erit extensa¬

Nec tertia instantia valet: quia non quaelibet singulari tas impedit representationem ipsius vniuersalis: sed talisingularitas, puta situalis, & extensa, talis enim singulari tas implicat conditiones indiuiduationis, puta hic, & num a quibus abstrahit ipsum vniuersale Praeterea, primam con clusionem probo tertio sic.

3 Nulla forma super seipsam conuersiua est partihilis, vel extensa: quia sicut ait Proclus 1s, propositione. "Om ne ad se conuersiuum est incorporeum". Et in Commenti eiusdem propositonis dicitur sic: Non enim totum toti copulatur partibile per partium separationem alijs alibi iacentibus nullum ergo partibile aptum natum est ad seipsum conuerti, vt totum: Si quid ergo ad seipsum est conuersiuum, & incorporeum est, & impartibile. Sed idim Proclus propositone 14c ait, quod amma intellectiu super seipsam est conuersiua, ergo ipsa, non poteru esse extensa

4 Praeterea, forma, quae non dependet a materia, non extenditur extensione materiae: quia eo ipso, quod non dependet ab ea, non oportet, quod ipsam consequatur extensio, vel alia accidentia, quae per se materiam consequuntur: sed anima rationalis non dependet a materia, cum possit esse naturaliter a materia separata, etiam qui in materia existens sibi competit talis actio, in qua omni materialiter transcendit.

s Praeterea, forma, quae est essentialiter, & formalite spiritualis, non potest esse extensa: quia spirituale, cum si t otum simul, non potest habere partem extra partem sed anima intellectiua est essentialiter, & formaliter spiritualis, ergo &c

Sed oppositum istius conclusionis quidam probant sic. s 1 Omne illud, quod est subiectum quantitatis, necessario est extensum: quia omne subiectum afficitur suo aci cidente, sed anima rationalis sicut, & quaelibet alia forma i substantialis, est subiectum quantitatis: quia vel totumi compositum, secundum quod totum est subiectum quan l titatis, & sic habetur propositum: quia vtraque pars composit erit subiectum quantitatis; vel totum dicitur esse subiectum secundum alt eram sui partem. haec pars non poterit esse materia, ergo erit forma. Quod autem non possit esse materia, hoc probant quintupliciter

1 Primo sic, Si materia reciperet quantitatem secur dum se, & non mediante sorma substantiali, tunc materia prius haberet esse alterius generis, puta esse quantum quod est de genere quantitatis, quam esse proprij generis, puta esse substantiale, quod habere non potest nis praehabita forma substantiali: cum igitur hoc sit impossi bile, oportet, quod materia subiiciatur quantitati media te superficie.

2 Secundo sic. Quantitas, sicut & quodlibet aliud accidens requirit subiectum existens in actu simpliciter, in potentia tamen ad actum secundum quid: sed cuilibes supposito praedicamenti substantiae illa magis competunr ratione formae, quam ratione materiae

3 Tertio sic. Effectus communis aliquibus requirit causam communem in eis communiter reperibilem: sed quantitas reperitur communiter in inferioribus corpori bus, & caelestibus; cum igitur in celo non sit materia, opos tet, quod quantitas tam istis, quam illis insit ratione formae.

4 Quarto sic, Substantia prima est subiectum omnium accidentium, vt patet in li, praedicamentorum: sed mate ria cum forma est substantia prima, propter quod dicitur 1. physicorum, quod materia cum forma, est causa omnif accidentium, quae fiunt in ea, sicut mater

3 Quinto sic. ldem est subiectum dimensionum terminatarum, nisi per formam: quia suppositum non habes esse terminatum, nisi per formam, ergo nec terminatarum,

2 Praeterea, omne, quod informat subiectum quantum. & extensum, hoc oportet esse quantum, & extensum: quia omne, quod recipitur ad modum rei recipientis recipitur, etiam quia oportet esse conformitatem inter perfectionem, & perfectibile: Sed dato, quod anima rationalis non esset subiectum quantitatis, tunc oportet necessario, quod ipsa reciperetur in materia quanta, & informando eam coaptaret se cuilibet parti eius ergo necessario esset extensa¬

3 Praeterea, si alicui manco tribueretur a Deo miraculose vna manus, aut huiusmodi manus animabitur per animam de nouo creatam, & sic vnus homo haberet duas animas eiusdem rationis; quod est inconueniens, Aut ant ma praeexistens mouebit ad illam partem de nouo creatam derelinquens aliam partem, quam primo informabat, & tunc illa pars moueretur, &fieret in animata, quod similiter est inconueniens aut manens in prima parte ex tendet se ad partem de nouo creatam, & tunc habetur natentum, stilicet quod vere sit extensaSed illa non concludunt: quia omne extensum quantitate naturali, quae est de sphera actiuorum, & passiuorum, & si vnum est actu, est tamen multa potentia, si ex sua diuisone non corrumpitur. Et dico notanter quantitate naturali de sphaera actiuorum, & passiuorum, ad remouendum instantiam de celo, quod quamuis sit extensum, sic tamen est vnum in actu, quod non est multa in potentia Dii etiam si ex sua diuisione non corrumpitur, ad remo nendum instantiam, quae posset fieri de forma equi & ceteris consimilibus, quae si diuiduntur corrumpuntur: Sed nanima humana esset extensa, hoc non fieret per quantitatem caelestem sed per quantitatem existentem in sphaera actiuorum, & pasfiuorum, & ipsa secundum fidem est intorruptibilis: ergo quamuis anima Sortis esset vna actu, ipsa tamen esset multa in potentia.

Ad primum dito ad minorem, quod anima non est tib ectum quantitatis, ita quod recipiat in se quantitaten abiectiue

Propter probationes autem sciendum, quod totum dietur extensum ratione vtriusque partis, aliter tamenaliter. Dicitur enim extensum ratione materiae, ex quod materia suscipiat quantitatem: ipsa enim est ratio sesceptiua quantitatis, forma vero est ratio suscipiendi quantitatem, eo quod necessitet materiam ad habendam enantitatem, & cetera accidentia, sine quibus ipsa anima in huiusmodi materia non potest conseruari. Non tamen ta fimile de anima, & superficie, licet pro simili ab istis ctipiatur: quia superficies sic est corpori ratio suscipiendi tolores, quod etiam in se est ratio susceptiua eorundem rolorum, propter quod etiam separata a corpore adhuc nformatur colore, vt patet in sacramento altaris. Anima to intellectiua sic est corpori humano ratio recipiendi antitatem, & cetera accidentia corporea, quod tamen non recipit in se huiusmodi accidentia; alias anima raronalis a corpore separata maneret extensa, sicut superies separata manet colorata. Potest igitur dici compo frum extensum ratione formae humanae: quia compositum ratione talis formae exigit in materia quantitatem. Et sic tuiam intelligendum est illud philosophi t. physic. Ma eria subiecta cum forma est causa omnium accidentium, nae funt in ea. Et per hoc patet ad alias probationes. A timitur tamen in tertia probatione falsum: quia in caelo materia proprie dicta, vt patebit in 2. lib. dist. 12. Ibi tum hanc materiam tractare intendo.

Ad secundam racionem: dicendum, quod minor est bisa quia anima prius naturaliter informat essentiam ma 1ia, quamuis in eodem instanti materia recipiat quanntatem, cuius receptionis ratio est ipsa forma, modo quo uam dictum est.

Dices forte, cum anima informat materiam quantam. eportet quod coaptet se partibus materiae quantae, alias non esset proportio perfectionis ad perfectibile¬

Dico, quod sic coaptat se, quod est tota in toto, & tota m qnalbet parte, sicut patebit in tertia conclusione, & hoc suffcit ad saluadum huiusmodi porportionem. Nor tum oportet, quod anima rationalis sequatur in omni- ia leges materiae, modo coterarum formarum, cum ipsa Nimmaterialis, & incorruptibilis; nec educatur de poto tia materiae, & in hoc differt ab aliis formis materiam in formantibus.

Dd tertium dicendum, quod sicut cum aliqua caro ac piritur per nutrimentu, tota anima incipit in ca esse, e. od talis taro habet ordinem ad totum, & hoc fit sine mem & extensione ipsius animae, sic & in tali manu mira noose creata anmima mciperet esse sine motu, & extensio T ermali quadam praesentia, eo quod talis manus effeeet pars illius totius corperis, in cuius qualibet parcundum sui naturam, est tota anima rationalis, & i rm primo, & per se informat, & per consequens quamli tet partem cius.

ARTICVLVS P Vtrum quaelibet forma corporis praeter animam rationalem sit extensa

VANTVM ad secundum principale, vtrum queli bet forma corporis praeter animam rationalem sit extensa, dico, quod formae corporis, hoc est formae, quae sunt in corporibus, sunt duplices. Quedam enim sunt intentionales, & de his nihil ad praesens: quia in Se- cundo distinctione 15. cum determinabo de luce corpo. rali, de eis aliquid dicam. Aliae sunt reales, & de his omni bus, quae sunt reales formae realiter materiam informantes, siue sint substantiales, siue accidentales, preter animam intellectiuam, dico quod sunt vere quantae, vel per se, sicut illae, quae sunt in praedicamento quantitatis; vel salte per accidens, sicut aliae omnes formae corporales, quae si accidentales sunt, sundantur in materia mediante quantitate, & per consequens quendam modum quantitatiuum sortiuntur per coniunctionem earum cum materia quanta. Si vero substantiales sunt, tunc recipiunt quantitatem, sicut & ipsa materia, cum ita possint esse ratio recipiendi quantitatem ipsi materiae, quod etiam possunt esse ratio receptiua, & in se recipere quantitatem. Sed quia praesens quaestio mota fuit non de quacumque forma, sed de substantiali; nec de quacumque quantitate, sed solum de extensiua, quae magis proprie videtur esse continua, de praedictos terminos ad propositum restringendo, dico, quod omnis forma substantialis est extensa praeter animam intellectiuam.

1 Quia omnis forma, quae vere diuiditur diuisions quantitatis continuae, vere extenditur extensione quantitatis continue. Sed omnis forma substantialis in sphaeractiuorum, & passiuorum vere diuiditur diuisione quantitatis continuae, ergo &c. maior est nota: etiam minor patet de aliquibus, puta de formis elementorum. Diuisa enim quantitate ipsius aquae, diuiditur ipsa aqua, & pex consequens diuiditur etiam forma substantialis aquae, alias er ipsam diuisionem generaretur, quod est derisoriun dicere. Et eodem modo patet de formis mixtorum in vegetabilibus: quia partes decisae a suis totis, retinent animam vegetatiuam. Patet etiam in animalibus annulosis quorum partes etiam decisae viuunt. Sed quia dubia aliquibus specialiter videtur illa minor in animalibus perfectis: ideo probo eam sic. llla forma, quae corrumpitur ex diuisione quantitatis alicuius subiecti, vere diuiditur ex diuisione huiusmodi quantitatis, sed anima vere corrum itur ex continua, & multiplicata diuisione quantitatis cuiuscumque persecti animalis: ergo vere diuiditur: mior est nota ad sensum; maior etiam satis patet, quia non apparet, quare per talem diuisionem corrumperetur, nisi per huiusmodi diuisionem forma attingeretur.

2 Praeterea, forma quae sic educitur de potentia mate tiae, vel de materia, quod tota educitur de tota, & pars de parte, vere extenditur extensione subiecti, sed omnis sorma substantialis in sphaera actiuorum, & passiuorum praeter animam rationalem est huiusmodi, ergo &c

Sed ista est ratio doctoris nostri, & impugnatur sic. Por ma substantialis naturaliter prius dat esse materiae, quam ipsa quantitas ergo educitur de materia non quanta, & per consequens minor est falsa: quia nec forma rec mate tia habet partes, nisi per quantitatem.

Ad hoc doctor iuxta principia sua de facili potest re, pondere: quia ipse cum Commentatore tenet, quod materia numquam totaliter separatur a quantitate, & ideo secundum eum in nullo priori forma substantialis informat materiam non quantam. Sed dato, quod priori subiecto corrupte in puncto generationis omnia accidentia corrumpantur corruptione subiecti, sicut ego magis credo, tunc quamuis instantia sit multum apparens, tamen potest dici, quod adhuc partes formae di¬ cuntur eductae de partibus materiae: quia nulla mora intercipitur nec temporis, nec instantis, inter corruptionem & ipsam generationem, quia ergo nec tempore, nec instanti, materia fuit sine forma substantiali, nec etiam sinc quantitate, ergo &c. vel dicendum, quod ante prioris subie cti corruptionem tota materia disponebatur ad hoc, qua tota forma de ipsa educeretur, & pars materiae disponebatur, vt pars formae de ipsa educeretur: ideo forma sic educta vere erit extensa: quia vere erit educta tota for ma de tota materia, & pars de parte.

Forte iterum dices, si nullum interuallum est inter go nerationem, & corruptionem, nec temporis, nec instantis, tunc generatio, & corruptio erunt in eodem instantiDoctor noster negaret consequentiam: quia vt patet in scripto suo super. 8. physicorum, ipse vult, quod vltime temporis correspondet corruptioni: Sed instans, ad quod immediate tale tempus copulatur, correspondet genera tioni tanquam dignius digniori: modo inter tale tempus & huiusmodi instans nullum cadit medium. Sed quia con ruptio est aeque instantanea sicut generatio, non video, quod tempus quamtumlibet vltimum, vel breuissimum, possit corruptioni correspondere, ideo concedo consequentiam ad praesens, nec reputo consequens esse impossibile

Sed impossibilitas forte probatur mihi sic. Termini in compossibiles non possunt esse simul in eodem instanti, generatio, & corruptio sunt termini incompossibiles.

Respondeo, quod generatio, & corruptio possunt capi dupliciter. Vno modo respectu vnius, & eiusdem rei; & sunt incompossibiles, natura enim rei non patitur, quod in eodem istanti, quo ignis generatur, in eodem instanti idem ignis corrumpatur. Alio modo respectu alterius, & alte rius rei, & sic sunt compossibiles naturaliter: quia nullam ad inuicem habent repugnantiam. Cum igitur genera tio, de qua loquimur & corruptio, non sint respectu eiusdem rei, ergo minor fuit falsa. Sicut enim motus augmer ti, & motus alterationis simul sunt in eodem subiecto, ea dem enim res simul potest augeri & calefieri, eo quod illi duo motus nullam habent ad inuicem repugnantiam: sic in eadem materia simul potest esse corruptio aeris, & go neratio ignis, vel econuerso, eo que tales mutationes sunt ptae respectu diuersorum terminorum nullam habent ad inuicem repugnantiam. Necesse enim est, quod sint in eo dem instanti generatio, & corruptio isto modo sumptae: quia natura non generat vnum, nisi corrumpendo alterum, ideo expulsio vnius formae, & introductio alterius, oportet, quod simul sint, sicut enim cum clauus clano ex pellitur, simul cum vnus impellitur alter expellitur, sic &c

Sed contra conclusionem in se sunt duae opiniones Vna antiqua, quod nulla forma substantialis sit extensa

1 Quia omne, quod extenditur aut extenditur secun dum se, & sic sola quantitas est extensa, aut extenditur ex eo, quod recipitur in extenso, sic albedo est extensa: sed forma substantialis primo modo non extenditur, cum non sit quantitas; nec secundo modo, cum recipiatur immediate in nuda materia.

Sed illa opinio sensui contradicit: quia nulla generatione facta ipsius aquae, vna aqua diuiditur in duas partes aquae, quae ab inuicem deportantur vtraque parte manen te aqua, quod esse non posset nisi forma substantialis aquaefuisset extensa

Ratio etiam procedit ab insufficienti diuisione: quia siesset sufficiens, tunc materia numquam posset extendi; quia ipsa nec est quantitas, nec recipitur in quanto, cum ipsa sit omnium receptiua, & in nullo possit recipi. Nonigitur solum aliquid extenditur eo, quod secundum se sit quantum, vel quia recipitur in quanto, sed etiam quia ip sum recipit in se quantitatem sicut materia, vel quia edu citur de quanto, sicut forma substantialis, praeter animam intellectiuam.

Secunda est opinio, quod nulla forma animatorum est extensa. quod probatur primo sic

1 Quia forma non aequaliter respiciens totum, & par tem, non est extensa, sed nulla forma animatorum aequa liter respicit totum, & partes, quamuis enim quaelibet pars ignis aeque vere dicatur ignis, sicut totus ignis tamen quelibet pars animalis non dicitur animal, ergo nul la forma animatorum extensa.

2 Praeterea, forma requirens partes diuersarum ratio num, non poterit esse quanta quia de ratione quanti, vt quantum est, est quod habeat partes eiusdem rationis; sed omnis forma animatorum requirit partes diuersari ratio num, igitur &c.

3 Praeterea, forma non habens easdem operationes in toto, & in fingulis partibus, non est quanta, formae anima torum non habent easdem operationes in toto, & in singulis partibus, ergo &c.

Sed nec ista opinio videtur esse vera: quia ad sensum videmus, quod plantae, & quaedam animalia decisa viuunt tamquam in his anima existente actu quidem vna, poter tia vero pluribus, vt dicitur 2. de anima. lllud autem non contingeret, nisi forma substantialis in illis esset extensa,

Ad rationes dicendum, quod si forma educitur de po tentia materiae, & diuiditur diuisione materiae, tunc neces fario oportet, quod extendatur extensione materiae, non obstante inaequali denominationes: quo ad Primam ratio nem, nec partium diuersitate, quo ad secundam, nec varietate operationum, quo ad tertiam rationem. Si enim prima ratio concluderet, tunc forma circuli. non esset extensa: quia non aequaliter denominat totum & partem, nec aequaliter omnes partes; Non enim quelibet pars circuli est circulus, nec quaelibet pars circuli est semicirculus.

Si secunda concluderet, tunc forma caeli non esset extensa, cum partes suae sint diuersarum rationum, vt patet ex varietate causatorum. Aliquae enim partes caeli sunt cau sa frigoris, aliquae vero caloris. Et similiter de forma do mus, & de multis aliis.

Si tertia concluderet, tunc forma grani tritici non esset extensa: quia planum est, quod in cuspide est alterius ope rationis, quam in alia sui parte; Experientia enim docuiti uod formicae quadam naturali industria grana, quae com portant, corrodunt in cuspide, ne germinent

ARTICVLVS It. Vtrum Anima intellectiua sit totan toto, & tota in qualibet parte.

VANTVM ad tertium principale dico, quod anima humana est tota in toto corpore, & tota in qualibet eius parte

1 Quia illa forma, quae indiuisibilis permanens infor mat totum, &quamlibet eius partem, illa est tota in toto & tota in qualibet eius parte: sed anima intellectiua est huiusmodi, vt patet ex praecedentibus, igitur &c.

2 Item P. August. in sermone de imagine illud expresse ponit, & 8. de tri.

ARTICVLVS un Contra veritatem tertiae conclusionis adducunti aliquae instantiae, & respondetur ad eas

SED CONIRA hanc veritatem quidam argunt mul tipliciter. Primo sic

1 Si tota anima esset in vna parte, tunc nihil ipsius ani mae esset in alia parte, & consequentia probatur: quia totum est, extra quod nihil est.

2 Praeterea, abscisa manu ab humano corpore, si tota anima esset in illa manu, tunc aut, tota corrumperetur, nut maneret in illa manu, aut iret ad aliud corpus, aut re diret ad corpus, a quo abscinditur. Non primo modo, cum sit incorruptibilis, & tota remaneat in residuo corpore¬ Nec secundo modo: quia tuc manus illa separata viueret Nec tertio modo: quia tunc una anima viuificaret duo torpora. Nec quarto modo: quia nihil mouetur ad illudi in quo persecte est, sed anima perfecte manet in corpore renduo, non obstante manus abscisione; ergo non fuit tota anima in praedicta manu

3 Praeterea, cum partes corporis sint infinitae, idem treatum indiuisibile esset in infinitis partibus: quod est impessibile, ergo &c.

3 Praeterea, illi datur esse actuale, in quo est tota anima: n ergo tota anima esset in qualibet parte, quaelibet pars haberet esse actuale, quod est contra rationem par tis, vt pars est: quia secundum philosophum partes sunt potentia in toto.

Praeterea, id quod est in aliquo ita modico, quod non potest esse in minori, non est indiuisibile, nec per conse¬

uens potest esse totum in qualibet parte eius, in quo est ced anima humana poterit informare ita modicum corpus, quod non posset minus informare, ergo &c. Maior patet quia receptiuum eius, quod est indiuisibile, numnam potest esse nimis modicum. Minor etiam patet a de aima, vbi dicitur, quod omnium natura constantium terta est mensura magnitudinis.

4 Praeterea, anima sensitiua hominis non est in qualiret eius parte, ergo nec intellectiua. antecedens supponur esse notum consequentia probatur: quia quae sunt em realiter, illud, quod conuenit vni, & alteri; sed senPia, & intellectiua sunt idem in homine realiter, cum Tomine sit tantum vna forma substantialis.

Praeterea, si anima humana esset tota in toto correre, & tota in qualibet eius parte, tunc omnes potentae aximae erunt in qualibet parte corporis: quia vbicum ane est subiectum, ibi necessario sunt naturales proprieeaes sabriecti, sed potentiae animae sunt suae proprietates natur ales.

4 Item posset aliquis dicere, quod haec conclusio conmadicit primae: quia anima hic appellatur tota: cum er- to ratio totius sumatur in ordine ad partes, nec possit alquid esse totum, quod nullam partem habet, videtur, quod haec conclusio destruat primam, in qua dicebatur,

mod est indiuisibilis, & penitus inextensaPraeterea, omne totum est maius sua parte, sed anit non potest dici maior aliqua parte, cum nullam ha nat, iuxta positionem primae conclusionis; ergo idem, pod prius.

1 Praeterea, sicut quod est hic, non est alibi: sic quod en secundum se totum in aliquo determinato situ, nihil si poterit esse alibi, seu in situ: Sed manus hominis deotat alium situm a pede: igitur si tota anima est in mam, nihil sui erit in pede, ideo &c.

Sed ista sophismata non concludunt

Ad primum dicendum, quod animam esse totam in ono potest intelligi dupliciter. Vno modo sicut in pro o perfectibili. Alio modo sicut in eo, quod ordinem ha bea ad proprium persectibile. Primo modo vbicumque tota anima, extra illud nihil est ipsius ammae: quia vt Ee totum corpus humanum respondet ipsi animae tamniam suum proprium, & per se perfectibile Secundo mo so tota anima potest esse in aliquo, & tamen ipsa tota pro ten esse extra illud: vt sic enim tota anima est in qualiTe parte, & tamca nulla parte determinatur ipsa anima ad esse tantummodo in illa parte, cum sit per accidens in ea¬

Ad secundum dico, quod secundum eandem forman Trpumenti eadem difficultas sequitur contra te, qui di mam esse extensam: quia quaero de parte animae in manu, du abscinditur, aut illa pars animae corpitur, & sic tota anima illa esset corruptibilis: quia S atione aliae partes per huiusmodi diuisiones essent truptrbilex; quia omne totum est corruptibile, cuius rivet pari est corruptibilis: Aut reuertitur ad corpus ime Auae partes sormae eiusdem rationis informaren rem, sne eandem partem perfectibilis. Dico ergo ad soi aeunenti, quod anima per se est in toto corpore in nulla autem parte est, nisi inquantum illa pars habet ordinem ad totum. Si ergo aliqua pars nunc habens orlinem ad totum, postea decidit a tali ordine, siue per ab scisionem, siue per arefactionem, siue per quamcumque aliam viam hoc fiat, tunc anima definit esse in tali parte, non per motum, vel mutationem sui, sed per muta tionem illius partis.

Ad tertium dicendum, quod quamuis partes mathematicae sumptae sint infinitae, tamen partes naturales corporis humani finitae sunt: quia est dare minimam carnem vt patet 1. physicorum.

Posset igitur dici, quod partes habentes ordinem ad totum naturale sunt partes naturales; & in illarum qualibet parte est tota anima, & cum non sit in parte nisi vt habet ordinem ad totum naturale, non oportet eam esse in qualibet parte mathematica distincte: quia nec illa partes distincte signari possunt secundum totam earum multitudinem,

Posset etiam dici, quod non est inconueniens aliquod creatum simul esse in infinitis, quae in potentia tantum sunt, & non actu

Ad quartum dicendum, quod illi datur esse actuale, in quo est ipsa tota anima per se, & tamquam in proprio per fectibili; non autem illi, in quo est tota anima per accidens, puta vt ordinem habet ad suum proprium perfecti bile. Primo modo anima est in toto corpore organico physico, vt patet 2. de anima. Secundo modo est in parte.

Ad quintum dicendum, quod maior est vera de eo, quod ti est in aliquo, secundum commensurationem localent, non autem de eo, quod est in aliquo secudum proportionem ormalem, siue persectionalem. Sic enim anima rationalis quamuis non sit qualis, seu accidentalis, sed substantialis forma, requirit tamen debitas qualitates suum susceptibile disponentes, sic quamuis non sit quanta, requirit tamen debitam quantitatem in suo perfectibili, cum omnium natura constantium sit debita mensura magnitudinis & augmenti, vt dicitur 2. de anima

Ad sextum dicendum, quod anima sensitiua in homine potest sumi pro essentia animae, & sic est idem, quod intellectiua, & vt sic, non extenditur. Alio modo sumitur pro potentia sensitiua, & sic extenditur extensione on gani, in quo fundatur subiectiue.

Ad septimum dicendum, quod consequentia est falsa, loquendo de potentiis sensitiuis: quia illae non sunt in anima sicut in subiecto, seu subiectiue, sed solum sicut in radice: in organis autem fundantur subiectiue. De intellectu autem, & voluntate potest dici, quod mediante essentia animae, in qua immediate fundantur, sunt in toto corpore humano, & in qualibet parte corporis, vt habet ordinem ad totum

Ad octauum dicendum, quod cum dicitur tota anima, ly tota quantum ad presens spectat, potest intelligi dupliciter Vno modo de toto integrali composito ex partibus quantitatiuis. Alio modo de toto virtuali composito expartibus potestatiuis. Primo modo non potest dici anima humana in aliquo esse tota positiue, cum nullas habeat par tes quantitatiuas; sed priuatiue, puta tota anima dicitur esse in aliquo: quia nihil est ipsius animae, quod non sit in eo; sicut etiam Deus dicitur esse totus in aliquo, quamuis nullas habeat partes quantitatiuas. Secundo mo do anima potest dici totum positiue, & potest dici tota in aliquo inquantum nulla potentiarum immediate in ea fundatarum excluditur ab illo

Ad nonum dicendum, quod vt anima habet partes po itiue, sic est maior qualibet sua parte, & quia tales partes habet virtuales, bene sequitur, quod anima sit maiorum virtutis, quam quaecumque sua potentia per se sumpta

Ad decimum patet per ea, quae dicta sunt ad primum, & ad octauum. Potest etiam dici, quod aliquid esse in deter minato situ potest intelligi dupliciter. Vno modo situaliter, ita quod commensuretur loco illius situs. Alio modo non situaliter, & isto secundo modo maior est falsa: nam totum corpus Christi est in hoc determinato situ, puta in hoc altari. Attamen quia non est ibi situaliter, ideo non obstante, quod sit in isto altari, etiam est in pluribus aliis locis. Sic anima intellectiua siue rationalis in nulla parte corporis est situaliter, ergo non ostante, quod tota sit in vna parte, sibi non repugnat simul esse in aliis partibus.

Forte dicetur, quod anima etiam in toto corpore quod per se informat, non est situaliter, ergo secundum istam responsionem simul esse posset in pluribus corporibus.

Respondeo, quod quamuis anima non sit in toto corpore situaliter, & circumscriptiue; tamen est in toto diffinitiue, & determinatiue: propter quod, dum est in isto corpore, non potest esse in atio, & hoc via naturae. Vtrum autem aliqua per diuinam potentiam possint simul esse in pluribus corporibus, patebit domino concedente in lectura quarti libri¬

Ad argumentum principale in oppositum dicendum quod non est inconueniens vnum, & idem moueri contrariis motibus dum mouetur per accidens,

Forte dices clauus infixus naui mouetur per accidenad motum nauis, & tamen impossibile est, quod simu moueatur sursum, & deorsum

Respondeo, quod aliquid potest dupliciter moueri pe accidens. Vno modo quod sic mouetur per accidens, quod tamen motus formaliter ipsum attingit, & in ipso recipitur subiectiue, & sic vnum, & idem quamuis moueatur per accidens, tamen non potest naturaliter simul moueri contrariis motibus: quia tunc contraria simul recipientur in eodem. Alio modo, quod ipsum sic mouetur per accidens ad motum eorum, in quibus est, quod tamen motus ipsum non attingit, nec subiectiue motus in ipso recipitur, & sic vnum, & idem potest moueri contrariis motibus simul, & semel. Vnde si duae lincae copulatae ad eundem punctum possent realiter disponi, quod vna moueretur altera quiescente, idem punctus posset dici moueri ad motum vnius, & quiescere ad quietem alterius sinc aliqua repuguantia, co quod motus non reciperetur in se subiectiue. Et eodem modo de motibus contrariis, si vna linearum moueretur sursum, & alia deorsum. Cum ergo clauus infixus naui recipiat in se motum subiectiue. & non anima, ideo non est simile de clauo, & de anima. vel posset dici, quod sicut anima non est in parte, nisi in ordine ad totum, sic non mouetur per acccidens ad motum partis, sed ad motum totius. Cum igitur totum non possit simul moueri contrariis motibus, ergo nec ani ma. llla est solutio doctoris nostri, & eam possum exemplo declarare. Planum est enim, quod locus formaliter sumptus, nec mouetur per se, nec per accidens, quamuis locus materialiter sumptus moueatur per accidens, vt pa tet 2. physicorum, cuius non possumus aliam causam assignare, nisi quod locus formaliter sumptus non fundatur in corpore ambiente simpliciter, & absolute, sed solun vt illud corpus habet ordinem ad vniuersum, & ideo ad motum talis corporis uec mouetur per se, nec per acci dens, vniuerso non transmutato. locus vero materialiter sumptus, puta vltima superficies corporis ambientis, quia absolute fundatur in tali corpore, ideo mouetur saltem per accidens ad motum talis corporis. Sic quia anima non est in parte, nisi inquantum talis pars ordinem habet ad totum, ideo nec per se, nec per accidens mouetur, nisi mo ueatur totum. Et vt diximus, quod vnum, & idem simul & semel mouetur motibus contrariis per accidens secun do modo dictum, patet in corpore Christi, quod vt habet esse in sacramento simul mouetur sursum, & deorsum sicut quando vnus sacerdos eleuat corpus Christi, et alter sacerdos eleuatum inferius reponit, sic anima dicitur mo ueri per accidens ad motum corporis, quod informat, quod tamen subiectiue ipse motus non recipitur in ipsa anima ipsa enim non potest esse subiectum motus corporalis, cum ipsa sit indiuisibilis, & motus >continuus sit, & di uisibilis.