Tractatus 113

Ab eo quod legitur, Et adduxerunt eum ad Annam primum; usque ad id, Iterum ergo negavit Petrus, et statim gallus cantavit. Cap. XVIII, f. 15-27.

i. Posteaquam persecutores tradente Juda comprehensum Dominum ligaverunt, qui dilexit nos et tradidit semetipsum pro nobis (Ephes. v, 2), et cui Pater non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit eum (Romr VIII, 52); ut intelligatur Judas, non laudabilis utilitate traditionis hujus, sed sceleris voluntate damnabilis: Adduxerunt eum, sicut Joannes evangelista narrat, ad Annam primum. Nec iacet causam cur ita factum sit: Erat enim, inquit, socer Caiphae, qui erat pontifex anni illius. Erat autem, inquit, Caipha, qui consilium dedit Judaeis, Quia expedit unam hominem mori pro populo. Merito et Matthaeus cum id brevius narrare voluisset, eum ad Caipham ductum fuisse commemorat (Matth.XXVI, 57); quia et ad Annam prius idco ductus est, quod socer ejus fuerit: ubi intelligendum est hoc eumdem Caipham fieri voluisse.

2. Sequebatur autem, inquit, Jesum Simon Petrus, et alius discipulus. Quisnaln iste sil discipulus, non temere affirmanduni est, quia tacetur. Solet autem se idem Joannes ita significare, et addere, quem di­ tigebat Jesus (Joan. XIII, 23, et xix, 26). Fortassis ergo et hic ipse est: quisquis tamen sit, sequentia videar mus. i Discipulus autem ille, » inquit, « erat notus pontifici, et introivit cum Jesu in atrium pontificis: Petrus autem stabat ad ostium foris. Exiit ergo aliud discipulus qui erat notus pontifici, et dixit ostiariac et introduxit Petrum. Dicit ergo Petro ancilla ostiaria: NumquidetUt ex discipulis es hominis istius? Dicit ille: Non sum. » Ecce columna firmissima ad unius aurae impulsum tota contremuit. Ubi est illa promittentis audacia, et de se plurimum praefidentis? Ubi sunt verba illa, quando ait, Quare non possum te sequi modo? animam meam pro teponam (Joan. XIII, 37)? Hoccine est sequi magistrum, se negare discipulum? siccine pro Domino anima ponitur, ut hoc ne dat, vox ancillae formidetur? Sed quid mirum si Deus vera praedixit, homo autcm falsa praesumpsit? Sane in isia quae jain coepta est negatione apostoli Petri, debemus advertere non solum ab eo negari Christum, qui dicit eum non esse Christum; sed ab illo etiam qui cum sit, negat se esse christianum. Dominus enim non ait Petro, Discipulum meum te negabis; sed, me negabis (Matth. xxvi, 34). Negavit ergo ipsum, cum se negavit ejus esse discipulum. Quid autem aliud isto modo quam se negavit esse Christianum ? Quamvis enim discipuli Christi nondum appellarentur hoc nomine: post ascensionem quippe ejus in Antiochia primum coeperunt appellari discipuli Christiani (Act. XI, 26): jam tamen erat res ipsa illo postea vocabulo nuncupanda, jam erant discipuli qui postea appellati sunt Christiani; et hoc commune nomen, sicut communem fidem, etiam ad posteros transmiserunt. Qui ergo se Christi negavit esse discipulum, ipsam rem negavit, cujus nomen est vocari christianum. Quam multi postea, non dico senes et anus, in quibus hujus vitae satietas facilius potuit mortem pro Christi confessione contemnere; nec solum juventus utriusque sexus, de qua aetate convenienter videtur exigi fortitudo; sed etiam pueri puclhequc potuerunt, et iunumcrabilis. societas sanctorum martyrum in reguum coelorum fortiter et violenter intravit, quod tunc iste non potuit, qui claves regni ejus accepit ( Matth. XVI, i9)? Ecce unde dictum est, Sinite hos abire, quando se pro nobis tradidit, qui suo sanguine nos redenait; ut impleremur sermo quein dixit, Quia quos dedisti mihi, nou perdidi ex eia quemquam. Utique enim Petrus si negato Christo hinc iret, quid aliud quam periret ?

3. Stabant autem servi et ministri ad prunas, quia frigus erat, et calefaciebant at. Non hiems erat, sed tamen frigus erat: quod solet etiam aequinoctio verno aliquando contingere. < Erat autem cum eis et Petrus stans, et calefaciens se. Pontifex ergo interrogavit Jesum de discipulis ejus, et de doctrina ejus. Respon­ dit ei Jesus: Ego palam locutus sum mundo, ego semper docui in synagoga 2 et in templo, quo omnes Judaei conveniunt, et in occulto locutus sum nihil: quid me interrogas? Interroga eos qui audierunt quid locutus sum ipsis: ecce hi sciunt qua dixerim ego. > Non. praetereunda nascitur quaestio, quomodo dixerit Dominus Jesus, Ego palam locutus sum mundo; et maxime illud quod ait, In occulto locutus sum nihil. Nonne in hoc ipso recentiore sermone, quem post coenati discipulis est locutus, ait illis: Haec in proverbiis lo­ cutus sum vobis: venit hora cum jam non in proverbiis 2 Mss., ill sytwgogis. loquar vobis, sed palam de Patre meo annuntiabo vobis (Joan. xvi, 25) ? Si ergo ipsis conjunctioribus discipulis suis non loquebatur palam, sed horam promittebat quando palam erat locuturus, quomodo palam Iccutus est mundo! Deindc illis ipsis suis, sicut aliorum quoque evangelistarum testatur auctoritas, in eorum comparatione qui discipuli ejus non erant, multo utique manifestius loquebatur, quando cum solis erat, remotus a turbis: tunc enim eis et parabolas aperiebat, quas clausas proferebat ad alios. Quid est ergo, In occulto locutus sum nihil? Sed intelligendum est ita eum dixisse, Palam locutus sum mundo; ac si dixisset, Multi me audierunt. Ipsum autem palam modo quodam erat palam, modo autem quodam non erat palam. Palam quippe erat, quia multi audiebant; et rursuin non erat palam, quia non intelligebant. Et quod seorsum discipulis loquebatur, non in occulto utique loquebatur. Quis namque in occulto loquitur, qui co. ram tot hominibus loquitur; cum scriptum sit, In ore duorum vel trium testium stabit omne verbum (Deut. xix, 15 ): praesertim si hoc loquitur paucis, quod per eos velit innotescere multis; sicut ipse Dominus ait illis, quos adhuc paucos habebat, Quod dico vobis in tenebris, dicite in lumine; et quod in aure auditi:, praedicate super tecta (Matth. x, 27)? Ergo et hoc ipsum quod ab ipso dici videbatur occulte, quodammodo non dicebatur in occulto: quia non ita dicebatur, ut ab eis quibus dictum fuerat, taceretur; sed iia potius, ut usque­ quaque praedicaretur. Sic ergo dici potest aliquid et palam simul et non palam, vel in occulto simul et non in occulto, quomodo dictum est, Ut videntes vi­ deant, et non videant (Marc. IV, 12). Quomodo enim videant, nisi quia palam, non in occulto; et quomodo idem ipsi rursus non videant, nisi qnia non palam, sed in occultu? Ea tamen ipsa quae audierant et non intellexerant, talia erant, ut non possent juste ac veraciter criminari: et quotiescumque interrogando tenta­ runt, at invenirent uude accusarent eum, sic eis respondit, ut omnes eorum retunderentur doli, et calu - moise frustrarentur. Ideo dicebat, Quid me interrogas? Interroga eoa qui audierunt quid loculus sum ipsis: ecce hi sciunt qum dixerim ego.

A. Haec autem cum dixisset, unus assistens ministro- rum dedit alapam Jesu, dicens: Sic respondes ponti­ fici ? Respondit ei Jesua: Si male locutus sum, tu,;. monium perhibe de malo; si- autem bene, quid me caedis? Quid ista responsione verius, mansuetius, justius ? Ejus est enim de quo prophetica vox praecesserat, Intende, et prospere procede, et regna; propter veritatem, et mansuetudinem, et justitiam (Psal. xuv, 5). Si cogitemus quis acceperit alapam, nonne velle­ mus eum qui percussit, aut coelesti igne consumi, aut terra dehiscente sorberi, aut correptum daemonio volutari, aut aliqua hujusmodi qualibet poena, vcl etiam graviore puniri ? Quid enim horum per potenliam jubere non potuisset per quem factus est mundus, nisi patientiam nos docere maluisset qua vinci tur mundus ? IIic dicet aliquis Cur non fecit quod ipse praecepit (Matth. v, 39) ? percutienti enim non sic respondere, sed maxillam debuit alteram praehere I. Quid quodetveraciter, mansuete, justeque respondit, et non solum alteram maxillam iterum percussuro, sed totum corpus figendum praeparavit in ligno? Et hinc potius demonstravit, quod demonstrandum fuit, sua sciliccL magna illa praecepta pa­ tientiae non ostentatione corporis, sed cordis prae- paratione facienda. Fieri enim potest ut alteram maxillam visibiliter pra beat homo et iratus. Qnanto ergo melius et respondet vera placatus, et ad perfcrenda graviora tranquillo animo fit paratus? Beatus est enim qui in omnibus quae injuste pro justitia patitur, potest veraciter dicere, Paratum cor meum, Deus, paratum cor meum: hinc fit quippe quod sequitur, Cantabo et psallam (Psal. LVI, 8); quod Paulus et Barnabas(a) etiam in vinculis durissimis faccre potuerunt.

5. Sed ad narrationis evangelicx scqucntia redeamus. Et misit eum Annas ligatum ad Caipham ponlificem. Ad illum, sicut Matthaeus dicit, ab initio ducebatur, quoniam ipsp erat illius anni princeps sacerdotum. Alternos quippe intelligendi sunt agere solere annos ambo pontifices, id est principes sacerdotum, qui erant illo tempore Annas et Caiphas, quos Lucas evangelista commemorat, narrans quo tempore coeperit Domini praecursor Joannes praedicare regnum caelorum, et congregare discipulos. Sic enim dicit: Sub principibus sacerdotum Anna et Caipha, factum eat verbum Domini superJoannemZacharice filium in deserto (Luc. in, 2), et caetera. Proinde isti ambo pontifices vicissim suos annos agebant: et erat annus Caiphae quando passus est Christus. Ideo secundum Matthaeum cum comprehensus esset, ad eum ductus est: sed prius ad Annam secundum Joannem venerunt cum illo; non quia collega, sed quia socer ejus erat. Et credendum est secundum voluntatem Caiphae id esse factum, vel etiam domos eorum ita fuisse positas, ut non deberet Annas a transeuntibus praeteriri.

6. Sed cum dixisset Evangelista quod eum ligatum miserit Annas ad Caipham, reversus est ad locum narrationis, ubi reliquerat Petrum, ut explicaret quod in domo Ann;e de trina ejus negatione contigerat. Erat autem, inquit, Simon Petrus stans et calefaciens sc. Hoc recapitulat quod ante jam dixerat: deinde quae secuta sunt jungit. Dixerunt ergo ei: Numquid et tu ex discipulis ejus es ? Negavit ille, et dixit: Non sum. Jam semel negaverat; ecce iterum. Deinde ut tertia negatio compleatur, Dicit unus ex servis pontifi­ cia, cognatus ejus cujus abscidit Petrus auriculam: Nonne ego te vidi in horto cum illo ? Iterum ergo nega­ vit Petrus, et statim gallus cantavit. Ecce medici completa est praedictio, aegroti convicta praesumptio. Non cnim factum est quod iste dixerat, Animam meam pro is ponam; sed factum est quod ille praedixerat, Ter me negabis (Joan. XIII, 38). Sed trina Petri negatione completa, jaa et iste sermo compleatur, ut deinceps qu:c de Domino ap:td Pontum Pilatum praesidem gesta sunt, ab alio consideremus exordio.