Certitudo

CErtitudo rerita tis theologice vel catholice: Quaibus viis potest probari et confirmari. lota secundum doctorem subtilem in prologo sententiarum. q. ii quod plurime sunt vie quibus conuin cuntur quacumque falsitates et praemunitur homo ac confirmatur in fide contra omnes errores. Ac probari potest quod theologica veritas et catholica fides est infallibilis certitudis.

¶ Prima via dicitur prainunciatio prophetarum. Tertum em est quod solus deus potest naturaliter non ab alio sed a seipso futura contingentia certitudinaliter praeuidere et predicere vnde Esa. c. dicit ad idola. Annunciate nobis futura et dicemus quia dii estis. Sed quia omnia christi mysteria que nos credimus et impleta cernimus olim fuerunt praenunciata in sacra scriptura scilicet diuinam incarnationem: virginalem partum. passionem christi: mortem et resurrectionem et ascensione ac mundi totius conuersionem ac futurum iudicium modi. etc. Et quibus non est dubium quin sequantur implenda etiam pauca quae restant nondum impleta vt dicit Grego. in homelia. ergo sequitur. quod a deo sunt omnia ista fidei christi mysteria praeordinata et per consequens infallibiliter certissima quia deus est prima et infallibilis veritas. Et ipsa praenunciauit talia ergo etc. Unde ex hoc conuincitur quod Mahumeti secta: non est a deo. sed talse est conficta quia nullus sanctorum prophetarum eam predixit ap probando Nec ad hominum salutem a deo illam fore datam scriptura loquitur. quinpotius eam scriptura damnat et reprobat ergo etc.

¶ Secunda via dicitur concordia scripturarum. Nam hoc ve rissimum est quod in non euidentibus ex terminis nec ex principiis euidentiam habentibus non consonant firmiter et infallibiliter multi diuersimode dispositi praesertim in talibus qua sunt supra intellectum humanum nisi intellectus eorum a ca superiori inclinetur ad assensum. Sed quia scriptores sacri canonis variis tenpraeoribus existentes et diuersimode dispositi in talibus non euidentibus omnino consonabant. ergo sequitur quod hoc non nisi adeo fuit. Maior patet per Aug. xviii. de ciui. dei. c. ii vbi dicit quod in multitudine philosophorum. multi sibi inuicem dissentiunt in multis quia non habuerunt ex causa superiore et eodem doctore communi id est a deo: in tellectum iporum inclinante ad eadem non euidentia asseu sum. Nec potest dici quod posteriores discipuli in sacra scriptura habuerunt assensum ex doctrina praecedentium in scriptis relicta. et ita nil scipserunt disso num a praeoribus licet deus non doceret hos et illos Quia vt Aug. supra ibidem dicit de philosophis qui dogma ta reliquirunt in libris nihilo minus discipliliter eorum legentes. Etsi in aliquibus assentirent in mltis tamen con tradixerunt magistro suo vt Aristoteles platoni. et multi alii eodem modo. Item Auicenna et Auerrois am bo discipuli Aristo. in multis discordant. Sic ergo fuisset etiam in sacra scriptura nisi habuissent vnum tiomnem doctorem deum. qui errare non potest. ergo etc Item Mior. quod scilicet scriptores sacri canonis diueri temporibus varie dispositi consonabant. patet de prophetis; apostolis etc. Nam Esa. Hiere. Exe. Dan. et milti alii pro phete imo omnes prophetauerunt de christo venturo et ei mysteriis non solum ea quia a Moyse eorum communi docto re habuerunt sed et alia in quibus discordare potuis sent cum non essent euidentia. et tamen omnes in his quae sunt articli fidei concordauerunt tam patres vereris quam no ui testamenti ergo sequitur quod deus ipse illos docuerit hac veritatem etc

¶ Eertia via dicitur Autoritas scribentium et doctor. Nam si quis penset primo. Qui et qua les fidem christi docuerunt quoniam pauperes ignobiles in literati et pauci respectu totius mundane multitudinis. Secundo cum hoc quam sanctissimi viri fue runt vtpote contemnentes omnia carnalia et mundana Et summomelo veritatis ardentes ac damnantes omne mendacium in fide et moribus. non est ergo verisimile quod men tirentur. d. Hec dicit dominus cum non dixisset Tertio Cum hoc si quis peset qualem legem docuerint quia contraiam carni et vi ciis. Quarto. Quibus tlia praedicauerint quia potentibus infidelibus mundanis et carnalibus. Et tamen totum mun dum conuerterunt quod fieri certe non potuit nisi a deo. Et praesertim quia deus dedit talibus illiteratis omnem sci entiam fidei et omnem veritatem cognoscere et omnium gen tium lingua loqui. et sermonem miraculis et signit confirmare vt modos totus crederet. hec autem deus non fecisset si hec lex non esset vera ergo etc Quod si dicit propter al quodlucrum eosfore mentitos. falsissimum est quia nil boni. huius modi habere voluerunt imo tribulationi penis ac morti se exposuerunt. Item si dicit. non fuisse eos mentitos sed deceptos. falsissimum esse patet quia fuerunt viri adeo illuminati tot et talibus reue¬ lationibus diuinis ipsis factis ac miraculis quod non nisi a deo fieri potuerunt. Nam tam sancti erant quod ad eo rum manus impositionem daretur spiritus sanctus aliis etiam. Et inter eos visio diuine essentie concessa est pau lo rapto in tertium caelum vt dicit Aug. Proinde Ric. i. de trini. c. ii dicit O domine deus si error est: a te dece pti sumus. Nam tot et tantis signis confirmata sunt quod non nisi per te fieri potuerunt. etc.

¶ Quarta dicitur diligentia recipientium. Nam maxime credendum est comun tati siue illis veritatibus quas tota communitas famosa et honesta cum maxima diligentia approbat et recipit. Talis est canon sacre scripture quam omnes sancti pa tres vereris ac noui testamenti receperunt pro autentico et totus modos approbat tamquam continentem necessa ria ad salutem. vnde Bern. in sermone ad frens de modo te dei dicit. Ticet magna miracula dominus gesserit in terris. Hoc tamen super omnia alia emicuit et cetera illustrauit. quod in paucis simplicibus homnibus totum modom sibi subiugauit. Et quia constat quod hoc a deo solo fa ctum est ergo etc.

¶ Quinta dicitur rationabilitas contentorum Quid enim ronabilius quam finem vltimum scilicet deum dili gere super omnia. et proximum sicut seipsum. In his pendet vniuersa lex et prophete Mat. xxii. Quid enim ratio. nabilius est fide christiana die qua vt Beda ait. fides christiana tanta firmitate pollet vt licet sit de non apparentibus tamen adeo conaturalis est ad intellectum nostrum quod quantuncumque rudis idiota scismaticus vel iudeus aut paganus sit. Si eiusdem fidei intelli git fundamenta. naturali quadam cognitione no scet quod omnis pietas et omnis veritas huic salutifere fidei sit inserta. hec ille. Et patet primo quia nil tale credit de deo quod aliquam imperfectionem importet quin potius omne quod credit attestatur perfectioni diuine vt pa tet de trinitate et verbi incarnatione. Nec aliquid credit incredibile. quia tunc sequeretur quod incredibile es set modm credere sicut deducit Aug. xxii. de ciui. c. v. Mundum tamen ea credere videmus. Secundo pati quia tam rationabilia credit quod nil turpe nil flagiciosum admittit. vnde Aug i. de ciui. ca. viii. ait. Nil turpe nil flagiciosum spectandum imitandumque proponitur vbi veri dei aut praecepta insinuantur aut miracula nat rantur aut dona laudantur aut benficia postulantur. hec ille ex Sco.

¶ Sexta per oppositum dicitur Irratio nabilitas errorum Eunctorum. Quid emim irrationabi lius quam idola coli opera manuum. sicut pagani faci ebant. Item quid mahumeti fide irrationabilius quae pro beatitudine expectat vitam carnale scilicet gulam et coitum qua praeorcis et brutis conuenit. Nam et Auicenna illius secte philosophus. ix. Meta. c. vii. reprobando dicit sic Ter nostra inquit quam dedit mahumetus ondit dispositionem felicitatis secundum corpus Sed sapientibus est alia felicitas quae apprehenditur intellectu coniuncto prime veritati etc. Item iudei irrationabilit contra suas scripturas nouum testamentum damnant quod tamen in vereri testamento promittitur. Denique manichei asini praemum malum ponunt. et sic seipsos damnant non esse beo nos inquantum sunt etc. Item doctrine philosophorum continentis multa irrationabilia puta deorum pluralitatem. Et Aristo ii politicorum dicit nullum orbatum debere nutriri et plura irrationabilia etc.

¶ Septima dicitur stabilitas ecclesie fidelium. Nam vt legitur actuum. v. Gamaliel dixit de fide christi si est ex homnibus dissoluetur consilium hoc. si vero ex deo non potestis dissol uere. Scimus autem quod ecclesia licet maximas persecutiones passa sit a iudeis et a tyrannis et ab imperatoribus rhomanis nec potuit dissolui: imo creuit in persecutionibus nec poterit vsque finem modi dissolui dicete chisto Luc. xxii. Ego rogaui pro te vt non defi ciat fi. tua. ergo a deo est.

¶ Si obiicis de sectam iude orum qui manet Respondetur quod vt Augustinus primo ser. de aduentu ait secta iudeorum non manet in vigore. Nam cessauerunt inter eos prophetie et miracula que ma nent in ecclesia. Denique iudeorum dispersio facta in vindictam mortis christi sicut ipse praedixit confirmat fidem.

¶ Item si obiicitur de fide mahumenti. respondet Scotus ibidem quod illa incepit post legem christi plus quam sexcentis annis. Et in breui deo cooperante finietur. Nam prophe tia dicitur esse apud illos quod cito finienda est secta illa etc. Sic etiam prophetauit Sibylla quaedam vt dicitur libro conformitis.

¶ Octaua via dicitur claritas miraculorum. Tertum est enim quod deus non potest esse testis falsitatis sed ipse deus fidem hanc confirmauit per miracula ergo etc. Si dicas quis nunc scit certitudinaliter si talia miracula fuerint facta Dicendum cum Aug. xii. de ciui. dei. c. v. Si ista miracula non credunt aliqui fore facta: hoc nobis vnum grande miraculum sufficit quod iam totus orbis sine vllis miraculis credit. Et pro magno miraculo est quod credente modo tu non credas et

¶ Item confirmatur quia multi quae prius fidei re delles fuerunt miraculose crediderunt et hanc fidem docuerunt vsque ad mortem. patet de saulo prius persecutore postea praedicante toto orbi Item de Augusti no prius seducto errore Manichei postea docto re catholico De Dion. prius philosopho pauli disci pulo dici cipriano prius mago postea pro fide occiso Item de constantino imperatore prius fidem persequen te postea manifesto miraclo conuerso et ecclesia sub limante et sic de aliis.

¶ Item si obiicitur quod etiam anti christus faciet miracula manifesta quibus modos credet Respondet Scotus quod magna est differentia inter miracu la quae fiunt a diabolo. Et qui fiunt a deo Nam et si antichristus faciat aliqua vera miracula vt dicit haimo super apo scilicet domum corruere. ignem de aere descendere veraciter et aliquid consumere. Et fulmie prercuti. statuam loqui vel ridere. et huiusmodi. Tamen non dicuntur proprie vera mi racula. Tum quia fient virtute diabolica. Tum quia licet admi rationem faciant tantum nullam vtilitatem conferunt. Tum quia tal lia sunt quod potest in eis fieri fallacia et deceptio. Verum autem et proprie dictum miraclum est illud solum quod fit vir tute diuina et cum admiratione habet gratiam coram deo ac vtilitatem confert anime vel etiam corpori. Et in quo nul la potest esse fraus et deceptio quin sit a solo deo in testimonium veritatis. Talia sunt autem christi miracula vt patet de mortuorum vera resuscitatione. infirmitatum curatione. peccatorum remissione etc. Denique vt ibidem Scotus dicit poterit obiici contra miracula antichristi ad conuin cendum. Primo certa cordium et secretorum reuelatio praesertim in futurum contingentium. hoc modo. Si tu es vere deus vt asseris. dic mihi quid faciam aut quid cogitabo aut appetam cras hac hora etc. Nam hoc solius dei est scire iuxta illud psalmos. Qui finxit corda c. qui intel. omnia operae. Sed christus hoc fecit qui pluries se creta cordium reuelauit et futura praedixit. ergo etc. Secundo poterit obiici antichristo dici aperta dei visione. sic Si tum es vere deus fac me aperte videre essentiam di uinam et post visionem memoriam certam habere visionis et certitudinem habere quod illa fuit visio diuine essentie et etc. Nam hoc solus deus potest quod animam beatificet dei visione simpliciter vel ad tempus. Et sic fecit christus paulo rapto. etc Tertio poterit etiam obiici. secundum alios doc. d. subita mutatione voluntatis humane vt de nolente fi at volens subito. sine omni alia extrinseca coactione timoris vel comminationis aut inductione amoris vel promissionis. hoc enim solius dei est vt dicit Bern. et Bonauen. super. ii. Sic fecit christus quem ad vnicam vocem discipuli relictis omnibus secuti sunt. ergo etc Nona via dicitur testimonium extraneorum. Nam et demo nes coacti sunt fidem christi confiteri esse veram. et Iose phus libro xviii. Antiquitatum testatur iesum esse christum et eius mortem et resurrectionem Item sibylle multe testantur de quibus alibi Hec ad praesens ex Sco. vbi supra colle cta sufficiant