Principium

PRincipium An coueniat dici de deo. de hoc patuit supra vbi Elemntum. §. viii. et se. ibidem plura

¶ Utrum prater vere dicatur principi um totius deitatis Ad hoc magister in primo dist. xxix. cum Aug. iiii. de tri. reostnt dicit. Pater est principium totius deitatis. quia ipse a nullo est. sed ab eo filius et spiritus sanctus sunt. in quibus singulis tota deitas est. pa ter est principium filii et spiritus sancti. filius ad spiritumsan ctum dicitur principium. Spiritus sanctus vero non dicitur principium nisi ad creaturas ad quas etiam pater et filius dicitur principium et trinitas ipsa. Pater ergo est principium sine principio. filius est principium de principio spiritus sanctus est principiatum de vtroque. Hec magister. Et secundum Guil. intelligendum est quod spiritus sanctus non dicitur prin cipium ad intra. sed principiatum eo quod nulla persona est a spiritu sancto. sed ipse est a patre et filio. verum tamen spiritus sanctus est principium ad extra hoc est ad creaturas

¶ Sed quomodo praedicta locutio magistri verificatur. Cum emim pater non est principium diuine essentie nec etiam sui id est persone pa tris. ergo non est principium dei totius. Respondetur secundum Bo naue. in q. circa lit. quod hec locutio. pater est principium totius deitatis verificatur non ad sensum hunc quod sit principium essentie vel persone patris. sed per distributionem accommodatam dicitur principium deitatis et toti trinitati id est omnim personarum productarum in deitate. Sicut cum dicitur Caelum continet omnia. itelligitur alia a se. distributione accomoda.

¶ Sed an vnum principium creatura rum sint tres persone. Respondet magister ibidem d. Dicuntur inquit hi tres non tria principia sed vnum principium omnium creaturarum. quia vno eodemque modo principium rerum sunt. non enim aliter sunt res a patre. aliter a filio sed penitus eodem modo. hec ille

¶ Utrum hec concedatur filius habet principium eo quod est de principio Similiter hec. spiritus sanctus habet principium. Ad hoc magister dicit quod non conceditur. quia prin cipium habere dicitur illud quod incipit ee. Sed secundum Bona ibidem. dicendum est quod filius bene habet principium essendi scilicet quia est a patre. similiter spiritus sanctus qui est ab vtroque Sed non habet principium durandi. quia ab eterno efi Et ad istum sensum negat magister dictam propositionem etc.

¶ Ex quae paest secundum e. Bona. Quare nomen initii non recipitur in diuis intra. sicut nec initiati. quia dicunt imperfectionem durationis a parte an. et etiam prius ac posteri us. Nec accipitur nomen finis: vel termini. nec et etiam quod est ad finem. quia important imperfectionem et finitatem ac inequalitatem. cum finis melior sit ordinatis in finem. i. Phy. Sed nomen Intra principii et princi piati in diuinis recipitur ratione originis. non tamen intentione prioris et posterioris in duratione. et sic patet

¶ Sed an essentia sit principium filii. vide vbi Se neratio. §. xx.

¶ Utrum pater et filius sint vnum principium spiritus sancti: Ad hoc respondetur secundum Scotorlis. in i di. xii. q. i. concor. Guil. ibidem Bona. Rich. et Fran per conclusionem quod sic.

¶ Probatur primo auctoritate Aug. xv. de tri. dicentis. Pr et filius sunt vnum principiu spiritus sancti: Sicut pater et filius et spiritus sanctus sunt vnum prin cipium creature. Hec ille

¶ Secundo confirmatur auctoritae ecclesie in decretali. extra de sum. tri. et fid. catho. lib.r. vi. in concilio Lugdunen. sub Grego. decio vbi habetur Fideli ac deuota professione fatemur quod spiritus sanctus eternaliter ex patre et filio non tanquam a duobus principiis sed tanquam ex vno principio vnaque spiratione procedit. Hec ibi

¶ Tertio probatur ratione. Quod constat quod pater et filius spirant spiritum sanctum vna potentia et vna voluntate fecunda. et eadem actione vel spi ratione. quia sicut in eis est vna essentia. sic et vna po tentia et vna voluntas fecunda quae est principium spiritus sancti vnde Anselms. libro de processione spiritus sancti dicit sic. Nullus intellectus capit spiritum sanctum esse patris et filii secundum quod al ter est pater alter est filius. Sed secundum quod vterque est idem deus. Proinde sequitur quod sicut tres persone vnica creatione creant res. et sunt vnum principium creaturarum. Ita due persone scilicet pater et filius vnica spiritu ratione spirant et sunt vnum principium spiritus sancti. Declaratur secundum Guil. ibidem. Accipiendo ad praesens duo signa. primum esse. secundum operari In primo signo scilicet esse pater constituitur per paternitatem. et correspondet sibi fi lius constitutus per filiationem cui pater communicat omnia quae sunt perfectionis in diuinis. et ita etiam voluntatem fecundam quae non adequate conuenit soli patri. vnde non repugnat fi lio habere voluntatem fecundam id est spiratiuam. In secundo si gno scilicet operari. correspondet patri ista vnica eademquo voluntas infinita cum vnica spiratione actiua. Et sic in tertio signo producitur spiritus sanctus. ergo etc

¶ Sed an pater et filius inquotum sunt vnum spirant vel principiant spiritum sanctum. An inquantum sunt distincti: Ad hoc Tho i. parte. q. xxxvi. ar. iiii. in sol. primi argumenti dicit quod quantum ad vim spira tiuam procedit spiritus sanctus a patre et filio vt sunt vnum Sed quantum ad supposita producentia vt sunt distincti Alius est modus dicendi vt ponit Scotorl. supra. quod pater et filius producunt spiritum sanctum inquantum vnum omnino Ratio quia ly inquantum reduplicat causam formalem. Sed eade est causa puta voluntas fecunda in patre et filio respe ctu spiritus sancti. ergo etc. non obstante quod supposita sunt distincta producentia. tamen producunt inquantu vnum sunt.

¶ Sed quomodo plurium suppositorum potest esse vna actio principiandi cum actiones sint suppositorum. primo Meta. ergo vnius actionis vnum est super positum. pater autem et filius sunt distincta supposita. ergo distinctas habent actiones spirationis. Respondetur secundum Scotorlis supra quod plurium suppositorum n po test esse vna actio eadem si agant distinctis principiis vt quo. Sed quando agunt eodem principio quo id est volun tate eadem numero. tunc possunt habere vnam acti onem. Sic est in proposito. quia in patre et filio est peni tus eadem voluntas fecunda. et tunc talium principiorum vel suppositorum potest esse vna actio. Hoc autem po test intelligi secundum Fran. e. dist. xii. q. i. exemplo tali Si deus vnam animam corporis beati separaret et po neret in corpore alterius. tunc quidem essent duo supposita. et tamen vnum principium operans propter iden titatem anime et voluntatis

¶ Item an pater dicatur primum principium spiritus sancti. vide vbi Spiritus sanctus §. xxviii.

¶ An pater et filius vniformiter. sint principium spiritus sancti: Nam pater producit spiritum sanctum a se. silius autem ab alio id est a patre habet produce re. ergo non vniformiter. et per consequens quomodo possunt esse vnum principium spiritus sancti. Respondetur secundum Guil. supra. scilicet di. xii. primi concor. Scotorlis. quod in ista productione possunt pater et filius tripliciter considerari. Primo modo quantum ad voluntatem fecundam et spirationem actiuam. et sic producunt vt vnum principium quia eandem voluntatem et spirationem habent. Secundo modo quantum ad productum. Et sic idem producun scilicet spiritum sanctum. vnde sic actus spirandi terminatur in vnum. Itaque istis duobus modis pater et filius vniformiter sunt principium spiritussancti. Tertio modo possunt considerari quantum ad supposita producentia quae varie se habent in modo producendi. et sic non vniformiter sunt principium spiritus sancti. sed distincto modo. quia pater a se habet producere vel spirare et fili us habet a patre. Sed hoc non facit varietatem in vnitate principii. sed in modo habendi. Hec ex praedictis doc.

¶ Exemplum secundum aliquos. Luna accipit lume a sole Et posito casu quod sol totam suam luce et eandem in numero quam haberet sol: communicaret lune Tunc luna lucens in nocte eadem et vna illuminatione vel luce illumia ret aerem. quae sol lucens in die. licet non vniformiter haberent facere talem illuinationem. quia sol illuminaret luce a se originata. sed luna luce accepta a sole. sic in proposito.

¶ An pater et filius dicantur vnum principium spiritus sancti intelligendo formaliter: Respondetur secundum Fran mayro. in conflat. primi di. xii. q. i. quod non formaliter sed identice: pater et filius sunt vnum principium quo spiritus sancti. non autem vnum principium quod. quae no sunt vnum suppositum vel vna persona. sed due. vn idem Fran. dicit quod pater filius et spiritus sanctus respectu creature sunt identice vnum principium quo. quia voluntas diuina est principium quo creature. Ipa autem voluntas dicitur identice de patre et filio et spiritu sancto. nam pater est voluntas diuina sicut et essentia est. et filius est vo luntas et spiritus sanctus est voluntas. et eadem numero si cut essentia. Hec Fran.

¶ Sed diceres exquo spiritus sanctus identice est idem cum vi productiua filii sicut et pater et cum vi productiua sui id est spiratiua. sicut pater et filius sunt idem in voluntate et essentia ac potentia Quare ergo non potest dici identice quod spiritus sanctus sit principium filii et sui ipsius: Respondet idem Fran. quod addendum est et intelligendum quod per illud principium quo ipsi principiant identice sunt vnum principium. Et secundum illud principium qua principiant: sunt simpliciter vnum principium creature. Sic in proposito

¶ Uel potest dici quod voluntas in spiritu sancto vt sic non est fecunda sicut est in patre et filio. ergo etc

¶ Utrum concedatur quod pat et filius sint idem principium spiritus sancti sicut et vnum principium. Respondetur secur Guil. in i. di. xxix. concor. Bona. et Rich. ac Frandi. xi. et. xii. recolligendo. quod quamuis ista concedatur omnino et sine distinctione. pater et filius sunt vnum principium spiritussancti. eo quod vera est ad hunc sensum quod pater et filius eadem potentia et vi spiratiua. et eadem spiratione principiant e producunt spiritum sanctum. Sed tantum ista non conceditur. Pr et fili us sunt idem principium spiritus sancti. quia ly idem notat identitatem suppositi. scilicet producentis. et tamen sunt duo supposita. Unde Guil. ibidem dicit quod ista spiratio est actiua qua pater et filius dicuntur principium spiritus sancti: potest tripliciter considerari Uno modo respectiue ad patrem et filium ratione sui. Et sic di. xii. primi. q. ii Istam: pater et filius sunt vnus spirator. concedit Sco. licet neget eam Tho. Secundo modo potest considerari solum respectiue ad spiritum sanctum cuius est principium. et sic pater dicun tur vnum principium spiritus sancti. licet non idem. Tertio modo consideratur respectu vtriusque. hoc est: et respectu sup positorum patris et filii. et respectu spiritus sancti Sicut dum dico idem principium spiritus sancti) Et quia pater et filius sunt duo supposita. Ido non ita conceditur ista. pater et filius sunt idem principium spiritus sancti. sicut conceditur ista Pater et filius sunt vnum principium spiritus sancti. Hec Guil. Nam secundum Bonauem. sequeretur. pater et filius sunt idem principi uiu spiritus sancti. ergo se idem. sicut pe. et pa. sunt idem homo. ergo idem.

¶ An ista concedatur. pater et filius sunt vnus spirator vt vnum principium: Tho. in scri pto primi di. xi. q. iiii. dicit quod sunt duo spiratores. et nam vnus spirator. Sed doctor subti. di. xii. q. ii Et post eum Guil. e. di. xii. dicunt quod nullatenus dicuntur duo spiratores. licet dicantur duo spirantes. probatur sic. Qumcumque in aliqua locutione sunt aliqua adiectiua. illa debent numerari et terminari ad aliquod substantiuum quod secundum ea denominatur. patet a parte rei. vbi acci dens vltimate semper requirit aliquod subiectum cui inhereat e quod denoinet. sicut quantitas quantum. albedo album. Sic et in locutionibus adiectiuum requirit su um substantiuum quod denominet.

¶ Ad propositum. quando dicimus duo spirantes. tam duo quam spirates adiectiua sunt. ideo requirunt aliquod substantiuum subin tellectum quod terminet eorum significationem vicem persone vel supposita vt dicatur duo spirantia supposita seu due persone spirantes. et hoc est verum. Quando vero dico duo spiratores. ly duo est adiectiuum et spirator substantiuum vel substantiue captum. Ideo dua itas ponitur circa principale significatum spiratoris. Et hoc est spiratio. Et ita significat spirationem in patre et filio plurificari: quod non est verum. Probatio. quia pater et filius eadem spiratione spirant spiritum sanctum tanquam vnum principium spiritus sancti secundum doc. Ex quo patet quod illi qui dicunt esse concedendum quod pater et filius sunt duo spiratores. vt Alex. de ales et Tho. etc. Salua semper reuerentia talium et tantorum doc. non satis inspexerunt in vi terminorum. licet enim irrefragabilis et sancti dicta sint satis autenticata et teneant in materia Aristo. tamen non currunt in huiusmodi disputationibus. Quod autem arguunt d. Hila rius concedit quod pater et filius sunt duo autores spiritus sancti. Dicendum quod bene. quia alia est autori tas inpatre et alia in filio respectu spiritus sancti. secus de spiratione.

¶ Sed obiicitur. quia si pater et filius sunt vnus spirator spiritus sancti. Tunc quo ro Quis est iste vnus. Non enim est persona. quia pater et filius non sunt vna persona sed due Nec est essentia. quia non spirat. Respondet Guil. ibidem Dico inquit quod sicut deitati que est quo: respondet vnum quod adequatum scilicet deus Sic spirationi actiue vnus Quis patri et filio cointellectus simul. non tamen ab eis distinctum suppositum Quod tamen idem Guil sub dubio relinquit. vnde aliter potest dici saluo meliori iudicio quod ille vnus quis vel vnum quod. potest nominari ipsum vnicum principium spiritus sancti existens in patre et filio simul. scilicet vnica spiratio actiua.

¶ An ista concedatur pater et filius sunt duo spirantes: Et similiter ista pater et filius sunt duo creantes. Item et ista quod sunt duo eterni. Respond detur secundum Guil. e. di. xii. et Fran. mayro. ibidem. q. i. ar. ii recolligendo quod ista pater et filius sunt duo spirantes conceditur. sed non quod sint duo spiratores nec quod sunt duo eterni. Nec est simile de istis. quia hoc no men eternus significat modum intrinsecum omnium diuinorum. Et substantiue acceptum non praedicatur in plu rali. vt patuit vbi Numerus. §. x. Sed hoc nomen spirans significat formaliter spirationem et est quasi quoddam notionale. ergo adiectie sumpti potest praedicari in plurali de personis. Consimiliter ista Pal ter et filius sunt duo creantes conceditur. Sed non quod sunt duo creatores simili ratione.

¶ Quid de ista. vicem pater et filius sunt duo spirantia: Fran. dicit quod non conceditur. Ratio quia adiectiua inquit in masculino et feminino genere non ita substantiuantur sicut in neutro genere. Et quia ly spirantia accipitur in neutro genere. ergo per modum substantiui. et sic reliquum adiectiuum ilicet ly duo ponit significatum circa illud Quaproptur concedimus inquit quod pater et filius suntt duo in ma sculino genere. et etiam in feminino genere dicendo due persone. Sed non concedimus quod sint duo in nel tro genere. imo dicimus vnum. Ad idem vbi Aliud ali us. §. ii. generalem regulam. Quod si dicatur pater et filius sunt duo spirantia supposita. hoc bene conceditur. quia li. duo determinat ly supposita. et non ly spirantia. vt et ista conceditur. pater et filius sunt due persone spirantes. Hec Fran.

¶ Nota pro generali documento ex Scotorlis. in primo di. xi. q. i. Et Guil. di. xii. qua aliquid potest esse praesuppositum alteri. Et tamen non esse principium productiuum illius perfectum. Sicut lucere et primus effectus ignis. et illuminare secundus. et sic illu minatio praesuponit lucere. tamen lucere non est princip um illuminationis Item spiritus sanctus praesuponit amo rem impensum et repensum in patre et filio. tamen amor ille non est principium spiritus sancti productiuum. pa tet vbi Spiritus sanctus. §. ix.