Natura

¶ Atura. Quo dif. finiatur. Dicendum cum Aristo. ii physicorum (qui sic diffinit di. Natura est principium motus et quietis eius in quo est primo et per se et non per accidens. Alio modo sic ibidem. Natura est vis insita rebus similia ex similibus producens. Prima diffinitio accpit naturam pro natura substantiali quae est materia et forma. quia principium passiuum mouendi est materia in transmutatione rei naturalis vel quiescendi saltem localitr vt patet de terra. sed forma ipsa est principium actiuum primo id est principaliter et per se quia est causa per se tam ma teria quam forma ipsius rei. et sic excluditur casus et fortuna. Addit non per accidems scilicet ei in quo est. ad excludendum artem que est saltandi ex nature fortitudine. vel digerendi citius post comestionem ex arte medicine et huiusmodi. Item fecunda diffinitio est nature considerate secundum originem generationis. Sed de natu¬ re variis acceptionibus satis dictum est. li. i. c. Natura

¶ Sed quid de natura producem te homines et animalia alia monstruosa. Nota secundum Aristo. et alios philosophos. quod primo monstra non fiunt contra voluntatem nature sed fiunt praeter naturam id est secundum consuetudinem nature vt dicit Pharao philosophus ma gnus quem allegat Isido. Secundo quod teste Aristo. ii. physicorum. Monstra fiunt ex defectu nature cum non potest perfectum facere. Tertio quod monstra sunt licet non de primaria tamten de secundaria intentione nature: quia natura primo intendit producere effectum perfectum Et cum hoc non potest: secundario praetendit quod melius potest scilicet monstrum. Ex his laudabilis est dei bonitas que sic ordinauit quod semper produca tur perfectum aut saltem quod potest bonum fieri.

¶ Unde Isido. dicit. Portenta non contra naturam sed diuina voluntate fiunt cum voluntas creatoris sit natura omnis rei condite fiunt tamen contra vsum nature.

Sed quare deus permittit naturam deficere vel errare in producendo monstra prae cipue in hominibus. Respondet Chrys. super Matth. lib. ii dicit Sic autem nascuntur quida eunuchi sicut et sex digitos habentes vel quattuor. Si enim deus sicut ab initio constituit creaturam vel naturam sic eam dimitteret semper permanere in ordine suo. tunc extima retur quod natura rerum ipsa se regit: et sic operatio dei apud homines obliuioni daretur. Ideo deo permittente natura re rum interdum contra suum ordinem conuertitur vt deus naturarum opifex non solum semeli sed quotidie operari videatur. Unde et de ceco nato christus at. quod ideo sic natus fuerit cecus vt manifestentur opera dei in illo. Hec Chrys.

¶ Qualia autem monstruosa hominum gna vel portentuosa sint in modo. Nota secundum Isid. li. xi. etym. et ex librode na re. atque historias Solirum et etiam Aug. de ciuita. dei atque alios quod plurima mirabilia pro raritate comperiuntur in hominibus mostruosis

¶ Primo quia aliqua genera sunt nimis magne et excessiue quantitatis. vt gigantes. De quibus glo. super illud Gen. Gigantes erat super terram. dicit. Sunt autem gigantes homines potentes immanes corporibus superbi viribus inconpositi moribus. Et Lyra Deut. iii dicit Og fuisse. xviii. pedum longitudinis. Alia econtra sunt nimis parui corporis vt gnani. Et illi quos greci pigmeos vt cant a cubito quia sunt statura cubitales: babitantes in montanis indie quibus vicinus est oceanus: quibus bellum est contra grues continuum secundum Isido. supra

¶ Secundo alia autem sunt genera hominium mostruosa magnitudine aute superfluitate membrorum corporis veluti capite informi. Et trium manuum vel sex digitorum aut duorum capitum.

¶ Alia eonta defectu partium siue miorationis scilicet manus vnius ab altera vel pedis a pede siue decisionis vt sine manum aut capite generata aut sine ocusio vel pede etc.

¶ Tertio alia sunt gna mostruosa hominum in modo transfigurationis sicut qui lemonis habent vultum vel canis vel tauri. num caput aut corpus aut omni parte transfiguratum vt ex muliere na sci vitulum vel serpentem.

¶ Alia lerum smne rasnguratione haeset loci mutatio ne in membris vt oculos in fronte vel in pectore aures super tempora. aut sexuum simul in vno apparentiam vtrorumque vt sunt hermaphrodite. ab herma greceIde est masculus et phrodi femina vocati sic. aut coherentiam digitorum i manu vel pede. Et aliis modis pluribus quae causa brevitatis dimitto

¶ Preterea alia sunt quae sola motione mirabilia sunt prae raritate Ut dicit Augustinus. viii. de ciuitr. vt qui aures ambas simuls vel singulas mouent: aut qui totam cesariem immoto capite ad frontem deponunt vel reuocant cum volunt. Alii voces auium pecorumque exprimunt vt omnino nisi videantur: discerni non possint ab illis. et plura huiusmodi

¶ Preterea in partibus orientis sunt mulieres egregiequae vocantur amazones iuxta montes caspios in in sula fluuio vndique circumclusa: plus quam ducenta milia. Iste in armis et praeliis strenue sine virorum consortio seorsum habitant. cum Regina sua semel in anno causa prolis procreande ad maritos qui morantur extra insulam exeunt et redeunt. Etsi masculum pepererint per sex annos nutriunt et postea patri transmittunt. si vero feminam seruat.

¶ Sunt et alie in siluis Indie mulieres barbas habentes vsque ad mammillas. Hec libro de natu. re. Preterea secundum Solinum in scythia sunt femine quae vocantur bithie habe tes pupillas geminas quae si irate aliquem aspexerint visu dicuntur perimere. Consimules sunt et in Sardi nia.

¶ Preterea secundum praedictos in silua vbi montis Etne incendium dicitur: Est genus hominum qui habent vnum oculum tantum in fronte lata quasi clypeo qui altitudinem arborum proceritate sua excedunt et sanguine vescuntur. et dicuntur Ciclopedes: tales et india gignit

¶ Sunt alii quoque qui appellantur cynocepha li in india nati: qui canina habent capita quos ipse latratus confitetur esse magis bestias quam homines. Alia pud scythiam sunt tandiffusa magnitudine aurium vt omne corpus ex eis contegant. Ideo vocantur panothios a pan grece quod est totum et othi id est aures.

¶ Item in Ethiopia sunt siluestres homines quos greci vocant sciopodos eo quod per estum in terra resupini iacentes pedum suorum magnitudine adum bretur. Hec sufficiant aliis dimissis amore brevitatis

¶ Sed an talia mostra humana sint veraciter homines ex adam propagati. Augustinus. lib. xvi. de ciuit. dei videtur sentire quod non omnia sed sola ea que habent animam rationalem alias non sunt vere homines licet habeant aliquam figuram vel similitudinem hominis. Ea autem omnia que ex istis sunt rationalia: sunt vere homines exvnoadam propagati. alia autem vt pigmei et cynocepha li et huiusmodi: bestie sunt vel siluestres homines irrationales etc.

¶ Si obiicitur: Quia in vita sancti Pauli primi heremite legitur quod sanctus Antonius abbas dum requireret cellam sanctiPauli primi heremite obuium habuit hippocencaurum hominem equo mixtum qui ei viam dextram demonstrauit. postmodum repperit aliud animalis qui requisitus dixit se esse satyrum. mortalis inquit ego sum vnus ex accolis heremi quos vario errore delusa gentilitas pro diis colit faunbs satyrosque et incubos. Et vt Isido. dicit etiam satyri homuntiones sunt aduncis naribus cornua in frontibus habent supra: hominis imagine insignitum deorsum vero capre formam. et pedes capre si miles habens. Cum ergo ista monstruosa ratio¬c naliter responderunt viam peremonstran. sequitur quod sint animalia rationalia

¶ Respondetur quod ex his non sequitur quod fuerint vel sint animalia rationalia. quia tales responsiones ab eis facte sunt propter merita sanctorum antonii et Pauli heremite per miracu lum. Sicut legimus et asinam Balaam fuisse locutam miraculole etc. Nam si essent predicta ex hoc rationalia pari ratione sequeretur de lupo quod fuerit ratio nale qui ibidem fertur duxisse sanctum antonium ad caellam sancti. et tamen fuit irrationa le. crgo etc.

¶ An ergo monstra nata ex muliere sint baptizanda: Respondetur secundum docto. in iiii. dist. vi. quod sic nisi constaret omnino esse irrati onalia animalia fore nata nullam hominis habentia similitudinem in corpore. Quia vt Isid. xi. Etyn. dicit. Fertur in vmbria mulierem peperisse scrpentem. Idem dicit et Lucanus. Et lib. de natu. rer. in quadam regione infantes cum bufonibus nascetuntur. Siquis autem sine bufone nasctur: mater eius velut que ab alienigena concepit repudiatur a marito etc. Unde in tali casu infatis baptizaretur sed non bufo. Denique simile si contingeret sicut idem Isido. narrat Alexandro ex muliere monstrum creatum quod superiores corporis partes hominis quidem sed mortuas habuit: inferiores autem diuersarum bestiarum sed viuentes. significasse regis interfectionem. Sicutin quit deus per somnia vel per oracula ita interdum ventura per facta scilicet aliqua nascentia vult signi ficare: quatenus premoneat. vnde et portentaa portendendo id est preostendendo. et monstra a monitu demonstrando sunt dicta. Hec Isido. In tali ergo casu cum mortue sunt partes hominis in monstro licet viuant partes bestiales non deberet monstrum tale baptizari vt videtur: nisi quis diceret sub condicione talia baptizanda Sed alias quando putantur esse rationalia et viua baptizanda sunt secundum Landulphum. in. iiii. dist. vi. q. ii sic quod si perpendatur monstrum habere duas animas vtpote quia duo capita habet: quattuor pedes: duas spinas in dorso et huiusmodi tunc baptizetur quilibet per se et intingatur in loco quilibet per se. Si vero dubitatur an sint due anime puta quia habet quattuor manus et vnum caput vel puas spinas in dorso tunc debet baptizari principalis absolute et alius postea sub condicione. videlicet si tu non es baptizatus ego te baptizo etc. Nec baptizetur intentione vaga sed determinando se ad vnum alias nihil faceret secundum Henri. in quodie.