Beneficium

Beneficium ecclesiasticum quottuplex est: Respondetur quod aliud est religiosum: aliud seculare. Religiosum aliud simplex: vt canonicatus regularis. Aliud duplex: vt abbatia: prioratus. Uel aliud habens iurisdicionem. Seculare vero aliud sum mum: vt papatus. aliud maius: vt eprcatus. aliud mediocre: vt dignitatus vel personatus. vel aliud habens curam animarum. Aliud minus seu simplex: vt canonia: capellania: aduocatoria: et huiusmodi. Aliud non habens administrationem. et hoc large dicitur beneficium: et est quando quis habene ficium non in titulum: vt sunt capellani ad nutum amouibiles. Sed quando habet in titulum aliquod beneficium cui assignata est dos quantumcumque sit simplex: dicet haber e beneficium cum administratione secundum Gemi. extra de offi. ordi. c. praesenti. liro vi.

¶ Utrum prebenda sit quid spiritualeRespondet Panor. extra de praeben ca. dilecto quod si est annexa iuri canonie partim est spirituale et partim temnporale. Si vero non est annexa canonie: vtpote quia in ecclesia non sunt praebende distincte: sed omnia communia: et per capoituolum assignatur isti vnum praedium in praebenda et alteri aliud vel quid simile Uel etiam si sunt distincte: tamen non sunt canonicatibus annexe: quia non est ibi numerus canonicorum: tunc est mere temporale: et potest concedi etiam laico ad ipsius sustentationem.

¶ Utrum altaria que dantur in titulum perpetuum dicantur beneficia: Respondetur secundum glo. in cle. i. de decimis. quod sic. et appellatione officii altaria pre dicta intelliguntur. Secus si non dantur in titulum: quia pencficium non dicuntur proprie. Et bencficium debet dari ecclesiasticum per ordinarium regulariter: nisi ex speciali statuto vel consuetudine ad alium pertineat. Sedevero vacante illud beneficium cuius collatio ad episcopum pertinet: caxitulum conferre non potest. sed beneillud quod ad episcopum et capitulum communiter pertine bat. Et idem potest episcopus quando capoistolum esset excommunicatum. Si autem pertinet ad episcopum collatio beneficii cum assensu et consilio capituli: non potest se capitulum intromittere: nisi suspensus episcopus esset in mora petendi relaxationis. extra ne sede vacan. c. si ad episcopum. lir.o vi. ibidem plura vido¬

¶ Quid de beneficiis vacantibus in curia: Respondetur quod omnia beneficia: dignitates et personatus vacantes in curia non possunt conferri nisi per papam. Similiter accedentium vel recedentium de curia praedictorum beneficia si in locis vicinis decedunt curie infra duas dietas legales: quae faciunt viginti miliaria italicalia pro die i ls.t ic. ff. si quis cautur. Et ita notat glo. extra de praeben. c. praesenti. libro vi. vnde si distarent per quadraginta vnum miliaria non includerentur: excipiuntur tamen si moriantur in loco proprii domicilii etc. Similiter a patronis praesentati capituio sede vacante capitulum potest instituere tales: etiam si ad episcopum si viueret pertinuisset. vt pater extra de institu. c. si capitulum. li. vi.

¶ Quid si episcopo mandatur a papa vt pauperi clefico prouideat de beneficio: et interim ille aliud est consecutus: Respondetur quod non tenetur. vt patet extra de preben. c. si pauper. lib. vi.

¶ Utrum episcopus teneatur ordinatis per ipsum prouidere de beneficio Respondetur quod sic: si est in sacris ordinatus. extra de prebendis. c. cum secundum. intellige etiam si commisisset quod ordinaretur per alium. et hoc est verum nisi habeat suam vel paternam hereditatem vnde possit sustentari: secundum glosam in dicto. c. si episcopi.

¶ Utrum promittens alicui prouidere de beneficio ecclesiastico non vacante vel qualitercumque permittat cum valuerit teneatur: Respondetur quod non. quia talis promissio est nulla. extra de concess. praeben. lir.o vi. c. detestanda.

¶ Utrum recipiens beneficium ecclesiasticum de manu laici: incidat in aliquam penam: Respondet Innoc. de elec. quod est ineligibilis ipso iure: potest tamen epus dispensare cum eo.

¶ Utrum filius sacerdotis possit obtinere beneficium in ecclesia patris: Respondetur quod si alias est legitimus dummodo non ad illas dignitates vel praebendas quas habuit immediate pater eius promoueatur: vt patet extra de fi. praesby. c. constitutus. Et nomine filiorum in hoc

¶ Quis potest cum ille veniunt etiam nepotes. gitimis dispensare: Respondetur: epistus vt obtineant ecclesiasticum beneficium simplex cui non imminet cura animarum: et dum modo non cadat in nomen dignitatis et personatus. de filiis

¶ Queritur infra (presby. is qui libro vi. plura ibidem quod tempus conferri debet beneficium vacans:

¶ Respondet panor. in cet nulla. de conces. praebem. quod ecclesia stica beneficia non de bent vacare vltra sex menses: quibus elapsis de epirceatu deuoluitur ad capoistulum et econuerso: et demum ad proxime supriorem: et sic potestas conferendi deuoluitur ad superiore gradatim Potest enim beneficium multo vacare tempore. nam caposuolum habet sex menses: si non confert deuoluitur potestas ad episcotum: t etiam habet alios sex menses. et eo negligente deuolui tur ad metropolitanum: qui habet alios sex menses. et eo non conferente deuoluitur ad patriarcham. Si autem non haberet superiorem tunc deuolueretur ad papam. Et incipit currere praedictum tempus non a tempore vacationis: sed a tempore noticie vel scientic.

¶ Utrum liceat alicui sibi procura re ecclesiasticum beneficium: Respondet sanctus Tho. et Ray. quod bene ficium cum cura animarum non licet: quia idonenon potest administrare sine gratia seu charitate quam scire se habere non potest. ergo esset praesumptuosus. secus de aliis panteficinis. quia si indiget potest sibi petere. Augustinus tamende ancho. libro de potestate pape tenet generaliter non posso procurari sine peccato quod verum estimandum est quando principaliter procurat vt habeat beneficium: secus quando principaliter procurat vt posset prodesse. Rodo. vero glosator Ray. quod hec opinio videtur dura. vnde credit quod aliquis pro se petere potest nisi sit indignus. Si vero sit dignus etiam beneficium cum cura animarum exeplo Esaie dicentis: Eccoego mitte me. Sed prima opinio tutior est: quia qui petit bene ficium: autem se credit dignum aut indignum. si credit se dignum: iam est praesumptuosus: ergo indignus et proces porrigit pro indigno: et sic dat munus a linguaSi vero credit se indignum: fatuus est et peruersus: etiam si petat propter bonum opus: quia sine tali beneficio potest benefacere. Fatuus vero est qui animam suam obligat pro animabus aliorum sponte.

¶ Utrum occupans bene ficium viuentis scienter faciens se institui sit infamis: Respondet Panor. extra de concels. praeben. c. i. quod sic: et solus papa dispensat cum eo: sicut cum illo qui viuente vxorem aliam accepit. extra de eo qui duxit in vxo. quam pol. per adul. c. fina. Similiter dicit de his qui de facto occupant vel per brachium seculare se in vacantibus beneficienis intrudunt: si non faciunt mentionem in impetratione de tali occupatione: quia omne illud ex quo non ita faciter obtineretur tacitam inducit surreptione: vt patet extra de praebem. c. cum iam du¬

¶ Quot beneficia potest quis habere: Respont Panor. extra de cle. non resi. c. conquirentes. quod habens beneficium quantumcumque simplex quod per se sufficit ad vitam beneficiati non potest aliud tenere sine mortali peccato. vt patet in. c. dudum. de elec. Quod limitat panor. si propter se solum habet. sec vero si collata sibi essent non ratione sui: sed propter vtilita tem beneficiorum vt quia est homo industriosus et bone conscientie. vt notat in. c. cum iam dudum. de praeben.

¶ Utrum habens plura quando vnum sufficit: excusetur per dispensationem: Respondet glo. praedicta quod sic. sed Panor. in dicto. c. dudum dicit: quod habet ¬ indubitato quod non sit tutus quo ad ecclesiam triumphate. et dispensatus per papam quando dispensatus est propter se et ad suam vtilitatem: quia in hoc casu non solum alteratur iuris positiui dispositio: sed etiam christi paterimonium iniustedispergitur. Cum ergo papa non possit sine causa bona ecclesie alienare sine graui peccato: vt dicit archi. xii. q. ii non liceat pape. ergo multo minus potest dare licentiam alteri ipsum dispergendi. vt patet in. c. nuper. de resti. do. post di. Et sic conuincitur ratio Inno in. c. cum ad monasterium. de statu mona. quia hoc non solum violatur ius positiuum: sed potius diuinum. Hoc idem tenet Hostie. in dicto c. dudum. quem sequitur Ioan. an. Dicit sanctus Tho. in x. quodli. q. v. quod habere plures praebendas absolute considerandum est quid de se inordinatum: vtpote quia non potest in diuersis ecclesiis quibus quasi pro stipedio probende sunt ordinate vt ministrantibus in eis dentur. Est etiam diminutio diuini cultus. vnde vnus loco plurium constituitur Est etiam inequalitas: vnde vnus habet multa hbaen ficia: et alius non potest habere vnum. Continet et aliquando defraudationem voluntatum testatoris: qui vt certus numerus deseruientium deputaretur talia contulerunt et multa alia. Et nisi aliqua circumstantia superueniat quo remoueat totali ter inordinationem eius nunquam erit sine peccato. sicut nec homicidium potest fieri etiam cum dispensatione: nisi habeat circumstantiam quae remoueat eius iordinationem. Secundum tamen Goffre. est triplex circumstantia quae potest remouere talem inordinationem: ita quod dispensatio sit legitima: et tutus dispensatus. Prima necessitas: puta quia plures noiueniuntur idonei. Secunda vtilitas ecclesiarum et eorum quibus praesunt. Tertia praerogatiua meritorum. Nec valet consuetudo secundum panor i in. dict c. dudum. et iura siue glose quae dicunt valere intelliguntur pro neceste seu vtilitate beneficiorum: vel pro praerogatia meritorum quia plus valet absens quam alius praesens. vel pro potentia retinentia plura beneficia simplicia: sed non vt fructus lucrifaciat sibi ad vtilitatem priuatam: vel ad augendum patrimonium: vel vt laucius viuat: vel vt facilius ad maiorem dignitatem ascendat: quia cum tali intentione etiam vnum beneficium habere de se est iordinatum. quia estcontra omnem rationem. vt patet extra de praebem. c. nulla ratio. cum ibi notatis.

¶ Utrum habens bene ficium cum cura cot si fecipiat secundum cum cura ipso iure sit priuatus primo: Respondetur quod sic statim adepta pacifica possessione. vt patet extra de praeben. c. de multa. et nisi primum resignet in manu ordinarii vel cui competit: ipso iure est privatus est secundo et inhabilis ad quodcumque beneficium et etiam ordines sacros et ad papam pertinet di¬ pensatio per extranagantem Io. xxii. que incipit Execrabilis. et ideo non potest absoluere subditos ratione primi beneficii. Fallit hoc in septem casibus. Primus: quando se cundum annectitur primo de preben. lir.o vi. c. super eo. Secundus casus: quando expendit de bonis propriis in vtili tatem primi beneficii: et ipsum retinet donec sit sibi satisfactum. Tertius casus quando acceptat calore iracundie: secundum Io. de ligna. et facit ad hoc glo. ex litetis. de diuor. quae vult quod confessio ex iracundia facta non preiudicet. Quartus casus quando acceptat ad trus: puta donec aliter fuerit beneficio prouisum secundum Petrum de ancho. in ca i. de consue. li. vi. Quintus casus est quamdo commutauit vnum beneficium in aliud habens alia beneficia curata dummodo possessionem fuerit nactus illius in quod commutauit: vt patet in clemen. de praeben. si plures. Sextus casus: quando per dispensationem vt in dicto ca. dudum. Septimus casus in episcatu qui non vacat per secundum: in dicto ca. de nulla. et sic tenet Inno. in ca. cum nostris. de conces. praeben. et do. Anto. dicit: quod hec decretalis non habet locum in episceapatibus. et similiter Ioand. Sed prima opinio videtur tutior. quia eadem ratio imo maior in episcopo quam in aliorcum ipse. sit magis al ligatus ecclesie quam ceteri. c. requisisti. de testa. ergo qui magis delinquit debet magis puniri. Et hanc partem tenet glo. xxi. q. i. c. relatio. et forte christus in iudicio tenebit.

¶ Quis potest dispensare vt quis hebeat plura beneficia legitima causa interueniente: Respondetur quod in pluribus simplicibus vel in vno curato et alio simplici potest tempus dispensare vt in diuers ecclesiis habeat. Sed in vna ecclesia potest si sunt simpliciam: secundum glo. extra de concels. praeben. c.litteras vestras quod est quando beneficia sunt difformia. In duobus aut conformi bus non potest vt quis habeat canonicatum et canoni catum. In personatibus vero vel dignitatibus autem officiis perpetuis quocumque nomine censeantur non potest nisi papa dispensare. vt patet in i scilicet in eadem ecclesia vel diuersis.

¶ Utrum fructus beneficii vacantis sint seruandi successori: Respondetur quod sic. vel in vtilitatem ecclesie expendendi: alias contrafacientes si sunt capitula: conuentus: collegia vel singulares persone in cathedralibus ecclesiis et regularibus vel collegiatis sunt suspensi ipso facto ab officio et beneficio doneo plene restituerint quicquid perceperunt non obstantibus priuilegiis vel consuetudinibus vel statutis etiam iuramento sedis apostolice auctoritae firmatis. extra de electione c. quia sepe. li. vi. Similiter praelati qui bona ecclesiarum dignitatum: prioratuum et personatuum vacantium sibi subiecta rum occupant nisi speciali priuilegio vel consuetudine praescripta vel aliqua rationabili causa hoc faciunt episcopi et superiores sunt suspensi ab ingressum ecclesie et alii ab officiis et beneficiis. Unde canonici et alii beneficiati clerici qui diuins officiis non intersunt non possunt percipere quo tidianas distributiones: nec valet consuetudo i contrari um alias non faciunt eas suas et tenentur ad restitutio nem nisi excuset eos infirmitas vel inusta et rationabilis corporis necesitas aut euidens ecclesie vtilitas: extra de cle. non resi. c. i. li. vl.

¶ Quid de iniuste possidentibus eo beneficia ecclesiastica: Respondetur quod resignare tenentur in manu illius qui potest accipere resignatione: vel si esset in articulo mortis alicui alteri recipienti nomine illius cui est facienda: secundum Inno. Et etiam tenetur fructus perceptos restituere. extra de renum. c. post transitionem. Et dicit archi. quod si aliquis minus canonice obtinet beneficium scilicet simoniace vel per fraudem aut surreptionem aliquam in perpetuum non praescribit. extra de cle. ex. mi. c. postulasti. dicit tamen Hostien. quod vite necessaria stricte poterit retinere de consilio confessoris: ita quod solum non egeat alios fructus in vtilitatem ecclesie conuertat: alias non potest absolui nisi obtineat dispensationem ab eo qui potest. nec in foro anime tenentur ei subditi obedire vel soluere aliquid quando sciunt pro certo quia soluendo non liberantur. Plures enim nec soluere nec ligare possunt. Unde cleri cus beneficiatus conuertens redditus beneficii in vsus inhonestos tenetur restituere secundum Panor. extra de praeben. c. cum secundum. et restituit ecclesie: si habet de patrimonio vel aliunde: quia de altari debet viuere: non luxuriari