Dicere vel dictio

DIcere del dictio Adico dicis solet capi tripliciter secundum Guill. super i. dist. xxxi. Uno modo pro operatione vitali intellectus siue actiua siue passiua. Actiua qua verbum produ cit actiue intelligens. Passiua qua verbum exit productum. Unde isto modo capiendo solius in tellectus est dicere actiue. Et solius verbi est dici passiue. De quo in Psalmus Ipse dixit et facta sunt Ubi Augustinus exponit id est verbum sibi coequale genuit in quo cuncta disposuit. De hoc dicere vide plura vbi de Uerbo. Secundo modo dictio capitur pro quocumque verbo exterius prolato siue sit complexum siue incomplexum. Et sic solet sepius capi in Biblia etc. vbi legitur Hec dicit dominus Tertio modo capitur vt opponitur contra complexum vt sit dictio que non habet sensum veritatis aut falsitatis formaliter sed solum virtualiter. Sicut est illud i. Peri her. vbi Aristo. orationem diffinit Oratio est vox significatiua cuius partium aliquod significatiuum est vt dictio non vt affirmatio. Exemplum de quocumque termino propositionis.

¶ Nota autem quod in animalibus ista tria se habent per ordinem scilicet Uox et dictio et in terpretatio. Ut trahi potest ex commento Boecii. lib. Peri herm. Nam vox est sonus ab ore animalis prolatus. Sed dictio addit super hoc quandam articulationem. Unde boues licet habeant vocem non tamen dicuntnec habent dictionem: quia non habent vocem articulatam. Denique interpraetatio addit super dictionem declarationem. Unde multe sunt dictiones nibil significantes. sicut busfte bafter. Interpretatio vero declaratiua est Hec Guill. Scotist.

¶ Utrum ea que dicuntur de deo ex tempore dicantur per se an per accidens. Ad hanc questionem Magister in i. dist. xxx. dicit sic. Ea que ex tepore de deo dicuntur eique temporaliter conueniunt sine sui mutatione et relatiue dicuntur secundum accidens. non quod accidit deo: sed quod accidit creaturis vt creato: dominus datum vel donatum refugium et huiusmodi. Unde Augustinus v. de trinitate dicit. Terte vt dominus hominis eset ex tempore accidit deo. Sed in oppositum idem Augustinus v. de trinita. dicit. Quod nil secundum accidens dicitur de deo. Respondetur ergo secundu Rich. e. di. xxx. primi. q. ii siml Bonauen. Quod aliqua dici per accidens de deo potest intelligi pluribus modis.

¶ Uno modo tanquam accidentia deo inherentia. Et sic nullo modo potest dici de deo aliquid per accidens. Neque ab eterno neque ex tem pore. Sic enim accidens dicitur contra substantiam. sed quicquid est in deo est substantia diuina. et nullum accidens potest cadere in deum. vii. Metaph. ergo dicit Aug. supra. quod nibil secundum accidens dicitur de deo. alias mutaretur. Secundo modo aliqua dicuntur de deo sicut accidentia non in deo sed in creatura existentia licet referendo ad deum. vt dominus creator etc. sicut Magister dicit supr

¶ Tertio modo dicuntur aliqua de deo taquam Contingentia. Et sic per accidens capiedo per oppo situm ad necessarium prout illud dicitur accidere quod non necessario inest: sicut mundum esse a deo factum et uiusmodi. Et sic plura dicuntur de deo secundum accidens vel per accidens. Deus enim quicquid facit. voluntarie facit et non de necessitate ergo etc

¶ Quarto modo aliqua di cuntur deo per accidens tanquam per aliud extrinsecum in natura vel essentia. Et sic per accidens dicitur per op positum ad per se. sicut cum dicitur. quod paries disgregatis visum. Hoc enim non facit paries per se sed per aliud in natura scilicet per albedinem. Similiter cum dicitur aliquid de superiori per inferius tunc dicitur per accidens puta Animal esse hominem. vel figuram habere tres angulos quoniam posterius accidit priori. Et sic de deo dicuntur aliqua per accidens quia non per se sed per aliud scilicet in assumpta natura. puta ratione humani¬ tatis. dicendo. Deus est passus mortuus et huiusmodi Sed de deo in se vel in propria natura nil potest dici per accidens secundum rem cum in deo realiter non sit aliquid rius et posterius. Sed tantum secundum intelligendi modum. Cui bene correspondet ordo ex natura rei etc.

¶ Ad hec plura vide vbi de Relatioe scilicet Creature ad deum et econuerso. §. xiii. et se.

DIcere in deo tripliciter accipitur secundum Scotorelis. Et Guill. dist. xxxii. primi lib. Uno modo Essentialiter. Et sic idem est quod intelligere. Unde Ansel. Monol. lxiii. c. Dicere nil aliud est summo spiritui nisi cogitando intueri. Et sic tam pater quam filius et spiritus sanctus dicunt verbum id est intelligunt. Secundo modo pure notionaliter. Et sic idem est quod generare quod soli patri conuenit. Tertio modo partim essentialiter et partim notionaliter. Et sic idem est quod exprimere vel representare et declarare verbi gignitionem. Quia dicere: respectum origis includit qui est actus notionalis. Includit etiam respectum decla ratiui qui est essentialis. vide vbi de Uerbo. §. xxiiii.