Reptilia

Reptilia del repentia. primo. De his queritur Qualia sunt egenera reptilium animalium: Notandum quod sicut dicit Petrus commestor. Deus ex bonitate sua fecit homini ad vtilitatem: sicut iumenta in adiutorium quasi iuuamina. ita reptilia in exercitium. Unde siquando nocent homini per suos morsus. hoc pro peccato est.

¶ Reptilium autem idem Petrus tria ponit genera. videlicet serpentia. repentia. trahentia. Nam serpentia quedam dicuntur quia serpunt quasi se rapiunt vi costarum suarum. vt sunt colubri. Item repentia sunt que repunt pedibus. quia licet habent pedes tantum breues vt lacerte vel botrace. Item trahentia dicuntur vermes qui se ore trahunt. et sic repunt Aliqua etiam a lis volant.

¶ Unde primo de serpentibus in communi Notandum secundum Isido. lib. xii. serpens dicitur quia occultis accessibus serpit nec apertis passibus sed squamarum repit minutissimis nisibus. Et dicuntur reptilia quia ventre et pectore reptant. Ea autem que quatuor pedibus vtuntur vt lacerte et stelliones non serpentes sed reptilia nomi¬ natur proprius. Item Anguio est vocabulum inquit idem) omnium serpentium generi. eo quod angulosus sit et torqueri potest. nec est rectus incedendo sed tortuose. Secundum Aristotelem lib. de animo libus: et Plinium lib. xi. Serpentium catulis si quis eruat oculos renascuntur: sicut et hirundinum pullis: ac visus reuertetur. Caude quoque serpentium et lacertorum renascuntur amputate. Serpentes magni squamas habent duras. quia natura earum est sicut natura ossium. Dentes eorum acuti sunt diuersi coniuncti pectinanter sicut serra. Nullum genus serpentum habet pedes: sicut nec vllum genus piscium. Costas habent multas equales numero dierum mensis. scilicet triginta. Linguas habent longas nigras bifurcas. id est duos habenteg aculeos. Et tanta celeritate mouet serpens linguam quod triplicem cum vnica sit videtur habere: vt dicitur lib. de natu. rerum. Unde significat detractores bilingues et linguam tertiam habentes. De quibus Eccli. xxviii. Susurro et bilinguis maledictus. lingua tertia multos commouit etc.

¶ Item de generatione: serpentium et vrita ac tibo et veneno eorum Plinius libro. x. et Isidorus supra dicunt quod serpentes oue habent. vt etiam dicit Aristoteles: et coeunt. Aliquando autem generantur de mortui hominis medulla que in spina dorsi est. Et aliquando visus est serpens capita duo habens secundum Aristote. In Ethiopia sunt serpentes habentes alas. Item ex lib. de natu. rerum. Serpentes diu viuunt. quia deposita veteri tunica: que dicitur exuuia: eo quod exuunt se. et sic senectutem deponunt: et in iuuentutem redeunt. De hoc etiam infra. In Hybernia nullus serpens nec aliud venenatum potest viuer vt dicit Plinius. sicut et certis aliis terris videmus quandoque. quinentiam vbicunque terra de hybernia allata super animal venenatu proiecta fue rit ilico moritur. Porro vt dicit Ambrosius in hexamerio. Si spiutum hominis ieiuni serpens gistauerit: moritur. sic sacro ieiunio christiani dia bolus quasi acciditur. Serpens etiam vt dicitur libro de natu. rerum. cum Plinio. si hominem morsu percusserit: post paululum ille serpens morietur. et sic penas. luit. Unde non plures quam vnum interimere potest. Sic diaholus penas luet in iudicio dihominum deceptione.

¶ Item vt ibidem dicitur Omnis serpens indifferenter carnes et herbas comedit. Et terram Genes. iii. Terram comedes. Esa. lxv. Serpenti puluis panis eius. Sic diabolus mordet carnales homines et terrenos etc. Et secundum Aristotelem ac Plinium Serpentes diligunt vinum et potant. Sic demones deglutiunt ebriosos. Item secundum praedictos. Fel serpentum est eorum venenum. Ingressurus serpens aquam deponit venena: que exiens resumit. Etsi quocunque casu amissa venena non inuenerit: caput terre frequeniter allidens moritur pre dolore. vt diciturlibro de natu. rerum. Serpens etiam dum infriguerit parum aut nil nocet: nec percutit nisi quado a lescit. Unde nocte ob frigidum rorem non adeo ledit. et venena illius plus nocent de die quam nocte. Et tot sunt venena serpentum quot genera. Eccedei mira opera.

¶ Qualia valent contra serpen § tes et venenam eorum. Nota plura. Primo Isido rus lib. xvi. dicit. Raphani semine macerato si quis manus infecerit: serpentes impune tracta bit. Uide latius vbi Herba. §. xxvi. Ad idem seciudo vt Plinius lib. xviii. dicit. Fraxini folia suco expressa ad potum et vtero imposita sunt opifera contra serpentes et morsum illius. Tertio secundum Anicen. iiii. cano. ex illis que fugant serpentes suffumigationibus sunt cornua cerui. radix lilii. pyretrum. sulphur. Sinapis quoque fugat sen pentes a semitis et eos interficit. Denique idem Auicen. ii cano. dicit. Serpentis puncture confert furfur superpositus emplastri more. Prodest etiam allium cum vino bibitu. Preterea galbanum tyriaca est venenis serpentium. Et plura alia valent de quibus scripsi variis passibus. Ex omnibus patet deus laudabilis. Ad predicta autem vel etiam dicenda possunt applicari mystica significata pro ut videbitur consideranti.

¶ Quid de astutia serpentum: de uo qua scriptura dicit Genes. iii. quod serpens erat calr lidior cunctis animantibus terre. Et etiam christus in euangelio de illius prudentia admonet nos dicens. Estote prudentes sicut serpentes etc.

¶ Nota quod sicut dicit primo Lyra ibi super Gene. iii. non est intelligendum quod serpens materialis sit prae omni bus animalibus callidior simpliciter et absolute. quia videtur maior calliditas in aliquibus. vt in vulpe. Sed hec calliditas refertur principaliter ad demonem qui in serpente apparuit primis paret tibus. Et ad serpentem non refertur nisi inquantum calliditate demonis agebatur. Sicut in simili linguaalicuius dicitur erudita inquantum prudenter mouetur ab intellectum

¶ Secundo ibidem refert opiniones plures. quae tame vt dicit non habent aliqua autoritatem ex scriptura. videlicet quod aliqui dicunt illum serpentem tentantem habuisse faciem virgineam gratiosam licet habuerit caudam serpentina. secundum quod dictat historia scholastica. vt etiam infra. §. xi. dicitur. Et quod postquam hominem tentando decepit: deus ei maledi xit. vt ibi in littera habetur di. Maledictus eris inter omnia animantia. id est super omnes bestias eromnibus horribilis facie. et nociua malignitate. Super pectus tuum gradiers

¶ Quia vt isti opinantur dicit Tertio quod serpens prius habuit pedes (inquiunt) et staturam erectam. sed propterea quod decepit hominem sunt ei pedes amoti. et sic reptando incedit. Sequitur in textu Genesis. Et terram comedes. Quia vt qidem opinantur. prius serpens fructibus vescebatur Sed tales opiniones idem Lyra improbat vt irrationabiles. Tum quia non videtur rationabile. Primo quod deus dirigeret sermonem suum ad animal brutum non intelligens. Tum secundo quia in nullo serpens peccauerat. sed solus demodo mouendo linguam eius. Tum tertio quia statura recta non competit alicui animali. sed tantummodo homini. Sed quicquid sit de his. Hoc tamenverum constat quod serpens habet certas astutias prudentie imitandas. vt hortatur christus supra.

¶ Prima quia vt Isido. dicit serpens bene dicitur sapientior cunctis animantibus terre. quia in naturalibus bonis que sunt communia irrationabilibus et nobis quadam viuacitate excellit cum totum corpus obiicit pro capite quod viuit si euaserit cum corpore saltem duorum digitorum secundum Plinium. Sic nos christiani debemus omnia eo nos ipsos pro capite nostro id est christo ponere. Secunda serpentis prudentia est. quia vt phisiologus dicit. Serpens cum senuerit se renouat abscindendo a cibo. xl. diebus et noctibus: doneo pellis eius relaxetur in eo: Tunc querit in petra scissuram angustam. et per eam trasiens senectutis pelles deponit hominem si viderit nudum pertimescit. sed in vestitum insilit. Sic christianus debet se renouare per penitentiam et ieiunium considerando scissuras vulnerum christi qui dicitur petra et veteris peccati nuditatem quam incurri mus in primis parentibus pertimescere etc.

¶ Tertia prudentia quod sicut dicunt Ambro. et Isidorus lib. xvii. Et Auicen. ii canone. Serpentes eum senuerint caligant eorum oculi: quorum cecitatem pastu feniculi repellunt. vnde cum de cauernis post hyemen egrediuntur fricant oculos suons super feniculum vt illuminetur. Sic christianus debet sibi lumen fidei et doctrine querere

¶ Quid de generibus ac speciebus serpentum. Notandum quod sicut Isido. supra dicit. Serpentum tot venena sunt quot genera: tot pernicies quot species: tot dolores quot coiores habentur. vnde de omnibus non sufficimus scribere. Sed de aliquibus saltem magis notis de quibus scriptura sacra aliquando meminit iuxta physcorum prefatorum et aliorum doctorum etiam theolo. vel perpauca breuius hic prosequemur ordine alphabetico. vt ex his laudetur deus.

¶ Amfibena est serpens habens duo capita. vnum suo loco: alterum ad caudam et vtroque fundit venena: currens nunc caput anterius. nunc posterius sequitur. De hoc Lucanus dicit. Et grauis in geminum vergens caput amphihena. Huius oculi lucent velut lucerne. Et inter serpentes primo omnium se frigori committens procedit. Et cubans oua sua sollicitus est valde et vigil de eis. Nam dum quedam pars prormit altera vigilat. Armena serpens interficiter non tantum morsu. sed visu et sibili sui auditum: et Aspis est ex serpentibus surdis. vnde Psalmus Sicut aspidis surde et obturantis aures su. quae non exaud. vocem incanta. etc. Nam vt Isid orus dicit. Cum incantatorem pati ceperit vnam aurem in terram premit alteram cauda obturat ne voces magicas audiat. Unde sic faciunt peccatores qui nolunt dei verba audireus. Aspidum genera sunt plura. Et vt glo. super Iob. xx. dicit. Aspis est paruus erpens prolixioris corporis quam vipera. Sed citius interficit quam vipera. Nam secundum Auicen. Aspidis venenum duabus vel. iii. horis. Uipere vero diebus. iii. vel. vi. interficit. hanc Lucanus somni feram vocat. quia percussos somno necat. Et con ra aspides mustele siluestris fel efficax est secundum Plinium libro. ix. Item secundum Auicen. ad aspidis morsionem iuuatiuum est emplastrum cum calte melle et oleo. Ecce deus mirabilis in huiusmodi. et

Basiliscus idem est quod regulus. et dicitur eo quod sit rex serpentium. Dicitur etiam idem et sibilus. quia solo etiam sibilo occidit audientes vnde glo. super Esa. xiiii. dicit. Regulus ipse rex ser pentium qui solo visu vel flatum absorbet volucres occiditque homines. Est quoque regulus serpens pennatus: Ideo iuxta Hieronymi translationem dicitur serpens volans. Item secundum quod dicit Ioraths Regulum si aliquod animal viderit vel eius sibium audierit hydropicum efficitur et moritur. Denique eius solus flatus secundum Solinum et Plinium extinguit herbas et frutices: necat arbores auras pestilentas facit. Et aquas ad quas bibere venit hydropicas efficit. Nec ei appropinquant serpentes et aranee vel venenifera quelibet sed fugi unt. Caput habet coronatum quasi pileo vel dia demate: media parte corporis erectus incedit ab teram partem trahens in terra. et est longitudinis palmarum. ii. Item vt dicit Amb. super Beati imma. Mirum est in basilisco quod siquod animal Basilicus prius viderit illud animal aspectu solo occidit Si autem basiliscus fuerit praeuentus hominis ispectu ipseque basiliscus morietur. vnde significat diabolum Esa. xi. In cauerna reguli qui ablactatus fuerit mittet manum suam. Lyra id est demo nes expellet homo nouiter regeneratus per batismum sicut fuit in ecclesia primitiua impletum. Istem hoc etiam mirum est quod mustela vincit basilicum: et eo viso hasiliscus fugit quem etiam muste la occidit etc.

¶ Aebemetu serpens id quod cinterit caudalis tat quousque morsibus interficit. Boa Serpens est in Calabria et Italia que sugendo lac vaccarum in immensam molem conualescit in tantum vt ceruos boues quae solidos transglutiat. Nam Boa secundum Isidorum a boum depopulatione dicitur sic boas vel boa. Nam conse. quitur greges armentorum et bubalos. et vberibus plurimum lacte irriguis se innectit et sugit. suctuque continuo vaccam interimit. Et per hoc ipsa in immensum crescit etc.

Cerastes serpens est cornutus ad similitudinem cornum arietis. quia cerasta grete cornua dicuntur. Et vt dicitur libo. de natu. rerum. ac Isido. habet Cerastes octo cornua in capite: ex quibus etiam fieri solent manubria cultellorum ad mensas regum. quia sudore produnt venenum appositum. Cerastes totum corpus arenis tegit: et cornua prominentia ostentat. quibus velut escaalliciens aues inuitatas vel animalia deuorat.

¶ Unde significat hypocritas: et praecipue antichristum qui de tribu Dan descensurus est. Ideo Genesis vlti. Dan coluber in via: cerastes in semita. quia decipiet multas animas secundum Grego. Item cu re morsus ipsius serpentis secundum Auicen. appropiatur vt semen raphani cum vino detur in potu. Coluber quasi colens vmbram dictus est. co quod latens in vmbrosis latibulis insidiatur transe. untibus. et ex insidiis mordens lingua venenum infundit. Unde et vbi supra dicitur de ipso antichristo. Fiat Dan coluber in via. Et Eccli. x. Qui dissipar sepem mordetur a colubro. Item secundum Ambro. Coluber ceruum fugit. leonem interficit. Et secundum Phi siols. Colubri exuuia. id est pellis exuta in oleo decocta mire aurium dolorem mitigat. Et sic patet. Item secundum Aristotelem. v. de animalibus. Coluber habet quattuor ordines dentium. duos in mandibula inferiori: et duos in superiori. Sic diabolus per peccatum quadrupliciter mordet. Primo in conscientia. Secundo in mortis hora. Tertio in iudicio. Quarto in inferno. Ideo dicitur Ecclesiastici xxi. Quasi a facie colubri fuge peccatum.

Duaco est serpens maximus et super omnia terre animantia secundum Plinium. et lib. de natu. re. maximi draconum inueniuntur apud tur rem Babylon vsque ad. xxv. cubitos. et amplius. Et draco est cristatus. Item secundum Hiero. et Grego. Draco idem est quod Leuiathan. qui in terra serpit. in aquis natat. in aere volat quia habalas. Unde nominatur in Esa. xxvii. tribus nomi nibus (scilicet Serpens. draco. et cetus) leuiathan Ubi dicitur. In die illa visitabit dominus in gladio suo duro super leuiatham serpentem vectem. et super leuiathan serpentem tortuosum. et occidet cetum qui est in mari. Et per quodlibet horum designatur diabolus secundum Lyram: qui dicitur vectis metaphori te. quia sicut vectis ferrum durum: rigidum et inflexibile est. sic diabolus dura captiuitate tenens quos capit dicitur etiam tortuosus propter calliditatem. et cotus propter magnitudinem potestatis. vnde dicitur draco. Denique vt dicitur libro de natu. re. quod dam genus draconis pectore super terram repit. aliud vero pedes habet. sed hoc rarius inuentur. Ubicunque moratur aerem inficit. et flatu mortisero pestem ingerit. Eius visus intolerabilis est hominibus. ita vt sola visione terreantur ad mortem. Cauda quoque siquid ligauterit occidit. Pugnat contra elephantem iugiter secundum Ambro. et Plinium. quia elephantis sanguinem frigidum bibere diligit De hoc patuit vbi Bestia. §. xii. Unde deus mirabilis est in huiusmodi operibus et laudabilis.

¶ Dracocompedes: vt habetur lide natu. re. serpentes magni sunt et potentes. § facies virgineas habentes: humanis similes. in draconum corpus desinentes. Et ibidem subditur. Credibile inquit est huius generis illum serpens tem fuisse per quem diabolus Euam decepit. quia sicut dicit Beda. virgineum vultum habuit. Huic etiam diabolus se applicans vt consimili forma mulierem alliceret faciem ei tantum ostendit. et reliquam partem corporis arborum foliis occultauit. Hec lib. Speculi natu. Uincen. Dipsa s est serpens de genere aspidis secundum Isi dorum. et tante exiguitatis vt sepe non videatur dum calcatur. Est tamen longus vno palmo. Cuius venenum extinguit anteque sentiatur. Quem enim pupugerit vehementer in eo sitim accendit Nec bibere cessat aquam donec corpus eius scinditur. et sic moritur pre siti. Unde alio nomine Situla vocatur. quia sitim mortiferam infert. vt dicit Helinandus lir. xi. Item ex libro de na. re. Dipsades set pentes parui sunt varietate refulgentes. adeo quod intuentes homines pulcritudine retardent miraculo stupentes. Unde per eas potest significari auaricia insatiabilis.

¶ Excedra dicitur draco multo eo rum capitum. sic dicta latine. eo quod vno capite ceso tria excrescere vel duo dicebantur fabulose. videlet quod dum Hercules vellet campita huiusmodi serpentis amputare. quibusdam amputatis alia plura statim excrescebant. Sic solent facere detractores contra bonos qui semper adiueniunt plura de tractoria verba contra eos si in vno conuincantur falsidici. Unde Hierony. in proemio Esdre contratales dicit. Licet excedra sibilet. victorque synon incendia iactet. nunquam meum iuuante christo silebit eloquium. sed et praecisa lingua balbutiet. De hac etiam vbi vdra

¶ Ipnalis serpens de genere ast idis: qui somono quos mordet interimit. et qui venenum eius bibit somno sociat mortem. Ecce deus mirabilis

¶ Leuiathan idem est quod draco. de quo supra¬

¶ Padera est serpens in Germania ad grossi tudinem brachii humani: colore in ventre aureo: et dorso virenti. vt dicitur lib. de natt. rerum. Cuius flatus etiam gladium fulgentem oricius adhibitum veneno inficit. vel virgam qua tangitur: ita quod vsque ad summum eius percurrens acsi fuamma corriperetur tetro colore exurendo inf icit.

¶ Unde et periculum tenenti manui imminet.

¶ Regulus idem est quod basiliscus. de quo supra dictum est.

¶ Rinatrix est serpens qui in quocunque fote fuexit aquam veneno inficiet.

¶ Situla idem est quod dypsas. de qua suprapatuit. vbi de Dypsadem

¶ Syrene sunt quidam serpentes in Arabia: alati: equis velociores. quarum morsu ante mors inse quitur quam dolor. Unde claret deus mirabilis in talibus etc.

¶ Tyrus est serpens vt dicitur lir de natu. rerum in partibus Hierico circa solitudines Iordanis: infestus auibus et animalibus. Oua auium cum ipsis auibus comedit. Huius carnes confecte cum quibusdam admixtis omne aliud venenum et toxicum expellunt et extinguunt. que confectio a tyro tyriaca denominatur. Sed tamencontra venenum. ipius tyri nihil valet ipsa tyriaca. licet aliorum venena expellat. Ferunt autem nonnullivt eodem libro de natu. rerum dicitur. Tyrum ante passio nem christi nullum habuisse remedium. maximeque hominibus fuisse infestum. Ipsa vero die passionis vnum ex eis infestissimum circa partes Hierusalem casu fuisse comprehensum. et ad christi latus fuisse in cruce suspensum. atque ex illo die totum illud serpentis genus accepisse virtutem contra omne venenum aliud a veneno ipsius tyri. quod dicitur tycon vel tyticon. En deus laudabilis.

¶ Tyriaca itaque est antidotum. et secundum Auicennam. v. canp. iuuans ad multa. Primo et magis proprie in venenis que sunt ex puncturis vel morsibus. vt serpentum: scorpionum. canig rabiosi. et in vene nis bibitis interficientibus. Secundo valet ad egritudines phlegmaticas et melancholicas ac febres earum. Tertio ad paralysim et ad apoplexiam et epilensiam et tremore. et proprie ad lepram. Quar to ad confortandum cor et delendum pulsum cordis. ad acuendum etiam sensus: et alleuiandum anhelitum et retinendum fluxum sanguinis. et frang. dum lapidem in vesica. Et plura alia vt ibidem ponit Auicenna.

¶ Sed nota secundum expartos quod tyriaca aliquando non est bona. sed admixtione vel alio modo corrupta. Probatur praesertim per hoc quod filum vnctum ipsa circundetur ardenti candele. si extinguit ignem luminis bona tyriaca est. alias si vidicet comburitur non valet etc.

¶ Uipera secundum Ambro. omni genere serpentium est astutior. Aliqui dicunt idem esse. scilicet quod tyrus dicitur. quia equalem virtutem habet tyriaca siue ex tyro siue ex vipera confecta Et secundum Isido. Uipera dicitur eo quod vi pariat. Harum viperarum communiter caude sunt curte. Oculi putantur quasi ceci. vnde et dicuntur ceci serpentes. De istis scribitur in euangelio. quod Ioannes baptista dixit phariseis. Genimina viperarum quis vobis demonstrabit fugere a ventura ira. Lyra dicit. quod ideo dicuntur progenies viperarum: quia venenum erroris et viciorum a suis progenitoribus tra xerant: sicut et vipere. Nam et secundum Plinium lir. x. Mas vipere coeundo femine in os caput mitu¬s tit. quod illa dentibus praescindit. et sic concipit. Catuli autem in ventre matris non expectantes nature maturitatem: corrosis matris lateribus cum cius interitu inde erumpunt. Et ita fit vt parens vterque pereat. et catuli venenati nascantur. De vipera tactum est etiam vbi Aspis.

¶ Ira vel Nrus serpens epucerrimus anguium in orbeterrarum. vt dicitur lib. de natu. rerum. cum Plinio. Et dicitur idem esse quod Excedra. de qua supra dictum est. Uel est eiusdem generis. Item secundum Phisiols. hydrus in Nilo qui et fluit de paradiso habitat. minutior valde croco drillo. Et cum videt hydrus dormientem in litore aperto ore crocodrillum: tunc inuoluit se luto quo facilius possit illabi faucibus illius. et insiliens. in os illius crocodrillus transglutit hydrum viuum. qui dilanians omnia viscera illius ab eo exit illesus

¶ Unde significat christum resurgentem ex inferno: inuolutum humano corpore luteo. qui sic peremit diabolum.

¶ Acptilia.

¶ Iide¬r licet de repentibus et genere lacertolrum.

¶ Qualia genera et proprieta tes habeant. N Notandum secundum Isidorum. quod lacertus est genus reptilis sic vocatus. eo quod habet lacertos. id est brachia. et quattuor pedibus innititur. Genera vero lacertorum sunt plura. vtputa Botracha grece: que rana dicitur latine. Salamandra. Saura. et Stellio. De singulis itaque horum genera. saltem de aliquibus eorum speciebus vsitatis pro sequemur hic alphabetice.

¶ Borax et Bufo eiusdem generis bufonie est Boratr. quod animal venenosum habet in fronte lapidem preciosum sui nominis. vt dicitur lib. de na. rerum. Qui lapis quando bufoni viuo et ad huc palpitanti extrahitur: tunc apparet in tali lapide quasi oculus insistens. Sed si mortuo illo extrahitur: tunc eius veneni malicia oculus extinguitur in tali lapide. et lapis iste viciatur. Lapis autem iste de bufone exceptus Borax appellatur. de quo vide vbi Lapis. §. viii. Et hoc genus bufonis quod precipue lapidem in fronte nutrit in hispanie partibus habitat. Item bufo nocte ambulat magis per vias hominum tritas vestigiis. humida loca inhabitat. odit solis claritatem. Fertur habere cor in gutture. vnde non faciliter occiditur nisi gutture per medium transfigatur. Terram in mensura comedit quantam anteriori pedeconcludit. Timet enim ne terra sibi pro cibo deficiat. cum se eleuans videt quantum tanta statura potest terra esse. et sic credit paruam. Item bufoni ruta herba ad mortem contraria est. pugnat cum aranea et lacerta et serpente. lesus a plantagine medelam accipit. saluia libenter vescitur quam et aliquando inficit. ideo ruta cingi debet saluie platatio.

¶ Cameleon seu Gamaleon. de hoc vbi Bestia §. vi. Ponitur enim etiam pro lacertis. quia habet faciemm quasi lacerte secundum Isido. Et ponitur Bestiarum in genere. Et pro salamandra et stellione.

¶ Lacerta accipiendo genus pro specie est animal quadrupes secundum Aristo. et Plinium. ac librum de natu. re. caudam habens serpenti consimilem. linguam bifidam et pilosam. pedibus graditur. Cum serpentibus aliquando pugnant lacerte et vulnerate ictibus serpentium. praecipue herba dipta no se refouent. Lacerta quoque in vino pota ipsa morsus suos sanat. Sunt autem in India magnelacerte numero pedum. xxiiii. co lore fulgenti: et huiusmodi vidi. Auicena. ii cano. dicit. quod sanguis lacerte confortat visum. et stercus eius albugini confert oculi et pruritui. et visum acuit. Item Glo. super Leuit. xi. dicit. Lacerta immundum animal secundum le gem in sepulcris habitat. inconstantiam significat vite. Hec ibi. Talis autem significatio maxime claret in cameleone lacertini generis: qui colorem mutat etc.

Rana vt Strabus super Exo. dicit. habet tria genera praecipue. Unum fluuiale et vocale et alterum minutum quod Calamitum dicitur. quod si in os canis latrantis proiiciatur: statim ommutescit. Tertium est maximum quod rubetum dicitur pessimum et venenosum. quod vulgo Crassantiu dicitur. ex libo. de natu. re. et Isido. Rana loquax est et vocibus importuna. Eius propria vox est coax. Est et rana viridis et paruula que arbores ascendit. et inter folia requiescit. que canes facit ommutescere dum in ora eorum proiicitur. Hec rana pluuias presentiens fortiter clamat: alas tacet

¶ Item relatu fidedigno probatum accepi quod ranarum coaxatio importune infesta reprimitur sic. Recipe ligna auellane: que decortica et expolia: ac aliquantulum contunde. et oleo de oliua immerge. vt sic contusa plus imbibant de oleo. Tandem in fasciculis alliga: trina vel plura in vno fasciculo. et pone in stagnum vbi rane coaxant: figendo in stagnifundo iuxta litora: locis certis a se inuitem distantibus. Et sic ranarum nimius clamor silebit.

¶ Rubeta siue rubetum est venenosum rane genus. quod vulgo Crassantium dicitur: vt ait etiam Plinius lib. xxv. Idem dicit quod contra ranam potam artemesia prodest. Et lib. xxxii. Rubete inquit dicte sunt quia in vepribus viuunt tantum. et prealiis grandissime geminis velut cornibus plene veneficiorum. Mirum enim dicitur quod ossiculo etu quod est in dextero latere in aquam feruentem iniecto refrigerari fertur vas. nec postea feruere. canum impetus eo cohiberi. Amorem et iurgia in po¬ tione addito concitari a venefitis. et plura huiusi modi.

Salamandra secundum Isidorum sic eo dicta est. eo quod contra incendia valeat. Nam sola animalium viuit in mediis flammis sine dolore et consumptione. nec solum non vritur: sed et extinguit incendium vel ignem tactum non alio modo quam glacies: vt dicit Plinius libro. x. Item lib. de natu. re. Salamandram inquit non nulli Cameleon tem. id est leonem terre vocant. Est animal quadrupes faciem habens lacerte. Uel vt dicit Aristoteles faciem habet inter faciem porci et simie: licet fi gure quodammodo lacerte. et est quasi animal stellatum vt dicit Plinius. et caudam habet curtam Profert etiam quandam lanam pallidam de qua comtexte zone comburi non possunt. Et est timorosu quia parum habet de sanguine et calore deo bono ordinante. ne multum auderet nocere. Cuius inter omnia venenata maxima vis est. Cetera enium singulos feriunt. hoc plurimos pariter interimit. Nam si arbori irrepserit: omnia illius poma vt neno inficit. et eos qui ederit occidit. Uel si in puteum cadat eius venenum potantes ex illo occidit. Panis etiam coctus lignis a salamam dra contactis interficit secundum Plinium. lib. xxix. et li. xi. Apriquandoque in montibus Sicilie et in Pamphilia salamandram deuorant. Et qui de tali apro ederint moriuntur. nec percipitur in odore vel sapore etc. In salamandra etiam non est masculinum vel femine um genus sed omnes gignunt oua et ex eis fetus etc.

¶ Saura est idem quod lacertus. qui quando sel nescit excecantur oculi eius. et intrat in foramen parietis aspiciens contra orientem. et ortum solis intendens illuminatur secundum Isidorum.

Stellio ideo dicitur. quia ad ¤ modum stellarum depictus est lucentibus guttis de quo Auicenna. ii canone dicit quod habet stellio lono gam caudam: et caput paruum. Et non est lacertus. quia caput et corpus eius ab illo sunt diuersa. Sed fortasse inquit proximus est ci in natura Dicit autem Glo. super libro Prouerbi. xxx. c. Stellio manibus nititur. Ideo quia alas non habet. atque Radulphus super Leuiti. xi. Stellio et lacerta inquit sunt animalia infirma maliciosa tamen et reptilia venenata. Ex lib. de natu. rerum. Stellionis venenum mortiferum est. contra quod remedium fit ex tritis carnibus scorpionis. Nam stellio scorpioni maxime contrariatur. seque inuicem odio naturali insequuntur. Sed quia stellio maior est ac validior: hunc miro modo scorpio timm. ita vt eo viso sudore frigido perfundatur. Item fel stcellio nis si teratur in aqua mustelas congregare dicitur occulto quodam instinctu. Sanguis eius valet albugini oculorum. similiter stereus eius sicut et lacerti. Item Plinius libro. xi. dicit. quod stelliones quodammodo habent naturam cameleonum rore tantum viucentta Pariuntur autem vndeni. quorum detem deuorantu ab ipsis parentibus. vnus relinquitur qui se ipsius matris clunibus imponendo tutus et a caudaet a morsu loco fiat. atque hunc esse reliquorum vlto rem qui postremo genitores superne coficiat

¶ Aptilia. Ili. quo ad genera vermium: tam repentium quam volantium.

¶ Notandum quod sicut dicitur libo. de natu. rerum. licet vniuersi vermes generaliter appellentur nomine vermis quorum multa sunt genera. Ex quibus vt etiam dicit Aristotis quedam dicuntur anulosa et rugosa. quoniam eorum corpora quasi per quosdam anulos videntur formata. et rugationes habent in corpore. que secundum Plinium dicuntur insecta. Quedam autem dicuntur volantia vt apes. Quedam gradientia vt formice. Quedam rependo se trahentia. vt lumbrici. Uerumtamen spe cialiter et magis proprie appellantur vermes illa genera que de pura terra sine commixtione seminis generantur. Ideo christus per Psal. dicit. Ego aute sum vermis et non homo etc. Unde restat iam de vermibus prosequi.

¶ Apes dicte sunt secundum Isidorum et Cassiodorum super praesal. cxvii. quia sine pedibus nascuntur. ab a quod est sine et pes. sed postmodum pedes et alas accipiunt. Uel apes dicuntur: eo quod so pedibus inuicem alligent. Et vt Ambro. dicit. Apes nullo concubitu miscentur. nec libidine resoluuntur nec partus doloribus quatiuntur. sed integritatem corporis virginalem seruantes: subito maximum filiorum examen emittunt

¶ Si obiicitur quod Aristote les dicit apes adinuicem commire: et sic generari. sic quod reges apum generantur ex regibus et alie ex aliis. aut forte omnes ex regibus. videlicet quod vnus rex sit in examine qui solus est mas et comit tanquam mas et dux cum ceteris sui ducatus feminabus. sicut est de gallo et gallinis et aliis.

¶ Respondetur quod sicut dicit Plinius. li. xi. quod licet de his magna sit inter erum ditos disceptatio. tamen harum inqui scilicet apum corntus nunquam est visus. Ideoque magis ego iudico credendum Ambrosio. vtpote qui a spiritu sancto vi detur locutus: non sic Aristoteles paganus. Uel potest dici quod forte Aristoteles intellexit ea que scri sit de apibus alterius generis: que sunt in partibus illis. et non omnibus generibus: praesertim quae sunt in partibus nostris.

¶ Unde apisis significat christum genitum ex virgine sine doiore. Pretea apes in scriptura aliquando significant malos. Unde christus dicit Psal. supra. Circumdederunt me scilicet iudei. sicut apes. scilicet pungentes aculeis verborum et exarserunt etc. Aliquando significant bonos qui faciunt mel. id est dulcem fructum bonorum operum. Unde Eccli. xi. Breuis in volatilibus apis. et initium hahet dulcoris fructus eius. q. dicit secundum Lyram. Licet apis sit corporis parui respectu milui: tamen dul¬ tiorem fructum facit. Ut autem dicitur libo de natu. re Apes senes dulcius mellificant quam iuniores quia experientiam habent.

¶ Item secundum Ambro. et Aris. apes regem sibi ordinat: qui praestat magnitudine corporis et specie et mansuetudine. Rex enim ipse sine aculeo est. et si habeat aculeum non vtitur eo ad vindicandum. Quod si aliqua apis offenderit regem proprio aculeo seipsam coram rege ferit. En penitentie significatio. Apes etiam diligunt regem et de fendunt. ita quod perire pro eo pulcrum putant. Sic christianus debet pro christo rege mori. Reges etiam non exeunt aluearia nisi cum omnibus apibus. Siamittatur apicula querit eam rex donec inueniat. Si rector deficit moriuntur. Si fatigatur vel si ceciderit apes subito ipsum sustentant volatu: et erigunt Domus in quibus reges manent non sunt nisi ien fine. Sunt autem duorum modorum rectores. Unus rubeus qui et melior est. alter niger. Cum apes sunt in labore. rex ipse operam circuit intus: exhortanti similis. vt dicit Plinius li. xi. Cirta eundem satellites et lictores sunt assidui et custodes. et otiosas percutiunt et occidunt aliquando ac eiiciunt. Unde et patres debent castigare filios ociosos etc. Ex qui bus patet dei bonitas mirabilis.

¶ Insuper alia sunt mira a deo indita apibus. Primo quod apes parui corporis vel breues. et in rotunditatem compactiles sunt meliores quam longe: vt dicit Aristo. et Plinius. quo significatur humilitas. Secundo quod apes si oleo perfundantur necantur. sed si his acetum superfundat reuiuiscunt: vt dicit Ambrosis. quo significatur quod christiana anima mollicia delectabilium carnalium moritur peccato. sed asperitate penitentie reuiuiscit. Tertio quod apes sollicite sunt ad diuersa opera. nec ociantur sed persequuntur eas que ociose sunt de melle comedentes secundum Amb. et Arist. Nam alie victui querendo inuigilant. alie castra custodiunt. alie imbres futuros explorant. alie florum rores adducunt. et alie aquam. Alie ceram faciunt et alie mellificant etc. Nec vlla insidiatur alte rius laboribus rapere quicquam. Sic deberet christia nus etc. Tamen apes reges habent et praelia mouent et pugnant contra exteros. praesertim volentibus mel extrahere. Hec sufficiant.

¶ De apum melle et ceravide vbi Mel etc.

¶ Aranea nominatur quasi aeris. vel aure vermis: que longa fila deducit ex visce ribus. in arce sustinens suspendium. Nec desinit ab huiusmodi labore donec se euiscerando in fila prorsus euacuata deficiat morte. Et hec facit vt per telam capiat muscas et huiusmodi. Nam secundum predictos physicos artificiose texit telam pre ceteris animalibus ad similitudinem retis ordinatam. Ponit sedem suam in medio eius figure retis velut in centro superficiei circularis: vt indemuscarum illa quaeationes in omni retis sui parte percipiat. et incidentes inuoluit in textura. et fert ad suum locum. Et quando patitur famen humiditatem illius musce vel alterius vermia capti sugit. Eiusque vita non est nisi in humiditate illa vel suctu illius Cum autem esurit reuert titur ad venandum. Siquid autem in telam sic inciderit vt tela rumpatur prius reparat rupturam tele: et postea iterum per ea renatur Sereno autem non texunt aranee sed nubilo frequenter texunt. Unde de hypocrita scriptura dicit Iob. viii. quod sicut tela aranearum fiducia eius. et Psallxxix. glos. dicit. Aranea texit inanes telas vt dolo copiat muscas. Sic inquit nos studemus inanibus occupationibus mundanis. ideo dicitur quod anni nostrisicut aranea meditantur etc. Item tumorem ex aranee mor su prouenientem sedat emplastrum de muscis factum superpositum. et tela aranee posita super vulnera stringit fluxum sanguinis. vt dicit Auicen. ii cano.

Bombex qui et lanificus appellatur. vt dicit Phisioli. Et lib. de natu. re. vermis est faciens sericum filosum ex propriis visceribus aranearum modo. et est longus maculosus sparsim: colore albus: multorum pedum. Arboris mori foliis vescitur. qui cibus mediantibus suis visceribus in lanam vertitur: in qua sepelit se ad hoc vt renascatur completus. Lane sue fusos in ramusculis bombices faciunt. et in circumitu sui operantur. ita vt perfectis fusis vndique in opere suo includantur. sicut faciunt eruce in arbore telas. Post hoc exitum sibi faciunt in summitate fusorum. egrediem tes natura mirabili mutati a forma priori adeo vt prius vermes repentes: iam innumeris pedibus post exitum appareant: habentes alas: vt iam apt sint ad volandum. Huius lana serica duos tantum colores naturaliter in verme suscipit. scilicet album est croceum. qui niuei candoris per ablutione efficitur. et postea artificiali tictura alio colore inficitur. Porro sericum combustum putrida vulnera mundat et confortat. Etsi cum sale comburatur rubiginem denti um curat. Unde patet deus mirabilis etc. Item hyeme in puluerali semine seruantur. in vere animantur procreate

¶ Bruchus vt dicit Radulfus super Leuitico. et Glo. super Iolul si icet est vermis modicus fului coloris: qui antequam habeat alas vocatur fetus locuste. Deinde cum incipit parum volare dicitur athela pus. Cum vero pleniter volat dicitur locusta. Est autem bruchus multo grauior quam locusta vel athelabus. quia plus ledit. Nam iacens in vno loco olera herbas ac frondes arborum radicitus de pascit. nullumque remedium est in loco vbi bruchorum multitudo cocurrit.

Ceruus volans vt dicitur libro de natu. re. experimentator hunc vocat cabronem. Habet cornua grandia. bisulca dentata quasi forpicibus in cacumine cum libuerit ad pungendum coeuntibus. Et sub alis grossioribus habet alias a las tenues sicut bruchus. Circa vesperam potiss me volat. et volando strepitum facit. eius caput amputatum viuit sine corpore.

¶ Cicada est vermis in domibus habitans circa loca igne calida. Habent autem cicade in pectore quoddam aculeatum linguarum simile quo rorcem lam bunt. ipsum vero pectus fistulosum quo canut. sed tantum mares canunt: femine silent. Et secundum Amb. dulcis cicadarum cantilena est in gutture. quo puriporem aerem attrahunt eo clarior.

¶ Cicendela est vermis de genere scarabrorum inter noctis tenebras luceo vt scintilla

¶ ulex ab aculeo dicitur. habuet enim in ore fistulam ad modum stimuli quo perfo rat hominis corium vel carnem vt sanguinem bibat illius vel alterius animalis. Culex acida petit. ad dulcia non aduolat. lucem diligit etc.

¶ Contraculices vt dicit Ambrosis. et Plinius. li. xxxii. valent vt hominem non tangant si absinthium cum oleocoquat et eo se homo perungat. Absinthio quoque ex aceto peruncto culices abiguntur. eiusque fumo si vratur. Ad idem secundum Auicen. aspergatur domus ex decoctione radicis lupinorum. aut ex decoctione nigelle aut absinthii: aut rute. et culices ac cimice repeclluntur. Similiter sugantur et de hortis vel arbustulis. vel necantur galbano accenso: aut sulphure vel fumo accensi lupini. id est herbe que sic vocatur. quia lupos intrantes terrent eius follicum li sonitu seminum suorum

¶ Cynomia est musca canina. a cynos grece id est cane. Et cynomia est canum ipsorum auribus importuna. quia nisi excutiatur vsque ad sanguinem vulne rat. etsit excutitur importune reuolat. Unde glosuper Exo. dicit quod cynomia plagauit deus egrstum: ad significandum caninos mores eorum calumniando israel.

¶ Eruca est vermis longus multis pedibus colore varius. qui olera et arborum folia et similia depascitur. De quo scribitur Ioelis. i. vbi de Brucho supra. Dicitur autem libro. de natura rerum quod eruca inficit hominis carnem. et circa septembrem mutat colorem et formam. vt que prius pedibus repebat alis conceptis volet. et postquam in sunmitatibus arborum instar bombacis cotexta relinquit sequenti estate vermibus coalescunt. Et secundum Plinium hoc malum oritur tempore humido et lento. patet eodem lib. xvii.

¶ Contra erucas vt Pallat dius lib. ii dicit aliqui squillam alio nomine dictam copam murinam: quia mures interficit in horto circum serere dicunt valere. Aliqui etiam fluuiales cancros intra hortum plurimos et plurimis socis affigunt. vt mortuorum cancrorum fetore eruce fugiant. Et huiusmodi plura dicit que pertranseo.

¶ Formica quasi forans micas i farris dicitur. Et est animal mire prouidentie sibi. Hec sola inter animalia senio fortificatur et cre scit. vt habetur libro de natu. rerum. Sola etiam efferunt mortuos suos et sepeliunt. Pon dera quoque sibi equalia in quantitate vel maiora ferunt. et in posterum sibi prouident. Ideo scribitur

¶ Prouer. vi. Uade ad formicam opiger et disce sapientiam: que parat estate cibum. scilicet pro hyeme

¶ Nota itaque prudentiam miram formice a deo indita secundum Isidorum Plinium Aristotelem Phisiolis. et alios. Primo quia preparat in messe vel estate pro hyeme. Sic christianus debet nunc in vita praeparare in futurum. Secundo quia formice exeuntes de spelunca sua ambulant ordinate. querentes erga na vna via non sparsim: licet regem non habeant. E. cum aliqua illarum spicam inuenerit: ex odore intelligit vtrum sit tritici boni vel hordei. et triticum eligit non hordeum. Sic christianus debet e ligere maiora bona scilicet celestia. quam minora. id est terrestria. Tertio quia formice non rapiunt a seipsis mutuo grana que portant: etiam dum obuiant iste illis si sed singule vadunt querere per eadem vestigia donec inueniant et deferant. Et maxime operantur noctiu in plenilunio. et cessant interlunio. Sic christiani debent iusticiam et plene perfectionis opera sectari. Quarto quia vt grana melius conseruent abrodunt: ne rursum in frugem exeant a terra. Etsi fuerin imbre madefacta proferunt ad solem vt desiccentur Sic christiani debent sua bona opera precauere a futuris. peccatis mortificantibus illa terrenis vel huiusmodi.

¶ Contra formicas secundum Aristotelem et Palladium ac librum de natu. re. recipe origanum a greste et sulphur et contere in pulueres et asperge super foramina earum vel mansiones. aut fumiga et effugiunt.

¶ Formicoleon idem est quod Myrmicoleon. de quo dicitur in Glo. super Iob. et libo. de na. rerum ac Isido. quod est vermis de genere formicarum. sed multo maior. et dicitur Formicoleon quasi formi carum leo. quia formicas interficit frumenta gestantes. qui dum adhuc paruus est pacem simu lat. sed cum viribus fortificatur: maiorum formicarum turbam comitatur. minoribus insidiatur. et ea que ille sihei parauerunt diripit etc. Sic faciunt tyranni. Fuci qui ab Aristotele dicuntur fis ines videde his vbi Uespa.

¶ Locusta dicitur secundum Strabum quasi longa hasta. quia longa habet crura retro veluti hasta. Deus enim suauis vniuersis creatu ris vt habeant huiusmodi animalia pedes possteriores longos vt eleuentur cito a terra cum volare voluerint: vt tangit etiam hanc causam Aristoteles. Hinc et Glo. super Iob. xxxix. dicit. Locuste cum se in aerem attollere conantur primum se cruribus impellentes subleuant. et postmodum alis volant. Item dicitur lib. de natu. rerum quod locuste a vento australi generantur. septentrionali et aquilo nari moriuntur. mutuo se comedunt. quia minores comeduntur a maioribus. Infirmitatis reme dium habent folia lauri que abrodunt. Denique et secundum Ambro. locuste foliis oliue abrosis se liberant ab egritudine.

¶ Item de locusta et Athela. bo et Brucho tactum est vbi Bruchus. Ad idem vbi Mel. §. v. vide. Et vbi Auis. §. xii. de athaco Item Palladius libr i. dicit. Locustas pelli ama ri lupini: aut agrestis cucumeris aqua decocta si murie mixta fundatur et huiusmodi remediis. de lupno quid sit patet vbi Culex. Item Plinius lir. xxx. dicit quod locustarum pedes cum sepo hircino triti lepras sanant. En deus bonus Lumbricus est vermis intestinorum. sic dictus quasi lubricus quoniam labitur. vel eo quod in lumbis sit. Nascuntur enim vt dicit Hali et Plinius lib. xi. ex humoribus phlegmaticis putrescentibus in in testinis vbi nascitur calor extraneus: praesertim in pueris. ergo phlegmaticam et grossam humidita tem habentibus sunt maxime ex fructuum comestione. Aliquando vero in longitudine tricenorum pedum inueniuntur. ascenduntque ad stomachum. et cum vomitu exeunt.

¶ Multipes vermis est ex multitudine pedum vocatus. et est rubeus. qui cum tangitur rotundatur. Et vt Augustinusdicit. vidit hunc in multas partes concisum. et vnamquamque partem vixisse separatam. vt dicitur libro de natu. re.

¶ Musca habet aculeum extra. cuius natura est mollis et vacua. per hoc cibum attrahit gustat et sentit et pungit importune. strepitum facit volando secundum Aristo. pedibus posterioribus alas acuit: vt dicitur lib. de natu. rerum. anterioribus autem rostrum et caput. Lucem diligit et calorem. nec in tenebris nouit ambulare. cruorem apopetit. salsa et aspera fugit. alba maculat. et carnes cesas si tetigerit vermescere facit. Ex corruptone fimi generantur musce. in aqua merse si exponantur reuiuiscunt. aut si cinere condantur. Item vulgare est quod musca esuriens amarius pungit Sic princeps auarus plus rapit a pauperibus.

¶ Item secundum Plinium. lib. xxiiii. Musce necantur si locus foliorum sambuci decoctione spargatur. aut elleboro trito et cum lacte sparso. aut arsenico posito in lacte vt sugant. vel eius fumo.

¶ Papiliones florentibus maruis inundant queque stercore suo vermiculos nasci faciunt. lucernarum luminibus aduolant. apibus infesti sunt. et ceras depascuntur. Tolluntur ergo luminaribus accensis.

¶ Pediculi dicti a pedum numerositate. ex carne hominis quasi inuisibiliter generantur. sed prohibentur vsu balnei et lauacri et pannorum frequenti mutatione. aut argento viuo extincto in oleo bullito diu. atque fila lanea ex hoc oleo inticta qua quis cingit se etc. Ecce deus in omnibus laudabilis.

¶ Item secundum quod dicunt exparti melius est argentum viuum pro remedio contra pediculos extinguere in clareto oui. et fila lanea in eodem clareto intincta sibi cingere quia minus fetet quam in oleo. Et non maculat vestes sicut oleum. Item secundum Lyram pediculi similiter et pulices sercant virum pauperem qui caluniatur pauperes. vt dicitur prouerb. xxviii. Propter quod vulgariter dicitur quod morsus macri pediculi est pessimus. Hec Lyra ibidem

¶ Pulices dicti sunt vermes nigri: eo quod in puluere nutriuntur. et de puluere calefacto ac postmodum humore corrupto procreari dicuntur. Pungunt maxime tempore estiuo et pluuiali. nocte magis quam die infestant. et in carne vestigia puncture relirquunt. Pulex diuisus in duas partes reuiuiscivt dicitur libro de natu. rerum.

¶ Contra pulices valet omni vespere corpus absi nthio fricare: vel eodem in oleo cocto perungere. Item aqua tribuli cocti domum rorare. aut aqua in qua ruta decoqui tur secundum Razi. aut coloquintida etc.

Sanguisuga est vermis aqua tilis dicta eo quod sanguinem sugat. ceno alitur. vn de locus vbi in carne vis eam suspendere luto vt sanguine liniatur. vt dicit Auicenna. Cumque plenafuerit et eam deponere volueris: pulueriza super eam parum cineris aut salis aut lane combuste et cadet: et euomit quod hausit. vt recentior esm denuo sugat. Cuius satietate nimia mortem sibi sepius ac cersit. sanguinem quoque putridum extrahit. et alium sanando seipsum occidit. Unde non est imponendum homini sano ne bonum sanguinem extrahat

¶ Item deteriores et magis nociue saunguisuge sunt illequae sunt nigre. Omis quoque sanguisuga cum vrticis et tribulis debet pungi vt venenum euomat quod hausit in bufone vel serpente.

¶ Item sangusuge sunt due filie dicentes Affer affer. vt scribir Prouer. xxx. Ideo secundum Lyram significat auariciam et luxuriam. quia nunquam satiantur hec vicia. Etsi luxuria ad horam satietur: postea acrius infiammatur.

¶ Scabrones vocantur a cabo id est caballo. eo quod equiuorum carnibus putridis vel caballis creantur. ex quibus iterum nascuntur scarabei secundum Isidorum. Et sunt muscarum genera venenatum aculeum habentia secundum Lyram. qualia misit deus ante filios israel comtra hostes Exo. xxiii. et Deutero. v ii.

¶ Contra scabrones alas cabrones salis natura cum aceto vaex secundum Plinium. li. xxxi. Scyniphes sunt vermes minuti volantes qui animalium anhelitum sequuntur et pungunt permolestiet inquietissime in oculos ruentes hominum. Et vt Glo. super Exod. dicit. In terra egypti nate sunscyniphes de limo terre ad plagandum propter signs ficandum inquietudinem illorum super filios isracl

¶ Scorpio est vermis armatus aculeo secundum Aristotelem caude longe: habens duos aculeos et vultum blandum quasi virgineum. sed in cauda vene nosum est. ac pungens ipsa cauda obliquo ictu et inflexo arcuato vulnere. Nam habet spiculum in cauda duorum aculeorum. Et secundum Glo. super Apocalis. tamocculte pungit quod non statim sentitur sed post venenum infundit. Unde bene significat insidian tes occulte proximis.

¶ Sed est mirum primo quod manus palmam hominis non feriunt scorpiones vt dicit Isido. xii. lib. Secundo quod sicut diciur libro de natu. rerum. Porcus niger si a scorpione percutitur proculdubio moritur. alteriusque colquris porcus euadit quandoque licet non semper.

¶ Contra morsum scorpionis valet statim raphanum comedere: aut succus eius et folia. Sed et ipsi scorpiones fugantur suffumigationibus raphani: simi liter suffumigatione vngule asini et sulphuris secun Razi.

¶ Item contra morsum scorpionis valet ipst scorpius impositus crudus tritus percussure. vel cinis eius bibitus in vino.

Thamur dicitur vermis Galomonis. Narratur enim quod rex Salomon volens scit re pro templi domini edificatione quomodo posset lapides altari imponendos scindere sine ferro. iuxta quod lex praecepit quesiuit experimentum in vermibus sic quod pullum strutionis vitreo vase reclusit. quem mater strutio videns et attentans habere nec poset excipere ad desertum cucurrit. et rediens vermi culum attulit. cuius sanguine vitrum illud liniuit. et fractum est. sicque fetum cripuit. Hoc videns S. lomon in incidendo lapides marmores durissimos de huiusmodi generibus nomine Thamur vsus est. Hec habentur libro de natu. rerum.

¶ Teredines sunt vermes vel Teremites: quos cese arbores gignunt. sic dicti eo quod terendo lignaconsumunt et terebrant. et mirum est cum sint tenerrimi vermes in se. Et ob hoc Dauid tenerti: mo ligni vermiculo huiusmodi comparatur. ii Regum. xxiii. vt ibidem Glo. dicit. Patet ergo deuolaudabilis.

¶ Tinea vt Grego. iiii. Mora. dicit. ac Glo. si per Osee. v. nascitur de vestimento. et vestem de qua oritur corrumpit: ac citius quam putredo consumit Sic homo velut a tinea consumitur cum de carne tentatio oritur.

¶ Contra tineam secundum Auicennam valt absinthium amarum et cortices citrini pomi. et per hec penitentia significatur. Item secundum Plinium. lib. xxvii. Tinearum genera pellit cinis cornum ceruini. et hec ob renouationem significat penitentiam

¶ Uespa vermis volans est acum lei venenosi. et de putridis asinorum cadaueribus praecipue nascitur: sicut scabrones de equis. et apede vitulis. et fuci id est maiores apes qui aliarum apum labores edunt nascuntur de mulis mortuis. Hec Isidorus. Item secundum Aristo. et Plinium vespiis senectutem exuit. apibus nocet. carnibus pro maiori parte vescitur. aut etiam quandoque fructibus dul cibus. muscas grandiores venatur. quarum corpora amputato capite aufert. Et vespe serpentem auide comedunt. quo alimento ictus mortiferos faciunt.

¶ Contra aculeos vesparum valent foliarute trita ex vino sumpta et malue. Ex his quo que tritis oleo simul peruncti non feriuntur a vespis Item secundum Auicenna. ii cano. Ex sale cum aceto. et melle atque caprarum stercore fit emplastrum ad puncturam vespe. et fugantur suffumigatione sulphuris et alliorum. In omnibus ergo deus laudabilis.

¶ E dei bonitas est laudabuis ptraosanitate et egritudine hominum iuste distributis.