Vinum

¶ Inum. Quid de Di ini origie

¶ Notandum est primo quod secundu

¶ Isi. Unu inde dictum est quia eius pots sanguinem citius replet vi sua. Dicit aut Arist. iiii. li. Topic. Uinum no aliud esse secundum Empedoclem nisi aquam putrefactam in lignis suis: puta in ligno vi tis que postea producitur in fructuscilicet in vuas: et Aibus exprimitur. Unde et Augustinus Homel. super Ioan. de conuersione aque in vinum idem senti scilicet quod aqua vitis conuertitur in vinum etc.

¶ Secundo Notandum est quod sicut Palladius libr. xi. de agricul. dicit. Ex vuis nigris vinum fit forte. ex rubeis suaue. ex albis vero plerumque mediocre.

¶ Tertio ad quaesitum dicit Amb. li. iii. Et claret etiam ex scriptura Gen. q. Noe primo post diluuium vitem plantauit que prius domini precepto pullulauit: ac bibit de vino eius et obdormi uit. Deus autem praesciuit quod vinum sobrie potatum sanitatem daret et ingenium acuendo prudentiam au geret. Immodice vero sumptum: ad vicia causas daret: Ideo ex sua bonitate creaturam dedit. sed abundantiam humano reseruauit arbitrio. Hec ille. Deus ergo laudabilis est. quia vt ait Plinius libro viii. duos liquores humanis corporibus gratissimos dedit: Intus vini. foris olei: et genere arborum ambos sumptos.

¶ Qualiter pro vinis seruandis debet fieri cella vinaria: Dicunt Plinius li. xiiii. et Palladius libro i. quod celle vinarie latus aut certe fenestras oportet obuerti in Aquilonem frigidam: obscuro proximam esse eam: procul abesse stabula et sterquilinia: ac furnos: et cisternas fetidas: et arborum radices: omniaque odoris horrendi: quoniam odor facillime transit in vina. Mystice significatur Can i. vbi dicitur. Introduxit me scilicet sponsam christi id est animam rex in cellaria sua. quod sit frigida a calore concupie praue: et a fetore peccatorum elogata

¶ Qualiter diuersificantur vina sua natura: Notandum quod vt dicit Isaac in dietis libro. iii. et Constan. in pantheg. aliique Multis modis diuersificatur.

¶ Primo pro etatis tempore Nam primo expressum dicitur mustum: quasi mixtum fecibus secundum Isidorum. Et tunc est calidum in primo gradum: et feruere incipit: tam valide se conmouendo quod nisi respirationem habeat in vase se continere non valet. Abundanter hibitum: turbat et inflat stomachum: inebrians: terribilia et nugacia facit somnia. Unde iudei dicebant apostolos musto madere quos spiritus sanctus repleuerat Act. ii Secundo vinum dum erit purum dicitur Merum. id est nulli rei admixtum. Et vniuersaliter merum est calidum et siccum. A duobus scilicet annis vsque in quartum: calidum in secundo gradu¬

¶ Tertio vinum vetus post septem annos calidum est in tertio et siccius.

¶ Secundo diuersificatur vinum in colore. Nam quedam sunt vina coloris albi. Quedam nigri. Quedam aurei. et Quedam tubei. Et ita etiam compositi coloris

¶ Inter hec nigrum grossius est et durius. ad digerendum tarde caput ascendit. fortem ebrietatem et tardam facit. Rubeum et nutribile est. sed infra nigrum. et tarde ascidit. duramque ebrietatem facit. licet minus nigro etc. Album autem subtile est et cito digestiuum caput cito ascendit Ide debilem facit ebrietatem dissoluendum citius Sed medii coloris vina mediam obtinent virtutem. praesertim valent aurei et puri coloris vel clari. quia facilius digeruntur. nec fortiter calefaciunt nec cerebrum percutiunt vnde febricitantibus conferunt.

¶ Tertio diuersificatur vt num in sapore. similiter in fortitudine et odore. Nam vi num dulce plus humiditati pertinet. pulmonem adiuuat ad mundificandum fecem ex eo sed vetrem soluit. et hydropicis nocet. Item vinum poenticum quod acerbum dicitur tardius digeritur non bonum sanguinem generat: tamen intestina comfortat. Item vinum insipidum melius est pontico et temporati us. Uinum autem salsum malum est stomacho et capiti. Item vinum nullius odoris: est illaudabilis nutrimenti Ui num autem odoris mali pessimum sanguinem facit. Denique vinum fortissimum cito caput ascendit. fumis replet multis et calidis et cito inebriat. Nis autem mollevinum neruis valde contrarium est secundum Diasco. En dicit sapientia laudabilis

¶ Preterea est vinum quoddam: quod dicu agresta vel onfacinum acerbi saporis. quia ex vua acerba et immatura exprimitur et est frigidum et siccum. valet contra estum et pro stomacho. ventris solutionem strigit. in digestionibus sbuenit. tamen pectori nocet.

¶ Item vinum acidum seu acetum infrigidat in primo gradum et desiccat in tertio diuturne tussi ex phlegmate occurrit tamtum nocet noue tussi. Item coctu cum cibis vel cum aliqua resi manducetur stomachum confortat. appetitum excitat et augmentat. valet contra vomitum et fluxum ventris vsut aceti. vlceribusque manantibus contra venenosos morse Et ginginis sanguinolentis oppitulatur. et ad multa alia. secundum praedictos. et Plinium Uerum tamen nocet dentibus Unde Prouer. x. Sicut acetum dentibus et fumus oculs. Lyr id est sicut hec nocent ill. sic inquit piger nocet his quimiserunt eum in via. quia per hoc frustratur negocium.

¶ Quid significatur in scriptura per vinum secundum proprietates ipsius vini Notandum est secundum fratrem Ioanne Erfordi. suo libro originalis. Mltiplex in scriptura reperitur vinum. Patrimo quoddam vitale domi nici sanguis. De quo in figura Gen. xiiii. dicitur. Melchisedech obtulit panem et vinum. Secundo quoddam cerimoniale moysaice legis. Nume. xv. Uinum ad liba fundenda dabit in holocau. Tertio quoddam phlosophale scientie secularis. Can i. Meliora sunt vbe ra tua vino id est doctrina philosophica. Quarto spirituale intelligentie salutaris Can. viii. Dabo tibi poculum ex vt no condito et mustum malorum granatorum meorum Uinum enim condimus dum spiritualem intelligentiam ipsi litterali. coniungimus: vt dicit. Quito medicinale poenitentie salubris Ps. Potasti nos vino compunctionis scilicet vere poenitentie Sexto carnale affluentie temporalis. Ioel. i. Ue vobis qdude bibitis vinum in dulcedine. quia perit ab ore vrtro. Septimo: letale eterne damnationis. Deut. xxxii. Felbraconum vinum eorum. et hoc de hereticorum doctrina ac cipitur. Ultimo Uinum culpabile superflue potationis. Prouer. xxiii. Ne intuearis vinum quando flauescit et splendet in vitro color eius. ingreditur blande scilicet imoderato potu: sed in nouissimo mordebit vt coluber: et sicut regulus venena diffundet scilicet viciorum grauium luxurie: ire: et infirmitatum corporalium. Nam Constantur. et Hali di. Ex multi vini potatione graues passiones frigide accidunt et subita mors: apu plexia: spasmus epilensia: obstupefactio: et similia. Hiero. ad Eustoch. Sponsa christi fugiat vinum pro veneno. Nam luxuriosa res est vinum Prouer. xx. Et patet de Loth.

¶ Ad quaesitum ergo dicendum vt ait Hugo de arca Noe. li. ii. c. vl. et li. iii. Uinum moderate sumptum charitati assimilatur propter eius bonas proprietates. Nam dicente Psalmus ciiii. Uinum letificat cor hominis. Item audaces reddit: vires fortificat: obliuionem facit. Sic charitas exhilarat conscientiam et audaces ac fortes facit in bello spirituali cotr diaboli tentamenta: obliuisci facit transitoria spe celestium et amore. Item secundum Constan. in praectica libr. i. Et Isaac in dietis li. iii. Hali quoque liro regalis dispotonis. et alios Uinum si accipiatur moderate vt oportet dat bonum nutrimentum et iuuamen magnu corporiac sanitatem reddit et custodit: calorem naturalem comfortat et digestionem prae aliis rebus sumendis in cibum vel potum. Nam calor eius simillimus est naturali calori: ideo cito conuertitur in naturalem et mundissimum sanguinem: turbidum sanguinem clarificat: appetitum ciborum facit: humores melancholicos et cholericos temparat: ingenium subtiliat: et bona alia multa facit. vt dicunt praedci. sed causa brevitatis transeo. quae omnia conueniunt charitati spiritualiter. Nam valet ad sanitatem anime et augmentum caloris id est feruoris desiderii ad peccata expurganda etc. Deus ergo laudabilis.

¶ Sed qualibus nocet vinum Notandum secundum praescriptos physcos Uinum per accantens nocet pluribus hominibus: licet ex sesent bonum ad sanitatem vt dictum est

¶ Primo nocet ratione nimis calidi temporis. Nam in hab eme et frigida regione bene conuenit bibere vinum purum. Sed in estate et calida regione congruit vini paucitas et lymphati: vt per aquam commixtam scilicet refrigeret et humectet et siti extiguat: nec in capite ledat. v. Lyuphatum crescit: dulcescit: ledere nescit. Mystice Charitatis feruor exterius operandi vltra quam possit quis puta nimis ieiunando et vigilando debet temporari

¶ Secundo nocet nimis calidis in natura: patientibus in epate calorem assuete. Et similiter illi qui parati sunt morbeptisico et apoplexie et huiusmodi. quia ad tales infirmita tes peruenient nisi videlicet a vino debite caueant secundum Constam. supra. Mystice nimis feruentes sequendo passiones affectuum desigunantur.

¶ Tertio nocet caput dolentibus: vel debile caput valde et neruos debiles habentibus. Mystice Caput nostrum christus est. Qui ergo dolens vel debilis est erga christi fidem sicut heretici et dubii in fide. similiter qui neruos debiles habent: ita quod non possunt stare in tentatione habent nocuntum charitatis

¶ Sed Nota quod contra vini nocumentum: vt dicunt supraedicti et alii physci valent hec videlicet vsus caulium in cibo paigui. quia caules ebrietati repugnant: eo quod humiditatem vini desiccant.

¶ Item amygdale amare vt dicit etiam Galienus ante vl flui comeste ebrietati repugnant.

¶ Item syrupus absinthii et coronam de apinio in capite gestare. per hec significatur memoria mortis amare: et corone celestis amissione. ac pinguedinis gratiae dici. quorum memoria inducit hominem ad standum in charitate.

¶ Quid de vinis variis et aliquo modo confectis. Notandum est quod vina secundum Constantinum in pantegni Et Diascoridem. ac Plin. li. xiiii. aliosque physicos multiplicium sunt generum quemadmodum ex variis fructibus conficiuntur et etiam multis rebus condiuntur e quibus saltem communius nota: breuissime hic describe¬

¶ Uinum eim est quoddam. (mus multis dimissis etc. merum de vite quo communiter vtimur in potu et aliis. vt iam tractauimus Est etiam de passis vuis factum Talia vina malmatica sunt meliora: frigidisque iuuatiud et praesertim aromatica: calidiora et sicciora sunt.

¶ Item est vinum Italicum quod falernum dicitur ventrem abstinet. stionacho valet. caliginem tamen oculis inducit. et mul¬

¶ Item vinum gre (um bibitum totum corpus ledere potest. cum si tamen bene conficiatur valet stomacho etcontra pestilentiam.

¶ Item vinum dactylicum vel (t dicit Palladius lir. xi. palmaticum ex dactylis palme maturis fit. ceteris vinis nutrit sed minus calefacit.

¶ Item vinum etiam conficitur ex fico secundum Plin. quod sycites Item vinum quodda est ma (uicitur et sequitur naturam ficuum. cogranatorum quod conficitur ex malisgranatis tusis et expessis ac decoctis donec ad tertiam partem redeat. hoc intraneorum reuma prohibet. stomachis valet. ventre stringit. febrientibus et disintericis vtile est. Huius buo sunt grana: dulce et acre.

¶ Item vinum cidoniorum ex cocfaneis pomis inciemusto commixtis conficitur ventrem stringit. disinterici et stomacha etc. freneticis medetur. Item vinum pomorum et pirorum ac mespilarum sunt eu¬

¶ Item vinum cedrinum ex cedria aqua lota et musto imnixta conficitur: confert hydropicis lumbricos occidit.

¶ Item vinum myrtinum: intraneorum vulnera curat. conficiter ex myrta nigra. matura: tusa expressa.

¶ Item vinum myrrhatum. de quo Mar. xv. dicitur Dabant e scilicet christo bibere vinum myrrhatum etc. Lyt. dicit. quod secud aliquos myrrhatum dicitur ex proprietate myrrhe quae est valdeamara. et fuit etiam fel admixtum Et non accepit christus nisi modicum ad implendum illud Psalmus Dederunt in escanmeam fel etc. Aliqui at dicunt quod erat vinum conditum myrrha et aliis rebus: faciens leuius tolerare passiones. sed non accepit. vt fortius pro nostro amore dolores sentiret

¶ Item vinum quoddam est absinthiatum. ictericis et epatico medetur. digestionem temporat. fastidium tollit et dolosentibus. rem stomachi.

¶ Item vinum saluiacum confert tussi et sanguinem reiici¬

¶ Item vinum rosaceum valet febrientibus. digestionem praestat. dolorem stomachi et disinteriam compescit.

¶ Item vinum nectarium confert dolori stomachi. Preterea sunt vina gariophilata zinziberata et aliis speciebus condita. Talium singulorum virtutes vide vbi dc huiusmodi habetur. In omnibus ergo laudetur deus.