Grana

Iana. que Isita itius dicuntur legumina vel seminia Que les virtutes deus eis dedit etc. Nota prosequendo secundum ordinem alphabeti de his quae apud nos sunt plus vsitata secundum physicos Constantinum libro graduum Plinium. li. xxii. Auicennam Isidorum lib. xvii. aliosque.

¶ Amidum ex omni genere tritici ac silgine et hodeo fit ponendo in aqua donec putrefiat: post¬ ea desictando dealbatur

¶ Auena enim est vsitatus cibus iumentorum. ex qua fit quandoque panis et ceruisia et ptisana. valens infirmis. quia leuiter laxat. mollit duricias et facit contra tumorem. Deus ergo laudetur in talibus Betha. semen eius prodest disintericis. Et praecipue hoc facit betha siluestris. Canapi semen vel granum manducatum difficiler est digestionis. genitalia stringit nimis comestum. contra toxicatum ferrum vel telum est optimum si apponatur vulneri. siluestre melius est.

¶ Carui stomachum corroborat et digestionem confortat. lumbricos occidit confert febribus etc.

¶ Cicer: est quodam album: quodam nigrum et quodam rubeum. comestum vocem clarificat. Et nutrit pulmonem prae aliis rebus. eius decoctio valet hydropisi et icteri tie si comeditur in principio cibi. et frangit lapidem in renibus.

¶ Aminum sunptum incbis digestionem efptt. cum vino bibitum valet ontra reptilium morsum. Contra tussim frigidam decoctio eius et ficuum siccarum in vino: valet

¶ Diagridium infra vbi Scamonea.

¶ Faba vsum prebet multiplicem omnium quadrupedum generi et praecipue homini. qui etiam pani miscent aliquando. Si comedantur virides minus nutri unt inflant. et grossos humores generant. Sed conpleto tempore messionis sue melioreo sunt fabarum grosse et albe. plus autem valent decorticate. et sic moluntur.

¶ Feniculi grana ved seniua lipides fragunt lac augmentant. contra febres valent.

¶ Frumentum est idem quod Triticum. Et secundum Isido. frumenti genus est far. Triticum dicitur a tritura. quia granum eius teritur et commolitur. Et est cibus ad huma ni corporis nutrinntum praecipuus. eius granum masticatum vel assatum apostemati quod ex morsu rabidi canis contingit superpositum confert et morsum fugat. Item eius granum recens assatum ad ignem magis nutrit. In aqua coctum inflatiuum est et digestioni durum tarde egeritur. vnde datur eis qui magnis laboribus exercitantur. Fractum granum sanguine laudabilem facit et temporatiorem prae omnibus granis. Est enim natura calidum. et temparatum in humiditate et siccitate. ergo naturaliter simile complexioni hominis. Item secundum Auicem. Id melius est quod est magn um. pingue. recens. planum. medium inter rubedinem et albedinem. Quod est autem plurime rubedinis est plurimi nutrimenti. Nigrum ve ro mali nutrimenti est.

¶ Farina eius postquam molita est: recens: igneam naturam ex molendine volutione adipiscitur. vnde stomachum et corpus calefacit ventrem constipat secundum Isaac in dietis. Que vero longinqui temporis est parum calefacit et cito et stomacho eiicitur. Medii vero temporis laudabilis est. stem de farina ius confectum: tritici: purgatiuum est pectoris et pulmonis. Similiter si ptisanum fiat ex tritico sicut solet fieri ex hordeo idem facit. Denique ex eo fit ceruisia triticea sicut et hordeacea et auenacea A cerere id est a fruge ceruissia vocata. quia potio est ex frumenti seminibus confecta. et carior ac sanior est prae aliis ceruisia de tritico ceteris paribus. tamen cerebrum vt alia turbat.

¶ Furfur tritici appellatur etiam cantabrum est calidum et siccum temperate secundum Auicennam. mouet intestina ad expellendum quod in eis est. Et cum sorbetur ventrem lenit sicut patet in glicerio eius. Item furfur eius scilicet triticium cum aceto coctum lepras minuit et tumores compescit praesertim cum ruta coctum.

¶ Sed quid de pane ex granis tritici pisto. Nota secundum Isid. panis dicitur eo quod omi cibo apponatur a pan grece quod est omne. Nam sine pane omnis cibus vel mensa pauperrima est. Item secundum Auicen. Panis tritici calidus statim de furnoacceptus non est comedendus. sed valet vna nocte permanens post exceptionem de clibano. quia gra uat et durius eiicitur a stomacho. Qui autem post vnum vel duos dies accipitur intus et exterius exiccatur. hic laudabilis est nutrimenti. vt dicit etiam Isaat

¶ Item panis melior est prae ceteris de simila. et mundior et nutribilior quam alius

¶ Opirus autem panis id est qui est multi sulphuris velocis est penetrationis sed nutrimenti deterioris. Ille vero qui non bene coquitur est plurimi nutrimenti. sed oppilationem facit. Sed panis azymus. similiter panis in patella coctus vulgo fans. quia pars interior in huiusmodi non bene decoquitur ventrem strigit: durissime digeritur: oppilationem et ventositatem generat. Panis autem cor hominis confortat. Psalmus ciii.

¶ Spiritualiter in scriptura per frume ti granum significatur christus Ioan. xii. Nisi granum frumenti cadens in terram mortuum fu. etc. Siliter per panem corpus christi in eucharistia patet: vel etiam panis gratie diuine quem petimus in oratione dominica Et his prout videbitur praedicte proprietates vel qualitates frumenti et panis triticei possunt applicari.

¶ Fungus vulgo apud nos gomba habet diuersa genera inter que quidam fungi sunt interemptorii: inde dicuntur quasi defunctiui secundum Isido. vnde Plinius lir. xxii. Et Isaac dicit quod qui nociuos fungos comederunt curari possunt si pira confestim edant Et sal cum aceto sumant. boni autem fungi vel boleti cum carne cocti. vel cum pipere et zinzibere conditi valent stomacho. Discernuntur autem boni fungi in coquendo citius. Nam mali duriores sunt ad coquendum plura vide de Boleto vbi Herba. §. vii.

¶ Sit est genus leguminis simimile Cimino in quantitate sed nigri coloris et in pane dulcorando imponitur. vt hec dicit haymo super Esa. xxviii. vbi secundum Ly. de christo exponitur. quod ibi dicitur. Seret git. et ciminum sparget et ponet triticum per ordinem. et hordeum et milium. hoc est christus tamquam bonus agricola agri sui. scilicet ecclesie electos suos in distinctisor dinibus secundum varia merita locabit in celo. Unde per git significantur electi. Est enim git herba que inter frumenta oritur semen nigrum quasi triangulum habet. odore suaui. calidum est et siccum. Incenso eo serpentes fugantur. comestum lumbricos enecat. similiter contusum extrinsecus ventri appositum. catarrum sanat: sepius ad nares odoratum Habet etiam succum quod venenum est.

¶ Spiritualiter. Electi in ecclesia fidem trinitatis habent. nigri per humilitatem. odore suaui per pietatem. calidi per charitatem etc. Sed hoc adeo est mirabile vt dicit Plinius lib. xx. quod cum semine gratissime panes condiat. tamen succus eius vt iusquiami venenum est. Et hoc significat interelectos ecclesie multos esse malos quos dominus Iesus triturabit in iudicio et separabit a bonis sicut et triticum a palea vt patet Esa. xxviii. supra Lens vel lenticula in cibo sumpta deducit vene rem indigestibilis est et malum stomacho. inflat ventrem. frequenter comesta caliginem oculi fagit et somnia superflue visionis et capiticontrariatur.

¶ Linum est calidum et humidum in medio. semeneius cum melle acceptum ad frigidam tussizt valet. et cum pipere mouet coitum. et est maturatiuum apostenatum et ad vulnera pro emplastro valet

¶ Milium: a multitudine fructus vocatum. Fit ex eo panis pro alimento satis aptus. generans sanguine ni miu sed non laudabilem. ventrem constipat et est frigidum in primo gradu etc.

¶ Nigella est idem quod loliu. et zizania: infra. semenhabet nigrum et amarum. frumentis nocet. videvbi Herba. §. xii.

¶ Ocimum alio nomine basilicum. eius semen tritum et haustum naribus sternutamta facit. lethargicis val¬

¶ Ordeum est frigidum et siccum in primo gradum. bonum est niueum et mundum In aqua decoquitur hordei farina et fiunt pultes: optimus cibus febricitantibus. Panis hordeaceus minus quam frumenti nutritiuus: constipat. Qui vtuntur eo pane non tentantur pedum morbo. secundum Plinium.

¶ Ptisana fit ex hordeo et aqua in qua mundatum hordeum decoquitur donec accedat ad surrufum colorem et aliquantulam spissitudinem. Talis aqua est opti ma. competit febricitantibus. et maxime spiritualium apostemate laborantibus. eisque semper debet dari tepida: nunquam frigida secundum Platearium Et secundum Constanti. sitim extinguit. mundificat interiora. acuti febribus valet. sed oportet hordeum esse bonum necnon vetus. sed album: durum: bene excoriatum atque pistatum etc.

¶ Panicum in forma et natura simile est milio frigidum et siccum in secundo. Effectus habet quos milium. panis ex eo factus et comestus constipat ventrem.

¶ Pisa in cibo sumpta minime inflant. Ideo magis egeruntur. Alio nomine dicuntur robelie. et sunt fri gida in primo gradu. Cortex earum stipticus est. Unde cortice mundata laudabiles et ad vsum edendi bona sunt Ius ex eis confert tussi et dolori pectoris

¶ Risi: calidum est et sicum nutrimentum prebhus multum. Cum lacte amygdaleo coctum: bonum sanguinem generat. mitigat dolorem stomachi et ardorem intestinorum. sed cortex risi venenum est secundum Auicen.

¶ Scamonea. est herba succi plena Eligenda est. que lingua tacta fiat alba Idem diagridion vocatur. succus herbe que dicitur thitimallus babylonicus Calidum et siccum in tertio gradu. In medicinis ponitur acuendis. quoniam in pauca quatitate potest sufficienter acuere scilicet duo oboli et purgat principaliter choleram. Secundo phlegma et melacholiam. Nunquam per se datur. stomacho nocet etc

¶ Siligo secundum Auicennam. habet speciem hordei sine cortice eius. et consimilem operationem. nunquam simlis maturescit In pane species eius satis praecipua est. Iliqui hanc olyram vocant.

¶ Siliqua: vt glos. super Lucam dicit. est genus leguminis quod ventrem magis onerat quam feficiat conuenit porcis. Unde secundum Hiero. sercat carmina poetarum et carnalia etc.

¶ Triticum. de hoc patuit supra. vbi Frumentum.

¶ Tizania: secundum Isaac nascuntur inter triticum cemporibus siccis et corruptis habent vim acutam et venenosam. et aliquando mentem perture bant et inebriant. Et secundum Hiero. super Matth. xiii. Inter triticum et zizania quamdiu herba est. nec dum calamus prouenit: gradis similitudo est in discernendo etc. Sic est de electis qui significantur per triticum: et reprobis qui significantur per zicaniam. in presenti enim non discernuntur sed in fine. Nam in zizania est vis inflatiua significans superbiam. acuta auariciam. venenosa luxuriam sapor insipidus acidiam. parturbatiua capitis iram Inebriatiua gulam. amaricatiua inuidiam Item secundum Plinium lib. xxii. Farina zizanie siue lolii de tocta cum aceto et melle calide imposita extrahit ossa fracta et medetur podragre. Sic de malis agit vel elicit deus ecclesie vtilitatem: ad merita et probationem bonorum. Ecce ergo patet dei bonitas laudabilis in omnibus

¶ De granis seminum huiusmodiplura patent vbi Herba. secundum earum varietates Ideo hic transeo.

¶ Qux dei bonitas laudabilis estin gumis et guttis aromaticis speciebus.