Habitus

¶ Abitus quibus modis diffinitur et accpitur. Nota secundum Guil. in. ii lir.o di. iii. per. iii. Habitus apud Philosophos tripliciter solet accipi

¶ Primo prout est predicamentum. scilicet decimum siue sex principiorum sextum. Isto modo Gilbertus porritanus lib. sex principiorum diffinit dicens. Habitus est corporum et eorum que circa corpus sunt adiacentia. Et hoc modo solum dicit respectum quemdam habituati ad eius habitum extrinsecus aduenientem. sicut dicimus aliquem armatum vel indutum.

¶ Secundo dicitur habitus qualitas de difficili vel difficulter mobilis. et sic capitur a Philosopho in prima specie qualitatis: que est habitus vel dispositio. vt Dispositio dicatur qualitas vel affectio faciliter mobilis: sed Habitus diffculter. Hoc modo loquitur idem Philosophus. ii Ethi corum dicens. quod in anima sunt tria. potentia et passio et habitus. Hoc modo etiam multotiens species est habitus: dum scilicet firmiter imprimitur men ti species cognoscitiua. Dicitur enim habitus largo nomine ipsa etiam species existens in anima in quantum est quedam qualitas de difficili mobilis: vt etiam dicit Scotorlis.

¶ Tertio modo dicitur habitus quedam qualitas qua prompti efficimur ad exequendum opus aliquod cum voluerimus. Et hoc modo dicitur habitus scientiarum et artium. Et sic Scotus in primo dist. iii. parte. iii. q. i. diffinien. di cit. Habitus est quedam habilitas derelicta ex actibus. Hinc est dictum Uictorini illud. Natura habilem facit: ars facilem: potentem et vsus. Propter quod primo dicit Scotus quod habitus est habilitas scilicet quia eo habiles reddimur. Unde et Aristo. ii eth. notat quod habitibus inest primo delectabilitas in affectiua ad operandum tale. Secundo facilitas in executiua potetia. Tertio promptitudo et expeditio respectu operis remouendo impedimenta. Secumdo quoque Scotus in diffinitione predicta addit quod est derelicta ex actibus. Unde famosum est dictum quod Ex actibus frequentatis generatur habitus.

¶ Sed quomodo Scotus di. xvii. primi. q. i. dicit quod actus efficiunt habitum ordine taliPrimo est obiectum seu species obiecti mouens ad aliquid. Secundo actus: qui si frequentetur sequitur tertio habitus etc. Et ex his patet quod habitus secundum quod equiuoce vario modo capitur. ita varie diffinitur

Item quo ab habitu differt species notat idem Guill. cum Scoto. e. di. iii. q. li. ii quod differt sic. quia aliquis habet habitum ma gis intensum. et tamen speciem magis remissam. Exemplum. Sit aliquis fortiter studens rudis ingenii. sit alius rursus boni ingenii sed parum studens. Primus ille habitum fortiorem et magis intensum habebit. et speciem magis remissam. Ecomtra secundus. scilicet qui est boni ingenii habebit spetiem magis intensam quia faciliter apprehendit. sed habitum aut nullum aut minus intensum. Et hinc est quod sepius videmus naturaliter rudes ingenio ad maiorem venire scientiam quam ingeniosos. quia primi laborant. secundi non.

¶ An habitus sicut et species ponatur vel exigatur non solum in hominibus sed etiam in angelis

¶ Et arguitur quod non exigatur in angelis nec debet ponil. quia omnis habitus ponitur ad facilitandum potentiam. Sed potentia intellectiua angeli de se faciliter operatur. ergo non habet nec exigit habitum. Maior patet. quia Commenta tor. iii. de anima dicit. Habitus est quo quis vtitur cum voluerit. Sed minor claret de se. quia secundum Dionysium. iiii. de diuinis nominibus. intellectum deiformenhabet.

¶ In oppositum est illud Ezech. xxviii. ad Luciferum dictum. Plenus sapientia et decore in delitiis paradisi fuisti. Sapientia autem habitum nominat.

¶ Ad hec respondedo Nota pro preambulo quod Augustinus super Gene. ad littera posuit in angelis species concreatas. Et vt Guill. dicit in. ii di. iii. parte. iii. secundum istam viam Augustini species distingui tur triplex. Prima dicitur species innata vel concreata. Secunda species adquisita. Tertia species infusa non a principio data

¶ Prima scilicet pecies innata potest dici tripliciter in angelis secundum ista tria verba que habentur in factione mundi Fiat. fecit et factum est. Habuit nempe angelus noticiam rerum in verbo. ideo dicitur Fiat. Habuit eti am noticiam rerum prius natura quam fierent res. ideo dicitur Fecit. Denique habuit et noticiam rerum dum facte sunt. ideo dicit Factum est. Et cuilibet modo cognitionis a principio creationis sue potest correspondere species. Et iste species in angelonominantur triplici vocabulo. scilicet concreate. quia cum eo simul create sunt. Et innate: quia a prin cipio in natura sua sunt posite. Et dicuntur etiam infuse scilicet a principio. quia habite sunt dono dei speciali.

¶ Secunda species scilicet adquisita est que adquiritur aut inuentione aut studio Et tales ponuntur in hominibus de lege communi Possunt autem poni etiam in angelis respectu contingentium aut singularium. patet vbi Angeli. §. xxiiii.

¶ Tertia species infusa vt opponitur contrainnatam speciem. ita quod solum dicatur infusum quod scilicet non est a principio datum. Huiusmodi ponunt theologi species scibilium infusas salomoni. Et hoc modo etiam de reuelationibus possunt a deo vel per angelos superiores de nouo alique species infundi inferioribus angelis et hominibus

¶ Ad quesitum itaque respondetur secundum Scotorlis. e. dist. iii. et Guill. quod etiam in angelis ponitur pluralitas specierum: que idem sunt quod habitus. vt latius patuit vbi Angeli. §. lxxii. et sequentibus.

¶ Ad obie ctum autem cum dicitur quod omnis habitus ponitur ad facilitane dum potentiam. Dicendum quod verum est in nobis non in angel quantum ad omnia. quia in illis species sunt habitus licet differit in aliquibus. Sine enim charitatis habitu nec an¬ gelus diligere deum potest meritorie. Sufficit autequod sint ad decorem in eis habitus scientiales vel species Ex dictis patet satis quod aliter sunt species in in tellectum angelico et aliter in humano. Nam in angelo species sunt concreate vel innate a principio sed non in humana anima que in principio suecreationis est tanquam tabula rasa in qua nil est de pictum. ex. ii de anima. Item in angelo species sunt idem quod habitus. quia non possunt ab eo amoueri. Sed in homine quia multotiens possunt amoueri. ideo species non semper sunt habitus in homine: nisi quando fortiter imprimuntur vt de facis non sint mobiles. Item in angelo etiam sunt habitus aliqui qui quantum est in se non dicunt specienm scilicet cognoscitiua. vt patet de habitu charitatis et pro tanto etiam in angelo species differt ab habitu. In homine autem etiam species sunt alie ab habi tibus scientialibus. Et sic dei bonitas et sapientia laudabilis est in varietate habituum et specierum. Plura ad hec vbi Intellectus per totum

¶ Item dit habitibus Artium: Scientiarum et Uirtutum agetur. li. iii.

¶ E dei bonitas multipliciter laudabilis extat in herbis et plantis et earum virtutibus.