Misericordia

MIsericordia utrum sit in deo misericordia. Cum enim mina sit tristicia de alieno malo. Tristicia autem non competit deo. quo ergo potest esse in deo mina. Ad hoc respondetur bre uiter secundum Tho i. per. q. xxi. ar. iii. per conclusionem. quod mina est in deo: quia psalm. dicit psalm. Ro. Miserere mei deus secundu magnam minam tuam etc. Iterum mifericors et misesratodominus etc. Et Grego. Deus cui proprium est misereri semper. et sic de aliis. Sed tamen mina in deo est secundum effectum tantummodo non secundum passionem. quia vt arguitur. supra. Mia est tristicia de alieo malo. tristicia autem non competit deo. Ion concedendum est quod mina secundum passionem prout est tristicia non est in deo: sed tantummodo secundum effectum. Hec ex Tho.

¶ Quare mia dei proprium esse dicitur: cum in deo equalia sint omnia attributa: vt ait Aug. li. de trini. Ideo deus eque est sapiens miericors: et eque iu stus et bonus. Quare ergo deo magis appropriatur mina quam iusticia etc. sicut canitur in collecta. Deus cui proprium est misereri semper etc:

¶ Respondetur ex compen. praesertim Aureo li. et super i. di. xliii. et super. iiii. di. xl vi. secundum doc. quod ad hoc sunt plures rationes.

¶ Una est ratio complacentie: quia plus placet deo agere secundum minam quam secundum meram iusticiam quia minia conuenit deo de per se ex bonitate sua. sed punire secundum iusticiam conuenit deo de per accieus propter ho minum maliciam. Unde Esa. xxviii. Irascetur dominus vt fa ciat opus suum. Lyra id est opus iusticie puniendo. sequitur Alienum est opus eius ab eo etc. Exm. Apis proprium est mellifitare. sed pumgere est alienum: quia non proprie sed per accisens conuenit sibi dum molestatur. Item soli proprium est illuinare: sed egros oclos ledere est alienum sibi. et in accisens conuenit ei propter oclorum scilicet defectum. sic in propos to

¶ Alia ratio praefulgentie: quia licet in omni opere similis cocurrat iusticia cu mina: tamen praefulget mia. Iuxta illud psalmus. Suauis dominus vniuersis: et miserationes eius super omnia opera eius. Nam in hoc modo pluit super iustos et iniustos. In celo remumerat vltra condignum: in inferno punit citra condignum. et dum punit in praesenti non continebit in ira sua mias suas: vt testatur psalm. ergo etc

¶ Tertia ratio sufficientie voluntarie. quia ad complendum opus mine sufficit sola voluntas dei. Nilque aliud requi ritur. Rho. ix. Cuius vult miseretur. hoc enim facit deus mere ex seipo. conferendo primam gratiam nullis meritis prae cedentibus. Sed ad complendum opus iusticie punientis: requiritur etiam aliquid ex parte hominis scilicet exigentia cul¬ de etc. Unde deus si saluaret iudam ex sua mina: de infer no reducendo ad vitam vbi ille peniteret: bene posse. sed aliquem beatum damnare non sic posset: vt patuit bi Iusticia. §. iiii. et sequenti.

¶ Utrum misericordia et iusticia in deo sint ¬ idem. Ad hoc vna est opinio Rich. de media vil. in. iiii. li. di. xl vi. art. ii q. ii dicentis. Quod divina mina et iusticia in deo sunt omnio idem. sed vnum connotat aliquid in deo quod non connotat aliud. Sed salua reueretia tati doctoris deficit hec opinio. Non enim loquimur de illo connotato: cum loquimur de mina vel iusticiam. sed loquimur de mina in se: et de iusticia scilicet divina. in se.

¶ Ideoque est melius dicendum cum Guill. super. iiii. lib. e. di. xl vi. conclusioe. ii quod divina mina cum divina iu sticia non est formaliter idem. licet bene identice: qua modo omnia in deo sunt idem quod essentia divina. Et probatur. Quia illa non sunt formaliter eadem in deo: quarum formaliter non sunt idem aspectus. sed sic est de divina miseri cordia et iusticia. Nam iusticia aspicit diuinam bonitatem immediate. aut diuinam essentiam. sed diuina mina aspicit creaturam. Unde Damasce. li. ii. sententiarum. c xiii. miam diffiniendo dicit. Mia est compassio de ma lo alieno. Uerumtamen vt patuit. §. i. Mia non est in deo secundum passionem vel compassionem. scilicet tristicie: sed secundum effectum etc.

¶ Sed quomodo misericordia in deo potest dice re respectu ad creaturam: cum in deo sit perfectio simplicit: Respondetur secundum Scotorlis. e. dist. Guil. quaque. Quod mina non principaliter sed ex consequenti importat respectum ad creaturam. sed principaliter siguit quod in deo est. videlicet vna perfectio simpliciter: quae est ad releuandas creatura tum miserias. ergo etc. Unde Bona. in. e. di. li. iiii. art. i. q. ii Inducit idem Guill. dicentem. Quod mina in deo potest intelligi tripliciter. Primo largissime. et sic dicitur divine bo nitatis affluentia. Secundo communitr. et sic dicitur benignitas divina in supererogatione bonorum. Tertio stricte. et sic dicitur pietas in subleuatione malorum. videlicet miseria rum.

¶ Item pariformiter dicit quod iusticia in deo dicitur tripliciter. Primo dicitur iusticia largissime vel communissime divine bonitatis condecentia. communitr vero dicitur liberalitas in retributione promiorum. sed stricte dicitur seueritas in punitione malorum.

¶ An in deo prior sit iusticia quao minia. Respondetur secundum eum. Guill. supra. quod in deo prior est iusticia quam mina. Ratio: quia praeor est divina bonitas aut essentia quam miseria creature. Unde Anselmus. prosolog. xi. ca. dicit quod ex iusticia nascitur mina. Nam ex libali iusticia distribu tiua dispensat deus omnia bona misericorditer. ergo etc

¶ Sed quomodo misericordia et iusti cia in deo sunt idem identice. Cum praesalmista distinguat eas tanquam duas res. Et Cassiodorus super psals. v. dicit. He due res sunt semper adiuncte scilicet mina et iusticia. Respondet Guill. supra Concedo inquit quod sunt due res: et sunt due realitates secundum aliquid. tamen sunt vna summa res: quia realiter sunt vna essentia divina: in qua sunt omens perfectiones simpliciter vnitiue. ita tamen quod distinguuntur formaliter. quia sunt duo positiua in deo: non eadem formaliter. alias non esset vnio etc.

¶ Utrum misericordia et iusticia sint in deo eminentissime: Respondetur secundum Guil. in. iiii. dist. xlvi. et Scotorlis. e. di. aliosque colligendo per conclusionem quod sic. Et probatur. Primo ex scripture auctoritate. Nam de iusticia canit psalmus Iusticia plena est dextera tua. et de mia idem dicit. Mia domini plena est ter ra. Et iterum. Patiens et multum misericors etc.

Secundo probatur ex diffinitione. Quid emim est iusticia. Ans. li. de veritate. c. xii. diffinit. d. Iusticia est re ctitudo voluntatis propter se fuata. Et quia voluntas divina est rectissima: imo prima regula inobliquabilis est que propter se fruat iusticiam sine successione. sicut omnia operatus est propter se. ideo merito in deo dicitet dici iusticia eminentissime. qui non solum in se est iustus sed cunctis infallibiliter iusticia exhibet. Unde psalmus. Iustus dominus in omnibus viis suis: et sanctus in omnibus operibus suis. De istis latius libro ii.

Item quid est misericordia iam patuit per Damasce. supra § i quod est compassio aliene miserie. hec aut e eminetissi me in deo. tamen non secundum passionem sed secundum id quod est principale et eminens. hoc est secundum nolitionem virtuosam et effectum. Est enim mina tripliciter dicta scilicet vt est virtus et vt est passio. et vt est actus. Unde. Qui patitur misere sancice qui compatitur: sine passione. felix est quidem compatien do: et non est miser patiendo. et sic est mia in deo. ergo emi netissime. Tertio probatur declaratione. Na secundum Sco tist. mina tria importat.

¶ Unum principale scilicet habitum. Aliud ex consequenti scilicet copassionis affectum. Tertii actum vel effectum. Mia enim principaliter est forma vel habitus qua nolumus miseriam alterius. et hoc modo est in deoscilicet nolitio miserie alicuius: quia volitione antecedente deus vult semper bonum creature ex sua infinita bonita te. et sic in deo est mia eminentissime

¶ Item secundo ex consequenti mina importat passionem vel cffectu displi tentie de malo alterius. et sic mina dicitur quasi miserum cor habens obiectiue non subiectiue: quia aliene compatitur miserie. isto modo mia non est in deo.

¶ Tertio mina inportat actum vel effectum. isto modo est etiam in deo. quia facit effectum mine in creaturis. et hoc tripliciter. Ul liberando ex toto a miseria: vt in beatis celestibus. vel libe rando. aut teleuando in parte seu a tanto praeseruando. vt in hoc exilio etc. vel in punitione mitigado. aut citra condignum peruniendo. vt in inferno. ex quibus patet etc.

Sed vnde probatur dei minam fore maximam erga omens creaturas: et praecipue erga homines. Respondetur secundum Scoto. supra. quod primo probatur. Ex omnis boni volitione: quia omne bonum quod est in mundo vel euenit vel possibile est euenire. non nisi dei voluntate euenit. Secundo ex mali prohibitione vel ablatione. quia nullum malum prohibetur ne eueniat: cum tamtum multe sint possibiles euenire. et nulla miseria tollitur nisi deo volente. Tertio quae ad homines. Probatur. Primo ex amplissimo amore: qua deus vult omnes saluari Secundo ex bonis gratiae et tandem glorie perpetue. Tertio ex criminum condonatione. Quarto ex dei incarnatione et redemptione et ex pluribus aliio. de quibus liro

¶ De misericordia dei quo cum iusticia semper concurrit. et plura huiusmodi vide libro alio.