¶ Hic signatur decima distinctio huius primi: Quae ita conti nuatur ad precedentem. Nam postquam in praecedenti distinctione egit magister de filii dei generatione: in ista agit de sacri flamins spira tione. Et diuiditur in tres partes. In prima enim parte ad praecedens fit continuatio modo magistrali In secunda de processione spiritus agit aeternali. In tertia de eius missione tractat temporali Secunda incipit ibi Spiritus scuns amor est. Ter tia incipit distin. 14. ibi / Preterea diligentei annotandum est. Secunda iterum pars: in qua agit de processione aeternali spiritus: diuiditur in tres partes. Primo enim agit de spiritu procedente. in secunda de persona ipsum producente: inquirendo videlet: an solus pater ipsum producat: vel patur et filius. tertio de disparato tractat differente. venando quomodo differt processio a gene i ratione prima in principio. secunda di. xi. Hic dicendum est spiritumsem etc. tertia distin. 13. Post haec considerandum est quantum a talibus; Iterum prima pars / in qua agit de spiriut scilicet procedemte: in tres scinditur partes. In prima onnditur quod sacrum flamen exit vt charitas seu dilenio. In secunda dubitationis panditur veritas: et est solui tio. In trtia suorum maiorum venit auctoritas Et patet ratio. Secunda incipit ibi: Et ideo quarendum est vtrum deus patur sit charitas etc. Tertia ibi Pluribus enim exemplis doceri potest. Et haec tertia pars in tres partes diuiditur. In prima ex dicto maiorum idem nomen communi et proprio esse ostendit. In secunda spiritum amborum dilecti onem esse per eosdem pandit. In tertia charitatem trium suppositorum esse comnem et propriam flami¬ ni in fine intendit. secunda incipit ibi: Nunc vero quod incepimus. tertia ibi Hic notandum est: quod sicut spiritus sanctus. Et haec est diuisio praesen tis distinctionis in generali.

Quaestio

¶ Quaestio ista docet de productione spiritus sancti per modum voluntatis producti: quae habetur ibiud a Scodo. q. vnica in qua impugnat habericum de gandauo Arca quam etc.

Utrum spiritus sanctissimi principium pro ductiuum voluntas immensa iure affi metur: Et arguitur quod non triplici medio. Pri mo sic Modi principiandi arguunt principi orum diuersitatem. sed contingenter et necessario sunt modi distincti vel diuersi: igitur eidem non competunt principio. Cum igitur voluntas sit principium productiuum contingentur rerum crea tarum: igitur non erit principium spiritus sancti productiuum: quae necessario producitur. Maior patet: quia enim intellectus producit per modum naturae: volum tas vero per modum libertatis: ideo domintur distincta principia. Minor vero manifesta est de se

¶ Secundo arguitur sic: Si voluntas diuina esset principium productiuum spiritus sancti: aut esset principium totale: aut partiale. sed nec sic nec sic: igitur etc. Maior patet per locum a diuisione sufficienti. Sed minor probatur. primo quod non to tale: quia tunc posset de qualibet obiecto produ cere spiritumscanum. et sic esset spiritus scuntus lapidis: celi / bouis: et sic de aliis. quod non contingit. Nec partiale. probatur: quia cum sit infinita: vi detur de se sufficere: maxime cum diuina essen tia iam habeat in filio terminum adequatum.

¶ Tertio arguitur: nullum commune patri et filio ante tertiae personae productionem / per volun tatem producitur. sed spiritus sanctus est quoddam con mune patri et filio ante productionem tertiae personae: igitur non producitur per voluntatem. Maior patet: quia pater et filius in primo signo originis intelliguntur antequam tertia intelligatur persona: cuius tertiae personae solum volun tas est principium: quia filius producitur per intellectum qui praeintelligitur voluntati. Sed minor probatur: nam pater est spiritus quidditatiue / et filius etiam. et ambo sunt sancti in primo signo: in quo non intelligitur tertia persona. Spiritus enim est quoddam commune vniuocum rebus spiritualibus.

¶ In oppositum est Augustinus. 5. de trini. Spiritus scuns proce / dit a patre et filio: non quomodo natus: sed quomod datus. Exire autem per modum doni est voluntatis.

¶ In ista quaestione solito more sunt tres articuli. Primus est terminorum declaratiuus Quorum Secundus est quaestionis responsiuus Tertius est dubiorum motiuus. Quo ad primum articulum primus terminus est spiritus.

¶ Spiritus tripliciter deriuatur. Et secundum hoc dicitur tripliciter Uno modo dicitur spiritus a spirare: quod est idem quod tortuositas. et secundum hoc venti domintur spiritus qui tor tuose mundum circuunt. in pates. Ignis: grando: nix: glaties: spiritus tempestatis. Isto modo in mum do sunt tres quaternarii spirituum id est duodeci venti. et in homine isto modo triplex est spiritus secundum medicos: vitalis: naturalis: et animalis. Uitalis quippe habet sedem in corde: naturalis in epate: animalis in capite. vnde constabeuluce / spiritum talem in lib. de differentia spiritus et animae diffiniens dicit: Spiritus est quoddam subtile corpus quod in humano oritur corpore ex corde et fertur in assurienetur. 1. in venis pulsus ad viuificandum corpus: et operatur vitam in an pelitum et pulsum. Secundo deriuatur spiritus a spiritualitate: et sic opponitur corpori. vnde isto modo dicuntur angeli spirirus. Unde isto modo tam pater quam filius sunt spiritus. appropriatur tamen in nobis portioni superiori secundum Augu. Unde in nobis ista tria se habent per ordinem: anima: spiritus et ratio: licet idem sint in essentia. Anima enim dicitur inquantum corpus animat et informat. Spiritus inquantum sciliet in superna tendit. vnde in cantico matris dei dicitur: Magnificat anima mea dominum: et ex/ ultauit spiritus meus etc. Sed ratio dicitur qua ex spiritu in animam descendimus.

¶ Ter tio dicitur spiritus a spirare. Et hoc potest ese tripliciter. vel a spirare a se actiue. et sic soli conuenit patri. vel a spirare ab alio: et sic comuenit filio. Quis verius dicantur isto modo pater et filius spirantes aut spirator quam spi ritus. Tertio modo dicitur a spirari passiue et sic dicitur de tertia persona solum: quia illa so la spiratur. Et sic capitur in proposito.

¶ Secundus terminus est sanctissimus a sanctus ta tum: seu a sanctitate. Unde san s ctitas secundum Andronicum senem peripatecticum est in his quae sunt ad deum: quibus meliores efficimur. Sanctitas quippe vt innuit in suo tracctatu virtutum Doctor Franciscus de Maronis exponens illud Sapientiae dictum: Cum religioso tracta de sanctitate. Sanctitas apud theologos idem est quod virtus hero vca apud phylosophos.

¶ Nota secundo: quod sanctum dicitur tripliciter. Uno modo post non sanctum / sanctum esse: sicut sunt a peccato ad gratiam venientes. Secundo modo in san ctitate confirmati. Isto modo dicimus beatos sanctos non viatores. Tertio modo dicitur sanctum quod sanctum palam manifestatur. sic dicebat christus Ego sanctifico meipsum.

¶ Tertio noto quod ista tria quae appropriantur in textu nostro sancto spiritui: vnitas: sanctitas: et charitas diffe runt. nam dicitur de spiritusancto vnitas inquantum est nexus amoris patris et filii. Sanctitas deo inquantum amor ille est castus: non libidinosus. Sed charitas inquantum inestimabiliter habet carum amatum. Et dicitur sancti tas seu sanctum quasi sanguine tinctum: quia in lege cuncta sanguine sancificabantur vel quasi sine terra: quia extra terrenorum cupi ditatem sunt sancti. vel tertio a sancio cis: id est decerno nis. Inde est quod apud legistas imperatorum leges dicuntur sanctissimae et sacratissimae id est cum discretione maxima factae.

¶ Tertius terminus est voluntas Et dicitur tripliciter. Primo modo pro potentia distin cta contra intellectum. et isto modo dicit Ansel. Uoluntas est instrumentum seipsum mouens. Se cundo modo dicitur voluntas actus volendi / seu volitio. vnde Aug. 1. retractationum Nihil est ta in potestate voluntatis quam ipsa voluntas id est volitio. Tertio modo dicitur voluntas simul ipsa potentia et actus. Sic accipitur a beato Aug. in. 10. de trinitate: quando ponit voluntatem tertiam imaginis partem. debet enim capi ibi voluntas pro ipsa potentia cum actuEt dicitur voluntas a volito tas: quia sicut res quasi ad animam veniunt: quando intelliguntur sic anima quasi ad res volitat quamdo diliguntur. vnde est illud: Anima verius est vbi amat quam vbi animat. Et hoc de primo articulo. Quantum ad secundum articulum sunt tres conclusiones.

¶ Prima i est: Sacri flaminis liberrima productio diuinae essentiae et immensae voluntatis sacra mento perficitur: id est diuina essentia et voluntas sunt pruncipium productiuum spiritus sancti. Ista conclusio probatur me dio doctoris sbtilis: Ubicumque est principium productiuum: ibi illo principio ali quid potest produci: nisi impedimentum adueniat. Sed in diuinis est voluntas quae est principium productiuum vna cum diuina essentiam ad intra: igitur illius pricipio aliquid ad intra produci potest: et si potest / iam est: Quia in perpetuis secundum phylosophum non differunt esse et posse. Maior patet: quia implicat quod sit quid principium productiuum: et quod illo nihil possit produci. Sed minor patet: quia non est minoris perfectionis voluntas diuina quam nostra. Cum ergo nostra sit productiua amoris seu volitionis: igitur et diuina: maxime cum principium productiuum nullam de se dicat imperfectionem: immo perfectionem. Et si dicatur quod nostra voluntas producit accidens. Dico quod non est inquantum producti ua: sed ratione limitationis. Et quia voluntas diuina est infinita: ipsa non erit princi pium productiuum ad intra accidentis: sed suppositi per se stantis. hoc tamen non facit sine diuina essentia. nam sicut in intellectu obiectum et potentia pariunt noticiam: sic in voluntate voluntas et obiectum producunt amorem. Ex quo patet quod Do ctor solenis Henricus de gandauo non ve re posuit: ponendo quod diuina essentia solum requiratur in productione spiritus sancti quasi in quadam assistentia: vt scilicet eadem assitente / sola diuina voluntas spiritum sanctum producat. Patet ex conclusione: quia diuina essentia est principium. Et confirmatur: quia sta assistentia quam Henricus ponit: aut dicit aliquid: aut nihil. Si nihil dicat: perconsequens / non requiritur. Si aliquid: quaero quid: aut solam praesentialitatem. et hoc non: quia tunc non esset aliud dicere: voluntatem diui nam istamrequirere assistentiam: quam quod ignis presente Platone comburat: quod nihil est dictum. Aut dicit aliquam virtutem quasi ex se in diuinam voluntatem. et illud ego voco compricipium.

¶ Secunda conclusio: Producton pa racliti licet a libero principio procedat: summa tanmen necessitate completur. Probatur conclusio: Il lud est summe necessarium quod cum summe necessario est idem essentiamliter. sed productio paracliti est huiusmodoi: igitur est summe necessaria. Maior patet: quia si non esset summe necessarium / stante summe necessario posset destrui: et per consequens non esset idem in essentia cum eo. Sed minor probatur: quia omnia quae sunt in di uinis sunt diuina essentia essentialmliter: vt patet in antiquo iure extra de summa trinitate et fi de catholica. Ex quo elicitur error macedo nii qui posuit spiritumsanctum esse creaturam: et ita contingentem: cum omnis creatura sit contingens.

¶ Tertia conclusio est: Licet volitio diuine voluntatis quodam naturae signo / productionem sacri praecedat flaminis: non tamen ipsius est principium. Et probatur prima pars: quia essentialia precedunt notionalia. Cum igitur volitio sit quoddam essen tiale: productio vero quoddam notionale: igitur volitio erit ante productionem in ali quo signo. Et confirmatur: quia pater et fili us in primo signo originis antequam produ catur spritus sanctus sunt beati: et tamen volitio est ad beatitudinem pertiuens. Proba tur secunda pars: scilicet quod volitio no sit principium productionis spiritus sancti: Actus immanentes non sunt principia productiua. patet ex 9. metaphysice: quia sunt fines: et in fine est terminus: seu finis est terminus. Sed voli tio est actus immanens sicut intellectio. Ex quo patet quod non est ponendus spiritus sanctus essentialis sicut nec verbum essentiale: sicut posuit magister Durandus. patet ex conclusione. Et hoc de secundo articulo. Quantum ad tertium arti culum sunt tres breves difficultates: iuxta tres conclusiones.

¶ Prima difficultas Cum diuina essentia in filio iam habeat terminum adequitum: quomodo iterum potest esse principium producti uum paracliti: cum videamus quod intellcuns diuins post productionem filii non producat? Dico quod di uina essentia est illimitata ad productionemus tam naturalem quam liberam: ideo in ambas po test. non sic intellectus diuinus: immo solum ad productionem naturalem: ideo non est simile.

¶ Se cunda difficltas est: Quomodo potest voluntas diuina principiare necessario spiritum sanctum tum sit libera et contingens? Hic respondet Franciscus de Maro. in ista di. q. 1. et dicit sic: et loquitur de doctore subtili. Frater Iohoc vi detur dicere: quod licet voluntas sit contingens respectu eorum quae sunt ad finem: necessario tamen respicit finem. et postmodum istam responsionem relinquens Franciscus dicit quod secundum fremm Io hannem volutas inquantum voluntas nec se habet necessario circa finem: nec circa ea quae sunt ad finem: et per consequens ratio fratris Iohannis non sufficit: et ideo tertio addit rationem suam istius necessitatis: quia spirari et spirare sunt idem realiter cum diuina essentia quae est necessaria.

¶ Contra istam Francisci impugnationem Arguo. primo dicit fratur Iohes: ipse enim est Bohes. Iste Franciscus: et patur eorum spiritualis beatissimus et Iohes et Francis. sic enim dicit doctor deuotus: Pri mum quidem Iohes a matre / sed Franciscus a pa tre. Et quod dicit Franciscus quod Iohes: dicit huiius necessitatis causam esse: quia voluntas necessario respicit finem / non plus addendo. Dico quod falsum sibi imponit. nec dicit hoc: immo dicit huius causam esse infinitantem diuinae essentiae et diuine voluntatis: et quod diuina volun tas infinita: non inquantum voluntas sicut obiicit Franciscus / necessario diuinam contemplatur essentiam. Uideatur super hoc secundus articulus quaestionis / huius distinctionis in doctore subtili. Uideantur et reportata parisius

¶ Secundo arguo contra rationem eius. Quae ro enim ab eo: Unde est quod spirari et spira re sunt idem cum essentia diuina: oportet quod veniat ad principium necessario produ ctiuum. Et ita non est illa prima causa quam ponit frater Franciscus: sed illa fratris Io¬/ panis: scilicet voluntas infinita: et essentia infinita. Tertio dico cum fratre Iohe: quod voluntas nec necessario se habet circa finem: nec circa ea quae sunt ad finem inquantum vo luntas. et sic locutus est di. I. huius primi. q. 4. arti. 1. contra Henricum: ideo quarenda est et inuestiganda huius necessitatis ratio / ex volunta te infinita et obiecto infinito: vt dicit frater Iohes: et non vt dicit fratur Franciscus.

¶ Ter tia difficultas. Quare sicut in nobis amor producitur: loquendo proprie / seu spiratur: non est sic in diuinis: immo in diuinis spiritussanctus constituitur ex diuina essentia et spiratione passiua: Responm quod in nobis amor seu volitio est quoddam accidens: et quia de communi subiectum est causa acciesentis / maxime in intellectu et voluntate: ideo totum accens dicitur productum: non sic in diui nis: quia spiritus sanctus est suba: ideo productio ca dit supra primum terminum. Et quia primus terminus est essentia: ideo spiritus sanctus constituitur ex essentia et passiua spiratione / et non ex amore seu actu dilectionis. Et sic patet ad. q. scilicet quod spiritus sactissimi principium productiuum volun tas immensa iure affirmatur. Et tunc ad argu menta.

¶ Ad primum dico / quod modi proprie opus positi arguunt diuersitate principiorum sicut datur exemplum in argumento de modo productio nis naturae et libertatis. Sed non illi qui non sunt sic proprie oppositi: cuiusmodi est necessitas et contingentia: quia alio modo ponitur in di uinis contingentia / alio modo necessitas. Ne cessitas enim ponitur formaliter / sed contingentia virtualiter inquantum causat ea. Opposita vero debent capi eodem modo / sic vt non sit oppositio. Si dicatur: Guilhelmus est albus in actu / et niger in potentia: et huiusmodi modi non arguunt diuersa principia.

¶ Ad secundm: ego nego minorem: et dico quod est quasi partiale. Et cum probatur quod sufficit: quia est infinita. Dico quod non sequitur: quia istam infinitatem habet ab essentia diuina quae est radix: ideo ipsa concurrit. Et cum dicitur / quod ipsa habet terminum adequatum. Dico quod verum est in productione naturali / sed non libera: cuiusmodi est productio spiritus sancti.

¶ Ad tertium patet responsio ex primo articu lo. Spiritus enim dicitur / aut a spiritualitate: et sic est commune tribus: sicut obiicit argumen tum: aut a spiratione passiua: et sic est proprium spiritus sancti.

Conclusiones

¶ Ex ista distinctione sicut ex praecedentibus more solito tres eliciuntur conclusiones. Prima est. Dicitur charitas siue dilectio summa volitio id est spiritus sanctus: vt profert veritas. Conclusio dicit quod spiritusanctus est charitas et dilectio. Et ponitur a prin cipio distinctionis vsque ad illud ca. Nunc vero incepimus ostendere etc.

Secunda conclusio dicitur vnitas patris et filii: dilecta sanctitas apex diuini. Dicit conclusio quod apex diuin id est spiritus sanctus in quo est voluntas quae est principium creaturarum: ratione quarum dicitur deus actu dominus est vnitas et sanctitas patris et filii: et ponitur ab illo loco: Nunc vero etc. vsque ad il iud ca. Hic notandum est / quod sicut spiritus sanctus etc.

Tertia conclusio. Hoc nomen charitas et appropriatur et communicatur / sicut et bonitas. Dicit conclusio / quod sicut hoc nomen bonitas aliquando appropriatur spirituisancto: aliquando dicitur de tribus personis: sic et hoc nomen charitas: et ponitur ab illo loco: Hic notandum etc. vsque ad finem.

PrevBack to TopNext

On this page