Distinctio 18

Distinctio. 18. de formationem do cet mulieris. N eodem quoque paradiso mulierem for mauit deus de substantia viri etc. Hic signatur distinctio. 16. huius secundi: quae sic com tinuatur ad praecedentem. Nam postquam in praecedemti distinctioe hominis seu viri ostensa est productio / et in paradiso eiusdem locatio: Nunc in praesenti distinctione mulieris ostenditur forma tio. Et partitur in tres partes priucipales. In prima mulieris productio quo ad corpus tangitur. In secunda / an fit traductio in anima quaeritur. In tertia vera positio vltimo ponitur. Prima in principio. Secunda ibi: Quemad. modum corpus mulieris etc. Tertia ibi: Ca tholica autem ecclesia etc. Ultimis duabus partibus indiuisis manentibus: Rursus prima particula in qua mulieris productio quae ad corpus tangitur / in tres partes diuiditur. In prima huius ductionis primo exponitur causa finalis. In secundam causa exprimitur hinc materialis. In tertia efficiens nectitur atque formalis. Prima in principio. Secunda ibi: Solet etiam quaeri vtrum etc. Tertia ibi: Illud etiam sciri oportet etc. Et haec est diuisio etc. Circa quam quaeritur etc.

Questio haec declarat quomodo actum sit de costa Adae in formatione muli eris / et alia plura de ratione semina li ad formam naturaliter. De quo Sco. in isto loco. q. vnica: et notatur Bonauetura.

Utrum de costa adae soporati eua mulier vel de semine quo ad corpus et animam pro ducta fuerit: Et arguitur ad partem falsam tribus mediis.

¶ Primo arguitur quod non fuerit producta de costa adae. Illa enim costa aut erat requisita ad esse perfectum adae / aut erat superflua: sed neutrum potest dici: igitur. Maior patet. Sed minor probatur. Non primo quod erat de perfecto esse ipsius adae: nam tunc remota costa remansisset imperfectus: quod repugnat: quia tunc mulier non fuisset sibi data in adiutorium sed in de¬ trimentum. Sed nec potest dici quod fuerit ei a principio suae creationis superflua: quia tunc fuisset. opus monstruosum.

¶ Secundo arguitur quod non de puit sumi de adam soporato. Congruebat sic de adam deum formare mulierem / vt maxime re luceret eius potentia / sapinia et bonitas: sed hoc magis fuit si producit euam de costa adae eo vigilante quam dormiente: igitur etc. Paior pa tet: quia isti sunt tres digiti dei: potentia / sapientia et diuina bonitas: quibus vniuersa appem sa est moles trae. Sed patet minor primo de potentia. Longe altius est non facere malum remouem do costam vigilanti quam dormienti: quia primus sen tit / non secundus. Sapinia etiam magis patet vt ex visis met adam instrueret: et diuina bonitas exigebat / vt dilecto suo adam nihil abscon deret.

¶ Tertio arguitur sic quod fuerit produ cta ex costa illa quasi ex semine. Omne imperfectum habens ad perfectum eiusdem rationis potentiam patet rationem seminis: sed illa costa adae respectu mulieris fuit huiusmodi: igitur. Maior patet. Haec enim extat semins ratio / vt sit potentia ad simile: sicuti patet in seminibus animalium et plantarum. Sed probatur minor: quia si ista costa non fuisset in po tentia vt de ea fieret mulier: nullatenus de ea potuisset fieri: ad impossibile enim nulla extat potentia. In oppositum autem arguitur: et primo quod fuerit eua producta de costa adae soporati. Unde scribitur: Immisit dominus deus so porem in adam. Et sequitur: et tulit vnam de costis ipsius: et edificauit eam in mulierem. Probatur ultra quod non fuerit haec costa loco seminis. Unde magister in listera. Non habuit rerum prima conditio vt mulier sic fieret / sed vt sic solum fieri posset: et sic non erat ratio seminalis.

¶ In ista q. ad alias pariformitur sunt tres articuli. Prmius est terminorum declaratiuus Quorum Secundus est quaestionis responsiuus. Tertius est dubiorum motiuus Quo ad prmiii articulum termini sunt semen / mulier et sopor.

¶ Primus igitur terminus est semen. Unde semen secundum doctorem subtilem / huius distinctionis. q. prima. Est corpus quoddam cuius forma inten ditur a natura propter alterum: vt ex illo generetur aliquid simile generanti. Et tanguntur hic tria. Primum / quod semen est corpus. Et dicitur corpus: tum primo in simplici elemento: sicuti dicitur. Producant aquae reptile secundum genus 9. suum. Tum secundo ratione mixti: sicut sunt mixta elementa semen alicuius alterius. Tum tertio ratione complexionis: sicut bos mortuus potest dici semen apum. Secundo dicit quod semen est corpus cuius forma intenditur a natura propter alterum: vnde forma si minis dicitur ratio seminalis: et in hoc differi a casualibus et fortuitis / quae praeter intentionem accidunt. Et patet vltra quod semen nunquam pro pter se intenditur a natura sicuti granum / sed propter aliud perfectius. Dicitur tertio: vt ex illo generetur aliquid simile generanti. Tres quippe sunt generationis modi. Primus est quando generans et genitum differunt in specie: et inter talia loquendo proprie non dicuntur semi na. Secundus autem quando aliquid ex alio gene ratur vniuoce / sed tamen immediate: sicuti ignis generat ignem: et in his etiam non est semenquia semen tenet locum medii: hic autem nihil extat medium. Tertius modus est: quando extat generatio vniuoca / mediata tamen: vt per gradus genitum esse habeat: et in isto tertio modo solum habet esse semen: quod grece sperma dicitur.

¶ Noto vltra quo ad hoc quod ista tria differunt: ratio primordialis / ratio leminalis / et ratio obedientialis: vt trahi potest ex Augstin. super Sen. ad litteram. Ratio enim primordialis dicitur: quia prior est rationibus caete ris cunctis: et est diuina de rebus dispositioEt dicitur ratio primordialis ratio causalis et ratio idealis. Dicitur idealis ratione artifi cii in eo latentis. Dicitur causalis inquantum ab ea cuncta prodeunt. Dicitur primordialis inquantum pri ma est omnium: ita quod causalis sit relatiue et po sitiue ad posterius / sed primordialis nega tiue ad prius. Ratio autem seminalis dicitur semi nis qualitas / qua aliquid est in potentia proxima ad consimile generanti: semen autem cuius est illa ratio. Ratio autem obedientialis dicitur qua cuncta diuino substernuntur imperio vt de qualibet re faciat quod ei placet / vt de cocosta mulierem.

¶ Secundus terminus est mu lier / quasi mollis aer. Unde mulier solet accipi tripliciter. Primo modo dicitur mu lier idem quod infirmitas: sicut dicitur: Melio est iniquitas viri quam mulier benefaciens. Hic vir signat hominem fortem in virtutibus / muliei infirmum. Si fortis cadat aliquando in vitium for tius resurgit. Si infirmus bene operetur / in superbiam erigitur: eapropter dicit ecclesiasticus / quod per occasionem melior est iniquitas viri quam mulier benefaciens. Secundo dicitur muli er ipse sexus deprauatus: quam sic diffinit Orig. Mulier est caput peccati / delicti ma ter / transgressio legis antiquae / expulsio pa radisi. Tertio dicitur mulier vt solum sexum nominat contra virum distinctum: aut solas superaddit virtutes naturales: et sic accipitur in titulo quaestionis / et in textu: edificauit costam in mulierem.

¶ Tertius terminus est sopor. Unde noto quod ista tria differunt: som nus / sopor et somnium. Sentdionus enim secundum philosophos est quies animalium virtutum cum intentione natu ralium. Tunc enim quiescit anima sensitiua seu potentiae sensitiuae / et maxime exteriores: vt vigent potentiae vegetatiuae / sicuti digestiua nutritiua etc. Sopor autem quaedam dulcedo extat immissa / maxime a deo: per quam homo ab externis retrahitur sensibus sicuti fuit de sopore ade: postquam enim eum sopor reliquit / incae pit prophetigare / vt patet. Propter hanc re linquet homo patrem et matrem etc. Unde et dicunt aliqui quod in illo sopore dei filium vidit incarnandum. Somnium / apparentia est phantasma tum sensibus ligatis exterius. Et diuiditur apud Macrobium in 1. de somnio scipionis: in phantasma: quod est quando terribiles aliquando ap parent dormiendo imagines et figure. Insomnium / quod est quando id de quo cogitabatur vigilando / dormiendo occurrit: somnium quod est quando obscurae rei future panditur verius tas. Oraculum / quando a persona venerabili pan ditur in somnis occultum. Uisio est / quae est quando veritas palam quasi aspicitur.

¶ Quatum ad secundum articu plum sunt tres conclusiones. Prima est de costa adae soporati: non quasi semine fuit formatum corpus euae. Secunda / quod anima eius nullum in adam ha buit principium. Tertia / quod illa formatio eue de costa adae non fuit miraculosa.

¶ Prima est haec. Cua de costa adae in sopore itaproducta est / vt de semine esse non dicatur. Prima pars dicit quod eua seu mulier primaria fuit producta de costa adae in sopore positi: patet ex textu: Et confirmatur probando / quod ista productio fuit valde congrua. Illa productio fuit valde vtilis et maxime congrua in principio rerum / in qua nobis pro futuro mysterio plurima pandebantur / et hominis et mulieris nexus ma ior amoris. Sed sic fuit in ista productione primae mulieris de primo homine: igitur. Maior patet de se. Sed minor probatur primo de mysteriis occultis in facto isto. Sunt enim hic tria. Primum quod de viro fuit mulier: secundu quod de viro dormienti: tertium quod de osse. In pri mo notatur mysterium dei et animae: deus sit viranima mulier: qua a deo vt a viro suo cuncta capit ornamenta. Unde et sponsus dicit: Deliciae meae esse cum filiis hominium. In secundo nota tur mysterium christi et ecclesiae. De adam quipu pe dormienti formata est eua: quia de christo in cruce morienti fundata est ecclesia In tertio notatur portionis inferioris ad superiorem vnio. De Adae quippe osse et costa formata est mulier: quia de portione animae superiori quae est vir mentis accipit inferior portio: quae mulier est fundamentum. Ceterum dum de viro fit mulier / nexus tangitur amo ris / dum de dormienti vnius in alium quietis permanem tia. Dum tertio fit de osse: innuitur quod ab homine basis extat mulieris. Et si quaeratur: an ista costa fuit assumpta nuda sine carne? Dicen dum quod non / immo cooprta carnibus. Unde dicit adam: Hoc nunc os ex ossibus meis / et caro de carne mea. Sed tunc quaeritur: qualiter ex tam parua materia effecta est perfecta mulier: quia creditur fuisse producta in etate perfecta sicut et Adam. Addidit ne deus aliquam alian materiam? Dicendum quod sic. Sed vnde sumpsit: Respondendum quod creauit. Unde non est bene intel ligibile quod dicit Hug. de sanc. victo. quod ex sola costa fuerit producta mulier: tunc enim non fuisset nisi rarefactio maior illius. materiae. Non videtur autem via possibilis vt tantum rarefiat vna costa / quod possit ex ea stare cor pus perfecte mulieris.

¶ Sed vbi condita fuit: Dicendum quod in paradiso. Sed quae hora: Immediate posito Adam ex agro damaiceno in paradisum. Sed dicit alia pars conclusionis quod non est mulier producta de illa costa quasi de lemine. Probatur. Omnis propagatio in specie hominis seu humana fit per generationem: talis non fuit ista: igitur. Confirmatur auctoritate Augstin. super Sen. Illa inquit quae secundum causam seminalem fiunt: ita naturalitur dicimus fieri / quod ita naturalis cursus hominibus innotuit. Item magister in listeraCorpus mulieris de costa factum dicitur: eo sa ne miraculo quo de quinque panibus quinque mi lia hominium saturata sunt. Sed tunc exurgit dubium. Quid est hoc semen in rerum propagationee Innuit doc. deuotus / quod huiusmodi ratio sem nalis non videtur esse nisi totius forma quo ad essentiam. Et dicit hoc consonare sensuirationi et auctoriti. Rationi siquidem: quia non videretur anies perfecte res intelligi nisi in forma totius: ficuti non perfecte intelligitur homo in forma partis sicuti in anima rationali / sed perfecte in forma toti us / in humanitate scilicet Concordat inquit secundo sensui: quia alius est modus in egressione rerum de potentia materiae / et specierum de genere. In egressu siquidem rerum de potentia materiae prius intelligitur forma elementorum / a quae venitur ad formam mixtionis / per quam ad formam conplexionis. In genere autem seu esse metaphy sico aspicitur aut maior / aut minor specierum conuentus ad inuicem: et secundum hoc / aut est genus magis aut minus vniuersale. Tertio conso nat auctoritai. Dicit enim Aristis. in 1. caeli et mum di. Cum dico caelum / dico formam: cum dico hoc caelum / dico materiam cum forma: et ita ratio se minalis seu ipsum semen nominat esse formale. Contra istum modum loquendi arguo sic. Si forma totius esset semen: christus vere fuisset in patribus in ratione seminali: sed hoc est falsum: igitur etc. Maior patet: quia forma totius in homine / nihil aliud est nisi humanitas: sicuti anima est partis forma scilicet corporis: christus autem verus fuit homo / et veram habuit humanitatem. Sed probatur minor auctoritate Aug. 10. super Sen. Christus inquit non fuit in abra am secundum rationem seminalem. Et si distinguatur: quia aliud dicit semen / aliud ratio seminalis. Semen quippe nominat illam formam totius. Sed ratio seminalis nominat modum propagationis naturalis / qualem non habuit christus: cum fuerit conceptus de purissimis mariae sanguinibus. Et tamen dicitur de eo: factus ex lsemine dauid secundum carnem. Con tra. Hoc enim fieri ex semine non est esse ho minem seu habere humanitatem. Dato quippe hoc: ita esset christus ex semine dauid / si simpliciter potestate absoluta humanitatem assumpsisset: sed intelligitur fieri ex semine: quia intellecta sunt in patribus principia mixtio¬ nis ad complexionem. scilicet humanitatis christi Unde dico secundum doctorem subtilem huius dist quod cum in composito tria sint scilicet materia / poten tia receptiua materiae / et actus: nec materia est semen seu ratio seminalis: nec potentia receptiua fundata in materia: quia hoc modo secundum Augstin. 9. super Sen. ca. 6. et est in littera: facit deus multa in materia: quae non recipiuntur secundum rationem seminalem. Nec tertio actus scilicet inchoatio quaedam formarum: vt vtar modo loquindi alher. magni: cuius phi losophia plena est de huiusmodi inchoationi bus formarum: vnde dicit quod forma antequa veniat vltimate in materia: habet quen dam modum essendi in materia / qui potest dici formae inchoatio. Et confirmatur: quia ni si hoc esset: videretur omnis motus esse vio lentus. Uiolentum enim vt dicit Aristo. in. 3. ethicorum: cuius principium est extra nihil com ferente vim passo: ita quod imaginantur hi huius positionis / quod quando aliquid ad al ud tendit: habet in se potentiam recipiendir et illud dicitur materia: et potentiam se conducendi / sed non completam: et id vocatur in choatio formae. Contra istum modum loquendi arguo sic / ex rationibus doc. subtilis Si sint dandae in materia tales formarum in choationes: peto / aut est vna inchoatio omnium formarum / aut vna plurium / aut singula singulae. Non potest dari primum: tunc enim es set eadem inchoatio formae in materia contrariorum: vtputa albi et nigri / et ignis et aquae Et cum actus sequens huiusmodi inchoationem sit eiusdem rationis cum illa forma inchoata / si cuti actus et potentia: sequeretur contraria esse eiusdem speciei. Si autem dicatur secundum quod sit scilicet vna inchoatio plurium: tunc eadem rati one erunt quae sunt diuersarum specierum eiusdem speciei: sicuti si homo et leo habeant in materia inchoationem eiusdem rationis: oportet quod sint eiusdem rationis. Si autem dicatur quod singula forma singulam et propriam in materia habeat inchoationem: Tunc quaero: aut omnes informans materiam / aut vna solum: vel aliqua certae / aliae non. Si detur secundum: ergo erunt aliqua inchoati ones formarum accidentalium per naturam star tes sine subiecto: et per consequens et ipsa accidentia stare poterunt camn habeant esse complet us: si autem detur primum: sequitur quod vna simplex materia aequa primo perficietur diuersis: quia vni inchoatio per aliam non perficiet: cum multotiens sint inchoationes contrariorum. Confirmatur: quia ista positio videtur sentire valde de proximo opin. anaxagorae. Non enim differt nisi in hoci quod anaxagoras completam ponebat formarum in se inclusionem hic incompletam. Nec valet quod dicitur / quod tunc omnis motus esset violentus: cum non esset actionis aliquod principium in mobili. Secundum enim philosophum in. 2. philosophim. natura di citur de materia et de forma: vnde et generatio potest dici naturalis: aut ratione materiae aut ratione formae: quamuis principalius ratione formae. Sufficit igitur quod materia sit naturalitur passiue inclinata: seu mobile naturalitur et passiue inclinatum ad motum aliquem / ad hoc quod dicatur motus naturalis. Hedicus enim licet quando infirmus est seipsum curet: per accidens tamen est. Unde accidit quod coniungantur similis actiuum princi pium et passiuum. Et tunc quod dicit. Uiolentum est cuius principium est extra / non conferente vim passo: habet intelligi / aut per modum actiui / aut passiui: conferre autem passiue vim actiuo / passiuum dicitur: quia est ad habendum talem formam inclinatum: quo mediante agens ex peditius agit.

¶ Sed tunc quaeritur: Quid est proprie semen? Dicendum quod est quoddam imperfectum passiue tantum se habens in actione / nisi sit seminum diuersitas: sicuti est in semine viri: quod se videtur quodammodo habere actiue: vel ve rius spiritus diffusi cum tali semine: quia nequit dari quod semini competat actio ratione efficien tis: quia in non entis virtute nullus agit. Cum igitur facta semins transfusione possibile sit gene rans immediate destrui relinquitur etc. vnde verius videtur quod ista actiuitas in semine viri ve niat ex spiritibus naturalibus transfusis.

¶ Sed tunc quaeritur: quid est quod dicit sapiens: semen erat maledictum a principio: Di cendum quod istud semen debet intelligi pro sub strato id es humana natura: quae fuit maledicta a principio per peccatum adae actuale / et vsque in praesens per peccatum originale. Et nisi reliquisset dominus nobis vnde multiplicaretur adam in poste ris: sicut dicit Esa. Nisi reliquisset nobis semen / sicut sodoma essemus: vel sicut gomorra similes essemus. Quoa autem sit in semine ratione spirituum aliqualis actiuitas: patet experientia. Formica enim naturali experientia granis collectis in ea parte ea corrodit in qua est vis germinatiua ne crescant: vnde in semi num multiplicatione secundum philosophum / triplex calor requiritur: naturalis quae est ex spiritu naturali: ca lor elementaris / quae ex luce elementorum et caa lor caeli luce caeli operans.

¶ Secunda conclusio est: quod anima euae non habet originem ex adam: et est haec. Sic sigillatim corporibus inconditis animae fit infusio: vt nec euae anima nec aliae ex traduce nascantur. Dicit prima pars / quod cum corporibus hominium creantur animae / et infunduntur. Probatur. Si enim poneremus animas a principio fuisse creatas: sicut fecit Origstin. aut volunt ve nire modo ad ista corpora infecta / aut non: Si volunt venire: igitur sunt fatuae et stultae. Si autem nolunt et veniunt: igitur miserae sunt: et prius paenam patiuntur quam peccent. Confirmatur: quia non est verisimile quod stent tanto tempo re. scilicet a principio mundi absque merito aut demerito: et ita si merentur / efficiuntur beate: si demerentur / damnatae. Ex quo relinquitur quod creando infunditur / et infundendo creatur: prius tamen natura fit animae creatio quam eius infusio sicuti prius res in se conside ratur quam in comparatione ad aliud. Unde et su c. per illo verbo. Qui finxit sigillatim corda eorum. Exponit glo. quod animae sunt creatae successiue sicut et corpora. Et Augustinus in libro de ecclesiasticis dogmatibus. Tenem dum est quod animae non sunt simul creatae.

¶ Ex quo patet error Macrobii in libro de somnio scipionis: qui posuit animas simul creari in caelo aplanes seu stellato: quod vocat plato causapum elisios: et postea descendere hic inferius per circulum lacte um: quem vocant philosophi galaxiam / et hinc descendere in corpora: et paracto officio iuste rursum superius ascen dere: et patet quod quo ad hoc iuxta nomen suum liber Macrobii recte intitulatus est de somnio scipionis. Uerius quippe habet modum somuii in hoc quam alicuius realis appa rentiae.

¶ Ex errore consimili defecit impius manichaeus: qui posuit animas in caelis in principio creari: et dehinc ad suggestionem dei tenebrarum peccasse: et merito illius peccatisunt detrusae in corpora velut in carceres vt purgentur: et postmodum saluentur. Patet er ror: primo in hoc quod dicit / quod sunt meritae in caelo. Quia dicit Pausus de Iacob et esau: cum nondum aliquid boni aut mali egis sent. Caeterum quod dicit omnes purgundas et saluandas: manifestus error est / et tollens timorem dei. Caeterum et tertio improprie lo quitur / vocans corpus carcerem: nam anima humana naturaliter ad proprium corpus affititur. Nolumus (inquit apostolus) expoliari / sed super uestiri: quod non conuenit carceri. Sed dicit alia pars conclusionis / quod nec euae anima nec aliae: ex traduce producuntur. Unde primo noto quiddicat traductio. Requirit enim traductio i/ quod vnum originetur ab alio: vnde si diuidatur vnum lignum in duo ligna: non est vnum ex traduce alterius: quia non originatur vnum ex alio. Rursus requirit quod sit diuisio illius quo fit traductio: vnde licet vnus ignis alium priginet: non tamen vnus est ex traduce alterius: quia non est ibi diuisio ignis proprie / sed solum multiplicatio. Hoc habito probatur sic conclusio. Si enim animae sunt ex traduce: tuno aut anima a corpore traducitur / aut anima ab anima: sed neutrum potest dici: igitur. Maior pa tet de se. Minor probatur: primo quod non ex corpore: quia per naturam nequit fieri: ex corpore non corpus: anima autem substantia est incorpo rea / tam secundum philosophum quam secundum theologum. Si autem sit anima ab anima: aut secundum totum / aut secundum partem. Non secundum partem: cum anima sit sim plex. Nec secundum totum: quia tunc generans generando moreretur. Confirmatur auctoritate Arist. in li. 16. de animalibus: dicentis solum in tellectum esse ab extrinseco. Et dominus per Esa. di cit. Dnem flatum ego feci. Et si dicatur: quia scri bitur: Dnes animae quae egressae sunt de femore Ia cob septuagintaduae: et ita videtur quod fiat traductio. Dicendum quod hic est locutio synecdochica / seu per synecdochen capere to tum per partem / vel econtra. Et hic est modus vsi tatus locutionis apud philosophos et theologos. Unde. 9. ethicorum dicit philosophus / quod homo est solus in tellectus: debet intelligi principalitur: et ita de aliis.

¶ Tertia conclusio est: quod productio mulieris de costa adae non fuit miraculum: et est haec. Sic productio mulieris de adae costa fuit mirabilis / vt miraculum non attigeret. Prima pars diciti / quod productio mulieris de co sta fuit mirabilis: patet: quia cunctam excede bat humanam facultatem. Teste enim Aristo. in. 1. metaph. Proptur admirari caeperunt homines philosophari. Mirabile igitur di citur / aut cuius ratio ignoratur / aut cuius factura virtutem excedit mirantis. Utrumque autem vt pa tet in proposito erat. Sed dicebat secunda pars quod non fuit miraculosa. Probatur: quia teste) Augustinus in lib. de vtilitate credendi. Omne miraculum debet esse insolitum: et debet accipi insolitum id estcontra cursum naturae solitum: non quia raro veniat. Si enim qualibet die deus illuminaret millae caecos: adhuc esset miraculum: et tamen sepe eueniret. Et eclypsis lune non esset miraculum: quae raro tamen euenit. Sed productio de uiusmodi costa non fuit contra cursum naturae. Pro batur: quia non fiunt costae de hominibus: igitur. Et si dicatur: fuit arduum: Respondendum quod sic: sed non omne arduum habet rationem miraculi Est enim primo arduum supra naturam: quand scilicet in facto nequit attingere natura: sicut fuit incarnatio filii dei. Est secundo arduum praeter naturam: quando scilice natura bene attigit in facto / non in modo faciendi: ita tamen quod iste modus non sit contrarius modo agendi na turali: sicut conuersio vergarum in serpentes: possent enim longo tempore conuerti per alterationes: et ita duo sic faciunt mirabile quod non miraculum. Est tertio arduum contra naturam id est contrium cursui naturae: ita quod natura bene attigit in facto nden in modo faciendi: sicut illuminatio caeci. Natura enim bene facit visionem / sed non post priuationem: et hoc solum arduum creat miraculum: vnde si repe riatur dici miraculosa / debet accipi communiter. Quantum ad tertium articulum sunt tres difficultates.

¶ Prima est. Utrum il la costa de qua facta fuit eua / resurgat in adan vel in eua: Respondendum est quod in eua: quia solum fuit in adam concreata propter euam / et suae speciei mul tiplicationem.

¶ Secunda difficultas. vtrum anima vegetatiua et sensitiua producantur ex tra duce / separatae tamen ab anima intellectiua. Dicen dum est quod sic: cum similis intereant cum corpore: et similis vi uant: nec habeant existentiam propriam distinctam ab existentia compositi.

¶ Tertia difficul tas: quomodo se habent mirabile et miraculum: Dicendum quod se habent proprie sicut animal et homo: Sicut enim omnis hafest animali non autem omne animal homo: sic omne nfiraculum est mirabile / non omne mirabile mifaculum. Ex quo patet ad quaestionem / quod videlicet eua sic quae ad corpus de adae costa producta fuiti / quod nec quo ad animam / nec etiam de se mine. Tunc ad argumenta.

¶ Ad primum di cendum in summa: quod adam erat considerandus inquan tum indiuiduum: et non fuit illa costa requisita ad esse eius. Erat vlterius considerandus vt principium totius humani generis: et sic in eo illa requirebatur: vt qua mediante sola eua producere tur / et per ambos caeteri: nec erat monstrum: tum quia monstra sunt praeter naturae intentionem: ex. 2. philosophim. quod non fuit de ista costa. Tum rursus: quia non erat ita magna vt faceret monstrum.

¶ Ad secundum negatur minor quo ad partes singu las: eque enim fuit potentia / et apperuit maxime et diuina potentia / sapinia et bonitas: vt de dormiente costam remouere sine excitatione quo ad potentiam: de futuris ipsum istruere in illo sopo re / quo ad sapieniam: adiutorium ei simile tribuere quo ad bonitatem: et sic de aliis congruentiis.

¶ Ad tertium neganda est maior: opertet enim ad hoc quod aliquid dicatur semen alicuius quod sit in proxima dispositione ad illud: cuiusmodi non erat illa costa. Et sic patet ad etc.

¶ Ex praeenti autem dist. sicut etc. Prima conclusio est. De adae ossibus eua producitur a dei manibus atque perficitur. Dicit conclusio quod eua facta est de co in sta adae a domino deo: et ponitur a principio disvsque ibi: Illud etiam sciri oportet etc.

¶ Se cunda conclusio. Nobiles spiritus aut quae creatura non possunt penitus in ista factura. Dicit conclusios quod nec angeli nec alia creatura potuit tali modo producere euam. Et incipit ibi: Illud etiam sciri oportet: vsque ibi: Quemadmodum mulie ris corpus.

¶ Tertia conclusio. Nec similis conditas animas dicimus / neque extraductas bene profe rimus. Dicit conclusio / quod animae nec debent dici simil creari nec extraducere: et incipit ibi: Quem admodum mulieris etc. vsque ad finem distin. etc.