Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentarius in Libros Sententiarum

Liber 1

Prologus

Distinctio 1

Distinctio 2

Distinctio 3

Distinctio 4

Distinctio 5

Distinctio 6

Distinctio 7

Distinctio 8

Distinctio 9

Distinctio 10

Distinctio 11

Distinctio 12

Distinctio 13

Distinctio 14-16

Distinctio 17

Distinctio 18

Distinctio 19

Distinctio 20

Distinctio 21

Distinctio 22

Distinctio 23-25

Distinctio 26

Distinctio 27

Distinctio 28

Distinctio 29

Distinctio 30

Distinctio 31

Distinctio 32

Distinctio 33

Distinctio 34

Distinctio 35

Distinctio 36

Distinctio 37

Distinctio 38-40

Distinctio 41

Distinctio 42

Distinctio 43

Distinctio 44

Distinctio 45

Distinctio 46

Distinctio 47

Distinctio 48

Liber 2

Distinctio 1

Distinctio 2

Distinctio 3

Distinctio 4

Distinctio 5

Distinctio 6

Distinctio 7

Distinctio 8

Distinctio 9

Distinctio 10

Distinctio 11

Distinctio 12

Distinctio 13

Distinctio 14-16

Distinctio 17

Distinctio 18

Distinctio 19

Distinctio 20

Distinctio 21

Distinctio 22

Distinctio 23-25

Distinctio 26

Distinctio 27

Distinctio 28

Distinctio 29

Distinctio 30

Distinctio 31

Distinctio 32

Distinctio 33

Distinctio 34

Distinctio 35

Distinctio 36

Distinctio 37

Distinctio 38-40

Distinctio 41

Distinctio 42

Distinctio 43

Distinctio 44

Liber 3

Distinctio 1

Distinctio 2

Distinctio 3

Distinctio 4

Distinctio 5

Distinctio 6

Distinctio 7

Distinctio 8

Distinctio 9

Distinctio 10

Distinctio 11

Distinctio 12

Distinctio 13

Distinctio 14-16

Distinctio 17

Distinctio 18

Distinctio 19

Distinctio 20

Distinctio 21

Distinctio 22

Distinctio 23-25

Distinctio 26

Distinctio 27

Distinctio 28

Distinctio 29

Distinctio 30

Distinctio 31

Distinctio 32

Distinctio 33

Distinctio 34

Distinctio 35

Distinctio 36

Distinctio 37

Distinctio 38-40

Liber 4

Distinctio 1

Distinctio 2

Distinctio 3

Distinctio 4

Distinctio 5

Distinctio 6

Distinctio 7

Distinctio 8

Distinctio 9

Distinctio 10

Distinctio 11

Distinctio 12

Distinctio 13

Distinctio 14-16

Distinctio 17

Distinctio 18

Distinctio 19

Distinctio 20

Distinctio 21

Distinctio 22

Distinctio 23-25

Distinctio 26

Distinctio 27

Distinctio 28

Distinctio 29

Distinctio 30

Distinctio 31

Distinctio 32

Distinctio 33

Distinctio 34

Distinctio 35

Distinctio 36

Distinctio 37

Distinctio 38-40

Distinctio 41

Distinctio 42

Distinctio 43

Distinctio 44

Distinctio 45

Distinctio 46

Distinctio 47

Distinctio 48

Distinctio 49

Distinctio 50

Prev

How to Cite

Next

Distinctio 42

Circa textum

1

Distinctio. 42. in qua magister postquam determinauit de scietia dei: agit de potentia in comparatione ad possibilia quae potest.

2

Inc autem de omnipotentia dei agen dum est: vbi prima cosideratio occurrit etc. Hic signatur distinctio 42. huius primi: In qua postquam magister a. 35. distinctione inclusiue hucusque de diuinae scientiae egit infallibilitate: nunc agere incipit de eiusdem potentiae summa maiestate. Et partitur ista pars in tres partes principales. In prima praenotatur potentiae quid ditas. In secunda declaratur eiusdem quantitas. In tertia praesentatur potentialis qualitas. Prima in principio. Secunda ibi / distinctione. 23. Quidam tamen de suo sensu gloriantes. Tertia distinctione. 44. ibi: Nunc illud restat. Prima iterum particula quae est praesens distinctio: in qua a magistro prenotatur diuine potentiae quidditas: diuiditur in tres partes. In prima ostendit magister / quod potentia dei est omnipotentia. In ecunda / quod non dantur ei defectibilia. In tertia tantae rei signa patent vtilia. Prima in principio. Secunda ibi: Sed quaeritur quod omnia posse dicatur. Tertia ibi: Sic igitur diligenter considerantibus. Et haec est diuisio etc.

Quaestio

3

Questio haec declarat de his ad quae diuina potentia se extedit: In qua notat Franciscum de maro. de esse et essentia: et Bilbertu de praeterito: quae a Scoto habetur in isto loco. q. vnica. Ircaquam etc. Utrum diuina potentia sic ex tet possibilium: vt et ad impossibi lia extendatur: Et arguitur quod sic / triplici medio.

4

¶ Primo sic. Si enim potentia dei ad impossibile non extenderetur: aut hoc esses ratione priuationis importatae: in hoc quod dico in: dum dico impossibile: aut ratione sub strati positiui in quo est ista privatio: sed nec sic nec sic: igitur deo est possibile impossibi le. Maior patet per diuisionem sufficientem. Sed probatur minor. Primo quod non ratione pri uationis: quia plus opponitur enti negatio quam priuatio: cum privatio requirat subiectum actu negatio nihil / ex. 5. metaph. et tamen non ens subiicitur potentiae dei in creatione quae est de non esse ad esse: igitur et priuatio. Secundo probatur quod non repugnet impossibile di vinae potentiae ratione substrati priuatiui: quia cum sit positiuum: sequeretur quod non omnia es sent in potentia obedientiali dei: quod est haereticum.

5

¶ Secundo arguitur sic. Omnis potentia plus potens facere quam intellect noster concipere: se extendit ad impossibile. Sed diuina potentia est huiusmodi: igitur Maior patet: quia possumus intelligere seu concipere impossibilia: vt chimeram / trage laphum / deum iniustum / et talia. Sed minor patet iuxta illud: Non est impossibile apud deum omne verbum id est intellectio. Et magnus Basilius dicit: Plus potest deus facere quam tu intelligere possis.

6

¶ Tertio arguitur sic. Si potentiae dei aliquid esset impossibile / maxime esset peccatum: vt diceretur: deo impossibile est pec care: sed hoc est falsum: igitur. Maior patet: quia nil tantum repugnat deo quantum peccatum: quod de sesteste Augustinus in lib. de libero arbitrio) a bono auertit incommutabili: aut ni¬ mis conuertit bono commutabili. Sed patet minor auctoritate philosophi dicentis. Deus et studiosus potest praua agere.

7

¶ In oppositum est Augstinus contra Faustum. Hanc sententiam quam dicimus praeteritam fuisse: deus falsam facere non potest: Et hiero. ad Custochium de verginitate: Cum caetera possit deus: non potest de corrupta facere virginem. Item introducitur in. 6. ethi corum: solon seu agatho tragicus. hoc solo priuatur deus: vt ingenita non possit facere qua genita sunt.

8

¶ In ista quaestione sunt tres articuli declarandiPrimus est terminorum declaratiuus Quorum Secundus est quaestionis responsiuus Tertius est dubiorum motiuus. Quo ad primum articulum termini sunt potentia / possibile / et impossibile.

9

¶ Pri mus terminus est potentia. Ultra dicta de in potentia. 7. 20. 34. 37. distinctionibus. Hic noto quod sunt tres ternarii potentiarum: Pri mus ternarius est potentia pure actiua / potentia passiua / et potentia defectiua. Prima est ergo potentia pure actiua seu productiua ab omni separata imperfectione: et ista potentia dicitur deus omnipotens. Unde Augustinus in lib. de symbolo. Omnipotentem deum dicimus: quia credimus quod omnia faciens factus non ist. Se cunda potentia dicitur pure passiua: quomodo nominant philosophi materiam primam puram potentiam id es nihil de se actiuae habentem potentiae. Tertia in potentia dicitur potentia defectiua: sicut potentia peccandi: de qua apostolus quod deo non comue niat. Deus inquit seipsum negare non potest

10

¶ Secundus ternarius est primo potentia: quae partim est actiua / et partim passiua: sicut potentia ambulandi: et haec est effectiue a deo: sed non in eo formaliter: quia cum sit vbique: nequit formaliter ambulare / neque comedere aut bibere. Secunda potentia est partim actiua et partim defectiua: vt potentia susti nendi paenam: et haec quidem a deo est secundum id quod est perfectionis: secundum vero quod defectum dicitur ex vanitate creature: nec est in deo formaliter sed esfe ctiue. Tertia est partim passiua / et partini dese ctiua: vt potentia moriendi: quae deo non con uenit / sed creates entibus: vnde ipse solus habet immortalitatem. Unde huic modo congru it quod dicit philosophus 9. metaph. quod potentiatu aliquotiens aliqua dicunt quo ad rem: sicut quae habent actiuam potentiam. Unde Auicenna teste: primo est impositum hoc nomen potentia ad potentes homines: et exhinc ad varia translatum. Alia vero dicunt potentiam quo ad modum dicendi: ex parte tamen rei impotentia est sicut potentia moriendi. Terti us ternarius potentiarum est: quia aliquae sunt potentiae quae dicunt perfectionem simpliciter sicut potentia intelligendi / poten tia diligendi: et haec sunt in deo formaliter. Unde a diuino Dion. in de diui. nominibus: collaudatur deus vt intelligens et volens. Et Aristo. in. 12. metaph. ei attribuit int el ligere: ne se habeat vt dormiens. Secunde potentiae sunt quae dicunt perfectionem / tamen cum imperfectione: et hae deo conueniunt: semota tamen prius imperfectione secundum regulam Dio ny. 7. de diui. nomibus: sicut posse loqui: hoc enim includit et potentiam effectiuam: et haec est perfectionis: et haec competit deo: et receptionem formaliter: et haec arguit im perfectionem in suscipiente quia imperfectibus litatem: nec conuenit deo. Tertiae sunt qua sim pliciter dicunt priuationem: vt posse pecca re: et hae funditus repugnant deo / qui est actus perurus et perfectissimus.

11

¶ Secun dus terminus est impossibilis. Unde noto quod secundum docto. deuo. huius distinctionis q. 2. trpliciter dicitur impossibile. Primo modo dicitur impossibile propter naturae ordinatio nem: sicut dicitur quod a privatione in habitum impossibilis est regressus. Secundo dicitur impossibile per accidens: sicut dicitur: Impossibile est non fuisse quae fuerunt: et dicitur impossibile per accidens: quia rei praeteritae inquantum res non repugnat non fuisse: sed repugnantia est ex praeterttione sibi accidente / seu quae sibi accidit: quia est extra rationem eius diffinitiuam. Tertio dicitur impossibile secundum disciplinam: sicut dicimus: Impossibile est idem esse album et non album: et dicitur hoc impossibile secundum di sciplinam: quia fundatur ex primo principio: de qualibet esse vel non esse / et de nullo ambo simul: quod est principium cuiuslibet scientiae seu disciplinae.

12

¶ Noto vlterius quod impos sibile dicitur tripliciter. Uno modo dicitur impossibile secundum causas inferiores: et est id quod est contra communem naturae cursum: vel id ad quod non potest se natura extendere: sicut partus verginis / ceci illuminatio. Creatio autem animarum a deo non dicitur hoc modo impossibilis nature: quia licem nequeat natura animas creare: tamen creantur secundum communem cur sum naturae a deo. Secundo dicitur impossibile secundum causas superiores: et hoc modo dicitur impossibile: vt patebit sequenti distinctione: quod nec habet ideam in deo: nec determinatur diui na voluntate: et de his duobus impossibilis modis loquitur Alanus in regulis fidei. Tertio dicitur impossibile vt est indif ferens secundum vim vocabuli impossibili secundum causas inferiores et superiores.

13

¶ Tertius ter minus est possibile: per oppositum ad impossibile dicitur tripliciter. Primo possibile secundum causas inferiores: vt generatio aeris ex aqua / et ignis ex aere. Secundo secundum causas superiores: vt miraculorum operatio. Noto tamen hic / quod omne possibile secundum causas inferiores est possibile: secundum causas superiores non econ tra: sicut omne impossibile ex opposito secundum causas superiores est impossibile causis in ferioribus / non econtra. Tertio dicitur possibile quoddam commune possibili secundum causas inferiores: et possibili secundum causas superiores: rursus primo dicitur possibile secundum disciplinas: sicut sunt scibilia. Secundo secundum accidens: vt sunt contingentia. Tertio secundum naturam: vt est cursus naturalis. Et tantum de primo articulo. Quo ad secundum articulum sunt tres conclusio nes. Prima est de potentia dei respectu ac possibilia. Secunda de potentia dei respectu ad impossibilia. Tertia de comparatione possibilium et impossibilium.

14

¶ Prima est haec. Omnipotem tia dei sic cunctorum a deo est possibilium: vt se sola cuncta possit producere absoluta. Prima pars dicit: quod omnipotentia dei cunctorum possibilium aliorum a deo est.

15

¶ Ut melius videatur: noto quod in rerum creatione est hic ordo. Pri mo in mente diuina praeintelligitur scientia practica. Secundo voluntas diuina vult operari secundum illam scientiam: et tertio omnipotentia exequitur: quae dicitur potentia executiua ab aliquibus. Tunc probo conclusionem sic. Omnipotentia aut aspicit omnia possibilia distincta essentialiter a diuina essentia / aut non. Si sic: habetur conclusio/ quod omnia possibilia a deo per omnipotentiam ad esse deducuntur. Si non aspiciat omnia: tunc non debet dici omnipotentia: sed habere aliquod nomen per quod denotetur limitata ad certa quae aspiciet. Ceterum: si aliqua habeat esse et non aboimpotentia dei: quaero quomodo habent esse: aut a se: et sic erunt plura principia prima: et reuertetur manichaeus: aut ab alio: et cum deus solum per omnipotentiam sit extra se productiuus: sequitur alius deus: et iam non dicetur vnus deus / sed plures dii.

16

¶ Se cunda pars conclusionis diciti / quod potentia dei se sola cuncta potest producere absoluta. Probatur ex medio doctoris subtilis dis. 2. huius primi. q. 1. in via omnipotentiae: quando aliqua causa habet modo eminentiori / quicquid caete rae perfectionis habent causae: quod potest cum illis se sola potest: sed prima causa est huiusmodi: igil potest seipsa producere quae cum aliis produ cit. Maior patet. Considero enim quod causae non producunt suos effectus inquantum sunt imperfectae / sed perfectae: ideo si perfectiori modo sit in vna causa illa perfectio sequiturquae poterit. Sed minor patet: quia ad minus secundum philosophos est tota causa causae secundae / et aequiuoca: et ita eminenter continet eam. Cum igitur secun da causa eminenter contineat tertiam / et tertia quartam: et sic descendendo: sequitur quod prima con tinebit omnes illas perfectiones eminenter: quia continens id quod continet / continet et conten tum. Dixi tamen notanter absoluta: quia non possunt in omnibus respectiuis: licem enim pro ducat solem / et per solem radium: et se sola radium possit producere: non tamen vt dicatur radius solis: quia esset implicatio: quia quam do dico radius solis: dico quod producitur a sole: et tamen exposita sola prima causa pro ducebat.

17

¶ Ex prima parte conclusionis patet defectus Francis. de maro. qui in con flatu suo in sex quaestionibus super hac distin ctione nititur astruere esse essentiae ab aeterno ratione causae exemplaris / et causae fina lis in deo. Unde inquit in. 3. q. articu. 2. quod deus ad creaturam comparatur in ratione qua druplicis causae. Primo in ratione causae efi ficientis. Secundo causae finalis. Tertio cau sae exemplaris: si tamen inquit sit distincta a cau sa efficiente. Et quarto in genere causae ma terialis: non ex qua / sed circa quam: sicut the ologia habet deum pro materia vel subiecto: vnde addit consequenter per totam quaestionem: quod exquo est finis et exemplar: oportet quod habeat re spectum fundamentalem quae sit realis a parte sui: quo refertur ad id cuius est exemplar et finis: et mere necessario insit sibi. Et in prima quaestione huius distinctionis arti. primo po nit pro ista opi. 2. fundamenta: patet oppo situm huius ex conclusione. Et corroboratur: quia si deus huiusmodi esse requirat essentiae: necessario ad aliud extra sese habebit: et sic casu dato per impossibile quod illud esse destruatur / destrueretur deus. Probatur: quia destrueretur ille respectus fundamentalis quem habet ad illud esse essentiae: cum dependeat ex funda mento et termino: et tamen est deus secundum eum: igitur sequitur rursus secundum eum quod deus causa bitur et producetur in esse per illud esse essentiae: Secundum eum enim respectus causatur quammaximi ex termino. Accipio igitur illum respectum fun damentalem quo refertur deus ad vnum esse essentiae: vt verbi gratia ad esse essentiae hominis: ille respectus est deus: et terminatur ad esse essentiae hominis: et habet esse ex eo: quod respectus habet esse / maxime ex termino: ergo deus habet esse per esse essentiae hominis: quod est haereticum. Unde recte in. 3. q. arti. 1. dicit ipsemet: quod non sunt in rerum natura. Et quaestione secunda et alibi diciti / quod sunt nihil. Et quod dicit primo quadruplex genus causae in deo respectu nostri de caula exemplari: impugnandus fuisset nisi propter modur suum loquendi: quia dicit: si distinguatur ab efficiente: capiat secure si pro non. Exemplar enim et efficiens pertinent ad idem genus causae. Unde. 2. physicorum et. 5. metaphysici dicitur: quod ars et edificator ad idem genus pertinent causae. Ex quo patet quod non habet qua ternarium nisi in voce: et ternarium in re. Es quod dicit: quia exquo est exemplar et finis: oportet quod res habeant esse essentiae ab aeterno terminans respectum fundamentalem tam exemplaris quam finis. Patet: quia nihil est Ideae enim in mente diuina totum faciunt. Es de illis duodecim fundamentis quae ponit in prima quaestione suspicabatur credo efficere ciuitatem sanctam hierusalem nouam: quam Ioannes in extasi positus vidit: quae duodecim fun damentis fundabatur. Sed in opinionem defecit. Illa enim quaternitas per ternarium deducta eliditur vnico ternario scilicet per esse ideale / virtua le / aut eminentiae: vt patet inspicienti. Ex se cunda autem parte conclusionis patet error philosoph rum: qui negauerunt deum posse se solo facere qua cum causis aliis facit: vnde dicunt quod secunde causae requiruntur propter imperfectionem causa ti. Causa enim prima dicunt: quia mere agit necessario: si se sola causaret semper effectum aequalem produceret: sed quando cum causa alia cau sat: venit perfectio in causato ex parte sui: et imperfectio ex parte cause secundae: vnde patet quod alio modo ponunt deum omnipotentem. Alio modo theologi: dicunt enim primam causam omnipotentem: quia in omnem effectum concurrit / aut mediate / aut immediate. Theologi vero quia se solo potest: quod cum aliis facit in absolutis: vt dictum est. Et quod dicunt quod se cundae causae requiruntur propter imperfectionem causati: hoc est falsum. Prima enim causa non naturaliter (vt suspicantur) sed libere agit: ideo quantum vult producit effectum / aut perfectum / aut imperfectum: iuxta volunta tis arbitrium.

18

¶ Secunda conclusio est de potentia dei respectu ad impossibilia: et est haec. Dei omnipotentia verae naturae aspi cit impossibilia: vt ad contradictoria non fe ratur. Prima pars dicit: quod omnipotentia dei aspicit naturae impossibilia / sibi possibiliaEt vt melius capiatur: noto quod aliquid dici tur impossibile tripliciter. Primo modo per naturae limitationem: sicut de trunco facere vitulum: est impossibile naturae. Secundo dicitur impossibile ratione nostrae imaginationis sicut diceremus duo corpora esse in eodem loco impossibile: quia imaginatio semper dicit op positum. Tertio dicitur impossibile secundum illu strationem veritatis aeterne / et ordinem sapientiae: sicut quod duo et tria non sint quinque: et duo opposita simul esse / et caeterae similes: quorumopposita in libro vite reluceant. Hoc habi to probatur prima pars. Unde sunt duae potentiae or dinatae ad inuicem / vna sub alia: vna amplior reliqua: nec ab ea dependens: quod censetur inferiori impossibile / non debet censeriet superiori: patet in politia. Non enim sequitur quod si miles nequiat expugnare castrum quod neo rex: sed sic est de natura et dei omnipoten tia. Natura enim non est nisi quaedam participa tio diuine omnipotentiae: et ita stat: immo opor tet quod ea quae solum sunt naturae impossibilia: dei omnipotentiae sint possibilia: alioquin non esset maioris ambitus quam natura. Sed secunda pars dicit: quod non potest facere contradictoria simul vera / probatur: quia si sic: posset falsificare prius mum principium. Consequens est falsum: vnde tantae est veritatis secundum philosophum / quod negantes ore memte confitentur. Et Auicem. i. metaph. inquit: quod qui negant primum principium: tantum debent verberari quod confiteantur / non idem esse verberari et non verberari. Sed assumptum patet: quia primum principium est / de quolibet affirmatio vel negatio: et de nullo ambo simul. Caeterum: quia inter regulas aeternas hoc principi um primum est / aut de primis. Tum tertio: quia est dignitas a qua positiones et suppositiones omnium dependent scientiarum: et ita effici etur scientia contingentium: quod negat philosophus 1. posteriorum. Ex quo patet defectus Gilber ti porretani: qui posuit (vt innuit Alex. de ales / in prima parte suae summae collatione de po tentia dei) quod deus potest facere praeteritum non fu isse praeteritum. Et cum arguitur sibi auctoritate Hiero. ad eustochium. Cum caetera possit de us: non potest dmne corrupta facere virginem. Respondet quod non potest id est in hoc non ostendit potentiam suam adhuc: quia nullam adhuc cor ruptam fecit virginem. Et est in Amb. super Lu causa consimilis loquendi modus: vbi agit de salutatione Idamnis in vtero matris. Nondum inquit erat spiritus vitae: et tamen iam inerat spiritus prophetiae. Certum est quod loquendo sim pliciter / ioanes iam viuebat: ex serie Lucae patet: quia helisabet concepit sex mensibus ante virginem: fetus autem animatur secundum medi cos circa. 46. diem. Sed intelligitur. Non dum erat spiritus vitae id est non apparebat: quia claudebatur in vtero. Sed patet oppositum ex conclusione: sequeretur enim duo con tradictoria esse simul: Quod sic declara tur. Preteritum enim inquantum praeteritum ni hil est. Si igitur praeteritum faciat deus non prae teritum: recte mutabit non esse in non esse: et si sit mutatio: oportet praeteritum esse: quia mutatio semper requirit vnum extremum ens: ex quinto physicorum: et ita praeteritum est / et non est. Patet assumptum. Est enim bene mutatio a subiecto in subiectum / sicut in alteratione. Secundo a subiecto in non subiectum / si cut in corruptione. Tertio a non subiecto in subiectum / sicut in generatione. Sed non potest capi quartus modus a non subie cto in non subiectum: quod esset in proposito. Et ad glo. quam dat auctoritate Hie ro. dicentis. Non potest deus corruptam facere virginem: id est non ostendit. Sua sal ua reuerentia / ista est glo. aurelian. quae de struit textum. Ita dicam quod nequit deus de trunco facere vitulum: quia adhuc non ostemdit. Et quod additur de dicto Ambro. Dico quod non oportet talia dicta trahere ad com sequentiam in omnibus: sed sunt pie exponenda dum occurrunt.

19

¶ Tertia conclusio est de possibilium et impossibilium comparatione respectu omnipotentiae dei. Licet ad diuinam omnipotentiam dicantur possibilia: sermone tamen simplici non dicitur quie sibi impossibile. Probatur prima pars qn dicit: quod omnipotentia est possibilium. Est enim contradictio dicere omnipotentiam: et quod nullius sit possibilis. Et si dicatur. Ergo possibile sibi respondet ab aeterno in esse essentiae: sicut omnipotentia aeterna est. Di co quod non oportet: sufficit enim pro ista possibi litate esse ideale / quo res dicitur possibilis aut ipsum esse volitum productum in esse secundum quid a diuina voluntate: de quo distinc. 44. Et si obiiciatur: quia nihil in deo est oppositum omnipotentiae: et cum esse ideale sit i deo: et illud esse volitum: sequitur quod non di centur possibilia. Dico quod verum est / quod nihil i deo est oppositum omnipotentiae termina tiue: sed quin bene significatiue et representa tiue non videtur: et isto modo sunt idee: quia repraesentant res possibiles ad creari per omnipotentiam. Secunda pars conclusionis di cit. Sermone simplici non debet dici quid deo impossibile. Probatur. Humanus in tellectus debet se conformare iuxta vires veritatibus / et modo loquendi sacri canonis et bibliae: intantum vt dicat diuinus Dioni sius de diui. nomi. quod non est audendum aliud loquie praeter id quod sacra canunt eloquiaSed sanctae litterae dicunt deo nihil impossibile: et ita non debet dici simpliciter hoc esse deo impossibile: et si alicubi aliud pa teat in alio sancto doctore: pie exponatur. Assumptum patet: nam dicitur: Non erit impossibile apud deum omne verbum. Et si quaeratur: quomodo talia sunt exprimenda?: Dicendum quod talia sunt imperfecta / aut contradictoriai aut defectus: quae deum non decent qui sum ma est veritas / perfectissimus / in nullo defi ciens. Et tantum de secundo articulo. Quantum ad tertium articulum sunt l tres difficultates / iuxta tres conclusiones scic

20

¶ Prima. Quod est prius attributum / auti scientia / aut omnipotentia / aut voluntas? Di / cit doctor deuotus dubio secundo litterali. 33 in dist. quod ista tria / potentia / scientia et voluntas possunt considerari / aut absolute in sua generalitate: aut inquantum sunt principium alicuius effectus. Si in sua generalitate: cum scientia dei sit bonorum et malorum: potentia et voluntas so lum bonorum scientia praecedit: rursus cum poten tia sit fiendorum et non fiendorum / voluntas autem fiendorum: potentia praecedit voluntatem: et sic or dinauit hic magister: primo enim egit de scientia: modo agit de potentia: et dist. 45. aget de voluntate. Si autem considerantur vt sunt prin cipium alicuius effectus: sic potentia inquantum potens / est prima: et inquantum exequens / vlti ma: prius enim posse: secundo scire: tertio vel le: et post exequi: et sic patet omne ordine hai rum.

21

¶ Secunda difficultas. An aliquid sit alio deo possibilius. Dico quod respectu sui aeque facile est creare caelum et terram: sicut pro ducere muscam: tamen quo ad nos magis relu cet nobis omnipotentia sua in magnis effecti bus quam in mimis: et sic loquitur quadam glo. sut illo psateso. Hisecundias domini in aeternum causatabo. Maius est de impio facere pium quam creare caelum et terram. Quid enim hoc nisi mutatio dextrae excelsi:

22

¶ Tertia difficultas Quae praecedunt naturae ordine in mente diuina an possibilia vel impossibilia? Dicit doc subtilis dis. 43. quod possibilia: videt enim mens diuina ideam mulieris. Secundo videt ideam caprae. Tertio videt ideam serpentis: et perhas dicit quod mulier est possibilis / et capra possibilis / serpens possibilis: et aspicit incompossibilitatem eorum: et tunc est chimera impossibilis. Et fic patet ad. q. quod videlicet diuina potentia sic extat visibilium: vt etiam ad impossibilia naturae extendatur: et tumnc ad argumenta.

23

¶ Ad primum dico / quod poi tentia dei se extendit ad impossibile natu rae. Et dum arguit quod ad quodlibet etc. quia quaerit vnde est impossibilitas. Dico quod originatur a diuino intellectu praeconcipien te has rationes vt incompossibiles et for maliter ab illis rationibus. Et dum dicitur / quod sunt impossibilia obedibili: conceditur et ita potest mutare deus hominem in leonem: sed quod manens homo sit leo: non: quia talis obedientia non se extendit ad contradictoria: esset enim homo et non homo.

24

¶ Ad secundum dico / quod est intellect phantasticus: et de isto non est verum: et est. intellectus verus: et de isto intelligitur. Et hoc innuit dictum angeli: Non erit impossibile apud deum omne vetbum: verbum enim est vera intellectio.

25

¶ Ad tertium negatur minor. Et ad dictum philosophi dico: quod intelligitur cum conditione: vt sit sensus: Posset praua facere si vellet: et tam antecedens quam consequens est iuipossibile: sicut hic: Si centum essent minus quam quanque: essent minus quam decem. Et sic patet ad quaestionem.

Conclusiones

26

¶ Ex praesen ti autem distinctione sicuti de praecedentibus: de mente magistri tres capiuntur conclusiones.

27

¶ Prima conclusio. Omnipotentia in deo ponitur: et ad possibilia cuncta extenditur. Dicit conclusio / quod omnipotentia dei se extendit ad omnia possibilia. Et deducitur a principio dist. vsque ad illud ca. Sed quaeritur quomod omnia posse dicantur.

28

¶ Secunda conclusio. Non est miseri omnipotentia vinci vel mori: nec est fallacia. Dicit conclusio / quod ista quattuor: posse mori / vinci / fallii miserum esse: non competunt omnipotentiae dei. Et deducitur ab illo ca. Sed quaeritur quomodo mnia posse: vsque ibi: Sic ergo diligentei considerantibus.

29

¶ Tertia conclusio. Omni potentia in deo dicitur ex efficacia: et qui non patitur. Dicit conclusio quod ideo omnipotens deus dicitur: quia facit quicquid vult: et nihil patitur. Et ponitur ab illo ca. Sic igitur dili genter etc. vsque ad finem dist.

PrevBack to TopNext