Distinctio 29

Distinctio vicesimanona huius quarti in qua docet quod colensus iste) debet esse absque coactione. Portet aut de coiugalem consensum quae liberum esse etc. Hic si gnatur. 29. di. huius quar ti saninarum: quae ita habet conti nuari ad praecedentes: Nam postquam primo in distin. 27. onndit magister quem per verba de praesenti consensus expressus habeat effectum: et secundo in. 26. di. quem teneat per verba de futuro robur detectum: Nunc tertio in praesenti di. ondit quis imperfectus consensus matrimonii dicat defectum. Et quia potest esse defectus ex parte voluntatis et rationis: ideo hec pars in tres partes diuiditur. In prima ponit impedimentum ex coactione. In secun da claret nocumentum falsi notione. In tertia claudit documentum annotatione. Prima in principio. Secunda di. 36. seu sequentii ibi: Nec solum coactio impedit etc. Ter tia in fine illius di. ibi: Et licet fine non bono contrahatur communiugium etc. Rursus prima particula quae est praesens distinctio / in qua matrimonii ponitur impedimentum ex coactione in tres partes diuiditur. In prima veritas de terminatur. In secunda veritas hinc explanatur In tertia veritas sponsalibus applicatur. Prima in principio. Secunda ibi: Ex his apparet coniugium fieri etc. Tertia ibi: Con¬ sentire autem probatur qui etc. Et haec est diuisio praesentis distinctionis in generali cir ca quam queritur in speciali.

¶ Quaestio ista docet de consensu co acto an sufficiat ad contrahendum ve rum matrimonium: et habetur a Scuodo. in praesenti distin. q. vnica. Utrum contractus matrimonialis vi aut clam impediatur. Et arguitur quod non tri pliciter.

¶ Primo sic: Bapticatus timore penarum sufficienter consentit vt vere reci piat baptismum: igitur haec violentia non impedit. Antecedens patet: quia talis cogendus est ad obseruationem fidei iam susceptae. extra de ha ptismo et eius effectu. c. maiores. consequenta patet a simili in proposito /cum hic sit matrimonium carnale / sicut ibi spirituale: immo a minori videtur tenere consequenta / cum tanta libertas non repe riatur aut requiratur in carne sicut in spiritu

¶ Secundo arguitur ad idem: Sic blandiciae non impediunt a contractu matrimonii: igitur nec vis. Antecedens patet de se: sed probatur consequenptia: quia vis huiusmodi seu coactio non est nisi quedam inductio efficax ad istud: quia non est simpliciter coactio.

¶ Tertio arguitur / quod clam matrimonium impediat clandestina ma trimonia enim sunt adulteria: igitur clam matri monium impedit. patet consequentia: quia matri monium non est adulterium. Antecedens probatur. 30. q. 5. Aliter dicitur de clandestinis matrimoniis quod non sunt communiugia sed adulteria vel contubernia vel stupra: aut fornicationes po tius quam legittima communiugia.

¶ In opposi tum coactionis: tum primo magister in istera vbi dicit coactionem matrimonium impedire. Tum secundo extra de his quae vi metusue causa fiunt ca I est in glo. Matrimonium contractum per me tum non tenet / nec obligatus est qui hoc facit: etiam si iurat. Tum tertio: quia fauorabilius est matrimonium spirituale quam carnale: sed professio facta in religione per consensum metu mortis coactum non tenet: vnde talis reuerti potest ad seculum. extra de his quae vi metusue causa fiunt. c. 1. Et. 20. q. 3. praesens. pro clam autem quod non impediat matrimonium. 36. q. 5. iu dicantem dicitur de illis qui clandestine contraxerunt / quod reatum adulterii vterque in¬ currit: dum vtroque eorum viuente alii se copulauerit: sed hoc non esset verum / nisiper mu tuum clandest inum con sensum verum contraxissent matrimonium.

¶ In ista quaestione sunt tres articuli decla randiPrimus est terminorum declaratiuus Quorum Secundus est quaestionis responsiuus. Tertius est dubiorum motiuus. Quo ad primum articulum termini sunt: Contractus / vis / clam. Primus terminus est contractus. Dicitur autem de cum et traho his: quia debent esse adminus duo / vt fiat contractus: et trahant se contrahentes ad consensum. Est autem contractus: vt narrat Astexan astensis libro. 3. suae summae / titulo. 3. et capil originaliter de summa quae dicitur rolandina proprie: vnde vltro citroque oritur obligatio: in quacontractus brevi sed compendiosa diffinitione tria notantur. Primo dicitur contractus proprie improprie / magis improprie. In contra ctu enim proprie dicto vtraque pars mutuo obligatur: vt in emptione et venditione / in locati one et conductione: et tertio in arrarum datione. In contractu improprie dicto obliga tur vna pars / non alia / vt in mutuo. Contra ctus autem tertio modo dictus est magim improprius: in eo enim nulla pars obligatur: sed ma gis obligatio facta dissoluitur / vt in transa ctione: ideo recte vt sit totalis contractus rolandus primo proprie: post addituvltro citro que id est hincinde perueniens verbum praecisum sed com modum: sicut apud cordubensem Senecam di citur / punctim scissimque: quod gallici dicunt decot et de taile. Unde congrue Guiller. redo nensis titulo de negociis secularibus contractum diffinit. Contractus est vltro citroque obligatio ex voluntate et pacto partium surgens: vt emptio / venditio / locatio: ex quo in fertur obligationem esse superiorem ad contractum. Bnde enim contingit obligationem repariri / vbi contractus non est: sed vbi est contractus ibi est obligatio continuo. In cura enim et tutela obligatio est / non tamen semper contractus: vt dicatur cotractus vtriusque partis expressa vo luntas. Tutor enim pupillo et curator minori ex sua administratione obligantur / qua si cum eis contraxissent. Ex tribus autem constat contractus: personis / rebus et obligationi bus. Habet autem contractus sub se ad mo dum inferioris tres species. Sunt enim tres contractus. Primus dicitur nominatus: secundus innominatus: tertius magis innomninatus. Nominati sunt tres binarii: emptio / venditio / locatio / conductio: ecce primus binarius: commodatum / depositum: en secundus binarius: tertius binarius / mandatum societas. Quibus si pignus addimus / et a deposito distinguimus / erunt tres nominum ternarii: vt patet inspicienti. Dicuntur autem hi contractus nominati: quia nomen cuiuslibet eorum ita improprie conuenit sibi: vt nulli alii contractui ac commodari possit. Secundi contractus quae dicuntur innominati / in triplici sunt genere. Pri mi fiunt per do vt des: vt est contractus matrimonii: dat enim vir corpus faeminae / vt corpus faeminae sibi detur. Ideo vt in praecedenti distin. doc. dicit: contractus matrimonii non est libe ralis / sed liber. Secundi fiunt per facio vt facias: vt facio tibi librum / vt facias mipi domum. Aut verbis factionem claudenti bus: scribo tibi galterum / vt mihi scribas alexandrum. Tertii fiunt per do vt facias / aut facio vt des. Ex ambobus permixte: do tibi equum / vt scribas mihi librum: doceo te grammaticam / vt des mihi mensuram bladi vnam. Dicuntur autem hi tres contractus ideo in nominati: quia nomina eorum ita vaga sunt / quod aliis contractibus nominatis accommodari ossunt: vnde do vt des / potest accommodari emim ptioni et venditioni: venditor enim dat rem vt emptor det precium: do autem vt facias / potest accommodari locationi conductoris: quia con ductor dat pensionem / vt locator sibi faciat id est praestet patientiam vtendi. Contractus tertii dicuntur magis innominati / vt pacta: pro eo quod nomen pacti adeo est generale / quod omni bus contractibus nominatis et innominatis accommodari potest: et continet omnia quae fiunt causa obligationis contrahendae vel tollende. Ter tio notatur quod dicitur obligatio vnde ista tria se habent per ordinem: obligatio / contractus / renum ciatio. Obligatio est fiuris vinculum: quo necessario astringimur ad aliquid dandum vel faciendum per vim ciuitatis romanae. Ita diffinit Astexanus titu. 4. lib. tertii. Et haec tres habet species. Prima naturalis tantum: se cunda ciuilis tantum: tertia naturalis et ciuilis simul. Naturalis obligatio est quae in se na turalem continet aequitatem: haec enim per natura le nascitur vinculum. scilicet consensum: et potest fieri inter omnes homines: et tollitur per actum contrarium / naturalem scilicet per actum perpetuum de non petendo. Ciuilis obligatio est / cum quis solennitate iuris est astrictus: sed natura lis aequitas. eum teneri non suadet: vt cum quis fuit confessus per scripturam se pecu niam recepisse causa mutui sub spe future commoditatis: quam inde non recepit. Natu ralis simul et ciuilis obligatio est: cum persona quae potest efficaciter obligari cum so lennitate iuris oblignatur scilicet cum naturalis aequi tas vult eum teneri: et iuris solennitas interuenit: et haec obligatio est efficax ad agendum. Contractus autem obligatio est: et est contentum quid sub obligatione / sicut species sub genere / vt homo sub animali: de quo iam satis dictum est. Renunciatio autem et obliga tionem et contractum remouet. Est autem renum ciatio (vt Astexanus titu. 5. tertii libri dicit) proprie rei vel iuris spontanea refutatio. Et tantum de isto termino contractus.

¶ Secundus terminus est vis. De clinatur autem in singulari solum in triplici casum scilicet gtio / accusatiuo et ablatiuo: aut tri plicem solum habet terminationem in singula ri. Unde Alexander de villa dei in suo doctri nali ca. de haeteroclitis. Uis vim vique da bit: totum plurale tenebit. Ita per totum plurale declinatur. Est autem vis (vt dicunt iuri ste) maioris rei impetus: quae repelli non po test: et inde venit violentum. Est autem violen tum (vt dicit philosophus in princi. tertii ethicorum) cu ius principium est extra / non conferente vim passo. In qua diffinitione tria notantur. Pri mo dicit philosophus: cuius principium est extra in tribus Primo in naturalibus / vt in proiectione lapi dum sursum: proiiciens est extra lapidem. Secundo in artificialibus per totum: ab extra enim sic disponuntur. Unde in. 2. physicorum / antison loquens inducitur / quod si lectus germinet: non lectum sed lignum germinabit. Tertio in voluntariis. Unde in. 3. ethicorum: violentum dicitur volunta rium. Secundo dicitur in diffinitione / passo. Non enim quaerendum est violentum in agente vt agens est: sed si agens violentiam patiatur: non vt agens sed patiens violentum sustinet. Tertio di citur / non conferente vim. Quod doc. subtilis expo nit lib. 2. dis. 16. iuxta reportata parrhysi us: quae incipiunt a. 15. dist. secundi inclusiue / vsque ad. 26. dist. eiusdem secundi exclusiue. In opere enim anglicano super illis dist. nil scripsit quod habeatur citra mare: sed communitur po nitur modo in libris / et conflatur vnus: secundus ex anglia et francia: licet Scodo neuter fuerit: et hoc idem in suina in praesenti ponit distin. opini one propria / arti. 1. vim non conferente: intellige vim passo id est violentiam non conferente: non nega tiue / sed contrarie id est conferente quod est dictu violem tum est: quod est totaliter a principio extrinfeco: quod est contra inclinationem passi. Et notandum quod ista tria differunt: vis / vires et virtus. Lo quendo proprie de significatis eorum. Uirtus enim proprie tantum animi est / vires tantum corporis: vis vero vtrumque aspicit. Unde extant metra. Ui res corpus habet: animus est insita virtus. Uis in vtroque manet: vis ratione caret. Di cimus enim: quod quis vi facit / facto fit / sed non iure: quod verum est / quando sola vi consistit: et hoc no tat cauda metri.

¶ Tertius terminus est clam: et est aduerbium qualitatis. Et a clam venit clandestinum: quasi clam stans vel clam destinatum: vnde veniunt clandestina matrimonia. Unde dicen dum secundum Richar. de media villa / dist. 26. ar ti. 2. q. 3. quod sicut clandestinus consensus dicitur tripliciter / sic clandestina matrimoniaet econtra. Primo modo dicitur matrimonium clandestinum quod contrahitur sine praesentia testium: extra de clandestina desponsatione / quod non bis. Secundo modo quod contrahitur non adhibitis solenitatibus consuetis: quamuis contractum fuerit in praesentia testium. 36. q. 5. aliter. Ter tio modo quando fit sine praemissa denunciatione: extra de clandestina desponsatione / cum inhibitione.

¶ Quantum ad secundum arti. sunt tres cona clusiones. Prima conclusio est de consensu coacto in ordine ad matrimonium. Secunda de ratificatione talis matrimonii per sequentem consensum et tacitum consensum. Tertia est de matrimonio clandestino.

¶ Prima conclusio. Uoluntas et simpliciter cogi non potens coacte / non ligat ad con matrimonium: etiam si parentes in filios hoc at tentent. Ista conclusio tres habet particulas. Prima pars diciti / quod voluntas cogi nequit. Ista ex se patet: alioquin voluntas non esset voluntas. Istud probo triplici medio quod tan git frater hugo de nouo castro / praesentis distin. q. 1. Primum coactum simpliciter: de quo modo loquor est violentum: sed consensus bomins non potest esse simpliciter violentus: ergo nec proprie coactus. Minor patet: quia. 3. ethi corum dicitur / quod violentum est cuius principium est. ab extra: sed consensus hominis non potest totaliter esse ab extrinseco: quia in eo quod totaliter ab extra est / non est meritum: et sic non esset in eo meritum: quod falsum est. Secundum medium su mitur ex illo verbo quod dicitur: non conferente vim passo id est contraferente: quia impossibile est quod sit consensus contraferente voluntate: etsi consensus esset violentus / voluntas esset contrafe rens: quod est impossibile: quia non ferretur in oppositum nisi per nolle. Sed hoc est impossibile: quia tunc esset velle et nolle respectu eius dem. Tertium medium violentum est illis quae mo uentur ad oppositum suae inclinationis / stante sua actuali inclinatione: sicut patet de gra ui. Si igitur iste consensus esset violentus: hic esset motus voluntatis ad oppositum / stante sua actuali voluntate / quae est sua actualis in clinatio et sic in voluntate simul essent opposita scilicet velle et nolle respectu eiusdem obiecti. Et patet manifeste ex vi vocabulorum: quia nullum coactum simpliciter est liberum: consensus voluntatis est liber: ergo non coactus. Ex ista parte conclusionis prima infe runtur tria corollaria. Primum. Nullus actus humanus potest esse coactus simplicitur: quia act humanus non dicitur nisi quia est consensus volum tatis / vel a tali consensu voluntatis impera tus: sed talis consensus non potest esse vio lentus / vt dictum est: nec potest imparari coacte vel violenter. Secundum quod membra ho minis possunt cogi ab extrinseco simpliciter: quia totaliter a principio extrinseco possunt moueri: non conferente / immo contraferente per impe rium membro: potest enim membrum ad contrarium moueri ad illud ad quod figitur ex imperio voluntatis. Tertium est / quod multum distant respectu voluntatis actus elicitus et actus imparatus: et patet satis. Sed dato quod volum tas nequeat cogi simpliciter: potest ne cogisecundum quid? Dico quod sic / tripliciter. Primo ex timore poenae impediente vsum rationis: sicut aliae passiones vsum rationis impediunt / sic eti am timor: et ista coactio maxime apparet ir pueris: et haec proprie non est coactio vnde est haec coactio non contraria / sed priuatiua: quia poluntas non contrafert / sed sistit ab actu suo: et suspenditur actus suus et vsus rationis. Secundo potest esse consensus coactus secundum quid timore poenae: non quod absorbeatur vsus rationis sed manet: quia talis poena ostensa mouet ali quo modo metaphorice ipsam voluntatem ad eligendum aliquid quod non eligeret / nisi esset pena ostensa: vnde est ibi quodammodo violentia: quia contrafertur actualiter voluntas: quia nisi esset poena inducens oppositum eligeretur. Tertio ex amore maioris boni /secundum quod dicitur / quod bonum tuum cogit me te amare. Ex quibus inferuntur tria corollaria. Primum / quod coactio simpliciter non potest cadere in con stantem virum. Sed quis est constans vir? Dico vir virtuosus. Secundum quod nec secundo modo vt vsum rationis absorbeat: quia in constante viro poena vsum non absorbet rationis. Tertium quod secundo modo et tertio de secundum quid potest in virum constantem coactio cadere: quia propter maius malum vitandum potest eligere minus malum sibi: quod tamen non eligeret nisi maius malum intentaretur sibi. Exemplum datur: vt si alicui imponitur / aut caput perdere / aut totan substantiam dare periclitari / vel merces proiicere: debet prius eligere substantiam perde re ad saluandum vitam corporalem. Et hoc dicit Aristotes. 4. ethic. Pauet autem vbi est pa uendum. scilicet fortis: vnde tunc solum quando secundum rectam rationem sequi videt vel imminere maius malum. Secunda pars conclusionis diciti / quod vo luntas coacta vt cogi potest non facit matrimonium. Probatur. Tum primo extra de sponsalibus c. cum locum. Tum secundo. c. sequenti: veniens ad nos. Tum tertio. c. sequenti. consultationi tuae 6. sane. Sed quae est ratio istius? Dicit doc. subti. arti. 2. quaestionis vnicae praesentis di. ratio tri plex est. Primo a causa formali huius contractus; Secundo a causa efficiente / a qua est quod talis contractus habet talem formam. Tertio a causa finali: propter quam causa efficiens dedit isti contractui talem formam. Primum patet: quia iste) contractus est datio et licet non liberalis da tio: quia dat vt detur sibi aequale: tamen libera datio: quia contra naturam dationis est quod non sit libera. Secundum a causa efficiente quia deus ta lem instituit istam translationem. scilicet mere liberanvnde istud non est ab ecclesia determinatum sed tantum expressum. Patet enim quod si in lege na ture / etiam erat istud requisitum in lege matrimonii seu contractu. Unde dicitur: Adhaerebit vxori suae etc. Non adhaeret autem quis il li quod inuite tenet. Tum secundo. Cum Abra a am diceret seruo suo: Si noluerit muli er venire tecum / liber eris a iuramento. Tum tertio. Quia cum peteret rebeccam: parentes dixerunt: Uocemus puellam et quaera mus voluntatem eius. Et statim quaesierunt parentes eius. Uis ire cum isto: Respon dit: ibo. Tertium ex parte finis / qui est pro ses procreanda / seu indissolubilitas vinculi. Ad istum actum competit istam dationem esse simplicitter liberam: quia vt dictum est distin 26. et est. 20. q. 3. praesens. Quod quis non di ligit facile contemnit. Frater Richardus de media villa praesenti dist. arti. 1. q. 1. in so lutione principali / quasi vt quaternarium quaerat: ternario tanto non contentus dicit: quod posset dici ecclesiam illegittimare aptam personam: etiam pro tempore illo pro quo est coactio: quia sicut potest illegitimare simpliciter ita et in casu / vel ad tempns. Sed Scotus hoc non credit: immo statutum ecclesiae hoc re quirit ad naturam istius contractus ab/ effici ente determinante / et propter finem ad quem est. Ex quo patet quod insufficienter Baudefrei dus de fontibus quolib. 13. q. 15. absoluit hanc materiam. Dicit enim tria. Primum quod quis potest cogi secundum quid vt poenas euadat quae ei minantur. Secundum quod quis non potest cogi simpliciter. Ex his tertium infert: exquo potest euadere poenas consentiendo vocaliter: et secundum quid: non consentiat simpliciter. quia tunc ille consensus esset consensus simpliciter / et matrimonium inducer et: quia liber esset et non coactus: secundum tamen iudicium ecclesiae ma trimonium non esset: quia talem praesumit / in ma trimonium non consensisse / sed tantum in prolatione verborum ad periculum quod metuit euadem dum. Contra istam rationem ponit Scotus inuincibilem clypeum. Quicunque cogitur ad ali quid quod non potest esse sine alio absque pec cato mortali cogitur ad illud aliud: et hoc si militer accipiendo coactionem hincinde: sed iste cogitur per te ad dicendum verba exteriora metu ad exprimendum consensum: sed illa non possunt esse sine consensu interiori absque peccato mortali: quia sine illo profe rens illa pernitiose mentitur: igitur sicut per te potest cogi ad verba exteriora proferenda sic ad consensum interiorem. Probat maiorim tripliciter. Tum primo: quia ille metus quie exi culat: est qui potest cadere in constantem virum: et nequit maioris incommodi esse metus qua peccati mortalis. Tum secundo: quia null metus potest recte cadere in aliquem ad sube undum minus malum nisi ad fugiendum maius malum. Pati autem quamcumque paenam est minus malum quam peccare mortaliter. Tum tertio quia metus non potest inducere aliquem ad aliquid nisi vt est licitum: quia magis est ne cessarium vitare illicitum quam fugere paenam. Et quod dicit: ecclesia non iudicat esse matrimo nium: quia iudicat eum ex metu tantum consensisse exterius / non interius in animo: hoc est falsum. Tum primo: quia ecclesia semper praesumit pro meliori parte: sicut habetur extra de regiuris: Estote misericordes. Tum secundo: extra de scrutinio in ordine faciendo. c. vni co. Quilibet praesumitur idoneus quando non probatur non idoneus. Tum tertio: quia ecclesia copulam carnalenssequentem sponsalia praesumit esse ex affectu maritali: quia praesumit spon sum et sponsam non vellepeccare mortalitur illo actu: a simili hic. Sed obiicitur. Tum primo: quia si iste consentit in istam metu / non solum verbis: sed intus est vere vir eius: quia transfertur dominium. Tum secundo: quia si quis metu peccati mortalis contraheret / vere contraheret: ergo hic similiter. Tum tertio: quia si quis ducat aliquam ne ipsa se interimat / est verum matrimonium: est tamen hic metus: ergo simil ter hic et metus non impedit. Dico ad pri mum quod non est matrimonium: quia consensus non est mere liber vt debet esse. Ad secundum dicen dum quod consentiens in matrimonium metu peccati mortalis: vet scilicet seruet iusticiam / simpliciter consen tit ex electione: ideo est matrimonium: non sic in hic. Ad tertium dicendum / quod si aliquis consentiat in aliquamne peccet mortaliter / est opus cha ritatis: et tenet matrimonium de poena: vt dictum est: non est simile. Sed dubium est si tene tur accipere de necessitate ne peccet mor¬ taliter: doctor dicit / quaere. Dicerem tamen quod non: quia potest facere melius: et vnicuique mandauit dominus quammaxime de seipso. Tertia pars conclusionis diciti / quod patres non possunt prolem duce re nuptui si reclamat. Probatur vnica auctoritate. 27. q. 2. sufficiat / dicitur: Si solus conserisus defuerit: caetera etiam cum ipso coitu celebrata frustrentur.

¶ Secuda con clusio est haec. Matrimonium metu in comstantem virum cadente factum / ratificationem non habet / aut consensu tacito / aut copula carnali / aut iuramento / nisi consensus sit mu tuus. Patet satis haec conclusio tres habens partes ex superioribus iam dictem.

¶ Tertia con clusio est haec. In diuino conspectu clandesti na sunt vera matrimonia: licet ecclesia sepe dicat oppositum: et peccent qui contrahunt. Habet haec conclusio tres partes. Prima pars patet per casum: quia sunt personae legittimae: et ha bent consensum mutuum cum expressione verborum. Secunda pars patet: quia si aliquis contraheret vere cum aliqua / sed clam: esset vera eius vxor: si tantum postmodum contraheret publice cum alia: ecclesia diceret secundam eius vxorem: et tamen esset falsum. Tertia pars probatur: quia faci unt contra prohibitionem ecclesie. 30. q. 5. nullus: et extra de clandestina desponsatione: cum inhibitio. Quantum ad tertium articulum sunt tres difficultates.

¶ Prima. Qui sunt timores cadentes in constantem virum? Dicit frater Fram. de maro. in praesenti dist. Timor mortis / timor mutilationis / timor stupri/timor seruitutis: et possunt ad tres reduci. Primae duae pertinent ad mortem corporalem: vna primo reliqua dispositione: timor stupri ad mortem animae: tertio timor seruitutis ad mor tem politicam: et iuxta tres mortes distinguum tur timores.

¶ Secunda difficultas. Quis est consensus in proposito mutuitatis: Dicendum quod formaliter mutuitas relatio est: sed fundamentaliter denunciat consensum viri esse mulieris terminatione / et faeminae esse viri: vt sic mutuis consensibus vnum di cantur / non duo. Qui enim adhaeret deo vnus est spiritus cum eo: sic in proposito suo modo.

¶ Tertia difficultas. Quia videtur cri dum quod dicere ecclesiam falsum dicere simpliciter: equum non est: sed dicere quod multarum rerum non habet noticiam: et iudicat secundum probabilitatem oppositum / nullum est inconueniens: et sic patet ad q. quod videlicet contractus matrimonialis vi in constan tem virum cadentem / impeditur / sed non per clam. Tunc ad argumenta.

¶ Ad primum dicit frater I0. non esse simile propter tria. Primo: quia comditio bapticati efficitur melior / non sic matrimonio adiuncta. Secundo: quia voluntas superioris ratificat per talem consensum coactum aliquem fieri filium ecclesiae: non ita ratificat matrimonium. Tertio: quia in baptismo non est ita proprie matrimonium sicut adoptio bene autem potest sufficere in adoptato minus de volunta rio quam in contrahente matrimonium: vnde non habens vsum rationis / potest adoptari / sed non desponsari.

¶ Ad secundum dicendum / quod non est simile de timore / vbi est multum de inuolum tari:o et blanditiis / in quibus est multum de voluntario.

¶ Ad tertium respondit magister. 36 disti. huius quartii ca. 2. quod illud decretum non est ita intelligendum / quod illud matrimonium non sit verum: sed quod non habet decorem et debitam bonestatem.

¶ Ex ista distin. sicut de praecedenti. etc. Prima conclusioNe sit coiugium facit coactio aut matri / monium: hoc dicit sanctio. Dicit conclusio / in quod coactio secundum iura impedit matrimonium. Et ponitur a principio. distinc. vsque ad illud ca. Ex his autem communiugium fieri etc.

¶ Secunda conclusio. Inter spontaneos est matrimo nium / si est inter eos sanctum solatium. Dicit conclusio / quod spontanei possunt contrahere: et inter eos qui prius erant coacti: si postmodum sancte manent / potest esse matrimonium. Et ponitur ab illo ca. Ex his etc. vsque ad illud capitulum: Consentire autem videtur etc.

¶ Tertia conclusio. In sponsalibus comsentit filia / si patris nutibus non patet obuia. Dicit conclusio / quod filia interpretatur sponsalibus consentire / si patre spondente pro ea non reclamat. Et ponitur ab illo ca pitulo: Consentire autem probatur etc. vsque ad finem distinctionis.