POst praedicta nopbis disserendum videtur de no. minum diuersitate: quibus loquentes de vnitate ac trinitate in effabili vtimur etc. Hic signatur distinctio vicesimasecunda huius primi in qua postquam magister in secunda distinctione ostemdit quid deo sit credendum. Et a tertia distinctione vsque. Hic ondit quomodo creditum sit intelligendum. Nunc consequenrt ostendit quomodo quod creditur et intelligitur sane est exprimendum: et partitur in tres. Primo enim ad praedicta textus iungitur sermone prohemiali. Secundo de nominibus diuins agitur inquisitione geniali. Tertio discussiue magis descenditur in istis modo speciali. Secunda incipit ibi. Illud igitur praecise. Tertia dist. 23. praedictis adiiciendum est quod cum omnia etc. Secunda iterum pars in qua agit de nominibus diuinis in tres diuiditur particulas. In prima nominum diuinorum trinus datur binarius. Secundo ad se id est commu nium et propriorum censetur tenor varius. Tertio relatiue non dictorum extat vnifarius. Pri ma in principio. Secunda ibi. Sciendum est igitur quod illa quae proprie ad singulas per¬ tinent personas. Tertia ibi. Deus enim non est magnus ea magnitudine quae etc. Et haec est diuisio praesentis etc.

Quaestio

¶ Questio haec determinat de nomin bus viatori diuina essentiam significantibus in qua impugnatur doctor olennis in summa et quolibetis: et habetur a Scoto in hoc loco in reporta tionibus clarius quam opere anglicano. Frca quam etc. Utrum nomina simbolica et misti cca ad diuinos recipiantur sermones. Et arguitur quod non triplici medio. Primo sic: ostendendo quod nullum nomen debet deo attribui: nomins ad nominatum seu signifi catum nomins: debet esse proportio sed dei ad quodcumque nomen nulla extat proportio igitur non conuenit deo nominari. maior patet: sicut enim mentis conceptus primo signatum repricesentat: et ei fit similis sic nomen secundario vnde Aristo. in primo periarmenias. Uoces sunt note earum passionum quae sunt in anima ita quod primo nomina intentionem significant per eam rem exterius. Sed minor probatur: quia nomen finitum est: deus vero infinitus: nomen est transitorium: deus vero aeternus.

¶ Secundo arguitur sic: probando quod nomina simbolica non dicuntur de deo: nullum praedicatum dicitur de deo cuius negatio in eodem instanti pro quo affirmatur de deo est vera: sed negatio cuiuslibet nomins simbolici in eodem instanti pro quo affirmatur de deo nomen simbolicum est vera: igitur nomen simbolicum de deo non dici tur. maior patet per primum principium de quali bet affirmatio vel negatio et de nullo am bo simul. Sed minor patet auctoritate vulgata extracta a diuino dionysio in li. de diuinis nomnibus et mystica theologia: ne gationes de deo sunt vere affirmationes incompactae.

¶ Tertio arguitur quod nomina mystica non dicantur in deo. Nullum nomen vnde error exoritur verisimiliter diuinis est attri buendum: sed ex nomnibus mysticis deo attri butis verisimiliter error exoritur. igitur diuinis non debent attribui. maior patet: quia castissima scientia cuiusmodi est theologia ab errore omni debet elongari. Sed minor probatur. Si enim ponam deum esse animam: occasio est dicendi / quod animae nostrae de essentia sunt dei: sicut multi posuerunt haeretici. Si iterum di cam quod sit spiritus: erit occasio quod dicam deum angelum: sicut imponitur origeni: quod posuit san ctumspiritum vnum de seraphin.

¶ In oppositum est diuinus Dionysius in li. de diui. nomnibus et mystica theologia: nomnibus tam mysticis quam symbolicis deum denominans: vnde quo ad nomina symbolica: vt innuit in episto la ad Titum: dicitur lux / character / speculum. In de mystica vero theologia dicitur intelle ctus animae etc.

¶ In ista quaestione in or dine ad alias pariformiter sunt tres arti culi declarandi. Primus est terminorum declaratiuus. Quorum Secundus est quaestionis responsiuus.

¶ Tertius est dubiorum motiuus. Quo ad primii primus terminus est nomen.

¶ Nomen dicitur a notamine. Ante nomen secundum grammaticum signat substan tiam cum qualitate propria vel communi. Unde no tandum est secundum doctorem deuotum: Nomen habet seu dicit tria scilicet vocem: secundo significatum: tertio rationem innotescendi. Primo enim hicit nomen vocem: quia secundum Aristotelem in. i peri hermenias. Nomen est vox significatiua ad placitum: et sic restringitur contra nomen mentale et scriptum: quae verius dicuntur conceptus quam nomina. hoc modo dicimus: hoc nomen est petri aut pauli. Secundo dicit nomen signatum: sicut dicimns: bonum et honestum sunt idem nomine. Tertio modo dicit nomen innotescendi rationem: sicut dicimus quod alio modo innotescit nobis deus in quantum veritas: alio modo inquantum bonitas. Unde proprie loquendo de nomine. Nomen est terminus secundae impositionis / in prima fundatus impositione: dictionibus in esse et quiete rem significantibus conueniens. Noto secundo / quod ad nomen secundum docto. subtilem q. I. huius distinctionis tria requiruntur. Primo quod ab vtente vt signum recipiatur / et non vt res: vnde si pica proferat hunc terminum petrus: non proprie dicitur petrum nominare: quia non accipit vt est signum / sed vt est res quedam. Secundum quod requiritur est: vt non solum alicui sit signum / / sed vtenti: vnde si aliquis christianus hebreum nesciens: cha racteres proferret hebraeos / eos nesciens: licet eosdem caperet iudeus: non tamen essent tunc proprie nomina: quia proferens tunc non in telligeret. Tertium quod ad minus vtens seu proferens aliqualem signati per nomen cognitionem habeat / siue in particulari / siue in vni uersali: sicut proferens hoc nomen homo: aliqua liter cognitionem hominis habet: licet non requiratur quod cognoscat eius substantiam: quia in via rerum substantiae sunt ignotae nobis. Ad dunt aliqui quartum: et etiam tangit doctor: vt alii per nomen fiat manifestatio: quamuis non necessario requiratur. Possum nempe mihi met loqui: et completam habere nomins rationem. Uerum est tamen quod dum id ad aliud refertur: magis completur nominis ratio. Unde inquit Plato in timaeo. Ad hoc datus est no pis sermo: vt mutuos nostros conceptus valeamus exprimere. Et idem habet Augstinus super Egech. 13. Noto tertio secundum Fran. de maro. distinctione hac: quod signatum nomins potest capi tripliciter / antequam nominetur. Primo vt quidditas: sicut humanitas in suantum humanitas. Secundo vt intelligibile. Tertio vt intellectum. Et tunc per actum volumtatis signatur nomine vt manifestetur: quae tamen signatio respondit primo signo: signat enim homo humanitatem inquantum humanitas: et non solum in quantum intelligitur.

¶ Secundus terminus est symbolicu: et dicitur a sin quod est simul: et bole sententia. Unde dicitur nomen symbolicum in diuinis: quando nomen creature sensibilis deo attribuitur: ita tamen quod proprie conuenit creaturis / sed deo improprie. Sicut dum dicitur: deus est leo: deus est pera etc. Unde quo ad stos duos terminos symbolicum et mysti cum: noto quod deus secundum diuinum Diony. 7. de diuinis nomnibus cognoscitur a nobis tripli citer: per modum causalitatis: per modum eminentiae / et per modum remotionis. Per modum causalitatis accipiuntur in diuinis nomina phi losophica: vt innuit idem Diony. in epostola ad Titum: vbi distinguit nomina mystica contra philosophica: sicut est causa mouens / immobile. Per viam autem eminentiae accipiuntur nomina ana loga: sicut dicimus secundum eundem in de mystica the ologia / deum non solum sapicntem sed supersa pientem: non solum bonum / sed superbonum: et haec possunt dici mystica / a mysterio ab¬ scondito. Tertio vero per viam remotionis: sicut dicimus deum infinitum / incorporeum etc. inquantum negamus ab eo finitatem et corpo reitatem: et ista nomina dicuntur propria: quia nulli alii conueniunt. Et in ista tertia comparatione ca pi possunt nomina symbolica: vnde dum dico: Deus est leo: verius negatur a deo quam praedicetur: proprietas enim solum est in creatis: sed similitudo quaedam est in deo.

¶ Noto tamen se cundo: quod huiusmodi nominum symbolicorum tres sunt differentiae. Aliqua emim sunt quorum solumnegatio ponitur in deo / nunquam affirmatio sicut est finitas: numquam enim deus dicitur finitus / sed semper infinitus. Alia sunt et secunda: quo rum primo nomen repertum est in creaturis corporalibus: tamen res prius est in deo: cuiusmodi est paternitas: nomen enim paternita tis prius repertum est in creaturis: licet prius sit in deo. Unde apostolus. Ex quo omnis pater nitas in caelo et in terra nominatur. Tertia sunt quorum proprietas prius est in creatura corporali: secundo in deo: et ista sunt proprie symbo lica: sicut leo est prius in creaturis: et perquandam proprietatem fortitudinis ad diuina transfertur.

¶ Noto etiam et pro tertio termino / quod nomna mystica capiuntur tripliciter. Primo modo pro nomine reperto in deo / non in creaturis: hoc modo diuinitas est nomem mysticum. Secundo pro nomine transsato a creaturis spiritualibus: cuius tamen res est primarie in deo: sicut est sapientia. Tertio pro nomine translato a spiritualibus: cuius primo res est in creatura. Secundo quaedam similitudo in deo reparitur: sicut est ratio. Ratio enim primo in anima reparta est: et deinde propter quandam similitudinem ad diui na transfertur. Et hoc de primo articulo. Quantum ad secundum arti. culum sunt tres conclusiones.

¶ Prima est. No mine a viatore prolato sub ratione qua seipsam comprehendit / diuina signari potest essentia. Ista conclusio probatur. Quandocumque signum ta li modo se habet ad signatum / quod non oportet amborum esse adequationem ad inuicem: nihil probibet vno ente infinito ipsum per aliud fini tum signari: sed sic se habent de communi huiusmodi signum et signatum: igitur. Et quamuis diuina essentia sit infinita: nomen vero a viatore prolatum sit finitum: adhuc poterit signari illo nomine. Maior patet: quia si simpliciter non oporteat ea adaequari: dato excessu infinitatis in vno: non oportet aliud infinitari ex intem tione philosophi in. 2. thopicorum. Sicut simplici ter ad simpliciter / et magis ad magis et maxi me ad maxime. Sed probatur minor manife ste. Certum est enim quod nobilior est homo a parte rei quam ista vox homo: et sic de aliis. Unde patet quod ista propositio vulgata est falsa: Non dicitur verius res quam intelligatur: immo longe plus. Nullam enim in via cognoscimus subam. Cuius probatio talis est: quia cuius praesentiam co gnoscimus / et eiusdem absentiam: ex argumen to philosophi in. 2. de anima. Idem enim visus qui cognoscit praesentiam lumins / cognoscit tenebras quae sunt absentia eius / non autem cognoscimus absentiam sube: patet. Pono enim quod offeratur mihi panis consecratus: et non dicatur mibi: Iste panis est consecratus: non dicam: hic non est substantia panis: immo citius oppositum: et tamen quamuis non cognoscamus: tamen nomen imponimus substantiae: vnde proferens hunc terminum homo: non intendit nominare quiddam accidens sed quandam substantiam: sic et imponens non mponit nisi substantiae: et tamen a qualitate: quia secundum grammaticum: ab alio nomen imponitur et alii. Ex quo infero / quod in sua summa doctor solennis insufficienter posuit / quod nomine proprio quo deus seipsm nominat: non potest a creatura nominari: immo nec nomine quo ipsum nominant beati. Cuius ratio est: quia inter loquentem et eum cui loquitur / oportet quod sit manifestatio: non solum rei de qua fit sermosed etiam nomins / et econtra. Non enim proprie dicitur loqui bebraeus latino / nisi latinus intelli gat: nec aliquis cum aliquo de re penitus ignota: sed patet oppositum ex conclusione. Et confirmatur. Nomen enim quo deus seipsum nominat est finitum: igitur non requiritur quod si nominatum sit infinitum / quod et nomen sit infini tum: et cum sit finitum: non videtur repugnantia quin lingua viatoris illud exprimere valeat. Et si obiiciatur quia Paulus vt habet Augstinus in de verbis domini lib. audiuit ineffabilia de ba: et tangitur in sua epostola ad Corinth. Respondetur: quod illa verba dicuntur ineffabilia: non quia non possent fari a loquente: sed quia sensus capi non potuisset ab auditore: sicut subtilia quae profert magister: capi neque¬ unt a rudi discipulo.

¶ Ulterius quod dicit Henricus: quod oportet symbolum esse loquentium ad inuicem / tam in re cognita quam in nomine. Dico quod verum est: sed non oportet quod proferens habeat conceptum determinatum vocis seu nominis quod profert: sed suf ficit quod habeat confusum: sicut patet in personis simplicibus: qui multas res nomi nant quas non cognoscunt. Adam etiam qui nomina rebus imposuit: non oportuit habere tam distinctam rerum noticiam / sicut habuit anima christi.

¶ Secunda conclusio. Be ati caelestes et terreni viatores diuinum trisagiu distinctis laudant nomnibus. Probatur conclusio primo de beatis. Undecumque in aliquo sunt aliqua distincta ex natura rei: potest ta le videns secundum quod ipsum. aspicit secundum distincta diuersa formare nomina: sed sic est in deo quod sunt multa distincta ex natura rei: vtputa sapientia / veritas / et caetera attributa: paternitas / filiatio / et caeterae relationes: igi tur et diuersis possunt beati deum nominare nominibus. Et si obiiciatur ex dicto cacha riae. In diebus illis erit dominus deus tuus vnus: et nomen eius vnum. Dico quod cacharias intelligit: quod in patria non habebimus volubi les cogitationes sicut hic in via. Secundum beatum Augstin. forsitan totam nostram noticiam vnico intuitu habebimus: non tamen repu gnat quin in illo simplici actu reali sint multa relucentia formaliter: immo distincta / sicut et obiecta: sicut in sorte sunt multae formalitates: quae vnica realitate reantur. Hoc etiam innuere videtur esaias: qui audiuit seraphicum clamorem clamantem: Sanctus sanctus sanctus dominus deus exercituum. Et in apocalis. Uigintiquattuor seniores cla mantes: Benedictio et claritas et sapientia etc. Ubi multa ponuntur nomina variis attributis. Sed de terrenis viatoribus per Diony. de diuinis nomnibus / et de me stica theologia: et in epistolis ad gaium: et in ea quae est ad Titum: vbi varia ponit nomina de diuinis: et per hugonem de sancto victore de caelesti hierarchia: qui diuidit nomina diuina in analoga / multiuoca / di uersiuoca et symbolica. Et si dicatur quod ista omnia nomina idem signant realiter: mirum est quomodo tanto labore tanti doctores: sicut Augustinus et Dionysius / et alii: laborauerunt ad concludendum vnum nomen ex alio: si non foret aliqua distinctio. Et si quaeratur: vtrumipse deus seipsm diuersis nominet nominibus: Dico quod non est inconueniens: quamuis seipsum vnico et simplicissimo videat intuitu: quod in ipso actu visionis plura reluceant nomina formaliter. Et si quaerat quias: an beati vocaliter in patria vocent dominum? Dico secundum doctorem deuotum in secundo: quod satis est congruum dicere de iustis homiuibus quod lau dabunt deum voce sonora: iuxta illud: Ex. ultabunt sancti in gloria. Et addit. Exulta tiones dei in faucibus eorum. Et si dicatur. Uox est aeris emissio: secundum Philosophum in. 2. de anima. Dicitur quod dominus deus supplebit locum aeris: vel aliquid erit ibi loco aeris aere subtilius: sicut et corpora beatorum erunt subtiliora. Et si quaeratur de angelis: vtrum laudent vocaliter nominibus deum summum: Uidetur dicere in sua theologia dominus Nicolaus boneti / quod sic. Sed qualiter hoc fiat: in secundo forsan hoc aperietur de locu tione angelica.

¶ Ex praedictis patet erro: ponentium beatos in patria se habere vt mutos homines.

¶ Tertia conclusioIn dei cantico et mystica et symbolica ve re resonare nomina feruntur. Probatur conclusio. Ex quibuscumque conuenit laudem deo dice re: ex his conuenit et deum nominare. Sed tam symbolicis quam mysticis nomnibus conuenit laudem deo dicere: ergo et eum nominare. Maior patet: quia secundum philosophum in ethicem. Laus est sermo: extollens magnitudinem virtutis: qui fit per nomina. Minor patet per auctoritatem Diony. de diui. no. et de mystica theologia ad Baium: de caligine vbi hapitat deus / et de aliis epistolis suis. Unde nunc mystice dicitur anima: iuxta illud: Iurauit consequens per animam suam. Nunc symbolice splendor et speculum. vnde: Qui cum sit splendor substan tiae eius. Sed quaeritur / quod sit magis principale: an nomen mysticum / an symbolicum: Dico quod nomen mysticum. Unde nomina symbolica secundum commenta Dionysii et textum sumuntur ex creaturis visibilibus: nomina vero my stica ex creaturis inuisibilibus. Ratio igitur exigit / vt sicut perfectiores sunt crea turae inuisibiles / vt angeli: quam visibiles / vt homo et leo: sic nomina correspondentia inu sibilibus perfectiora sunt aliis. Et si quaera tur quod est maius nomen inter mystica? Dico (saluo meliori iudicio) quod seraph. Unde et in signum amoris excellentissimi in tali effigie sanctissimum suis plagis insigniuit Fran ciscum: qui tam mystice quam symbolice ex crea turis solitus erat collaudare creatorem: secundum quod de eo cantatur. Hic creaturis impe rat qui nutui subiecerat se totum creatorem Quicquid in rebus reperit delectamenti regerit in gloriam factoris. Et hoc de secundo articulo. Quantum ad tertium arti cu lum sunt iuxta tres conclusiones tres diffi cultates.

¶ Prima difficultas. Quod est nomen magis exprimens diuinam essenti am? Dicit sanctus Tho. in scripto. dist. 6. q I. est quod istud nomen / qui est. Et corroboratur ultra dictum Hiero. triplici auctoritate. Prima est Damasceni in li. 1. sententiarum dicentis: quod hoc nomen qui est: signat qua si quoddam pelagus infinitae bonitatis. Secunda est Dionysii dicentis: Quod esse / est pris ma perfectio cui et viuere et intelligere an nectuntur. Tertia est Auicem. dicentis: quod quidditas abstrahit ab esse. Quando autem dico / qui est: et capio quidditatem et esse: et ita vtrumque includo. Et si quaeratur: qualiter hoc nomen / qui est: dicitur in greco: Dicitur quod secundum commenta mysticae tbeologiae potest vo cari iperusios / quasi super substantiam: quia li qui dicit infinitatem: quia est pronomen infinitum: ideo vltra dicit substantiam. Et si vltra dicatur: qualiter in hebraeo? Dico quod istud no men / qui est: videtur dici nomen dei tetragrammaton: quod extat compositum ex quat tuor litteris hebraicis scilicet he / heth / ioth / et vau: quae simul iunctae faciunt hyeu: vnde et in lege erat nomen principalius. Unde Rabi bi Movses / dicit hoc esse nomen dei ineffabile.

¶ Secunda difficultas. Utris viatores in patria deum laudent his nominibus quibus eum laudabant in via? Dico quod nomina diuina hic in via sunt in triplici differen tia: quedam enim sunt a creatura et per creaturas: secunda sunt a creaturis et in crea turis: tertia sunt a crcaturis / non in creaturis. Nec de his loquor quae habentur in spiratione. Tunc dico quod prima non mane bunt: quia secundum Bern. non est opus scala tenenti summum / sed bene secunda et tertia.

¶ Ter tia difficultas. Unde incipit deus nominari symbolice seu mystice? Dico quod incipit nominari symbolice a qualibet creatura quantumcumque minima sit: si importet aliquam proprietatem deo conuenientem: et sic ascendit vsque ad vltimam visibilem. et ibi incipit nomina tio mystica: ita quod vbi desinit supremum imperfecti gradus / incipit minimum perfecti gradus: secundum Dionysium de mystica theologia ca. 2. Et ascendit vsque ad spiritum deo proximiorem. Et sic patet de quaestione: quid sit dicen dum videlicet quod nomina et mystica et symbolica diuinis recipiuntur in perdicationibus seu sermonibus. Et tunc ad argumenta.

¶ Ad primum dico ad minorem: quod duplex est proportio scilicet commensurationis: et sic non est propor tio. Uel attingentiae: et ista est / et sufficit.

¶ Ad secundum argumentum quod est de conceptu mysticae thbeologiae: dico ad minorem: quod contradictio debet esse respectu eiusdem / et ad idem / et in eodem tempore: vt habet Aristo. in 1. peri herme. et 1 elenchorum. Mon autem alio est affirmatiua vera in istis symbolicis quia improprie. Alio modo negatiua vera / quia proprie. Unde loquendo proprie ista est ve ra: Deus non est leo: et ista est improprie ve ra: Deus est leo: et hoc est quod dicit affirmationem Aristo. sunt incompacte id est non habentes pactum et concordantiam: ab in quod est non / et pa ctum pacti.

¶ Ad tertium dico ad minorem: quod ex huiusmodi nominibus nullus extat error nis malis: sed excitatio ad laudem dei in omnibus creaturis: et propter eos non est curan dum. Non enim remouendus est ille passus in euangelio: Pater maior me est: etsi in illo errauit Arrius / exhinc patrem maiorem ponens filio: sic in proposito: et sic patet ad quaestionem.

Conclusiones

¶ Ex ista vero distinctione sicut etc. Prima est. Diuino nomine funt propria atque communia consimilitudine. Dicit conclusio / quod nomina dicta de deo sunt in triplici differentia: quaedam propria / sicut paternitas: quaedam communia / sicut diuinitas: quaedam per similitudinem / sicut lux / character etc. Et deducitur ista conclusio a principio distinctionis vsque ad ca. illud: Sciendum est igitur.

¶ Secun¬ da conclusio. Nomina diuina aut referun tur / aut substtaniua per se dicuntur. Dicit conclusio / quod nomina diuina aut dicunt substantiam / aut relationem. Et ponitur ab illo ca pitulo: Sciendum est igitur: vsque ad capituium illud: Deus enim non est magnus etc.

¶ Tertia conclusio. Profert rectitudo quod deus dicitur sua magnitudo qua magn ponitur. Dicit conclusio / quod deus est magnitudo qua dicitur magnus. Et ponitur ab illo ca. Deus enim non est magnus etc. vsque ad finem distinctionis.

PrevBack to TopNext

On this page