Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Liber 2
Liber 3
Liber 4
Distinctio 41
Circa textum
Distinctio. 41. de impedimento matrimonii respectu propinquita tis: affinitatis. Inc de affi nitate videndum est: de qua Oregorius. Hic signatur. 41. distinctio hu ius quarti sententiarum: quae ita habet continuari ad praecedentes. Nam postquam in praecedenti dis. seu. 40 proposita est carnis consanguineitas: nunc in hac distinctione subiungitur affinitas. Et habet diui di praesens distin. in tres partes principales In prima impedimentum et ratio ponitur affinitatis. In secunda in gradum prohibito modus additur separabilitatis. In tertia peccatorum numerus tangitur quo frangum tur iura honestatis. Prima in principio. Secunda ibi: Et sciendum quod ecclesia infra etc. Tertia ibi: Hic dicendum est quod aliud est fornicatio etc. Haec est diuisio praesentis distinctionis in generali etc.
Quaestio
Questio haec docet de impedimen to matrimonii inter affines: que habetur a Scoto in praesenti distincti one. q. vnica. Utrum consanguinitatis linea vel affinitatis ratio communiugium impediant. Et arguitur tripliciter quod non.
¶ Primo sic: Cain contraxit cum sorore: igitur non sunt querendi gradus alii. Antecedens patet: quia aliam non habuit cum qua contraheret et contrahere opor tuit: ex praecepto dominico: Crescite et multiplicamini et replete terram. Patet consequen tia: quia lex matrimonii multum bene fuit seruata aut seruanda in sui exordio et cum matre non contraxisset. Sic enim praecipitur: Pro pter hoc relinquet homo patrem et matrem nec alia erat.
¶ Secundo arguitur sic: Con trahere cum sorore aut cum matre non est con tra aliquod bonum matrimonii: igitur consun guinitas non impedit. Antecedens patet: discurrendo de bono prolis: de bono fidei: de bono sacramenti. patet consequentia: quia illis stantibus est verum matrimonium
¶ Ter tio arguitur de affinitate sic: Effectus non repugnat suae causae: igitur affinitas matrimo nio non repugnat. Antecedens patet: calor enim ignis non repugnat / sed nutrit ignem et conseruat. Probat consequentia: quia affini tas est effectus matrimonii.
¶ In oppo situm pro consanguinitate Orego. ad Augu. anglorum episcoum (et habetur. 35. q. 3. c. Quedan lex. et recitat magister in listra post medium 40. distin.)7 diciti / quod siue duorum fratrum ger manorum seu duarum sororum filius et filia misceantur experimento didicit ex tali communiugio sobolem non posse succrescere. Ex quo innuit quod consanguinitas impedit matrimonium et vnum eius bonum scilicet prolis. Pro affinitate arguitur. 35. q. 3. ca. De propinquis. Equaliter vir coniugatur in matrimonio eis quae sibi consanguineae sunt et vxoris siue consanguineis post mortem vxoris suae. Ex quo patet aeque affinitatem matrimonium impedire: vt consanguinitas impedit.
¶ In ista quaesti. sunt tres articli declarandi Primus est terminorum declaratiuus Quorum Secundus est quaestionis responsiuus.
¶ Quantum ad primum articu ium ter mini sunt: Consanguinitas: linea confan guinitatis: affinitas. Et vt melius ista con cipiantur triplex definitio est praenotanda: et triplex regula / secundum mentem doctoris deuo ti distin. 40. articu. 1. q. 1.
¶ Primum de finibile est consanguinitas. Et est vin culum personarum ab eodem stipite descen dentium / carnali propagatione contractum. Ex qua descriptione tria sequuntur correlaria. Primum quod consanguinitas formali ter est respectus / patet: quia est vinculum in recto: vinculum non dicit nisi respectum. Secundum quod est respectus extrinsecus ad ueniens: quia non oritur ex natura extremorum in se positorum: is enim qui est filius alicuius potuit esse pater eius. Tertium quod iudicatur consanguinitas ex stipite: secundum quod maius aut minus appropinquat: vt ioan nes de deo: natione hispanus pulchre in arbore ostendit. Stipes enim dicitur persona a qua aliqui duxerunt originem a qua descendentes sunt inter se consanguinei: et illi etiam a quo sunt.
¶ Secundum est lipea consanguinitatis. Est autem linea con sanguinitatis ordinata personarum collectio consanguinitate iunctarum ab eodem stipite descendentium diuersos gradus con tinens. Et notanter dicitur ordinata collectio: quoniam sicut ordo est in linea predicamentali secundum superius et inferius: sic in linea consanguinitatis secundum prius et posteri Qui ordo tripliciter habet accipi: vel ad id quod supra: vel ad id quod iuxta: vel ad id quod infra. Et iuxta hunc triplicem: tres solent lineae assignari. quedam ascendentium quedam descendentium / quaedam transuersalium: secundum lineam ascendentem computatur gradus: ita pater et mater / auus et auia / proauus et pronuia / atauus et atauia: secundum lineam descenden tem filius et filia / nepos et neptis / pronepos et proneptis / atnepos et atneptis: secundum lineam transuersalem duo fratres filii duorum fratrum / nepotes duorum fratrum / pronepotes duorum fratrum: et ibi est status. Notan dum autem quod vbi doctor deuotus dicit at auus antauia: Aoannes de deo dicit in arbo re sua: abauus abauia. Et vbi dicit Bonauentura atnepos et atneptis / dicit Ioan nes de deo / abnepos et abueptis: magis secundum veritatem loquens / vt dicamus doctorem deuotum solum gratia exempli posuisse: vnde vt in nullo erretur sic ordinat in linea ascen dente: pater / auus / proauus / abauus / atauus / tritauus / sunt tres binarii: et est finis ascen dendo. Dicitur proauus: quia prope auum: sicut patet. Dicitur abauus: quia abest auo ex opposito proaui. Dicitur atauus: quia fini lineae approximat: sicut. t. fini approximat latini al phabeti: nec tamen est in fine. vel secundo dicitur quasi tertius ab auo: vel tertio dicitur de ad mu tata. t. in. d. sicut in compositione mutatur. d. i t. quia mediante proauo et abauo ad auum reducitur. Tritauus deo dicitur / quia quartus est ab auo: a tetra quod est quattuor: computa sic inuenies: vt in viris sic feminis consistit. In linea descendente sic locantur: filius nepos / pronepos / abnepos / atnepos / tri nepos: exponantur vocabula vt dictum est. sic in mulieribus.
¶ Tertio definiendus est gradus consanguinitatis. Est autem habitudo distantium personarum qua cognoscitur quota generationis distantia duae personae differunt inter se. Ubi notandum hanc descriptionemu secundum ius fore canonicum / non ciuile. Dicunt autem legistae gradus accipi secundum personarum numerum collectarum in linea. secundum eos enim fratei et soror duos gradus faciunt: sed decretista quod vnum et primum gradum. Sed quae diuersitatis ratio: vt sic pugnent ad inuicem de gradibus ciuiles leges et canones? Dicit Bonauen. haec: quia ius canonicum duorum extremorum dicit vnicam esse habitudinem: vt patris ad filium est vna habitudo: et econtra. et gradus est habitudo: ideo dicunt vnum gradum. econuerso seu econtrario dicunt legistae: duorum extre morum duas fore habitudines dum ad tertium comparantur: vt in proposito ad suum princi pium. Alia est enim habitudo fratris ad patrem: alia habitudo sororis ad patrem: et gra dus est habitudo: ideo sunt duo gradus. In praequaestionario. 40. di. frater Richar. aliter quodammodo dicit: ait enim quod duo extre ma non solum habent habitudinem variam dum ad principium referuntur / sed inter se: vnde vt ibidem dicit / illa habitudo quae est fratris ad sororem / non est eadem cum illa quae est sororis ad fremm Unde secundum Auicem. 3. metaph. ca. 10. Frater. nitas quae est in vno fratre respectu alterius / non est fraternitas quae est in alio respectu illius: sed quis eorum dicit melius? Diceretur quod de habitudine loquendo absolute / ius ciuile melius considerauit. Nullus enim in na tura expertus aut rerum cognitione dubitat quin duorum fratrum adinuicem aut ad patrem sint duae habitudines: quod si ius canonicum hoc negaret (quod non facitis simpliciter ei non esset adhaerendum. hac de causa credo doctorem deuotum et frem Richar. dixisse inter ea non esse contradictionem: quod satis primo occursu durum videtur. hic dicit duos gradus illud negat duos gradus: multum int se di stant esse duo / et non esse duo. Sed dicit pla nius Richar. non est contradictio realis: quia teste philosopho in lib. elenchorum 1 et. 2. contradictio est vnius et eiusdem non nomins tantum: sed rei et nomins: dum ignorantiam elenchi describeret. Est reuera vt concludam contradictio nominalis non realis. Sunt equidem duae habitudines fratris ad sororem / et econtra: sed non valet: ergo sunt duo gradus. potest enim multiplicari superius in diuersis inferiori bus inferiori minime multiplicato: sic be ne stat plura esse animalia: et tamen sit homo vnicus: et si gradus sit habitudo / non tamen conuertibus liter: multae sunt habitudines quae non existunt gradus. Ex quo patet quod exemplum doctoris deuoti de comparatione duorum fratrum ad idem principium aut fratris et sororis melius est pro iure ciuili quam exemplum fratris Richar di de comparatione fratris et sororis ad se inuicem. In secundo solam dico habitudinemus sine gradum in primo: et dico habitudinem et gradum in tertio et tamen iura canonica censent ad patrem duos fratres constare in primo gra du / et illum fore vnicum: quia confuse habitu dinem gradualem intelligi quaestione sit vnica simplex propter aequidistantiam a stipite. Ciuilia iura subtilius distinguunt vt non sine cau sa ex iure ciuili sint ex parte magna glosae confectae in iure canonico: nec tamen cotradicunt: quia quod vnum est confuse / duo sunt distin cte. Tanta dicta sint de primis duobus terrnis / consanguinitas et consanguinitatis linea in hoc primo ternario gradum addito.
¶ Secundus ternarius est de regula triplici. Prima est: nulli licet contrahere cum aliqua vsque ad quartum gradum inclusiue: et ta lis est huiusmodi probibitio / quod si quas contra eam praesumpserit copulari / nulla loginquitate defendatur annorum: cum diuturnitas temporumnon minuat peccatum / sed augeat: et tanto grauiora sunt crimina / quanto diutius infelicem animam detinent alligatam. extra de confuetu dine. c. Cum tanto. et. c. Cum in ecclesiis. de simonia cum concor. Et hoc probatur extra de comsanguinitate. c. Non oportet. Secunda regula: quod tanto gradu personae descendentes a stipite differunt a seinuicem quanto distant a stipite: et ideo si quius vult scire quoto gra du aliqui sibi attineant / cum talis attinentia ori ginem ducat a stipite / oportet ad illam perso nam recurrere cui immediatius coniunguntur: vt patere potest in exemplo. Tertia regula: quando personae inequaliter distant a stipite: vtpote quando vna in secundo gradu et altera in quinto linea consanguinitatis: et gradus debet computari secundum distantiam magis remoti: et ista regula confirmatur per illud quod dicitur exim de consanguin. in vlti. decretali / quae est grego riana. Cuius ratio: quia tota causa proximitatis ortum habet a stipite: ergo nullus proximior est alii collanterali quam stipiti: si ergo distat a stipite per quinque gradus / pari ratione distat a colaterali: quod si amplius distat secundum magis distantem oportet computari. Et ideo ille qui distat in quinto gradum contrahere potest cum eo qui distat in secundo. Ex quo infert Secundo quod proprie gradus inuenitur in linea ascen dente et descendente minus proprie in transuersali: et patet quia iudicium transuersalis ad iudicium reducitur aliarum. Secundo dicit quod in linea ascendente et descendente tot sunt gradus a gradiendo / quot sunt personae vna dempta: dicatur aut ioachim aut ioseph / quacumque interprintatione loquamur. Ex quo stipes est non est gradus: stat enim vnde stipes non graditur vnde gradus. Et patet in manibus manus enim completa quinque habet digitos solum quattuor aperturas: sic sunt quattuor gradus ad quos resoluta est ecclesia: sed in quinario personarum. Unde infert tertio quod efficacior est gradus in linea descendente quam transuersali: plus enim communiungitur proles pa renti quam proles proli. Unde sequitur quod est magis contra naturam communiungi in linea recta in primo gradum quam in transuersali: vnde in linea recta semper prohibitus fuit primus gradus Et quia hic gradus habet duos graduellos: vt ita loquar: magis est contra naturam ma trem filio communiungi / quam patrem filiae: maior enim irreuerentia est. De equo in octauo animalium narrat Aresto. quod postquam velatus matremu cognouit / et discoopartus agnouit / se praecipitauit. Et de camelo ibi narrati / quod postquam ingenio deceptus matrem cognouit inge niatorem interimit. Et descendendo per singulas leges in lege naturae fuit solum prohibitio secundum lineam rectam explicite in adam ad filios et filias: implicite ad omnes contemtos in linea recta / comparando suis superioribus: fuisset tamen forsan inquit etiam pro hibitio in linea transuersali / si status inno centiae stetisset: sed in principio non potuit: tunc enim solum erant praeter stipitem soror et frater. Secundo in lege mosaica in multis post fucit facta prohibitio: vt patet. Tertio in lege euangelica aliquando vsque ad septimum gradum fuit prohibitio: vt patet per magistrum distin. 46. sed sub Innocentio. 3. ad quartum gradum restricta est. extra de consanguinita. c. Non debet. Prohibitio copulae carnalis quartum consanguinitatis gradum de caetero non excedat: et assignat rationem quoniam in vlterioribus gradibus illam non potest absque graui dispendio obseruare: et approbat et ratificat pro futuro. Cum igitur inquiens iam vsque ad quartum gradum prohibitio coniugalis copulae sit re stricta scilicet per nos hic in concilio: ita volumus eam esse perpetuam non obstantibus super hoc constitutionibus dudum editis vel ab aliis vel a nobis. Reucat etiam in eodem ca. omnes prohibitiones de communiugio in secundo et tertio gradum affinitatis: et de sobole suscepta ex secundis nuptiis cognationi viri non copulanda prioris: quae prohibitiones multas difficultates inducebant: et vt dicit ali quando periculum animarum.
¶ Tertius ter minus est affinitas. Et est hic loco tertii ternarii. Dicitur autem affinitas quasi adfinitas: mutatur enim in compositione. d. in scilicet vt dulcius sonet: quia in affinitate venit vna car nalis cognatio ad fines alterius. Et defi nitur sic a Scoto in praesenti dist. Affinitas est vinculum quoddam personae ad personam ex copula carnali cum persona alteri consangui nea contractum: coniunctus enim carualiter alicui de aliqua consanguinitate: per hoc accedit ad fines illius consanguinitatis: et ideo ha bet vinculum talis accessus ad omnes de illa consanguinitate: in gradibus et lineis affinitatis ambula sicut in consanguinitate: sola nota sit vna notula: Quoto gradu consanguinitatis distat aliquis ab aliquo toto gradum affinitatis distat ab eodem illa quae est ab isto carnaliter cognita: non dico vxor: quia hoc non requiritur: non solum enim cum vxore / sed cum concubina vel meretrice contrahitur affimitas consanguineorum ipsius viri / immo in incestu: nec sufficit ad affinitatem quod sit vxor: sed requiritur carnalis commixtio vt habetur. 35. q. vltima. ca. Fraternitatis. Dicitur de communiugibus / quod si vna caro fuerint non potest esse quod aliquis sit propinquus vni eorum quin pertineat alteri: in quo datur intelli gi affinitatem non contrahi / nisi mediante conmixtione carnali. Est tamen notandum quod af finitas dicitur tripliciter: proprie / communitercommunissime. Proprie non est sine commixtione carnali: vt dictum est. Communitur vero contrahitur per matrimonium ratum / licet non consummatum: et sic potest exponi illud. 36. q. 3. c. De propinquis. equaliter vir coniun gatur in matrimonio eis qui sibi consanguinei sunt et vxoris suae consanguineis / post mortem suae vxoris. Est autem vxor ante matrimonium consummatum. Tertio dicitur com munissime: et sic contrahitur per publicae honestatis iusticiam: de hoc libro. 6. de sponsalibus. 1. ca. Etiam ex sponsalibus: quae ipso lure sunt nulla vel qualitercumque: dum tamen non sint nulla ex defectu consensus. ex his enim oritur impedimentum: et impediens con trahendum / et dirimens contractum: et vnde hoc nisi ex statuto ecclesiae sic illegittimam tis personas. Et tantum de primo articulo.
¶ Quantum ad secundum arti culum dimissa materia consanguinitatis / quae sa tis aperta est in praecedenti distinctione et articulo primo huius quaestionis de affinitate tres breves erunt coclusionis. Pri ma quod non solum ex carnali commixtione contrahitur affinitas. Secunda / quod modo ex affinitate non nascitur affinitas. certia / quod sic affinitas matrimonium impedit / de in ea praescribi non potest.
¶ ¶ Pri la conclusio ost: Sic per carnalem copu contrahitur affinitas / quod non sola. Proatur prima pars. 35. q. 3. c. Fraternitais. Dicitur de viro et muliere: si vna caro erint / quomodo potest aliquis eorum propin ius vni pertinere nisi pertineat alteri: ninime posse fieri credendum est. Ex quo fertur cum meretrice contrahi affinita em: vnde apostolus dicit: Qui adhaeret leretrici vnum corpus efficitur. vnde. 35 3. c. Si homo. Si homo fornicatus fuet cum muliere / et frater eius nesciens eam du erit vxorem. Sequitur: vsque ad mortem mu ier poeniteat: et sine spe coniugii maneat. ude non diceretur nisi per fornicationem cum ratre esset contracta affinitas. Sed obiieretur ex illo textu. 35. q. 3. c. Extraordinaa. Extraordinaria pollutio non nisi in nauralibus admissa non videtur matrimonium mpedire: huiusmodi est fornicatio: extraordi laria enim est. Tum secundo / quia per carnalem copulam extra matrimonium non incurritur irtegularitas: igitur a simili nec affinitas. Tum ertio / quia huiusmodi fornicatio est causa odii ad arentes mulieris: ergo non affinitatis. Patet consequentia: quia idem non est causa oppo sitorum. affinitas autem amorem designat. ante cedens est manifestum. Ad primum dicendum quod ibi non vocatur extraordinaria pollutio car nalis concubitus fornicarius: sed pollutio facta circa naturalia et non intra: ita quod non attinguntur claustra pudoris. vnde vt notat frater Richar. in praesenti di. ar. 1. q. 1. nec per pollutionem factam in vase naturalitur ad illum vsum non ordinato: nec secundo extra: nec tertio per fractionem claustrorum sine seminis effusione / efficiuntur vir et mulier vna caro et ideo per tales actus non contrahitur affinitas: nec obstat illud quod dicitur extra de spon salibus. c. Iuuenis. quia illa decretalis loqui tur de illo qui attentauit in naturalibus et maritali affectu: vt dicit glosa ibidem: et eti am quia vsquequaque non erat plene certum vtrum extra vas naturale seminasset vel in tus: vt etiam istra sonare videtur. Sed si act fornicarius ita cito transit / quomodo potest re linquere vinculum affinitatis ita forte. Optime quidem: ex actu enim peccati quae brevis est quis ad paenam ordinatur aeternam / nisi ad remedium fugiat. Ad secundum dicendumi quod carnalis copula intantum irregularitatem inducit / inquantum est defectus sacramenit: et ita aliquod esse praesupponit sacramenti: quod in copula fornicaria nullum est: ideo no indu citur irregularitas: sed bene tali copula sunt effecti vna caro: ideo bene sequitur affini tas. Ad tertium dicendum / quod nil prohibet vnum et idem esse per se causam vnius oppositi per accidens alterius: sicut aqua per se est causa frigiditatis per accidens caloris: quia corpus humanum constringit: vnde calor custoditur ne vaporet: vt patet in fabrorum sabrica. Etiam dicendum quod alio modo actus carnalis est causa amoris parentum: alio modo causa odii: vnde et Oratius dicit: Est modus in rebus sunt certi denique fines: Quos ultra citraque nequit consistere rectum. Est tamen vnde sequatur sper affinitas vt diligant parem tes aut odiant: primo propter ecclesie statutum secundo vt honestas conseruetur: tertio vt parem tes melius suas filias custodiant. Secunda pars conclusionis diciti / quod non solum conmixtione contrahitur affinitas: patet ex primo artur. de matrimonio rato non consummatoTum ex sponsalibus. Est tamen notandum tria esse sponsalium genera. Prima quae tenent de iure: secunda quae non tenent de iure propter consanguinitatem aut affinitatem: tertia quae non tenent propter defectum vsus rationis. Prima inducunt affinitatem communissimen dictam: vt dictum est in 1 ar. aut aliquid simile affinitati: vt loquitur fratrum Ri char. propter publice honestatis iusticiam. extra de sponsalibus. c. Ad audientiam. in textu et in glo. Similiter et secunda quae de iure non tenent eadem ratione: sed non tertia quae non tenent propter defectum vsus rationis: quia nec modicam appa rentiam habent vt tenere debeant: vnde exirm de despon satione impuberum. c. Lenas. dicitur de quodam qui cum quadam puella in cunabulis contraxit sponsalia: et postea matrem eius duxint vxorem: quod potest manere cum vxore.
¶ Secunda co clusio est haec: Sic ex copula carnali na scitur affinitas / vt ex affinitate affinitas non veniat. Prima pars iam probata est. Propter secundam notandum est quod antiquitus erant tria affinitatis guma: sicut habetur. 35 q. 3. contradicimus. Primum genus affinitatis quod adhuc manet: causatur ex carnali commixtione: mediante consanguinitate. secundum oriebatur ex carnali commixtione mediante affinitate. tertiu vero mediantibus duobus primis generibus verbi gratia: a maritus. b. vxor. c. consanguineus vxori. c. est clarum exemplum: Si frater tuus contrahat cum magdalena / magdalena est tibi affinis primo genere affinitatis: si mortuo fratre tuo contrahat cum petro / petrus est tibi affi nis secundo gene affinitatis. Si tertio contra hat (nagdalena mortua) petrus cum magda lena / magdalena est tibi affinis tertio genere affinitatis: ita quod ambulat affinitas secundum genera: sed gradus iuxta generationem: vnde quidam metrice dicit: Muta nupta genus: sed generata gradum: sed mod solum remanet primum genus affinitatis: vt di citur extra de consanguinitate. c. Non debet. Non debet reprehensibile iudicari si secundum varietatem temporum statuta quandoque variantur hu mana: praesertim cum vrgens necessitas id ex poscit.
¶ Tertia coclusio: Sic affinitas impedit matrimonium quod praescriptio in ture: aut diuinum non currit praescriptio: solum enim inuenta est propter ius positiuum: vt dicitur extra de praescriptionibus. c. Uigilanti. Ephe sinus legislator solum propter vitandam misero rum segniciem: et longi temporis errorem: prius e rem legis imposuit: matrimonium autem non est de iure positiuo: sed diuino et naturali: igi quamarticulum Quantum ad tertil. sunt tres difficultates.
¶ Prima: Si infidelis comtrahens cum infideli in gradum probibito comsanguinitatis aut affinitatis post conuersionem amborum sit ab ea separandus. Frater landulphus in praesenti dist. dicit quod non extra de consangui. et affi. c. De infidelibus
¶ Secunda difficultas: Si aequalis est difficultas dispensandi in affinitate si cut in consanguinitate: dicit frater Franci scus de maronis in praesenti dist. quod non. nec etiam aequalis potestas: confanguinitas enim in le ge mosaica prohibita est / non autem affinitas nec in lege naturali.
¶ Tertia difficu tas: Si in caelo remaneat consanguinitas aut affinitas? Dicendum primo quod de consanguinltate non oportet dubitare quin maneat. Secundo de affinitate: ex quo iuxta consan guinitatem fundata est remanebit. Tertio non tamen impedient matrimonium cum ibi non sit vacandum carnalibus amplexibus: sed sanctis meditationibus. Ex his patet ad quae stionem / quod videlicet consanguinitatis linea et affinitatis raro matrimonium impediunt. Tunc ad argumenta.
¶ Ad secundum dicendum / quod ex annexo est primo contra bonum fidei seruare fideli tatem: non eo modo quo vult ecclesia. Est se cundo contra bonum prolis: quia inde diffamatur et tertio contra bonum sacramenti: quia ex hinc separantur.
¶ Ad tertium / quod alterius matrimonium est affinitas effectus: et alterum impedit: ideo argumentum non currit.
¶ Prima con clusio: Ne sit colugium facit affinitas: nec sit dubium: quia est veritas. Dicit conclusio quod affinitate impeditur matrimonium. Et poni tur a principio distin. vsque ad illud. ca. Est sciendum quod ecclesia infra etc.
¶ Secunda conclusio: Fit separatio dum probatur rite non esse vnio / sed dolus irrite. Dicit conclusio quod quando probatur sufficienter non bene con traxisse: vt contra consanguinitatem aut affinitatem / tunc separandi sunt modo qui in littera ponitur. Et ponitur ista conclusio ab illo. c. Et sciendum quod ecclesia etc. vsque ad. c. illud: Hic dicendum est quod aliud est fornicatio etc.
