Distinctio 47

Distinctio. 47. huius quarti docet de extremi iudicii modalitate Olet etiam quaeri qualiter dabitur iudi cii sententia etc. Hic signatur. 47. distinctio huius quarti: quae ita habet continuari ad praecedentes. Nam postquam in. 45. distin. de iudicandorum inquisitum est statibus: et secundo in praecedenti dist. seu. 46. de iudicantis conditionibus: nunc textio in praesenti dist. inquirit de iudicii certis limitibus. Et diuiditur in tres partes In prima proponitur. ordo iudicii. In se cunda subsequuntur actus praemii. In terius tia describitur forma iudicis pii. Prima in principio. Secunda ibi. Cum autem in euam gelio legatur. Tertia. 46. distinctione seu se quenti. ibi. Solet quaeri in qua forma iudicabit christus etc. Secunda parte princi pali quae est praesentis distinctionis indiuisa manente. Rursus prima particula in qua proponitur ordo iudicii: in tres partes diuiditur. In prima quaeritur: vtrum sit vox fandi. In secunda qui sint cum iudice tunc assignandi. In tertia qui et quales erunt iu dicandi. Prima in principio. Secunda. ibi. Non autem solus christus iudicabit. Ter tia ibi. Sunt autem quattuor etc.

¶ Quaestio ista declarat de iudicio vniuersali et loco eius in fine secu li futuro: et quomodo mundus igne purgandus sit: ac iudicii futuri disceptatione: et habetur a Scoto in praesenti distinctione in duabus quae stionibus. Utrum vniuersale iudicium in valle Iosaphat in fine seculi sit futurum. Et argui tur quod non tripliciter.

¶ Primo sic: dam nati nunc sunt damnati: et beati nunc sunt beati: ergo non fiet generale vel vniuersale iudicium: antecedens patet ex terminis. pro batur consequenta: quia sententia non demandatur executioni: nisi post finale iudicium: frustra enim sequitur iudicium post executio nem sententiae.

¶ Secundo arguitur sic: nec impii nec apostoli iudicabuntur ergo non fiet vniuersale iudicium. pater consequenta ex vi termi vniuersalis: nil enim excipit. antecedens patet. prius mo de impiis. Non resurgent impii in iu dicio. de apostolis. dicit christus apostolis. Sede bitis super sedes duodecim: iudicantes duodecim tribus israel. Et pro hoc est gre gorius in moralibus. 25. super illud IobEt iudicium pauperibus tribuit: et ponitur in littera vbi dicit: quod in iudicio erunt quattuor ordines. Unus illorum qui iudicabunt et non iudicabuntur: hi sunt viri apostolici.

¶ Tertio arguitur sic: in morte cuiuslibet iudicatur moriens: ergo non est expectandum vniuersale: patet auctori tate. Non puniet dominus bis in idipsum antecedens patet. Nunc iudicium est mun di. Et aug. ad esicium. In quo quem inuenerit vltimus eius dies in eo inueniet eum vs timus seculi dies.

¶ In oppositum aug. 20. de ciui. dei. ca. 21. loquins de fine libri esait prophete: promittit inquit ipse propheta fi nes ecclesiae ad quos per vltimum iudicium facta bonorum malorumque discretione venie tur: vbi pertractat diffuse illa verba. Ue niet omnis caro in conspectu meo adorare in hierusalem: et egredientur et videbunt membra hominium qui praeuaricati sunt in me vtens translatione. 70. qua et communiter vtitur et in fine subditur in bonis caro: in malis mem bra vel cadauera nominantur profecto post resurrectionem cuius fides his rerum vocabu lis omnino firmaatur illud quod boni et mali suis fi nibus diminuuntur futurum esse iudicium declaratur.

¶ In ista quaestione sunt tres articli declarandi Primus est terminorum declaQuorum. Mratiuus. Secundus est quaestionis responsiuus Tertius est dubiorum motiuus.

¶ Quatum ad primum articu lum ter mini sunt iudicium: vallis iosaphat: seculum.

¶ Primus terminus est iudicitu a iure dicendo quasi iurisditium. Est enim effectus iuris / iusticiae / iudicis: dicitur autem vt extrahi potest a doctore subtili in praesen ti dist. q. 1. ar. 1. sex modis id est tribus binariis. Primo modo dicitur iudicium quecumque cer ta noticia: et isto modo etiam sensus distincte apprehendens obiectum vel distinguens obiectum ab obiecto: vbi requiritur forte magdiscreta apprehensio: dicitur iudicium vnde 2 de anima dicitur sensus communis iudicare de sensibilibus diuersorum sensuum. Secun do modo dicitur iudicium certa apprehus sio intellectualis etiam quaecunque et hoc modo diffinitiua cognitio de aliquo potest dici iudicium: de quidditate illius: iuxta illud in. ethicorum: vnusquisque iudicat bene eorum qura cognoscit: et horum est bonus iudex. simpliciter autem qui circa omnia eruditus est Ecce primus binarius ita quod primus mo¬ dus dicatur communissime: secundus commu S niter: et hi duo sunt de incomplexis. Tertio modo dicitur iudicium de vero aliquo complexo: quia secundum Augustinus tertio de libero arbitrio nullus iudicat de regulis aeternis: sed secundum eas de aliis: ergo iudicium est certa apprehensio de aliquo per aliud. Dem autem verum complexum apprehenditur esse verum per aliud: quia si est verum immedi atum adhuc iudicatur esse verum per ratio nes terminorum secundum philosophum. 1 posteriorum. Quarto modo dicitur de vero complexo quod est conclusio: quia de conclusione iudicatur ne dum per terminos sed per principium. En secundus binarius: et tertius mo dus dicatur proprie: et quartus magis pro prie. Quinto de conclusione practica et ma gis quam de speculatiua: quia iudicium est dictamen intellectus practici consonum iusticiae: iusticia autem non respicit speculabilia sed operabilia. Sexto modo cum lex non tantum determinet agenda et fugienda: sed determinet praemia reddenda bene me ritis: et supplicia male meritis: vt amore praemiorum alliciantur ad bene agendum: et ex timore retrahantur a male agendo. Indicium dicitur determinatio certa deus praemiis vel suppliciis reddendis: istas autem veritates licemt quilibet possit ex principiis practicis elicere: et sic quasi ratiocinando iudicare: tamen magis habet rationem iudicii dum iudicat: qui auctoritatem habet iudicandi: iuxta illud extra de iudiciis ac si clerici sententia a non suo iudice lata nul la est. Ecce tertius binarus: et huius modus dicatur specialiter. Sextus modus specialissime: vnde istum modum ibidemu diffinit Scotus. Iudicium inquit est conpleta determinatio et autentica redden di alicui secundum merita sua. Completa inquit quia includit determinationem firmam intellectus: et determinationem voluntatis efficacem: hoc est voluntatis potentis et intendentis secundum determinationem intellectus retribuere: et hoc est quod specificatur per illud autentica: quia per hoc intelligi tur quod sit eius qui secundum volitionem suam efficacem potest determinationem intellectus et determinationem voluntatis producere ad effectum Ex quo apparet diuisio iudicii in approbatiuum et condemnatiuum: nam iudici possunt es se manifesta aliqua ex quibus sequitur istum praemiandum vel puniendum. prima dicitur ap probatiua. secunda condemnatiua. Ex his in nobis patet quod si ab indigno petitur iudice praemium: tunc exit sententia repulsiua si indigne alicui quis vult inferri a iudice iudicium exit sententia absolutiua seu absoluens: puta talem coram nobis accusatum pronunciamus innocentem dicet iudex: doctor vero deuotus praesentis dist. arti. 1. q. 3. est com tentus ternario: dicens iudicium accipi tripliciter scilicet communiter: proprie et appropriate. Communitur dicitur collatio manifesta meriti ad praemium. Proprie dicitur iudicium dis cussio meritorum et prolatio cum quadam discussione et sententiae diffinitione. Appropa te iudicium dicitur ipsa condemnatio: vnde iudicatus dicitur condemnatus.

¶ Secundus terminus est vallis iosaphat: vbi. fiet iudicium secundum quod scriptum est. Congregabo omnes gentes et deducam eos in vallem iosaphat: et disceptabo ibi cum eis. Unde secundum remigium in de hebraicis nomnibus dicitur iosaphat seu interpraetatur tripliciter. Primo dominus iudicabit. Secundo ipse iudicans aut iudicat Tertio iudicium domini: et est inter hierusalem et montem oliueti sabbati habens iter id est vnum miliare in latum. Notandum tamen quod dicit frater franciscus de maronis praesentis distin. q. 1. quod sunt tria alia loca: in quibus di citur futurum iudicium. Primus mons sy on. Unde dicitur. Et erit in nouissimis diebu praeparatus mons domus domini etc. Secundus mons oliueti: de quo dicitur. Egredietui dominus: et pedes eius stabunt super montem d oliueti. Tertius aer. Rapiemur cum eis in nubibus obuiam christo in aera. Et con cordat haec: christus inquit erit in aere propinquo omnibus illis locis: perfecti in modo te syon. alii in monte oliueti: vulgus pro miscuum in valle iosaphat: horum duorum uo montium medio.

¶ Tertius terminus est seculum a sequor sequeris: quia secu lum sequitur. Est autem seculum spacium centum annorum. vt dicit Alexam. de villa dei in massa con poti: et est pars decima eui: sicut ibidem dicitur capiendo euum pro spacio mille anno¬ rum: quia capiendo euum pro mensura ange lica de euo dictun est li. 2. et sic in euo sunt decem secula. Secundo dicit frater Iacobianuensis: quod seculum est spacium. 11. annorum in suo catholicon. Tertio dicit frater Nicolaus de lyra super Exod. exponendo illud Dominus regnabit in aeternum et vltra: quia in hae breo habetur in seculum quod est spacium. 5o. annorum tamen semper a sequor sequeris. Dicitur etiam secundum Guilh. parrhysien. prima parte sunme: de vniuerso seculum a seco secas: quia secat partem temporis a parte temporis: aut alia mora et tunc dicitur tripliciter. Primo secundum eum ibidem spacium. doo. annorum: et semper in fine talis temporis est aliquod mirum in mundo vt ibidem dicit incipiendo ab Adam et computan do semper post. 6oo. doo. Secundo modo di citur seculum totum tempus durans a principio mundi vsque ad finem mundi. de quo paulus dicit: de filio dei qui dedit seipsum pro pec in catis nostris: vt eriperet nos de praesenti se culo nequam: et sic accipitur in quaestione: et dici tur a seco secas: quia secat hoc seculum a fu turo seculo. Unde tertio dicitur: seculum vita fu tura: de quo et praecedenti simul paulus di cit. ostendens quomodo deus pater magnificauit filium suum iesum: super inquit omne no mem quod nominatur non solum in hoc seculo: sed in futuro: et hic seculum aliquando dicitur secu lum seculi in singulari. vt hic. Laudatio eius manet in seculum seculi. Aliquando pluralitur Unde Hiero. apposuit in finibus psalmorum et in secula seculorum. Potest et tertio dici seculum seculorum: semper tamen excellentiam dicit vt flos florum. cantica canticorum. Quantum ad secundum articulum sunt tres esg conclusiones. Prima est de futuro iudicio Secunda de disceptatione futuri iudicii. Tertia de igne precedente futurum iudicium.

¶ Prima est haec: futurum vniuersale iudiciu licet demonstrari nequeat: monstram: tur tamen merita atque demerita: vt clarius approbetur. Ista conclusio tres habet par ticulas. Prima dicit quod est futurum vniuersale iudicium. Secunda quod non potest demonstra ri: ista satis patent: quia contingens est secundum domini voluntatem: demonstratio autem est impossibilium alio modo se habere: ex id est posteriorum. id quod sit futurum doctor subtilis I. est quastine praesentis dist. quattuor assignat con ruentias quae congrue possunt ad tres reuci. Prima est aug. super illud. Contri tatus sum in exercitatione mea: veniet fi lalis determinatio: vt nec boni ultra ex rceantur per malos: nec mali corrigantur bonis: debet enim finaliter separari purum b impuro vt sic impuri relegentur et pele et carceribus. boni vt filiifamilias diti ir regno et bonoribus sicut ostendit aug. er totum de ciuitate dei: de ciuitate dei i i. uperne hierusalem et ciuitate babylionis. Secunda congruentia non sufficit secreta usticia in policia: quia non est omnibus nota: ergo non videtur sufficere punitio malo tum occulta: nec retributio bonorum nisi fiat raesentibus omnibus. Tertia congruentia vt sicut fuit vnus exitus omnium rerum in creatione a deo: ita decet vt sit vna finalis re ductio ad fines debitos vnicuique. Tertia pars conclusionis dicit: quod erunt manifesta merita et demerita saluandorum et dam nandorum. probatur per apostolum paulum. Illu minabit abscondita tenebrarum et manifesta faciet consilia cordium. Sed qualiter ex do ctore apperiuntur sex modi seu tres binarii. Primus modus vt sit miraculum ex parte ostensionis: tamen vnusquisque intel tigat suo modo intelligendi naturali. Tunc autem in tali ostensione magnum tempus exi geretur ad intelligendum merita successiue nunc huius: nunc illius: nunc personam hanc: nunc illam. Secundus modus vt cuilibet in speciali propria merita aut demerita in spe ciali ostendantur: aliorum in generali et hoc aut quod singulas personas consideret: tamen hanc vt iustam et praemiandam propter merita in ge nerali concepta: et illam vt puniendam propter merita in generali concepta: et erit secundus modus et primus binarius. Tertius modus vt quilibet in speciali sua merita aut demerita consideret: quo ad alia tam perso nas quam merita et demerita in generali at tendat: vtputa omnes relictos in terra reprobos: omnes obuiam christo raptos in aera iustos. Secundus modus magnam requiret temporis protensionem ob personas distincte cognoscendas nisi fieret vndique mira¬ culum: dato quod in communi solum aut merita aut demerita noscerentur quod non requi rit tertium vbi totum sit in communi dempto de se. Quartus modus vt omnium cognitiones tam personarum quam meritorum aut de meritorum: etiam in speciali diuino miraculo causarentur in quolibet. Ex quo enim co gnitiones tales non suut opposite forma liter et possunt successiue in eodem intellectu succedere: quid mirum si deus possit simul infundere. Et sic si fiat: tempus nul lum aut modicum exigitur. En secundus bi narius. Quintus modus potest esse vt tam se quam alios tam sua merita aut demerita quam aliorum in communi consideret: iusticiam solam intuens dei: hunc modum scotus non posu it. Sextis modus vt diuino miraculo vni co actu intelligendi in quolibet quilibet se et alios distincte cognoscat: et merita et de merita nec mirum si deus possit talem actum producere qui cuncta talia ostendat possit pro ducere speciem qui cuncta talia ostendat cum possit producere speciem in qua cognosca tur: vt Ioh. deducit in quolibet. En tertius binarius. Ex his luculenter patet an extre mum iudicium quo ad talem cognitionem primam oporteat fieri in tempore: aut quaeat fieri subito discurrat acutus acute per senarium: et subtiliter reperiet.

¶ Secunda conclusio tam disceptatio quam suiae prolatio atque executio sicut in tempore: si quidem tripliciter ima ginari potuit: sed tertium patet verius. Primus imaginandi modus vt tam disceptatio de misericordiae operibus et ad bonos et ad malos quam sententiae prolatio et pro bonis et contra malos fiat mentaliter: et si sic fieret in tempore non est necesse fieri: aut secundo quod totum fiat vocaliter: laus piorum malorum vituperatio prolatio sententiae: ita prorepro bis venite pro electis et sententiae. Tertio executio de quo magis patet: quia dicitur ibunt hi in supplicium aeternum: iusti autem in vi tam aeternam. Ire vero si proprie capiatur motum signat: si sic fiat in tempore fieri necesse est: aut tertio quod fiat et mentaliter et etiam vocaliter disceptatio: sminae prolatio et executio saminae: quod magis sonant euangelia: tunc non du bium fiet in tempore. Sed an magno vel paruo magnum tempus omnium conditori non oportet: paruum ergo sufficiat.

¶ Tertia a coclusio. ignis conflagrationis diuinum prae cedet iudicium. probatur conclusio. tum primo auctoritate. Caeli ardentes soluentur: et elemen ta ignis ardore tabescent: tum secundo in pateu a Ignis ante ipsum praecedet: et in circunitu eius tempestas valida. tum tertio autortoritate aug. de ciui. dei. 20. li. figura huius mum di mundanorum ignium conflagratione pe ribit. Sed vnde hic ignis venit: creatione aut generatione: Sed vtrumque quo ad hoc equale est: tunc enim vnum trium dare necesse est aut primo quod tantum corporm reliquorum condemsetur: et in tanta quantitate in quanta est ignis genitus aut creatus. aut secundo intam de corporibus corrumpatur reliquis: vt ignis locum habeat: aut tertio sint duo corpora simul Si dicatur generari ex aere pone quod habeat aer decempartes. ex vna ignis gignatur hic habebit decem partes quarum quaelibet parti aeris ex qua gignitur aequalis est: et per consequens totus ignis aeri toti aequatur: vbi ergo nouem aeris partes residue locabuntur si ignis locum occupat: ex vno enim pugil lo terrae decem aquae gignuntur: ex vno aquae decem aeris: ex vno aeris decem ignis: sic multiplicantur et super se ascendunt elemen ta et crescunt: vt docet galitherus burley in questionibus philosophicorum: vt a qua maris ma ior sit tota terra decies: aer aqua: decies ignis aere decies. Dicit quis nouem par tes aeris residue in aquam conuertantur: et tunc ignis locum completum obtinebit: hoc verum est: sed tunc fiet simul aquae diluuium cum ignis incendio ex conuersione aeris in aquam: licet non tantum vt extat ignis quantitas nouem enim partes aeris vnam non faciunt aquae ideo dare oportuit decem. Potest et secun do dici de hoc igne quod creabitur in loco determinato: seu generabitur circa terram non circundans: et ambulabit hinc inde pur gans feces peccatorum. Sed vtrum spheram ignis ascendet purgans eam Scotus dicit quod non: quia nil impuritatis habet cum sit in sua sphera: maxime actiuus: nec fumi sacrificiorum idolorum: aut feces peccatorum reliquorum vsque ad locum illum ascen derunt cum multum distet: vt patuit imme diate ex augmento elementorum adinuicemus et craemento quod dictum scoti corroboratur 3. binariis id est sex. auctoritatibus. De altitudine nubium aut vaporum loquentibus Primus auctor de crepusculis: dicit quod il la altitudo solum est. 5i. miliarium et duarum. tertiarum. Secundus plinius secundo naturalium secundum diuersa philosoporum testimonia nubes. 40o. aut. 9oo. stadiis asserit eleuari. Tertius albumasar tantum vapores esti mat eleuari per duo miliaria et decimam et tertiam miliarii. Quartus ptholemeus lipro de dispositione spherae censuit vltiman vaporum eleuationem decem fore stadio rum. Quintus marcianus in libro de nu ptiis: cum agit de astrologia: dicit olimpum montem altissimum ad quem nubes non ascendunt solum decem stadiis eleuari. Sextus frater rogerius bachonis in ma iori compendio ad clementem papam quartum dicit: quod altitudo maxima montium est octo miliariorum. Ex quo patet quod sine causa frater landulphus dicit contra magistrum suum scotum in praesenti distinctione quod ignis in sphera elementi purgabit se: vnde patet vlterius quod per iuxta positionem hic ignis supra vapores stabit cum aere eos vertens in purum aerem. sicut in foraminibus ferri stat ignis: non quod foraminet ferri materiam vt quidam sunt suspicati. Et tantum de secundo articuloQuantum ad tertium articu lum sunt tres diffi.

¶ Prima quomodo stabunt homines circa christum iudicem: frater franc. de maro nis hic narrat vnam opinionem quam dicit se nescire an vera sit nec ego: haec opinio secundum tres binarios vel sex loci positiones homines circa iudicem locat: sancti erunt sursum ex pectantes christum donec compleat: infideles iam iudicati deorsum qui iudicabuntur et regnabunt a dextris: quae condemnabuntur a sinistris: paruuli quae solo merito christi sunt saluati ante: paruuli qui solo originali perieri retro.

¶ Secunda difficlitas: quare sol 12. apostolis tribuitur potestas iudiciaria et solum su per tribus. 12. dicit doc. deuo. praesentis dist. arti. 1. q. 1. quod per duodecim apostolos omnes perfecti intelliguntur: et per. 12. tribus omnes iudicandi: licet enim septenario vniuersitas de¬ signetur: tamen partes septem in se ducte vt quattu or et tria duodenarium numerum constituunt: et vo luit magis dicere in duodenario quam septe nario triplici ratione. Prima quia. 12. apostolis loquebatur. Secunda quod duodenarius est numeruexcrescens et crescentibus in obseruatione consiliorum dabitur huiusmodi potestas. Tertia quia in duos senarios immediate diuiditur quib com templatiuorum et actiuorum designatur perfectio.

¶ Tertia difficul. Quantum ascendet ille ignis: dicit beda super lucam. Et haymo super apotu. quod tantum ascendet quantum ascenderunt aquae diluuii. Et sic patet ad quaestionem quod vicem vniuersale iudicium in valle iosaphat in fi ne seculi sit futurum.

¶ Ad primum argumen tum dicendum quod in morte quilibet iudicatur vt in sona priuata: sed inquantum est pars familie p est iudicandus publice.

¶ Ad secundum di cendum quod quo ad disceptationem nec perfecti nec infideles iudicabuntur sicut dicunt allega te auctoritates: sed quo ad verbum: venite bendidicti etc. iudicabuntur perfecti vt digni regno quo ad verbum. Ite maledicti etc. iudicabum tur impii: vt digni carceribus et sic concorda scripturas.

¶ Ad tertium dicendum est solus do primum: solum enim in illa auctoritate: nunc iu dicium est mundi: loquibatur de eiectione diaboli qui regnabat tirannice de mundo per passio nem suam: vnde ibi sequitur. Nunc princeps mundi huius eiicietur foras.

¶ Ex ista dist. sicut de praecedem. etc.

¶ Prima conclusio: christus i praesidendo iudex statuetur sancti assistendo sic veritas fatetur. Dicit conclusio: quod christus iudi cabit assistentibus perfectis: et ponitur a principio dist. vsque ad illud ca. Sunt autem quattuoi ordines etc.

¶ Secunda conclusio: in quaternario erunt locati in iudicio qui sunt voca ti. Dicit conclusio quod erunt quattuor ordines iudicio. Et ponitur ab illo ca. Sunt autem quat tuor ordines etc. vsque ad illud ca. Cum autem in euangelio legatur etc.

¶ Tertia conclusio: an gelus mittetur adlconuocandum ignis accende tur ad comburendum. Dicit conclusio: quod angeli mittentur ad conuocandum ad iudicium: et ignis ad purgandum mundum. Et ponitur ab illo c. Cum autem in euangelio etc. vsque ad finem dist.