Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Liber 2
Liber 3
Liber 4
Distinctio 9
Circa textum
Distinctio. 9. in qua magister do cet de distinctiuo ordine secundum triplicem hierarchiam / et nouem choros angelorum.
Ost predicta quae superest cognoscere de uro ordinibus angelorumquid scriptura tradat etc. Hic signatur nona distin ctio humius secundi: quae sic continuatur ad praecedentes: Nam postquam a secunda dist. vsque ad quaentam exclu siue angelica declarata est creatio a quita rursus vsque ad octauam inclusiue declarata est daemonum iniqua auersio. Nunc in praesenti declaratur bonorum spirituum dignificatio. Et partitur in tres partes prinncipales. In prima ordini ternario triplex datur hie rarchia. In secunda: an de nobis superno so lio decimus sit / petit mente piia. In tertia ad nos eorum summo imperio distribuuntur sacra mysteria. Prima in principio. Secunda ibi: Notandum etiam quod decimus ordo. 3. di. Deci ma ibi: hoc etiam inuestigandum etc. Prima rursus particula in tres diuiditur partes. In prima sacrorum ordinum distinctio panditur. In secunda alietas nominm ipsorum ponitur. In tertia horum principium plane exprimitur. Prima in principio. Secunda ibi: haec nomina illis etc. Tertia ibi: Iam nunc inquirem. Et sequitur illa particula: Notandum etiam quod decimus or do etc. In qua petit magister / an in caelis de nobis sit ordo decimus: in tres scinditur pertes. In prima ostendit quod non in decimo ordine angelica fit reparatio. In secunda nostri caelesti agmine aequalis sit beatificatio. In tertia / quod non daemonum turbine nostra libra tur aeterna mensio. Prima in principio. Se cunda ibi: Non enim iuxta numerum eorum etc. Tertia ibi: In quibusdam tamen putatur etc. Et haec est diuisio etc.
Quaestio
¶ Quaestio ista docet omne ordinibus et praelatioibus angelorum bonorum: additque de decimo choro probando opinionem sancti Bonauen. et refutando oppositum sancti thome: quem alibi etia notat de illo vide Sco. q. i. huius distinctionis. Utrum ordo angelicus triplici hierarchia ve rissimis distinguatur primonibus Et arguitur quod non triplici medio.
¶ Pri mo sic: quanto aliquid est primo propinquius tan to est simplicius: sed angelica hierarchia est deo proximior quam humana: igitur vnica sola erit: quia vnica est hierarchia humans secundum Dyon. in libro de ecclesiasti. hierat chia. maior patet: quia bonitas diuina se per gradus in res diffundit: vt habet actor de causis et plus eum participant quae plus ei approximantur: et ita cum sit simplicissima pro ximius sibi erit simplicius: minor patet au ctoritate Dyon. 4. caelestis hierarchiae po nentis celestem hierarchiam mediam inter deum et nostram.
¶ Secundo arguitur sic: omnis sacer principatus est hierarchia: sed in angelis sunt nouem sacri principatus. igitur nouem hierarchiae: et ita non bene diuiditur ordo an gelicus in triplicem hierarchiam: maior patet ex nomins ethimologia. Hierarchia enim dicitur a hieros quod est sacrum et archos principatus: quasi sacer principatus. Sed minor patet per beatm Breg. Dyon: et Berfn. ali osque nouem ponentes ordines angelorum
¶ Tertio arguitur sic: si sunt tres hierarchiae angelorum: quaero vtrum sint simul in eodem loco: caeli empirei: vel in diuersis locis: non in diuersis locis: quia tunc bonorum non esset congaudiosa felicitas: dum vnus alium non videret: nec simul in eodem: quia non est intelligibile tot spiritus esse in eodem lo co sine confusione: et ita non esset ordo quae requiritur in hierarchiis. In oppositum argut tur auctoritate diuini Dyon. in libro caele stis hierarchie: et magistri ponentis in litte ra: aliorumque ponentium tres hierarchias an gelorum: vnde et in eorum prosa canitur. Caeli triplex hierarchia vigens sub vna sophia: trino fruens lumine haec perficit nos et pur gat: illuminat vnde surgat nostra meus a crimine.
¶ In ista quaestione ad alias conformiter sunt tres articuli. Primus est terminorum declaratiuus Quorum Secundus est quaestionis responsiuus.
¶ Primus igitur terminus est hierarchia: vnde hierarchia triplicem sortita est diffinitionem. Prima est haec: hierat chia est diuina pulchritudo vt sim:pla: vt optima: vt consumata. Secunda est hierarchia est diuinus ordo scientia et actio deiforme: quantum possibile est ei similans: et ad inditas diuinitus illuminationes proportionabiliter in dei similitudinem ascendens heae sunt dyon. Tertia est magistralis et est hierarchia: est rerum sacrarum et rationalium ordinata potestas: in subditis debitum reti nens principatum. Et differunt: nam prima est hierarchiae supercelestis scilicet sanctissime tri nitatis. Unde tria dicit. Primo enim exprimit diuinarum personarum pluralitatem quando dicit hierarchia est diuina pulchritudo: pul chritudo enim vt patuit in primo distinctione. 31. tria dicit: equalitatem: consonantiam et magnitudinem: vnde parui homines non sunt pulchri: licet sint formosi: et ita exquo po nit equalitatem ponit pluralitatem: quia nihil sibiipsi equale est. Secundo exprimit diui nitatis vnitatem: dum dicit: hierarchia est vt simpla: vt non diuidat diuinitatem personarum pluralitas. Tertio ponit trinitatis et vnitatis diuinae infinitam perfectionem dum di cit: hierarchia est vt optima: vt consumma ta seu consumatiua est enim diuina maiestas consummatio omnium bonorum: sicut Noe archa in cubito consummata est. Secunda autem diffinitio hierarchiae exprimit hierarchiam caelestem: et de ea ponit tria. Primum quod est ad imaginem thearticae hierarchiae: seu diuine: dum dicit hierarchia est diuinus ordo et sci entia et actio. Diuinus ordo id est ordinata po testas. Potestas autem attribuitur patri: scientia filio: actio spiritusancto: sicut memoria intelligentia: voluntas. Secundo ponit quod in gratia habituali est ista hierarchia ad dei similitudinem dum dicit: deiformae: quantum possi¬ cbile est similans. Tertio quod etiam est ad dei similitudinem quantum ad actum maxime gratiae consu mate dum dicit: et ad inditas diuinitus illu minationes proportionabilitur ad dei similitudinem ascendens: quia omne bonum desursum est descendens a patre luminum. Tertia autem diffinitio proprie est subcelestis hierarchie seu nostrae: et tria dicit. Primo enim dicit quorum est: cum dicit quod hierarchia est rerum sacrarum et ratio nalium id est hominium cui competit proprie ratio secundum isaac in libro diffinitionum: quia ratio creata est in vmbra intelligentiae: et est vnica hierarchia nostra: vt habet Dionysius in li. de eccle siastica hierarchia. Secundo exprimit respectu cuius exemplaris est: quia respectu diuinae hierarchiae dum dicit ornata potestas: quia omnis potestas a deo est. Tertio exprimit respectu quarum: dum dicit in subiectis debitum retinens principatum.
¶ Noto vlterius secundo quod hierarchia diuiditur in triplicem hierarchiam: in supercelestem seu thearticam quae est hierar chia diuina: in celestem quae est angelica: et subcelestem quae est nostra. Et hic grauiter defecit sanctus tho. qui dicit secundo scrip. hac dist. q. 1. quod in sanctissima trinitate non est hierarchia: quia non est principatus: patet oppositum. vnde in parte est auctoritas re spectu filii et spiritus sancti: secundum hylarium et hoc sufficit: nec est hoc hereticu: vt innuere videtur: sed potius id quod dicit contradicere videtur dionysio qui in prima diffinitione hierarchiae: loquitur de hierarchia diuina.
¶ Tertio notandum: quod hierarchia caelestis in triplicem diuiditur hierarchiam secundum istas praepositiones a donato positas super sub et subter: vt prima dicatur epiphania ab epi quod est super et phanes apparitio quia plus post diuinam superapparet. Secun da dicitur iperphania ab iper quod est subTertia ipophania ab ipo quod est subter: quia sub aliis est: et tertia est.
¶ Secundus terminus est angelus: vnde ultra dis finitionem angeli datam a dyonisio declaratam in secunda dist. huius solet angelus a id hanne Dama. sic diffiniri. Angelus est sub stantia incoporea intellectualis sper mobilis ar bitrio libera: deo ministrans: gratia non na tura immortalitatem suscipiens. In qua diffini tione tria notantur de angelo. Primo eius es¬ sentia dum dicitur substantia incorporea. secun do tangitur virtus triplex angeli: primo cognitiua dum dicit intellectualis: secundo opera tiua: dum dicit semper mobilis: non quod semper moueatur: sed quia sine labore dum vult moue tur: tertio dum dicit arbitrio libera ipsa vo luntas. Tertio tangitur officium angelicum: dum dicitur deo ministrans: et additur vnum commu ne tam virtuti angelice quam eiusdem essentiae: dum sequitur gratia non natura immortalitatem suscipiens.
¶ Tertius terminus est i ordo angelicus: vnde ordo angelicus secundum batatum Breg. et ponitur in littera est multitudo caelestium spirituum: qui inter se aliquo mumere gratiae similantur: sicut et in naturalium donorum participatione conueniunt. In qua notificatione omne ordine ange lico tria tanguntur. Primo fundamentum ordinis angelici: dum dicit multitudo caelestium spirituum: ordo quippe in multitudine fundatur. Secundo complementum dum dicit: qui inter se aliquo munere gratiae similantur. Ordo quippe complementum habet a gratia. tertio dispositio media dum dicit. In natu ralium donorum participatione conueniunt: quia meliora naturalia disponunt ad meliora gratuita.
¶ Ulterius notandum: quod caelestium spirituum tres sunt ternarii ordinum. Primus ternarius est cherubin: seraphin: et thronus: et dicuntur in tipo vitae contemplati ue. In vita quoque contemplatiua est memo ria: intelligentia: et voluntas. Throni habent tipum memorie in quibus deus requiescit si cut obiectum in memoria. Cherubin gerunt tipum intelligentiae: cherubin enim interpreta tur effusio sapientiae. Seraphin autem tipum voluntatis seu fruitionis: quia intelliguntur incendentes: ita quod throni sunt: quasi cu bicularii dei: cherubin consiliarii: seraphin accessorii: et isti tres ordines sunt de pri ma hierarchia.
¶ Noto tamen quod differentia prae est inter ista tria nomina. scilicet seraphin per n. s et seraphim per m. et seraph. Et idem dico et de cherubin cherubim et cherub. Seraphin enim per n. significat totum collegium illius sanctissimi ordinis et est neutri genis et pitluslalis numeri. Seraphim autem per m significat multos illius collegii similis non omnes: et est plurali numeri: et masculini genis. Seraph autem significat vnum solum illius collegii: et est masculini genis et singularis numeri: vnde extant metra. Hoc seraphi dicas: hoc seraphim seraph dicas illum. Dic cherubim sanctos: cherubin sacra: sit cherub almus. Secun dus ternarius ordinum est dominatio virtus et potestas et differunt penes vitam actiuam: seu vim mistratiuam: dominatio enim dicitur dans sninam: virtus autem qua si remouens impedimentum: ne illa sententia queat impediri: potestas autem quasi illam exequens saninam: ita quod ad modum boni politici ordinantur: ita quod dominationes habent quasi locum dominorum regalium curiae: virtutes principum militiae: et potestates iudicum curiae. Et patet quod sanc. tho. defecit: et dicit recte hac dis. q. iii. contra dyon. praeponendo ordinem potestatum tam virtuti quam dominati oni: et isti tres ordines constituunt secundam hierarchiam. Tertius ternarius ordinum est prin cipatus: archangelus: angelus: et differunt penes vitam actiuam magis coartatam: quia praece dens ternarius habet officia magis genialia: iste magis particularia: vnde principatus dicitur qua praest super vnam prouinciam seu regnum. Archangelus super vnam multitudinem illius regni non lolum super vnum illius prouinciae relatum ad mul tos: sicut. 3. q. huius dist. dicit tho. angelus autem qui praest vni soli: ita quod principatus in bono politico sunt quasi praepositi archangeli balli ui: sed angeli milites officiales: vt ex his quo videmus intelligamus dispositionem caelestem curiae: et hic ternarius tertiam constituit hierar chiam: et sit in trinitate sper benedictus deus. Quantum ad secundum articulum unt tres conclusiones. Prima est omne ordinibus in angelicis. secunda de praelationibus istorum prdinum. tertia de triplici hierarchia compa iente decimumpuerorum ordinem.
¶ Prima gitur est haec: sic specie ordines sunt distincti ange ici: vt secundum graetuita dono nominentur principali. Prima pars dicit: quod ordines angelorum sunt di stincti speciao probatur sic. Quanto forma creata est nobilior: tanto habet plures species. probatur. quia plures sunt species mixti quam elementi: et plures species plantarum quam mixi puri: et animalium quam plan tarum igitur et plures erunt species intellectualis na turequam brutorum: et ita adminus ordines ange lorum distinguuntur specie. Et confirmatur: quia angeli diuersorum ordinum magis differunt quam angeli eiusdem ordinis: cum igitur illi eiusdem ad minus differunt numero. igitur alii adminus differunt speci. Et si dicatur quod ruina reparatur per ho minem: quae est vnius speciei: ex quo videtur quod etiam id quod reparatur debet esse vnius speci. Dico quod non est simile: immediate enim manu dei creati sunt angeli: et ita in varietate specierum debuit relucere sua potentia: sapientia et bo nitas: non tamen homines immo vnus alio mediante. Et si quaeratur: vtrum quilibet angelus fa ciat specien distinctam ab alio: dicendum quod non vt patuit dist. 3. huius secundi. Ex quo patet defectus sancti tho. quae in quolibetangelo speciae ponit distinctam: et patuit amplius in. 3 Patet ex eodem defectus doctoris deuoti: quae posuit omnes angelos quae sunt in caelis esse ioc eiusdem rationis. q. I. est vnde saluo iudicio melio ri media via magim placem. Esset reuera ma gnum dictum dicere: quod quilibet angelus ab alio specie differret. Rursus quod omnes eiusdem sint speciei: tunc enim ciuitas superna vnica esset decorata specie: vel ad plus duabus dum illuc ascenderet homo: et tamen in machina mundiali multitudo magna specierum decorem reddit vniuersi. Ex quo patem quod probabile est adminus ponere in caelo nouem species angelorum: sicut nouem ordines. Et si quaeratur: an sint plures species in ordine quaelibet: cum in quolibet ordine sint primi medii et vltimi secundum dyon. Dico huic: quod ille solus nouit: quae numerum nouit electorum in superna locandorum ciuitate: vel cui reuelauit: licet sit valde probabile er sic. Secunda pars dicit: quod ordines angelici fiunt secundum gratuita: patet ex primo articulo in quo dictum est: quod in isto ordine debent angeli sociari aliquo mumerae gratiae. Et confirmatur quia seraphicus ordo dicitur ex incendio charitatis Et de thronis dicit Breg. quod tanta gratia diuinitatis replentur vt in eis sedeat deus. Et si dicatur per magistrum in littera: sunt inquit qui per naturam sunt magis subtiles et intelligentia perpicaces: et ita videtur quod ordo sit a natura inter angelos. Idem etiam dicit dist. 3. in exordio suae conditionis est eis naturale. Randen dendum quod iste ordo habet primo fundamentum: habet secundo dispositionem. tertio consumationem. fun damntum in nam: dispositionem in gratia: consumationem in gleia. vnde quo ad naturam adhuc demiones habent hos ordines: quia eorum namlia sunt integra: secundum Dyon. 4. de diui. nomin. sunt tamen per peccatum ob fuscata. Quo autem ad gratiam in caelo habuerunt: sed ceciderunt et daemones facti sunt Sed quo ad tertium soli beati hunc ordinem possident in quo ordo recte perficitur.
¶ Sed surgit tunc dubium: an secundum perfe ctiora naturalia habueft maiora gratuita: et ita maiorem gloriam. Respondet doc. deuo. huius distin. q. 3. quod hoc quod dico secundum natu ralia potest accipi tripliciter. Primo vt di cat causam efficientem: et sic est falsum: quia natura angelica non est causa gratiae: sed solus deus: vel dicit secundo causam necessitatis: quasi necesse sit deum dedisse haben tibus meliora naturalia ampliorem gratiam. et haec sicut prima est heretica. Tertio vi dicat modum congruitatis: et sic quia verisimile est quod quilibet angelus secundum meliora natura lia ad ampliorem se disposuit gratiam: quod am pliorem receperit extat verisimule: et ita glori am et ordinem per consequens. Ex quo patet manifeste: quod superiores angeli habent meliora naturalia: ampliorem gratiam et ampliorem gloriam.
¶ Tertia pars conclusionis dicit quod denomninatio fit a dono principali: ita quod supea mus ordo nominatur ex supremo: sicuti sera phin ex dono charitatis: et ita cherubin dono sapientiae: quod est maius post donum charitatis: et sic consequenter patet manife ste: quia exquo ordo iste consumatur in glsia: debet et nomnari secundum amplioris glie donum
¶ Noto tamen quod in huiusmodi donis tria at tendenda sunt: Primum est quod vnum donum est maius quam aliud. Secundum: quod ordo su perior in omnibus donis excellit inferio rem. Tertium quod denominatio debet fieri a di gniori: et ita primus ordo vendicat sibi no mem ex primo dono: et sic consequenter vsque ad no num / et hoc dicit Breg. Unusquisque eius rei censetur nomine quod plenius caepit in munereEt si dicatur quod cherubin etiam habet in se do num charitatis principale: et ita deberet di ci seraphin. Respondetur quod verum est nisi alius ordo percelsior prius accepisset: et sic dicen dum communiter de aliis. Sed surgit dubium solum sunt septem dona spiritus sancti: et ita si secundum dona nominantur ordines: tantum erunt se ptem ordines. Respondetur quod denominatio ordinum non fit ex toto: secundum illud septenarium dono¬ rum immo in vno dono videntur participare plures ordines: sicuti patet in dono fortitudinis: in quo secundum diuersos gradus tota secunda potest diuidi hierarchia scilicet dominatio virtus et potestas. Sed tunc dicet quis: ista nomina non sunt per dona: cum etiam a paulo legantur daemones aereae potestates et principatus et virtutes. Respondendum: quod angelicorum spirituum triplex est nomen: scilicet mere gra tuitum sicut seraphi et throni: vnde numquam re peritur demonem dici: aut thronum aut sera phin. Secundum nomen est mere naturale: et sic dicuntur caelestes essentiae remotae: vel cae lestes spiritus a propinquo. Tertium nomen est partim naturale: partim gratuitum sicuti principatus et potestates. Inquantum enim est nomen naturae non nominat ordinem perfecto et sic conuenit daemonibus. Inquantum vere est nomen gratuitum ponit ordinem distinctum tam principatus quam potestas seu virtus. et sic accipitur solum in bonis spiritibus: nomen enim virtutis seu angeli inquantum nominat: aut na turalem fortitudinem: aut limpiditatem essen tiae est commune omnibus: sed inquantum dicit officium determinatum sicuti virtus ope rationem miraculorum: vel angelus ministrationem personalem sic dicunt diuersos ordines Sed numquid diligit angelus deum: vt est ordo vltimus sicuti seraphin: numquid videt si cuti cherubin: et ita poterit dici cherubin et seraphin. Respondetur. quod nec cherubin dicitur a cognitione simpliciter sed ab effusione sapientiae: nec seraphin a dilectione dei simplici: sed ex incendio charitatis: quasi superhabundanti charitate: et haec duo sic acce pta caeteris non competunt ordinibus.
¶ Secunda conclusio est de prelation istorum ordinum: et est haec: sic post finem iudicii inter ordines conquiescit praelatio: vt semper inaequalitas maneat. Dicit prima con clusionis particula quod post finem iudicii inter ordines euacuabitur praelatio probatur. Status enim praelationis accipitur secundum actus hie rarchicos: qui sunt purgare: illuminare: et perficere: de quibus sequenti dist. Sed isti actus euacuabuntur completo fine iudicii. igitur: erimus enim tunc omnes docibiles dei. vnde apostolus: cum euacuauerit omnem prin cipatum et virtutem. Et magister dist. 6. c. Et sicut inter bonos quamdiu durat mundus an geli angelis / daemones daemonibus / homines hominibus praesunt: sic in futuro euacuabi tur omnis praelatio. Et si dicatur quod angeli sunt beati: cum ergo solum euacuetur id quod ex parte est: et in beatis nihil sit ex parte: immo repugnet / videtur quod non euacuetur huiusmodi praelatio Respondendum quod licet secundum vim seu portio nem superiorem sint omnes angeli in termino et beati. nihilominus secundum vim ministratiuam sunt adhuc viatores vsque ad finem seculi: et possunt mereri praemio solum accidentali: nec repugnat eorum beatitudini. Unde tamen est no tanda hic distinctio quam ponit doctor deuuotus dis. huius. q. 6. aliquid enim alteri praeferri potest intelligi tripliciter. Primo per modum excedentis solum / sicuti dicimus aurum praecellere argento. Secundo per modum excedem tis et influentis simul / sicut caelum super elemen ta: quia est nobilius et influit in ea. Tertio per modum excedentis et influentis et imperan tis similis: sicut dominus ministro. Unde praelatio pro prie dicta habet tria / excedere / influere et praecipere: et sic est modo inter angelos: quia vnus est alio nobilior / vnus in alium influit illuminationes / vnus alteri praecipit: vt patet in gacharia propheta. Egredere inquit superior inferiori: et loquire ad puerum istum: absque muro habitabitur hierlisum: in futuro euacuabitur tam imperium quam influxus et sola remanebit praecellentia: et hoc est quod dicit secunda pars conclusionis quod ordines angelo rum semper erunt inequales: quia perfectior sempe erit superior inferiori: patet manifeste: tum ratione nature nobilioris: tum secundo ratione maioris gratiae: tum tertio ratione maioris gliae. Sed nunquid illi eiusdem ordinis erunt poenitus equiles. Dicendum quod non: vnde siue quilibet ordo solum habeat vnam speciem / siue plu res: erit gradus perfectionis inter eos. Si enim in eodem ordine sint diuerse species: et species se habent sicut numeri: patet quod erit inaequilitas: sicuti non sunt duo numeri aequales: si rursus sit vnica species erit grad inter indiuidua illius speciei: sicut aspici mus in hi erarchia naturae humanae: vt vbique reluceat multiformis sapienia dei.
¶ Tertia conclusio est de triplici hierarchia angelica cum decimo ordine puerorum: et est. haec. Sic triplici hierarchia ordines distin guuntur angelici: vt in caelis puerorum addatur ordo decimus. Prima pars dicit quod sunt tres hierarchiae caelestium spirituum: patet perDion. de caelesti: hierarchia per totum: patet et ex primo articulo. Sed dubium est / anistae hierarchiae sint connexe: dicendum quod sic: primo respectu finis: quia ad vnum hierarcha extrinsecum scilicet dominum deum funditus tendunt: tum quia vbi finit vna hierarchia seu prima incipit secunda: et suprema secundae iungitur cum vltimo primae. Thronus enim gerit typum memo riae dei: dominatio autem quae est primus ordo secundoe hierarchiae exigit vt recte sententiet quasi principaliter adminus scientiam habitualem quae est quasi memoria. Idem in tertia hierarchia respectiue ad secundam: principatus enim qui est primus ordo infimae hierarchiae iungitur cum potestatibus quae est vltimus secundae. Sed dicebat secunda pars quod puerorum est dandus ordo decimus probatur. Nullus enim ascen dit ad ordinem angelicum nisi actu suo aliquid meruerit. Sed omnes pueri decedentes post sumptum baptismum huiusmodi sunt / igitur / maior patet: alioquin non esset conformitas requisita hominium locatorum in sedibus angelicis inter ordines: cum angeli propria habuerunt meri ta: vnde hanc opinionem facit probabilem. Et decimae dragmae inuentio denarii perfectio et ipsa decimatio licet eam neget sanctus thoq. 6. huius dis. sufficit doc. deuo. mens huius opi. q. 7. huius distin. Quatum ad tertium articulum sunt l tres difficultates.
¶ Prima est. Cuius ordins in fuit gabriel: dicit hic tho. q. 3: quod fuit arch angelus: videtur tamen probabilius quod fuerit altioris ordinis: vtputa cherubici aut sera in phici: cum sciuerit hoc christi mysterium quod multis supremis erat absconditum angelis Unde inquit apostolus vt innotescat principatibus et potestatibus multiformis sapientia dei.
¶ Secunda difficultas. Quis est supremus praelatus in ordinibus angelicis: videtur probabile quod iohannes baptista: qui tenet locum luciferi vt superius dictum fuit
¶ Tertia difficultas. An ad quemlibet ordinem aliqui assumentur homines. Dicendum e quod sic: aliqui per charitatem ad seraphin: aliqui in per sapientiae donum ad cherubin: et sic de aliis. Et sic patet ad quaestionem quod ordo ange licus triplici in hierarchia verissimis distinguitur sermonibus. Tunc ad argumenta.
¶ Ad primum patem quod non est simile: quia omnes homines sunt vnius speciei: ideo non est magnum si vnam: solum habent hierarchiam. Angeli autem diuersarum: ideo diuersas habent hierarchias: nec impedit simplicitas: quilibet enim angelus simplicior est homine. Unde non arguitur nisi multitudo quae non impedit cum a perfectissimo multa aeque primo prodeant.
¶ Ad secundum dicendum quod equiuocatio soluit. Sacer enim principatus si capiatur communitur sic est communis angelis omnibus: quia etiam ordo inferior nobis principatur: et sic non dicitur hierarchia sacer principatus. Si rursus secundo capiatur sacer principatus pro primo ordine solum tertiae hierarchiae adhuc non est idem quod hierarchia. Unde debet tertio sumi pro aliquo sacro principatu in quo sunt tres isti actus distincti ordinaliter purgare / il uminare et perficere: et sic reperiuntur tres hierarchiae: ideo non currit argumentum.
¶ Ad tertium dicendum quod sunt in diuersis locis vt imaginemur quod locus caelestem sit ad modum montis rotundi piramidalis et in piramidae sit beata Maria: et sic consequenter per montis circunitum descendendo sint beati: et essentia diuina vbique per totum. Tunc certum est quod quilibet alterum videbit et omnes deum Haec est imaginatio docto. deuoti in du biis listralibus: secunde dist. huius secundi: de quo amplius in quarto. Et sic patet ad quaestio nem: quod etc.
Conclusiones
¶ Ex praesenti autem distinctione etc. Prima coclusio: per doua varia beati spiritus trina hierarchia locantur fundi tus. Dicit conclusio quod ordines nouem angelorum sunt distincti per triplicem hierarchiam. Et ponitur a principio dist. vsque ibi. Iam nunc inquirendum.