Titulus 17

De Contrahenda emptione, & vend XVII. Rubrica

SUMMARIA 1 Emptio & venditio, quando & qualiter contrahatur 2 Emptio & venditio, de quibus rebus contrahatur Quibus mensuris, vel ponderibus vendendum si¬ 4 Enptionis & venditionis natura quae si 5 Enptor ad quid teneatur. 6 Venditor ad quid teneatur 7 Enptio, & venditio qualiterrescindatur

DIximus de contractibus, qui tia alterius tantum perficiuntur: nunc vi dendum de his, qui gratia utriusque: & sic d contrahenda emptione & venditione. dica mus igitur, Quando & qualiter contrahatur emptio & vi ditio, Et de quibus rebus. Quibus mensuris vel ponderil t vedendum Quae sit ejus natura. Ad quid emptor tenetur Et ad quid venditor teneatur, Et qualiter rescindatur

Quando & qualiter contrahatur: emptio & ven. solo consensu, postquam de pretio convenit non imaginaria seu simulate: quia forte anim donandi, sed vere eo animo quod solratur. ut Inst.ae. in pru & S. cum autem. Et inter praesentes, & inter absentes per nur cium vel epistolam, ut f. eo. l. I. §. ul. & l. 2.§. 1. & I. cum in ven ditione. I.nuda. Et si pretium in quantitate consistat, non i specie, puta in pecunia, quae est in illo sacculo: nam tunc e set potius contractus innominatus. ff. de condict. causa dat l.ul. C. eo. emptione. Certa autem quantitas nedum sermon adjici potest, imo & re ipsa, puta quanti est in arca, non vi leret. f. eo. haec venditio. S. hujusmodi. ad hoc ff. de lega. I. plane. sed hoc ita. & l. sed & si certos. unde si quantitas non esset in arca, non valeret. ff. eo si quis fundum: quantitas autem pre tii vel comercium in arbitrio alterius contrahentium con ferri non potest, ut C. eo. in venditis fi. eo quod saepe §. 1. nisi ta cite ut si ascenderis Capitolium, sit tibi empta. Recepti¬ autem rei vel restitutio arbitrio emptoris committi pe test. Inst. eo. §. emptio. inf. eo. de pig. illo. Item arbitriotertii po test committi etiam quantitas pretii tertii dico certi, put quanti Titius aestimaverit: qui si male arbitratus sit, redi gitur ad arbitrium boni viri, haec probantur Inst eod. § pr¬ uum & seq. C. eo.I. uleff. pro socio.I.cum ita. & l.2. societatem ff lo¬ si merces. Imo & si ab initio invitus distrahere vel emere ne mo cogatur. ut C. eo. invitum. & I.dudum. si tamen rem ex ponas venalem & pretium, quo vendere vis, sit injustum potes cogi per judicem ut temperes. inf. eo c... f. de offi. praes¬ urbi. l.i.§. cura carnis. Item necesse est, quod ex parte vendi toris res, vel merces vendatur, ut discernatur quis emptor quis venditor, quid pretium, quid merx. f. derer. permu. I. Inst. eo. §. dirersae scholae. Possunt tamen emi fructus faturi sicut haereditas quae obvenire debet, & jactus retium & lia ff. eo nec emptio. & de act. emp. si sterilis. & de haered. vel act. ver cum haeredi. & Iquod si nonnulli, & I.quod si in venditione. & cond. & deinon Ii.m si. & de verb. obl. inter stipulantem. §. sacraen Et si res vendita extare credatur, cum tamen non exter nulla est emptio f. eo.l. & si consensu. Quid si domus vendit incendio consumpta sit? Dist. utrum uterque, vel alter scia vel ignoret, & utrum in totum vel in partem. ff. eo. domun & l. arboribus. Arrae autem datio, est argumentum empti¬ nis & venditionis: & si emptorvelit resilire amittet arras si autem venditor velit a venditione discedere, arras du plicatas emptori restituet. Inst. eo. resp. 1.C. de si. instr contractu in fi. & nihilominus agetur ad interesse, secundum Berr & Job. ar ff. de testa. mili. l. 4 f de inoffi. test. mater. C. de pact. do ul. M. & AZO. contra. satis enim est quod amittantur arr¬ arg f de precar. & habet §, cum quis. Cae execu. rei ju si causa & de jur. delib scimus §. si vero postquam adierint. & S. sm auten affuerit. de re. cred. generaliter. §. his ff. quemadmodum test aper sed si quis C. de pact. do. I. ul ff. de exce doli palam. §. non male. Di si detur arra, & pro pagamento, vera est sententia Job. 8 Bern si pro arra tantum, vera est sententia M. & Azc

Et de quibus rebus. b: Corporalibus & incorpo¬ ralibus ff. eodem. convenit. & Isi debitor. §. IC. de haer. rel act. ven. servitutes. Res autem sacrae e & reli¬ giosae prohibentur vendi quod dicut not. supra dere. eccl non alie. § quae res. ver. sacrae. & sequ. Non potest vendi libe homo, cum servus erit. adversam enim fortunam liberi ho¬ minis expectare nec civile est, nec naturale f. co. liberi. & si in emptione. §1. & §. liberam. & de verb. obligat. inter sti pulantem. §. sacram rem. Potest tamen pater vendere filii u necessitate famis ingruente, ut tamen pretio praestito vel a filio reddito, vel alio quocunque restituto; in ingenu tatem perveniat. ut C. de patri. qui fili distra. l. 2. multo for tius pignori obligare, quia cui quod plus est conceditur &c. f. de reg. jur. non debetcuique. Sed nunquid servus effi citur? sic, secundum Azo. alii contra, sed tamen servir debet. C commu. de ma. l. 1. Sed nunquid in alio casu nece sitatis potest vendi a patre? Non, quia l. dicit generaliter quod non licet patrivendere filium. C. de parri qui fil. distr. pl. 1. ergo generaliter intelligitur ei prohibitum, nisi in casu concesso. Sed nunquid mater potest filium vendere? Non puto. arg. de transact. transactas matris. & quia nec l. rei peritur concessum, nec filium habet in potestate, sicut p: ter. ad hoc facit quod not. infra de sepul §. & apud quam eccli siam. & infra de pign. §. quae res vers. fallit Item earum rerun quae in causa negociationis de domo eximuntur, venditi irrita consetur, emptor etiam duplum pretii in aerariun inferre cogetur. & hoc per se. con. Vellejanum. ut ff. eod. natus. & de leg 3. caetera. & si pretium jam solvit, repetit tar quam indebitum, ut ibidem, & retinet rem emptam. und si bene computes, tam emptor, quam venditor in simpli punitur tantum. & sic non obst. f.dedam. infect. I. ult. Iten servus, dum in fuga est, vendi non potest, licet possit pro curator ad hoc constitui, ut ipsum quaerat. & inventun vendat. ff. eod quod saepe S si quis. C ad legem Falcid de plag. in fu ga. secundum hoc intellige. 129. 2 fugitivi. infrade rerum per mut. injustum. Item veneni mali, quod non potest esse usu aliqua permistione, nulla est emptio, secus, si mistum con ferat. fF eod. quod saepe §. veneni nali ff. fam. erc. procedere. §. I. d verbor. signif. qui venenum in ult charta. nam & si venenum quod amatorium appellatur. ff ad l. Corn. de sic. I. 3. Item re propriae nulla est emptio, & si ignorans emi, quo solvi re peto. idem est, si res communis sit mihi & tibi, quantunm ad partem meam: sed si usufructuarius emat rem, in qu habet ulumfruct. diminuitur pretium ratione ususfruct & ratione possessionis, quam habeat venditor in re me¬ tenet emptio. Item si habeat ibi perceptionem fructuun vel aliquod jus. ff. eod suae rei. & l. officio & l. sed & si commu nis. & I. si in emptione. §. rei suae. C. eod. cum res. sed in re alien tenet contractus. ff eod. rem alienam. Cum autem dixerim contractum hunc solo consensu perfici, apparet quod error interveniat, non perficitur. ff dejur. omn. jud si per rorem. & deju.l. 2. & sunt 6. errores qui impediunt hunc ci tractum. Primus, si in pretio erratum sit, si putem vende re 10. putas emere5. secus econtra. utff. loca. I si locem. Se cundus, si erretur in contractu: ut quia puto vendere, putas tibi donari. ff. de reb. cred. si ego. Tertius. si erretur ii corpore, ut quia ego credo vendere fundum Semproni¬ num. tu credis emere Cornelianum, ut ff eod in venditionil Quid si vendo tibi Petrum Cocum, cum sit pelliparius, is qui Cocus est, Martinus vocatur, si habui nota nomin servorum, is debetur qui nominatus est, sed si non habu nota, is videtur venditus, cujus artificium est adjectum ff. de re. dub. qui habebat. Quartus & quintus, si in substantia qualitate vel materia erretur, ut si aes pro auro, vel plun bum pro argento distrahatur sed si acetum vendat prov no, quod ab initio acetum fuit, emptio non valet: secus postea coacuit, quia eadem prope usia sive substantia est est.n. idem corpus. Sed ideo dicit prope, quia vinum est calidi & siccum, & acetum frgidum & siccum. probantur haec ff. eo. in vendi §. ul & Lalioquin. & l. aliter. sed & si in parte erretur, in sul stantiali qualitate, tenet pro parte in qua non erratur. ut ffe quid tamen. & I.cum ab eo §. ulti. Sextus, si erretur in sexu ut quia puto vendere puellam, tu putas emere puerum secus si putas emere virginem, cum jam sit corrupta, ut cod. Ialioquin. §. quod si ego. sed venditor sciens corruptan tenetur act. ex empto ad resolvendum contractum. ff. d actempt. & vend. exempto. § si quis virginem Item si erretur ii essentia. nulla est emptio, ut si vendo tibi domum, quae jan combusta est, & uterque ignorat, ut f. eod domum. Perfici tur ergo emptio solo consensu pretii & rei, cujus comer cium conceditur, quod verum est, si sine scriptis fiat con tractus. nam si in scriptis non aliter, quam si omnia in mun dum, id est in chartularium, secundum quosdam, imo in mundum, id est, in chartam, in qua debet scribi instrumen tum, quae debet esse munda & pura, vel quae sicut mundu debet omnia continere, sic no valet, aliter quousque in ho¬ mundo omnia recepta & scripta sint subscriptionibu partium confirmata, & si per tabellionem scribatur etian per ipsum completa, & demum a partibus absoluta: nan quousque omnia ista facta sint, neuter agere potest, ut C. d fid. instrum. contractus. Sed si venditor antequam ista com pleta sint, rem restituit, bene transfert dominium, secun¬ dum Azon. quia ex doloso contractu idem sit. Sed potes agere condi. sine causa ad rem recuperandam, nisi pretitum solvatur. argum. C. dere. perinut. reb. Dicitur autem con¬ tractus fieri in scriptis, quando convenit, quod non alite valeat quam facta sit ex inde scriptura. C. de proba. tum res. ve quando convenitvendicationem in scriptis, id e hocacto in com tractu vel in continenti, ut scriptura inde fiat. Secus si a prin cipio simpliciter contrahatur, & postea ad probationem fia inde charta. ut ff. de pig contrahitur. & hoc est quod dicit prae dicta I. contractus. ibi, illos tamen quos in scriptis fieri con venit. Potest autem venditio fieri pure, vel in diem, ve sub condi. causali potestativa, vel mixta. & si conditio im pleatur, vel per emptorem stet, pro impleta habetur. I. mihi bibliothecam. nisi collata sit in emptoris arbitrium ex pressim, & vendo tibi, si placuerit tibi res: vel tacite, scil.s Capitolium ascenderis. Instit. eod. §. pen Item si vendi. tib displicuerit, sit inempta, quia est emptio, sed sub conditio ne resolvitur. Secus, si dico, erat tibi empta, nisi alius me liorem conditionem attulerit, ut ff. eod. I. 3. Instit. eod §. pen infra de pign. illo. Si ergo constet de mente contrahentium illi standum est: si bene constat, attende significationem verborum: nam praesens tempus in pendenti esse non po test. ff. pro empto. l2. §. si indiem. sed futurum extensivun est ff. aeact. & obligat. obligationum. §. conditio. & de verborun obligat. si quis stipulatus Siichum. & ad Tertul. Sil. 2§. filius Sed & in ultimis voluntatibus non est vis, utrum sub con dit. vel pure condit. postea apposita legetur. ff. de adimond leg. si legatum pure. & de cond & demon. quibus. §. quidam. & d leg. 3. fideicommissa. §. si fideicominissum. Emptio vero tribus modis dicitur perfici, uno quantum ad obligationem quia non licet discedere altero invito, & hoc modo etiam conditionalis venditio dicitur perfecta: altero modo quantum ad hoc, quod ex ea agi possit, ut quia cessit 8 venit dies, ut cum pure contractum est. tertio, quantum ad hoc, ut periculum pertineat ad emptorem, ut jam di cam infra eod. §. quae sic ejus natura.

Quibus mensuris velponderibus sit: ven¬ dendum Justis, & qui causa lucri ipsas mutaverit. 30. dies in pane & in aqui¬ poeniteat. infra eod cap. 2. & excommunicari potest, si poe nitentiam agere nolit 24. q. 3 siquis Romipetas. & cap. praeced & accedit 45. distinct. omnis qui. 24. quaest. 1. non offeramus. U autem de hac materia plenam habeas notitiam, ita distin cum quid falsis vel iniquis ponderibus mensuratur, & ni fuit dictum, quibus & emptor sciens plus justo recepit, & dominium translatum est, repetit venditor: quod plus ju sto dedit per conditionem inde. ut ff. de dolo arbitrio §. de e & lo. & cond. sed addes. §. si quis cum inannum. Item dicun quidam habere locum act. ex hoc contractu: sed proxi mus §. contradicit. Sed si dominium translatum non est non competit condict. indeb. f. de condit indebit. si in area. ver sed & si quis. sed est locus rei ven. & actioni furti, & condi furtivae. utf. de furt. si quis uxori. §. si majora. & forte hic lo cus est actioni ex contractui. arg. C. de act empt & rendit. I2 sed dicunt quidam contra. non obst. I. proxime dicta, qui¬ ibi plus justo habebat de re vendita, hic autem extra rem potest autem dici, quod hic locum habeat condictio inde biti, gratia possessionis, ut jam dicetur in alio membro ergo ubi dominium translatum est, non fit furtum. ad hoc ff defurt. falsus. §. 1. Hoc ubi emptor sciens, plus juste recepit: si autem ignorans, & dominium translatum est habet locum sola condi.inde. ut in l superius allegata. Sed s non est translatum puta venditor dixit, Ego trado tibi hoc si tamen apparet, quod plus justo tradidissem, nolo trans ferre dominium, hic emptor ignorans, furtum non facit, cum dolo careat. fi pro socio. merito. unde dic, quod tenetur cond inde. gratia possessionis, ut f. de cond. indeb § si quis nummos Item rei vend. & forte act. ex contractu. Sic patet quid jo ris sit, quando venditor deceptus est, quia plus iusto tr¬ didit. Sed si emptor deceptus est, quia non tradidit ei ver ditor quantum debuit, inde tenetur venditor act. ex empte f. de dol. arbitrio. §. de eo. non enim habet locum rei ven. ne act furti, cum venditor ante traditionem dominus persi veravit rei suae C. de haer. vel act. vendi qui tibi & de act. emp. ( vend si pater & ff de actemp & ven si quis a me. Et sic agit unu contra alium, quando non erat dictum quod staretur illi ponderibus. nam si hoc dictum esset, et uterque sciebat fa sa, neuter agit. C. de transa de fidercomnisso. & vide super ho concor supra de praeb. § & a quo. vers. sed quid ubi similis dis traditur. & est ratio, quia si venditor plus justo sciens tri dit, donare videtur, & emptor sciens minus justo recipiem pari ratione videtur remittere. arg f. de cond.and IIff. de ac empt. & vend. l.i. & de reg. jur. cum res per errorem. & idem es remittere, quod dare supra de inst. veniens. 1. Si vero uterqu ignorat. dicunt quidam, quod deceptus agere non potes & male ff de haere. vel act. vend quod si in venditione. Si vero di ceptus hoc scit, & alter ignorat, non agit, quia a seipso de¬ cipitur f. de rei vend. is qui obtulit. & l. sequem. Sed si dec¬ ptus ignorabat, & alter sciebat, tunc agere potest qui se ens praedicere debuit quod falsa erant. ff. de haer. vel actio¬ vend hoc autem. & ff. de act empt. & vend. I. tenetur. & S penu & ultim. Et in hoc casu potest intelligi, quod debet ager poenitentiam 30. dierum. ut supra dixi in princ. Sic vidi mus qualiter venditor potest agere contra emptorem, ve econtra. nuncvideamus quemmadmodum teneatur quis, si fort commodavit pondera vitiosa: & si quidem commodan ignoravit vitiosa, nemini tenetur. ff. commodati. in rebus. item si quis. & Ipenulti. Sed locator etiam ignorans tene tur. ff. locat. & conduct. sed addes. §. 1. Sed si commodan sciebat vitiosa, & commodavit emptori scienti, ad hoc u venditor deciperetur in hoc casu, si non sit translatum dominium, emptor facit furtum, & commodans facer intelligitur, tanquam opem afferens, & ideo convenir potest a venditore act. furti. & condi. furti. ff. de furt, si qui uxori §. incjora. Sed si dominium translatum est, & empto solvendo est, commodans nullo jure tenetur venditori commodati non, quia ei non commodavit cond. furt. ve ac. furt. non, cum dominium translatum sit. & ideo no facit furtum per consequens, nec commodans, quasi opi ferens, quia non est cui ferat. ad hoc. ff. defur. si is qui rem. si tu Titium. Item nec de dolo tenetur, cum venditor re gressum habeat contra emptorem, qui scienter plus justi recepit, & solvendo est. ut positum est. ad hoc ff. de dol. I. alias est I. §. ult. & l. sequent. Sed si emptor deceptus est, qu scienter vitiosa recepit, non agitur. idem est, si uterque tan emptor, quam venditor sciebat, ut dictum est in superi¬ ribus. Sed si uterque ignorabat, & venditor deceptus est tenetur commodans act. de dol. Istud etiamsi emptor sc ebat, sed non est solvendo, & in his casibus potest intelliae sententia Trebatii ff. de dol. arbitrio. §. de eo. in princ. & Inae sinullam. & sic in omnibus casibus in quib. supra diximu emptorem teneri venditori; si emptor factus sit non so vendo, intelligas venditorem agere posse contra comme dantem in subsidium act. de dolo. arg. ff. si mens. falsumm dixerit. I3 & de dol. eleganter § servus pactionis: in fin. ubi ver emptor & venditor ignorant pondera vitiosa; & empto deceptus est, habet contra commodantem contrarian commodati, per quam consequetur ab eo, si quid sua ir tersit. Idem si emptor ignorat, sed venditor scit. quamvi enim hic venditor teneatur, nihilominus & commodan¬ Sed si venditori commodavit, & ipse venditor deceptu est: in illo casu habet contra commodantem ac. de dolo cum habeat aliam contrariam, scilic. commodati. Si ver¬ emptor deceptus est hic, in quo casu supra dictum est, quo epud venditorem regressum habeat, non potest habere cor tra commodantem aliquam act. sed in quo casu regressui non habet, puta quia tam emptor, quam venditor ignor dant vitiosa, & dixerunt quod eis staretur, sive aequa essem lve iniqua. Item in omnibus casibus in quibus dictum el Venditorem teneri, si non est solvendo, tenetur comme dans act. de dolo, quod ex supradictis & sententia Treb¬ tii colligere tibi licet, secundum D. M. Ja. & Bal. Et sun haecve ra, quando dictum fuit quibus ponderibus star Tur, & mensuraretur, sed si hoc dictum non est, videntu sensiss e de ponderibus, quae in regione frequentabantur ut ff. eodem Imperatores. & si hoc non appareat, de minimi sensisse videntur: ut f. de reg jur: semper. infra de censib. ex pa es. Hi autem qui falsas mensuras tenent, vocati sunt in l¬ ge Dardanarii, a quodam Dardano functionum anthe re, qui maximam dabat operam, ut annona carior fiere emendo omnem quam invenire poterat, ut postea solu venderet sicut vellet, & tales variis poenis puniuntur, si cundum l. nam aliquando interdicitur eis negotiatio, i terdum relegantur, & humiliores ad opus puplicum dar tur: & divus Adrianus stateras, seu mensuras adulterina seu falsas tenentes. I. Corn. de fal. teneri dixit, si ipsis usi fu¬ rant: sed si inventi sunt ipsas habere, relegari possunt, ve alias extraordinarie puniri. f. de extraordin. cri. anieonam.( f. de poen. Iin Dardanario

Qua sit ejus natura. Hic sciendum, quod quaedam sunt de substantia, ut pretium, & res, sine quibus emptio esse non potes ut supra dixi. & habes. ff. eodem. l.i. & l. nec emptio. Quaed natura, scil. ut venditor de evictione teneatur, ut patet in §. & ad quid venditor. Quaedam accidentalia, ut si fecerin pactum, quod liceat mihi abstrahere glossulas de libi quem tibi vendo, vel ne cautio duplex praestetur in rebu pretiosis. ff. de evict 1 2. & ad hoc. ff de pact. juris gent. §. sed cun nulla & §. quimmo. & §. ea enim & sequent. ff. eod tit. pacta to venta. Est & hoc de natura contractus, quod ex quo con tractus initus est, pertineat periculum rei ademptorem licet tradita non sit, & tamen dominus venditor perseve rat,. ut Instit, eod tit. § cum autem & tribus §§. seq. & de re. div §. vendiuae. & §. per traditionem. F. eod. quod saepe. §. si res vend ta. C. de pact. traditionibus. hoc tamen magnam caudam ur hit, unde talis regula: Cum venditio fit pure, & sine scr ptis speciei certae, quae degustationem non exigit omn periculum spectat ad emptorem, excepto casu publicati onis nisi pactum, vel mora, vel culpa, vel calliditas inter venerit. Bene dixit Pure. aliud enim, si sub conditione, 8 ante conditio. existentem pereat res: spectat enim pern culum ad venditorem, sed deterioratio ad emptorem, u fdem pericul. & com. rei rend id quod. & ff. eod. quod si pendemi Sine scriptis, qua re dixerim, patet supra eod. §. de queib. ver perficitur. & sequent. & C. de fid. instru. contractus & Instixut co¬ §. cum autem. Speciei, quia si in genere, puta, vendo tibi hi¬ minem: non dico quem, nunquam ad te emptorem sp¬ ctat periculum, quia quod in genere debetur, perire no potest ff ad l. Fal. in ratione 2. §. rerum est autem. & § si vero a genti & ff de peric. & commo. rei vend. electos. & leum. & l. quo si neque. quia hîc venditur certum de incertis. Quid si ver do incertum de incertis: ut, vendo tibi unum de servis mei vel decem corbes ex hoc dolio, seu io sestaria? videtu quod liberer, si omnia pereant, ut ff. ad l. Falc. in ratione legi §. incertae autem. vel forte aliud ibi. legatarius enim non pe tit vinum, cum totum effusum sit, neque pretium, quia le patum non est: emptor vero repeteret pretium, si ipsun dedit, quia sine causa est penes venditorem, si non solvit, hi bet exceptionem, & si non pertinet periculum ad eum. Cei te ideo dictum est, quia sub alternatione vendam tibi Sti chum aut Pamphilum, periculum primi pertinet ad ver ditorem, sed secundi ademptorem. ff. eo si memptione. §. per Quae degustationem non exigit, ideo appositum est, qui si degustationem exigit, & vendatur in specie, pertine periculum ad emptorem post degustationem, non ante secu dum Job. & Ber. nec dicunt hoc speciale invino, licet lae tificet cor hominis. idem & in aliis, ut patet in zinziberi pipere. & similibus, sed si venditur ad mensuram, non per tinet periculum ad emptorem, nisi degustatum fuerit, e etiam mensuratum f deperi & com. rei vend. l. prima, & I. vina. Azo. dixit in vino esse speciale, quod etiam anto de gustationem pertineat periculum ad emptorem, si vendi tio sit in specie. nec obstat. f. de peric. & com. rei vend.I. primi quia ibi venditor recepit in se periculum usque ad certan diem. alias spectat periculum ad emptorem, sicut & ii qualibet alia specie. ff. eod. quod saepe. §. in his. ff. de perie. E tom. rei vend. l. I. §. sed & custodiam. & l. si vina. & l. si quis vi na. §. si adversione. C. de peric. & com. ret vend. cum convenit e I. si quis vina. intelligitur de vino vendito, quod ad mensu suram, degustandum erat post diem certam: unde si spe ctat periculum ad venditorem si non petitur degustari quia est in mora, alias imputaretur emptori. f. acactios enpt. & vend. ratio. §. si perempto. & de peric. & com. rei veni si per emptorem. § sed si. verbi gratia, nec in periculo. dist. si cundum Azo. si acoris, vel mucoris, vel effusionis licet I dist. primo anno, sicut in conditionali venditione. ut dix supra eod. vers. bene dixi purae. quia venditur vinum ad mer suram. quasi sub condi. videtur fieri. ff. eod. quod saepe. §. b3. sed in sequenti anno se correxit B. quia sapientis es mutare consilium suum in melius. infra de acc. qualiter. suora sensu pall nisi in auth. ut fratrum filii. in princ. colo & a nupt. respyns. 1. col. 4. diversum est enim in hac condi qui¬ potestatem habet venditor mensurare, vel offerre ut mi suretur. Quid si emptor nolit accipere, potest vendito mensurare, & effundere coram testibus, si vasa sibi sint ni¬ cessaria, vel propter vindemiam, vel propter novam rati onem & justam, ut ff. deperic. l. i. §. ult. & l2. Excepto casi publicationis, quia hoc ad venditorem mensurare & e fundere pertinet, ut f locat sifundus. Nisi pactum, quial cet venditor de natura contractus teneatur de dolo, lat culpa & levi, non tamen de casu. ff. deperic. & comin. rei ve¬ custodiam auih. & si venditor. & de act. empt. & vend. I pen. C. d peric. rei rend. mora. sed per pactum. ff. de peric. & comm. ri vend. si renditione. praemissa speciali clausula. quod dic, u hot. supra commodati. §. & inquantum. vers sic directa. & sec Vel culpa, scilicet casum praecedentem, ut Institat. eodem §. cum autem. in fin. & dixi supra de commo. §. & in quantur verstenetur. Vel mora, quia tunc spectat periculum ad mo roium, etiam si res peritura erat penes alium. ff. de leg. cum res. §. ult. secundum Azo. sed M. contra per I ff. dere vend item si verberatum. §. ultim. ultima vero mora sempe nocet de peric. & comm rei vend. illud. Vel calliditas. quia venditor affirmavit bonitatem duraturam, imputatur e .de peric. & comm. rei vend. si quis vina. vel si sciebat bonita tem non duraturam, hoc tacuit: ut in ea l. Est etiam de n¬ tura contractus, quod sicut periculum ad emptorem per tinet, ita & emolumentum. ut ff. de reg. jur. secundum natu von. & ideo quod per alluvionem accessit & fructus, ? partus rei vend. ad ipsum emptorem spectant, ut C. de ac empt. & vend. fructus, l. penultim. Item & actiones ei ceden dae sunt. ff. de act empt. & vend. Jul §. si fructibus

Ad quid emptor tenetur. Adhoc, ut pretiur solvat, & ipsum faciat accipier tis. ff. de action. enpt. & vend. ex empto. venditor autem no tenetur rem facere recipientis, ut prtet infra eodem, §. & a quid. & est ratio diversitatis, quia venditor tenetur in spi cie, ideoque sufficit ipsum de evictione teneri. empto vero tenetur in genere, & propterea cogitur nummus f¬ cere venditoris. ad hoc. ff. deleg. 1. a substituto S hae res qui¬ Item ad hoc tenetur emptor ut observet pacta quae feci venditori, & econtra, ut C. de pact. inter empt. & vend. It. ( penult. & ult.

Et ad quid venditor teneatur Ad traditionem rei praecise, secundum M. ff. de act. empt. & vend. si quis alienam. & l. ex empt¬ Verius est, quod ad interesse damnetur. ff deactio. empt. vend. l. 1. Sic intellige, quod venditor tenetur vacuam po sessionem tradere, hoc est, ut emptor potior sit, ita quo¬ ab eo nequeat evocari, alias perinde est ac si tradita no fuisset. Quid enim si alius sit in poss. ejusdem rei causa re servandae, vel legatorum, vel mulier ventris nomine. quidem tunc non dicitur tradita possessio vacua. f deac empt. l.. §. 1 & l.3. & l. emptio. respons. 1. & l. emptorem. §. iden Neratius. Si vero tradatur res, & possessio vacua facia emptorem dominum. si tamen satisfactum fuerit de pre tio, vel fides habita fuerit, non ante, ut ff eodem, quod rendi di & de tributoria ac proc. §. sed si dedi. Hoc, si venditor de minus erat, alias tenetur de eviction. & si non promiserit quia hoc est de natura contractus, ut supra dixi. §. quae si ejus natura. & habes. C. de evict. non dubitatur. De natura au tem tenetur in simplum tantum, & ad interesse. & in re bus pretiosis cogitur promittere duplum. alias in dupl condemnabitur. sic intellige. ff. eod. l. 2. & l. emptori. & in tellige duplum pretii conventi non communis, vel eju quod valet tempore quo de evictione agitur, ut ff. eodem cum fundus. & I sifundo. & l. siplus. Sed nunquid ultra du plum potuerit fieri stipulatio? Non videtur, quia haecst pulatio praetoria est ff de praetor. stipul li §. stipulatio duple¬ ergo non licet aliquid addere, vel diminuere, ut ff. deverl obligat. in conventionalibus stipul. respons.i. dic illud verum es se, si simpliciter stipulatio facta fuit, vel nisi utraque par¬ consenserit. argum. f. de fer. & l.i. & C. de temp app I. ultum in fin. vel non licet authoritate alterius qui non sit praetor alias in quadruplum potest fieri stipulatio: ut f. eodem. dictum. Et nunquid ultra non videtur stipulat. Institut. d actio §. omnes. sed illud verum est de legali poena. illa enin non extenditur ultra duplum, sed hoc cum conventiona lis sit, etiam in centesimum vel millesimum stipulari pe test, ut C. eodem, si tibi liberam. & Instit. de rerbor. oblig S. ult e de inuril. stipula. §. alteri. & ff. si quis cau. sed & si quis. §. ult. C de praet stipul. I.ult. excipitur casus specialis. C. despons. Iuli & est ratio specialitatis. infra de spon s gemma. de hoc dic u notatur supra de sent. & re judic. sub rubr. de re iudic. §. quis si effectus ante sin. Dicuntur autem res pretiosae g margari tae, ornamenta preciosiora, serica & vestis, ut ff. eodom, l.. & l. emptori. vel dic relinquendum arbitrio judicis qua dicatur preciosa res, vel contemptibilis. argum ff. dejur deli. l. 1. & infra de don. Apostolicae. §. penult. & ult. & secun dum hoc tenetur de evictione, etiamsi dictum non fueri in simplum, vel in duplum, vel etiam millesimum. Im¬ quamvis specialiter dictum sit evictionis nomine nihi praestitum iri, hihilominus evictione sequuta tenetur ven ditor ad pretium restituendum, nisi esset specialiter di ctum, quod neque ad interesse, neque ad pretium tenea tur ff de actio. empt. & vend. exempto. §. ultim. tunc enim d evictione non agitur, neque ad interesse, neque ad pre tium. Item si conventus non denunciavit venditori, ut si bi assisteret, & rem defenderet, vel haeredi, vel fidejussori bus de evictione agere non potest emptor. ut C. de evict au tho & Isicum quaestio. & I. si parentes, & I. cum successores. nis denunciatio remissa sit, ut ffeodem, l.Herenntus. respons. 1. Po test autem fieri denunciatio quandocunque ante senter tiam. ff. de evict. si rem quam. §. ult. dummodo jus salvum si venditori. argum. ff mand. si mandavero tibi. §. sicut autem Institut. mand. §. imandatum. argum. infra de don. Apostolicae ibi. hoc semper est observandum. &c. Item non agit, si con tumaciter abfuerit tempore sententiae f. deeviction si ide contra emptorem. Vel si injuria judic. damnaius sit, infra eod c. ult. f.de evict. si per imprudentiam. C.de evi. si non injuria. & einptor. de qua sumptum est c ulti istius tit. Item non agit, s remalienam scienter emit, nisi de evictione sibi specialite prospexerit, ut C. de evict. sifundum sciens. vel nisi aliquid casuale contingat ut Ccomm. deleg. Iulti & supra de reb. ec cles non alien. ad audientiam. Item non agit, si quid est quoc possit ei imputari, ut quia compromittit & succubuit. ff.d evict. si dictum. §. si compromisero. Vel si alio modo in culpi sit ff de erict siremquam § si duplex. scilic. quia de possessore factus est petitor culpa sua, ut ibi. Item non agit, si servum emptum manumittit ff. de evict si servum cujus. Item si ser vus emptus mortuus sit, antequam evincatur. ff. de evict. servus venditus. Item si contra l. venditionem fecerit. J. dee vict, si mancipium. respons.i. Item si rem venditam pro dere licta habuerit f deevict. I. sin. Item si bonam causam viti¬ suo propter praescriptionem perdiderit. ff. de evict. Heren nius. §. ul. Item si venditor voluntate emptoris in locum ven ditum sepultus fuerit, ut ff. de evict si per imprudentiam S si qui locum. Ite sec. Hug. non agit, nisi appellaverit. arg. sup. de pro¬ non injuste § potuit f de erict Herennius. §. 1. Azo contra, & di cit quod non habet necesse appellare & aliud procura, qui cum alienum factum gerat, non videtur bona fide versari nisi appellaverit. nec obst. Herenntus. §. 1. nam quod dici venditore praesente. subaudiendum est maxime consul¬ tamen, quod emptor venditori pronunciet, quod appel let, si putaverit appellandum. ff. manda. si procuratorem. §. agrorante.

Qualiter rescindatur Distin.: an dolus det causam contractui, bonae fidei, vel stricti juris, vel incidat in contractum, vel ipsa inveniat quis se deceptum. Et si quidem in judici bonae fidej dolus det causam contractui, h nullus est con tractus, si deceptus hoc allegare velit, alias agere potest e hoc contractu contra decipientem. ff. de dol. eleganter. 1. q. 2. quisquis episcopus prope fin. arg. infra de rer. permut. cun universorum. ff. de minor. in causae. 2. §. 1. & dejure doti. si re §. 1. Sed si deceptus ignorans rem tradiderit eandem r peteret acti. de dolo. unde B ait processit venditio a ut in firma sequuta est traditio, ut a ut infirmanda per actio. d dol. ff. de dol. arbitrio. & Iquod renditor. & I. si legatarius. & ali quando imploratur offic. ju. ut sup de renunc, sane. venies. lectae. & de pactis cum pridem. Sed si non det causam contr¬ ctui, sed incidat in contractum, tenet contractus, sed pu gatur dolus per acti. ex eo contractu, etiam si unius num mi deceptio sit. ut ff de act. empt & rend. Jul. §. si venditor. & idem. Jul ff.dedol. si quis affirmaverit. In contractibus auten stricti juris sive dolus det causam, sive incidat, semperte net contractus, sed obst. exceptio inquantum dolosus vul patrocinari sibi dolum, ut de inutil. stipul. dolo, vel meti Sed si per except. vel alio modo consuli non potest, datu pecepto act. de dolo. ne moretur in damnum ff. dedolo. eli¬ ganter §. serviis. Item in facto ut des. ff. de praescript. verbis n. turalis. §, si facio. Dat autem dolus causam contractui, quam do nullatenus eram venditurus, nisi esset dolus, verbi gra tia, tu vis ut tibi vendam decretales meas. Respondeom nullo modo hoc facere. & tu replicas, si scires aliam con pilationem venturam, sicut ego scio, libenter vendere; ego credo hoc verum, vendo tibi. Incidit autem in con tractum, quando ego eram venditurus, sed propter doli¬ praedictum viliori protio dedi, nec tenetur bonae fidei en ptor de dolo mediatoris. ut f. de dolo. eleganter. sed mediato qui & proxeneta vocatur, de dolo tenetur, ut ff. deproxen 1 2. & l. 3. In subsidium tamen etiam emptorem teneri di cam, ut d. Leleganter. §. pen. petuntur autem proxenetic¬ id est salaria, quae eis dari debent jure licito, ut ff de proxen¬ LI. Sin autem in contractu bonae fidei, non ex proposit. alterius, sed re ipsa inveniet aliquis se deceptum, & si in proprie dicatur res ipsa in se dolum continere, tenet tam contract. sed si contrahens decipiatur, aut in pretio est di¬ ceptio, aut in quantitate rei. Si in pretio quis deceptus si non ex proposito contrahentis, si quidem ultra dimidi am justi pretii agit deceptus ut restituatur, scilic. quod re scindatur contractus, ut suppleatur justum pretium, dat elect. decipienti. C. de rescind. vend. l. 2. secundum Azo. Se¬ certe lex illa dicit, quod electio est emptoris, quandom nus dimidia justi pretii comparatur. & infra eod. cum dil¬ cti c. cum causam. ergo a contrario, si ultra dimidiam just pretii, ut si emptor deceptus sit, dabitur electio venditor sicut intelligit Azo. Emitur autem res, minus dimidia j sti pretii, si res valet 10. & venditur pro 5. minus uno de nario. & sic decipitur venditor, sed si valet 10. & ematu pro 15. & uno denario, deceptio est ultra dimidiam just pretii. & sic decipitur emptor secundum Azo. Alii dicunt quod tunc fit deceptio ultra dimidiam justi pretii, quan do res quae valet 10. emitur 21. sed sententia Azon. verio est, secundum M. Justum autem pretium consideratu respectu temporis contractus, ut ff. de evict ex mille § L. C. a rescind. ven, si voluntate ffade jur fil. non intelligitur. § divi fratre non autem attenditur, quod pluris emptum sit, & mino ris venditum, vel econtra. vel quod plus offeratur. ff. der¬ scin. vend. ad rescindendam. & l. non est probabilis. & l. non idcir co. sicut & tempus electionis attenditur. ut notat. supra d elect. §. quis eligi. vers. item secundum. hoc ubi in pretio inv nitur deceptio. sin autem in quantitate rei, aut res era mobilis, aut immobilis: si mobilis, & sic in mensura ve pondere invenitur dolus, dic ut not. supra eod. §. quibus pon deribus. Sed si res immobilis est, puta si vendas fundum 4 modiorum, qui est duorum tantum, redintegrare teneri? argum infrae de donat per tuas. Verum si dictum sit, quod in tra certam diem ipsum fundum dixerit minoris esse, lice non dixerit quantitatem, ut infra eodem, qui fundum. debea venditor tibi denunciare quanti minoris esset, elapsa di¬ non auditur. Sed si dictum fuit, quod deberet denunciar. quod minoris essetelapsa, potest dicere quanti minoris dummodo intra diem ipsum fundum dixerit minoris es se, licet non dixerit quantitatem, ut f. eod qui fundum argu ff. de act. empt. & vend. exempto. §. Jul. & si per mensorem de nunciatio delata est ultra diem, ut sic de caetero agi no possit contra emptorem propter vim pacti appositi, tene bitur mensor actio de dolo. ff. si mensor falsum mo. dixerit. mensor non falsum. Et no. quod libellus in casu illo, ubi qui deceptus est ultra dimidiam justi pretii sub disjun forma tur, similiter & sententia, ut mfra eod, cum causam. non obs quod disjunctio incertitudinem inducat, ut de injuriis praetor edixit. §. quod autem & quod libellus certus & dilt cidus debeat esse, ut not. supra de li. ob. §. quid debeat contime re & quod sententia certa ferenda est, ut C. de sent. quae sin cer. quan. prose I pen. quia cum electio sit illius contra quen agitur, non debet, nec potest peti unum praecise alias plu peteretur, ut not. sup. deplus pe. Aliud est, si servus alicuju dedit damnum: ubi quidem aestiniatiodamni petitur pr cise, condemnatur praecise, licet dominus possit se liber¬ re dando ipsum pro noxa ante sententiam ff. de pet haer. It veniunt. §. cum autem praediximus. & §. seq. Sed M. dixit in ho casu petitionem & condemnationem sub disjunct. facie dam. ut ff. de re iud. miles. §. 1. & Inst. de nox act. in princ. sed re probatur per §. cum autem praediximus secundum dom ini meum. Alii canonistae dicunt, quod illa decret, cum causam infra eod. videtur dominus Papa approbasse sententiam NM agitur autem ad rescindendam hac venditionem jud off implorata rest. in integ. C. quib. ex cau. major. in contractibus secundum quosdam. arg. C. de rescin.ven.l.2. & de uct. empt e ven. l. 2. & l. 4. & sic usque ad quadriennium potest exerce ri, ut C. de temp. rest in integ supervacuam. vel act. ex eo contractu secundum Az0. & sic usque ad 30. ann. quod verius est. ff. d contrah. emp. Celsus. §. 1. & de act empt exempto. Sis qui vimas praeced. nihiloninus dicetur fieri Judicis off. ut fi. quod me tus causa. metum. § ex hoc edicto, & de alie. ju. mu causa facta. 4. §. pen. Sed si deceptio non excedit ultra dimidiam just pretii, & utraque contrahentium major est & privatus to leratur, quia licitum est contrahentibus sese ad invicen decipere naturaliter, id est bona fide, scilic. quod vendito credat vendere justo pretio, idem est, si alter sit, dummo do nihil dicat, quod alius moveatur ad emendum, secun dum Azo. arg. optime fidedo quod venditor. sic intellige f.d min. in causae. 2. § ult. & loca & condu. Item si pretio. §. ult. Si ve ro sit civitas, restituitur. arg f sicer petatur civitas, & Cquil ex causis, ma. I. reipub. sed illud verum est in repub. secus ir civitate, ut probatur ss. ad Mac sen, con. & de min. verum. Suli Minor vero & ecclesia restituerentur, si grave damnun paterentur. quod dic, ut not, sup. de in integr. restit. §. cui. &( quib. Sin autem re ipsa insit contractui stricti juris dolus vel deceptio tenet contractus, sed obstabit doli exceptio ut ff. de verb. sign. si quis cum aliter. quidam autem intellexe runt l illam, cum in contractu bonae fidei interposita fui stipulatio. Ubi autem extra contractum adhibetur dolus dic, ut not. supra de dolo § quae auxilia. vers. ubi autem dolus Item si equus morbosus venditus sit, potest fieri redhibi tio intra sex menses, ut f de redhib. act. I.1. idem est in funde pestifero, seu ferente herbam pestiferam, ut C. de edilact. praedium. sed non videtur verum, quia redhibitoria in reb animatis tantum locum habet, vel quae fuerunt animatae non in aliis, ut in liberis, imo ibi agitur quanto minoris certe imo & in libro, si talis sit, quod potius expediret not habere, quam habere, locum habet utilis redhibitoria. & locum habet haec actio in rebus soli, & se moventibus, & mobilibus, ut f. de redhi.l.I.in prin & laediles ajunt. §. sequun tur. &Isi cum. §. non solum. & I.bovem. §. aliquando. & Lob qua vitia. & Isciendum est. Item rescinditur venditio ratione ae tatis, & privil. minoritatis. ut not. sup. de in integ. rest §. cui. C §. in quib. Item ratione erroris. sive dissensus. quod dic. u not supra eod §. verscum autem dixerin. Item ratione solen nitat s commissae, ut not. supra de reb eccles. non alien §. qu¬ su forma. & in praediis minorum. C. de administ tut. lex. & d praediis minor. ob aes, & in debitorum praediis reipubl. non vendantur justo pretio. C. de rescin. ven siquos. Item ra tione pacti non servati, ubi alias non erat contracturus:n si contracturus esset, agit ad interesse tantum, ut C. dere scin ven Lex. & de pactis inter empt. & vend. cum te. Item ratic ne causae, puta, hi quibus sunt imposita munera civitatu scil. decuriones. C. de advo. diver. jud. I2. fugam petentes, furtivos inierant contractus, non valent, & emptor fug¬ conscius mulctatur pretio, ut C. derescind. vend. Ipen. Iten ratione officii publ. ut si Comes Palatinus, vel judex rer subditi emerit, puta, vestem, aurum, vel argentum. C. den scind. vend Iulti. & de contractibus judic. & adde quod no supra quod metus causa. §. qualiter retractetur. versicul. item pe constit. Item ratione justae ignorantiae nam si Titius proc Seji ab eodem Sejo haeres institutus ignorans instit. servi haereditarii contractui fundum vendentis, tanquam pro subscribat, venditionem rescindere potest f. derescind. ver dit. Titius. Et not. quod nemo praesumitur ignorare iv res patrimonii sui L. de rescind. vend. quisquis. sed arg. con tra. Instit. qui. & ex quibus causis ma poss. §. m fraudem. C. de hae red. vend. I qui nondum. Sed dic quod ignorare non debet ut in lquisquis. quae valere non potest, ut in contrariiis

ILlud autem not. quod si quid fiat in fraudem legis, no valet quod sequitur ex eo, vel ob id, ut C deleg non dubium facit autem contra legem, qui facit quod l. prohibet, os fendendo verba legis & sententiam; ut patet in judice, qu emit a subditis: ut fde contrahend. emptio. I. non licet. ut pate in eo qui emit rem minoris, quae servando servari potes sine decreto judic. ut ff. de eorum, per totum. C. de admin. tu I. lex quae ta. ut patet in oeconomo, vel praelato, qui vendi rem eccles. non servato ordine, auth. C. de sacrosanct. eccle nathent. hoc jus porrectum. sed fit fraus legi, quando servati verbis circunvenitur mens, ut f. deleg. contra leg. & hae fraus fieri habet 4. modis. Primo, de contractu ad contr¬ ctum alterum, ut cum conjunx qui donare non potest, u infra de donat. inter virum & uxorem cap. ult. vendit pretiun non exacturus, ideoque non valet contractus: ut ff dedo¬ inter virum & uxorem, si sponsus. §, circa. Vel quando accedi ad usurarium, & volens mutuum recipere, ipse non con sentit: quia timet de usu sed dicit quod emet, si voluero, si hoc dicunt testes qui fuerunt mecum, quod taliaverba ha buimus, & venditio sit longe citra justum pretium, ve propejustam: sed constat, quod emptor usurarius est, e ego si aliud facere possem nullatenus eram venditurum: nion valet contractus. ut infra eod. ad nostram. Item si fiat pa ctum, quod fructus in sortem computentur, & quod de tur aliquid ultra sortem. ut infra det ign. illo. Consuetud etiam usurarii, et terrae, in hoc maxime attendenda est, sci quando multi usurarii sunt in terra, & sic omnes contra here consueverunt, sicut & in multis locis, & ad hoc acce dunt quae no. supra de consue §. & de virtute. veri specialis & vers. specialissimi. & hoc exemplo opus est. ut ff. de prni. aui facta §. penult & ult C ad I Juliam. repe. l.. & supra de vi & hor cher. ut clericorum & de cohabi cler. & muli. clericos. Secundo de persona ad personam: ut si conjunx interponat alian personam, cui donet, ut conjugi suo detur. f. de donat. int. vir. & uxor. 13§. non tantum. Item si do potestatem amit tuo, ut possit conferre tibi ecclesiam, vel praebendam pri rmo vacantem, vel cui voluerit: & ego bene scio quod tibi Mabit, ut supra de conces. praeb. constitutus, & cult. Haec auten Potestas bene potest dari in genere, hoc est universaliter, t a cite vel expressim. ut supra de Instit. ex frequentib. Item no. quando persona per se prohibita contrahere per aliun c ontrahit, ut patet in judice qui contrahit per alium cum Tubditis, cum per se non possit: at Equod metus causa iper C. de contractibus jud. I.i.ff. de contrahend. empt. non licet. Item est e xemplum in oeconomo eccles. qui emit rem ecclesiae pe in nterpositam personam, cum per se non possit, quia non Talet. C. de sacrosanct eccles auihent. quibuscunque modis. Iten e xemplum. C. de proxi. sac. scri l. ultinn. C. de prob agen.l.i. Tei 11d, de re ad rem, ut cum filiosam. cui non potest tradi pe¬ e unia mutua sine metu Macedoniani, patre inscio & ra¬ rum non habente, ut C. ad Maced. l.1. & ult. traditur specie certo pretio, ut ipsum vendat, & pretium recipiat, ut f.a Maced. Item si filius. §. mutui. Item cum non debeat dar praesidi ultra esculentum & poculentum, ut ff. de offic. praesid. I. plebiscito. datur ei in tantum, quod pervenit ac munerum qualitatem in enxeniis, ut f. de offic. proconsl.so let. §. non autem. Sic praelatus est, qui non potest obligar¬ ecclesiam suam. consueverat tradere sigillum. infra de so lu in quorundam. Haec fraus hodie per usurarios est nimi um usurpata: non enim mutuant, sed tradunt specien certo precio aestimatam, & aliquando cum denarii miscent, assumendo omnia simul, quas baratas vocant. dicas verum est animarum suarum quas barant, sive ac baratrum ducunt, nisi satisfaciant ante mortem, nam in aestimatione cariore facta, quam vendi posset, bene con tinetur usura: ergo seipsos baratant tales baratatores nec vident etiam quod agunt, ut arg. expressa. C. manda a Anastasio. ff. de act. empt. & vend. Jul. §. idem Pap. C. de iusur. cun allegas. & I. constitutionilus. sed est arg. pro ipsis. ff de act. eip & vendit. Lucius Titius. Quarto de contractu ad eunden contractum. Sed altero modo, ut cum trado tibi mutu um, vis dare mulierem pro fidejussore ego sciens ipsam tu¬ tam velle, volo quod ipsa constituat se principalem, & fi dejubeas tu pro ipsa, ut ff. ad Vellejan. quamvis. sicum ssem & hoc non est omittendum; quod mulier consentiendi alienationi rei donatae sibi propter nupt. sibi praejudicat ut infra eod. pervenit. quod intellige, quando bonis consen sit, secundum authen. C. ad Vellejan. auth. sire a me. vel quan do debeat reverti ad haeredes mariti, quia non erat facti pactum de lucrando. infra de donat. inter vir. & uxor. cap. ult in sin. vel quia juravit. supra de jurejur. cum contirgat. ve quando expediebat mulieri. in quo casu etiam dos vend posset. ff. sol. mat. quamvis. & dejur. do. Iult. in auih. uenull jnd. §. illud col. 8. Acquiritur autem deminium /pertradi tionem, ut no. sup. eod S & ad quid venditor in tantum, quoc si res vendita duobus sit, potior est secundus, si sibi prin¬ res tradatur. idem est in donatione, ut C. derei rend. quoti nisi primus emptor emisset nomine ecclesiae: hîc enim es speciale quod dominium acquiratur sine traditione arg supra de consuet. ex literis & expressim. C de sacrosanct rccles.u inter divinum. & no. supra de poenis. sub §. & ut nihil. vers.res. 8 etiam secundus nomine eccles. emerit, praefertur primo quia utilis aliquando praefertur directe f deproc. in causae Sed venditor tenetur crimine stellio. arg. ff. decrim. stel. I3 imo. I Corn ne falsis, ut per ea. l. & ff. ad I Corn. de fals. qui duobus Quamvis autem res pecunia mea empta fuerit, non pro pter hoc mea efficitur nisi nomine meo ematur. C. om. u triusque judicii. si pauruus. & derei vend. si ex ea. & de probaa probationem dominii. Fallit in re empta de pecunia eccles u arg. mfrade cler. c. 2. & pe 12. 9. 3. c. 1. Item in re empta de pe cunia militis, vel populi, vel data conjugi. C derei rend.ut proponis. & arb. tu. I 3. ff. de don. inter vir. & uxor. marito. Item in jure empto de pecunia usuraria. infra de usu, cum tut. §. iudi secundum quosdam. quod dic, ut not infra de usu. §. sin. ver nedum autem. & in re empta de pecunia data liberto poste ingrato facto, ut C de revoc. do.I.1. Item clericus fructus pra bendae suae n vendere potest usque ad certum tempus vel n perceptio decimarum, ut infra tit i. vestra. & ne praelati vici su querelam. licet ipsum jus vendi non possit. infra dererun pernut c. ult. sicut nec jurisdi. in auth. ut ju. sine quoquo suffi¬ S haec omnia apud nos col. 2. sic & usufructuarius perceptio nem fructuum vendit, sed non ipsum ius ff.de usufr arborn bus §. usufructuarius. & de pericu. & com. rei vend. necessario. § penult. & de jure doti. si usufr. quod dic, ut not. infra ne praelat vi su. vers. item praelatus. & se¬