Titulus 17

De Raptoribus, & incendiariis, & violatoribus ecclesiarum. XVII. Rubrica

Quoniam crimen adulteri, de quo supplene tractavimus saepe committitur mulieribus raptis: subjici i hic rubricam de raptoribus, addens de incen diariis et violatoribus ecclesiarum. Et ideo primitus vi deamus de raptoribus rerum. Secundo, de poena rapto¬ rum corporum. Tertio de incendiariis. Quarto de viola toribus ecclesiarum

De Raptoribus rerum. Rubr.

SUMMARIA. I Raptor quis dicatur. Et qua actione teneatur. 3 2 Praedo quis dicatur 4 Actio vi bonorum raptorum quando locum habeat. Et cui de tur. 5. Et contra quem. 6. Et intra quod tempus. 7. E qualis sit. S 5 Rapior criminaliter accusatus qua poena teneatur

DIcamus, quis sit raptor. Quis praedo Qua actione teneatur ra ptor, Quando locum habet, Cui datur, E contra quem, Intra quod tempus, & in quan tum. Qualis sit, Qua poena teneatur raptor criminalite accusatur

Quis sit raptor Et quidem qui res aliena mobiles, vel se moventes dol malo alicui aufert, vel etiam mulieres, ut patet ex sequad hoc de reb. privatorum, non ecclesiarum. nam in illis dic¬ retur committi sacrilegium. 12. qu. 2. nulli liceat. &c. praedi¬ sup de fo. comp. conquestus dicitur tamen proprie committir. pina in rebus raptis, in mulieribus, ut nf. eo.c..& 36915.

Quis, praedo. Is qui alios praedatur, ut quitiner. riis, sive itinerantibus auferunt bo na sua. Secundo, dicitur praedo miles, qui ultra stipendi sibi taxatum quaerit. Idcirco enim sunt militibus stiper dia constituta, ne dum sumptus quaeritur, praedo grassi tur. 23. q4 i militare. Tertio, dicitur praedo praelatus, qui u¬ tra, quam legatio sentiat, extorquet a subditis quaeren potius praedam, quam subsidium in subjectis. supra de cor sib. plerique. Quarto, judex pecuniis seu patrimoniis inhian qui alienum jurgium repetat praedam suam. C. ad I. Iul. pe. omnes

Qua actione teneatur raptor vibo. rapt haec nim pro rapina seu depraedation competit, & pro damno dato scilicet ubi quis collectis ho minibus damnum dederit. & tenetur collector, seu coll¬ tores ex primo edicto praetoris intra annum in quadri plum, postea in simplum: sed nec credit Azo. collatore excusari, quo minus teneantur de jure communi, si dan num dederint. Ex secundo autem edicto agitur contra eum qui quamvis homines non collegerit, tamen collectis h¬ minibus a quocunque, vel quacunque occasione turb collecta dedit alicui damnum in ea, & agit contra eun qui dedit damnum intra annum in duplum: post annun vero in simplum. turba autem proprie dicitur decem au quindecim hominum, non pauciorum. Item & hoc secui do edicto tenetur ille, cujus dolo malo in turba damnun datum est. ut ff. eo .l. 2. respo. 1. l. praetor ait. cujus dolo malo. 8 quod dixi secundum Azo. quod teneatur homo collectu sive coactus, nedum qui coegit. probatur. & ff. eo. I2. si ver homines.

Quando, locum habeat haec actio. Patet supra in descriptione, quod speciali ter locum habet in rebus mobilibus, vel se moventibus: 8 probatur in Inst. eo. § quae non solum. non ergo habet locum si res immobilis per vim occupata sit, nisi in casu scilice quando expellor de fundo, in quo sunt mobilia: nam gra tia mobilium hac actione agi potest, & nihilominus inter dicto, unde vi, gratia rei immobilis. & ff. de vi & vi arma. I. §. si fundus. dicuntur autem immobilia proprie invadi, mo bilia vero occupari vel rapi, ut Instit. eod. §. quae non solun sed improprie domus dicitur etiam occupari: ut C. der ven domum. Vis etiam intervenire debet ablativa non com pulsiva. nam si aliquo modo etiam tacite deprehendatu patientis voluntas, cessat haec actio: & plures sunt specie violentiarum, ut not. sup. de his qui vi, metusve causa fiunt.( quid vis & §. seq. Item oportet, quod dolo violentia infer¬ tur: nam si quis rem propriam violenter rapuerit, creden sibi licere: cessat haec actio, licet mulctetur per constitu. quis in tantam Instit. eo § sed nedum talia, & praeceden. & jung quod not. infra de fur. §. quid sit furtum. vers. fraudulosa. vis nim sine dolo non committitur, sed dolus bene committ tur sine vi: ut ff. eo. l. 2. § doli. & §. hac actione. Et habet locun nedum pro pluribus rebus sed etiam pro una modica; u ff. eo. l. 29. quod ait praetor. Si etiam publicanus pecus meun abduxerit, dum putat me adversus l vectigalem aliqui¬ commisisse, & sic moriatur, non tenetur, quamvis errave rit. Secus, si ideo inclusit, ne pascatur, & ut fame perirent quia tunc tenetur. ff. eo. l. 2.5 si publicanus

Et cui datur. Et certe ei, ex cujus bonis res ri pta est, licet non esset in bonis, suf ficit enim, quod intersit non fuisse raptam: puta quia era ei condemnata, vel locata, vel pignorata: vel deposita, ve usufructus constitutus in ea, maxime si intersit sua, ean non fuisse raptam, non ut accipiat dominii aestimationem Sed hoc solum, quod ex ejus bonis, id est, ex ejus substan tia, res dicitur ablata cum poena, scilicet triplici: & gene rale est, quod cui datur actio furti in re subrepta clam, eid detur in re ablata. at pro re deposita datur actio furti, de polutatio. si in re deposita culpam admisit, vel pro custodi, pecuniam recepit, vel se deposito obtulit, utilius tame dicitur, quod quamvis cesset furti actio, hic tamen con petat, cum non minima sit differentis inter furem, qu quantum potest crimen suum celat, & raptorem, qui suur delictum publicat, ut freo l. 2§. in hac actione

Et, contra quem est Contra raptore, & eun qui ei praebuit opemve consilium. ut notat. infra de fur. §. contra quem: versicu. dati etiam. & infra eod. rub. de poena rapt. cor. versic. is autem raptor. sequent. non tamen videtur teneri furti, qui praestitit o pem rapinae, ut f. defur cum vendidero. §. cum raptor. In ha redes vero non datur etiam in eo; quod ad eos pervenit quia sufficit, quod teneatur condictione furtiva, vel prae tor non est hanc actionem pollicitus in haeredes, compe tit tamen secundum naturam aliarum actionum, quae in surgunt ex maleficio haeredibus autem rapinam passis, ejus successoribus datur haec actio, ut eo. l. 2. §. ult. Sed se cundum canones, haeredes tenentur; juxta facultates de functi, ut infra eo. in literis. quod dic ut nota infra de sepul quibus interdicatur. Nec est praetermittendum, quod rapto nedum hac actione, sed rei vendicatione condictione fui tiva, & actione furti conveniri potest: furti dico non ma nifesti, nisi in casu, scilic. quando quis ex domo, in qua ne mo erat, rapuit. tunc enim tenetur ista actione de bonis ra ptis in quadruplum & furti, nec manifesti actio tollitur, u f. defur. si quis ex domo. secundum P. Sed secundum Azo forte tollitur actio furti in facta excommunicatione: pe hanc actionem non dico quod impediatur nativitas uniu per alteram, unde si primo agit actione furti, hoc non die negatur in eo, quod plus est in ea, ut fl. eo. l.i. Potest & illu dici, raptorem non teneri furti non manifesti, si deprehi datur in rapina: licet P. dixerit contra, sicut innuit lex pr dicta si quis ex domo, unde sic potest intelligi quod dicit le¬ cum raptor omni modo furtum faciat, manifestus fur ae stimandus est sua publicatione, & ex domini deprehen sione: & ideo tenetur utraque actione. Sed illum, cujus de lo raptum est, non teneri furti non manifesti. quia nec es deprehensus: sed vibo. rap. tenetur: & cur non teneatu furti non manifesti, cum illud ab initio sit commissum non video. licet lex videatur dicere contrarium. ff. de furn cum vendidero. §. cum raptor

Intra quod tempus & inquantum. Et qui dem intra annum tuitilen datur in quadruplum, in quo quadruplo inest rei pers¬ cutio, Judaei tamen experiuntur in duplum contra Chri stianos raptores, ut not. supra quod met. cau. §. qualiter retri ctetur sub §. puiuntur. resp. I. & sub S. habet autem. & ver. sequ post annum autem in simplum datur, ut C. eo.tit. l.1. & 2 ult. Utilem annum accipiens 365. dierum, in quibus habe potestatem experiundi, contra raptorem vel dominun raptoris: & si cum domino actum sit intra annum, & al eo exactum, deinde agatur cum manumisso ob excep. rei jud ut f. eod l.

Qualis sit Personalis est ex maleficio, & continet rei persecutionem & poenae. sed acti¬ furti continet poenam tantum ut Instit. eod. S quadruplum Item actio furti semper est perpetua, ut Inst. de perpe. & temp act. in princ. Item furti actio quandoque datur etiam furti, ut infra defur. §. cui detur. ver. ex honesta causa sed de hac nor repetitur, quod raptori detur. Item de furto alii facto quam doque reperitur, quod alius agit, non ita in rapina. Itemi lio rapto licet rapina committatur. ut infr. eod. in archiep¬ scopata, non tamen aget pater vi bo. rapt. quia filius no est in bonis, nec exbonis, sed furti experietur, ut Instit. a oblig quae ex delicti nascuntur. §. interdum potest & illud dici ut per rapinam etiam modicam creditor cadat a jure cr diti, non ita forte cadet etiam per furtum magnum; secum dum Azonem

Qua poena teneatur raptor riminalite accusatus. Et certe aut quaeris de raptore, sivepraedone rerum, aut cor porum, nam & corpora quandoque rapiuntur, ut pate supra in §. quid sit raptor. Generaliter igitur videamus d poenis inferentis violentiam, subsequenter specialiter d poena raptorum virginum, sive corporum. Est ergo scien dum, quod si quis cum armis committat violentiam: se cundum l. potest I. Ial. de vi pu. accusari, quae locum habe etiamsi quid fiat quod pro violentia reputetur: puta, qui¬ arma in domo habuerit causa seditionis, secus, si causa ve nationis, vel itineris, vel navigationis, vel causa mercimo nii: vel quia ex haereditate obvenit, habuerit: ut ff. de¬ pub. I.12. & 3. respon primo. & § primo. Sed quandoque no punitur violentia: puta, si fiat ad sui defensionem; ut not¬ supra de restitut spol § quis spoliatus sub §. intelligendum est ai tem. & versicul. sequent. Alias ille qui est expulsus, cum ali quid fecerit ad vindictam, vel cum ex intervallo possessio nem suam recuperaverit, praedonem de ea expellenda civiliter & criminaliter punitur: ut C. de vi pub. si quis e Institui. de pub jud §. item lex Iul. de vi. Sed si aliquis inconti nenti legitime restiterit, culpas omnium delictorum ti pore violentiae commissorum, sive ex parte aggredientis sive aggressi aliquis occidatur, in aggredientem consta redundare debere. ut C. eodem. quoniam multa facinora f si qua pau. se. dica. l.I. §. cum arietes. Hac autem l. tenetu pubes cum telo publico ambulans. Et qui pessimo exem plo convocata seditione villas expugnaverit. Et qui cun telis & armis bona rapuerit, etiam ex incendio praete materiam. Et qui puerum vel foeminam, vel quamcui que pervim stupraverit. Et qui incendio, telo, vel armi rapiendi causa interfuerit. Vel dominum volentem ri suas servare prohibuerit. Vel quamvis possessorem de de¬ mo agrove, suo, aut navi dejecerit, concusserit, expugni verit. Vel ad hoc faciendum homines commodaveri Vel hominem dolo malo incluserit, obsederit. Vel hom nem sepeliri prohibuerit. Vel aliquem sibi per violent am obligaverit, quamvis obligatio lege rescindatur, ut s rodem. I z. §. eadem lege, & l. sequen respon. primo. Eadem le ge tenetur, qui cum imperium potestatemve haberet, ci vem Romanum adversus provocationem necaverit, & verberavit, vel hoc fieri jussit. Vel ut extorqueatur, al quid in collum injecerit. Vel legatos oratores comitesv pulsaverit, vel injuriam irrogaverit. Vel reum vinctum Vel alio modo impedierit, quo minus Romae intra ce tum tempus adsit. Et qui executionem judicii vel pro nunciationem impedierit. Vel aliter quam major jusse rit, decreverit, impetrari fecerit. Et qui nova vectigali exercuerit, ut ff. eodem. I. lege lul. & l. sequent. qui dolo & ultima. appellatione autem teli omne id cum quo nocei potest, accipitur. sed licet telum habere causa salutis sua tuendae ff. eodem armatot & I.hi qui aedes poena autem huju legis haec est, liberi deportantur, servivero occiduntur, inscio domino vim commiserint. nam si eo jubente, in metallum damnantur, ut C. eod servos. Sed ubi homo pul satus est, verberatus, non tamen occisus, aquae & igni in terdicitur, ut ff. eodem. qui dolo §. ultim. Si autem violenti: sine armis commissa sit, tenetur violentus l. Iul. de vi. pri & ideo privata dicitur quasi simplex, non quod crime¬ hujus legis sit privatum, imo publicum est, ut ff. depub ju dic. l. 1. Poena vero hujus legis est tertiae partis bonorun ademptio, ut C. eodem. tutoris. & amissio dignitatis, & po na infamiae. Sed ex constitutionibus principum, qui i naufragio aliquid diripuerit, extraordinarie punitur, u f. eodem. l. 1. Sed potest dici ex hac l. poenam relegationi imponi in aliis casibus. argument. f. de termi. amo. l. 2. & C eodem. quoniam. nisi homicidium occasione violentiae per petretur, ubi capitalis poena infligitur, ut d. I. quontam Sed & is qui in itinere rapit cum armis, capite punitur. S sine armis deportatur, vel in exilium mittitur, ut ff. de pa nis capitalium S grassatores Sed si in loco privato sine armis tertia parte bonorum mulctatur, ut dixi, si cum armis, de portatur, ut Iustitut. de pub. judic. §. uem I. Iul de vi secun dum dist. quam posui supra ver poena autem tenetur hac l.i qui teneturI superiori, dummodo sine armis fuerit, ut pa tet. ff. eod. l. 1. 2. &3. & per totum. & hi qui improbe in ali¬ nam litem coeunt ut quicquid ex condemnatione in ren ipsius redactum fuerit, communicetur, ut f eod senatuscon Sed & is qui res debitoris sui, scilicet non obligatas sibi si ne authoritate Judicis occupaverit, tertia parte bono rum mulctatur, & infamis fit, ut f eod. Iult. Si vero obligi tae erant, jus crediti amittit, ut ff.cod. Ipen. quod metus caus extat edictum

De Poenis Raptorum corporum Rubrica

SUMMARIA i Raptor corporum proprie quis dicatur Coertio rapinae ad quempertinei 3 Sepultura quare denegetur raptoribus

EX quo vidimus de poens raptoris re rum, bene est ut videamus di poenis raptorum corporum, unde scien dum est, quod si quis mulierem rapuerit poenam pati debet, ita demum si mulier ho nesta erat. Secus, si inhonesta, puta meretrix, qui tu non tenetur, ut C. de rapi. virg. Iunica. in princ. & ff. de sur. ve rum est. Illud autem secundum legem non distinguitur: at mulier volens fuerit, an invita, sponsa propria, an aliena conjugata, vel non; sed acerbius punitur hoc crimen adul teri adjectione, ut C. de rap. vir.I.unica § quae multo magis e §. caeteros. Sed & crimen raptus excedit I. Iulia. de adul pote statem, ut ff de ri pub. qui coetu. in si. quid dicatur raptus, vid supra de aduli. §. quid sit stuprum. Committitur autem ra ptus a nedum in virgine, sed & in vidua & sanctimonia¬ li. 36 quaest. 2. raptoret. & ca si quis non dicam. Isidorus vero ge neralius accepit raptum scilicet pro quolibet illicito coi tu 279. 2c raptus est. sed sicut praemisi, proprie dicitur ra ptus. Illud est notandum, quod aliud est fornicatio, aliuc stuprum, aliud adulterium, aliud incestus, aliud raptus, u patet in his quae no sup de adult, in suis, sed horum omnium pessimum est. quod contra naturam committitur, quo¬ execrabiliter fit in meretrice, sed execrabilius in uxore 33 7 adulterii. Sed excedit haec omnia, cum vir nubit in se minam. C. de adult cum vir. Dicitur ergo raptor praeprie: tum puella de domo patris abducitur violenter, ut corru pta in uxorem habeatur: sive puellae tantae: sive parenti bus, sive utrisque vis inferatur. 369. 1. 5. cam ergo, is auten raptor capite punitur, nec patitur bonorum diminutio nem, si rapta ancilla erat, vel libertina. Si vero ingenua, ci pitali poena raptori imposita ejus bona raptae applicantur quae tamen hodie amittit, si raptoris consortium eligat, u mauth. de mulieribus quae propriis rapto nubunt. §. sancimus col. 9. Haec eadem poena imponitur omnibus qui rapte rem sunt comitati, Sed qui alias opem praestiterunt, poe nam subeunt tantummodo capitalem: servi autem & ar cillae hujus facti culpabiles, comburuntur, & denegatu condemnato appellandi facultas, ut C. de rap. virg. lI.unica.( sin autem post commissum, & S & si quidem &S sin autem & poenas, & §. uli & quorum app. non reci. observare. & in auth. a rapt. mulic. quae raptorib. nubunt. col. 9. Hoc autem delictun vindicare possunt parentes raptae, conlanguinei, tutore curatores, forte & comites eorundem. Idem forte est: foemina rapuerit virum, quamvis hoc perraro continga nec potest pater injuriam istam remittere, ut C. eod. Luni ca. § parentibus quod verum est pretio, sed precibus remi ti potest ut ff. devi. pub qui coetu. §. qui vacantem. Sed & i qui puerum ingenuum rapuerit, & inclusum fame, ver beribusve affecerit, est severissime per Judicem punier dus, ut ff.devi. pub. I & eum. raptores vero puerorum abu sionis causa exquisitis poenis capitalibus puniuntur. C. a adult, cum vir ff de sica. l 3. §. qui libidinis. Canones autem su pradictam poenam temperant: nam raptor efficitur sel vus raptae: nisi se velit redimere. 369.i. de rapto. Item debe cum suis fautoribus excommunicari. 36 q. 2.c. 1. & 4. Sed 8 inter tales, scilicet raptum & raptam, matrimonium ac mittunt: quamvis parentes contradicant, unde crimen ri ptus non committitur matrimonio praecedente, & propri uxor de monasterio rapi potest, & extrahi, ut infra coden causam quae & cap. ult. quod dic ut notat. supra de masor. & qualiter impediatur. versicul. raptus, & supra de eo qui c consangu. uxor. suae §. & quid ruris. versicul. illud nocandum. seq & supra tit. 1. §. & qualiter puniatur. & quidem secun dum l. ver. sed secundum can. Sed nunquid si puella cor trahat matrimonium cum raptore perdet substantiam ri ptoris sibi datam a lege, sicut expressim legitur auth. de ra mu, colo. dicas quod non, & asseras, quod lex illa abrogat. est hodie per canones, & quo ad interdictionem matr¬ monii, & quo ad poenam contracti. secundum Goff. sicu not. supra, de simili materia sup. de sec. nupt. §. N summa not.? quod coertio rapinae pertinet ad jud cem, intra cujus dioecesim commissa est: quamvis alium de venerit, & ibidem remittendus est, si recedat, nec pri prius episcopus debet eum recipere ad divina, ex quo ad monitus est per eum intra cujus dioecesin deliquit, que usque ibidem redierit. & plene cuncta emendaverit, u inf. eod c. i. & infra de verb. sign. ex parte. & sic ratione delict sortitur quis forum infra de sent. excom. a nobis. 6qui 3. placui quod dicut not. supra de fo comp. §. quibus ex causis versic. ater ratione delicti. Potest etiam cohabitatio rapinae corpo rum Episcopis delegari a principibus, qui episcopi, cun non possint infligere poenam sanguinis. 23. q. 8. his a quibu supra ne cle. vel mo. sententiam. poterunt poenam legalem in pecuniariam commutare, vel citra effusionem sanguini fustigare, scilicet si non accusantur. Sed si accusarentur tunc non possunt poenam diminuere. & ideo debent Te servare vindictam regiae potestati, sic intellige infr. eod ar ehiepiscopatu sic i4 qu. 6 c. 2.12.qu. 2 fratemitas supra de Iudae. p. stulasti. quando igitur quis accusatur, poena ordinaria in ponitur, non mollior, nec durior, C. ne san. ba rei I3. & sic ir telligas supra de jud. at si clerici §. 1. si certa inveniatur, vel ai bitraria aequitate pensata imponitur. ut sup. de offic. delea. a causis: sed si ex officio proceditur, potest imponi mollio vel durior, prout judici videbitur: secundum hoc intell ge. episcopum dispensare posse, ut not. supra de jud atsi cl rici §. ult & secundum hoc intellige ffidehis, qui no infa qui ἔτgo § poena gravior. & C. ex quibus cau. infa. irro. & si severio Sed crimine crescente, debet majorem imponere ad te rorem, & propter scandalum imponere minorem, & sev¬ ritati detrahere, ut supra de transact c fi. & de coha. cle & mul clericos. & f de poen. auifacta. & C. ad legem Iuli. repetun. l.i.d hactamen materia dic ut plene supra de accu. §. quis sit eff¬ tau riiponI & per sequeni: Item secundum canones. poen raptoris est, ut excommunicetur ab illo episcopo, in cu ju dae eli deliquit. ut no sup eo §. respon. l. & habes, infi co¬ 2i aeTaomo nitus in vita velin morte emendare noluerit. vel emendandi firmam & plenam securitatem praebere cum hoc facere possit ei poenitentia denegatur, dum viv in hoc peccato, ut infra eo. super eo. respon. 1. Denegatur au tem poenitentia secundum quosdam generaliter tamd isto peccato, quam de aliis, quia & si de aliis daretur, no¬ esset fructuosa, quod dicas verum esse, quo ad poenama ternam vitandam: valet tamen quo ad minus suppliciur tolerandum, ut de pan distin g. §. ultim. & cap. ult & ideo di poenitentiam dandam de aliis, sive consilium. Sed de ist denegatur, ex quo non vult satisfacere cum posset. sic a quaestio 6, cognovimus, & de poen. distin. 3. sunt quidam. & infr de pen quod quidam. Sed si non posset satisfacere: non de negatur, dummodo promitteret se emendare, si perven ret ad pinguiorem fortunam, cum actio inanis esset, ut no supra de solu. §. quis sit ejus effectus & infra de poeni §. quibus e qualiter. sub 9 quid de rapina. & sub §. de praedam ementibus, e sub §. quae sit forma. Licet autem in vita sua renuerit sati¬ facere, & semper contumax apparuerit, in morte tame non negatur ecclesiastica sepultura, nec poenitentia, dum modo juxta formam ecclesiae fuerit absolutus, & satisfe cerit, vel idoneam securitatem praebuerit, ut infra eo. supe eo. §. 1. Quod si in morte contritus fuerit: sed emendare ne quiverit, cum in vita potuisset, quamvis eidem poeniten tia parum prosit, scilicet quo ad poenam temporalem qua non remittitur, nisi per satisfactionem, infernalis enim si ve aeterna, sola contritione aboletur, & pro qualibet pec cato haec duplex poena debetur, de poenit. dist.in prm. 269.. cognovimus. 23. qu s. quid ergo & ideo quia contritus est, viati cum non negatur, per consequens nec poenitentia. 26. 94 si quis de quocunque 5o. dist poenitentes. inf. de poenit. quod intere Si quaeras quare denegatur sepultura: cum viaticum, quod est majus omnibus sacramentis, concedatur. de cor se. dist. 2. nihil respon.i. Hoc ad terrorem & propter inobedi entiam, & contumaciam suam, in qua longo tempore fuit quia hoc considerandum puto secundum ea, quae not suj de haer. §. qualiter deprehendatur. versi sin autem sola, & ver erz solae prae sumptiones. & argum supra de homi. sicut dignum! penult. ideo non debent clerici sepulturae talis interesse nec eleemosynas ejus sive oblationes accipere, ut nifra e super eodem § quod autem sic supra de tornea caa infra de usi quia omnib. 22. quae. 4. minor 33. qu. 2 latorem. Sivero super ho¬ nunquam fuerit admonitus, vel fuerit, sed modico tem pore contumax stetit absolutus, per proprium sacerdot erit sepeliendus, & haeredes cogendi per censuram eccle siasticam, vel juxta facultates defuncti satisfacere his, qui bus defunctus damnum dederat, vel injuriam irrogave rat, ut infra eod ex literis. & not. supra de sepul. §. quibus inter dicatur. versi item haec locum habent. Clerici autem, qui con tumacibus in vita poenitentiam dederint, vel poenitente in morte, qui diu steterant contumaces, & nunc erant in opes: saepelierint, vel eleemosynas receperint, vel rapinam ejus participaverint, beneficio ecclesiastico careant. & or dinis sui damnum irrecuperabiliter patiantur. ut inf. e. supe eo. §. ul. Gof. vero sic diversificat haec jura. dixit enim, quod si raptor satisfacere nolit, cum possit, vel emendandi ple nam securitatem praestare, denegatur ei beneficium poe nitentiae Si vero usque ad obitum in obstinatione perdu¬ raverit, & tunc emendationem vel emendandi securita tem praebuerit, poenitentia & sepultura ecclesiastica con ceduntur. Sed si in morte satisfacere non possit: contrite viaticum conceditur, sed sepultura denegatur. infra eod super eo. Si vero in morte constitutus satisfacere promittit si convalescat, & ante satisfactionem decesserit, non nega bitur sepultura: sed ad satisfactionem haeredes compel lentur, nf. eo. ex literis. secundum Goff. tu dic ut no. supra Sed & si quis Romanos & alios Christianos, pro negocia tione, vel aliis honestis causis navigio vectos, aut corpore aut rebus suis spoliare praesumpserit, excominunication subdatur, id est, subditus sit ipso jure, si monitus non satis fecerit, ut infra eo. excominunicationi respon.i. quem subau dio per §. seq. & vide circa hoc quod no. supra de treug & pe¬ §. quod sint species. versi. item canonica & de peregrinantibus. §. a quo privilegi

De Incendiariis. Rubrica.

SUMMARIA Incendium quid su 2 Ruina quid fa Naufragium quid si 4 Diripiens aliquid ex incendio, ruina, pel naufragio, qua actio ne teneatur. Et qua poena.? 5 Actio in factum de incendio, ruina, & naufragio, cui detur. E contra quem. 6. Et inquantum. 7 9 Incendiarius qua paena teneatur

IN hac secunda parte tituli jungendum est de ruina, & naufragio, hic vi dendum est, Quid sit incendium, Quid ruina Quid naufragium, Qua actione teneatur is qui ex his aliquid diripuerit, Cui detur, Contra quem, E inquantum, Qua poena tales afficiantur. Et qua poena in cendiarius teneatur

Quid sit incendium Et quidem propri incensus, sive accensu aedium. unde incendiarius est, qui domum, vel horreun alicujus incendit, absque jussu ejus qui habet potestaten indicendi bellum. super quo vide quod notat. sup. de treus & pac. §. quid sit justum bellum. Incendium igitur propri committitur in domibus grangiis & si puta, omnibus praediis urbanis, & suburbanis. Sed si in rusticis ponatu ignis dicitur combustio, ut ff.eodem.l.t.attamen promiscu videtur his verbis utendum esse, ut ff eodem. qui aedes Fiun autem incendia plerunque culpa inhabitantium, b utf de offic. praefect. vigilum nam salutem respons.i.ibi, & quia ple runque, &c. aliquando autem aliud contingit, casu for tuito, ita quod nihil imputari potest, ut f eod. Ipen. aliquan do vero dolo malo data opera. Ideoque incendiarius est qui domos alienas, arbores, vel segetes incendit, igne ap posito, ex odio vel vindicta, 129. 2. cum devotissimam. 23. q. 8 Phonan

Quid ruina. Et quidam casus domorum siv parietum, quae vi, & plerunque ca su contingit propter materiae vitium, plerunque fit seri¬ bona fide: causa reaedificationis, plerunque dolo mal¬ causa destructionis: & plerunque bona fide causa vindi ctae puta si aedes alicujus delinquentis ad praeceptum ju dicis diruantur

Quid naufragium Et quidem nare fract. submersio rerum, & co¬ porum, quod plerunque contingit casu fortuito, put propter vim tempestatis, vel fulminis, ut ff. ad legem Rho diam, de jactu. de precario. alias dominus Imperator. lex es Graeca & per totum: aliquando dolo malo a piratis, & si de quibus legitur supra de Iudae ita quorundam. & infra d poen quod in dubiis aliquando a piscatoribus lumen osten dentibus, ut navigantes in periculum fallant, quasi in por tum aliquem delaturi, & sic navigantes in periculum de ducant, & sibi execrandam praedam acquirant, quod de bet religiosa constantia praesidis provinciae evitare, ut fi eo ne piscatore

Qua actione teneatur is qui exhis liqui diripuerit. Action in factum ex edicto de incendio, ruina, & naufraugio, u F. eod. l.

Cui detur Et certe damnum passo. ut f eod l. & haeredi suo, ut feodem l. 3. infi. & in cipit in aliquibus libris, Pedius, & in aliis libris, Maevius Sed & hi qui misera fortuna naufragorum aliquid rapue rint, vel lucrati fuerint dolo malo, inquantum edicto prae toris accusatio datur, intantum etiam fisco sunt astricti, u ff. eod. quo naufragium. in

Contra quem Contra illum, qui ex incendio ruina naufragio rate, navequ expugnata aliquid rapuisse: recipisse dolo malo, damni vel quid meis rebus dedisse dicetur subaudi, & conrince tur, ut ff. eod. l. in princ. sic non sufficit aliquid dicere, nis c probetur, supra de concess. praebend. cum super. & ca. ex par te. & de his quae fiunt a major. par, capit. cap. 1. ff. de procur. qui omnia. & quamvis exhis causis criminales actiones com petant, ut mfra eodem §. qua poena, tamen recte fecit pra tor, qui & forenses, id est, civiles actiones concessit, qui ex his causis publice interest, vel rapi. ut f. eod l.a. §.. Ex in cendio raptum accipere debemus, sive in loco, in quo in gendium factum est, rapiatur, sive in adjacentibus praedii syfficit enim, quod causa incendii propter tumultum, ve trepidationem raptum sit, quemadmodum solemus dice re in bello amissum, quod occasione belli amissum est, u ff. eod. l. 1.§. ex incendio. Idem in ruina, ut ead. l. §. item ruinae Sed & illud videtur ex naufragio raptum, quo ipso nau fragio durante, raptum est: nam & si post naufragium, sci licet ex magno intervallo raptum esset, non habet locum ista actio. Sed potius delinquens furti astringeretur, ve vibo. rapt. sicut & is, qui rem alio loco repositam subtra xit, vel rapuit, de nave autem vel rate expugnata, idem in terpretamur. expugnatur autem navis, cum spoliatur aut mergitur, aut dissolvitur, aut pertunditur, id est, per foratur, aut funes ejus praeciduntur, aut vela, aut anchor involvuntur, seu involvantur de mari. ut ff. eo.l. .§. ult. & 2. & 3. respon.i. &I si quis ex naufragio & l. sequent Secundum hoc intellige, quod qui accipit res ex naufragio, commit¬ tit furtum. ff de acqeui. re.do qua actio. in si & C.de fur. in eod. Ac hoc autem, ut hoc edictum locum habeat, necesse est, quoc incendium, ruina, vel naufragium, in veritate factum sit suspicio enim non prodesset, ut ff. eod l. 1.§ si suspicio. simile quot metus cau. metum. 2. respons.i. & devi & vi armata. l. 3 §. si quis autem visis: nedum autem is tenetur, qui ex na ve vel rate expugnata aliquid rapit, vel expugnat immo & is qui aliis expugnantibus rapuit, ut ff. eod. l. 3. §. deinde Cum autem is demum teneatur, qui dolo malo occupat patet quod si hoc facit ideo, ut vero domino eam reservet vel si ignarus hoc fecit, non tenetur hoc edicto, ut ffeodl 35. sed etenim additum est. sicut notat. supra de accus sub rub de inquisitio. §. & qualiter. versicul. vel jurant, quo ad inter rogata. unde & cuilibet licet ex naufragio res propria recolligere, quia dolo caret, ut ff eodem. I.ult respon i. Igno rantia autem excusat, ut dixi, nisi luxuriae, aut dolo sit proxima, ut ff. eodem. I penultim. Sed & ex hoc procedit quod si defendendi meicausa vicini aedificium, incendio orto dissipaverim, non teneor sibi. & ideo Ulpianus re probat Labeonem, qui ait in hoc casu & meo nomine, & familiae judicium dandum, ut ff. eod. l. 3. §. quod ait praetor Vel dic Labeonis sententiam veram, ubi justus non fuit metus, puta quia adhuc non pervenerat ignis usque ad do mum vicini quam destruxi: tunc enim teneor in simplun actione. Aquiliae. Sed si pervenerat vel juste dubitabam, ar perveniret, quia forte tempus ventosum erat, habet locum quod Ulpianus dixit: neque enim dare videor aeque peri turis aedibus. ut ff. quod vi aut clam. si alius §. est & alia exce ptio. Quamvis etiam non pervenerat, juste tamen puta bam ignem perventurum: adhuc cessat actio, sic intelligi tur ff ad leg. Aquiliam, si quis fumo. §. quod dicitur. Sic & par citur ei, qui gratia mercium suarum servandarum aliena projecit in mare, ut ff. de praescript. versicul. qui servandarum respons. primo. Sed nunquid a vicinitate debet emendar domus vicini? in praecedenti casu de summa aequitate consulo judici ut hoc officio suo fieri faciat, ar ff ad l. Rhod de jac l. prima. §. aequissimum. & qui po. in pigno ha interdum & I. sequent. & ff. eodem. ne quid & junge quod notatur inj eodem. versicul illud autem. & sequent. Non solum teneturi qui rapuit, sed & is qui recepit: receptores enim non mi nus puniuntur, quam aggressores, quia nec minus delin quunt: datur haec actio contra illum qui rapuit, scilicet vi & datur contra illum qui amovit scilicet sine vi, qui etian ex ejecta nave vi forte ventorum aliquid rapuerit, hoc e dicto tenetur, ut ff. eod. l. 3. § non tamen §. non solum. & §. qu ejecta. Si tamen ratis tua vi fluminis in agrum meum dela ta sit, non aliter cogor tibi dare potestatem extrahendi, ni si & de praeterito damno mihi caveas, ut ff. eodem ratis. f ad exhipend. Celsus. §. sed si ratis. & de damno infect. praetor ait. §. hoc edictum. & I. hoc amplius. §. Neratius. Illud au tem est notatu dignum, quod si non inveniatur, is, qu rapuit res ex naufragio: hi qui juxta littora maris. in quo navis infixa vel fracta fuerit intra fines agitur, cujusque praedia possident, sive moratur, ex edicto divi Adriani te nentur, & a praesidibus condemnari debent, damnum pa sis, & sic possessores territorii, quamvis etiam nihil rapu¬ rint, & in omni eo quod damnum passi sibi naufragio ac emptum probaverint, condemnentur. De his etiam quo aliquid diripuisse, probatum fuerit, & de latronibus ju dicetur, sive gravis sententia. Et ut facilius probatio hu jus admittatur, permittit damnum passis adire praefecto & coram testibus nunciare, eosque reos paetere, ut pr modo culpae sint vincti, vel sub fidejussoribus ad praes dem transmittantur. A domino quoque possessionis, in qua hoc admissum est, fidejussores exiguntur, ne judici fugiat. Nullus autem miles vel privatus, liber vel servui etiam principis debet intervenire naufragiis colligendi ut ff. eod ne quid ex naufragiis, & C. de naufrag. l.i.lib. n. & cor cor. C de fide instrum judices. & haere quoniaem multi Quare a tem possessores hiteneantur, est ratio naturalis: quia si debent custodire territoria, ne etiam ab extraneis ibi al quid diripiatur. Invigilent ergo, & ponant custodes, n detrimentum idem patiantur, secundum quod legitur de offic praefect. vigilum.l.i.2. & 3. Sic & tenetur dominus pos sessionis, in qua falsa moneta conflata est, si tempore, qu¬ cudebatur, praesens erat, non obstante quod dicat se igno rasse, ut C. de fal. ano. l. 1. §. 1. Sic & si de ruina aliquid in tua aedes ceciderit, tenebris ad exhibendum, licet non poss deas, ut f. de exhiben Celsut. § sed si ratis. in fin. Est & alia ra tio, quia non est praesumendum, quod ipsi ignoraverini vel quod extranei hoc fecerint: arg supra de praesump quae to, &c. quosdam, & depostu.ca.1. & 15. 9.1. quod dicit ffe de qua stio de minore. in fine. Et cum incertum sit, quis de vicinis, ve compatriotis hoc fecerit, quia quilibet negat se ho scelus commisisse, nec potest probari, quia nec fures ac ducunt secum testes, per quos convincantur. Sed certi indiciis convincuntur, ut ffidere milis. I non omnis. §. a barba ris: ratione incertitudinis omnes tenentur ex summa a quitate, sicut not. simile supra de homi. §. qua poena, rersic. se nunquid omnes hi & seq & supra cod, ver. sed nunquid Est & lia ratio naturalis, quia multi celarent vicinos suos: si nul lam poe iam aliam paterentur: qui si viderint, quod ipso solvere oporteat, suam conscientiam denudabunt: fit ig tur hoc, ne maleficia remaneant impunita, ut f ad l. Aqui ita pulneratus. in fine. & de fidejusso si quis a reo inf de sen excom ut fame. His juribus ponderatis & consideratis, fecimusst. tutum in castro Rodulpho. ubi multa talia fiebant, & in cendia committebantur, nec qui fecisset de facili potera reperiri, quod si de caetero tale quid acciderit, commun tas castri satisfacere tenetur, ubi malefactor reperiri no¬ posset: quae postea cessaverunt. Nec praetermittendum est, quod si quid de domo, sive de villa expugnatis rapti sit, quamvis verba edicti desint: tamen ex mente leg. Lab¬ ait: huic edicto locum fore: nec enim minus in mari quan in villa, vel econverso possumus per latrunculos infestar ut f eod I35. Labeo scripsit: sic & ex mente edicti divi Adri¬ sup prox. ver positi. dici potest, quod si quis extraneus inc vitate aliqua vel ejus territorio fuerit spoliatus, vel re suas furto amiserit communitas teneatur: haec actio 8 contra haeredes datur, ut ff. eod l4 in fin.

Et, inquantum Et certe contra illum qui da¬ mnum dedit intra annum, in quadruplum, lapso anno, in simplum, ut ff. eod I1. respon. haeredes autem tenentur, quatenus ad eos pervenit, no ultra, ut ff eod Pedius. in fine. Sed & senatus cons Claudiani temporibus factosi quis ex naufragio clavos vel unum e his, subaudi duob. clavis, duo enim clavi sunt in navi prir cipales, qui eam rectam tenent, & si quis unum ex his al stulerit, omnium rerum nomine tenentur, Item aliud si natus cons. factum est, ut hi, quorum fraude, aut consili¬ naufragi, id est, naufragium patientes suppressi per vin fuissent, ne navi sibive periclitantibus opitulentur, aff ciantur poenis. I. Corn. quae de sic. lata est, & hi qui errav rint lucrative fuerint dolo malo inquantum edicto pra toris actio datur, in tantum fisco teneantur, ut C. eo. I 3 1n & dixi supra cod S, cui detur

Qua poena tales afficiantur. Et quidem plurimum in tereit an peritura collegerint, an quae servari possint flagi nose lubripuerint: ideoque si gravior praeda vi apperit. riocotur, lleri quidem fustibus caesi sunt in trienniur relegandi: sordidiores in opus publicum ejusdem tem poris, id est quod erat eo tempore, vel id est, per trienni dandi servi flagellis caesi in metallum damnandi, hoc si mi gna pecunia fuerit. alias liberi fustibus, servi flagellis ca sunt dimittendi, si Judici videatur: omnino enim, ut in teris causis, & sic in hujus ex personarum conditione, e rerum qualitate diligenter per judicem poenae sunt aesti mandae, ne quid durius aut remissius, quam causa postu laverit, infligatur, ut f. eo l4 §. divus. Et intelligas han poenam locum habere, quando delinquentes sunt no solvendo. ut f.cod. qui aedes. & ff. de poen.l.i. & quando jude ex officio suo non procedit, nec est accusatus secundun ea, quae not. sup in prox. rub superiori sub §. in summa: nam & tales accusari possunt I. Iul devi, scilicet, qui rapuerum quicquam ex incendio, praeter materiam, ut non sup pror rub. §. qua poena. ver. hac autem. I. a judicibus extraordinari puniuntur, ut ff ad l. Iul. devi. priva. I.I. Secundum canone autem tales, nisi ablata reddiderint, subaudi competente admoniti, excommunicati remanent ipso jure, cum secu dum regulam fidei, scilicet qua praecipimur proximum diligere, sicut nos ipsos, ut in prin Decretorum, & 5o dist pon derei, & de pae dist. 2. charitas, potius debemus patientib. nau fragium auxilium praebere, quam impugnare, ut infi co¬ excommunicationi: interest enim bonis, beneficio suo pro ximum afficere, ut de commodato ca. unico. & f. de servis expo servus ea. I. ideoque ne fiscus sibi aliquid vendicat cum ca lamitate alterius, ut C. de naufragiis. l. I. lib. i & junge quo¬ no. inf. de pae S quibus & qualiter. sub S quid de naufragiis Ne possunt se excusare homines obtentu alicujus consuetu dinis, vel potius corruptelae, quia lex Rhodia judicat nar tas, sive consuetudo eorum in his, in quibus Imperatori leges non adversantur, subaudi, quo ad superiora, ui f ad Rhod. de jac l. Graeca domine Imperator. alias de precario. & ari li sen. de scholaribus, & eorum privilegiis. Lunicae & de paceti nenda, & ejus violatoribus. l. i.

Et qua poena incendiarius teneatur. Et quidem secundum legem quicunque in ci vitate data opera incendium fecerit, si in humiliore loc sit, bestiis subjicitur, si in aliquo gradu, capite punitur, au in insulam deportatur, ut ff. eod. I.ult. Qui vero alibi, puti in villis, vel in castris aedes acervumve frumenti juxta a des positum combusserit. vinctus verberatusque igni ne cari jubetur, si dolo malo hoc fecerit, subaudi, & humili sit, sin autem negligentia sua hoc contigerit; aut noxian in damnum, sarcire jubetur, aut si minus idoneus fuerit leviter castigatur, appellatione autem aedium omnis spe cies aedificii continetur, ut f eod qui aedes. Incendiarii igi tur dolosi capite puniuntur, criminaliter accusati. Sec negligentes puniuntur, ut fi depoen, capitalium. §. incendi¬ rii, fortuita tamen incendia si cum evitare non possent per negligentiam tamen eorum apud quos orta sunt, da mno vicinis fuerunt, civiliter exercentur, ut qui jacturm affectus est, damni discrete, vel modice vindicetur, ut ib & F ad l. Aquil. si servus servum§ si quis insulam, cum tribus. ibi sequ. Judex etiam aliquando negligentes castigat, ali quando severa interlocutione comminatus fostium ca stigationem remittit, debet etiam admonere subditos, ui cum armis & dolabris curam adhibeant. Sed & custodes & inquilinos admonere ne per eorum negligentiam in cendium committatur, & unusquisque in coenaculo a quam habeat ad extinguendum ignem, ut haec proban tur ff. de offic praefect vigilum l. 12 & 3. Sed secundum cano nes incendiarii praedicti excommunicantur. d nec ab¬ solvuntur, nisi damno resarcito, & juramento praestit¬ quod ignem ulterius non apponant, ut 23. q. ulti pessimam & haeredes coguntur satisfacere damnum passis; secun dum ea quae not. sup rub. prox §. in summa. ver. item seciundum canones. Sed nunquid sunt ipso jure excommunicati? It¬ videtur, ut infra eod super eo. & c. in literis. 12.q. 2. cum devotis simam. 23. q3. si quis membrorum. 1q. 3. canonica. Sed contr 23q. uit pessimam. 12q. 2 ind gne 743 quisquii. Solui. secun dum magistros incendiars ecclesiarum, scilicet qui eccle siam, vel locum religiosum, vel coemiterium, vel ea qua intra spatium privilegiatum. sicut legitur. 17. 4. 4. sicut an tiquitus incenderint, vel effregerint, sunt excommunica ti ipso jure: ita quod ex quo denunciati sunt in ecclesia ni possunt absolvi, nisi per Papam, ut infra de sent. excommur tua nos. &c. conquaesti. & sic loquuntur primae concordan tiae, excipitur mortis periculum imminens, ut inf. eo. supe ei, & c. in literis. Alii autem non sunt excommunicati; sec excommunicandi, ut dixi sup. ver. secundum canones, secun dum Ala nec ob. 17. q. 4. omnes. ibi enim Lucius excommi nicavit incendiarios sui temporis, secundum Goff. quas dicat eo. scilicet: Lucio mortuo, canon cessavit, quia ne ultra tempus suum extendebatur, ad hoc ff. depae. I. fin. Se Jpa. dixit omnes excommunicatos, ex quo sunt publicat C insuetudo autem approbata ipsos reddit excommun catos ipso jure, quamvis denunciati non sint sive in ec clesiis, sive in villis incendium commiserint dolo malo quam dicas servandam, cum optima sit legum interpre: ut no. sup. de consue. §. & devirtute. ver. 2. & quia excommu nicatio medicinalis est. 2.q. 1. multi. & quia bonarum men tium. &c. 5. dist. ad ejus vero. & arg. 4. dist. §,. leges. & u. que 3. ca.1. ( 2 supra de spon juvenis inf. de cle excomm mini. illud. §. licetau tem & sapra de hom significasti. 2. 5. quod si discerni. Sed si con suetudo non apparet, de fure stricto sentias cum Alano

De Violatoribus ecclesiarum Rubrica

SUMMARIA I Violator quis dicatur. Et qua poena sit afficiendus. 2

EX quo vidimus de duabus partibus tituli, videamus di tertia, & sic de violatoribus ecclesiarum, dicen tes, Quis dicatur violator ecclesiae, Qua poena si afficiendus

Quis, dicatur violator ecclesiae. Quicunque i psam ecclesiam frangendo ostia capiendo res suas, vel invadendo, privilegia sua non cu stodiendo, vel corrumpendo offendit, de quibus habetu 17. q. 4 per totum

Qua poena sit afficiendus Dicut ne suyp. rub. §. ult. solutio. & supra de immunitate eccles. §. in quantum, & ad quos, pe totum, & §. quae sit poena, & legitur infra eod super eo. & ca. in li teris. & 17. 4. 4 per totum