SUMMARIA 1. Testes quis debeat producere 2 Testis quis esse possit vel non 3 Parentes & liberi non admittuntur ad testimonium etiam pe lentes 4 Testium binarius numerus in testimonio requiritur 5 Testes quid jurare debean 6 Testes super quibus sunt interrogandi 7. Varietas temporis dictum testis reprobat 8 Testes quando sunt producend 9 Testes quoties sint producendi io Testimoniis quae diversitates noceant u Testes alii post publicationem produci possun

DIximus supra de probationibus in genere, nunc in specie, & sic de te stibus vel sic, Quoniam super negatis teste producendi sunt. inf.tii. i.c super eo. & supr. diximus de possessionibus quae plerunqui negantur, dicamus de testibus, Quis debet testes produ cere, Quis possit esse testis, vel non, Quotus numerus te stium requiratur, Quid debeant jurare, Super quibus in terrogandi sunt, Quando sunt producendi, Et quoties Quae diversitates nocent testimoniis, Et utrum post publicationem alii testes produci possunt

Quis debet testes producere. Is qui sibi ipsos ne cessarios putat. nam contra se non cogi tur quis testes producere, vel instrumenta ostendere, u supra vit. I.c. I. C. eod. nimis grave. C. de eden. I. L & I. qui accusar. & dixi supra tit. I. §. quis debetprobare hoc tamen fallit: nan si praeses officium suum expleverit, cogitur exhibere ju dices, vel domesticos suos quos secum habuit in officic vel ut conveniantur, vel ut etiam testimonium ferant d his, quae in officio commissa sunt, ar C. de off. assess. si post. Si vi scire, an testes cogendi sint, vel non, vide inf. ti.i.in summa Quis possit esse testis, vel non. Et quidem hoc edi ctum prohibitorium est, sicut edictum de procuratorib. ut f. de proc. mutus & de man. contra. infr.d spon, cum apud. & dic prohibitorium scilicet certarum per sonarum, & generaliter alias permissorium, licet hoc e dictum prohibitorium aliter ponatur, & aliter sumatur Inst de interdictis. §. interdictorum, f.de interdict. l. ergo qui libet in testem admittitur, nisi prohibeatur ff. eo. l. 2§. 1. Si nim constitutio semel affirmative promulgata sit, sempe videtur concessum id quod in ea continetur, nisi inveni¬ tur prohibitum exemplum 31. q.1. Deus masculum. sed si ne gative, tunc semper videtur prohibitum, nisi probetu concessum exemplum. 23. q. 5. si non licet. In testibus igitu producendis septem principaliter considerantur, quae ir his versibus continentur "Conditio, Sexus. Aetas, Discretio, Fama Et fortuna, Fides, In testibus ista requires" Bene dico, Conditio. considerandum est enim utrum liber a vel servus: quia servus a non admittitur in testimonium nam saepe servus metu dominantis supprimit veritatem ut infra de rerb. sign. forus § testes. C. eod. quoniam liberi, nisi alii probationibus deficientibus. tunc enim cum tormenti admittuntur: vel si quaeratur de facto ipsius servi, non ta men pro domino, vel contra dominum praesentem, ve praeteritum: nam & habenda est ratio praeteriti domini naec probantur. 4.q. 3§. item in crimmali. ver. item non videtur & seque & versic. Item servi responso. f eod. servi. C. de divor & rep.I. con sensu § super plagis. C. de quaestio. servos, & in l. in terrogari. Sed refert utrum is, cui servitus objicitur, dicat se liberum a nativitate, siquidem testimonium suum ad mittitur, & tempore disputationis reservatur quaestio, ve dicat se libertinum, & tunc repellitur, nisi ostendat instru mentum: sed & si juret, quod alibi habet probationes, ad mittitur, ut C. eo auth. si vero dicatur. & no. infra eo. ver. in testil ista requires. Sexus, quia mulieres repelluntur in crimi nali. b 23. quaest. ultim cap. ultim. 15. quaest 3. de crimin. & es ratio: quia varium semper & mutabile testimonium foe mina producit. infra de ver sig. foras, §. ultun. sed secundum videtur, quod indi. admittitur in omni causa, nisi sit con demnata de adulterio. ff. eod. ex eo. 15. quaestio 3. ex eo. praete c quam in testamento, cut Instit. de testam. supra §. testis, & a sed neque. ergo in codicillis d potest esse testis. quia nor prohibetur aliqua l. sed secundum Goffred. I. illa ex eo. in telligenda est in civilibus si vero quaeritur de crimine ci viliter, vel in modum denunciationis, vel inquisitionis seu exceptionis, tunc etiam secundum can. admittitu mulier, etiam particeps criminis, & etiam contra clericos nfra eod quontam. & cap. tam literis, §..indi. secundum quos dam. alii dicunt hoc generaliter verum esse, sed quan tum ad praesumptionem tantum, non probationem. su per hoc vide, infra de simo. § qui ad accusationem. Quid de¬ e hermaphrodito ? qui habet utrunque sexum scilicet hominis & mulieris, dic servandum, quod qualitas sexus in calescentis ostendit, ut ff. eod. repetundarum. 4. quaest. 3. §. her maphroditum. judicatur enim secundum sexum, qui in e¬ praevalet, ut ff. de statu hom. quaeritur de hermaphrodito. Quic si utriusque membri officio uti potest, secundum quodd facto fuit in villa mea, scilicet Secusiae? respondeo, eliga cui se dicat, secundum quod episcopus Taurinen. dioece sanus noster de ipso fecit, & juret quod de caetero alionoi utetur, quia nec fungi debet duplici, officio, maxime tan diverso. argum 16. qua. preshyteros. ar. infra de cle conju. diven f de pac. si plures. Aetas, quia in causa civili impuberes Cre pelluntur, in criminali vero non admittitur quis mino 20. ann ff. eod inviti. & l. in testimonium, 4 quaestio. 3.testes, & Item in crimmali. vers. item in testimonium. & accedit. su pra de off. deleg, cum vigesimum. Sed nunquid pupillus factu pubes g potest testificari de his quae vidit in pupillari aeta¬ te? utique & per consequens factus liber de his quae vidi in servitute, secundum AZO. ff. de ver. sig. notionem. §. instru mentorum. ar op. inf. quima. accus. non pos.c.uli Discretio, qui¬ furiosus repellitur a testimonio, sicut & a judicando. 3. qu 7 § tria. quia non semu, ut infra de succes, ab intest, cap. ut erm. E de regular, sicut tenor. 17 quaestio 1. Gonsaldus. Fama, quia qui non est integrae famae non admittitur ad testimonium. ni si vita bona defuerit, fide carebit. inf. de vero sig forns. §. testes inf.tit. praeterea. 3. q4. 5. constitumus. Infamibus enim portae dignitatis clausae sunt, infrade exces praela. inter dilectos. msi respon. IC. de dig. neque famosi. & omnes actus legitumi interdi cti sunt: ergo & testimonium. infra cod. licet ex quadum nis respon.i. Infames autem vocant canones omnes illos quo leges seculares infames appellant. 2q 3. 5. huc colligitur ex cipe quod no. inf de secun. nup §. pen & ult. & quotmodis in famia irrogetur, dic ut 397§. porvo. & sque Infamis ergo di¬ jure i repellitur a testimonio, quamvis poenitentiam ege rit, etiam in civilibu. inf, eo testimonium resp. 1. nam per poeni tentiam peccatum remittitur, sed infamia non removetur ut dicit §. hinc colligitur, nisi forte infamis, sicut dicitur in prin. ipsius §. per Rom. Pontificem in integrum fuerit re stitutus. ut ea. q. & causa §. praevaricutor. insi. C. de sen pas. E rest. l. 1. Potest enim Papa ( famam restituere clericis. nii. de sent. & re jud cum te & de simon ex diligenti. & puto etiam quod laicis, ut appuret in his quae no. infra qui fil sint legit. qualiter. & a quo & patet in c. cum te. allegato. Item princep vel Senatus laicis, ut ff. deposth i. 2§. de qua. sed & secundun Ioan. Episcopus potest infamiam remittere in casibus il lis, in quibus potest dispensare, quia eeclesia senatui aequi paratur. 169. 1.ecclesia, & nedum facientes, sed & consentien tes criminibus infames videntur. ut 3. 4. 4. consanguineorum argumen. contra. 22. q. 5. siquis convictus. Excipitur perju rus, qui quantumcunque poenitentiam agat testificari non potest, quamvis alii poenitentes, licet fuerint criminos possunt testificari. infra eod. testimonium. § 2. ex quo enin semel probatum est ipsum perjurum, etiam in modum ex ceptionis, repellitur in alio judicio, & est speciale in per iuro, qui nimis frequentatur hoc crimen, & quia ipsun crimen testimonium tangit. infr. eod. ex parte Adae. &c. sicu nobis. 6qu.i.quicunque. 22.qu.5. parvuli. 247. non potest. infra d Praesum hiteras. & de excepc.I. sic ergo qualitercunque con stet de perjurio; infamis remanet indist secundum Car sed Legistae consueverunt dist. utrum quis juret de prae senti, vel de praeterito, & tunc si dejeraverit, non est inf¬ mis: sed tenetur crimine stellionatus: ergo potest fier exul. sed crimen illud non infamat, sicut intelligunt. ff.d crm stellion. l.ult. & l2. Ti vero jurat de futuro, & non fui appositum pactum. ut sic venit contra sacramentum tan rum, satis Deum habet ultorem. C. de reb. cred. & de juresus Ljusjurandum. sed si venit contra facramentum & pactem infamis efficitur: ut C. de transact. si quis major 25. ann. sed in hac parte canonibus puto standum. Hoc idem dicit Gosl quia sive de praeterito, sive de praesentijuret. & scienter & prudenter falsum asserat, sive juramentum sponte pre stitum de dando vel faciendo volens violet, infamis ess 6. q.1. infames. nam qui sponte perjurat, mortaliter peccat 22. 41. c. ult. ergo infamis fit infamia canonica. 6. qu.. illi qu Item perjurium crimen est. infra eod querelam supr. de tem ord.c sin. ergo est famosum. 26 dist. §. nunc autem. in vers. epi stola vero. verum frater Raym. dist. inter assertorium 8 promissorium juramentum: in assertorio dixit, quod ni incurrebatur infamia. argu. ff. de his qui not. infam. Lucius. C infr. de except. denique supra de ord cogn. cum dilectus. §. ulti. ii promissorio autem infamia incurritur, ut in juribus si perius allegatis. Sed tu dic indistinct. ut dixi cum Goffi ad l. Lucius. & ad decret. cum dilect. & denique respondea sic, quod ibi dicit testes, quorum testimonium reprobatur inter infames haberi non debent: & verum est si intell¬ gas de infamia legali, quae generaliter non ipso facto, se¬ per sententiam irrogatur: secus de canonica, ut dixi. Ve ii possibile est, quod testimonium testium reprobatur nec ex hoc solo testes de perjurio convincuntur, ut si ne gotia apta non proferant. 4. 4. 3. vers. si testes. puta nude de ponunt. 4. 4. 3. vers. item sola, vel causam testimonii suin¬ faciunt manifestam: quia per plures contrarium prob¬ tur. in auth. eod tit. §. & licet coll 7. & vide quod not. infr. de fu rejurand. §. quae poena. Quid si quis criminosus sit, & de ho¬ constet, & in crimine perseveret, repellitur a testimoni etiam civili. inf. eod testimonium. respon. I. ergo adulter dun detinetur in adulterio, testificari non potest. 33. q. 5. praeci ptum. 3. qu. 6. qui sine peccato. &c. postulatus. 1.q.1. multi. 39. porro. repelluntur ergo fures, latrones, adulteri, homici dae, simoniaci, & alias criminosi, ut in dictis c. & infr.des¬ mon per tuas. Dicunt tamen quidam, quod infames in cau sa criminali tantum prohibentur. f. eod. l. 3. §. lege Jul. ub ponitur exemplum de accusa. I. Jul. de vi. sed in pecunia ria admittuntur, ut f. eod. quaesitum. cum tormentis tamen ut in auth. eod. sancimus. sed hoc reprobatur in d. decret. te stimonium. intellige enim ut supra dixi, repellitur etian qui ob dicendum, vel non dicendum testimonium pecu niam accepisse convictus, vel condemnatus est f.eod l. 2.5 lege. 4. q35. item lege sul. de vi, cavetur, in fin. talis etiam l. Ju repe. tenetur. ff. ad leg. Jul. repe. l. eadem lege. secus videtur,s peccatum fecit, ut inpr. eod intimavit. excipe. mfrtit.I.c.uli. & accedit. insr. eod sicut nobis. supr. tit.. licet. §. iidem quoque teste in criminali autem causa, si quis producatur in testem qui in alio judicio condemnatus fuerit de aliquo crim ne, sive confessus, vel convictus, vel nunc in modum ex ceptionis inde convinci possit, vel saltem possit probari quod alias inde convictus fuerit, & saltem de facto grava tarem aneat, ejus opinio repellitur. infra eod. testimonium quantumcunque poenitentiam egerit, ut in fin. dicit. Sed in civili non repellitur, licet probetur. quod alias in modulm exceptio. repulsus fuerit, & sic de facto tantum remanea infamatus. sic §. I. dec. testimonium. loquitur de infamia fact juris. ut not. §. ult. loquitur de infamia facti. Et ex hoc ha bes, quod infamatus etiam de facto in criminali repelli tur, unde & pendente accusatione non potest quis pro duci in criminali, ut infr. eod. c. ult. sicut non potest alium accusare. 3. qu. 1.neganda ff. de publ. judic. is qui & sic debet esse testis sine aliqua infamia in criminali. 2. 4 7. testes. quia tales requiruntur ad testimonium, quales ad ordinum promo tionem, ut ibi, & infrac. ult. sic qui non potest denunciare nec testificari. infra de accus. cum oporteat. alias inter accu santem & testem dist. quia aliquis admittitur ad accusati onem, quia non admitteretur ad testimonium tut infr qu ma. accus. non poscc. ult. ibi enim admittitur accusator, cuju actor repellitur. Sed in testem non admitteretur. infr. eod licet ex quadam. resp. 1. & est ratio: quia inter accusatorem & testem dist. debet testis enim probat, non accusator. infr d fonon licet Heli. S. pen. in fin. In crimine autem laesae majesta tis omnium est conditio exaequata: quia quilibet indist admittitur. sup. de confe. c. I. ff. de quaest. de minore. respo. 1. & ac leg. Jul. maje. nullius. i5. q. 3. sane. 6. q. 1 §. verum. vers. si qui cum militibus. cum tormentis tamen admittuntur infa¬ mes fF. eod ob causam. §. sed ea sed in simo. dist. ut not. infr. de simo in summa. & dist. in e. licet §. pen. &c. seq per tuas. Ex quo aut aliquis egit poenitentiam, admittetur in civili, ut dixi, vel etiam quando de crimine civiliter agitur. infr. eod testimo nium. & est ratio: quia novus homo videtur factus. ut d poen. dist. I. agite 5o. dist ferrum. supr. de sum Trin. firmiter. §. pen & intellige, quando egit poenitentiam non fictam, sed ve ram, & quando non rediit ad vonitum, tanquam canis, u not. infra de poen. § quae poenitentia su fructuosa, quae non. Sec quomodo sciam an sit emendatus de crimine, vel etiam confessus, si publicam poenitentiam egit, hoc planum est ro. dist in ca. sed in occulta non debet sacerdos parochiani suum prodere, aliquo verbo, vel etiam signo, ut inf. de poen omnis. supra de offic. ord. si sacerdos. dicas hoc verum esse, nis ad instantiam peccatoris, ergo peccator per sacerdoten suum probabit se emendatum, qui propter hoc testimo nium non debet pecuniam accipere, vel aliquod euxenium alias simoniam committeret. infra de simon. nemo. credere tur ergo sacerdoti proprio in hoc casu. 50. dist. in ca. 2. quaes I. si peccaverit. quia ipse debet cognoscere oves suas. sed quo credetur unius testimonio I in praejudicium alteri¬ us, contra inf. eod. veniens. &c. licet universis. respondeo: qui¬ cum solus soli confiteatur, ut infr. de poen omnis. impossibi le est, quod per plures probetur, ergo faciat homo quoc potest. 22. qu. 2. faciat. praeterea non praejudicatur quo ac principale principaliter: sed quo ad exclusionem, sive ex ceptionem, per quam repellebatur testis, licet forte dicerei veritatem, quae exceptio ad honorem Dei inducta est, & ol favorem animarum delinquentium, scil. ut citius conver tantur, & poenitentiam agant: ergo sufficit, quod satisfa ctum sit vicario Dei, he. sacerdoti. ipsa ergo confessio pe ipsum probabitur, & injunctio poenitentiae satisfactio au tem per domesticos & privatos, qui eum videbant jeju nantem, & eleemosynas facientem, & confitentem, quod talis sibi fuerat poenitentia injuncta, alias impossibile fo ret, quod aliquis probaret se de crimine emendatum. Quic ergo de illis qui etiam de licentia sacerdotis cupiunt trans euntibus confiteri? Bene potest dicere sacerdos, quod ab ipso licentiam petierit, sed non, quod poenituerit, ergo qui libet caveat sibi. Et quid si saceidos moriatur, ideo tutum est, quod episcopo suo confiteatur, & etiam proprio sacer doti si timet; quod contra ipsum aliquoties probari pos sit. Et fortuna, id est, divitiae, quia semper magis creditu divitib. ff. eo. I 3. 4. q. 3. §. item in criminali. C. ad leg. Falc. auth. se cum testator. & hoc quando habetur suspicio de corruptio ne, ut quis lusor est, vel meretricator, vel potator, secuss bonae famae sit, & fidelis, quamvis pauper. arg. Institu. de su bect. tut. §. ult. sed & ubi fidelis, dives, & pauper fidelis in¬ aucuntur, semper ponderosior est vox divitis, & in digni tate constituti, arg. supra de elect. dudum i. quia potentio ribus pares esse non possumus. ff. de alien. judic. mu, cau. sac l3. Fides, quia infidelis, ut Judaeus, vel haereticus contra fidelem non admittitur. 2. quaest. 7. § si haereticus. 24. quaes 3. ipsa pietas. infra de haeret. excommunicamus. & dixi in Sum ma, sed inter se testimonium dicunt, & si haereticus & or thodoxus ad invicem litigent, vel Judaeus, & infidelis in testem productus pro orthodoxo aliquid dixerit, valet te stimonium suum. orthodoxis autem ad invicem litigantibus non producitur infidelis, nisi contra illum, qui in curia lem trahitur conditionem. C. dehaeret. auth si haereticus. 2. q. 6 pagani cum duobus §§. seqq. sed contra. quia Judaei contr Christianos n utuntur testimonio Judaeorum. infra eoc Judaei. verum est de facto, ideoque non dixit, Utantur, se¬ uti praesumant. quod. d. non possunt uti, quia non admittitu aliquis, nisi sit fidelis conversationis. infra cod licet universi inde est, quod excommunicatus testificari non potest. im relaxatur sententia, ut libere testificetur. infra eod. veniens in fin. Item videtur de suspenso. infra de accusa. olim. J. V. c P. & de exces. Apostolicae. G. in subsidium tamen etiam hae retici consueverunt admitti. C. de haeret. quoniam. in sin. se¬ hodie non tenet, secundum Goffre? In testibus ita requi res. verum est. sed & inter multa alia requirendum est, ar sit amicus, vel inimicus, odiosi enim si probentur capit¬ les, in continenti repelluntur, admissa probatione: sed s levis inimicitia opponitur, ut de causa pecuniaria, admi¬ titur ejus testimonium, & in tempus disputationis resei vatur quaestio. & nota si supra eodem versicul. bene dici conditio. Repelluntur etiam executores negotiorum infra eod superff. eod. I. ult. unde & si is qui procurator fui in principali vel advocatus, non potest esse testis in caus¬ appellationis, ut in authent.d.n. extra eodem titul. Romana. spons. i. sed & repelluntur etiam ignoti & nimis obscur recipiuntur tamen cum verberibus inferendis a judice. administrator sit. authent. eod. §. si vero dicatur. & §. si ver ignoti. coll. 7. & inimici capitales & conspiratores aequipa rantur. infra de sentent. & rejudic. cum l. & A. & de sunon. 11 fin & cap. per tuas. §. vos. & §. caeteras. & ff. de arbi. licet. & d adimend. leg. I. 3. Inimici ergo suspecti repelluntur. 4 quaes 3. §. item in cruninali. versicul. item testimoniorum. 2. quae stione prima, in primis, & lege prohibentur. 3. quaestion. 5. cap. 1 & 4.

HI vero omnes lege repelluntur, in prohibitione auten habetur aliquando mista consideratio personarum & rerum, ut ecce licet in qualibet re possim testificari, i propria tamen principaliter vel secundario non ferar testimonium. ff. eod. omnibus. 4. quaestion. 3. versic. item nul lus excipiuntur causae collegiorum, & universitatum, se cundum Goffredum, quod dic, ut notatur infra eod. versi & cum causa universitatis. Item excipitur legatarius, ve fideicommissarius, qui admittitur, non quando agitur d legato, vel fideicommisso: sed si quaeratur, cujus debet e se haereditas. Institution. de testament. §. legatariis. sed ex vo luntate adversarii potest legatarius inveniri judex & te stis, & tamen improprie loquitur, scilicet cum juramen tum defertur haeredi. C. de fideicommiss. I. ultima. Ven ditor ergo pro emptore, vel debitor in causa pignoris pro creditore admitti non potest: quia propria causa ipsiu videtur usque adeo, ut etiam biduum, sicut in sua olin praestabatur, ut f. quando appell sit. l. 2. §. sed si alius. 2. quaes 6. §. biduum. f. de appe l. 4. §. alio. Item in judice, quia judi caturus est interim, dum causa pendet. forte idem, & si f nita sit, licet Placent. de hoc dicat se nihil egisse. idem in patrono causae. supra de transact. ex literis. & in executori bus negotiorum, ut ff. eod. I. ult. & supra qu. 6. statuendun secundum Azo. Sed hoc videtur debere intelligi tantum dum causa pendet; secundum Placent. argum. supra tit. quoniam contra falsam. & quando quaeritur de facto, quo non est sibi notum, tanquam judici, quia hoc sciebat, an tequam causa moveretur, vel delegaretur: in quo casu,s non possit per alios probari veritas, si delegatus sit, debe removeri, & alius subrogari, & si hoc apponatur, & non admittatur, recte appell. infra eod dilecto. sed ordinarius de bet alii delegare. argum. ff. de jurisdictio. omni judic. praetor quia curandum est, quod veritas rerum salva sit. ut nota supra de probatio. §. quis debet probare. vers. nunquid ergo. & seque porro finito negotio poterit testificari, ut notat. supr titul. 1. §. quid debet probari. vers. item licet. quod intelligas quando vertitur in dubium de processu, ut probatur infi¬ de excessibus praelator. ex literis. & cap. seq. §. praeterea. Item di facto, quod ei notum est tanquam judici, etiam pendenti judicio supplere potest, ut not. supra de offic. judic. §. quan do & in quibus. vers. ut suppleant procurat. tamen vel ad vocatus prioris judicii in causa appellationis non admit titur, ut in authent.d.n. eodem tit. extra Roimana. Item de do mo judic. nec testis nec accusator producetur. 4. quaest. 4 cap. sin. quare ergo advocatus admittitur de domo sud cis, ut supra de offic. judic. cap. i. respondeo, quia advocatu non probat, testis probat. primus enim testis juris, secur dus veritatis facti, unde magis interest illius, contra qui producitur, quod possit repellere testem, quam advoca tum, vel dic, quod utriusque in subsidium admittitur, u innuit decret. allegata, argum in his, quae notantur infr¬ tit. 1. §. 1. versic. videtur. Item cap. allegatum loquitur in criminalibus. Quid si advocatus a recipit pecuniam al aliqua partium, ut non foveret adversam? Videtur quoc non possit esse testis. argum. in his, quae notan supra eod respon. 1. versic. fama & versic. repellitur etiam. Sed contr¬ quia hoc edictum prohibitorium est, ut notatur supra co¬ §. respon. 1. Item in causa communis criminis, scilicet me & tui, licet te accusato & non me, tua sit causa, & nor mea, non tamen admittat in testimonium, nec tibi contri me credetur. infra eodem. veniens, & cap personis, §. de confess cap. 1. infra de adulter significasti. C. eod. quoniam. obstat enim par causa turpitudinis, excipitur crimen laesae majesta tis. supra de confess. capit. 1. & simoniae, in quo mediator qu nullum emolumentum habuit, si civiliter agatur, suban di, & contra clericum inferioris ordinis, qui de facili re moveri possit, admittitur. infra eodem, extra, mediatores. e de simon. per tuas. in civilibus autem non admittitur medi ator, nisi volente utraque parte. in authenti. eod. §. quontan colla. 7. Quid orgo de sociis, e distingu. secundum Azo.i socius meus agit de parte sua, ita quod mihi nullum emo lumentum acquiratur; admittor in testimonium. alia contra. C. eod. quoniam liberi. ff. quando appellan. fit. l. I. §. pro priam 2. quaest. 6. §. biduum, versic. propriam. 4. qu 3. versic. ite liberi. Si ergo sunt socii alicujus negotiationis, vel omni tum bonorum, repellendi sunt, ff. pro soc. cum duobus. §. ult sed si inciderint in communionem, puta quia unus fun dus duobus donatus est, si alter litiget de parte sua, ac mittitur alius: cum enim non prosit, nec obsit sententi alterius arcum. de praebend. dilecto. in fin. Moveor tamen d eo quod dictum est, mediatorem non admitti, nisi utraq parte consentiente; & quia non disting. utrum pro ind viso donatus fit. tunc enim non videtur ullatenus admit tendus: quia causa duorum utriusque est, argu. ff. deri nupt. illud. & hoc probari videtur. ff. eodem, quoniam. §. iden juris. licet quidam illud referant non ad primum dictum Ised ad secundum. sic habetur consideratio personae & rei

SEd & personae ad personam fit consideratio. nam p. rentes, & liberi non admittuntur in testimonium etia volentes, nec pro, nec contra. C. eod. parentes. 3. quaestione vers. item pater & filius, nisi in testimonio filiifam. militis F. de testan. qui testamento. § per contrarium. Instic de testam. mmtestibis Appellatione autem parentis a & mater conti netur, sicut & nomine patroni continetur patrona. ff. a verbor. signif. patroni. Pater tamen & filius, item duo fratre in eodem testamento testes esse possunt, ff detestam. qui ¬ stamento. §. per contrarium. Instit. de testam. §. in testibus. 4. 4. vers. item pater. Item cum quaeritur de aetate, etiam posses sio matris admittitur. ut ff. de probietiam sed hoc secundun Azo. intelligendum, quantum ad praesumptionem, ut si tanquam adminiculum coadiuvet dicta testium aliorun sic infra de succes. ab intesta. c. ult. & defionon. per tuas. ad fin respon. I. C. de rei vendic. indicia. Dicas Azo dictum verun esse. quando quaeritur de minoritate ad hoc, ut filius in in tegrum restituatur, secundum ea quae not. supra tit. 1. 5E quot sunt species. vers. item minor aetas & seque nam in caus¬ matrimoniali cum quaeritur utrum matrimonium con stare possit vel contrahi, consanguinitate impediente, ve mon impediente, & parentes, & consanguinei ne dum ad mittuntur, imo caeteris praeferuntur. praesumitur enin scire veritatem genealogiae suae, id est, consanguinitati: vel parentelae, & magis laborant hoc scire tum per instru menta, tum per recitationem majorum, ut infra qui majoi aeccus. pos. videtur. infra de sentent. & rejudi. tenor. His auten deficientibus; admittuntur extranei honesti & bonae f. mae, & omni exceptione majores infra de consanguin. & af g. 1. non tamen sufficit hodie testimonium de auditu, nis & ab hominibus bonae famae, senioribus & antiquis ho audierint post motam litem, & plures a pluribus, ita quo quilibet de pluribus loquatur. nam si singuli de singulori auditu loquerentur, essent in testimonio singulares, & id eo non admitterentur, ut infra eod. §. quotus numerus. & de bent jurare, quod bono zelo testificantur, non odio, noi amore, non timore, vel commodo aliquo temporali in terveniente, & debent incipere a stipite, vel germanis sin gulos gradus ex utroque latere propriis nominibus, ve aequipollentibus circumlocurionibus sufficientibus ex brimentes: ideoque si decem testes probant unum latus & alii decem aliud latus, non puto sufficere, licet quilibe de germanis faciat mentionem: quamvis Joan contrad xerit, & debent concludere, quod ita acceperint a majori bus suis, & quod credunt ita esse. sed nec istud sufficit, ni si dicant se vidisse germanos vel consanguineos secundos vel saltem tertios pro consanguineis se habere: sic re stringitur facultas probandi, & est retio: quia tolerabiliu est aliquos contra statuta hominum admittere copul¬ tos, quam conjunctos legitime contra statuta domini se parare. sic intellige infra eodem, licet ex quadam. & de consa¬ & asin. tua & infra eod. quoties. 35. qu. 1 c. parentelae. ea. qu. 6. d parentel. & de hac materia plenius not. infra de consang. §. u). que ad quotum gradum. versic. & quia judex. Item forte e ritur, quod recipiatur mater, si quaeratur de pubertate ve minoritate, scilicet ut sciatur an matri teneat, vel non te neat. argum. in d. I. ff. de probat. etiam; & accedit. infra de de spons. impub. de illis. a nobis, attestationes: quia & ipsa meliu norit veritatem, vel distinguitur, an nobilior & ditior si extraneus sponsus, quam ilia, & seque versicul Ubi autem quaeritur, utrum matrimonium contractum sit, vel non cum filia hoc asserat, & sponsus extraneus hoc neget: s sponsus ditior & nobilior sit, non admittitur mater, ne¬ etiam consanguinei: sic enim vilis mulier posset peter¬ regem in virum, vel rusticus reginam, inducens testes de consanguinitate sua, vel si sint pares, vel quasi, vel extra neus sponsus infirmior, & tunc admitti possunt. argu op supra de rescr. sedes. § fin. sed certe in pari videtur suspectum testimonium, juxta illud: Si quaeris apte nubere; nub pari. hoc ergo arbitrabitur bonus judex: nam & invenio quod consanguinei admittuntur, infra de spons. sicut ex lite ris, & argum. infra eod super eo. & licet loquatur ibi de ma tre tantum, idem puto de consanguineis, argum. C. de¬ mend propin. I.unica. & de transact. de tutela. & vide infra veri qui incipit. Habet autem licet minores divitiae repelleren matrem, quam consanguineos hos, tamen suspecti repel luntur. ut infra eodem, in literis. In contractibus igitur aliis non admittitur pater, vel mater, vel filius, ut infra qui matr accus. pos videtur. in fin. nec fratres, qui in ejusdem iunt po testate, quamvis extranei inter se testificentur, 3. quaest. vers. item pater & filius, cum duobus vers. seqqe & vers item testis idoneus, & ff eod. testis idoneus. Item in testamen tis conficiendis, si instituatur fillusfam. non potest adhi beri testis pater ejus, vel frater, quia in ejusdem patris es potestate: reprobatum est enim in ea re testimonium do mesticum, alias ex una domo plura testimonia habere ni nocet. Instit. de testam § pater. & seq. & adde quod not. sup eod. vers. Jed & personae. Item jure civili domesticum testi¬ monium s generaliter reprobatur. 3. q5. per totum. C. eod. etiam, 5q. 3. vers item etiam. ff. eod. Ipen. domestici autem di cunture coloni adscriptitii, filii, servi, & mercenarii, & hi qui de familia sunt alia sunt alicuius. infra tod. in literis. Cd his, qui ad eccle confug prae senii. §. sane si servus, F. de pon respi¬ ciendam, §. furta F ad Sylla. senatu sconsul. l2. § si vir. ff. de remi li. qui cum uno. C. de quaest pridem f. de aedil edict. aediles §. fami liae ff. de religio. & sumpt funer.I familiariam. & breviter secun dum Goffr. Omnes illi qui suspecti sunt in judicando, re pelluntur a testificando: quia testes absque suspicione & infamia esse debent. 2. q. 7. testes. secundum Goffre nesci¬ si scriptor erraverit nam multa repellunt judicem, qua non repellunt testem, ut not. sup. de offi. deleg. §. & qualuers niatur. sub §. sed nec illud omittendum. §. & quae sunt justae cau¬ sae. vers. illud est specialiter. & infra eod. vers. sed certe omnes Quid si quis fuit colonus meus, d vel mercenarius, modo, non est: nunquid potest pro me testificari? Sic de con sue. & arguin. F. de postal. l. 1. §. affinitates. quod dicas ve rum, nisi in fraudem eum a me ejecissem, ideo ut pro mi testificari posset, est tamen argu. contra consue. quae ipso admittit. quia servus in memoriam praeteriti domini non torquetur contra antiquum dominum, ergo nec pro, u C. de quaestion. servos non solum. ff. de quaestion. unus §. servos.1 Quid de uxore? e quidam ut Plac indistinct. admittunt ipsam: quia non prohibetur aliqua lege. f eodem. l.i. nec e nim sunt restringendae probationes, sed dilatandae, ut no sup. di prob §. quis deber. vers. nunquid ergo negativa: & sec Alii dist. an sitdebilis naturae, quae timeat maritum, & t¬ lis respuitur: an virago, quae de facili verberaret maritum, auderet loqui, & ralis admittitur, dummodo alias sit bon¬ famae arg. C. eod. I. eos. 4. quaest 3. vers. item eos. Dic indistir ipsam repellendam. quia nemo de domo propria testen producere potest. ff. eod. I. penul. & uxor est socia divinae 8 humanae domus, ffrerum amota. II. C. de crimi. expi. haered. ad versus, imo etiam sunt una caro, ut supra de bigam. debitum infra de conper. conjug ad Apostolicam. argum ff. ad Syllin sen¬ tusconsul.l. 2§. si vir. nam & funus ipsius domesticum dic tur, ut ff de in jus vocand l2 & si quis cantio. sed & si quis §. prae terea. & ff de judic. interdum, quinimo l. expressum est. quo¬ nomine familiae f continetur. nam si quis impetravit pri vilegium, ut liceat sibi familiam suam ducere, potest du cere liberos, servos, filios, & uxorem. C. de re mili. quicun lib. 12. & expressim, 47. distinct. § necesse. imo magis conjun cta est, quam pater, vel filius, ut patet in authoritate pro toplasti: hoc nunc os g de ossibus meis, & caro de carn mea, & propter hoc dimittet homo patrem & matrem, 8 adhaerebit uxori suae: & erunt duo in carne una, ut supr. de bigamis. debitum. excipe. C. dequaestion. l. 3. Quid si vol quod testificetur contrarium: posset dici ipsam admitte dam, argu. C. de legib. quod favore. sed contra. 4. q. 3. vers. iter parentes. C. eod. servos, & de quaesti. l. I. Quid de socio? Hugi dicit ipsum non admittendum. argum. ff. soluto matrimo. rei judic. §. ult. C. de rerb. sign l. ulti ff. de injur. l.I§. item autpo semet. Lanfranc. Crem. contra, quia cum invitus non con gatur, ut dicam infra tit. 1. restat, quod volens admittatur 4. q. 3. item l. Julianus publico. infra. Sed & familiares repe luntur, ff.de aedil. edict. Iaediles § familiae. ergo etiam cohab tantes, argum. infra eod in literis. & supra de offic. delega. insi nuante. Sed hoc non est verum generaliter, nisi sint suspe cti. multi enim judices possunt recusari, tanquam suspe cti, qui non repelluntur a testimonio. nam & concanon cus non potest esse judex. supra de offic. deleg. cum R. canon cus. & tamen est testis. supra de offic Archi. c. fin. & est ratio quia facilius inveniuntur mille judices, quam unus testis ad hoc pertinet quod notat. supra eod. sub §. hi vero omnes E sub §. sed & persone ad personam. versic. Item jure civili. si non obstatdecret. insinuante. nec alia in literis ob quia loqui tur in causa matrimoniali, & de suspectis familiaribus, S malae opinionis, ut dicit litera

ET cum causa universitatis non sit singulorum, vel econ= tra. 12.4. 2. qui manumittitur, & fi quod cujusque universita nomin. sicut municipii. in causa collegii quilibet a de col legio testimonium ferre potest. 14. quaest. super prudenti¬ infra eod. insuper. &c. tuis, &c. nuper. &c. cum nuncius & ho in causa civili. in causa etiam criminali si praelatus accuse tur etiam ab aliquo de ipso collegio, potest quilibet sub ditus bonae famae, tamen contra ipsum ferre testimonium 14.q. 2. super prudentiâ. 2. qu. 7. lator nemesion. supra de elect. pi inquisitionem. dummodo non sint conspiratores vel inim ci, infra de sent. & re judic. cum Joan. & Azo, & de simon. lice &c. per tuas. & de accu. illa praepositorum. & est ratio: qui¬ non magis reprobatur domesticus accusantis, quam ac cusati. Si vero aliquis de universitate accusat extraneum & caeteri de universitate non possunt pro ipso testimoni ferre. 14. q4 2. super prudentiam 3. q. 5. accusatorib. &c. antepen inf. de accus. repellantur. videtur tamen, quod in defectum tales admitti possent. argum. infra de jurejura. & si Christus b in fin. infratit. i. cap. fin. Sed nunquid praelatus, b vel recto ecclesiae in causa ejusdem ecclesiae poterit esse testis? It videtur per praemissa jura. & quia procur. est non domi nus. infra de dona. cap. 2. unde si videt jus ecclesiae pericl tari propter defectum probationis, debet alium procur qui nomine ecclesiae agat, constituere; ut supra de juram calum, cap. fin. & ipse testificetur, argum. infra eod dilecto 8 dicat veritatem de re sibi nota, & sic etiam potest intellig illud, inf. eod. in omni. quia nec est causa sua. ut patet in his quae notantur infra de sent. & re judic. sub Rubrica de senten tia. §. quis debet sententiam. sub §. i. versic. nunquid ergo ep scopus. & seq. & de hoc not. supra de procur. §. si quis dar¬ versicul. hoc patet. illud autem certum est, quod actor8 testis simul esse non poterit, ut infra eodem, insuper. & argi infra de cleric. conjug. diversis. Et tamen notatur quod lice supradicti repelli possunt, secundum determinationem quam posui: si tamen aliquem praedictorum pro me in duxero, ipsum de caetero reprobare non potero, nisi e; nova causa supervenienti: quamvis contra dicta ipsorun opponere possim, si falso vel varie aliquid dicant. ut C. eo¬ si quis testib. 4. q. 3. vers. item si quis testibus. supra de probat. pe tuas. supra de offic. delegat. insinuante infra titulo prima. prae terea. non solum autem per legem testes repellutur, ut di ctum est satis plene imo & officio judicis, ita quod aliquam do omnino repellitur testis; aliquando admittitur: sec modica fides ei habetur: repellit enim judex effrae natam multitudinem testium, ff. eod. l. 1. & taxatur certus nume rus, scilicet 40. infra eodem, cum causam, quae inter archie piscopum, §. volentes, & argum. infra de cleric. excomimunmi ni. latores. sed quia aliquando 23. mil. pauci dicuntur, u 45. distinct disciplina. melius est, ut dicamus hoc arbitrari um. infra eodem, de testibus, in fin. & cap. significaverunt, & vidi super hoc quod notatur supra de dilat. §. quibus. vers. vide tur. & hîc omnino repellit testes. Dabit autem testibu¬ magnam fidem, vel modicam, secundum diversitatem perionarum, & qualitatem testificationis, & quantita tem vel qualitatem rei, de qua quaeritur: in teste enin considerabit judex, si sit decurio, an plebejus, & utrum si honestae & inculpatae vitae, an notatus, seu infamis & re prehensibilis. Item utrum sit locuples, vel egenus, vel lu cri causa facile quid admittat. Item utrum sit amicus, ve inimicus. Item utrum simpliciter ferat testimonium su um, scilicet non mutato vultu, saepe enim pallor vultus rubor, & titubatio, faciunt ut minus fidei alicui adhibea tur. ut dicit Marc. Tull. in Top. ideo debet judex ipsun testem inspicere in vultu, sicut notatur supra de elect in prima forma, in illo verbo, quis secreto & sigillatim. & a tendat utrum unum eundemque sermonem meditatum dicat. Item an sit consanguineus, vel extraneus, & an magna sit quantitas, vel res de qua quaeritur, sed & faman consentientem attendat, & alia adminicula. & secundun hoc stabit dictis testium, vel modicam fidem adhibebit ergo breviter non ad unam speciem probationis debe mentem inclinare, imo ex argumentis, & testimoniis qua rei, de qua quaeritur, aptiora esse compererit, confirmabi motum animi sui. ff. eodem, l. 3. & 4. quaest. 3. §. testium fide infra eod praeterea. &c. in nostra prae sentia, & supra de renun¬ in prae sentia. ff eod. ob carinen. ideo dictum est, tu magis scir potes. &c. ut d. §. testium & infra de fidejusso, constitutus

Quotus numerijs testium requiritur? Ad minus binarius: quia licet ali quae causae plus quam duo testes exigant, nulla tamen es quae unius testimonio, quamvis legitimo; terminetur ergo in ore duorum vel trium c testium stat omne ver¬ bum, qui. d. non pauciorum. infra eodem. c. licet, c.veniens e cap. in omni. 4. qu. 3. Item ubi numerns, ff. eodem, numerus. quaestio. 4. §1. & c. I. in depositione autem Cardinalium & Episcoporum requiruntur 72. testes. si presbyter. 44.s diaconus. 16. si subdiaconus vel inferior, ad minus 6. 2. 4 praesul. &c. nullam. Vel intelliguntur capitula de speci¬ li privilegio decoratis, seu quando testes non sunt idone secund. Grat. ut ea. causa. & qu. ea. §. sed hoc. Item cum qui inter agentes in rebus promovendus est. 15. testes exigun tur. ut C. de proxi. sacro. scri. Lunicuique. lib. 12. Item in inspe ctione privilegiorum debet quis esse contentus numer¬ 12. infra de fide instru. accepimus. in fin. Item in testamentis testes d requiruntur. In codicillis 25. & 5. similiter in de natione causa mortis. quod dic, ut not. infra de testa. § qua liter conficiaeur. Item si quis vult caute deponere, faciat ho¬ num subscriptione trium testium, ut in authent. de instrun cau. & sin. §. si quis igitur. coll. 6. Item 5. requiruntur in cor fessione creditoris, dicentis sibi pecuniam solutam, & de bent esse rogati, ut in testamentis, ut C. eod. authentic. rogati quod dic, ut nota. supra de confe. §. an error. in distinct. cun quis extra judicium. Item in contractu, qui excedit libr Sauri in civitate. C. ficert. pet. auth. novo. Vox autem funiu vox nullius, etsi praeclara dignitate fulgeat. infra eod. cun a nobis, &c. licet ex quadam. in fin. respon I. C. eod jusjurandum 4. q. 5. item jusjurand. 33. qu. 2. admonere. Sed contra. 11. qu.1 quicanque. quidam dicunt illud speciale in episcopo: & male, ut infra cod. cum a nobis, 6 q. 2. t.2. imo secundum Jac antiquum non inducit praesumptionem unius testis. ut de quaest. maritus. sed male dicit argum. f.quemad nod testa abe. l. 1. in fin. ut notat. infra de jurejur. quando fit deferen dum. versicu. sed si semiplene. Hoc fallit. nam si quaesti¬ est, an juramentum pub. sit vel non: videtur standum as sertioni illius, qui ipsum confecit. arg. C. ad I. Com. de falsi si quis decurio. si tamen habet nomina testium inscripta, a liter non. in authent. de instit. caus. §. si vero. col. 6. infra de fid instrum c. 2. Item in his in quibus nemini paratur praefudi cium, statuit testimonio unius, ut si dubitetur an aliqui baptizatus sit, vel an ecclesia sit consecrata, de conse dist. parvulos. &c. cam itaque. Item ubi testator hoc voluit, ut, de dote praele. Theopompus. Item ubi de consensu partium ita convenit, cum & testimonio adversarii stari possit. C.a fidejuss. Iult. Item quantum ad praesumptionem, 86. disti¬ tanta. 28. dist. de Siracusanae, 22. q. 4. innocent. Item statur te stimonio unius, quo ad hoc, ut matrimonium impedi¬ tur, nisi jam forte firmatum sit jurejur. ut infra cod. super. & de spon praeterea. quod dic, ut nont. infra de spon. §. sin. versit Item tertio: sed contractus nunquam separatur, infrad eo qui cog. consang. uxor. suae. de illo. super eo. Item quandc quaeritur, utrum aliquis sit emendatus de crimine, statu testimonio sacerdotis, ut infra eod testimonium. & de simon nemo. cum enim secreto confiteatur, aliter probari non potest. Item prima denunciatio charitativa eadem ratio ne per unum tantum probatur: quia nec aliter potest, u g infra eod. in omni.

Quid debent utare, & qualiter. Tactis sact¬ sanctis Evangeliis, nisi sit episcopu vel sacerdos, ut C. de episc. & cler. autn. sed judex. II. qu.I. non fla gitetur. mihi incipit, Imperator. &c. si judex. hi enim jurabun propositis Evangeliis, non tactis, supra de juram. calum. ult. alii dicunt hoc speciale in episcopis. sed videtur, quoc debeant evangelia tenere in manibus. argu. i.qu. 7. quoties dic.ut not. supra de juram. calum. §. quis debet jurate. versic procur. Item remittitur juramentum de consensu parti um. infra eod. tuis. & argum ff. de fer. I.1. alias, quantumcun que religionis sit testis, nunquam creditur el nisi surave rit, si adversarius contradixerit etiam fratri minori. mfr¬ cod. nuper. nisi cum tractatur de ventre inspi. ut f. deventri mspi. LL respon. 1. & quando matronae inspiciunt, an aliqui virgo sit. creditur enim testimonio matronarum. supra d proo. proposu isti. & sic sine juramento. ut infr. not. de cohab. cle¬ & mul S qualiter. in fin obtestantur tamen: quod dic, ut no anfr. de frig. §. qualiter & quomodo divortium. vers. si vero im potentia Debet autem jurare, quod totam veritatem qui novit, de causa illa dicet. 3. qu 9. hortamur. & solam verita rem, scil. quod non misceat falsitatem, 2. q. 9. nullam. nec di¬ suo aliquid adjiciat, nec quod videtur etiam bonum ac dat. 3qg. 9. puta. inf. de accu qualiter. i. §. formam. &c. seq. Et ho ideo inventum fuit: quia cum quidam jurasset dicere ve ritatem, & eam dixisset, & apposuit postea contrariun in dicto suo, & cum postea redargueretur de perjurio, di xit, quod non dejeravit. quia si plus erat res, utique tanta rat. & junge quod no. inf. eo. §. quae diversitates. vers. idem vi detur. Item jurat dicere veritatem pro utraque parte. C. dee pisc. & cler. auib si judex. 14. qu. 5. non sane inf. eo. veniens. 2. in fi¬ stem quod nec pretio, nec amore, nec timore, nec odio, si prirato, sc. quia habet odiopersonam: secus de publico, scil. quia odit opera prava, & ideo odium publicum sive spe ciale non obstet. idem de amore, nec proprio commode quod habuerit, vel habeat, vel habere speret, testimoniun dicet, ut inf. eod. quoties, i qu. 3. quatuor. inf. eo. licet. §. testes. 4. 43 vers. testium fides. Et quod dicet totam veritatem, licet no interrogetur, & super eo quod interrogabitur, inf. de accus cum difecti. Sed ibi loquitur in causa inquisitionis, ubi du plex forma juramenti praestatur, ut ibi. &c. praeced. & ali qui faciunt de illa duplici unum, quando inquirunt. Iten additur de consuetudine, quod nulli pandat testimonium & bene. ut 4 qu 3. versatem qui falso. ff. eo. qui falso. inf. eo frater nitatis. Sed nunquid in causa matrimoniali potest remitt jusjuran. Dicas quod non: quia nec confessioni conjugi statur. infr. de eo qui cog. consan. uxor. suae, super eo hoc auten juramentum praestandum est utraque parte praesente. C. e¬ si quoniam. vel saltem admonito adversario. alias non vale testimonium. ut infr eod in nomine Domini. in auih. eod. §. & hoc rero. sic intellige. inf. de fidejusso, constitutus

Super quibus interrogandi sint. Certe diligen¬ ter inquirendi sunt & examinandi ut supra eod. tit. 1. licet. §. 1. cautela etiam adhibenda est, u non dicat judex asserendo. puta, Vidisti tu, quando Pe trus interfecit Titium. hic enim magis asseverator est quam interrogator. ut f. de quaest. l. 1. §. qui quaestionem. nor ergo legat titulum testi, sicut quidam fatui judices faci unt: quia forte jam repeteret ei lectionem suam falsan & pravam, sed in genere potest narrare factum, & dicer¬ tenorem libelli, & postea quaerere, Scis tu aliquid de facti¬ isto? arg sup. de off. ordi, si sacerdos. & secundum quod vide rit ipsum testificantem, debet descendere ad specialia, & dicas super omnibus his quae expressi sup. vers. habet autem de circumstantiis dico sc. De causis, De personis, De tem pore, De loco, Auditu, Visu, Scientia, Credulitate, Fama Et certitudine. Et cuncta plene sunt conscribenda. inf. eo¬ cum causa quae inter archiepiscopum. Is ergo erit ordo. Judes examinabit testem sigillatim, & in parte. inf. eod. venerabili inf. de accu. inq uisitionis. arg sup de elect. quia propter. C. eod. nul lum. nisi in casu quod dic, ut no. inf. de fid instr. §. de publicat sub §. & qualiter fiat. Quod exemplo Danielis inductum est, qui divisit senes accusantes Susannam, sicut exemple Salomonis inducta est repetitio allegatorum. mfra de prae sumpt. afferte. ibi enim repetit Salomon qualiter utraque mulser asserebat filium suum vivere, & alium mortuum Sic & exemplo Domini scribentis in terra introductum est, quod sententia scribatur, 2 q. 1. in primis, infi. 3. q. 7. postu latus. Et exemplo ejusdem introductu est, ut judicemus sec allegata: quia noluit condemnare Sodomitas & Gomor raeos, quousque inquisivisset, licet de peccato certus esset. § 1. Deus omnipotens. infra de accusat. qualiter. 2. de simon. lice Sic ergo inquirendum est, a testibus. Decausis. nam causa semper requirenda est, ut not. supra de lib. obli. & patet infr de fide instru. cum soannes. &c. si cautio. ideo dicitur, quod so la attestatio, id est, nuda sine causa prolata, non est creden da, quae nullis aliis legitimis adminiculis adjuvatur. C. eod solam. in authent. eod. §. & licet. 3. q. 3. vers. item solam. De per sonis scilicet litigantium, a quibus & contra quos indu cuntur, aliter non videtur, quod possit testificari. argu. n authen. eod. §. 1. & de instrumentorum cautela circa princ. & §. quis igitur. Quid si dubitetur an cognoscant contrahente exhibendi sunt ipsis testibus in eadem forma, in qua ess¬ consueverunt: quia mutata forma, forte non possent co gnosci. ff. ad exhib. Julia §. sed & siquis. Vel de personis, si ipsorum testium, an videlicet sint honesti, &c. ut dixi sup vers. habet autem. Sed nunquid tenetur respondere, an si perjurus, vel adulter, vel aliter criminosus. Videntur quo sic. argF eol3 & 4qu. 3. sitestes. & supra de confess. cum super. 6 de elect per inquisitionem. Testis enim & ordinandus aequi parantur. 2. qu 7 ipsi Apostoli. &c. testes & dixi supra §. quij possit. vers. in criminali. ordinandus autem tenetur dicere crimen suum. 50. distinct. ex paenitentibus. 24. distinct. c. ult supra de elect. innotuit. §. 2. in fin. & decorporevitia. exposuisti & argun. ad hoc. infra de except. denique. Sed contra non in venimus statutum, ergo standum est praedictis juribus. ( de testam. sancimus. Sed videtur contra: quia nemo tene tur prodere se. de poen. distinct. 1. non tibi dico. Item alii nor coguntur ad hoc, ut notat. infra tit. I. multo minus idem Dicunt quidam, quod saltem ad illa, de quibus dixi supr¬ cod. §. quis possit. suo §. fin. vers. habet respondere tenetu argu. infra de accus. inquisitionis. §. 1. Vel posset dici, quoc teneatur respondere judic. ad interrogata. infra de accus cum dilecti. non tamen sunt crimina publicanda propte infamiam vitandam ergo respondetur, quo ad hoc, ut ju dex instruatur quanta fides ei adhibenda sit, ideo dicitui Tu magis scire potes, &c. ut ff eod. l. 4 §. tu magis. & infrad fidejuss. constitutus. & ad hoc infra eod significaverunt. & supr. de proba licet. §. quanquam. infra eod, cum literis. responsi. re manebit ergo in actis secretum, ut dixi, si necesse fueri¬ ostendatur judici, qui de appellatione cognoscet, sed ne ille revelabit. posset tamen dicere parti adversae, quo frustra laborat, vel etiam ei secreto ostendere, & sacramen to adstringere. ne alii revelaret. sic multoties non sequitur dictum testis sicut non semper sequitur instrumentum infrâ de sentent. & rejudic. suboria. &c. inter monasterium. se cundum lecturam Lau. Vel dicde personis praesentium qui interfuerunt negotio, de quo quaeritur. supra de proba¬ quoniam contra falsam, & deconsue. c. 2. quia nec invenio ju aliquod; quod respondere teneatur, an criminosus sit quamvis inveniam quod judex interrogare debet, & si imputet sibi testis, qui crimen proprium confitetur. qui¬ in publicatione denudabitur, quicquid dixerim, alias ab surditas nimia sequeretur. possunt tamen responderi ac cap. non tibi dico. quia loquitur de illo qui poenitere vul talis enim non debet prodere se, sed certe criminosus, 8 in crimine perseverans, & se prodere, & se accusare tene tur: vel dic, poenitens non debet se prodere in publicum secus in judicio, ut 5. qu.. c. quidam. dicit tamen Bertran dus, quod talibus interrogationibus non tenetur respon dere: quia nec jurat, nisi super negotio principali, & vi de quod not. supra de scruti. in ordi faci. §. ulti. vers. nedun & sequ. Tempore. nam varietas temporis dictum testi reprobat. 3. 99. nihilominus. 35 4. 6. de parentela. Debet enin inquiri testis, quo anno, quo mense hoc factum fuit, di quo testificatur argum 3 q. 8. libellorum ff.de accu. libellorum Sed nunquid de hora vel de die quaeretur ab eodem Dica non. arg. in prox. I. nisi forte vacillando ferat testimonium vel alias sit suspectus. argum. supra de cau. possess. & propri¬ cum ecclesia. ff. de quaestion. ex liber. tunc enim inquiri debe & de die, et de hora, & etiam de quali. tempo. videlicet ar tempus nubilosum esset, an clarum, qualiter etiam indu tus erat, is de quo loquitur. cujus coloris erat pannus quid habebat in capite, seu in manu, an sederet, vel in pe dibus staret, qui Consules erant, quis Imperator, seu Co mes, vel Marchio, vel Potestas, quis Episcopus, & omni alia, ut in sermone quo capi possit, & ut ore proprio con vincatur, quo casu Judex ipsum privatim poterit punir C. eod. nullum ad hoc. infra de fide instrum. inter dilectos. §. 1. G. a Sylan. prius. secundum literam, quo anno flagitium, seda lia litera dicit, quo mediante, ad hoc infra eodem, ex tenor¬ f de rei vendi. si in rem. Loco, ut possit convinci de falsitat per alios testes. infra eodem, ex tenore. C. de contrah. & commi stipulat. optimam. ff. de eo, quod certo loco. non utique. §. si qui ita. 2. Institut. de inutil stipulat. §. item verborum. & sufficit quod dicat; in tali domo: nec enim angulum domus, in qua factum fuit; necesse habet complecti. ut f. de vi & armat. I 1. §. 1. Auditu, visu, habita consideratione rei, di qua quaeritur: nam si intendo probare actum corporalem & dicat testis, quod scit: quia audivit, non reddidit ponan causam: quia sic potuit audire ictum parietis. Si vero cor poralem, aut confessionem, & dicat quod hoc scit: qui¬ vidit, similiter malam reddidit, quia verbum videre nor potuit, licet potuisset audire. Sed & sufficit, quod dicat quia vidi fieri. is enim est sensu. vidi personas confessio nem facientes. Sed & si audierit, licet personas non vide rit. dummodo manifeste personas cognoverit, vel poste¬ ipsas viderit, cum non esset alius in domo, sufficere vide tur, sicut contingit de quadam ganea, quae furata fuerat cuidam scholari scyphum argenteum, & cuidam taber nario turpi amatori suo commodaverat, nec recuperare poterit, cum tabernarius coram testibus denegaret: fui ei datum consilium, ut poneret eum in camera, & tabelli¬ & testes essent ad ostium, quod & factum est, & cumga nea esset cum tabernario, ipsam cognoscere volente, dixi ei. Nunquam cognoscetis me, nisi reddatis mihi scyphi quem commodavi vobis: & ipse respondit, quod redde ret: ergo dixit ganea. Bene confitemini, quod a me habi istis ex causa depositi. utique dixit tabernarius, qui non cavebat sibi: ergo dixit ganea aperiens ostium, Tu confi cias mihi instrumentum inde, & vos alii sitis testes. ind tabernarius perterritus scyphum reddidit, & scholaris re cuperavit. ideo dicit litera testium videntium, respecti terrae, quae ponebatur, & audientium, respectu donati¬ nis, quae verbo fiebat. supra de consue. ex literis. & sic intelli ge. C. eod. testium 2. q. 1. inprimis. quasi in medio. 3. qu. 9. de his 30. quaest 5. §. ult. Ergo informat judex motum animi sui e causis, quae aptiores redduntur, respectu rei, de qua quae ritur inf. eo praeterea, & dixi sup. eo §. quis possit, sub §. sin. veri habet in fin. non ergo dicat quis speciase in aqua plu¬ ar cen. quod ibi sufficiat testimonium de auditu. f. ac prob. arbiter. vel in marrimonio, ut infra eod. licet ex quadam. & d consan. tua. quia hoc regulare est, quod valet testimonium de auditu illius de quo quaeritur, si actum corporalem pro bare intendam: sed illud dico in praedictis, quod suffici testimonium de auditu alterius. sic enim dicit testis. It audivi a patre meo, qui ita audierat a patre suo, qui ab av¬ sic audierat, & sic de singulis. Scientia, credulitate: quias dicat se nescire, sed credere, valet testimonium. C. eod. testium infra eod. tam literis. respons. i.nisi in casu ff. de ventre inspic. I.i respons.i. & in matrimonio. infra cod. licet ex quadam §..ide sequitur quasi expositive. Fama, certitudine, quo d. quod au divit, credere debet, & non debet reddere se certum. 33. di stinction. habuisse. infra de simon. per tuas. 2. nec etiam si ma lum sit, de facili credere debet. 86. distinction. si quid d quocunque. inf. de simo. licet Heli §. 1. ergo non dicat per sacra mentum se certum, ubi certus non est. supra de rescrip. cun contingat. in fin. alias incurret anceps perjurium, ut freamo Marcellus. & de in litem jurando videamus. ergo dicitur quod multum discrepat paternum ab haereditario sacramento ut C. de reb. cred generaliter. respon.i. contra argum. 22. quaest. hoc videtur. & quaestione quarta, innocens sed certe quia vidi mus, scimus: & quia scimus, testamur, & ideo testimo nium nostrum verum est. Sed nunquid fama probatui ut notatur supra de probationibus. §. & quot sunt species. versi culo secundo. Rog. dicit, quod sic, si tamen sit consenti ens, id est, simul sentiens. 4. quaestion. 3. versiculo item saepi Unde dixit, Si habeo unum testem bonum, qui convin cat te de adulterio, & fama consentiat, id est, simul cum testes sentiat, quod adulterium commiseris, condemna beris. ad hoc facit optime infra eodem, praeterea, ubi vi detur sufficere testimonium de auditu, quia forte dista bant testes tenui pariete, strepitum audientes cum fa ma & aliis adminiculis. Job. dixit, quod sufficit si fa ma consentiat dicto meo cum aliis adminiculis. alia autem sola fama non probat, licet purgationem in ducat. ut infra de cohabitat. cleric. & mulier. c. nostra. & c sequent. utrum autem, & in quibus, & qualiter fama pro bet, est arbitrio boni judicis committendum, ut patet in his, quae ubtantur supra eodem, §. quis possit, sub §. fin. versicul hebet. Sed quomodo probabitur fama. Dic per duos testes argumen ff de magistra, conveniendis, l. 154. qui erunt de sen¬ oribus & honestioribus, & jurabunt, quod talis est fam publi apud bonos & graves, argument. 4 quaest 3. versic. iten ubi numerus, aliud, si dicant ipsum infamem simpliciter quasi diceret, tunc videntur testificari quod infamis sit, qui ad se. sic videtur probata infamia, sic intellige, infra de accu satio inquisitionis, ad fi.

ET cuncta sunt plene consideranda, ut supra praemisid singulis circumstantiis & adjacentibus utrum esset so lus, vel cum sociis & adjacentibus: an fuerit de nocte, ve de die: nam si diceret, quod vidit fieri ictum de nocte ten pore obscuro, satis patet suspectum testimonium suum Hae autem interrogationes, seu inquisitiones tradendi sunt ex parte illius, contra quem testes producuntur, 8 vocatur inquisitorium, & debet semper antea is, qui ea tradit, si caute vult agere, superfluas apponere, quam ali quas omittat: nam & judex ex officio suo repellent forte u tra quam deberet, & debet fieri inquisitorium supertitu lis, seu intentionibus. Is ergo est ordo. Primo vocandu est adversarius ad judicium. Secundo offertur libellus, 8 lis contestatur. Tertio juratur de calumnia, vel de verit. te dicenda. Quarto fiunt positiones secundum tenoren libelli. Quinto tradunturtituli super negatis, & aliquan do negata pro titulis traduntur. Fiunt autem tituli e: parte illius, qui testes producere vult, ut appareat supe quo producitur testis, & super quo jurat, hoc ideo: quia s super aliis deponeret, non valeret, infra eodem de testib. Ho quando producitur super aliquo titulo specialiter, sed e pars adversa potest considerare, quod juret sub toto ni¬ gotio, tamen producatur post litem contestatam, ut infr eodemc. de testi. & secundum hoc intellige quod notat. sup eodem § qui debet jurare, versicul debet autem. Fiunt ai tem tituli hoc modo. Titulus Henrici contra Petrum e eo, quod vendidit eidem Henrico dictus Petrus domum quam habebat sitam in tali loco, & sunt tales cohaerentiae & hoc pretio 10. lib. quod hi tituli dandi sunt, sive intentio nes, quod idem est, habes supra de cau. posse. & proprie. cun ecclesia. infra eodem veniens, & de fid. instrum, cum so. §1. arg. ff.d pe haered. si quis libertatem, C. qui legit. person hab stan. in judi leg ultim ff. de jurejur si duo patroni, Sidem Jul. hoc verum es si petantur: alias videtur, quod sufficit qualitercunque pro ducti fuerint, dummodo super libello deponant, etiam s nulla positio facta sit, ut argum. supra de rest. spol. cum ad s¬ dem, §ultim. Et sic tituli tradendi sunt illi, contra quen producuntur testes, & publicandi super quibus fiunt in terrogationes praemissae ab illo, contra quem producui tur, verbi gratia, dicet P. contra quem formavi titulum si ve intentionem. Inquisitorium Petri super titulum Hen rici, si dicant testes, quod Petrus vendidit Henrico domi praedictam, interrogentur ubi fuit facta venditio, & cor¬ quibus, & quo anno & quo mense, & qua die, & si ipsi te stes fuerunt praesentes, si sciunt hoc per credulitatem, ve per famam, & si audierunt verba contractus, vel viderum & sic de singulis, ut supra dixit. Quot testes super his in terrogandi sint, supra probatum est, & probatur infra a fid instrum, cum Joan. §1. in fin. & tam de titulis, quam de ir terrogatoriis habetur expressum hodie in authent.d.n.ex tra, ad hoc. infra, & si judex malitiose, vel per negligentian omiserit interrogationem fieri, quod praesumitur ex eo quod necessaria erat, non super flua respectu testis vaci lantis, vel non vacillantis, vel quia omittit aliquid de his quae habuisti, supra eodem super quibus, in princ. quae in ju re inveniuntur specialiter scripta, etiam post publicatio nem inquirendum est, secus videtur, si is contra quem pro ducebantur testes non dedit inquisitorium, ut infra eoden per tuas. Quamvis enim dixerim ipsum respondere debe re, intelligas verum, quando inquisitorium datum fuit, lias si nec datum fuit inquisitorium, nec interrogatus, su ficit, quod testis plene, & breviter suum testimonium d xerit. C. de preci. Imper. offer. leg. ultim. & de appellatio. ampliori Sm refutatoriis, in authent. eod. §2. infra de sentent. & rejudi su ut 24 q 2si habes, f.deno. ope nuncia. de pupillo § qui opus, ff. deju reju jusjuran. §qui jusjuran. & de dam. infect qui bona. §si alii no. Hoc inquisitorium est de secretis judicialibus sicut 8 testimonia nondum publicata, hoc ergo debet habere ju dex in secreto chartulario, & hoc celare debet, sicut sacet dos peccatorem, infra de poenomnis, & est ratio, ne quic mali excogitetur, ff. quemadmodum testa. aper. leg. 2. § diem nam si is, qui producit testes scire inquisitorium, forte in strueret testes, & daret eis lectionem pravam, ideo in curi is, in quibus jura servantur, alius est chartularis testium in quo & inquisitorium reponitur, alius libellorum, & po sitionum, primus non cuilibet traditur, imo cavendum est, ne quilibet possit apponere manum. Secundus ver¬ cuilibet edi potest, ad hoc infra de custod. Euchar. cap. 1. & & nota; quod si testis dicat se non recordari de anno, men se, vel die, nihilominus valet testimonium suum, infrad sid. instram. cum Joan. §. 1ad sin. Sed quid si testis prius de ponit non juratus, & postea jurat, quod sic est sicut depo suit Goffre. notat. quod non valet, quia primo debet jura re, quam deponere, alioquin ei non creditur, C. de jureju rand. 4. quaestio 3. Item in criminali, versic. jusjuran. infr. eodem nuper. Sed contra in his, quae notat. supra de lit. contes Squaliter, versic. quid si ante juramentum, hic non obstan anajura, quia non dicunt, quod primo jurandum sit, sec quod non valet testimonium si non juratus deponat, hi¬ autem non deponit non juratus quia juramento videtu repetere totam depositionem, ex quo ipsam asserit veran esse, & quamvis juramentum non respiciat futura, trahitu tamen ad praeterita, & ipsa confirmat, infra de jurejurand tlericus, & vide quod notat. infra de fide instrumen § de publi catio, sub§ & qualuer fiat, versic. & si testem, ergo hanc sub tilitatem merito recusabit judex, maxime ecclesiasticus supra de judic. tum dilecti, & de dolo & contu. capit. i. Quid s testis scribat testimonium, & dicat juratus verum esse, quo¬ in scriptura, quam tradit, continetur; dicas non sufficere nisi judex ipsum iterum examinet, nam judex habet exa minare vocem testis, sermonis constantiam, & trepidati onem, ff. de quaestio de minore, §2. & not. supra eodem ( qui possit, sub sin. versic habet autem, alias pateret via falsitati quia posset credi testimonium in scriptis falso testi, qui¬ forte nesciret petere pravam lectionem; de qua notat. su pra eodem §. responsio.i. ergo si aetatem habet de se loquitur de consecration. distinct. 4. cum pro parvulis, & quod non va let tale testimonium, satis probatur, 2. quaestio. telatum, quaestio. 9. testes, &c. chartae, 2 quaestio. sic ultim. infra de accusa ti inquisit. §tertiae, & expressius, infra qui matrimon. accusa possunt, c. 2. Sed nunquid tenetur reverti, ut dicat causam ex quo testimonia publicata sunt, licet ab initio peritum non fuerit, secundum consuetudinem Mutinensem, & Reginen. & multarum aliarum civitatum Lombareiae non est quaestio, quia publicatis attestationibus petunt te stes reversari, id est, quod revertantur, & iterum testificem ntur. Sed tu dicas hoc non debere fieri ad petitionem, adver sarii, ut infra eodem per tuas, nam in reum, id est super eo dem capit. super quo jam testimonium tulit, non potes testificari, ut ff. eodem producti, C. eodem les ultim. sin autem, in fra eodem fraternitatis nec enim danda est via malitiis, in au thentic. de tabellio. in fin. collatio. 4. C. de indi. vidui, tollend. leg. sed judex ex officio suo interrogare potest, & debet quar docunque ante sententiam, ut de fide instrument, cum soann. § penulti. 30. quaestios. judicantem, ff. de interrogat actio. ubicun que, C. dejudic. judices. Item potest redire testis, & interpre tari dictum suum, si ita obscurum erat, quod non posse sententiari, quod etiam obscure dicitur, pro non dicto ha betur, f. de interrogat. actio. de aetate, §nihil interest, & obscur¬ scriptum pro non scripto habetur, ff. de his quae pro non scri ptis, leg. 2. & hoc ad instantiam judicis intelligas, infra eo dem cum clamor, non enim de novo aliquid dicit, sed quo dixerat, declarat, ff. de testi. haeredes, § si quis post testament. & de acquir. rer. dom. adeo, §cum quis ex aliena materia, in fi. ali¬ as facienda est interpretatio cotra illum, qui eum produ xit, ut notat. supra de probat. § & qualiter, in fin. Quid si te stis proprio motu venit, dicens quodvult corrigere dicti suum, & dum primo dixisset album, modo dicit nigrum Videtur quod standum sit tantum ultimo testimonio,( de haeredit. institut. si ita scriptum, responsio. i ff. de manu. testim Stichus, contra, quia fidem sibi derogat, nfra eodem sic ut no bis & capit. cum in tua. Dicas, si habuit aliquem tractatun cum aliqua partium, non est admittendus: quia suspectu est, alias seipsum corrigere poterit, si tamen alias sit hone stae & bonae opinionis: & sic intellige quod incontinent, potest seipsum corrigere, infratitul.i. praeterea. Vel dica illud incontinenti arbitrarium. argumentum 4qu3testiun fides, f. eodem lz3, quid enim si sit quidar episcopus, quidam religiosus, qui non est immemor suae salutis.i. quaest. 7. san ciinus, sup. de proc. in nostra ad sin certe hoc debet valere, qui pro periona praesumitur. Et quid si contraxit postea as finitatem cum aliqua partium, vel nimiam familiaritatem certe in hoc casu revertatur, suspectus est, quamvis vale ret testimonium suum, si non reverteretur, ad hoc ff. depo stu. cui eorum affinitate, infratit.i. praeterea, sic potest intelligi 35 q. 6. de parentela

Quando sunt producendi Postuitem contest. tam regulariter, & non ante. falli in casibus quos notat. supra ut lite non comest. §. & versic. se¬ a4 Potest enim reus publicare testes suos, si timet de futu ra controversia etiam ante litem conte. citatis his ad quo res pertinet, & super citatione debet fieri publicum instru mentum, ut si quandocunque negaretur citatio facta, pro bari posset, infra eodem significavit, & c. Albericus. Producen di autem sunt de provincia in Italiam, vel econtra. Iten de provincia in provinciam, vel de civitate in civitatem sunt enim remittendi, seu transmittendi si de consuet. sit Feodem ! 3. in i. Sed & si judex viderit expedire, potest mi tere personas discretas, quae testimonium recipiant; msi eodem si qui testium, puta quia sunt in dignitate constitut bB hi tres, vel matronae, quae non debent se virorum coetib immiscere, C. de jura cal. leg. 2.§sim autem, vel dignitas f de ja c rejur. ad personas egregias, e & quod dicit dicta decr. infra es demsi qui testium, ibi, nuncio, expone id est nunciis, vel, i¬ est, tabellioni, nfra ut.i.cap.I. per decret supra de prob. quonta contra. Vel etiam potest mandare judici, sub quo testes de gunt, ut testes recipiat, & in scriptis redacta testimoniaf deliter & sub sigillo inclusa ei remittat, declarando quan ta sit fides testibus adhibenda, hoc facit propter distanti am locorum, & aliquando propter paupertatem illius, qu non posset expensas sumptuum testib. facere, sic intellis potest uno modo, infra eodem si qui testium, &c. cum olim, e de fideju. constitutus. Haec in civilibs. in criminalib. enim pr aecise cogendi sunt testes a venire coram judice, qui de causa cognoscit. in auih. eodem§ & quoniam sancimus, C. de fi. in strum judices, in auth. apud eloquentissimum. Et notat. quod quamvis dixerim, judicem habere potestatem mandan¬ di, alii in civilibus, quod testes recipiat, non tantum neces fitatem imposui, & hoc est quod dicit§ proxim, & quonian sanciinus, ibi, licentiam habere judicem, &c. & ibi, ex inter locutione, judicantis, &c. Quid enim si causa magna sit & nominentur testes illius terrae qua consueverint de fa cili deierare, nec puniuntur? Certe bonus judex non re mittet, sed interloquetur judex testes coram se venire de bere, mauib. ut defuncti seu funera corum non injurientur, §il lud etiam recte, collat. 5. secus, si nominetur terra, in qua sun homines bonae famae & justi judices, ut infra de fidejus. con stitutus, &c. pervenit. Vel dic distantiam locorum, & scien tiam, & famam Judicum potius considerandam, quan qualitatem seu famam testium, quod verius puto sicut ple ne, & plane ex praemissis jurib. colligere licet studenti, & subtiliter intuenti. Venturis autem ad judicium deben sumptus victualium exhiberi ab illo qui eos producere de siderat. 4 4. 4. ver. item venturis, C.aeo quoniam, § in exhibitioni Et si timetur, quod non recedant, dent fidejussores de ni recedendo, & si non possunt dare fidejussores, jurent, ne¬ tamen tenentur expectare ultra 15. dies, sed judex si per ip sum steterit, omne jacturi tenetur parti laesae de suo pro prio resarcire, C. eo. siquandi

Et quoties. 1 et: quia tres productiones tantun fieri possunt intra unam dilationem, quod dic, ut notat. supra de dilat. § & quibus versicul. videtu autem. Quid si testibus renunciatum sit, etiam si nullu testis productus fuerit, non poterit de caetero aliquis te stis produci, etiam in secundo judicio, nisi ex nova caus¬ in authent. eodem § illud, argum. C. de rebus credi. & jurejura. quis jusju. nisi nova essent capitula ex veteribus emergen tia, infra eodem fraternitatis, causam quae, cum venissent, series de test. cum causam quae inter oeconomum, &c. constitutis, 2. nis ex beneficio resti. in integr. subveniatur el, ut supra de res in integrum, auditis, ff. de mino si in enptione, § ultim. de ho¬ tamen dic, ut notat. infra§ & utrum post. Item si produx testes contra te in principali, & tu excipias in persona Illorum, licebit tibi producere testes ad reprobationen meorum, & eodem modo licebit mihi a jure testes meo¬ defendere, & reprobare tuos, nam conceditur mihi a ju re testes meos defendere, infrade suno,. licet, & cap per tuas & etiam confirmare,3. quaestio3. de indut. ulterius tamen ni¬ licet tibi reprobare meos, nam sic liceret tibi quartos re spectu illorum quos in principali produxi, contra tertios producere eadem ratione liceret quintos producere con tra quartos: & sic in infinitum, infra cap. licet dilecti, infini tas autem vitanda est, C. de judic properandum in prricip. su pra de dol. & contum finem, ff. derei judic. a divo Pio, §. sed si em ptor ff. de arbitr. non distinguemas, §. quartum, F, pro suo. Isi. s de leg 3 fideicom. §si quis 1o. & in auth. d.n. de rescr. extra, cum in multis

Quae diversitates nocenttestimonis? Colli¬ ge isto versu "Res, Persona, Locus, Gradus. Haec sunt consona, Tempus" Res: ut puta, quando unus dicit de re una, & alius de a lia re. vel unus de uno facto sive contractu, alius de alio non valet talium testimonium, cum singuli sint in suis te stimoniis singulares, ut supr. eodem quotus numerus, & ver seq. Persona: ut quia unus de Titio dedit, alius de Sempro nio, supra de rescript. Rodulphus, &c significante, sed si pone rentur certae circumlocutiones, non obesset error nomi nis, ut notat. supra de rescriptis, §quae possunt objici, versicui dem est, si in nomine erretur, & sup. eodem § quis possit, ver sic. Item cum quaeritur de aetate. Gradus, quando scilice quaeritur de consanguinitate, & unus testis ponit dua personas in primo gradu, alius in secundo ponit easdem mfra eodem series, 35. quaestio. 6. de parentela. Locus, ut patet in exemplo Danielis, unus dixit sub pruno, alius sub pino idem in tempore dic, ut supra super quibus, versic. sequen Hoc autem dicunt quidam verum esse in facto non itera bili, ut est homicidium, quod uno ictu perficitur, nec rei terari potest, nisi resuscitaretur sicut Lazarus, in facto au tem iterabili, ut in adulterio quod saepius committi potest non obest talis variatio: quia licet non probent idem adul terum, probanttamen illum adulterum fore, contra quen testimonium fertur. Sed cum Susanna accusaretur de a dulterio, ut patet in epistola Danielis, & ibi obsit haec vari atio: qui ita scripserunt, exemplo Danielis de mendacio con vincuntur. Sed si unus dicat aliquid factum esse die Do minico, & non adjiciat horam, & alius dicat hoc factum eo dem die Dominico hora tertia, talis variatio non nocet: mo concordant testes cum dictum secundi sub dicto pr mi contineatur: nec talis similiter nocet, si unus dicit ho¬ factum in domo episcopi Parisiensi, & alius ait in camer episcopi Parisiensis rotunda, nisi & alius descenderet a¬ aliam cameram specialiter nominandam. Item in facti durabili non nocet diversitas horarum, ut si unus dicat quod vidit Episcopum celebrare in hora tertia: & alius d cat de hora sexta, dummodo concordent de die & de loco, nis & unus diceret, quod hora tertia dicebat Pater noster, & alius diceret quod hora sexta. Quid si agatur de decima & unus testis dicit decima fuisse solutam, & interrogatu quid viderit solvi? Respondet fabam, alius dicit ciceram, di cendum est, quod non probant: quia in reb. discordant, ut su pra eodem ver. res. secundum Goffr. in contrarietatibus au tem testium hoc notabis, quod si testis sibiipsi contradicat in suo testimonio, reprobatur, & convincitur ex ore proprio 3. quaest. 9. nihilominus, 23. q. 7. quod autem, infra de appellat. sol citudinem, in fi C. de lib. causa, cum pretium, & de fur leg. 1. & a mu. patri professio. lib. 10 ff. quando appellatio sit leg. 2. nisi facia hoc corrigendo seipsum, secundum ea quae not. supra eoc § super quibus, versic. quid si testis motu proprio. Item vi detur, quod si testis pro parte falsum dicat, vel si astruit pro bare negativam, puram; simplicem, & indeterminatam quae nullo modo probari potest, vel si dicat, si certum di eo quod non viderit testimonium, quia testis propter u num falsum quod immiscet, totam seriem testimonii de colorat, 9. distin si ad sacras, 44. 3. ver item qui falso supra d eau. poss. cum ecclesia 9. qu.9. pura, & vide quod not. super ho supra eodem (qui debent jurare, persi debet, & seq. &S super qui bus, versi fama, & seq videtur tamen, quod si in uno dicat ve rum, in alio falsum, valet saltem, quantum ad illam parte in qua verum dicit, i. quaest. dominus, in sin & & distint urba & cap. si quid, quid si plures pluribus contradicant? dicun quidam, quod sibi fidem adinvicem derogant, si ab eaden parte producti sint, arg, infrade fid instru unputari, C. defim strum scripturae. Sed male dicunt, & est ratio diversitati¬ illa: quia si quis producit diversa instrumenta sibi contra eria. apud se explorare potest an contradicant sibi adinvi cem, cum tenorem legere possit, f. de verb signif. cognoscere sic an expediat ei producere: imputet ergo sibi, qui con trarias scripturas producit, aliud autem est in testibs qui nec semper ferunt testimonium, sicut asserunt, imo mul toties aliud dicunt, & aliud proferunt, secundum Azo. 8 hoc comprobatur hodie infra de fid. instrum. amputari. Di cas igitur, quod si singulariter contradicunt, sibi fidem de rogant, cum sint in suis testimoniis singulares supra de ele ctio, cum dilecti, & de prob. licet§. quanquam infra eodem tam li teris, responsio.i. sed si saltem duo vel tres bonae famae con cordes remanent alii etiam mille sibi adinvicem singula riter contradicant judicabitur secundum dicta istorum 4quaest; versicu item sitestes, quia in ore duorum vel trium &c. alii enim habentur pro non productis. Sed si plure pluraliter pluribus contradicant, & omnia aequalia sunt tamen adinvicem sibi fidem derogant; ut dixi secundun quosdam supra versicul. quod si plures, nisi forte aliqui ipso rum astute appareant in contrarietatem incidere, & alii fidem derogent, vel etiam sibi ipsis, in quo casu tormenti subjici mandantur, & ut veritas sola eliciatur; in authenti¬ eodem § si vero aperte. Si vero ex una parte sit major nume rus vel verisimiliora dicunt, vel meliorem causam redduni vel melioris sunt aestimationis, quamvis etiam pauciores praeferendi sunt, & secundum dicta sua judicandum erit quia nec ad multitudinem testium habebit judex respe ctum, ut infra eodem in nostra, &c. praeterea. ff eodem ob carmen & optime supra de probat. licet. Sex praemissis. Sic quamvis per sonas testium quos induxit, non possum reprobare, dict¬ tamen reprobare possum, C. eodem si quis testibus. 4. quaest. 3 versicul. item si quis testibus. Hoc intelligas verum esse quando sic contradicunt, quod nullo modo possunt con cordari, alias concordandi sunt, ne de perjurio possin tedargui, infra co, cumtu fili. sicut & Ang. concordat Evan gelistas, de poen distin.i. periculose, nihil enim obstat narran di diversitas, dummodo eadem sit sententia infra deverl sig nihil obstat, u. quaest 3. antecessor, supra de consuet. cum dili ctus, nam si eundem & praemeditatum sermonem dicant suspecti sunt, ut not. supra §quis possit, sub Ssi. versicul. habet debet tamen per diversa verba in eandem sententiam quan tum ad mentem concordare, ut C. depoen. qui sententiam, ni & si unus dicit me possedisse per 10. annos, & alius per 20 & alius per 30. omnes utique in 10. ann. concordant, ff. dear bitr. diem proferre, §si plures, sed si alter dicat per 40. ann. 8 amplius, idem videtur ut consuevit not. C. de secund. nup.I 2argumen. pro & contra, supra de dilat. literae. Sin autem teste adinvicem contradicentes a diversis partib. producti sint dic ut notat. supra versicul. si vero ex una parte. Quid si om nia aequalia sint, quod vix contingit, secundum Goff. fer tur sententia pro reo, non pro actore, sup. de prob. ex literis infra de fid. instr inter dilectos, nisi causa favorabili no. infrad prob. in fi.de sen. & re jud. § & quando, & hoc quando alter pos¬ sidet. Quid si neuter possidet, si dividi possit res, videtui quod dividenda sit, ar. inf. de praesum. afferte. Vel potest judex gratificari maxime si indivisibilis sit arg. infra de paroch. c. & de jur, patr. quod autem, cum autem. Vel forte dirimetui res sorte ar ff. de jud sed cum ambo. & Ccommunia deleg. l. ulti 279. 2. sors, & videtur, quod judex sibi retinere posset, arae infra de decim quoniam. Quid si duo petant eandem uxore & aequaliter probatum sit, si apparet de tempore vel de hor¬ utriusque contractus, priori adjudicanda est, infra de spon pen. alias videtur danda ei cui consentit, arg. C. denup ridua I.q. ult. sancimus, arop. infra de re ju.c.ult. & ff. de reb. dub. si fue rit, infi. Sed si neutri vult consentire, meliori & ditiori vi detur danda: quod si omnia aequalia sunt, dicunt quidam quod sorte dirimitur per jura dicta. & 21 dist. cleros. Ex prae missis patet, quod si testes inducantur ad reprobanda te stimonia priorum indirecte, ut infra eodem series, &c. ex te nore, necesse est, quod secundi sint plures, vel fideliores & honestiores, & verisimiliora de negotio dicant, de quo quaeritur, ut supra de prob. licet, §ult secus videtur, si producan tur ad personas priorum reprobandas: quia tunc videtur standum duobus dummodo sint omni excepti. majores argum. 2. quaest. 3. Item ubi numerus, & C. de contrahen. stipul. ma gnam.

Et utrum post publicationem alii testes s pro¬ duci possunt. De hoc tetigi supra¬ eodem § quoties. Sunt autem Canonistae in hac opinione con muniter, quod super antiquis capitulis etiam in causa ap¬ pel. non possunt testes produci, sed super novis duntaxat ut, si probavi meam intentionem, & tu opponis exceptio nem peremptoriam testib publicatis, quod potes, ut C. sen¬ tentiam rescina. non poss. peremptorias, infra eo series, possum & e go inducere super replicatione. Item, si probavi vendica tionem rescindendam, possum probare excessus quanti¬ tatem, quamvis publicatae sint attestationes, quia novus ar ticulus est, sic intelligunt concor. signa supra § & quoti. in fra defi. instr. cum so. & hoc idem intelligunt in causa matri moniali supra dem proba. juravit. Legistae vero dicunt, ex quo didicit testificata, non potest testes producere, etiam su per novis, ut in auth. eo. Q quia vero, & § illud. Mihi videtu dist. inter eandem instantiam, & causam appell. seu rest. 8& inter antiquos testes, & inter causas & causas. Dicas igi tur, quod in eadem instantiâ super eodem articulo non li cet testes producere, ex quo testimonium puplicatum est, vel ex quo is qui produceret didicit testificata, vel ex qui dilatio lapsa est, vel ex quo produxit multitudinem testi um effraenatam, nisi de falso redarguere vellet testem. Iti producere non potest, si super illo renunciavit, intelligas& didicit, alias sola renunciatio non videtur obesse, secundum Azo. arg. in auth. eodem (quia vero, § illud tamen, & probatu in novell. Contradicit tamen, infra codem c. de testi an sin, & constitutis 2. in fi. ubi videtur, quod sola renunciatio sufficiat sed si non nocet specialis renunciatio, sicut Azo intellexit cui non audeo contradicere: quia non vidi novellam qui allegat, nocet ad minus, si generaliter renunciatum sit 8 conclusum, vel si renunciatum sit allegationib, ut in aud ut cum de appell. cog. §1. col. 8. quia postea etiam instrumenti produci non potest, sic intellige eo, cum venissent, deust ser es, & c, ex tenore, infra de fid. instr. cum dilectus, sup. de procaudi tis, & de causa poss pastoralis, ins. eo. ultru, & c praesentium in auti eo. § quia vero, coll. 7. supra de proc. in nostra, in si. & de prob. lices infra de excep cum venerabilis. Si vero generaliter renuncis tum fuerit super alio articulo, potest testis produci, & di da erit dilatio, ut in eisdem tap nfra cod, cum causam quae ui ter aeconomant. Idem si aliud & propter aliud inducantur infra todem veniens, & cxm in tua, supra de causapos. c. ul. quii generaliter pactum super una re habitum, seu testimonii alii obesse non debet, infra de sid. inst. inter dilectos, S nec at stationes, supra de off. or.cannep. ante si ff. de pac si umus, §ante on nia, & hoc comprobatur, qi. de rei vend. officium, C. deprob. es cept. & C. eodem in. Iult. & de praescript. long. temp. emptor. & a except si quidem, & de contrahen. stipul. magnam. Item non ob est, si inter alias personas actum erat, quamvis de eoden quaeratur, ut in eisdem concor. & infra eodem constitutus,! tem si interrogationes necessariae omissae sunt, iterum apu¬ eundem judicem interrogatur, mfra eodem per tuas. Idem.s confuse deposuit, ut not, supra eodem superquibus, ver. sei nunquid videcur. Sed si nec generaliter nec specialiter re nunciatum fuerit, nec testificata didicit, nec effraenata mu titudinem testium produxit, sed adhuc clausa sunt test monia, potest iterum producere testes, infra todem causam quae inter archiepiscopum, in si. & infra de accu dilecti, §1. Hoc sit alia causa quam matrimonialis, in ipsa autem dicunt qui dam speciale esse, quod publicatis attestationibus alii te stes producantur, infr. eodem series, &c. ex tenore, inf. de consa¬ & affi. ex literis, infra eo, cumm tua. infra tod sicut, & hoc in fa vorem matrimonii. Sed secundum Goffr. hoc non est at gmentare favorem, sed viam falsitatib. aperire, n anth eo quia vero multi testes. Unde dicit, quod etiam in causa ma trimonalia non possunt testes produci super eisdem art¬ culis, ex quo partes testificata didicerint, infr. eo, constitutis nec ob jura pro aliis inducta, non enim ob seriet, quia ib producuntur testes ad alium gradum: nec ob ex tenore, qui¬ ibi probatur negativa, & per consequens reprobantur te stes indirecte, sicut & contra. C. de contrahen. & commit. sti optimam: nec obst. cum in tua. quia ibi prima productiof¬ cta fuit extra judicium, cum praediceretur in ecelesia de m¬ trimonio contrahendo, secunda in judicio, & ideo percum ctatio priorum attestationum non nocet, & ideo caute sub funxit in si. cum haec exceptio locum non habeat in hoc ca su. Quidam tamen habent in litera in hac causa, sed prio litera est verior, nec ob c. ex literis, quia ibi prima probati¬ fuit facta extra judicium, secunda in judicio, tertia prode ctio fiebat ad alium & novum articulum probandum sci quando testes didicerunt quod testificati sunt, nec decli rat utrum ante accusationem matrimonii, vel post. Et ci super quaestione hac inter Gof. & alios doctores esset di¬ sensio, curia Ro, consulta. super quaestione, quae de facto pi debat, posteriorem sententiam approbavit, secundum Gol Verum ad salvandas opiniones istas & jura concordanda posset hoc modo dist. utrum id, de quo quaeritur, tangat pe riculum animae, vel sit de juris apicib. Si tangatur periculi animae, & est tale quid in quo ecclesia dispensare no potest ut quia dicitur habere alium vivum viru, & legitimum, ve g quia dicitur, quod est in primo gradu consanguinitatis, vel in secundo in linea descendenti, cum in his ecclesia non dis pensetaut sup. de transac.c. ul. & derest. spo. literas, sive sit cor clusum, sive non, sive sit sententiatum, sive non, sive pro matri monio, sive contra, indist admittuntur testes, ut ms. dere jue tenor, ar, inf. de frig. & male fraternitatis, & c. ult. & de divor por ri, & de sen excon. a nobis. Sed si objicitur tale quid, in quo ei clesia dispensare consuevit, ut secundus gradus in trans versali, vel cognatio spiritualis, quandocunque ante senter tiam admittitur probatio, etiam attestationibu. publicatis, in eo, cum in tua. de cog. spirit.c.ul. Idem est, si contra matrimonu sententia feratur: quia tunc nunquam transit in rem judica tam, inf. de re ju. lator, sed solis verbis mulieris non creditur, nis aliter fiat fides, infra de re judic. consanguinei, super hoc vid quod not. infra de cog. spiri. Squis su effectus, ver. effectus ver tertiae. Quid si pro matrimonio sententia feratur, h bene transit in rem iud & sic de caetero nullus audietur, cum vi deatur ecclesia tacite dispensare, & hoc totum dici potes in favorem matrimonii, & ut aliquis sit litium finis, ar inse¬ licet z. msi qui maacen. non pos. videtur, & de re jud c. ul. & sic u bicunque exceptio potest opponi post sententiam, admittitu post publicationem & ante sententiam, ut sup. de prob. licet. Si dominus Papa faceret, quod hanc dis approbaret, bonun esset: alias autem, ubicunque impedimentum perpetuum ap ponitur, videtur quod volens probare semper sit audien dus, arg. inf de consam & assi. non debet, in sin. Sed si id de qui quaeritur est de apicibus juris, & quia mulier dicit senter tiam latam contra matrimonium no valere, ex eo quod o do juris i servatus non est: puta quia licet confiteatur se citatam, dicit tamen, quod per maritum impedita sit, quo minus potuisset venire, cum de apicibjuris contendatimi rito & apices juris contra se approbare debet, ideoque obes renunciatio, & publicatio, etiam in eadem instantia, inf. eo. constitutis. 2. nam si apicibus juris pro se utitur, & contra si uti debet. 4. qu. 3. ver item si quis testib. Non obst, sup. titijura vit, quia loquitur in contrahendo, non in contracto. ve melius dicas, quod ibi non auditur: quia directe astrueba probare negativam, dicens quod nullo gradu consangui nitatis sibi attinebant, & non distinguebat gradus: quar non auditur, sic sup. de causa pos. cum xclesia §2 & inf de spon¬ sultatiom, resp 1.na si distingueret, & sic ostenderet, quod ir directe probare vellet, quod bene audiretur, ut mf. eo seriei &c. cum in tua, etiam in contrahendo, infde spon, cum in tua, & consultationi, §unico

HAEc in eadem instantia, in causa autem rest. auditur su per omnibus, ut notat, supra de in integ. restit. § & qual ter, & S in quibus danda est, & supra eodem§ & quoties. Idemit causa appel. sed refert, utrum antiquum articulum velim probare per testes antiquos, & hoc quidem non possum quia cum semel juraverint de dicenda veritate, praesumi tur quod totam dixerint: quia si juraverunt, ut not supr qaid debentjurare, sed super novis duntaxat ipsos prodi cere possum. Item & novos etiam super antiquis, nam in causa principali minus plene probavi, vel allegavi, eti in causa appel. plenius probare vel allegare possum, etian super antiquis articulis, vel etiam novis, ex veteribus ta men pendentibus sic intellige, inf. eo fratemitatus, & sic quo ibi dicit: super novis duntaxat, respicit antiquos testes, ô subauditur, vel etiam super antiquis, sed per novos, & si quod dicit de novis testibus, sic recipit subauditum, & di cas novis pendentibus infr de fid. instr. cum so. C. de app. eos qu §1. & de temp. appell per hanc, f. de mi etiam. Et breviter vide tur dicendum, quod ubicunque obstaret exceptio rei jud non possunt testes produci sententia lata: sed ubi non ob staret, produci possunt, f de except. rei judi, cum quaeritur, E legibus sequent. ergo in causa appell. quis ibi non obst. exce ptio, cum pronunciatum appellatione suspensum sit, ad Turp.l..in si.mfra de jureju. venientes, & sic opp. arg. quos causa app. alia est a prima, & non eadem. Canonistae auti huic opinioni objiciunt, quod timendum est de suborna tione testium, quo ad antiquos articulos: unde in causa ap pell. non possunt plenius probari, cum eadem ratio rema neat, arg. supra de consti. transla. C. de lib praeteritis, leg. 1. infr¬ de consangui. & affini. tua. Et facit contra ipsos in hoc, quod dicunt non praesumendam calumniam, ex quo juratu ess de cal. quod dic.ut not. sup. de dol. & contu. qua paena affici¬ turcontumax. Sed certe duplex est ratio, quare hoc prohi betur illa de qua dixerunt, ut probat, § quem ad hoc all¬ gant in auth. eodem §quia vero multi. sed hic deficit instanti judicii mutata, ut patet. C. de prob.c. ult. C. de judi properandi infra eodem praesentata, secunda, ut lites brevius terminen tur, ut in fi.d. S quia vero. Ideo in quarta productione bre vior dies est. arbitrio judicis assignanda, ut ibi: & hoc dura in prima instantia judicii & secunda, ut supra dedo. & cor tu sin. hanc puto veritatem, quicquid infra notat. Sed & u scias quod alii sentiunt, & sequaris opinionem quam ma lueris, notandum est, quod qi in hac materia talem tradi dit doctrinam, non oppositum opponam, & oppositun non probatum probabo id est non oppositum scil. in pri mo in judicio opponam scil. in judicio app. & oppositum scil. in primo judicio, sed tamen non propatum probab scil. in judicio app. & haec probantur. f. de app. scio. C. de ap pell eos. §si quis autem, & detempo. appella per hanc. Albericu scripsit, quod post publicationem testium, nec in prima cau sa app. nec in causa app. licet circa idem testes producere per auth eo. §quoniam vero multi, & dicebat quod non ob iu ra superiora, quia ipsa intelligebat, quando in primo judi cio fuerat probatum, non per testes, sed alio modo, tamer ad decr fraternitatis, non poterat respondere. Et no secun dum Goff quod dec. illa dicit, testes posse produci in cau sa appella. super novis articulis, sed I. per hanc dicit supe novis assertionibus quae non ad novum articulum pert nent, ad quod respondeas, quod decr. exponenda est seci dum l. ut exponas capitulis. assertionibus super quib. au ditur quis in causa app. si non ad novum capitulum perti neant, porro si appellans proponat aliquid de novo no contingens. id de quo actum est in primo judicio, non es audiendus. Item decr. dicit in causa app. novos admitten dos, super novis duntaxat capitulis, sed I. per hanc. dicit: super veteribus, quam super novis. Solvunt Legistae dicen tes, quod superveteribus, in quibus facta est publicatio novi testes induci non possunt in eadem causa. Sed ben possunt produci in causa appell. quae est alia a prima, si¬ non ob eis verbum duntaxat, positum in decr. quae in cat sa appel. loquitur, nam dicit, quod appellatum fuit supe quaestione judicata. Quidam tamen dixerunt quod l. Ic quitur, quando appellatur a diffinitiva sententia. decr. ve ro quando appellatur citra diffi. unde quasi cum eaden causa duret, non debent testes audiri super veterib. Ho non placet Goff. quia decr. videtur loqui, quando appe latum est a diffinitiva, ut dictum est, in hoc ergo sic tener dum est, quod tam in prima causa, quam in causa app. no vi testes non possunt admitti super veterib. articulis pos publicationem, & quod dicit l in causa novos testes admit tendos super veteribus, subaudiendum est, non probati in primo judicio, vel probatis, sed non per testes, imo ali¬ mo, ut no Alb. secundum Goff. Sed quae sunt novae asse tiones, seu articuli ex veteribs. dependentes, sicut post es emplificari, canonice agebas contra me actione ex vend to, ut tibi rem traderem, excipio me non teneri: quia non dum est mihi pretio satisfactum, judex condemnat me, a pello me in ea app. circa vetus capitulum, quod fuit de ni¬ tradenda re, assero quoddam novum scil. non teneor tra dere, quia venditio non fuit pure contracta, sed sub condi tione, quae non est impleta, audiendus sum, ut probatur, in de si instr. cum Joan. Vel si vis facere quartam production testium, judex non admittit, appellas in causa app ego ap pellatus circa vetus capitulum, quod est de non recipiend quarta productione possum aliquid novum afferre, quo¬ in primo judicio non dixi scil. ut dicam quartam produ ctionem ideo non fuisse admissam, nec esse etiam admitten dam, ut refraenetur testium multitudo, ut infra eo signific. verunt. Legalia etiam exempla sic possunt poni, excusat s¬ aliquis a quarta tutela praetextu trium tutelarum, quass¬ gerere asseverat: condemnatus appellat, certe in causa af pel. circa vetus ca. quod est de excusando se, potest de no vo asserere, se gerere unam tutelam ita diffusam & negoti sam. ut loco trium tutelarum habeatur, ff. de excus tu. si is qui res§eum qui. vel sic, agis contra me, dicens quod in mino ritate vendidisti mihi praedium sine decreto: dicebam ver ditionem valere, tanquam a majore factam in causa app. po tero asserere a majore venditionem ratam habitam, C. si ma jor factas ven. rat. hab. I.ult. Item testes producti coram arbitri etiam post publicationem coram eisdem factam possum produci, etiam super eo. judicio, infieo praesentata, C. de arb. cun antea. in fi C. eod. cum apud. Ubi autem quis attestationes in u no judicio receptas vult producere in alio, si attestatione sunt clausae, est in opinione producentis, utrum velit ut illis attestationibus vel velit etiam eosdem testes, quos prius produxit, iterum producere, vel alios infeo constitutu & cum causam § volentes, & hoc verum est, si renunciatum est. ve sufficiens productio non est facta infeo. de test. vel legitimu numerus non sit completus inf. eod, cum causam, secundui hoc intellige ins eo, constitutus, in si. Caeterum si attestatioum apertae sint, erit in optione illius, contra quem attestao nes producuntur, ut vel illas ratas habeat, vel patiatur illo iterum produci, si tamen testes vivunt, nam si mortui sunt necesse habet illas ratas habere, ut infra eodem cum caulam & C. eo. I. ult. secundum Geffi¬

PrevBack to TopNext

On this page

Titulus 20