Table of Contents
Summa Aurea super titulis Decretalium
Liber 1
Titulus 1 : De summa trinitate et fide catholica
Titulus 2 : De constitutionibus
Titulus 5 : De postulatione praelatorum
Titulus 6 : De electione et electi potestate
Titulus 7 : De translatione episcopi
Titulus 8 : De auctoritate et usu pallii
Titulus 10 : De supplenda negligentia praelatorum
Titulus 11 : De temporibus ordinationum et qualitate ordinandorum
Titulus 12 : De scrutinio in ordine faciendo
Titulus 13 : De ordinatis ab episcopo qui renunciauit episcopatui
Titulus 14 : De aetate et qualitate et ordine praeficiendorum
Titulus 15 : De sacra unctione
Titulus 16 : De sacramentis non iterandis
Titulus 17 : De filiis presbyterorum ordinandis vel non
Titulus 18 : De servis non ordinandis et eorum manumissione
Titulus 19 : De obligatis ad ratiocinia ordinandis, vel non
Titulus 20 : De corpore vitiatis ordinandis vel non
Titulus 22 : De clericis peregrinis
Titulus 23 : De officio archidiaconi
Titulus 24 : De officio archipresbyteri
Titulus 25 : De officio primicerii
Titulus 26 : De officio sacristae
Titulus 27 : De officio custodis
Titulus 28 : De officio vicarii
Titulus 29 : De officio et potestate iudicis delegati
Titulus 30 : De officio legati
Titulus 31 : De officio judicis ordinarii
Titulus 32 : De officio judicis
Titulus 33 : De majoritate et obedientia
Titulus 34 : De treuga et pace
Titulus 36 : De transactionibus
Titulus 38 : De procuratoribus
Titulus 40 : De his, quae vi metusve causa fiunt
Titulus 41 : De in integrum restitutione
Titulus 43 : De alienatione judicii mutandi causa facta
Titulus 44 : De cessione actionum
Liber 2
Titulus 2 : De foro competenti
Titulus 3 : De libelli oblatione
Titulus 4 : De mutuis petitionibus
Titulus 5 : De litis contestatione
Titulus 7 : De juramento calumniae
Titulus 10 : De ordine cognitionum
Titulus 11 : De plus petitionibus
Titulus 12 : De causa possessionis et proprietatis
Titulus 13 : De restitutione spoliatorum
Titulus 14 : De dolo et contumacia
Titulus 15 : De eo, qui mittitur in possessionem causa rei servandae
Titulus 16 : Ut lite pendente nihil innovetur
Titulus 17 : De sequestratione possessionum et fructuum
Titulus 20 : De testibus et attestationibus
Titulus 21 : De testibus cogendis vel non
Titulus 22 : De fide instrumentorum
Titulus 23 : De praesumptionibus
Titulus 26 : De praescriptionibus
Titulus 27 : Sententia et re iudicata
Titulus 28 : De appellationibus, recusationibus, et relationibus
Titulus 29 : De clericis peregrinantibus
Titulus 30 : De confirmatione utili vel inutili
Liber 3
Titulus 1 : De vita et honestate clericorum
Titulus 2 : De cohabitatione clericorum et mulierum
Titulus 3 : De clericis conjugatis
Titulus 4 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Titulus 5 : De praebendis et dignitatibus
Titulus 6 : De clerico aegrotante vel debilitato
Titulus 7 : De institutionibus
Titulus 8 : De concessione praebendae et ecclesiae non vacantis
Titulus 9 : Ne sede vacante aliquid innovetur
Titulus 10 : De his, quae fiunt a praelato sine consensu capituli
Titulus 11 : De his, quae fiunt a maiori parte capituli
Titulus 12 : Ut ecclesiastica beneficia sine diminutione conferantur
Titulus 13 : De rebus ecclesiae alienandis vel non
Titulus 17 : De emptione et venditione
Titulus 18 : De locato et conducto
Titulus 19 : De rerum permutatione
Titulus 21 : De pignoribus et aliis cautionibus
Titulus 22 : De fidejussoribus
Titulus 25 : De peculio clericorum
Titulus 26 : De testamentis et ultimis voluntatibus
Titulus 27 : De successionibus ab intestato
Titulus 29 : De parochis, et alienis parochianis
Titulus 30 : De decimis, primitiis et oblationibus
Titulus 31 : De regularibus et transeuntibus ad religionem
Titulus 32 : De conversione conjugatorum
Titulus 33 : De conversione infidelium
Titulus 34 : De voto et voti redemptione
Titulus 35 : De statu monachorum et canonicorum regularium
Titulus 36 : De religiosis domibus, ut episcopo sint subiectae
Titulus 37 : De capellis monachorum et aliorum religiosorum
Titulus 38 : De jure patronatus
Titulus 39 : De censibus, exactionibus et procurationibus
Titulus 40 : De consecratione ecclesiae vel altaris
Titulus 41 : De celebratione missarum, et sacramento eucharistiae et divinis officiis
Titulus 42 : De baptismo, et eius effectu
Titulus 43 : De presbytero non baptizato
Titulus 44 : De custodia eucharistiae, chrismatis et aliorum sacramentorum
Titulus 45 : De reliquiis et veneratione sanctorum.
Titulus 46 : De observatione jejuniorum
Titulus 47 : De purificatione post partum
Titulus 48 : De ecclesiis aedificandis vel reparandis
Titulus 49 : De immunitate ecclesiarum, coemiterii, et rerum, ad eas pertinentium
Titulus 50 : Ne clerici vel monachi saecularibus negotiis se immisceant
Liber 4
Titulus 1 : De sponsalibus et matrimoniis
Titulus 2 : De desponsatione impuberum
Titulus 3 : De clandestina desponsatione
Titulus 5 : De conditionibus appositis in desponsatione vel in aliis contractibus
Titulus 6 : Qui clerici vel voventes matrimonium contrahere possunt
Titulus 7 : De eo, qui duxit in matrimonium quam polluit per adulterium
Titulus 8 : De conjugio leprosorum
Titulus 9 : De conjugio servorum
Titulus 10 : De natis ex libero ventre
Titulus 11 : De cognatione spirituali
Titulus 12 : De cognatione legali
Titulus 13 : De eo, qui cognovit consanguineam uxoris suae vel sponsae
Titulus 14 : De consanguinitate et affinitate
Titulus 15 : De frigidis et maleficiatis, et impotentia coeundi
Titulus 16 : De matrimonio contracto contra interdictum ecclesiae
Titulus 17 : Qui filii sint legitimi
Titulus 18 : Qui matrimonium accusare possunt, vel contra illud testari
Titulus 20 : De donationibus inter virum et uxorem et de dote post divortium restituenda
Titulus 21 : De secundis nuptiis
Liber 5
Titulus 1 : De accusationibus, inquisitionibus et denunciationibus
Titulus 2 : De calumniatoribus
Titulus 3 : De simonia, et ne aliquid pro spiritualibus exigatur vel promittatur
Titulus 4 : Ne praelati vices suas vel ecclesias sub annuo censu concedant
Titulus 5 : De magistris, et ne aliquid exigatur pro licentia docendi
Titulus 6 : De judaeis, sarracenis, et eorum servis
Titulus 8 : De schismaticis et ordinatis ab eis
Titulus 9 : De apostatis et reiterantibus baptisma
Titulus 10 : De his, qui filios occiderunt
Titulus 11 : De infantibus et languidis expositis
Titulus 12 : De homicidio voluntario vel casuali
Titulus 14 : De clericis pugnantibus in duello
Titulus 16 : De adulteriis et stupro
Titulus 17 : De raptoribus, incendiariis et violatoribus ecclesiarum
Titulus 22 : De collusione detegenda
Titulus 23 : De delictis puerorum
Titulus 24 : De clerico venatore
Titulus 25 : De clerico venatore
Titulus 27 : De clerico excommunicato, deposito vel interdicto ministrante
Titulus 28 : De clerico non ordinato ministrant
Titulus 29 : De clerico per saltum promoto
Titulus 30 : De eo, qui furtive ordinem suscepit
Titulus 31 : De excessibus praelatorum et subditorum
Titulus 32 : De novi operis nunciatione
Titulus 33 : De privilegiis et excessibus privilegiatorum
Titulus 34 : De purgatione canonica
Titulus 35 : De purgatione vulgari
Titulus 36 : De iniuriis et damno dato
Titulus 38 : De poenitentiis et remissionibus
Titulus 39 : De sententia excommunicationis
Titulus 40 : De verborum significatione
Titulus 1
De vita et honestate clericorumSUMMARIA 1 Clerici qualiter vivere debeam 2 Clericorum honestas in quibus consistii INtelligite insipientes in lero quoniam si juste judi caveritis, vos ipsos non despicietis, se¬ ho nestate vitae vacabitis, ut non solun verbo, sed exemplo vestro, qualiter i domo Domini conversari oportea laicos instruatis. igitur & si tractati judiciorum finito edocti sitis, qual tervos debeatis habere circa judicia, tamen& nunc instruen di estis, qualiter vivere debeatis, vel aliter. Indicabo tibi ho moquid sit bonum, aut quid Deus requirat a te, utique fa cere judicium & justitiam. de quibus praemissum est in su periori lib. & solicite ambulare cum domino Deo tuo pe vitae sanctitatem, & morum honestatem, quae etsi in omni bus hominibus, in clericis tamen potissime requiruntur Sic apponit author in prin. hujus libri rubricam, de vitas honestate cler quia a judiciis, inquantum possint abstine re debent. cum servos Dei non oporteat litigare. 24. 7. sicu sacerdotes, quod dic, ut no. sup. de syndico.c.unico. Videndun autem occurrit circa hunc titulum. Qualiter clerici de beant vivere, Et in quibus eorum honestas consistat
Qualiter cler ci vivere debeant. Videtur ali quibus, quod in collegiatis et clesiis debent vivere in communi, & sub uno tecto dormi re, ut infra eo quoniam 32. dist. praeter haec. & de consec dist? in mnib is 12q. 1necessaria. Sed contra 12q 1 quia tua. 32. dist si re ro, ubi habes, quod clerici quicontinere non possunt, soi tiri valeant uxores, & extra collegium clericorum recipe re stipendia sua. Solut. Non loquuntur de stipendiis, qua debeantur ratione canonici tituli, quia conjugatis a ca nonicum titulum habere non potest, ut inf. decler conjug¬ sane imo loquuntur de stipendiis quae praestantur tanqu pauperi de gratia potius, quam de jure. secundum Da. 8 sic potest intelligi. 1q. 2 Sacerdos. Item de consuetudine e¬ clesiarum aliquarum beneficium percipiunt, ut pulsen campanas, & ostia aperiant, quae servanda erit etiam in hoc casu arg. 32 diste placuit & junge quod no. infra eoden¬ §. & in quib. ver. adeo Ergo jus commune est, quod debent v vere in communi. sed derogatur huic juri per contraria consue. quam Papa scit & tolerat. secundum T. Vel si is in telligere decr. quoniam de regularib plana erit, ut infr. de sta mo,. cum ad monasterium & in summa. Sed hoc nihil est, qui dicta decr. quoniam. universis episcopis dirigitur, ut pateti antiquis extra. insentit.a si Item si loqueretur de regularit frustra diceret statuendum, quod bona venirent in commu ni, & sub uno tecto, &c. ut ibidem dicit. vix enim aut nus quam invenies regulares qui hoc non servent sine alique statuto: nam & hoc servare debent, & multa alia, de quibu¬ habes. inf. de sta. no cum al monasterium. &c. seque ad hoc ffedel nam ad ea C. de :thesa li lib io ff ad munici. I1.25. q. I. §. his ita ( Jeque ff de legatis I.si quando & verba aliquid debent operari, u Ibi. & f. de usuris si stipulatus & inf deprir ex ore §. 1. & ide dic. quod praelatis datur facultas hoc faciendi, non tame Imvonitur necessitas, quia Papa hoc permisit. & ideo no Jussit. ut 32 q 7 apostolis sic ff de off praesid saepe audivi & l.seqe de judic non quicquid. Habent tamen privilegium hi qui n communi vivunt, ut possint absolvi per episcopum ve praelatum suum, si socium suum percutiant, (ut in fidi¬ ctae decr. & sic intellige. infr. de sent excom. ex tenore. insi &i pervenit. quod dicut no. inf de sent excom. quis possit absolvi re. subs. sed quis absolvit regulares. Sed si de praedictis vis ha bere doctrinam plenissimam, sic dist. Si quaeras, an cano nici debeant stare simul vel divisim, aut episcopus & capi tulum concordant aut non. Si concordant, indistincti possunt hoc vel illud, inf de exces prael sicut unire. argumen. C mandati. in re mandata. ff. com. div. judicem. Si non concor dant, aut communio est confirmata per Papam, & tun¬ non potest fieri divisio, aut divisio confirmata. & tunc no potest fieri communio, nisi & ejusdem authoritas inter cedat arg sup. de ju, cum renissent, sup. de arbi, cum tempore. inj de inst. cum renissent. ad fin. & de reg ju. omnes res. & appellar. potest is qui tuetur privilegium. supra de elect. consideravi mus, & hoc verum est, ubi haec clausa adjecta est, quod s quicquam contra fiat, non valeat, & idem si sit jurata cum eadem clausula. inf de pra b dilictos. §. quanquam & seq alia excedentibus canonicis potest praelatus venire contra nam omne privilegium reatus male vivendi excludeta C. ubi sentent. rel cla. l. 2. quia nec tales si notorii sint, possur servitium ecclesiae facere infun.i.restra & c. si. Aut non con firmata, vel jurata. adjecta hac proxi. clausula, & tunc au non est scripta & sic habet locum quod dicitur infra eidis quoniam & 32 dist praeter haec. & de consdist. 5. in omnib & 24. necessaria. & c. episcopus ecclesiasticarum. &c. seq. aut est pra scripta: & tunc aut subest causa ecclesiae expediens, & si non obstante praescriptione idem ut pridem,. & per eaden jura. Puta divisi sunt, sed divisio dat causam, quod quil bet teneat suam. cogat ergo eos episcopus simul esse. arae inf eo ui clericorum et c.cl.rici. Vel hospitalitas amittitur a 42. dist. §. 1. & per totum. sed tunc sede vacan. nihil fiet, ne in aliquo alio casu infrne sede racan. cap. 1. Vel non fit serv tium ecclesiae arg. ins decleri non resi, cum ad hoc. & per totum infra de praebend super inordinata inf dereligio domi inter qua tuor infra ne cle relino. relatum. & sic praelatos divisos unia Vel si tint in communi, & communio discordiam parit. de leg. 2. cum pater. § dulcissimis. Vel quia nimis negligen tes sunt. Cquando & quibus quarta pars dibeatur. l. 2 post prin cip. lib. 10. Vel is qui administra. tenet, dissipator est supr de confuet cap penult & de officio deleg. renerabili. infra de accus praelatorum. Vel totum admittitur eo tenente, quia nimi simplex 39. dist Perrus. Vel quia non est potens. argum sui de appellat. constitutis. & de elect. officii, & sic dividat praela tus, si videt, quod ecclesiae expediat communiter, quam vis uni vel duobus non expediat. ar sup de postulatione prae latorum. bonae. i. §. i. pro socio actio. §. Labeo. & l. si convenerit & sequ & communi dirid judicem & instit pro socio. §. mane argumen infra de praeben racante & si forte episcopus minu bene se habet, recurratur ad proximum superiorem. infr¬ de jure patronatus, nullis. Aut non subest causa. & tunc sta bis consuetudini praescriptae argum. infra de conces praeb. n ex parte. in fi. supra de constitut. cum omnes sf. de legib. imini supra de consuetu Cantepen. & ultim ff. de officio proconsul. sii aliqua C. de testament. testamentum. Debent etiam viver¬ continenter & caste: ita quod nec uxorem habeant, nis sint orientales quod dic, ut inf. eod ut clericorum. Et deben cibum & potum sumere temperate, ut inf. eo a crapula. nan venter pinguis, grossum sensum generat 43. dist. non licea & § seq. Fabulationes, & comessationes, & conferta & il licita fugere debent, ut 44. dist. §. 1. &c. comessationes. & pe rotum. Et in omni sacerdotali convivio, lectio divinarum scripturarum miscenda est: nam per hoc & animae edifi cantur adbonum, & fabulae non necessariae prohibentur ut 44.dist. pro reverentia. sed & assidue orare, & legere, sun opera clericorum 36. distinctc. sin. Sed nec debent se immi scere caetibus ubi amatoria cantantur, & turpia, & inho nesta exercentur spectacula, ne per hoc contaminentu ut 34 dist. presbyteri. Ideo etiam caste vivere debent, quia ca stitas sola est, &c. ut in auth de leonibus § sancimus, col2 & c. stitatis sumus amatores. dicit Imperator. ut in auth quimi effi sui. §. illud quoque, colum. 6. & supra in prima constit. ub de hoc no. & infratit.. & in sacris ordinibus nihil tantun diligimus, sicut caste viventes, cum castitas sit primum clerici principium, & etiam fundamentum. ut in auth. quo modo oportet episc. §. hoc de Deo amabilibus. Et ideo debent ca 6 vere ab ebrietate, c quiâ fomes omnium vitiorum est quare clericus ebrius abstinere debet per 30. dies a com munione hominum, vel subjiciatur supplicio corporal 35. distin. ante omnia, & si commonitus hanc satisfactionen non facit, suspenditur ab officio & beneficio, ut in si, consti tutionis, a crapula. & videtur, quod omnino debent remo veri. arg ff.dere. min omne delictum § pen. & de poenis respicien dum. §. pen. ar. contra. 22qu. 4. unusquisque. & 15. q. I.c. sane. D citur autem crapula nimiae comessationis voracitas. d consecra.di. 2.si quis per ebrietatem, quasi cruda epula, qua sto machus aggravatur. 4. dist. quoque 6 di testamentum Ebrieta vero dicitur ab E. quod est sine, & bria. quod est mensura quasi sine mensura, sed mensura ponenda est, & tenenda unde versus "Vina bibas parce, jubet hoc Loth, & Patriarch." Ut 35. dist §. 1. Ergo clerici temperate vivere debent in cibi & potibus, quamvis delicatis cibariis uti possunt: non nim usus rerum, sed appetitus noxius & gulosus in tali bus reprobatur. ut 41. dist. c. 1. 2. & 3. & per totum. de hac m¬ teria dic, ut plene notat. supra de temp. ord. §. & cui. ver. terti¬ cum nona regula simul juncta.
Et in quibus eorum honestas consistit. Haecin finita sunt. ecce in primi cum clericis non debeant laici sedere vel stare intra che rum vel secus altare, dum divina officia celebrantur, ni in die Paschae, sed expleto officio, possunt orare laici, & in trare ubicunque voluerunt. sic intellige. infra eod, cap. I.ve quod dicit ibi ad communicandum, non respicit diem Pa schae solum, sed omnes alios. & quod dicit Sancta sancto rum, ponitur pro majori parte ecclesiae, id est, pro navi, bi indistincte orare possunt laici, & communicare, & si honestas consistit in hoc, quod laici non misceantur cun clericis: quia sunt diversae professionis, a sic. i6. qui. 7. in nova sup. de elect. cum causam. & insacrati homines non deben sacra tangere. 23. dist. non oportet, & de consec distinct. 2. sacerdi tium. Item consistit in tonsura capitis congruente scilice secundum ordinem & religionem suam inf.eo. clerici. vers coronam. dicitur autem corona quam habent de capillis circ caput in signum regni, quod a Deo expectant: rasura ve ro, sive abrasio capitis, designat depositionem omnium temporalium. 12. quaestio. 2. duo sunt. & debet fieri tonsur: coronae, ad modum sphaerae, ita quod aures pateant. 23. dis prohibete. & c. non liceat quod credo verum in regularibus sed est tertium genus hominum scilicet clerici. ut notr sui in proaemio. & aures talium non dicas quod debeant pate re, imo debet esse talis tonsura & corona, quod oculos se aspectum intuentium non offendat. 2i. quaestio. 4. praecipi mus & debet esse differentia inter seculares & regulares ideoque si defert secularis regularem vestem, cogitur ean dimittere vel monachus fieri, infra de regul, ut clerici. & id eo dicit constitutio clerici, quod congrua debet esse coro na, ut supra exposui. In omnibus enim nec affectatae sor des, nec acquisitae delitiae laudem pariunt. ut ait Hieror 41. dist. §. i. & ideo etiam in clerico seculari non debet com¬ luxuriare, nec barba, ne laici videantur, sicut quidam cle rici provinciales, quod qui faciunt possunt excommuni cari, & inviti tonderi praecipiuntur ab Archidiaconi¬ suis, ut infra eodem si quis ex clericis. & c. clericis. Adeo auten inviti tondentur, quod si clericus inferioris ordinis nec re ligiosus uxorem ducat, & tonsuram dimittat, cogitur ean resumere. ut infra eo. clericus quod dicas verum esse, ratio ne beneficii, quod de gratia seu dispensatione potest per cipere, ut supra dixi §. qualiter. & no. infra de cler. conju. §. versicul. in amissione. & versic. sequ. alias clericus in minor bus ordinibus constitutus uxorem ducens non cogitu deferre tonsuram, imo omni privilegio denudatur laica li, sibi tantum communione servata, quam etiam amitte re poterit, si delinquat. & hoc dist. infra dem clerici conjug. Ioa 83. dist. quisquis. videtur tamen quod beneficium canonis si quis suadente, amittat, si tonsuram non deferat, argum. 34 distinct. si subdiaconus. & cap. lector. sed illa ca. intelligun quidam ex dispensatione Papae, & necessitate urgente alias omni privilegio denudatur, etiam illius canonis, si quis suadente. nam a tali potest dominus temporalis justi tias debitas & servitia consueta exigere, sicut ab aliis uxo ratis, ut aperte colligitur. inf. de cleri conju. ex parte. in fi. sec hoc absque manuum injectione vix aut nunquam pote runt exerceri, ergo omni privilegio denudantur: verum est omni privilegio immunitatis, ut in contrariis, non ta¬ men amittunt beneficium canonis, si quis suadente, qui in dist. loquitur, nec per jus aliquod revocatur, nec obst. sec facit pro hac via. inf. decleri, conjug. ex parte. ut patet. ibi ae quanimiter duximus tolerandum, per quod innuit, quo adhuc remanet de foro ecclesiastico, sed illud concedit Pa pa Reginae Angliae per privilegium speciale, & hoc in odi¬ um illorum, qui non deferebant tonsuram ex devotione sed ex animo, seu in fraudem, ut clerici viderentur. sed tu tius videretur, si Papa super hoc consuleretur, quia in du bio potius est abstinendum. inf. de cler. excomm. minist. illud & est verbis canonis serviendum ff de exeractio. l.i § siis qu navem. ver. in re igitur dubia. & de leg 3. non aliter. nec enim po test negari, quin clericus fuerit, & quin characterem reti neat ut sup. de ord. ab eo. qui resi episcop c.i. & nisi comam nu trierit, hoc privilegium retinet, ut infra de sent. excommun. vero. Item clericus erubescens, & volens conservari inte laicos, tonsuram deferre non cogitur, si sit in minorib. or dinibus quinimo si ex quo competens monitio praelat sui praecesserit, & obedire noluerit, nec se corrigere stu¬ duerit, non potest uti privilegio clericali, & sic ipso fact¬ renunciat. ut inf. eo. c. ult. & de cleri conjuga,. cam. pen. & ult. sec verbo non potest renunciare. ut inf. de sententia excommuni catio. contingit.i. de hoc dixi supra de renunc. §. & quae renun ciari. Haec autem honestas exterior dicitur, interior vero in virtutibus consistit. debet enim esse clericus humilis in corde, haec honestas interior. Item in verbo modestus, prae dicabilis habitu, & gravis in incessu, & haec exterior: ne¬ enim gressu rapido ferri debet. quia, ut ait Augu incom positio corporis qualitatem indicat mentis & incessus mo do citus, modo tardus, instabilitatem describit, ut 41 dist. ult. & ad hoc 40. dist per totum. Igitur moribus & verbis pu dorem indesinenter exhibere debent unde gerae sponsae id est, praedicatores turturi comparantur, 42 dist§ siquam vis, & iaicis verecundia judicatur, juxta illud, verecund & verentes facite filios Israel. 32 q 4. in eod. debent ergo cle ricibene vivere, & bene docere nam male vivendo, & be ne docendo, Dominum instruis qualiter te debeat conde mnare secundum Jo. Cyso. 40. dist. nulti. sed & in lection & oratione debent esse assidui, ut 36 dist. c ul Item consisti in habitu; quia non debent habere vestes virides f vel ru beas, & debent desuper clausa deferre indumenta, nimia brevitate, vel longitudine non notanda, ut inf. eo. cler. quoc quidam dicunt sublatum per contrariam consuetudinem scilicet quicquid in illo cap. dicitur. hoc autem falsum cum enim tempore quo hujus glos. factae fuerunt, a tem pore concilii non manassent 30. an. non poterat dici con suetudo praescripta. alii hoc referunt ad illos, qui faciun hoc causa jactantiae, vel voluptatis. nam usus vestium, siv ciborum, non culpatur, sed jactantia sive voluptas. 41. dis d.1. & 2. & c. parsimoniam. 21. 4. 4 cap. 1. & sic videtur quod se cundum regionis suae consuetudinem hujusmodi vestit uti possunt, ita quod nec nimis fulgidis, nec nimis sordi dis vestibus se ornent, quia conformare se debent mori bus illorum, cum quibus vivunt. 41.dist.ca.1. & §. ult. sed a minus talem vestem debent habere cum ministrant, secum dum Aaron. 23.dist. non liceat. sic & advocati debent esse to gati, ut C. de advo. dive jud ne quis togatorum & l.nemini. §. ul tamen multa sunt clericis licita, ne nomen clericale vile scat. 80. distinct. episcopi 16 q. 1. praecipimus, infra de privi, cap. i. e infra de poen, cum ex injuncto. §. penultim. & fin. Dicit tame capitulum, quod presbyteri non vadant, nisi stola induti si sine stola spoliantur, simplum redditur: si cum stola in veniantur, triplum, & 7 quaestio. 4 ut presbyteri. Item consi¬ stit in societate, quia saepe consortia malorum bonos mo res corrumpunt. 28. qu.i. saepe. & ideo cum sancto sanctus ris, &c. unde versus "Uvaque conspecta livorem ducit ab uva. & alibi Cum spe tant laesos oculi, laeduntur & ipsi Multaque corporibus transitione nocent." Item non debent habitare cum mulieribus quod dicut no mfratitu.1. In omnibus his debent clerici seculares exce dere vitam laicorum, & a religiosis excedi. 4. dist. deniqui 29 7. laicos. quia inter arbitros, id est, judices & patronos id est. advocatos. oportet esse delectum, id est, differentis ut C. de postu. quisquis. & apparet. infra ne cler. vel monac. su per specul. Item non debent se immiscere secularibus ne gotiis, vel commerciis. quod dicut notat. infra ne cleri. ve monach. Item mimis joculatoribus non debent intendere & tabernas debent vitare, nisi initinere, ad aleas & taxi los non debent ludere, s nec ludis interesse, & in officii ecclesiasticis, & in omnibus bonis actibus debent se dili genter exercere, manicis aut sotularibus consutitiis fre nis, sellis pectoralibus calcaribus deauratis, vel aliam su perfluitatem gerentibus, cappis manicatis ad divinum o ficium, nec extra in sacerdotio, aut personatibus const¬ tuti, nisi causa timoris aliud, aut fibulis seu corrigiis deau ratis, vel argentatis, vel aliam superfluitatem gerentibus vel annulis, nisi quibus competit ex officio dignitatis, ui non debent. pontifices vero in publico & in ecclesia, nis forte sint religiosi qui habitum suum deferre debent, su per indumentis lineis uti praecipiuntur. Item nec deben uti palliis difibulatis, sed vel post collum, vel ante pectu hincinde connexis. infra eodem clerici. 23distinctio, capitu. hi igtur. Sed & si religiosi diversae professionis aliquibu praedicent, verbum Dei, propter diversitatem habitus in fi delibus scandalum aliquot suscitetur, debent se in unun habitum regularem, quantum ad indumentum superiu conformare, ut infra eodem Deus qui Item ludi theatrales seu forenses non debent fieri in ecclesia, ut infra eodem cun decorem, sed fesca ecclesiastica bene possunt celebrari ib dummodo derisiones non misceantur. argum. de consuei distinct. 2. semel. & cap. sequ. & distinct quaeris. in fi. Item sacer dos debet habere secum clericum, quia sine ministro ce lebrare non potest ut supra, de si presbyt. proposuit. infra eod ut quisque presbyter. & clerici arma portantes, & laici usu rarii, sunt excommunicandi. ut infra eod. cap. 2. nec deben monasteria monialium frequentari per laicum vel cleri cum, sine manifestacausa & rationabili, alias laicus excon municandus, & clericus ab officio ecclesiastico redder dus immunis est, ut infra eodem monasteria. Item consistit ir hoc ut judicium gratis reddant, non vendant, quia non li cet judici vendere justum judicium, quamvis jurisperite liceat vendere justum consilium, vel advocato justum pa trocinium, ut n que 3. non licet 14 quaest5. non sane & ideo si Pa pa alicui praelato causam delegaverit, non videtur, quoc etiam expensas petere possit, si tamen stipendia sua sib sufficiant, quia de his vivere debet. 23. quaestio. 1. militari nisi forte ipsum extra domum exire oporteat, quia tun quatenus plus expendit quam domi facerent, puto quoc repetere possit. 10. quaestio. 3. cavendum. sane, sic intelliga quod alibi dicunt expensas indif. possunt exigere, & juri pro se inducta, scilicet quia nemo tenetur propriis stipen diis militare. 28. quaestio. prima, iam nunc supra de prae scrip cum ex officii. nam & si quis de mandato principis ad alian proficiscatur provinciam, debet expendere ea quae do mi expenderet: in authen. de manda. princip. §. illu d., colum; sed si pauperes sint litigantes, nihil habebit. ut in authen.d mandat. princip. §. si tibi. colum. tertia. nam & si ordinario dat delegatum, ipse debet expensas facere. ut suprae deo ficio. ordinat. inter caetera. habentes enim stipendia ecclesia stica, non possunt dicere, quod propriis stipendiis mil tent. ut infra de donat. capitu. secundo. Sed si equum vel a liud occasione hujusmodi causae amitterent, quod dom non amisissent, credo quod possunt repetere argumenta f. de incen ru nan. l.a.§. ex incendio. sicut etiam est consuetu do. argument. ss. de public. & vect. si publicarus in fin. Iten judices modica encaenia recipere possunt. ff. de ossit. praesi plebiscito, & de officio. procan. solent. §. ultino, ergo si ultr hoc judices exigant, repeti potest tanquam indebitum argument. infra de magistris capitu prohibeas, & de censu pro curatores. & sententia lata occasione ista non tenet. ut ar gument. infra de exces. praelat. cum ad quorundam Qua enim fronte potest expensas petere, ratione interesse, non quia hoc expendisset domi, argument. ff. dedamn. infecti 4§. & in eum. sicut enim ibi dicitur, interesse, consideran dum est, non poena, nec debent peti expensae, nisi illa quae factae sunt occasione negotii, de quo quaeritur supri de procurat. cum pro causa, sed si plus expendit, illud repetii ut dictum est, dum tamen moderatae sint expensae respe ctu personae. argum f de damno in fect ex damni. infra de censi¬ bus procurationes. 10 q. 3. illud. Item ratione laboris non peter quia illum vendat Papae, non litigantibus. nam Parae te netur obedire h ut sup de rescrip si quando, &c. cum adeo. Item ratione judicii non petet, quia non debet esse venale, u dictum est sic patet, quia non debet reputare sicut pleriq faciunt, alienum jurgium suam praedam. C. ad legem luli mn repe omnes. & sic non est interpretatio secundum, sec contra avaritiam clericorum. infra de deci. ca.i.& de censibu¬ ea quae. & c ex parte. sed ratione assessorum potest petere, s bona fide hoc petit, puta quia minus discretus erat, undi periculosum erat esjudicare sine consilio. ut arg 36. dist. ca ult. C. de ingenuis. I3. unde assessor spe premiorum inducen dus suit. C. de inoffic. assesso. II. secus, si judex discretus erat vel nihil dedit assessori, vel nullum habuit, quia tunc frau dulenter petit Consulo igitur, quod judex habeat assesso rem de consensu partium, & cum eo conveniat. & si non con sentiunt, sed volunt stare opinioni suae sibi imputent. f. d mino cum mandato. ipsi enim non est periculum, dummodo ju- dicet secundum conscientiam juris, ut in authent. qusjuras dum quod prae. ab hij. §. & equus. col. 2. ergo clerici nendum malo, imo ab omni specie mali debent abstinere. sic intel ligas rnisracod cum ab omni: quicquid alii cantent. & jung his quae not. supra de offic. ord. S. quid pertinet. Illud tamen ve rum est, quod quicquid sit de jure, de facto obtinet, quo tam delegati quam ordinarii, tam praelati quam privati ex quo tanquam delegati cognoscunt, expensas omne habere volunt ex sua prava consuetudine, vel potius cor ruptela. Quod autem praelatus a clerico suo nihil exiger¬ debeat, probatur n. qu. I. siquis cum clerico. & in auth. ut cle¬ apud probri. episc. §. 1. col. 6. sed contra in auth. de san. episc. 5 sportulatum. col. i0
On this page