Titulus 21

De Bigamis non ordinandi XXI. Rubrica

SVMMARIA I. Debigamia quid si¬ Bigamus proprie quis dicatur Bigamiae species quot suni Bigamus unde dicatur Biganus a susceptione ordinum quare arceatur Castitas major requiritur in uxore, quam viro

DIximus de quibusdam irregularitatib sive impedimentis, quae absqu peccato proveniunt: sed quia bigamia sin¬ peccato contrahitur: nam secundum Aug. ni. damnatur bigamus, nec trigamus, nec si di ci potest, octogamus. 31. q. 1. aperiant. c si dormierit. apponitu ergo hec rubrica de bigamis non ordinandis. Bigamia enin inter alias irregularitates non minima reputatur, quia se cundum Apostolum bigamus promoveri non potest, und dicit. Oportet Episcopum esse unius uxoris virum. 26. dis §.1. & §. quod unius uxoris id est non plurium, ut ibi. & no. supra de temp. ord. §. & cuim 2 regula. Si ergo nullam habuit, nor prohibetur, imo est affectuosius admittendus. 31. d st. anti triennium. & §. causa vero institutionis, unde praecipitur etiam quod talis quaeratur, qui uxorem non habeat. 61. dist. Chati nensis. & merito, quia nuptiae replent mundum, virginit paradisum 324.1. nuptiae, dicendum est ergo, Quid sit biga mia, Quis dicatur bigamus, Quot species bigamiae, Unde dicatur bisamus, Quare bigamus a promotione ordinun arceatur, Et an cum bigamo dispensetui

Quid sit bigamia. Et quidem irregularitas ex defectu proveniens sa cramenti. in 26. dist, acutius, & apparet in his, quae no infr. eo S quarebigamus. Alii dicunt, quod bigamia est defectus e: secundis nuptiis proveniens, sed haec descriptio non pla cet, quia non est covertibilis cum suo descripto, cum mul tis aliis modis, quam ex secundis nuptiis, proveniat biga mia, sicut apparet ex sequentibus

Quis dicatur bigamus? Proprieis qu successive & di versis temporib duas legitimas uxores habuit. 31 4.1. aperi ant, quod intelligas, si cum utraque matrimonium fuerit con summatum. alioqui contra. inf.cod. debitum 34. dist. Valenti no. large autem & improprie, sive interpretative sumpt¬ vocabulo, dicitur bigamus multis modis, b quam ex secu¬ dis nuptiis, unde videndum

Quot sunt species bigamiae. Et quidem duae: scilicet vt ra, quando videlicet quis duas habuit, ut dixi sup proxim. § & probatur 26. dist. una tantum, nec repetita copula. & c. deind. &c. actus. Alia interpretativa. Interpretative enim dici turbigamus multis modis. Primo, qui de jure contraxii cum vidua vel corrupta. infra eodem de bigamis. 32. dist feria¬ tim 33. dist. maritum, & dicitur vidua hic corrupta, licet vi non habuit, ff. deverb sign malum. §. vidua 34. dist. curandum. & c praecipimus, nam si maritum habuerit, & maritus, ante quam conveniat, moriatur, vidua non dicetur, quantum ad hoc, de quo quaeritur 34. dist. vidua &c. ult. Sed propri¬ vidua est, c cujus maritus mortuus est. Ejecta, quae ma¬ rito vivente projicitur. Meretrix, a quae multorum libi¬ dini patet. 34. dist. vidua. 33. q. 4. meretrices. Secundo, qui ha buit duas uxores ante baptismum, e vel unam ante, & a¬ liam post. 33. dist si quis viduam 26. dist §.. & c2.& 3. Tertio quae castitatem promissam violat. 279.1. quotquot ergo sub diaconus contrahens matrimonium, bigamus censetur. cui enim sit templum Dei & vas Domini sacrarium Spiri tus Sancti indignum est eum cubilibus & immundiciis deservire: ideo sacrilegium & incestum committit. 28. disi decernimus. &c. de his, votum frangit ecclesiae, scandalum generat, & eandem infamat, dominum Papam, & canoni contemnit, & malum exemplum praebet. Quarto, quia u nam de facto, alteram de jure, vel corruptam de facto, vel duas de facto duxit uxores, quod in partem ad factum con venit retorqueri 34. dist. Christiano, 21 q. I. quomodo rirginib & inf. dedivor. gaudemus, inf. eo. nuper, & c. a nobis, punitur enim astectus cum opere sublecuto & quia Deus non ex ope rib, j udicat, sed ex animo. 224. 5. qui perjurare. Quinto, si u xorem propriam adulteram scienter retinuit, quod intel lige secundum quosdam, si postea cognoverit eam: alioqui mi nus durum videretur: hoc comprobatur, 24. di si cujus. ve est consilium, non praeceptum. Alii autem hoc intelliguni indistincte quod verius videtur scil. quod etiansi ignoranter eam cognoverit, bigamus efficiatur, ut apparet in his qua no. inf. eo. §. quare bigamus, ver 7. & ver. 9. ver 3. & est forte in ductu illudjus ad terrendum contrahentes, quasi innuat, quoc vix possunt promoveri hi qui uxores ducunt, etiam uxorib mortuis sine periculo, cum dicatur casta, quam nemo rogavit Septimo, quia publicam poenitentiam egit, vel repudiati duxit, infra eodem cap. 1. 50. dist. im capite jejunii, & de his & praecedentibus tit habes, 54 distquicunque 34. distinct. praecipimus

Unde dicatur bigamus. Dicitur aute ju xta vulgare provin cialium quasi bigamus id est stultus inde factus, ibiden vocatur gamus: vel dicitur digamus, quasi homo bini con jugii: inde monogamus, a monos, quod est unum, & g¬ mos, quod est conjugium, imo gamos, quod est musiei unde Pergama a pyr, quod est ignis, & gamos, quasi igni mulierum destructa, scilicet Pergama 1 rojae, ergo big¬ musbinae uxoris, sive mulieris maritus, 26. distinct. uniu uxoris virum, id est monogamum, & sic dici potest octogi mus, 31. q 1 aperiant

Quare: bigamus a susceptione ordinum arce atur, tetigi quatuor ratio nes, supra de temp. ordi. §. & cui in 2. regula prohibetur quidi non propter defectum sacramenti, quia Christus non du as, sed unam tantum sibi ecclesiam copulavit, 26. distine acutius, &c. qui sine, unde dicit Aug. quod vir unius ux¬ ris episcopus significat unitatem ex omnibus gentibu collectam, & uni viro Christo subditam. Ideo sicut duo bus dominis scilicet contrariis servire non licet, sic ab un domino apostatare, atque in alterius superstitionem ir¬ non licet, prohibetur ergo bigamus, non propter pecca tum, sed propter normam sacramenti amissam non ad vi tae meritum, sed ad ordinationis signaculum, 26. distinct acuttus inde est, quod quamvis quis bigamiam contraxi ante baptismum, nihilominus impeditur, quia perbapti mum culpa dimitti potest, lex aboleri non potest. 26. d stinct. uni. & §. bigamus. Quidam, ut Tanc. & ejus sequa ces, exponentes haec verba, dixerunt quod in matrimo nio consumato triplex sacramentum designatur. Pri mum est unio fidelis animae ad Deum per fidem, & dil¬ ctionem, & charitatem, & haec significatur in carnalim¬ trimonio per conjunctionem animorum, unde ait Apo stolus. Qui adhaeret Deo, unus spiritus est cum eo. Secun dum sacramentum est unio humanae naturae ad Deum quae facta est in utero virginis, ad quod pertinet, Verbun Caro factum est, &c. & hoc designatur in carnali, perm stionem corporum consumato: non autem ipsa comistic sacramentum designat, sed per ipsum actum consumma tum sacramentum significatur. Tertium sacramentun est unitas ecclesiae ex omnibus gentibus collecta, & un viro Christo subdita, & hoc significatur in clerici promo ti unione, id est qui unicam & virginem tantum habuit u xorem, & in ipsa unitate consistit, & ille unus hoc sacra mentum significat. Unde ubi secundum matrimoniun contractum est, hoc tertium sacramentum locum non ha bet, quia recessum est ab unitate, cum in secundo matri monio divisio facta sit, ideo & non significaret promotu clericus unitatem, quare promoveri non potest. Item pe secundum matrimonium receditur a conjunctione prim matrimonii, sed ex quo ecclesia se Christo conjunxit, al eo nunquam discessit, nec ipse abea, sic intelligunt, infr. eo debitum, & dictum cacutius. Consuevit autem quaeri, in qui consistat hoc tertium sacramentum? Dicunt quidam quod in ipso conjugio, sed hoc falsum est: quia mortua uv xore, desinit conjugium esse, in authen. de nup §. deinceps, e sic nulla esset significatio, nec posset quis promoveri, pr ma uxore mortua. Unde dic, quod consistit in proposit¬ unitatis servandae, de quo dixi, infra de matrimonio, § quid si matrimonium, ver. individuam, unde si secundum matrimo nium, contrahat quis, ab hoc proposito recedit, & sic ab ho¬ sacramento: clericus ergo qui post mortem uxoris virgi nis unitatis propositum servavit repraesentat hoc sacrame tum, ut dicit August.

Sed quare exigitur major castita f ex parte uxoris, quam ex parte viri? dicit Hug. quod vi significat ecclesiam, quae in parte recessit a Christo adulte rando & recedendo a fide, & sic in viro corrupto, non de est hujusmodi significatio sacramenti, sed uxor significat Christum, qui nunquam ecclesiam dimisit, unde ipse est fons vivus cui non communicat alienus, infra deregula, li cet, in fi. vel dic, ut not. infra ver. conformitas, vel ideo, qui¬ mulier promoveri non potest ad ordines, infra de paenquae dam, & vide quod no. ins. eo. ver. quinto quaeritur, cum consecra tio episcopi. Alii dicunt, quod videtur verius, & magis pro¬ prium, quod vir significat Christum, qui primo sibi copu lavit synagogam, secundo ecclesiam, quae ecclesia semper virgo permansit saltem mente, unde Apost. Despondi e nim vos uni viro virginem castam exhibere Christo, 26 4 I. nuptiarum, & ideo exigitur quod uxor non diviserit car nem suam in plures, quod si fecerit, deest significatio sacra menti unitatis. Vel planius in matrimonio carnali con summato attenditur duplex sacramentum, propter du plicem conjunctionem quae est in eo, ut dixi, supra eo. vers primum, & vers. secundum. Prima est conjunctio animo rum, haec significat conjunctionem fidelis animae ad De um, quae conjunctio fidelis animae dissolvitur per conse quens peccatum, sicut & alia conjunctio animorum con jugum ante carnalem copulam dissolvitur per religionis ingressum, infra de conver. conjug. verum, C ex publico. Secun da est conjunctio corporum, & haec significat conjunctio nem Christi & ecclesiae: inter Christum enim & ecclesiam intelligitur ecclesiae matrimonium, quod potest dici initi atum in prophetis & patriarchis, ratum vero in tempore gratiae, scilicet in nativitate Christi, quando ipse lapis an gularis coepit aedificare ecclesiam, unum parietem de Ju daeis, alterum de Gentib erigens, consummatum in cru ce, vel ratum fuit in cruce, consummabitur in prima, se cundum fratrem Ray. & Gof. dicas ergo contractum ir nativitate, ut supra dixi, ratum, vel ut infra subs. in quaru cellula. Ex his ergo procedit ratio, quare sacramentum conjugii dicitur majus, quo ad significationem, sicut not supra de sacramen non iteran. §. quot sunt species, sub §. secund¬ divisio, qua per ipsum sacramenta supradicta significatur unde super illum Psal. Nunquid qui dormit non adjiciet ut resurgat? Dicit August. notandum quod dicit dormit quia sicut de latere dormientis Adae. subaudi primi carna lis, qui erat forma futuri, subaudi, Adae, scilicet secund spiritualis assumpta est costa, scilicet carnalis, de qua for mata est Eva, g subaudi sponsa carnalis: ita dormivit Chri¬ stus somno mortis, ut de latere dormientis, de quo proflu¬ xerunt sanguis & aqua, quae sunt nostrae redemptionis sacramenta, formaretur sibi sponsa, subaudi spiritualis, scilicet ecclesia, ad hoc, infra de celeb. miss. cum Matihae, §. quae siristi, & §. s. &c. in quadan, & infra de bap. majores §. cauta Item in eadem secunda conjunctione scil. corporum con jugum significatur conjunctio divinitatis & humanitatis, facta in utero virginali, de qua dixi sup. Cum ergo quaeli bet conjunctio per se scilicet tam conjunctio Christi& ec lesiae. quam unio divinitatis & humanitatis unica sit, irrei terabilis & indivisibilis, merito significatur in primi matri monii conjunctione carnali, sed cum quis transit ad secum dam uxorem, recedit ab hac unitate cedens sive tenden¬ in pluralitatem, & ideo non poterit de caetero significare dictam unitatem & irreiterabilem & indivisibilem conjum ctionem. Ex quo enim significatur, scilicet conjunctio Christi & ecclesiae, item conjunctio divinitatis & humani tatis unicum & irreiterabile & indivisibile est: oportet quod suum significans, scilicet matrimonium carnale, con iummatum unicum, & reiteratum, & indivisum fuerit. Hae¬ est ratio quam ponit Aug. licet obscure, 26. dist. acutius, & Innocentius eandem tangit, infra eod. debitum, & ex his li quet, quare contrahitur irregularitas bigamiae

HIC posui, quantum planus potui, n. opiniones videar ignorare, & qui po test capere, capiat: sed quia non o mnes capiunt haec verba, propter de fectum capacitatis rudium, grossor & puerilium animorum, fudia, gros sa, & puerilia exempla ponere volo & rationem quare bigamus impeditur, planius explica re; ne rudes propter has subtilitates cadant in desperan tiam intellectus, cum faciliori via duci possint. tales enin plane ducendi sunt. Inst. de just. & jur. §. his generaliter. inf. d poen. Deus qui. §. Apostoli. prolixitatis autem imploro venia quia dum brevis videri cupio, obscurus fio. Igitur ad evi dentiam hujus tractatus, & quorundam aliorum declara tionem, depinxi hîc arborem in hunc modum: Pone a borem; posita arbore & depicta, sequitur lectio arboris quae talis est. Diligenter notanda sunt ea quae in arbor, hac leguntur. Primo enim posui principium a quo cunct descendunt. Joan. 8. Ego principium, qui & loquor vobis nam a Jove principium. Musae Jovis omnia plena: & a ca pite edenda est ratio, f. de eden. l.argentarius, §. edi autem idem super quo vide quod not. supra in proaem. & quoniam cujusque rei & §. unde habuit originem. & de sum. Trin. in princ. & §. cur dica tur im summa, & §. quot modis, vers. recte autem. A dextris auti lineam directam depinxi, per quam fides catholica, & fide les Christiani significantur, qui ad dexteram collocabur tur. juxta illud, Venite benedicti, &c. Matih. 25. Haec direct linea in tres partes dividitur; per primam designatur pa ter generans, per secundam filius genitus & exiens. Joan. 16 Exwi a patre, &c. quae secunda linea a prima linea exit quia filius a patre solo est, &c. per tertiam vero lineam Spir tus sanctus repraesentatur, quae tertia linea non generatur a praemissis duabus lineis, sed procedit, quia Spiritus san ctus a Patre & Filio, &c. Est autem ipsa linea sine principi¬ & sine fine, & est una respectu essentiae, sed est trina respe ctu personarum, quae potius intellectu fidei; quam oculc¬ visibili perpenduntur. super hoc vide quod no sup. de sum Trinit. S. cur dicatur summa, pers. dicit & Aug. & per totum §. Ii medio autem geniti & procedentis quaedam cellula pon tur. quae ab aliis & per alias repletur, & per eandem Deu repraesentatur, sicut per primam cellula, quam pono prin cipium, ut non notes principium quod non est, neque finem non enim debes notare principium: quia illud quod est i nis, revoluta arbore est prius. Item nec finem notare debes quia illud quod est finis, non revoluta arbore est prius ips¬ revoluta. in ipsa ergo non recolligitur qui Unitatem & Trinitatem sine principio & sine fine veraciter non credit. Sed & quaedam linea protenditur ab ultima cellula lineae per quam lineam Filius designatur ad primam cellula lineae quae linea Spiritum sanctu repraesentat, ad notandum, quoc Spiritus sanctus ab utroque aequaliter procedit, ut dictum est. Et quia Patri attribuitur potentia, Filio sapientia, Spi¬ ritui sancto benignitas seu gratia. In linea Patris ponuntu trescellulae, quae summae potentiae sunt, & in lineam Filii a liae tres, quae summae sapientiae sunt. In linea Spiritus san cti aliae tres, quae summae benignitatis, sive gratiae sunt. Po nuntur autem tres cellulae in qualibet linea; ad designandum quod qualis Pater, talis Filius, &c. & quod hi tres unum sun in essentia, quod etiam probatur per primam cellulam, in qua scriptum est, Deus unum principiu, &c. & per ultimam cel lulam inter lineam exeuntem, & procedentem politam in qua scriptum matrimonium est unitatis fideliu, caetera pet quam quaelibet essentia designatur. in omnibus his ta men sane intelligas totam Trinitatem indivisibilem, quo ac essentiam & opera, quia inseparabilia sunt opera Trinita tis. 28. qu. i sic enim neque §. proinde. & quia etiam oculus saepe fal litur. 27. q.i. nec aliqua noli tantum laxari exteriorem ocu lum, quod interior seducatur. non enim exteriori ocul¬ hanc summam Trinitatem comprehendere potes; sed si inte rius fidelis fueris, non errabis. vides enim nunc per specu lum in aenigmate. 1. ad Cor. 13. Sed si fides tua viva fuerit, vi debis facie ad faciem in regno suo hoc quod modo suspiras quod nobis & cunctis fidelib. tribuere digneturis, ad cuju honorem & laudem hoc scribimus, qui in trinitate perfect. vivit & regnat Deus per omnia secula seculorum, Amen Comprobantur omnia haec sup de summa Trin. & fide catho t.i. & 2. & in his quae not. ibi in summa. Verum a sinistris line¬ obliquam descripsi, in qua concluduntur omnes extra fi dem catholicam positi: quae ideo obliqua depingitur; qui¬ omnia obera ejus obliqua & mortua sunt, nec tangit pri mam cellulam, quia a charitate separata est, in principit autem directa depingitur, ad denotandum quod non obli que, sed juste & directe judicatus fuit pater superbiae. E dimittitur foramen in prima cellula arboris, in qua scriptum est, Deus unum principium, &c. ut ostendat casum: & po nitur a sinistris, quia infideles omnes Christiani, & alii qu per ipsam repraesentantur, & in ipsa includantur, vocabum¬ tur in die judicii, ad sinistram, dicente Domino, Ite male dicti, &c. Et ut haec, quae dixi plenius elucescant, debet po ni imago divina in medio, prout fit in arbore consangu tatis, quae imago cum dextera manu amplectatur directi lineam, ad denotandum unionem Dei & fidelium, in d lectione & charitate, & gloriam promissam, qua fruentu aeternaliter, quam oculus non vidit, &c. 1. Cor 2. Sinistran vero manum super obliquam lineam teneat elevatam, & non tangat, ad notandum terrorem judicii & poenarun infernalium, quibus in ipsam inclusi aeternaliter sine spi misericordiae punientur. Contra ordinationem hujus ar boris & ejus lectionem sic objicitur, cum linea sit ordina ta collectio personarum, &c. ubicunque est defectus oi dinis, ibi est defectus & lineae: unde sicut in arbore cor sanguinitatis non est eadem linea ascendentium, vel de scendentium, & collateralium: ita videtur quod non si eadem linea, quae superius vocatur directa, & dicitur di vidi in tres partes, non enim una & eadem linea potest ha bere plura capita, quam duo, vel plures terminos, quan duos. ergo ut videtur non est identitas lineae, ubi designa tur identitas essentiae divinae. Huic respondeo, quod sicu divina essentia ultra naturam potest, sic & linea ultra na turam depingitur, nec alicui alii assimilatur, cedit enim in ralibus natura humana divinae naturae, & virtus supra con suetudine operatur. mfra de celeb. miss. cum Marthae. §quaes visti. hoc est quod sup. tetigi in lec. vers. est autem ipsa nec enin inter creatorem & creaturam tanta potest esse similitudi notari, quin major sit dissimilitudo notanda, sup. de summ trin damnamus, §. cum ergo veritas. Secundo opponitur col tra illud quod dixi in illo verm inedio, sup. in elec. illud enin minus convenienter dictum videtur, cum inter genitum & procedentem non sit aliquod medium, nec secunrem nec secundum intellectum. Huic respond. Non ego ide¬ haec depinxi, sed ut ostendam distinctionem personarum quia quamvis unum sint in essentia, nec inter ipsos sit ali quod medium, tamen certum est, quod alius est Pater, ali us Filius, alius Spiritus S. non dico aliud ergo non pons tur cellula ad denotandum medium inter procedenten & genitum, sicut opponitur, sed ad designandum, quo¬ qui trinitatem & unitatem firmiter credit, & simpliciter confi tetur, gratia divina in praesenti repletur, & fruetur glori¬ in futuro. Tertio opponitur contra id quod dixi sup in le vers. sed & quaedam linea, & seq ubi innuitur, quod in Trini tate aliquid ponatur prius, aliquid posterius, sed secundi Symb. Athanasii intrinitate nihil prius aut posterius, ni hil, &c. Respondeo, non pono aliquid tanquam prius au posterius, imo intelligitur quod semper sic fuit, semper si¬ erit. & haec possunt potius mente percipi, quam occulat fide videri. volve ergo arborem, & videbis posterius, quo¬ antea erat prius, & econtra. tu tamen quicquid volvatui semper intellige nihil prius, nihil posterius, sicut in lect arboris plenius elucescit, sed & potest dici aliquid prius posterius, respectu divinitatis aeternae, scil. sine principio & sine fine, & humanitatis de novo assumptae in utero vii ginali. Visa lectione ordinationis arboris circa lineas vi deamus de cellulis sigillatim. Et sciendum, quod ibi po nuntur 11. cellulae ex parte una, & 5. ex parte altera TN prima cellula de 11 ita scribitur, Deus unum princi piumomnium visibilium & invisibilium, corporaliun & incorporalium, & sine principio, & sine fine. Hoc est con tra Cerdonianos, qui ponunt duo principia contraria, sci licet unum bonum & unum malum, 33. q. sin §. sin. vers. Cen donian. Sed falsum est, quia unum est tantum principium supra de sum. trin.c. 1. a quo processit sacerdotium & impe rium. in auth. quomodo oportet episcopos. respon.i. in princ. coll. unde Joan. c. I. In principio erat verbum, &c. in Genes. c. L.II principio creavit Deus coelum & terram. I. Cor. 11. Omni ex Deo

IN secunda cellula ita scribitur, Matrimonium Adae & Evae in paradiso contractum. Hoc est unum de sacra mentis ecclesiae, quod est majus & dignius aliis, quo ad si gnificationem. cum enim omnia alsa sacramenta praece dat, merito aliqua sequentia per ipsum habent significari non econtra. Hoc enim quod non est, significare non po test. & primo quaerenda est persona, quam ratio ff. dejur codici. quidam referunt. Nota igitur, quod hoc sacramentm in magna veneratione haberi debet, tum ratione autor is qui ipsum instituit, scil. Dei, tum ratione loci in quo insti¬ tutum est, quia in paradiso: a tum ratione temporis, quia tempore innocentiae: tum ratione prioritatis, quia priu¬ est tempore: & ideo dici potest, quod potius est jure. inf. d¬ ma. & obe.c. i. tum ratione peccati evitandi, & suscipiendae prolis, & propositi unitatis. de quibus dic, ut not. inf. de spon sub secunda parte rub. scil. de matrimoniis §. quid sit matrimoni um & S. qualiter contrahatur. Ex hoc ergo videbis apertam cau sam, quare bigamus non possit promoveri. Et ut hoc me lius videas, scire debes, quod matrimonium istud, scilicet Adae & Evae, fuit initiatum Gene 2. ibi, Et misit Deus sopo rem in Adam, &c. Contractum, Gen. 2. ibi, Hoc nunc os es ossibus meis, &c. a Ratificatum, Gen. 2. ibi. Propter hoc re¬ linquet homo, &c. Consummatum, Gen 3. ibi, Adam vero cognovit uxorem suam, &c. Sic &t matrimonium carna le, de quo hîc habes, inter Christianos dicitur. Initiatum per verba de futuro, sc. per sponialia, f. de spons.l.i. 30. q. 5. nostra tes. Contractum per verba de praesenti, 27. 42. §. 1. 1nf. de spon cum locum. Ratum quando per ecclesiam approbatur, 304 5.c.1.& 2. & c. spon sus per totum, inf. de cland. despon Cum inhibi tio. Inter infideles ratum non habetur, quia non habent sa cerdotium. supra de const. transla. Vel verius dic, quod rati ficatur in sacramento fidei, sc. baptismo, quod est funda mentum omnium sacramentorum, quo ad hanc ratifica tionem: ut probatur, infra de presbyt. non bap. veniens, respon¬ mf de divort. quanto. §. si pero alter fidelium. Ideo inter fideles respuitur libellus repudii, qui inter infideles admittitur ut innuit Aug 28. q 15. sin. Et vide super hoc quod not. ins de spon. sub rub. de mat. ad fin. Consummatum per carnis co pulam, inf. de conjug. ex publico. ad fin. & c. ex parte 2. ad sin. per quam una caro fiunt, & uniuntur inseparabiliter, quam diu vixerint: ita quod licet in veritate duo sint corpora unum tamen corpus censetur, infra de conper. conjug. a Apostolicam

IN tertia cellula sic scribitur: Matrimonium inter Deun & B. Mariam virginem. Quamvis enim quaelibet anima sponsa Dei dicatur, tamen specialiter gloriosa virgo spon sa Dei intelligitur. unde in Cantic. c. 1. Ecce tu pulchra e amica mea, & macula non est in te. Et iterum, Veni de Li bano sponsa mea, &c. Et iterum, Hortus conclusus, foni signatus. & c. 6. Quae est ista quae progreditur quasi auro ra consurgens, &c. de hoc matrimonio legitur. 28. 92. §. 1 & 2. & §. etre. & seq. Istud matrimonium potest dici instia tum, Luc. i. ibi, Missus est Gabriel Angelus, &c. Contra ctum eodem, ibi. Invenisti gratiam apud Dominum: ecce concipies & paries filium. &c. Ratificatum eodem: Spiri tus sanctus superveniet in te. Consummatum eodem: Ecc¬ ancilla Domini, &c. Et hoc sequitur matrimonium divi nae & humanae naturae in utero gloriosae virginis Maris ineffabiliter contractum: & indissolubiliter, seu irreitera biliter uniens naturas. de quo in Psal. Operatus est saluti in medio terrae. Item, Suscepimus Deus misericordiam tuam in medio temp li tui. hoc potest dici initiatum. Esa.7 Ecce virgo concipiet, & pariet filium, &c. Et Hiere. 31. No vum faciet Dominus super terram: mulier circundabi virum. & per verba aliorum Prophetarum qui dixerum aperte, Filum Dei humanam naturam assumpturum: haec enim fuerunt verba de futuro, per quae diximus matri monium initiari debere supra in prima cellula, vers. initi atum. Contractum per verba Gabrielis, dicentis, Luc. I. Avv gratia plena, Dominus tecum: & per resposionem virginis dicentis: Fiat mihi secundum verbum tuum. sic enim pe mutuum consensum contrahitur matrimonium, ut not sup. in prima cellula. ver. contractum, & per unicum contra hi potest, 22 9. 2. honorantur, infr. de conver.conju. ex parte2.re spon. I. ibi mediantibus internuntiis per verba de praesenti &c ff de spon. sufficit. & l. in sponsalib. nihil interest. & I in. quo dic, ut no. inf. de spon. §. qualiter contrahantur. vers.I. & seq. Ra tum divina autoritate & voluntate. tantum enim matrimo nium alterius voluntate & authoritate rati icari non po tuisset: unde ad Galat 4. Misit Deus filium suum factue muliere, factum sub lege. Consummatum in incarnatio ne, nam sine aliqua corruptione, Spiritu sar cto operante Verbum caro factum est, Joan. 1. & Luc.i. ibi, Spiritus sar ctus superveniet in te, &c. sed in hac consummatione tot. Trinitas operata est, quia indivisa sunt opera Trinitatis sic intellige. supra de sum. trin. c. 1. Patet ex praedictis, quo Deus sponsam humanam habuit incorruptam, unican & virginem, scil. ante partum, & in partu, & post partum scilbeatam & gloriosam Mariam: ex qua & in qua hum¬ nam carnem puram & immaculatam assumpsit, & utram que naturam divinam scilic. & humanam ineffabiliter & irreiterabiliter simul univit: sed & sponsam duxit, etian spiritualem immaculatam & virginem. unde sequitur

IN quarta cellula, in qua sic scriptum est, Matrimoniun Jesu filii Dei vivi & ecclesiae. Potest autem dici hoc fuis se initiatum in consummatione praecedentis, vel in partu Contractum, in praedicatione. Ratum, in divina author tate. Consummatum in passione, in qua, & per quamri dempti sumus. Vel dic, quod fuit initiatum. Matih. 3. ibi Exinde coepit Jesum praedicare & dicere. Poenitentiam? gite, &c. Contractum, Matth. 27. ibi, Et manducantibus il lis, accepit Jesus panem, & benedicens, fregit, & dedit i lis, & ait, Sumite, hoc est corpus meum, &c. Et Cantic. 4 Dilectus meus mihi, & ego illi. Ratum, Act. 2. Factus ess repente de coelo sonus, &c. Et ad Roman. 8. Ipse enim Spi ritus testimonium reddit spiritui nostro, quod sumus Fi lii Dei: si autem filii, & haeredes, &c. Consummatum pos publicationem Evangelii, ad Galat. 4. Ejice ancillam & fi lium ejus. haec est igitur fides catholica, &c. & vide quo not. supra eod. versic. exhis ergo procedit ratio. & sic vi des, quod Deus habet sponsam unicam & virginem, u dixi supra versic. patet ex praedictis. duxit & sponsam spi ritualem, scilicet ecclesiam, sive fidem catholicam, scilice unicam, & virginem perfectam & immaculatam. und Cant. 6. Vna est columba mea perfecta mea. de hac 7. q. 1 Novatianus. Igitur plane & plene liquere potest, quare bi gamus non promovetur: quia nullus potest desponsari¬ ecclesiam msi sit similis sponso suo. accedat ergo conjuga tus volens desponsare ecclesiam, quam desponsat sace dos, ut not. infra versic. contractum. & sequent. in 7. cellul dicere potest episcopus, Vis desponsare ecclesiam, id est vis ad ordines promoveri? Responsio laici. Volo. Inter rogatio episcopi, Es tu bigamus? id est, duxisti duas uxc res successive? Responsio laici, Duxi. Determinatio ep scopi, Repellendus es, etiam si unicam & corruptam uxc rem carnalem duxisses. nam Deus sponsus ecclesiae no habuit nisi unicam humanam & virginem: nec divisit ver bum incarnatum in plures, ut not. supra eod. versi. quam vis. & versic. ex hoc sequitur in tertia cellula, ut patet. t vero duxisti duas carnales, vel unam corruptam, ergo ec clesia respicit sponsalia tua, quia non es similis sponso su¬ in unitate, & virginitate sacramenti, quod est inter ipsun & beatam Mariam, sive inter divinam & humanam natu ram, quia invenitur sponsus unus unius virginis, vel in corruptae tu vero es sponsus unus duarum, vel unius cor ruptae. contraria igitur contrariis displicent, sed similia si milibus gaudent, argum. supra de elect transmissa. 13dist. ne vt. infra ae appell. solicitudinem. & de bapi majores. §. sed adhu quaeritur. secundum hoc potest intelligi quod not. supr cod. §. quare bigamus. respons. 1. 26. dist. acutius. Item potest do cere praelatus, tu fuisti divisus in carnalitate, ideo timer dum est ecclesiae, ne moveres schisma, & divisionem in spi titualitate, unde cum sacerdotes constituantur, ut per pra dicationem animas sibi commissas in unitate charitatis & pacis, & fidei simul colligant & teneant, & Deo sic uni tas offerant, non esse bonus sacerdos, qui divisionem ve luisti, nec tu qui corruptionem, quia praesumi potest, quo sicut voluntas tua divisa, vel corrupta fuit in carnali com mercio, ita & praedicatio tua schismatica vel corruptibilis esset: & quod potius quaereres quae tua sunt, quam qua Jesu Christi, ideo promoveri non potes, ad hoc, inf. de een sib. cum Apostolus. §. i. &c. procurationes. §. fin. 63. dist. nosse. inj de offic. ord. inter caetera. ergo propter defectum sacrament unitatis & virginitatis, in matrimonio carnali, quod con traxit bigamus contrahendo matrimonium, a promotio ne ordinum arcetur. unde in epist. Cyprian. mart. nec ha beat ecclesiasticam ordinationem, qui ecclesiae non tenei unitatem, quisquis ille fuerit, scilic. qui unitatem non ser vaverit, licet de se multum jactans, & plurimum sibi ven dicans prophanus est, alienus est, foris est, & cum post pri mum esse non possit, quisquis post unum qui solus esse debet, factus jam non secundus, sed nullus est. 7. 4. 1. factu est. Licet autem ibi loquatur de illo, qui occupavit seden viventis, tamen ad unitatem, de qua hic loquimur trah potest, & de hac unitate expressum habes, 26 dist. acutius & c. una. & arg. ad hoc quod dixi de praesumptione corruptionis 82. dist. proposuisti. supra de fil. presby. literas. & vide quod not infra in i. cellula. vers. potest ergo.

IN quinta cellula sic scribitur, Matrimonium Petri, & sacerdotii, sive ecclesiae. Initiatum fuit hoc Matth. 16vbi Tu es Petrus a, & super hanc petram aedificabo ecclesiam meam, & dabo tibi claves, &c. haec enim fuerunt verba de futuro, & de hoc 2i. dist. in novo. §. contractum. Act. 1. Veni entibus illis, &c. vel dic contractum per illa verba, Pasc oves meas, sup. de elect. significasti. haec enim fuerunt verba de praesenti. & de hoc sup. detranslat. etiam. in c. 1. Ratum quando intronizatus est Antiochiae, vel dic, quod ratum est divina authoritate: ideo dicit Papa, qui successo¬ est Petri, quod non humanae constitutioni innititur, sec divirae: quia ejus potestas non est ex homine, sed ex Deo infra de jud. novit. §.1. & idemo dicitur, Navicula Petri fluctu are potest, mergi non potest: unde versus "Fluctuat, & nunquam vergitur illa ratis" & forte ratum est per illa verba, Matth. 28. Dicite discipuli ejus, & Petro, &c. Consummatum quando cathedratur Romae est: vel forte quando Dominus interrogatus fui a Petro, Domine, quo vadis? Respondit Dominus, Veni Romam iterum crucifigi, scil. in te. quod intelligens Pe trus pro se dictum, scil. ut ipse Petrus ibi crucifigeretur: & sic per consequens Christus. 3. q. 1. nulli. in fin & sic matri¬ monium quod jam contraxerat, confirmaretur, ad locun ipsum Romam protinus est reversus, inf qui fil sint legit pe venerabilem. §. rationibus. vers sane. cum Deuteron. & ibi cru cifixus est: & sic consummatum est matrimonium Petri & Apostolatus, quo ad successores, & quo ad locum. 2. 47 B. Petrus & Paulus. &c. puto. 21. dist. quamvis. 22. dist. c. 1

IN sexta cellula ita scriptum est, Matrimonium episcop & ecclesiae. Initiatum potest dici, quando eligitur, Heb¬ Nemo sibi assumat honorem, &c. Contractum confirma tur, sup. de translat. episcopi inter corporalia §. sicut autem. ime est contractum per mutuum consensum eligentium & e lecti. sup. de elect, cum inter canonicos. §. 2. Ratum, quando ac obedientiam suscipitur, argum. inf. dejurejur. ergo. imo dic quod in confirmatione ratificatur. Consummatum, cun consecratur, ut haec probantur. supra de transl. episcopi. licet quod dic, ut not. in summa ipsius tit. §. cujus authoritate. ver perum cum matrimonium & seq.

IN septima cellula sic scribitur, Matrimonium sacerdo tis & ecclesiae. Initiatum intelligitur, quando ordinatur quod intelligas, dum ad minores ordines promovetur Cum enim tonsuratur in sortem Domini assumitur. inf. di praeb. cum secundum Apostolum. & datur species matrimoni hujusmodi contrahendi. verum non est ligatus. unde po test pedem retrahere. Inf. de cler. conjug. cum so. Contractum, quando cura sibi committitur. imo dic, contrahitur, quam do ad sacros ordines promovetur. unde de caetero resilire non potest supr de aetat. & qual. a multis, inf decler. conjug. e.1 & 2. aequiparatur ergo consensui de praesenti. infr. de spon duo. c fi. Ratificatum, quando ab eo obedientia suscipitur imo quando per episcopum cuipraesentatus est, approbatur & in matricula scribitur. 23. dist. quando. vel in sacramente fidei, sicut dixi sup. in 2. cellula. vers. ratum. Consummatum quando in possessionem mitt. imo dice quod in presbyteri promovetur, sup de sum. tri c. 1§ pen sup de sacra unct c. unico §quia vero Christus. vers. per frontis chrismationem. unde de cae tero potest per exhibitionem sacramentorum ecclesiae spi rituales filios generare, ut patet in concord. proxi. alleae Hoc quo ad matrimonium contractum inter sacerdoren & ecclesiam generalem. Sed quo ad ecclesiam particula rem, dico quod initiatur, quando a persona ecclesiastici eligitur sive repraesentatur. infra defur. pat. quod autem. pe assensum vero huic repraesentationi praestitum contrahi tur, quando praelatus ipsum admittit & confirmat, ratifi catur: quando curam committit, consummatur. arg inf.d inst. ex frequentib. & in his quae no. sup. in 7. cellula, & de ho matrimonio legitur 40. dist sicut. 21. q4. 2 sicut in unaquaque & di cit decret. quod sicut episcopus praeest matrici, id est, ca thedrali ecclesiae, sic archipresbyter plebi suae. infra de offi¬ archiepisc. c. 1. ad fin.

In 3 cellula, ad quam protenditur linea una, quae a 7. cellula procedit: & alia quae procedit a 4. sic scribitur: Matrimonium baptismi & fidelis animae. Initiatum videtu hoc Mauh. 3. ibi, Baptizatus autem Jesus confestim ascen dit de aqua, &c. & ecce vox de coelis, dicens, Hic est filiu a meus dilectus a, in quo mihi complacui. sup. de sacra unct c.i. §. quia pero. vers.cujus adventus. Contractum. Mat. h. ul ibi Qui crediderit, & baptizatus fuerit, salvus erit. Ratificati in passione, ad Ro. 6. Consepulti enim sumus cum illo pe baptismum in mortem, ut quomodo surrexit Christus mortuis per gloriam patris, ita & nos in novitate vitae am bulemus, &c. Item, quia tunc exivit de latere ejus sangui b & aqua. 8Jom. 19. inf. de celeb. mis. in quadam per sacramenti autem baptismi Christi sanguine rubricati culpa remitti tur, inf. de bapt. majo. §. caute. Consummatum post promul gationem i vangelii, ad Gal 5. Si circuncidimini, Christu nil vobis pro dest. hoc intelligi potest de baptismo in gene re, sive de baptismo secundi Adae, id est, filii Dei, ut sicul matrimonium primum carnale in persona primi Adae con tractum fuit, ut dixi supr. eo. in 2. cellula. sic in persona s¬ cundi Adaebaptismus Spiritus sancti primo fuit institu tus: & sicut ad exemplum primi matrimonsi carnalis in ter homines & mulieres, tota die matrimonium carnal¬ contrahitur: sic ad exemplum baptismi Christi omnes ba ptizari debemus, ut sic quaelibet anima vocari mereatu sponsa Dei. hoc igitur intelligo. Initiatum in Catechimo argu. de cons.dist. 4. Catechumenum, vel per verba sacerdotis dicentis, vis baptizari? & patrini respondentis, Volo: hae¬ enim sunt verba de futuro, Contractum per verba sacridotis dicentis, Petre, ego baptizo te in nomine Patris, e8 Filii, & Spiritus sancti. de quo dic, ut no. inf. de bapt prodes autem consensus patrini filio spirituali. de cons. dist. 4. illu perscrutari. Ratum Spiritu sancto operante. inf. de bapt debi tum. §. in baptismo quippe. Consummatum per chrismati unctionem in capite. supra de sacr. unct. c. unico. §. quia vero vers. in vertice. de cons. dist. 4 postquam

IN cellula 9. ita scriptum est Matrimonium Dei & fide lis animae. Initiatum in creatione 56 dist. nasci. Aug. Do mine fecisti nos ad te. Contractum in baptismo. Ore. Sponsabo te mihi in fide. Ratum in sancta operatione t. lis enim anima firmatur cum Deo. Psal. Qui facit haec, nor movebitur in aeternum. vel dic, quod ratificatur in Dei¬ lectione. 1. Cor. 6. qui adhaeret Deo, unus spiritus est cun eo. infra eod. debitum. Consummatum in gloriae adeptione Cant 3. Tenui eum, nec dimittam. Jac.i. Beatus virqui sus fert tentationem, quoniam cum probatus fuerit, &c. ve dic, quod consummatur, quando ab aerumnis hujus secu li perfecta poenitentia, vel sine mortali peccato, domini¬ vocante subtrahitur. 21. q. 6. si preshyter

IN 10. cellula sic scriptum est. Matrimonium bonae ope rationis, & fidelis animae. Initiatum in gratiae praeven tione, Psal. Praevenisti eum in benedictionibus dulcedi nis. Contractum in praevenientis gratiae receptione, sivt in assensu liberi arbitrii. Psalin. Tibi dixit cor meum ex quisivit te facies mea, faciem tuam Domine requiram Actor. 9. Domine, quid me vis facere? Esaiae 6. Ecce ego mitte me. 8. q. 1. in scriptur. Proverb. 23. Fili, praebe mihi co tuum. Psal. Paratum cor meum Deus. Ratum in boni o peris executione. 1. Timo. 4. Exerce teipsum ad pietatem Psal. Qui facit haec, non movebitur in aeternum. Consum matum in boni operis assuefactione & continuatione Matth. 10. Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus e rit. ad hoc in. qu. 3. aestman.

In 11 cellula inter lineam genitam, & praecedentem posita, quae ab aliis, & per alias repletur, sic scriptum ha betur. Matrimonium unitatis fidelium ex diversis genti bus in unum collectae, & uni viro Christo subditae. Ho¬ videtur initiatum, quando filius in hunc mundum ven inens dispersiones Israel congregavit. vel per illa verba, Centu¬ plum accipies, quae fuerunt verba de futuro. Contractu fr in praedicatione, quam exercuit per se & per suos. nam inn omnem terram exivit sonus eoru, &c. Joan. 10. Alias ove¬ habeo a quae non sunt ex hoc ovili, & illas oportet me ad¬d ducere, ut vocem meam audiant, & fiat unum ovile, & unus pastor. inf. de ma. & ob solitae §. pen vel dic contractum, quando commendavit discipulos Deo Patri. supr. de su vn trin. damnamus. §. cum ergo. Ratum, quando dedit potesta tem ecclesiae faciendi miracula in nomine suo. Marc. ult. In no mine meo daemonia ejicient. Acto 5. in plateis ponebantui infirmi, &c. Consummatum erit in fine seculi, quando jam intraverit plenitudo gentium, & omnis Israel salvus fiet Matth. 25. Venite benedicti, &c. In quolibet praedictorum unitatem & firmitatem invenies, non schisma, non divisi¬ onem quae per bigamiam no. & ideo bigamus non pro movetur, quia unitas fidei divisionem vel corruptionem non recipit. 24. q1. loquitur, & no mfra de schisma. Potest er go dicere quaelibet anima parochianorum per se: & omnes insimul nolumus ministrum bigamum, quia nesciret nos Deo unire, scil. in dilectionis unitate. infr. de cele. miss. cum Marthae. §. rerum inter opiniones, vel unire, id est, subjicere seu repraesentare. Unire enim multis modis dicitur, ut no inf. ne sede racan. deficit ergo in bigamo signaculum unita tis: quare ordines recipere non potest, ut dicit Augusti nus, & sic linea ista una est. respectu essentiae, & ipsam es sentiam denotat i. cellula 9. cellulae sequentes denotan trinitatem in personis, & sic ab unitate in trinitatem per veniemus, quia ipsa est unitas in trinitate per 11. cellulan eandem essertiam intelligimus quae ab aliis repletur, ut trinitate personarum ad divinam essentiam revertamur Igitur in arbore hac quantum possibile est, unitas in trini tate, & trinitas in unitate, sine principio, & sine fine. ad ho¬ de cons. dist. 4. omnes, quos sup. de sum. trin. c. 1. & 2. sic ex pedi ta est linea arboris, quae a dextris imaginis divinae ponitur Videamus de alia linea, quae ponitur a sinistris, in qua sunt 5. cellulae

IN cellula 1. sic scriptum est, Vinculum inferni & dia boli per superbiam contractum. Initiatum, quando co gitavit se aequalem Deo fieri, dicens, Ponam sedem mean ab Aquilone Esaiae 14. Contractum, quando projectus es cum suis complicibus in infernum. Esaiae 14. Quo eecidi sti Lucifer, qui mane oriebaris? Consummatum, quia se cundum Psal. Non adjiciet ut resurgat. Esaiae 24. Grava bit eum iniquitas sua, & corruet: non adjiciet ut resurgat

IN cellula e sic scriptum est, Vinculum hominis & pec cati. Initiatum in pronitate contracta ex traditione fo mitis per propagationem. adRom. 5. in Adam omnes pec caverunt, vel dicinitiatum in primo motu, quando al ipso immoratur. Contractum in cogitatione prava, quan do ei assensus praebetur, & sic cogitationes perversae sepa rant a Deo. Sapient. 1. Conjungunt diabolo, ut locutio per versa. Psalm. Perdes omnes qui loquuntur mendacium & qui loquitur iniqua, non dirigetur in conspectu Dei: qui d. non placebit sponso in pravo opere. Psalm. Odisti o mnes, qui operantur iniquitatem. Consummatum, in longa peccandi consuetudine. nam peccator cum in pro fundum peccatorum venerit, contemnit. Psalm. Putru erunt & corruptae sunt cicatrices meae. vel in morte. n. 4 3. aestimant. de consec. dist. 4. fironissime

IN cellula3. scribitur sic, Vinculum inter infidelem animam, & diabolum. Initiatum de fide dubitando. nan dubius in fide, infidelis est. infra de haer c. 1. Contractum f dem negando, de tali contracto vinculo Petrus amare fle vit. & reconciliatus fuit. Matth. 26. sic & vir reconciliare po test uxorem adulteram. inf de adult. si vir sciens, certe & ani ma tota die meretricatur, sed per poenitentiam reconcili atur, & nova efficitur. 50. dist. ferrrum. Consummatum er rorem defendendo, & fidelis persequendo & conterendo Cant. 2 Capite vobis vulpeculas, quae demoliuntur vineas inf de pur, can. inter solicitudine

IN cellula 4. sic scribitur. Vinculum inter diversas haere ses, & errores, & diabolum. Initiatum per suggillatio nem; ut sic non videantur errare: quod quando pauc sunt, facere consueverunt. Contractum, quando contr¬ ecelesiae castra se muniunt, cum jam ad se magnam multi tudinem attraxerunt. Chrysost. A veritate se nudos osten dunt, qui multitudine se armaverunt. Consummatum, u ecclesiae unitatem dividant. Psal. Simul adversum te testa mentum disposuerunt Moab. &c. de hoc 24. qu. 3.c. ult. & § seq IN cellula5. sic scribitur. Vinculum inter divisionem hae reticorum insimul colligatam, & iniquo principi gehen nae subditam. Initiatum tempore Idololatrarum, quo coepit ante legem a Bel. de cujus nomine dicitur Danie. 14 erat quoque idolum nomine Bel, apud Babylonem, & Contractum, tempote Pharisaeorum & Sadducaeorum sul lege, de quibus Marc. 12. Mittunt ad eum quosdam e¬ Pharifaeis & Herodianis, &c. Consummatum, tempore ide lolatrarum & haereticorum. de quibus Apoc. 1. Odisti facta Nicolaitarum, quae & ego odi, &c. vel dic, consumma bitur in diejudicii, dicente Domino, Ite maledicti, &c. d hoc infra de haer.c. pen. supra de elect. licet. In omnibus his vin culis vel ipsorum aliquo, nulla unitas est, nulla firmitas nulla integritas, sed totum divisio, totum schisma, totum falsitas, totum corruptio, & hoc per bigamiam repraesen tatur, sive per bigamum qui divisus fuit, sive corruptus i matrimonio, sicut praecedentes in vinculis infernalibus sive diabolicis: sicut ergo Deus & diabolus in eunden subjectum simul & semel, & eodem modo cadere non pos sunt, quia nemo potest servire Deo & Mammonae, sic b gamia, quae divisionem denotat, & ordo sacer, qui unitat. designat, in eundem subjectum simul & semel & congru cadere non possunt, quia quantum ad hoc, sibi ad invice ad versantur. arg. ad hoc. inf de baptismo major. §. sed adhuc quaeri tur in fin. & hoc est quod forte innuit Aug. 26. dist. acutius.n sin. Ergo bigami in linea ista cadunt. & per ipsam reprae sentantur, non quo ad vitae meritum, sed quo ad ordinati onis signaculum. sed hoc potest intelligi, quod dicit capi tulum, scil. quod contrahere secundas nuptias nihil aliu¬ est, quam fornicari. 21. q. I. de his, & c. hac ratione. ut expona fornicari, id est, recedere a signaculo sacramenti, quand¬ non promovetur, alias autem non fornicatur vere. im¬ caste vivit. 31. dist. Nicena. & licentia Apostoli utitur infr. d secundis nuptiis .c.pen. & ult. in hoc ergo non condemnatur 31. quaest. i. aperiant. &c. seq. Si bene consideraveris ordinen cellularum, ex prima descendit secunda, & ex secunda tertia, ex tertia quarta, ex quarta quinta, ex quinta sexta ex sexta septima, ex septima octava, exoctava nona, ei nona decima, & ex his omnibus undecima repletur, & unitur cum prima, quarum cellulae lineae obliquae grada tim descendunm

CIrca hoc multae moventur quaestiones. In prima quae ritur, quae est ratio, quod non nocet successio concu binarum, nec bigamiam inducit. infra eod quia circa34. dis fraternitatis, & tamen nocet successio uxorum, infra eodd big imis, & sup eo per totum, & sic videtur, quod luxuria plu¬ potest castitate, quod esse non debetinauth de restitut. & e quae parit in undecimo mense, §. ult. col. 6. nec enim debet essi meliot conditio delinquentis, quam non delinquentis, ic qu. in legibus infra de donat. inter virum & uxorem, & fimeceffi Respondeo, in concubinatu non potest notari divisio sa cramenti, quod non est, argum. infra de despons inpuber. ad dissolvendum. & sic non deest signaculum, de quo dixi si pra in quarta cellula, vers. igitur plane, & seque ideo cum in sacramento divisus non fuerit, admittitur ad sacramen ta ecclesiae, quia non praesumitur, quod in sacramentis debeat esse divisus, sed quod magis diligat spirituali¬ quam carnalia, argum.I. quaestion. 7. sancimus. infra de proc in nostra praesentia. §. sin. qui vero duas uxores duxit, cum ma¬ trimonium sacramentum sit apud omnes, etiam infide les, infra de divort quanto, & cap. gaudemus, & in Paradis¬ contractum, ut notatur supra eod in secunda cellula: & sic si in sacramento semel divisus inveniatur, praesumitur quod in sacramentis ecclesiasticis divisus esset, ut dixi su¬ pra argu. ff. de re mili. non omnes, §. a Barbaris, infra de praesump mandata. Conformitas. Deus habuit synagogam, demum desponsavit ecclesiam, ut not. supra eod. in quarta cellu la. Per synagogam potes intelligere concubinam. sicut e nim filii concubinae illegitimi censentur, nec succedum cum legitimis ab intestato. C. de naturali. libe. authent,. licet sic filii synagogae non capiebant haereditatem patris, im descendebant omnes ad inferos infideles in profundum Patriarchae vero & sancti, qui sperabant legitimari, vel re dimi in limbo, vel in sinu Abrahae, sed cunctis porta glo riae clausa erat. per ecclesiam autem intellige sponsam le gitimam, cujus filii sine mortali peccato ab hac luce sub¬ tracti statim evolant, & haereditatem patris adeunt, infra de baptism. debitum. sicut ergo Deus dimissa synagoga, per quam concubinam intelligunt, ecclesiam desponsavit, & uc fornicator concubina dimissa potest ecclesiam de sponsare, etiam ei reconciliari, si iam conjunctus fuerat infra eod. quia circa. quinimo si matrimonium contraxi cum virgine, cum affectus & effectus deficiant, dispensa tur. sic intellige infra de cler. conjug. sane sacerdotes. secus,s affectus notari possit: ut si contraxerit quis cum duabus vel cum una corrupta, infra eod. nuper & cap. finali. Item non debes dicere, quod fornicator sit melioris conditio nis, quam sponsus, imo pejoris est, quia nec fornicator ordinari debet, nec regnum Dei intrare potest: bigamu tamen quamvis non ordinetur, tamen bene meretur Re gnum Dei, cum caste vivat. 31. distinct. Nicena. Sed tu ob jicis de illo, qui egit poenitentiam, & sic non est fornica tor, 5o distinct ferrum. non ergo valet oppositio facta es eo, quod fuit ac si esset. Deletur igitur fornicatio per poe nitentiam, cum peccatum sit. supra de tempor. ord.c.i. infr. de resti. testimonium. sed bigamia non per poenitentiam, ne¬ per baptismum deleri potest, quia non est peccatum. 26 distinct. una. non potest ergo reddi tibi defectus sacrament qui ex bigamia oritur, ut not. supra eod. in quarra cellula & in undecima cellula, & in cellula quinta. certe nec si o culum vel brachium amisisses, per poenitentiam quan¬ tumcunque volueris recuperare posses: quia factae cau sae infectae fieri non possunt, ut not. infra eod. §. an cum li gamo valent dispensari. & hoc propter defectum sacramen ti. erunt enim duo, scilicet conjuges, inquit Adam, in car ne una, infra eod debitum. infra de regula. ad Apostolicam, id es ad eandem seu unam carnem propagandam, quia eju¬ propositi debent esse, quod in aliam carnem non dividan tur. ff. deritu nupi. l.I. C. decri. expi. haere. adversus, ff rer. amo. I. I si ergo mortua prima ducit aliam, frangit propositum sa cramenti tacitum, unde si promoveretur ad sacros, time retur ne votum castitatis in sacramento tacite emisso vio laret. de hoc, inf. de cle. conjug. cum olim. hoc non potest no tari in fornicatore, quia non habuit semper propositum manendi cum concubina. alias matrimonium judicare tur, ff deritu nupt in liber. & de concub. in concubinatu imo certe stuprum judicatur, vel adulterium, 0. q 5. aliter sic secundum legem qui illam, quam uxorem habere po terat, in concubinatu habuit, non punitur: secus, si uxo rem, ff. de concub. l. 1. Secundo quaeritur, utrum maritu virginis, qui non servavit fidem, sed alium cognovit, con stante matrimonio bigamus censeatur? & videtur quoc sic, quia non servavit propositum unitatis, de quo tetig supra eod. versic. prox. & §. quare bigamus. versic. consuerii sicut censetur bigamus, si uxor sua adultera sit, & ipsan postea cognoverit, & ignoranter., 34. dist. curandum. & cap precipimus. & cap. si cumis, quod dic, ut not. supra eod. § quot sint ejui species, versic 5. vel dic, quod non debes iudicare bigamum, nisi ubi hoc reperitur expressum, argu. infrad sponsal. cum apud. Tertio quaero, quid si quis cognoveri sponsam suam adulteram, hoc ignorans, & demum facit se in presbyterum ordinari, utrum recipiat characterem & utrum habeat executionem? Dicas, quod characte rem recipit, & executionem habet, ad minus quo ad se ju sta & probabili ignorantia excusante, argum. supra de ord abepiscopo, cap. 1. in fin. & cap. 2. nec enim deest fides sacra menti, infra de presbyt. non bapt. Apostolicam, sed si veritaten postea reperiat, ab executione abstineat, infra de presby no bapt. vemens. Quarto quaeritur, quare exigitur major ca stitas ex parte uxoris, quam ex parte viri? De hoc dic, u notatur supra eod. §. quare bignnus. versic. sed quare exigitur Quinto quaeritur, cum consecratio episcopi major, & di gnior sit consecratione virginum, quare potest consecri ri in episcopum, non solum qui uxorem habuit, sed etian qui post uxorem habuit concubinam. 33. distinctio. habuissi. 34. distinct. fraternitatis. sed si qua corrupta fuerit ante ba ptismum, vel post, si sponte, vel vi, cum peccato, vel sine non potest inter sacras virgines consecrari. 26. distinct. acu eius. 32 quaest. 5. ille, & cap. praecedenti. Respond. sacra virgi significat ecclesiam triumphantem, non habentem macu lam neque rugam. de poenit. distinct. 1. ecclesia. 21. dist. quam vis. 32 quaest. 4. recurrat, sed episcopus significat ccclesian militantem, in qua sunt & boni & mali, & erunt usque a¬ ultimam segregationem, quae fieri habet in litore, hoc est in fine secuii. 26. distinct acutius, in sin. 2. qu. 1. multi circa fin secundum Hug. Joan. & Goffr. vel dic, ut not supra eo¬ J. quare biganus. vers. sed quare exigitur. Est & alia ratio quia in consecratione virginis, consecratur virgo Chri sto: unde cantatur, Veni sponsa Christi. ideo Christus, qu matrem virginem elegit, & carnem incorruptam assum psit, & semper virgo permansit, & virgines diligit, & eli git, respuit conjugium violatae: & fit hoc ad virginum ordinem specialiter commendandum. Episcopus ver¬ specialiter consecratur ecclesiae, quae indifferenter omne admitit, & nemini gremium claudit. C. de summa Trinit. in nisi ibi defectus lacramenti intervenit, sicut not. supr¬ eod. in quarta cellula. ubi alia ratio reformat peccatum sicut apparet per ea quae ibi notantur. Ad hoc etiam es consuetudo approbata, quae majorem castitatem requi rit in uxore carnali, quam marito: id est, saepius accidii quod maritus provocat ad divortium, ob causam adulte rii ab uxore commissi, & magis inde scandalizatur popu lus quam econtra. si Christus sponsus conjugium corru ptae respuit, sed sponsa ecclesia, dum tamen poenitentian egerit, non discernit. Sexto quaeritur, quid si quis deflori vit virginem, & postea duxerit in uxorem? dicunt quida quod non estbigamus, quia non divisit carnem suam in plures, arg. 34. Valentmo. & inf. cod debiuum, ad fin. 26 distinei acutius, ins. qui filii sint legit. tanta. & haec opinio celebrior est secundum Goff. & magistrum Ray alii contra, quam opi nionem amplector. Quamvis enim carnem suam in plure non diviserit, tamen negari non potest, quin cum corrupt fuerit matrimonium consummatum. ergo deest signacu lum sacramenti. de quo habes, inf. cod debitum. & 27.4. 2. cun societas. & not. sup. eo. in quarta cellula: ideo audacter di co, quod virgo debet esse sponsa eo tempore, quo matri monio contrahitur, & etiam quando consummatur. und si ab alio post contractum defloretur, bigamia contrahitur si postea consummetur, ut apparet ex his quae no. sup. eo vers.2. quaeritur, & seque debet ergo desponsari in virginita re, 20. 4. 5. qualis, & virgo debet esse in contractu, 32. disnemi 34. dist. curandum, &c. praecipimus, §. quod ergo de pellice. ne¬ admitto quod alii exponunt, virgo, id est, non ab alio co gnita, quia a quocunque cognita sit, semper verum est, quo¬ deflorata remansit, nec virginitas semel amissa recuperi ri potest, 324. 5. si Paulus. C. de raptu virg. I. unica, respon.i.duc enim requiruntur ad hoc, ut sacramentum non desit. Pr) mum est, quod non diviserit carnem suam in plures, & ideo requiritur, quod unica sit. Secundum est, quod sit vii go, & ideo si sit corrupta desponsata, deficit hoc. inf. decle¬ conju. c2. & expressum in auth. quomodo opor. episcopus. §. 1. co lat. 1. Septimo quaeritur, quid si aliquis credit contraher cum virgine, & invenit eam corruptam? Dicas, quod bi gamus censetur, cum sit maritus corruptae, 51. dist. quima liquo. ad hoc excusat error vel violentia, 32. qu. 5. ille autem lex autem promotionis factum requirit, non voluntatem 15. qu. 5. c. sin. sed & ipsam considerat cum opere subsecu to, infra eod. nuper. & sin. Octavo quaeritur, quid si quis du eat uxorem etiam corruptam, moritur tamen ante carni copulam, demum ducit virginem, & cognoscit, nunqui¬ repellitur? Dicas, quod non, quia non divisit carnem su in plures, nec cum corrupta matrimonium consumma vit: sicut nec bigamus censetur, qui ab alio ductam, se¬ minime cognitam desponsavit, inf. cod debitum. 33. dist. c. siu Nono quaeritur, quid si maritus mulierem accusat de adu I¬ terio, & pendente accusatione illam cognoscit etiam ad praeceptum ecclesiae, quia non debet suspendi commere ui lite pendente. inf. ui lit. pen.c. 2.11. q. 1. quia res. 8. 9. 4. nonne, 33 q 2. seculares. 35. q. 6. multorum. utrum contrahat bigamiam? Dicas quod sic, quia irregularitas solo facto contrahitur. & absque peccato, ut apparet ex his quae not. sup. eo. vets. 2. ver. 6. & ver. 7. quidam tamen hunc excusare volunt, quae¬ si magis pati quam agere videatur, & propter bonum obe¬ dientiae, arg. 23. qu.i. quid culpatur, im sin & quia mortalite peccat, si non reddat. ms. de conjug. lepro c. 2.§. sin. sed nihil eutem, quia si conscientiam habet, potius sustinere debet excom municationem usque ad fin. litis, arg. inf. de sent excom. mqui sitioni, & si mulier absolvitur, adhuc non consulo, quod co¬ gnoscat, nisi velit incurrere irregularitatem, ut apparet in his quae no. sup. eo. vers. 3. nec peccat, cum ob adulterium commissum per exceptionem ortam, eam repellat. de ho¬ mfra de divort §. quot modis. versic. 5. & infra de conjug. servo. § & an matrimonium, versic. quid si lite pendente. Illud etiam no quod si cum vidua contrahit nullum privilegium retinet, quod dic, ut not. infra de cleri conjug. §. quam poenam, vers. n mihuumm

Et an cum bigamo: mleat dispensari: Non vi¬ detur, quia contra Apostolum est, insra cod super eo. & cap nuper. &c. sin. sed contra 33. dist. lector, 50. dist. quicunque. 2. Solut. Dispensare potes Papa, qui loco Petri successit, & ideo est major Paulo in administratione 1. dist. §. 1. &c. i.m novo. 247. puto. nam & s Petrus hoc prohibuisset, tamen par in parem non habui imperium, supra de elect. mnotuit. §. 1. Alii dicunt contrarium unde dicunt, Martinus Papa, qui dispensavit, in dae lecter non fuit Martinus Papa, sed Martinus Capra. ideo Nico laus furiosus scripsit non sine furore, quod si bigamus ex dispensatione ordinaretur, non reciperet characterem. sicut nec asinus: & est ratio, quia sicut oculum amissun non posset tibi Papa reddere, sic nec defectum sacramen ti: quia factae causae, infectae fieri non possunt, 3295. si Pau lus, ff. de ca & posili. rever. in bello, § factae causae, in auth de aequa li. dotis. §. I. ver. quid igitur prius, col. 6. Cum enim baptismus. non possit reddere hunc defectum, nec Papa poterit, qui nec sine baptismo c posset animam salvare, sed ubi dispen¬ satione agitur, & quaeritur utrum valeat, quantum ad ec clesiam militantem, quis dubitabit de plenitudine pote statis, secundum quam Papa potest de jure supra jus, infra de conces. praeb. propo suit, & de nihilo aliquid facere, supra d consti. cum accessissent. C. de rei uxo. I.unica.i. respo g u 3. per prin cipalem. & quidem quamvis defectum non possit redde re, tamen patientem defectum poterit ordinare arg supri de cor. vitia.c.2. & de elect mnotuit. Nam & Apostolus crimi nosum prohibuit ordinari, ut not. supra de tempor. ord. §. & cui in i. reg. & tamen cum ipsis dispeniare potest, inf. de jud at si clerici. Fertur etiam, quod Lucius Papa cum Panor¬ mitano archiepiscopo, qui fuit bigamus, dispensavit: ho¬ tamen non potest, id est non congruit potentiae suae, si¬ exponitur, infra de fla. mon. cum ad monastertum, in fin. 32. qu.5. Paul. & sic intellige. 50. distin. miror. Alii dicunt,. quod po test dispensare, quo ad executionem ordinum suscepto rum. arg. infra de cler conju. sane sacerdotes, non suscipiendorum inf. cod c in quia impediunt contrahenda. &c. infra de jure¬ jur quemadmodum. & hoc intelligit de bigamo interpreta tivo, cum quo dispensatur de mandato Papae, vel si religio nem intraverit, etiam ut promoveatur, sic intelligunt, in fra qui cleric. vel ro. c. 1. & 2. Puto, quod c. lector intelliga tur secundum statum primitivae ecclesiae, secundum qui subdiaconatus non erat sacer ordo. supra de servis non or dinandis, miramur. unde Papa hodie de facili cum subdia cono non dispensaret. dico tamen, quod hoc posset facere, s vellet. Episcopi vero dispensare possunt cubigamis, usque ad minores ordines, 50. dist, quicunque. 2 quia tales non sum ministri, nec rectores, nec habent officium praedicandi unde de divisione non est timendum in talibus: secus d¬ sacris, de consecra. dist. atribus. Si ergo bigamus ad sacro ordines promoveretur, ordinatus ab executione, ordina tor a collatione ordinum suspenditur, quia in hoc casi contra Apostolum dispensare non licet cum bigamo quamvis cum ordinato possit, infrreo, super eo