Table of Contents
Summa Aurea super titulis Decretalium
Liber 1
Titulus 1 : De summa trinitate et fide catholica
Titulus 2 : De constitutionibus
Titulus 5 : De postulatione praelatorum
Titulus 6 : De electione et electi potestate
Titulus 7 : De translatione episcopi
Titulus 8 : De auctoritate et usu pallii
Titulus 10 : De supplenda negligentia praelatorum
Titulus 11 : De temporibus ordinationum et qualitate ordinandorum
Titulus 12 : De scrutinio in ordine faciendo
Titulus 13 : De ordinatis ab episcopo qui renunciauit episcopatui
Titulus 14 : De aetate et qualitate et ordine praeficiendorum
Titulus 15 : De sacra unctione
Titulus 16 : De sacramentis non iterandis
Titulus 17 : De filiis presbyterorum ordinandis vel non
Titulus 18 : De servis non ordinandis et eorum manumissione
Titulus 19 : De obligatis ad ratiocinia ordinandis, vel non
Titulus 20 : De corpore vitiatis ordinandis vel non
Titulus 22 : De clericis peregrinis
Titulus 23 : De officio archidiaconi
Titulus 24 : De officio archipresbyteri
Titulus 25 : De officio primicerii
Titulus 26 : De officio sacristae
Titulus 27 : De officio custodis
Titulus 28 : De officio vicarii
Titulus 29 : De officio et potestate iudicis delegati
Titulus 30 : De officio legati
Titulus 31 : De officio judicis ordinarii
Titulus 32 : De officio judicis
Titulus 33 : De majoritate et obedientia
Titulus 34 : De treuga et pace
Titulus 36 : De transactionibus
Titulus 38 : De procuratoribus
Titulus 40 : De his, quae vi metusve causa fiunt
Titulus 41 : De in integrum restitutione
Titulus 43 : De alienatione judicii mutandi causa facta
Titulus 44 : De cessione actionum
Liber 2
Titulus 2 : De foro competenti
Titulus 3 : De libelli oblatione
Titulus 4 : De mutuis petitionibus
Titulus 5 : De litis contestatione
Titulus 7 : De juramento calumniae
Titulus 10 : De ordine cognitionum
Titulus 11 : De plus petitionibus
Titulus 12 : De causa possessionis et proprietatis
Titulus 13 : De restitutione spoliatorum
Titulus 14 : De dolo et contumacia
Titulus 15 : De eo, qui mittitur in possessionem causa rei servandae
Titulus 16 : Ut lite pendente nihil innovetur
Titulus 17 : De sequestratione possessionum et fructuum
Titulus 20 : De testibus et attestationibus
Titulus 21 : De testibus cogendis vel non
Titulus 22 : De fide instrumentorum
Titulus 23 : De praesumptionibus
Titulus 26 : De praescriptionibus
Titulus 27 : Sententia et re iudicata
Titulus 28 : De appellationibus, recusationibus, et relationibus
Titulus 29 : De clericis peregrinantibus
Titulus 30 : De confirmatione utili vel inutili
Liber 3
Titulus 1 : De vita et honestate clericorum
Titulus 2 : De cohabitatione clericorum et mulierum
Titulus 3 : De clericis conjugatis
Titulus 4 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Titulus 5 : De praebendis et dignitatibus
Titulus 6 : De clerico aegrotante vel debilitato
Titulus 7 : De institutionibus
Titulus 8 : De concessione praebendae et ecclesiae non vacantis
Titulus 9 : Ne sede vacante aliquid innovetur
Titulus 10 : De his, quae fiunt a praelato sine consensu capituli
Titulus 11 : De his, quae fiunt a maiori parte capituli
Titulus 12 : Ut ecclesiastica beneficia sine diminutione conferantur
Titulus 13 : De rebus ecclesiae alienandis vel non
Titulus 17 : De emptione et venditione
Titulus 18 : De locato et conducto
Titulus 19 : De rerum permutatione
Titulus 21 : De pignoribus et aliis cautionibus
Titulus 22 : De fidejussoribus
Titulus 25 : De peculio clericorum
Titulus 26 : De testamentis et ultimis voluntatibus
Titulus 27 : De successionibus ab intestato
Titulus 29 : De parochis, et alienis parochianis
Titulus 30 : De decimis, primitiis et oblationibus
Titulus 31 : De regularibus et transeuntibus ad religionem
Titulus 32 : De conversione conjugatorum
Titulus 33 : De conversione infidelium
Titulus 34 : De voto et voti redemptione
Titulus 35 : De statu monachorum et canonicorum regularium
Titulus 36 : De religiosis domibus, ut episcopo sint subiectae
Titulus 37 : De capellis monachorum et aliorum religiosorum
Titulus 38 : De jure patronatus
Titulus 39 : De censibus, exactionibus et procurationibus
Titulus 40 : De consecratione ecclesiae vel altaris
Titulus 41 : De celebratione missarum, et sacramento eucharistiae et divinis officiis
Titulus 42 : De baptismo, et eius effectu
Titulus 43 : De presbytero non baptizato
Titulus 44 : De custodia eucharistiae, chrismatis et aliorum sacramentorum
Titulus 45 : De reliquiis et veneratione sanctorum.
Titulus 46 : De observatione jejuniorum
Titulus 47 : De purificatione post partum
Titulus 48 : De ecclesiis aedificandis vel reparandis
Titulus 49 : De immunitate ecclesiarum, coemiterii, et rerum, ad eas pertinentium
Titulus 50 : Ne clerici vel monachi saecularibus negotiis se immisceant
Liber 4
Titulus 1 : De sponsalibus et matrimoniis
Titulus 2 : De desponsatione impuberum
Titulus 3 : De clandestina desponsatione
Titulus 5 : De conditionibus appositis in desponsatione vel in aliis contractibus
Titulus 6 : Qui clerici vel voventes matrimonium contrahere possunt
Titulus 7 : De eo, qui duxit in matrimonium quam polluit per adulterium
Titulus 8 : De conjugio leprosorum
Titulus 9 : De conjugio servorum
Titulus 10 : De natis ex libero ventre
Titulus 11 : De cognatione spirituali
Titulus 12 : De cognatione legali
Titulus 13 : De eo, qui cognovit consanguineam uxoris suae vel sponsae
Titulus 14 : De consanguinitate et affinitate
Titulus 15 : De frigidis et maleficiatis, et impotentia coeundi
Titulus 16 : De matrimonio contracto contra interdictum ecclesiae
Titulus 17 : Qui filii sint legitimi
Titulus 18 : Qui matrimonium accusare possunt, vel contra illud testari
Titulus 20 : De donationibus inter virum et uxorem et de dote post divortium restituenda
Titulus 21 : De secundis nuptiis
Liber 5
Titulus 1 : De accusationibus, inquisitionibus et denunciationibus
Titulus 2 : De calumniatoribus
Titulus 3 : De simonia, et ne aliquid pro spiritualibus exigatur vel promittatur
Titulus 4 : Ne praelati vices suas vel ecclesias sub annuo censu concedant
Titulus 5 : De magistris, et ne aliquid exigatur pro licentia docendi
Titulus 6 : De judaeis, sarracenis, et eorum servis
Titulus 8 : De schismaticis et ordinatis ab eis
Titulus 9 : De apostatis et reiterantibus baptisma
Titulus 10 : De his, qui filios occiderunt
Titulus 11 : De infantibus et languidis expositis
Titulus 12 : De homicidio voluntario vel casuali
Titulus 14 : De clericis pugnantibus in duello
Titulus 16 : De adulteriis et stupro
Titulus 17 : De raptoribus, incendiariis et violatoribus ecclesiarum
Titulus 22 : De collusione detegenda
Titulus 23 : De delictis puerorum
Titulus 24 : De clerico venatore
Titulus 25 : De clerico venatore
Titulus 27 : De clerico excommunicato, deposito vel interdicto ministrante
Titulus 28 : De clerico non ordinato ministrant
Titulus 29 : De clerico per saltum promoto
Titulus 30 : De eo, qui furtive ordinem suscepit
Titulus 31 : De excessibus praelatorum et subditorum
Titulus 32 : De novi operis nunciatione
Titulus 33 : De privilegiis et excessibus privilegiatorum
Titulus 34 : De purgatione canonica
Titulus 35 : De purgatione vulgari
Titulus 36 : De iniuriis et damno dato
Titulus 38 : De poenitentiis et remissionibus
Titulus 39 : De sententia excommunicationis
Titulus 40 : De verborum significatione
Titulus 8
De schismaticis et ordinatis ab eisSUMMARIA. 1. Schisma quis sit. Et unde dicatur.a 3. Schismatici qua poena feriantur. Etan conferant sacramen ta. 5. Ordinationes factae schismaticis non valent
DIctum est supra, de hereticis sed quia interdum schisma inducit haeresim, quia omne schis¬ ma intendit sibi constituere ecclesiam, 8 vniversalem ecclesiam impugnare: 2241 lo quitur, subjicitur de schismaticis, in qua videndum est, Quic sit schisma. Et unde dicatur. Qua poena schismatici feri antur. Quid juris de ordinationibus ab eisdem factis.
Quid sit; schisma. Et quidem illicita discessio eorum, quorum unitas es se debet, seu illi¬ citus ab unitate, vel ab universitate discessus, secundun Goffred. vel dic, quod schisma est illicita divisio, per inob edientiam ab universitate ecclesiae facta, ut 24. quaestione inter schisma & haeresim. Ideoque schismatici volentes De ecclesiam discindere, peccant in fide, quo ad articulum il lum, Credo in Spiritum sanctum, & vnam sanctam eccle siam catholicam, ad hoc, 24. qu1. advocavit, & quatuor c. prae cedentibus
Et unde dicatur Et certe hocnomen schisma Graecum est, & dicitu a scissura, ut 24. q. I. schisma, cum enim fides catholica un¬ sit tantum, & unionem designet, ut non supra de biga § qua re bigamus, versicul incellula quinta, & sequent & ver in unde cima, & sequent patet, quod si quis ab hac unitate rece at divisus est, & sic schismaticus, vestimentum enim Doini ni, ideo scissum non fuit, sed de eo sortiti sunt, quia eccle sia scindi non debet, sed tota in unitate consistit, ut i6 qua ult. sicut Domini vestimentum. Differt autem ab haere si in principio nam haeresis in sui princ. habet perversum dogma, quod non habet schisma. Sed si perdurat, cadi in haeresim, quia fingit se ab ecclesia recte recessisse, & id eo censetur haereticus, ut 24. quaestio 3. inter schisma, & si pec cat in illum articulum, Credo in Spiritum sanctum, &c unam sanctam ecclesiam, &c. ut notat. supra eodem, §qui¬ sit s. hi ma, vel est inter haec duo talis differentia, qualis in ter genus & speciem, quia omnis haereticus est schismati cus, sed non convertitur, nisi schisma duraverit, ut supr not. & vide, quod no. supra de haereti §quis dicatur, versi. iter gexcominunicatus, & ver. dicitur autem
Qua poena; schismatici feriantur. Et cene poniuntur a Deo & hominibus, ut scian homines,. quam grave. & quam detestabile sit hoc crimen ostendit Dominus in Chore, Datan, & Abiron, quos ter ra vivos absorbuit. Sed exemplo alio hoc ostendit: nan cum decem trib. scissae fuissent a tribu Juda & Benjamir & relicto rege suo, alium sibi foris constituissent, & tar dem iret ad eos Hieroboam, ubi peccata sua exprobare eisdem, & ultionem futuram praediceret, panem apud i los edere, & aquam bibere vetitus est, quod cum non cu stodisset, statim divina censura percussus est, & inde regre diens impetu ac morsu leonis in itinere necatus est: 7. qu Idenique, vnde nec dubitandum est, sceleratius esse deli ctam, quod est gravius vindicatum: 24 quaestio prima, no auferanus. Nec obst quod alibi dicitur, haeresim esse m¬ jus inter crimina, eo quod primum locum tenet in poenis 32 quaestio septim. quid in omnibus, nam si crimen haeresis ma jus sit novo schismate, tamen ex quo schisima judicatum & confirmatum fuerit, idem est crimen, & utrique est po na eadem infligenda, ut patet in his, quae notat. supra eod paragrapho & unde dicatur, versicul differt. Ab hominibu etiam puniuntur, nam excommunicantur, & si non res puerint, deponuntur, ut 23. distinctio. In nomine Domini, 8 ii aliter non possunt distringi invocandum est brachiun seculare, undecima quaestione prima petimus, supra de offic. o¬ din. quoniam in quibusdam, §penultim & sin Et dicitur pro prie schismaticus, qui non recognoscit potestatem Ro manae Ecclesiae, sic enim efficitur ovis extranea ab e rili, ut supra de majori, & obed solitae § penultim. unde si alite occupet cathedram, quam debeat) puta minus canonic est electus. furest & latro, 7 quaestio prim non furem, 23. qua stio. 4ires personas, supra de jure patro. relatum, etiamsi de pa store Sedis Apostolicae quaeras, & ibi etiam multo fortiu locum debet habere, ut supra de electio licet de ritanda 23. d stinctio. Innomine Domini. Ideo Octavianus Joan. mali dicit, qui vocatus fuit victor injuste, cathedram occupi vit, vixit autem in cathedra annis octo, & mensibus septem huic successit Guido, qui & Paschalis vocatus fuit, secur dum Goffred. Horum facta damnantur, insra eodem cap tulo primo Octavianus etiam contra Papam Alex. schismi movit, & fovit, ut tractatur per doc supra de electio quia di ligentia. Reprobus etiam, & Valdemarius schismatici fu erunt, ut supra. de sacra non iteran, capitul. a nobis. Federicu etiam avus istius, contra Iono. III. schisma movit. & O to Imperator similiter, quem tamen Inno. idem excom municavit. Federi. Imperator iste. III. contra dominun Gregor. IX. & tandem per Innoc. IV. depositus fui concilio Lugdunen. debet ergo quilibet schismaticus ti mere, & animadvertere, quod licet aliquando naviculaPe tdicuet, submergi tamen non potest, 24. quaestio. 1. no turbatur.
Quid juris de ordinationibus ab eisdem si ctis. Et pro certo, secundum quos dam irritae habentur ordinationes ab eisdem, & ab ordi natis abeis, uto quaestio. 1. ordinationes. & recipientes a tali bus beneficia impetratis carent, alienationes rerum eccle siasticarum ab eis factae irritae sunt, & ad eas, sine omni o nere reverti praecipiuntur, i2. quaestio. I. alienationes, & capii si qua de rebus, nec enim talis praelatus regere potest: Ide¬ tempore talis praelati dicitur ecclesia vacare, supra depra scr ipt capit.i. & de translat Episcop. inter corporalia, sed nequi Et nunquid si ex altera parte aliquid acquisivit, compen sari debet damnum cum lucro, ffidemo gest si negocia, nequa quam, argument. C. de legi quod farore & ff. de mino si judex. S quis contra hoc ven erit, ordinationibus, vel alienationi bus innitens, excommunicatus est, & hi qui de tenendi sensimatae sponte juramentum praebuerint, sacris ordini Dus& dignitatibus suspensi manent, vt haec omnia haben xul, nsra eodem capiti. Et hoc idem intelligas. quando Epi Icopus contemnit excommunicationem, & facta talium i1 rita habentur, ut hodie peroptime probatur, infra de exces praelat. cap. ult. etiam probatur, quod hi, qui a talibus bene ficia, quae catholicis & obedientibus abstulerant, scienter receperunt, etiam aliis beneficiis, si qua habebant suspen¬ duntur, nec debet quis pro aliquo matu mortali peccat consentire, supra de his, quae ri metuspe causa si sacris, 22. quaes 5. itane. Nedum autem ordinationes a schismaticis fact irritae sunt, imo & si ab eremmmunicatis, vel ab his quire signaverunt Episcopatui, hi tamen omnes characteren recipiunt, & si ab haereticis ordinati forent. dummodo or dines in forma ecclesiae conferantur, ut 19 1 quamvis, 24. 4 i. § his authoritatibus, & hoc sive scienter, sive ignorante quis receperit. Bertrandus dicit pro tanto igitur dicuntu irritae, quia executione carent, 1. 9. 1. quod quidam, licet Jo an. Faventinus aliter senserit, quasi non recipiatur chara cter, cum extra ecclesiam collatum sit, sicut allegat Gra. quaest1 Sopponitur. Sed falsum est, cum possit cum talibu dispensari, quo ad executionem, nec egent alia ordioii one, & haec dispensatio fit circa ignorantes, nam sciente indigni sunt, suprade ord ab Episcop. cap. 2. & 9 quaest. ica & i & 3. & de hoc, 1q1. Dominus declaravit. Quod autem excom municatus conferat ordines, probatur supra de ord. ab Epi scop. c. 2. ad hoc, & vide, quod non supra de simo §qua pona, ters suspensus, & sequent. Sed dispensatio fieri debet ex certa sci entia, ut 51. distinct qui in aliquo, supra de cleric. conjug. diver sis, si distinct. quicunque, & ex causa, ut 5i. distin. clerico jacente 55. distinct. priscis, 15. q. 1. cum pro utilitate, & ab eo, qui habe potestatem dispensandi, ut probatur infra eodem fraterut a n. Sed quis est ille, qui in hoc casu dispensare potest? Di cunt quidam, quod Episcopus, argum supraproxiC cum enim Papa ibi non recipiat dispensationem, concessiss¬ videtur aliis. supr de prae b grate, infra de sent excemmu. nuper Alii, dicunt. quod ad solum Papam pertinet, argum supr¬ de haered. excominunicamus, 1 § sane, quia cum ordinatis ii apostasia alius dispensare potest, ut infratis i,capit fin. Egi. distin. utrum scienter receperit quis ordinem asc hi smau co vel haeretico, vel excon municato, & tunc solus Papi dispensat, vel ignorantia ductus probabili, & non supina & tunc per discretum praelati in cum eo poterit dispen sari, quia & ordinati ab haereticis dispensative ac mittun ter in ordinibus ut notat. supra de haerei. (qui ardo & quali ter, & haec distinct. probatur supra deordi al Episcop. qui re sig epis.op capit. 1. & 2. Sed si quaeratur de episcopatu, solu Papa dispensat, ut supra de electio quia diligentia. Sentta men & aliqui casus, in quibus non potest dispensare, ni si Papa, quod dic, ut not. supra de temp. ord. & a quo, rersu dicas ergo, & sequint. & msia de poen. sub rubric. de dispensa. quis possiit dispensare. Mirum tamen apparet, quod talite ordinatus recipiat characterem, depositus enim qualite dare poterit, quod non habet, vel excommunicatus, ve haereticus, vel schismaticus contra. I. quaestib. 7. Daibertum supra de jure patro. quod autem, supra de consuet, capit. quanto ii fin f. de offic. procons leg. 4. §antepenultim. Respon. Quar tumcunque deponatur, vel excommunicetur, vel etiam re nunciet dignitati, & ordini: characteri tamen ordinis? pi scopalis semel impresso renunciare non potest, arg. ff.d offi prae si legatus, & de pactis, jus agnationis, & C. de patri pote ab licatio. & ideo cum illo charactere semper remanenta liquae reliquiae ordinis sicut dicitur de illo, qui cedit actic rres f de peculio quis ergo casus, & pro socio. leg 2&3 & C. deno ra l3. haec enim incorporalia talis naturae sunt, quod pol sunt in alium transferri: & nihilominus retineri sicut Do ctor transfert scientiam in scolarem, & eam nihilominu retinet: vnde non dat talis ordinans, quod non habet; sec potius quod habet, scilicet characterem, non tamen eff cacem transfert, quia nec efficacem habet, & ideo quo a¬ executionem, necessaria est dispensatio, quia nudus cha racter transfertur, sed per dispensationem calorem sumit & vivificatur: sic & electio nuda vestitur per publicatio nem, supra de electio publicato & pacta nuda vestiuntur, u notat supra de pactis, § quae sint divisiones, sub § superest, rersici vestitur autem pactum, & sequent. nam & aliquando tran fert quis actiones, vel defensiones efficaces in alium, & ta men penes se inefficaces sunt, ut ff. de fidejus. eum is, den¬ vat deleg. doli, sic & aliqui sunt qui honeste vivunt suster tati beneficio, quo ab alio detento forsitan, alius esuriet unde vulgariter dicitur, Nescit homo stultus, sive pravu de quo vivit discretus, sive probus, non mireris ergo,s character iste transfertur a deposito, & nihilominus rema neat penes ipsum. Iste enim character spiritualis est, & in visibiliter Spiritu sancto cooperante, confertur per impo sitionem manuum factam, juxta ritum ab Apostolis in troductum, scil. Petro. Jacob. & Joan. quando miserunt Pat lum & Barnabam ad praedicandum, ut 65. dis. § porro, 65. d. stin. quod die supra de sacra unct cap. unico, §1. & de sacra. no iter, cap ultim. & debapt. majores, §item quare, & Sultim & cat debitum. Est autem & alius character corporeus & invis bilis, scilicet coctura ferri candentis, quae furum faciei im primitur, de hoc, supra ne cler. vel monach sententiam, & infr de crimin fal. ad audientiam. Sed cum iste corporeus seme admissus, nunquam amittatur, imo si delere crederes e um, potius augmentares. multo minus deleri potest pri imus, cum spiritualis sit, ut supra de divort. quanto, §2. & suj de translac episcopi inter corporalia. responsio I. transfertur igi tur in casibus praemissis character inefficax, & quasi mor tuus, sed per dispensationem vivificatur, vt praemisimu Sic legitur de leena, quae embrionem emittit, id est frusti carnis, scil. foetum formatum sine anima, sed postea per u lulatum in eum animam infundit, dicitur autem embri¬ partus formatus in utero, antequam anima infundatur ab e, quod est sine, & brion, quod est mensura, econtra es de elephante, nam per duos annos partum deportat in u tero Si quaeras, quare leo mortuum, sive non vivificatum emittat faetum, elephans autem per duos annos suum inv¬ tre deferat ratio redditur, quia leo animal est calidae & si¬ cae complexionis, unde si faetus in ventre vivificaretur, pr nimio calore extingueretur, & ideo embrionem emittit elephans vero animal est melancholicum, & frigidae com plexionis, ideo si cito pareret, parum vivere posset, secundum magistrum Ray.
Sic patet quod schismaticus confert ecclesiastica sacramenta, & de hac materia invenie plene non supra de temp ord. §& a quo, versicul haec igitur st) des suâ, depositus etiam conficit secundum Goffred. ut bi notat. & non conficit, secundum eundem, ut notat infr de cleric excommun. mini. §i. versic. sed nunquid depositus, & se dic, ut ibi no. In summa not. quod si schismatici cum vesti mentis sacerdotalibus benedictis, & in altarib. consecra tis celebraverint, non propter hoc erit benedictio, vel con secratio iteranda, ut supra de sacra. non iter, capit. 2. Iten notat. quod ecclesia schismatica, ex quo conversa est, & re conciliata, omnia jura sua recuperare debet, supra de elect quia diligentia, & de ma & ob. inter quatuor, in fin 15. quaestiod juratos, & cipit nos sanctorum. Schismaticus autem volen redire ad unitatem ecclesiae admittitur. Sed ad mandatun episcopi satistacere tenetur, & debet recipi cum manu impositione, ut accipiat Spiritum sanctum, qui extra ec elesiam non est, nec dari potest, 24. quaestio..dicamus, & cap pudenda, & capit. schisma. Sed & si quis reconciliatus di cat secum, circa ordinem misericorditer dispensatum hoc tenetur probare secundum ea, quae nota supra eod Sn dum autem, ver. ad fi.ibi, sed dispensatio fieri debet, &c. & versi seq qui incipit, sed quis est ille
On this page