Table of Contents
Summa Aurea super titulis Decretalium
Liber 1
Titulus 1 : De summa trinitate et fide catholica
Titulus 2 : De constitutionibus
Titulus 5 : De postulatione praelatorum
Titulus 6 : De electione et electi potestate
Titulus 7 : De translatione episcopi
Titulus 8 : De auctoritate et usu pallii
Titulus 10 : De supplenda negligentia praelatorum
Titulus 11 : De temporibus ordinationum et qualitate ordinandorum
Titulus 12 : De scrutinio in ordine faciendo
Titulus 13 : De ordinatis ab episcopo qui renunciauit episcopatui
Titulus 14 : De aetate et qualitate et ordine praeficiendorum
Titulus 15 : De sacra unctione
Titulus 16 : De sacramentis non iterandis
Titulus 17 : De filiis presbyterorum ordinandis vel non
Titulus 18 : De servis non ordinandis et eorum manumissione
Titulus 19 : De obligatis ad ratiocinia ordinandis, vel non
Titulus 20 : De corpore vitiatis ordinandis vel non
Titulus 22 : De clericis peregrinis
Titulus 23 : De officio archidiaconi
Titulus 24 : De officio archipresbyteri
Titulus 25 : De officio primicerii
Titulus 26 : De officio sacristae
Titulus 27 : De officio custodis
Titulus 28 : De officio vicarii
Titulus 29 : De officio et potestate iudicis delegati
Titulus 30 : De officio legati
Titulus 31 : De officio judicis ordinarii
Titulus 32 : De officio judicis
Titulus 33 : De majoritate et obedientia
Titulus 34 : De treuga et pace
Titulus 36 : De transactionibus
Titulus 38 : De procuratoribus
Titulus 40 : De his, quae vi metusve causa fiunt
Titulus 41 : De in integrum restitutione
Titulus 43 : De alienatione judicii mutandi causa facta
Titulus 44 : De cessione actionum
Liber 2
Titulus 2 : De foro competenti
Titulus 3 : De libelli oblatione
Titulus 4 : De mutuis petitionibus
Titulus 5 : De litis contestatione
Titulus 7 : De juramento calumniae
Titulus 10 : De ordine cognitionum
Titulus 11 : De plus petitionibus
Titulus 12 : De causa possessionis et proprietatis
Titulus 13 : De restitutione spoliatorum
Titulus 14 : De dolo et contumacia
Titulus 15 : De eo, qui mittitur in possessionem causa rei servandae
Titulus 16 : Ut lite pendente nihil innovetur
Titulus 17 : De sequestratione possessionum et fructuum
Titulus 20 : De testibus et attestationibus
Titulus 21 : De testibus cogendis vel non
Titulus 22 : De fide instrumentorum
Titulus 23 : De praesumptionibus
Titulus 26 : De praescriptionibus
Titulus 27 : Sententia et re iudicata
Titulus 28 : De appellationibus, recusationibus, et relationibus
Titulus 29 : De clericis peregrinantibus
Titulus 30 : De confirmatione utili vel inutili
Liber 3
Titulus 1 : De vita et honestate clericorum
Titulus 2 : De cohabitatione clericorum et mulierum
Titulus 3 : De clericis conjugatis
Titulus 4 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Titulus 5 : De praebendis et dignitatibus
Titulus 6 : De clerico aegrotante vel debilitato
Titulus 7 : De institutionibus
Titulus 8 : De concessione praebendae et ecclesiae non vacantis
Titulus 9 : Ne sede vacante aliquid innovetur
Titulus 10 : De his, quae fiunt a praelato sine consensu capituli
Titulus 11 : De his, quae fiunt a maiori parte capituli
Titulus 12 : Ut ecclesiastica beneficia sine diminutione conferantur
Titulus 13 : De rebus ecclesiae alienandis vel non
Titulus 17 : De emptione et venditione
Titulus 18 : De locato et conducto
Titulus 19 : De rerum permutatione
Titulus 21 : De pignoribus et aliis cautionibus
Titulus 22 : De fidejussoribus
Titulus 25 : De peculio clericorum
Titulus 26 : De testamentis et ultimis voluntatibus
Titulus 27 : De successionibus ab intestato
Titulus 29 : De parochis, et alienis parochianis
Titulus 30 : De decimis, primitiis et oblationibus
Titulus 31 : De regularibus et transeuntibus ad religionem
Titulus 32 : De conversione conjugatorum
Titulus 33 : De conversione infidelium
Titulus 34 : De voto et voti redemptione
Titulus 35 : De statu monachorum et canonicorum regularium
Titulus 36 : De religiosis domibus, ut episcopo sint subiectae
Titulus 37 : De capellis monachorum et aliorum religiosorum
Titulus 38 : De jure patronatus
Titulus 39 : De censibus, exactionibus et procurationibus
Titulus 40 : De consecratione ecclesiae vel altaris
Titulus 41 : De celebratione missarum, et sacramento eucharistiae et divinis officiis
Titulus 42 : De baptismo, et eius effectu
Titulus 43 : De presbytero non baptizato
Titulus 44 : De custodia eucharistiae, chrismatis et aliorum sacramentorum
Titulus 45 : De reliquiis et veneratione sanctorum.
Titulus 46 : De observatione jejuniorum
Titulus 47 : De purificatione post partum
Titulus 48 : De ecclesiis aedificandis vel reparandis
Titulus 49 : De immunitate ecclesiarum, coemiterii, et rerum, ad eas pertinentium
Titulus 50 : Ne clerici vel monachi saecularibus negotiis se immisceant
Liber 4
Titulus 1 : De sponsalibus et matrimoniis
Titulus 2 : De desponsatione impuberum
Titulus 3 : De clandestina desponsatione
Titulus 5 : De conditionibus appositis in desponsatione vel in aliis contractibus
Titulus 6 : Qui clerici vel voventes matrimonium contrahere possunt
Titulus 7 : De eo, qui duxit in matrimonium quam polluit per adulterium
Titulus 8 : De conjugio leprosorum
Titulus 9 : De conjugio servorum
Titulus 10 : De natis ex libero ventre
Titulus 11 : De cognatione spirituali
Titulus 12 : De cognatione legali
Titulus 13 : De eo, qui cognovit consanguineam uxoris suae vel sponsae
Titulus 14 : De consanguinitate et affinitate
Titulus 15 : De frigidis et maleficiatis, et impotentia coeundi
Titulus 16 : De matrimonio contracto contra interdictum ecclesiae
Titulus 17 : Qui filii sint legitimi
Titulus 18 : Qui matrimonium accusare possunt, vel contra illud testari
Titulus 20 : De donationibus inter virum et uxorem et de dote post divortium restituenda
Titulus 21 : De secundis nuptiis
Liber 5
Titulus 1 : De accusationibus, inquisitionibus et denunciationibus
Titulus 2 : De calumniatoribus
Titulus 3 : De simonia, et ne aliquid pro spiritualibus exigatur vel promittatur
Titulus 4 : Ne praelati vices suas vel ecclesias sub annuo censu concedant
Titulus 5 : De magistris, et ne aliquid exigatur pro licentia docendi
Titulus 6 : De judaeis, sarracenis, et eorum servis
Titulus 8 : De schismaticis et ordinatis ab eis
Titulus 9 : De apostatis et reiterantibus baptisma
Titulus 10 : De his, qui filios occiderunt
Titulus 11 : De infantibus et languidis expositis
Titulus 12 : De homicidio voluntario vel casuali
Titulus 14 : De clericis pugnantibus in duello
Titulus 16 : De adulteriis et stupro
Titulus 17 : De raptoribus, incendiariis et violatoribus ecclesiarum
Titulus 22 : De collusione detegenda
Titulus 23 : De delictis puerorum
Titulus 24 : De clerico venatore
Titulus 25 : De clerico venatore
Titulus 27 : De clerico excommunicato, deposito vel interdicto ministrante
Titulus 28 : De clerico non ordinato ministrant
Titulus 29 : De clerico per saltum promoto
Titulus 30 : De eo, qui furtive ordinem suscepit
Titulus 31 : De excessibus praelatorum et subditorum
Titulus 32 : De novi operis nunciatione
Titulus 33 : De privilegiis et excessibus privilegiatorum
Titulus 34 : De purgatione canonica
Titulus 35 : De purgatione vulgari
Titulus 36 : De iniuriis et damno dato
Titulus 38 : De poenitentiis et remissionibus
Titulus 39 : De sententia excommunicationis
Titulus 40 : De verborum significatione
Titulus 37
De postulandoSUMMARIA 1 Postalare quid su 2 Postulare quis possit 3 Postulare quis non possit a Adofficium advocati quid pertineat Pupillus per alium responde 6 Advocati sedere non debent Religiosi in foro ecclesiastico advocare non possam 8 Clericus postalatus pro extraneo contra ccclesiam, in qua es beneficianus, potest ab ea expelli
TRactaturus magister de judicis praemittit de quibusdam praeparatoriis judiciorum, & sic de postu lando. vel sic: quia multoties contingit quod pacta seu transactiones infringun tur, vel minus plene servantur: nec est tutum cuilibet ac judicium accedere sine advocato, ideo videamus de po stulando, Quid sit postulare, Quis postulare possit, Qui¬ non, Quid pertinet ad officium advocati
Quid sit, postulare. Desiderium suumvela mici sui apud eum, qui ju¬ risdictioni praeest, proponere agendo seu respondende si eod. l.. §. postulare. 3. q4. 7. §. tria ponitur autem alibi postu lare pro petitione quam facit quis judice sedente pro tri¬ bunali, ut sibi caveatur de damno infecto. ff. de damno infe cto. l. 3. §. hoc autem judicium. & seq. Item postulari dicitur ille qui eligendus est. supra de postul. prael. sed & postulato res dicuntur patroni & advocati. ff. devariis & extraordina riis cogn. I. 19. advocatos. dicitur patronus vel advocatus qu habet jus repraesentandi in ecclesia. infra de jure pattonat. in summa, & per totum
Quis postulare, possit. Iugenuus libertus li¬ teratus & illiteratus dummodo habeat experientiam causarum ex consuetu dine. C. eod nec caeterorum. & l. providendum in princ. & de jud certi. & in auth. de jud. respons.i.ibi. nos igitur, coll 6 & breviter postulare potest quicunque non prohibetur: quia hoc e dictum prohibitorium est, sicut & illud de procu. ff. depro cur mutus. & illud de testibus. f. detestib. l. 1. & illud de ma¬ trimonio. infra de spons. cum apud. Item aliquando postu lat quis etiam invirus: ait enim praetor, si non habet advo catum, ego dabo. ff. eod. I. §. at praetor. quod intelligitur de his qui ipsum habere non possunt, vel propter pauperta tem, vel propter potentiam adversae partis, ff. de offic. procu nec quicquam §. sfin. Si ergo judex hoc alicui praecipiat, & subjectus sine causa deneget suum patrocinium praestare caret foro, id est, potest ei per judicem interdici, ita quod in perpetuum non advocabit. C. eod. providendum: & hoc de plano intendatur. off. jud. ut dixi sup. de offi. jud. ci & ir summa. Dixit tamen Azo quod obedire tenetur ita de mum, si sibi competens salarium constituatur pro facun dia sua ff.de var. & extraord. cog l. I. §. in honorariis & facit pro eo quod nemo tenetur propriis stipendiis militare infrdi syndico. inf. de praescr. cum ex officii ad sin. quod concedo, ho¬ tamen moderamine adhibito circa clericos saltem, quoc quando dives est is cui datur, sed per potentiam adversa rii ipsum habere non potest, constituatur ei salarium tem porale: sin autem pauper est, gratis advocet, & a Deo ex pectet remunerationem spiritualem, a quo jam recepit pro salario scientiae, si quam habeat, margaritam: quia gratis accepistis, &c. inf. de magist e 2. &3. His autem quia alias pos¬ sunt habere, non puto dandum advocatum per judicem sed ipsi per se, & suam pecuniam, si voluerint, quaerant. fi de rebus eorum qui sub tut. sunt. I. magis puto. §. in primis erg. unde expone, si non habent advocatum, id est, habere no possunt, sic exponitur, si aqua pluvia nocet ei, id est, noc re potest. f de aqua plu. arcen. Labeo. Et istud not. circa huju salarium, quod non licet pacisci cum advocato de cert parte litis, sci. quota, puta decima, vel centesima: vel inte¬ dici debet ei forus, & est removendus a communione al orum patronorum. C. eod si quis advocatorum, sed de quant licet, dummodo non egrediatur legitimum modum, sci centum aureorum ff. devar. & extraord. cog. l.. §. in honorariu & §. licita. quorum aureorum 72. faciunt libram auri. C.d suscept. & arca quotiescunque. li. 10. potest autem aliquid no mine palmarii, id est, victoriae stipulari. ff. de var. & extrao din cog. l. 1. §. sed. & si nomine palinarii. Quod si quis pactu sit de certo salario, ipsum petere potest per cond certi ex stipulatu, si stipulatio intercessit. Instit. de vero. oblig. in pri¬ Sed si non intercessit stipulatio, aget condict. ex L illa. C.d. suffragio. Luna. & in hoc casu speciale est, secundum Lutes nudo pacto agatur, & quod salarium incertae pollicitationi petatur contra illud. C. mandari. salarium. Si vero certun nihil pactum est, potest implorari officium judicis: ut pro modo facundiae & scientiae iuxta consuetudinem fori, pro quantitate negotii, seu qualitate, salarium reddatur dummodo non excedat legitimum modum. ff. devar. es traordin. cogni. l.. §. in honorariis. & not. de simili materia. in de proc §. quis sit effectus. versic. tenetur etiam dominus. Et si qui hoc cum I C. de spor. I.2. ubi solidus pro aureo ponitur, dili genter investigator inveniet, quod advocatus secundun tempora, antiquarum legum sexies decies plus, & quatu or uitra percipere potest pro salario, quam major jude pro sportualis recipere posset: sed hodie per consuetudi nem seu pravum abusum judices hoc non servant. imc eis additum, & detractum est advocatis. & junge quo¬ not. infra de Judaeis, sub rub. de servis Judaeorum. 1ersu. sed cu jus monetae
Quis non. Hic sciendum, quod praetor tria capit fecit: in primo prohibuit quosdam qui nec pro se, nec pro aliis advocare possunt: sicut minoren 17. ann. & surdum qui nullo modo audit: quia plerunqu non exaudita voce praetor tanquam contumax damnari tur. In secundo prohibuit quosdam, qui postulare non po sunt nisi pro se, & his quorum tutelam vel curam gerun sicut mulierem: & huic dedit causam Calfurnia improbi sima mulierum. Item prohibuit in secundo capite utroqu lumine orbatum, cui dedit causam Publius caecus, qui ad versa sella retro tergum Bruti postulando clamavit, &c mnes infames ipso jure vel de capitali crimine condenna tos, vel qui locavit operas suas, ut pugnaret cum bestiis in arena. In tertio pronibuit postulare quosdam, nisi pro se 8 certis personis, ut puta liberis, parentibus, & patronis, & patronorum defensore, uxore, socero, socru, nuru, vitri co, noverca, privigno, privigna, pupillo, pupilla, furioso furiosa, fatuo, fatua, cum his personis curator detur in hoc tertio capite continentur hi qui lege, plebiscito, sen¬ tusconsulto, edicto, decreto, principium placito prohi bentur. Item hi qui per sententiam infames sunt. ff. eod I. 3. 4 & 5. unde versui "Addictus poenae servus, puer b actor arena Luminibus carens, mulier e muliebria passa" Sed multi alii prohibentur & repelluntur. Prohibentur enim clerici in sacris: & si sine titulo sint promoti, quia piscopus qui promovit, eis tenetur titulum assignare, u not. supra de aetat. & qual. respons. 1. & de temp. ord. §. & qual ter. versic. sed nec ordinari debet. & probatur infra de praebend cum secundum Apostolum. quod dic, ut notat. in §. seq. Iten d prohibetur episcopus d etiam pro se. 5. qu. 3. quia episcopus secundum Goff intelligo in foro civili, alias hodie contra cum habeat electionem; utrum per se vel per procurator. litiget coram judice ecclesiastico. sic intelligas infr. dejur¬ calum. c. sin. Item repellitur aliquis judicis off. pro eo, qui¬ judicis & advocati officio fungitur. C.deoffi. assess. I. sin. Iten quia non fit aequa distributio, vel quia mandatum judici non vult patrocinari ei cui injungitur. talis enim caret fo ro, nec unquam restituitur, etiam si excusationem praetem dat, quae nequeat comprobari. C.eod. I. providendum. 3. 7. § tria. vers. sin vero. Item si pactus est salarium cum gravi de trimento litigatoris, maxime de quota parte litis. C. eodem siqui advocatorum. 3. quaest. 7. §. arcentur
Item quia non est catholicus. C eod. nemo. de pon. dist. 1.n. mo. inf. dehaere. excommunicamus. § praeterea. Item quia excon municatus. 11q. 3. cum excommunicatus, etiam si adversariu consentiat. infr. de except. exceptionem. multo fortius, si cleri cum ecclesiae, in cujus foro advocat, interfecerit arg. inf. d poenis, in quibusdam quamvis ibi loquatur de alio advocato sed si de illo qui in re jus habet, hoc verum est. multo fo rti¬ us & de isto prodest hoc notare: quia quamvis per domi num Papam a sententia excommunicationis absolutus fue rit, adhuc remanet poena ista. hoc fuit de facto. sed contri quia poenae non sunt dilatandae. ff. de panis. mterpretationi Item religiosus. e quod dic, ut not. inf. co. § seq. vers. religiosi. Item clericus in causa sanguinis, ut not. inf. eo § sequ. vers. il lud tamen. Item per l. Jul. repetunt. si pecuniam ob non ad vocandum recepit. ff. ad l. Jul. repet. ead. Item quia a judice ad tempus, vel in perpetuum prohibitus est f. eod puto. ? l. sequen
Item per I. canonicam, si audivit leges Parisiis. inf. de pri vil. super specula vel si habens personatum, leges audiverit & intra duos menses non resipuerit. inf. ne cler. vel monacl super specula. & cap. non magno. in sin. super quo vide quo not. in summa eod. tit §. fin. rers. ut religiosi. & se.
Quid pertinet ad officium nrocai ut ea quae ad causam clientuli sui faciunt, sive de jure, sive de facto curialiter proponat. nec opprobriis certet. Ceod. quisquis. videtur ergo quod positiones possit facere & positionibus respondere arg. ff. de adult. si postulaverit. §. quaestioni, & de procur. non se lum. respon. I. sed contra, quia alius pro alio interrogandu non est, nec confessio vel positio principali noceret. ff. d interrogat. act si sine. §. 1. & §. sequ. alias est l. & incipit si desen sor. 2q5. interrogatum. infra de adul. significasti ff de interrog. act qui servum. §. sin. C.de juram. calum. auth principales. Ad ho¬ dicendum, quod principalis & ponere, & respondere de bet. & tamen advocatus cavere debet, ne clientibus in ob scura positione, vel duplici possit capi, dicit tamen domi nus Innoc. quod quando clientulus simplex est, & rudis potest ponere factum per adrocatum de licentia judicis alias non infra de jud. pastoralis. Item pupillust per alium respondet. Cde authorit. praestan. I. sin. fallit & in universita te, quae per illos per quos regitur, & jurat & respondet. f de cond. & demonst. municip. & ad municipales. imunicipes. Ca jur, calum. l. 2§ quod observari. Item fallit in illustribus &c piscopis. C. de procur. I. pen. in auth. ut ab illustrib. col 5. & §. qu.3 quia episcopus infra deprocur. non solum. respon.i. Item fallit. ( de cura fu.l. fin. & in similibus casibus. alias autem quilibe in propria persona cogitur respondere, dummodo aetati habeat. de consecra. dist 4 cum pro parvulis: & vide super hoc quod not. infra de judi. §. quae sunt necessaria. sub §. utroque au tem vers. hoc tamen scias. Caveat etiam advocatus, ne falsan legem f alleget pro vera, alias falsi crimen incurreret, ut infra not. de crun. falsi §. qualiter committatur. versic. dicto etian commutitur falsum. non mentiatur, nec a veritate recedat nec cavillos e alleget, nec perverse interpretetur. C. dejud¬ rem non novam. §. patroni. C. inan. ab Anastasio. respon.I.in auth constituiio. quae ex adscriptio. & libera. matre. in prin, col 5. infra de decim. ad audientiam. nec dilationes non necessarias pe tat. 3. iu 7. Sliria. veri si quis ex litigatoribus. C. de judic. properan¬ dum. §. illo procul dubio. Item ad officium suum pertinei ne causam suscipiat contra conscientiam, & quam cit sentiet, quod desperata sit causa, omnino recedere debet alioquin in dolo est advocatus. arg. optim. de except. doli. 2. §. item quaeritursi quis. in fin. debet ergo a lite recedere, & salarium, secundum quod recepit, restituere. secundun Goff. sed hoc quod dicit de salario, non dicit I. illa, & qui non haberet aliquid pro labore, quem forte subivit bon fide: tamen ad alia quaeprocedunt servanda, olim sacri mento astringebatur, sed hodie non servatur. quod ergi jubetur I. cavetur, sed in consuetudine non habetur. se cundum Bulg. C. de jud rem non novam. §. patroni. tamen ho die & si venit contra conscientiam, aedificat ad gehennan supra de scrutin. in ord fa. cap. unico. nec aliquid prodest uni 8versum mundum g lucrari, & animae suae detrimentun pati. mfra de sum. Matth. & non minus peccatum est in offen sione, quam in effusione sanguinis. 11. g. 3. quisquis §. 1. 11. de David; Quorum os maledictione & amaritudine ple num est, vel pedes eorum ad effundendum sanguinem ideo & tutori imputatur, si causam pupilli desperatan ducat, vel supervacaneam. C.de administra. tutor. si bonam. de adninistrat. tutor. quoties. §. ficut. ignoscendum est auten illi, qui bonam fidem agnovit, ut ibi, & ff. man quintus und¬ & advocatus nequam tenetur clientulo ad interesse in ta li casu. argu. C. de administrat. tut. non est ignotum. quod dic, u not. sup. de consuet. § & de virtute. versic. generalissima
Tenetur etiam advocatus, nec dum si causam despera tam consulat prosequendam, ut dictum est proxime: se¬ & si per impudentiam suam ipsam amittat, vel negligen tiam. argum ff ad legem Aquil. idem jur. & ff. de locat & condu¬ cum in plures. §. locator. ff de ofsic. praesid. illicitas. §. sicut. supr de aetat. & qualita. ad aures. multo fortius, si causam prod derit: quia tunc major poena debetur. ff. de poenis, si quis ali auid. §. si quis justam f ad legem Corneliam, de fal. l. 1. § 15qu. f. de extraordecrim. sacrilegii. §. 1. Et breviter tenetur, qual tercunque vitio suo causam amittat. argum. ff. de evict. ideo. C. de evict. emptor. f. detab. exhiben. locum. §. condemnatio secus si ex qualitate causae, vel ob defectum probationis quia vitium est materiae, non artificis. ff. ad legem Aquilian si servum. §. calicem. ff. locati. item quaeritur. § si gemma. Item 6 ad officium suum pertinet stare, non sedere: quia sede re est judicis. C. eod. quisquis in fin. ideo in honorem cler prohibitum est, ne aliquis in sacris constitutus, vel etiam in minoribus, cui tamen competenter est provisum, po stulare possit coram seculari judice, nisi pro se & miser¬ bilibus personis: quae proprias causas defendere non pol sunt. sic intelligo. infra cod. c. I. tales ergo quasi de terti¬ capite possunt etiam pro conjunctis personis postulare rifra eod. c. ult hoc est, usque ad quartum gradum. C. de advo divers. jud petitionem. §. licentia. inf. de consan. & affin. non de bet, vel forte nomine conjunctarum personarum cont¬ nebuntur amici, qui plerunque diliguntur syncerius, quan consanguinei vel affines. arg. ff. de haered instit. nemo dubita §. qui frater. & de verb signif. latae culpae. §. anicos. quod sati¬ admitti potest, dummodo pecunia non interveniat, qui¬ praecipue in hac prohibitione avaritia consideratur: quae in clericis consuevit regnare. nfr. de deci.c.i.in sin. & de jur¬ pur nullus. & ar. inf. de homi. tua nos. & inf. de poen licet. & ad¬ de quod not. anf eod. sub §. illud in sumina. Item honor in ho¬ consideratur, ut dictum est, ne videlicet clericus stetir pedibus coram rustico seculari: qui pro tribunali sedet quae raxio remittitur urgente necessitate, vel causa elee mosynaae: quia cuilibet tenemur in necessitatibus subve nire. 85. dist. quisquis. &c. seq. Ex praemissis patet a contra rio sen su, quod coram judice ecclesiastico licet clerici postul are indistincte, & cora seculari, si necessitas urget h quia justa negociatio non est clericis interdicta. h & haec est justa. 119. 3. non licet. infra ne cler. vel monach c. I. quae au tem sint negotia secularia, legitur II. q. 1. §. ex his omnibus e mt infra ne cler. vel monac. §. I. Et nunquid potest agere con¬ stiturus in sacris? non, cum habeat regressum erga ordi natorem, seu successorem. infra de praebend. cum secundum imo certe potest repelli. supra de aetat. & qualitat. accepimus verum est, sed culpa sua tantum. quare non habebit resti tutionem. ff. quod met. causa. si mulier respon. 1. & ideo ut eju¬ exemplo alii terreantur, cum male meritus sit, public¬ perpetua egestate laborare debet. ff. deposi bona fides. 93. dis diaconi. & de se ipso quaeratur, non de alio, arg inf. ut benef rccdes. ut nostrum. §. quod etiam. Si autem de facto egeat, di cas quod de jure potest sibi quaerere victum, potius quan mendicare. argu. supra derenunc. ad supplicationem. & oppo argument. 21. q i.c.1. in fin. 93. distin. Diaconi. infra de censib. cum Apostolus in princ. quia licite recipitur pecunia pro patro cinio impenso. II. qu. 3. non licet. nec enim propriis stipen diis, & cap. 13. q. 1. §. quia vere. 10 9. 2. praecariae. 12. qu. 2. chari tatem. sed contra: quia non possunt petere salarium con stituti in sacris. 15. 9. 2. cap. 1. dic illi ca. per contrariam con¬ suetudinem derogatum, vel intellige de non egente, quoc melius est, licet quidam ipsum intelligant de monachis & de regularibus. sic ipsum intelligit Gratianus, ut ead qu. s unico. Religiosi: tamen etiam in foro ecclesiastico ad vocare non possunt, nisi utilitas monasterii exposcat, hoc abbate nihilominus impetrante. ut 16. q. 1. alia. & cap. pla¬ cuit. 15. q. 2.c.i.infra eod. c. 2. & vide quod not. infrane cleric vel monach. §. quae sunt permissa elericit. & §. quae sunt permiss. monachis & idem vide de praelatis, & personis ecclesiarum secularium, cum quasi pari passu ambulent cum regu¬ laribus, ut patet infra ne cleric. vel monach, cap. ult, & cap. non magnopere. ideo praecipitur, quod episcopi et sacerdoter non per se litigent: sed per advocatum. 5. 4. 3. quia episco pus. episcopi enim sacerdotes non debent indifferente advocare, ne vilescat eorum dignitas. 88. distinct. perlatum 14. q. 5. denique. 11. 4. 1. te quidem. si ergo pro propria causi non possunt esse in judicio, multo fortius pro aliena: & potest hoc concedi de illis qui curam animarum habeni cum enim judicia forensia praecipue, vel pro majori parte curent, & tractent de temporalibus, non bene conveniunt, nec in una sede morantur majestas, & amor. infra de cleric conjug diversis fallaciis. C. de offic. assess. nemo. in fine. de tali bus manifeste loquitur dictum capitulum. vel potest in telligi de episcopis & majoribus, qui tenentur habere oeco nomos. 9. qu. 3. cum scimus. hoc quantum ad forum secula lare. nam in ecclesiastico eligere potest, utrum per se, ve per alium litiget: ut notatur supra eodem, §. quis non. versic item prohibetur episcopus. Sed nunquid religiosus potest es se judex? Dic ut not. sup. de offic. deleg. §. cui possit. vers. qui subsit. Illud tamen sciendum, quod in causa criminali cle ricus coram judice seculari allegare non debet. 51. dist. ali quantos. 23. qu. ult. his a quibus. nisi ad hoc, ut supplicet pr¬ eis. ergo in defendendo admitti potest, secundum quos dam. arg. 14. q. 6. si res aliena. 23. q. 5. c. 1. & 2. & cap. reos. sed tu¬ tius est, quod se non intromittat. arg. inf ne cler. vel mon. sen tentiam. nam si is contra quem defendit & succumbat, poe nam patitur talionis, ut inf de calum. §. qualipoena. de homi S. quae poena. vers. illud autem certum est. sup. de oblig. ad ratio. § quis obligatus. versic. quid de curialibus. Estetiam opprobri um clericis, si velint se peritos forensium ostendere. C. d testam. consulia. C. de episcopis & cler. repetita. Et not. quod o mnes qui habent, vel habere non possunt proprium, sua re petere possunt, & etiam bona ecclesiae, cujus clerici sunt in defectum praelati. infra de rebus ecclesiasticis non alienandius si quis preshyterorum. ad sin. sed si possunt habere proprium tunc agere possunt de mandato praelati. Item omnes age re possunt pro miserabilibus personis de mandato superi oris 86. dist. pervenit. & S. distin. c. I. & cap. episcopus guberna tionem, non pro aliis. nfra ne cler. vel mona. c. 1. vers. in placitu 16. quaest.i. de praesentium. Illos autem qui prohibentur ad vocare, non excusat consuetudo illa, cum status ecclesis¬ ex hoc laedatur, & divinum officium retardetur. argum supra de consuet. capit. I. & de offic. ordin. irrefragabili
Illud in summa no. quod si clericus? pro extraneis pra stat patrocinium, vel officium procuratoris exercet con tra ecclesiam, a quabeneficiatus est, tanquam ingratu expelli potest infra eodem, c. fin. §. unico. idem si contra epi scopum suum. infra de exces. praela gravem. infra de verbo significat. cum clerici Placentini. Si ergo duae ecclesiae, in qui bus beneficiatus est, ad invicem litigent, consulo quod ne mini noceat: sed de concordia tractet. argum. infra eoden c fin in princ. 14. q. 5. denique. si vero praelatus sit unius, vi detur quod possit agere contra reliquam, & etiam jus su orum contra propriam ecclesiam, si monita nolit emen dare, defendere, & tueri: sicut advocatus fisci contra fisci potest esse pro pupillo suo. ff. eod. I.ult. & libertus contra pa tronum. ff. ae in jus vocan. I. sin. & hoc etiam innuit verbun supra positum, pro extraneis. & dicuntur sui hic, contri quos non potest ferre secundum legem testimonium. i, qu. 3. certis de causis quas enumeravi. infra de testibas coge §. appellatio autem suorum largior est quam domeiticor 47. distin. §. necesse. prope finem ibi, qui suorum. &c. lex auten dicit, quod pro filiis parentibus, & uxoribus & ex trani verso, usque ad quartum gradum potest patrocinium im partiri. C. de advoca. divers. iud. peutionem. §. licentia ad ide argun. C. de excusatio tutorum. I.humanitatis. C. de episcopis e cler. authent. licentiam. & not. infra de procurator. §. ad quid i neantur. vers. sunt autem & junge quod notatur supra eod §. vers. Item ad officium suum pertinet stare. Quid si episcopu & capitulum litigent, videtur quod canonicus debeat ad haerere episcopo. argum. infra de verb signisic cum cler. quo putoverum, si credat quod ei fiat injuria, alias capitul¬ adhaerebit. arg. infra de jurejur. petitio. Quid in dubio: qui forte cancellat conscientiam, tractet de pace, ut dixi Jup versicul. illud. In hoc casu tamen videtur, quod debeat esi¬ cum capitulo citius, quam cum episcopo: ne capitulun remaneat indefensum. argu. infrade jurejur. brevi. & de nor operis nunc, cap. 2. nisi forte episcopus contrarium praeci piat, cui in dubio obediendum est, ut not infeod ver, solui sed in proprio facto non debet hoc praecipere: & cave¬ canonicus, ne dicat se dubitare, ubi dubitandum non est supra de rescript, cum contingat. §. pen. nec pro aliquo conca nonico, nec aliquo alio sit contra episcopum, sicut nec co tra ecclesiam. arg. 3. q. 7. scire debes. Item & contra quemli bet concanonicum suum, etiam pro extraneis poterit ad vocare. namlicet teneatur ecclesiae, non tamen cuilibe de collegio. arg. 12. qu. 2. §. qui manumittitur. f. de in jus vocan l. sed si hac §. qui manumittitur. fi. quod cujusque unin ers. sicu municipium est. tamen arg. contra. supra de offic. deleg. cun Rub. canonicus licet autem de jure liceat, ad minus hoc no reputo curiale, & side fratre carnali hoc evitaret, mult fortius & de spirituali hoc evitare debet. arg sup. de trans episc. inter corporalia. & arg. opti. 30. q. 3. ita diligere. Sed nui quid potest cogi beneficiatus, ut pro miserabilibus perso nis sit contra ecclesiam, a qua beneficium obtinet, ubi no possunt alias advocatum habere. & quidem non videtur nemo enim debet impugnare illum, a quo beneficium ha bet, ne videatur ingratus. 69. distin si imperator. 2295. de for ma. infra de sent. excom. gravem. in fin & de exces praela. graven & de don. c. sin. Item cum clericus forte juraverit ecclesian defendere, non debet obedire mandato supervenient contrario. infra de jurejuran. veniens. imo dejerabit, nisi re quisitus per ecclesiam veniat & defendat. infra de jurequi c brevi. & si non defendit, saltem impugnare non debet. ar gu ff.si. servi. ven. alterius infra dena. ex libero penc. unico cums mili. Item cum non compellatur quis movere actionen contra fratres carnales. C. de excusa. tuto humanitatis. ergi. nec contra spirituales: & quod non sit compellendus, vi detur casus. infra eod. c. fin. §. clericus. Sed contra videtur es mente ejusdem. §. ibi, praesumpserit. qui. d. de illo loquitur qui ingerit se in superbiam elatus non habens causam ju stam: secus ergo est in illo qui compellitur. talis enim no praesumitur. sed a Deo vocatus intelligitur, sicut alias suj dicitur de election. qualiter. C. de episc. & cler. si quenquam. nan & video, quod pro suis carnalibus seu temporalibus po test quis venire contra illum, cui juravit non esse contr¬ eum. infra de jurejur. peti. multo fortius pro suis spiricuali bus, scil. pro miserabilibus personis. de quibus quaes itun est, & episcopus hoc praecipere potest, ut probant coricor signatae supra eodem, versic. item omnes agere possunt. nec valei circa hoc excusatio: quia in hac parte potius Deoquan homini videtur resistere. qui resistit. 11. quaest. 3. qui resistii Solutio, aut dictat ei conscientia quod miserabiles perso nae jus habent. aut quod ecclesia jus habet, aut dubitat, s conscientia facit pro miserabilibus personis, obedire te netur: si pro ecclesia, nullatenus obediat, quia non debe venire contra conscientiam. ut notatur supra eod pers. item ad officium suum, imo potius debet excommunicationi: sententiam humiliter sustinere, ut infra de rest. spol. literas. § nos autem. vers. porro. si dubitat. potest dici, quod debet judi ci obedire. arg. infra de sent. excomm. inquisitioni & ad hoc fa cit quod not. supra de majo & obed §. & ad quid obediens. ver quid si dubitetur. vel dic medium tenendo, quod in hoc ca su, ex quo alius habere non potest, dummodo ecclesia ha beat alios qui justitiam suam foveant, est merito compel lendus sicut & quilibet in defectum probationis compel litur dicere veritatem, ut notatur infra de testi. cog §. 11ersiu pidetur tamen. sin autem ecclesia non habeat alium, vel ha bet, sed non ita bonum, non est ei istius consilium sub trahendum. argum. ff de testa. cum in officiis. arg. opti. C. de ser vi. praeses. C. de testi. niunis grave. Quid si clericus dicat, quo causa miserabilium perionarum est contraconscientiam ut coactionem evitet. puto quod episcopus potest unun eligere ex duobus, ut vel sacramentum suum recipiat a¬ purgandum innocentiam suam, si ipsun suspectum ha beat argum. C.de jud rem non novam & ff. de arb. Pomp si de ne n. §. sin. & his quae not. infra de probat. §. quis debet probare rer nunquid ergo positio. vel ipsum excommunicet, nis: misera biles personas foveat, si ipsas habere reputat bonam cau lam. argum. infra de app. praeterea. & de sent. excomm. a nobis. & tunc erit excommunicatus majori, si aliquam fallacian adhibet. infra de sent. excomm siquenquam. Nec obstut jura mentum defensionis, seu fidelitatis, si etiam ipsum eccle siae fecerit clericus duplici ratione. Prima, quia praelati tanquam capiti principaliter obligatur infra deverb. signij cum clerici. & episcopus est in ecclesia. 7. qu. I. scire. Secun da, qura jus superioris, quod est, ut obediatur, videtur fu isse exceptum a juramento, ut argu. infra de jurejur. venien tes. §. quia vero ad sin. quasi habuit conditionem hanc, nis superior ex justa causa contrarium praeceperit. argu. infri de jurejur. quemadmodum. respons. 1. 224.2. Beatus. & vide su per hoc quod not. infra de jurejuran. §. quod species. rers. habe autem juramentum, & seque nec obstat I. C. de excustuto huma nitatis. quia leges non curant tantum de periculo animae quantum canones, ut patet infra derestiu. spol saepe. Item le¬ potest intelligi; quando alio modo potest pupillo provi deri. argu conira. ff.de jud l. 2. §. pen. & de fer. l. I. § excipiuntur Item, lex illa dicit, quod etiam pupillo expediebat, quod ill de quo ibi quaeritur, non daretur tutor. Item sicut alias di citur in recusatione judicis, quod non omnis causa quae re pellit judicem, repellit testem: & est ratio quia facilius inve niuntur judices, quam testes, ut not. sup. de offic. deleg S quam liter finiatur. subs. sed nec illud. §. quae sunt causae. vers. illud es& specialiter dinotandum. sic dici potest & hîc, quod facilius es invenire tutorem quam advocatum. Quid si quis cum e piscopo causam habeat, nec invenit advocatum, nunqui¬ episcopus contra se dabit: utique, nisi divinam velit offen dere majestatem: sed nec advocatus debet contra consci entiam obedire, nec episcopus omittere, quin sacramenti exigat vel excommunicet. ut praemisi & quae dicuntur per sonae miserabiles, traditur sup. de ob. ad ratiocin. Et si per ad vocatum non stat, quo minus patrocinium suum praeste¬ totum salarium suum petere potest. ff. de loca. & condu qu o eras. & ad l. Rho de ja. qui levando. §. si vehenda alias est. I. f. d¬ par. & extraordin. cog. l.a. §. si Julius maternus. & haeredes pos mortem. C.de advoc. divers. qud. post duos. & si transigat clien tulus videtur advocatus obtinuisse. arg. ffman.I. sin
On this page