EX quo vidimus de ereptionibus in genere, dicamus in specie: 8 sic apponamus rubr. de praescript. & quia praescri ptionum alia vertitur circa res mobiles in speciale nome transiens, quae dicitur usucapio. Alia vero circa resim mobiles, in nomine generali remanens, & sic dicitur pra scriptio, sicut no infrade cogna. lega. circa prme. apponamus prime rubricam de prima, scil. de usucapione dicentes

De Usucapionibus. Rubri ca XXVI.

SVMMARIA i Vsucapio quid si 2 Vsucapio quare fuerit introducti 3 Vsucapere quis possit 4 Vsucapiquae possum. Vsucapi quae non possun 6 Vsucapioni necessaria quae sun

QVid sit Usucapio, Quare fuerit intro ducta, Quis possit usucapere Quae res possunt usucapi, Quae non, Qua sunt necessaria in usucapione, Quis sit es fectus

Quid sit usucapio. a Adjectio vel acquisitio domi nii, per continuationem possessionis tem poris lege diffiniti. f. de usucI3. & ponitur hic usucapioni nomen tam pro praescriptione rerum immobilium, quan usu capione mobilium. olim etiam res immobiles diceb tur usucapi. ffde usuc furtum. & l.quam rem. Temporis l¬ ge diffiniti, ideo dicit: quia licet olim spacio unius ann usuicaperentur res mobiles, immobiles vero in Italico so lo spatio biennii, & ideo dicebantur mancipi. in provii cia li vero non procedebat usucapio: quia non erant pro viriciales domini, cum praestarent tributa, & ideo diceban tur nec mancipi. tamen hodie sine differentia mancipi, o ne c mancipi, id est, Italici & provincialis soli spectatur tri ennium in rebus mobilibus. In immobilibus vero inte praesentes decennium, inter absentes vicennium. secunc IC. de usucap. transfor. l.i. & Instit. de usucap. respon. 1. &§. & est utrunque tempus continuum. ff. de usucapione. nu¬ qun. §.

Quare fuerit introducta: Pro bono poblico. est, utilitate publica contra aequitat naturalem, secundum quam sunt omnia communia. Inst de jurenatural gentium, & civili. respons. 1. sicut & servitute contra eandem aequitatem; secundum quam sunt intro ductae prout colligitur Institut. de ingenuis. §.1. & de liber. §. Est autem usucap. introductionis duplex ratio. prima, n. dominia rerum sint in incertum. ff. de usucap. l. i. Institut. d usucap. respon. I. secunda, ut aliquis sit litium finis, f. pro su¬ l. ultin

Quis possit usucapere. Et quidem vatertum & filiusfam. & maxim miles, quod in castris acquisivit usucapiet: sed & pupil lus etiam sine tutoris authoritate, dum tamen habeat ani mum possidendi. Furiosus etiam quod sanus possider incoepit usucapit, licet non possit durante furore incipe re. ut haec probantur. ff. de usucap. l. 3. §. 1. 2. & 3. Servus au tem cum nihil possit possidere, nihil usu capit. fi de usucap sequitur. §. servus. dominus tamen per ipsum ignorans: 8 etiam si infans sit, vel furiosus, quae peculiariter nactus es servus, usucapit f.de usuc. l. Labeo F. pro soluto. la f. de acque po. 1. §. acquirimus. quamvis etiam haereditate jacente sive va cante, usucapio non possit incipere, coepta tamen conti Quatur. f.de usuc vacuum tempus. & l. justo S. nondum & Luli §. sin. ad hoc. infrane sede vacan. c.)

Quiae possunt usucapi. Et breviter quaecunque possunt possideri excep. prohibitis. erg. Incorporialia non usucapiuntur, cum non possideantur, de acquiremda rmum doym, servus S incorporales Fde usucapi quitur. §. si viam sed contra. f. de usucap. usucapionem. Di cunt quidam, quod adverbium Maxime, ibi positum superabundat, vel dic: quod sicut incorporalia non ver¬ possidentur, sed quasi, non vere traduntur, sed quasi ui puta patientiam domini inducenus me in possessionem servitutis viae caventis me, ne impediat me veterem. ff.d servit rust praed. li. §. ulti. F de action empi. & vendit. ratio. §) iter. f.di sero quoties pia, sic non vere usucapiuntur, sed qua si usucapiuntur, unde & servitutes nabentes continuan causam, sicut servitus tigni immittendi altius tollendii quaeductus, stillicidii recipiendi: quae si semper non stil lat, tamen cum ex naturali causa fiat ex coelo aquam ca plat, non opere humano perpetuo stillare intellisitur, ta pore acquiritur. f. de serv. urb. praed. sed si inter. & Cforamem C. de serv. l. 2. f. de aqua plu aerc. l. 2§. aitepen. Hae igitur servi tutes quae continuam habent causam spatio decennii in ter praesentes, vicennii inter absentes, computandi a tem pore illo, quo usucapiens incipit uti servitute jure servi non vi, non clam, non praecario usucapiuntur, vel quasis quemadmodum serv amit. l. sin. Illa vero servitus, quae remis sionem habet, non causam continuam, sicut via actus nor acquiritur spacio temporis, etiam 40. ann acquiritur ta men spatio temporis, cujus non extat memoria secundi Azo. ff. de servit. servitutes. 4. f. de aqua plu. arc. in summmae. § idem Labeo. ff. de aqua quoti, & aestiv. hoc jure. §. ductus aquae sed & si justa causa allegetur, ad quam probandam indu catur, & probatur patientia longi temporis, jure constitu ta videtur. f. de aqua plu. arc. l.i. §. sin. & I sufi de usuris, cun de im rem verso. ff. si servitus vend. si quis diutumo. secundun Azon. & dominus legum. ad idem. 18. q. 2. servitium. 1. 4.3 quarium. quod mihi non placet. sed dic ut not. infra eodem sub rubr. de praescript. rer umnob. §. quae res. sub § de quibusdam vers. sed quare non sufficit. Sic ergo usucapiunture cor¬ poralia, sicut usucapiuntur incorporalia, sicutjus eligen di, instituendi, & ecclessastica sacramenta a recipiendi ju¬ risdictiones, quae & per consuetudinem praescriptam ac quiruntur, etiam spatio 40. ann.: quicquid Azo. hotave¬ rit. & forte illa est ratio. quia de coelo videntur venire ta lia, sicut not. in servitute stillicidii. supra cod. §. respon.i.un de in electione facienda invocatur spiritus sancti gratia. de elect cum tertia. ad finem. & omnis potestas & jurisdictic a domino Deo est. C. de praescript. longi tempor. Iult. in fi. infi eod. cum olim. §. ult, ad hoc. supra de elect. querelam. &c. Cuma na. & de cau. poss. & proprie cum ecclesia Sutrina. &c. cuin olim supra deforo comp. cum contingat. infra cod. olim. &c. venieni C. de emancipat. l.1. & sin. secus autem est in servitutibus, & quae sit ratio, notavi mfra eod sub rubr. de praescript. rer. immo bil. §. quae res. sub § de quibusdam. vers. sed quare non sufficit Item licet non usucapiantur servitutes per se, usucapiun tur famen cum re cui accedunt, unde usucapitur domu¬ vel ager cum servitutibus debitis. ff. de usucap. si aliena. §. Sed & libertates omnium servitutum usucapiuntur. Cd praescript. long. tempor. I. sn. proprie tamen, si verius loquen do non usucapiuntur, sed per illius cui debentur negligen tiam amittuntur, ut not infra eod sub rubric. de praescript. re¬ immob. §. quae res sub§ de quibusdam versamiititur autem se¬ vitus. Verum proprie loquendo usucapiuntur mobilia, ve se moventia, sed immobilia praescribuntur: C. in quibus cau ces. long. temp praescrip. Ia

Qua non. Et quidem res furtirae, vel ri posestia non usucapiuntur. Institution. de usucat Sfurtivae, & Squod autem, quod intelligas devi expulsiva sive ablativa: nam aliud est in compulsiva, C. quod met. caus leg 3. msin. secundum Azo. imo certe intelliguntur vi pos sessae, quo ad periculum animae, sive violenter invadantur sive scienter mala fide contra conscientiam detineantur nec redduntur, ut supra de restit. spol. saepe contingit, & de jud quis, & infra de testa filius 14. qus. si quidem invenisti, &c. mul ei. 47.qu. 4 quicunque, & junge quod non. infra eodem sub rub. d praescript.rerum im nobi. § quae res, ver. sed nunquid actio pe rimitur, & sequ. Quod autem dixi furtivam, & vi posse sam rem usucapi non posse, intelligas nisi vitium purgati sit: & intelligitur purgatum vitium, si res in potestaten domini scientis non ignorantis revertatur, ita quod ab e¬ avelli non possit: idem, si aestimationem rei scienter rec¬ pit. f. de usucap. sequitur, Stunc potestatem, sed & requiritur quod dominus eam habeat eo modo, quo antea habebar ut patet in his, quae not. infra eodem ver. verum si servus. Se¬ & si res pupilli surripiatur, sufficit quod in domum suan revertatur sciente tutore, idem in curatore furiosi, ff.deu suc. sequitur. §si pupilli res. Et est ratio: quia tales loco do minorum sunt, ff. de fur. interdum, §qui tutelam, haec nisi tu tor surripuerit, & vendiderit: tunc enim non sufficit scien tia tutoris, imo necesse est, quod in potestate pupilli om nino revertatur, ff pro empt. qui fundum, § tutor, idem ergos in praelato ecclesiae: nam & talis procurator non est domi nus, infra de donat. fraternitatem, iquaest 3. salvator. Sin autem creditori surripiatur res obligata, & debitor qui dominu erat surripuit, tunc non est res furtiva: nam reversa est in domini potestatem, licet debitor teneatur creditori actio ne furti, sed & si debitor alienam rem obligavit, & poste¬ surripuit, necesse est quod revertatur in potestatem cre ditoris ad hoc, ut vitium sit purgatum, ff de usucap. sequi tur, §firem pignori datam, ff pro empt si rem. Sed si alius, & ni debitor surripuerit rem obligatam a vero domino, tun debet reverti in potestatem debitoris, qui verus est domi nus, f de usucapio. sequitur, §quod autem, ff pro soluto. Lultim Quid si servo meo surripiatur res peculiaris, me sciente oportet quod & me sciete servus re recuperet, si me igno rante, & me ignorante potest purgari vitium, nisi forte in peculio ipsam esse volui: tunc enim oportet ut sciam, ub vero ab extraneo mihi res aliqua surripitur, non purga tur vitium, nisi me sciente in potestatem meam revertatur vel nisi forte in peculio esse volui: tunc enim si me etian ignorante, ad servum perveniat, purgatur vitium, f de u sucap. sequitur, SLabeo. Verum si servus mihi surripiat ren dominicam, statim est furtiva, non tamen amitto posses sionem, quamdiu apud ipsum servum est ipsa res, & hae¬ est etiam ratio, quare ipsum fugitivum videor possidere nam is quemadmodum alienarum rerum possessionen intervertere non potest, ita nec suam, ff. de acquirenda posse rem quae ff de furi.I. servi & filii. Institut. de obligat. quae ex delic nascuntur, §hi qui im parentum. Exigitur ergo, quod purgi tur vitium, ut ita incipiam rem habere, quemadmodun habebam antequam surrepta esset, ad hoc supra de restitu spol. Pisanis, nisi cum rem scirem, ipsam in peculio sibi cor cessi, ff. de usucap. sequitur, § item si eam rem. Sin autem ser vus rem peculiarem mihi surripiat, quamdiu eam retinei non mutatur rei conditio, sed si alii tradiderit, furtum fa cit, & erit res furtiva, ff. de furtis, interdum, Scum autem, & purgabitur vitium, sicut & supra in re dominica, not. ver sic. verum si servus. Et quod dictum est de rebus furtivis hoc idem intelligas de natis ex eis, ut in partu ancillae fur tivae. de quo plene notat. infra de furtis, § inquantum, versi¬ quod si ex re furtiva. Prohibetur etiam usucapi res pro pter delictum personae. ut est in re data praesidi, contra le gem Juliam repetundar. haec enim non usucapitur, quo usque in potestatem illius, a quo extorta est, vel haeredis jus reversa fuerit, f ad legem sul repet.I. pen. Dicunt etian quidam quod res clandestinae vel precariarum usucapi nor possunt, arg. C. de praescrtriginia annorum, male agitur. Quod non placet Azoni, quia nec l. probatur quinimo precari. cum domini voluntate facta justa est, ff. communi dividund IcondictS inter praedones, licet etiam dicatur clandestina pos sessio, non tamen res propter hoc clandestina judicatur ut subtiliter elici potest, f. de acquirenda possessione, I.clam pos fidere, nec litigiosa res quantum ad hoc, dicitur vitiosa C de prae scrip. long temp. leg.i. secundum Azo. sed breviter cunm mala fide nullus usucapit, ut not. infra sub rubr de praescript. rer immobil. §quae exigantur, sub S verum quicquid dicant. Sec & impeditur usucapio propter naturam rei, quae non po test esse in alicujus dominio, puta in libero homine. Item propter favorem religionis, ut in reb. sacris religiosis, in Institut. de asucap. §. 1. quod intelligas quantum ad laicos, qu talia possidere non possunt, unde nec decimas usucapium sive praescribunt, infra eodem, causam, quae ad idem, io. q. 76. c 12. & 3. secus, quantum ad clericos, qui ipsas etiam possi dere & praescribere possunt, ut infra eodem, & i6 quaestio. 3 quasi pertot. Favore etiam publici judicii usus impeditur ut in campo Martio, & theatro, & arena civitatis Veronem vel alterius, fi.de usucap usucapione. Sed & privilegio per sonae, puto jure minoris 25. annorum, vel res dotales, re gulariter enim ubicunque prohibetur alienatio & usucap ad hoc C. de fun. dota.I. si fundum, ff. de administra. tut. I. quae tu tores, & in quibus causis restitutio in integrum non est ne cessaria. I. hn. & quibus non obst. Iong. temp. praescript, non est, f de acquirend. rerum domin. bonae fidei, §i. ff. de verborum signi fi alienationis. Item potest dici in rebus fiscalibus, nisi fort¬ bona vacantia delata fuerint fisco, sed nondum nunciata hic enim empta bona fide usucapiuntur. Institut. de usucap §res fisci. Sed & si sine titulo incipit, quis talis res posside re, tueri potest spacio 20. ann. si computet ab illo tempo re, quo dicta bona coeperunt esse vacantia: sed si ab illo tem pore quo nunciatum fuit fisco, computare velit, suffici quadriennium, sic intellige, C. dequadrien. praescript. leg. 1. de jur. fisci.l.a.§divus, & § prae script ff. de diver. & temporis prae script. inter quatuor annos, & junge quod nota sub rub de prae scriptio. rerum immobil. §quae exigantur, sub Sverum quicquid versicul. ego tamen, & sequent. Quae dicta sunt de reb. fiscali bus, idem potest dici de reb. cujuslibet civitatis, licet nor sint in usu public. haec enim non usucapiuntur minori tem pore 40. vel 100. annorum, C. de praescrip 30. annorum, omnes, C de sacrosanct. eccles.Isinal. Ea vero quae sunt in usu public nullo tempore usucapiuntur, f. deria public.l.viam publicam unde nec aquaeductus usucapitur. C. de aquaedu diligenter lib.Ii. & de fundis rei priv & saltibus divinae domus, I usus aquae lib 11. Quidam etiam voluerunt dicere, quod res mobi les ecclesiae non ulucapiuntur, sicut nec fiscales, ut notat. su pra eodem. versicul idem potest dici, & est arg pro ipsis. C. de sa crosanct. eccles. leg. ultim tu dic, non sic in reb. ecclesiasticis quae si mobiles sint, spacio triennii usucapiuntur, C. de sa crosanct. eccl. auth. quas actiones, posita. 16. 43. quaest. ultim alia vero non minore spacio 40. annorum, etiam si quis ecclesiis legatum vel haeredit. reliquerit, 16 94 neque decennii, etiam si Imperator dederit rem ecclesiae, infra de rebus eccles. non a lienan. c. 12.q. 2. quicunque militibus, quamvis si essent privati res ab Imperatore datae spacio quadriennii, excluderetu ab omni petitione, C. de quadrien praescript. bene a Zenone nis in casibus, ut no. infra eodem sub rub. de prae script rer.iminobs quae exigantur. Sed nec usucapiuntur publicae functiones 26. quaest 3. 5 prodest, ad sin. Nec colonus fundum quem co lit usu capit. C. de praescript. 30. ann. male agitur, nec vasallus: feudum, de hoc infra sub rubrica de praescript rer. immob (qua exigantur, sub s hoc quo ad res, nec insignia a Rom Eccles. con cedenda usucapiuntur, que. distm. illud, &c. pervenit, super qu vide quod notat. supra de usu pal. § & quibus diebus, rersic. & notandum. Nec visitatio per consequens, ne procuratio¬ quae occasione visitationis debetur, infra eodem accedent, ci ex officii super quo vide quod notat. supra de offic. archi. § quod sit ejus officium, versic. quare autem contra visitationem & praece. Sic nec subjectio usucapitur, infra eodem cum no liceat, sed contra. infra eodem auditis, infra de capel. mona cap.2 infra de privil. cum olim, propter quaestiones supra de except. cum venerabilis, in fin. Sol. secundum Goff. subjectus per se tan tum, nec obedientiam nec libertatem praescribit contr¬ subjectum, sed & si privilegium libertatis concedatur alicu in enormem laesionem illius, cujus debetur subjectio, im plorare potest laesus, quod privilegium hujusmodi revoce tur, arg infra de dona. Apostolicae, infra de decimis, suggestum, in fra de verb sig. quid per norale, hoc tamen jus implorandi po test usucapi a subjecto, & ad hanc solutionem accedit, C. d¬ fundo patri. leg. ultim. lib II. & de quadri praescript.l.i. vel lice subditus nomine proprio non possit hanc libertatem prae scribere, potest tamen nomine illius cui debitam esse prae tendit, & cui tanto tempore ipsam praestitit, sic videtur lo qui infra de privil. cumolim propter quaestiones. Potest etian subditus aliqua praescribere, quae ad superiorem pertinent, ut patet infra eodem de quartae, & de jur patr. cura, secundun Goff. super quo vide quod no. inf. de sepulturis, sub S vetus, & quota sit, ver. sed nunquid praescribi potest. Licet autem fine praediorum usucapiantur, infr. eod quia judicante, 16 q. 4. voli mus, supra de prob ex literis, fines tamen provinciarum, ve dioecesium. vel parochiarum non usucapiuntur, nec qua finib. seu limitibus adhaerent, sup. de prob. cum causam, 16. 4. licet, inf. de parochi. super eo. & tangitur ratio inf. de deci, cum su homines, in fi. Sed nec jus pignoris spacio triennii usucap tur: quod dic ut no. ins. sub rub. de praescr. rer ammob. §, sin ver quae est ergo ratio.

Quae sunt necesaria usucapioni Et quidem mi ta. Primo requiritur, quod res non sit vi tiola, vel quasi, alioquin non esset praescriptibilis, quod di ut plene no. § proxi. Secundo, ut ille qui usucapit, habea bonam fidem, scilicet quod credat distrahentem esse de minum, vel habere jus distrahendi, ff. de verb. sig bonae fidei, qua bona fides semper praesumitur adesse, nisi probetur ma la, secundum Azon. sicut & quilibet praesumitur ignora nisi probetur sciens, f. de prob. verius, & bonus, nisi probetu malus, supra de praesumpt. cap. fin. ideo dolum ex perspicui indiciis probari oportet. C. de dolo. Idolum, ad hoc sup de el¬ ctio. dudum.i.m sin. Est tamen contra argum. supra de elec nnotuit, § parcentes, sed intelligitur secundum illam dudun & supra de elect, cum terra, in fin. scilicet quando apparet vi tium seu defectus, & non adhibuerunt eligentes diligen tiam quam potuerunt, & ideo imputatur & praesumitu contra ipsos, ffad Mace.I.pen. de hoc tamen dic, ut notat. n fra de praescript. rer. imino. Squae exigantur, versic. bona fides. Pry sumitur etiam mala fides ratione denunciationis factae, n. emat. C. derei vend si fundum. Vel quia contra l. mercatu quis, C. de agri & cen quemadimodum, lib. 12. quod in his qua de jure communi competunt alicui, potissime potest ex emplificari, ut notat. infra sub rub de prae script. rer. iminobil. quae exigantur in praescriptio. sub S hoc quo ad res, vers. ut tamen Vel quia emisti a proc. meo per collusionem, vel quia misti a luxurioso, quem sciebas protinus expensurum in scorto pretium, f de usuca pro empt qui scient, & Isi quis. Ju ris autem ignorantia non prodest, ut videatur quis bon¬ fidei esse, ut ff. de usucap. nunquam, f.de usucap. pro empt. I. 2S a pupillo, secundum AzO ff. ae jur. & fac. igno I. juris ignora¬ tia i. & 2. quod verum est in usucap. nam in praescript. pro dest, ut patet infra de jur patro. cura, secundum Goff. quo mihi non placet, nec sic illam intelligo decret. quod dicu notat. infra de prae script. rer iminobil. §quae exigantur, sub §ho quo ad res, versic. circa corporalia, sed contra in eo quo notat infra respons.i. pro donat. versicul. Item donatio inte virum, dic ut ibi. Exigitur hic bona fides tempore tradi tionis, non tempore contractus, nisi in emptione, ubi 8 tempore contractus & tempore traditionis requiritur se cundum Azon. quod dicut notatur infra eodem sub rubri cella. tuit. pro soluto. Sufficit autem, quod hic habeatur bon¬ fides in princ. nec interrumpitur ex posteriore alienae re conscientia. C. de usucap. transser. I.unica. 16. qu. 3. § potest hoc quo ad usucapientem, vel universalem successorem: secus in singulari. C. de usucap. pro empt. diutina, ff pro empto ibi. 2.5 sicam, nec dicitur fieri furtum, vel res furtiva ex posterior scientia propter justum initium, quod spectatur. AzO C. a praescript. 30. ann. si quis emptionis, & in hoc etiam multi cor veniunt Canonistae. Mihi videtur, quod continua bonaf des requiritur, alioquin quicquid dicant leges vel alia ju ra, vel doctores, usucap. non procedit, ut expressim dici Concil. general, infr. eodem, quoniam omne. Quod non est e fide, peccatum est, cui enim ita bene credam in interpreta tione peccati, sicut domino Papae. & concilio generali? 8& junge quod notat. supra de offic. Archid. § quod sit ejus officium versic. quare autem, & hoc teneas quicquid supra vel inf. no tet. solve quod notat. infra eodem versic. quandoque tamen sp tiale est, & junge quod notat. infra eodem sub rubricell. d praescript. rerum immobil. quae exigantur, sub S hoc quo ad res versic. secundum. Bona fides vero ementis nomine suo exi gitur: si vero nomine alieno emerit, puta procurator ve servus nomine domini, in servo, distin. utrum nomin peculiari emerit, & tunc sive cum mandato, sive sine man dato, scientia & ignorantia servi tantum, & non domin inspicitur, f de edil.edict. cum mancipium, f.de libe causa, im F. de litigioss. eg. 2. re ponsio. 1. nisi forte domino praesente, 8 ms genttraicente, servus emerit: tunc enim in prejudici, domini scientia sua inspicitur, f. de libe. cansa. nno § plane¬ filius, sed si praesens contradicere non posset, non obesse ei, ff. de contrahend empt. hujus. Sin autem servus non nomi ne peculiari, sed nomine domini, & mandato suo emerit si mandatum de incerto recipit, idem est quod supra, dem est & si sine mandato emat domino servum vitiosum ff. de edil edict. cum mancipium, § circa. Sed si de caetero man davit dominus, tunc inspicitur sua scientia, & non servi f de liberali causa, imo etiam tunc, & l. in servo ff. de lit leg. responsio.i. de contrahend. empti, & vendit. sed & si servo ff. de edi eaict. cum mancipium, § sed & si servus, nec obstat, quod ibi dem dicit, caeterum incertum, quia refertur ad eum casum quando emit nomine peculiari, & idem dicendum est in usucap. f. pro empto. leg 2. §si servus, usque ad §si a pupillo. II lud autem certum est, quod quandoque quis emit ut proc vel nuncius, scientia vel ignorantia domini tantum spe ctanda est, sed sicut distinxi in servo & filiofam distinguenm dum puto secundum Azon. Quandoque tamen specia le est, ut quis cum conscientia rei alienae, non dico cum ma¬ la conscientia remurmurante usucapiat, ut si conveni te noxali actione pro servo alieno, quem possides, & eum mih pro noxa des. ff. denoxa. & generatiter, sed certe authorita judicialis hoc facit, f. de acquir poss. juste possidet ff. ne vis fiat ei qui in poss. miss. est, leg.1. & f de mino ait praetor. ffi. quod cum fal so tut leg. 116. quaestio. 3. placuit, utquicunque, & authorita juris infra eodem cap. 1. 23quaestio. 4 qui peccat, & ne malefici remaneant impunita infra de sententia. excomm. cum volun tate, & bonum justitiae, quod est summum, 12. qu. 2. cum devotiss. mam, unde proprie loquendo, & si scientiam rei alienae ha beat, non tame conscientiam malam, sed bonam, & sic bo nam fidem, & junge quod not. infra eo. sub rub. de praescr.ve imino. §quae exigantur, sub S hoc quo ad res, ver. quandoque ti men minori spacio. Tertio requiritur, quod res tradatui vel quasi, puta quia praesumitur tradita propter patienti am, & scientiam, & similia, ff pro ligato, Ipen. C. de acquir. po leg. 2. & no supra de causa poss & propriet. § qualier acquiratur idem est, & ubi aliquis sine vitio suo nanciscitur pos sessionem, ut ibi, pro derelicto, etiam si usucapiens igno ret, f. pro dereli. id quod pro derelicto, ergo si sine traditione vel quasi, non procedit usuc. quia nec sine possessione, fd usucap. sive pos. sed nec possessio acquiritur sine traditione vel quasi. C de pacti traditionibus, C. derei vendi. servum empti Institut de rer. divi. § pertraditionem. Quarto, ut distrahens & tradens bonam fidem habeant, nam si malae fidei pol sessor alienaverit rem alienam, spectatur, praescriptio? annorum, si tamen dominus rei alienationem factam igno ravit: nam si scivit, imputetur ei, si intra sua tempora no fuerit contesta. ut distin. in anthen. ut spon. larg. Srur sus, co latio. 9. nec istud puto correctum per Conciium mfracos quoniam, quod non loquitur, nisi de praescribente, sed i hoc praesumo bonam fidem, ex quo constat de titulo: nis contra probetur: ut supra eodem ver. 2. Quinto requiritu continuatio possessionis, & temporis completi, ut no. suf eodem versi §quid sit usucapio, ergo si interrumpatur posse sio, sive naturaliter, puta desiit usucapiens possidere, sive civiliter, puta quia conventus est coram judice sive liten contestatam non possunt continuari prima tempora ci sequentibus, imo requiritur spacium 30. ann. etiam si post ea possessionem nanciscatur usucapiens, vel 40. post liti contestatam, nisi in illo casu, quando possessionem recu perat, sibonae fidei, tunc enim forte statuto tempore usu capiet. f. de usuc. I si is qui pro emptore, §si is qui bona, & l. nati raliter, C. de prae script 30. ann. I sin. & C. de anna. excep.l.i. Quan doque tamen, etsi possessio non sit continua perficitur u sucap. nam inchoata a defuncto perficitur jacente haered tate, f de usuc nunquam, §vacuum, & ljusto, §nondum, & ta men primo non est in haereditate, f. si quis in testament. libe esse jussus fuerit leg. 1§ Scero, & est arguinent. quod ecclesi. vacans praescribat sive continuet praescriptionem coeptan a praelato defuncto, & tamen contra ipsum non praescrib tur, ut notat. infra eodem sub rubr. de praescript. rerum ummi bil. §quae res, versic. ad hoc autem, & sequent. Idem est inu sucap. tegularum vel columnarum: nam si decem dies su peressent ad eam complendam, si aliquis in aedificium su um eas concesserit, nihilominus eas usucapiet, si aedifici um possederit, f. de usucap. rerum. § Labeo. & tamen tegul¬ vel columna posita in aedificio minime possidetur, faca quirenda possessione, unipersas, f.de usucap. eum qui aedes. Iden potest assignari in debitore, qui rem quam coepit usuca pere, pignori dedit, & tradidit creditori, usucapit enim am debitor; & si non ipse, sed creditor ipsam possideat, s de acquirenda possess. leg. prima, §per servum, & legqui pignoru f. de usucap. servi, secundum Azon. dic ut notat. infra de pi gno §qualiter contrahant. versicul. sed quare. Fit autem cor rinuatio posessionis inter haeredem & testatorem, & hae redem &t haereditatem. Item inter emptorem & vendi rorem Item inter testatorem & legatarium. Item inter hi¬ redem legatarium, & consimiles personas: sed hoc ita de mum, si nullus alius medio tempore possederit. ff. de ac quirenda possess. Pomponius, mihi incipit, cum lapides, §quar tum f. de usucap possessio, & leg. id tempus, § finali. Illud tamer notat. est, quod tempus quo venditor possedit, antequan rem venderet & traderet, tantum prodest emptori, non i lud quo postea possedit. ff. de usucap. ad tempus, ff. de diver.e tem. prescription. leg penultim. §penultimo. Sed & ita demun fit haec continuatio, si res vitiosa non sit: nam nec vitios¬ non vitiosae accedit, vel contra. ff. de acquirenda possessioni Pomponius, § sin. Computatio autem triennii in usucapio nis de momento ad momentum non fit: imo cum prove nit aliquis ad aliquam horam ultimi diei, perfecta est usu capio: ideoque qui hora sexta Kalendas Januarii posside re coepit, hora sexta noctis, pridie Kalendas Januarii re volutio triennio perficiet usucapionem, ff. de usucapione. d sucapionibus. Sexto requiritur titulus verus non puta tivus, non falsus, ff. proleg. leg. 2. &3 secundum AzO. usuca pio procedit. C. de usuca pro haered. leg. ult in princ Inst. de usu cap perror, f. de usuc. Celsus per titulum autem accipe omnen actum, per quem solet transferri dominium, Pro soluto, Pry emptore, Pro transacto, Pro haerede, Pro donato, Pro de relicto, Pro legato, Pro dote, Pro suo. De quibus omnibu tam in C. quam in ff. speciales tractatus habentur, & no etiam maxime, quia haec materia utilis est, & canonistis i gnota. de his omnib. speciales rubricas ad majorem evidem tiam apponemus

Titulus, pro soluto. Rubricella

ISte titulus locum habet, ubicunque credo me obligatum, ex qua cunque causa, & tu similiter putas tibi illud idem deberi, & si ego & tu falsum putemus, hoc sive putemm obligat. ad equum album alienum, quem possideo, & id eo ipsum tibi trado, sive ad certam quantitatem pecunis & eque ium tibi do insolutum, puta credo mihi tibi deber decem li. ex stipulatione, do tibi equum alienum, quen possideo insolutum pro his 10. lib. utique hunc equum usu capies, utff eo. l.I. & sic justus error dat titulum praescribend sive usuca hoc tamen facit in emptione, nam si ex causa em ptionis puto me tibi teneri ad traditionem equi, & ide¬ trado, non habet locum usucap. pro emptore, quia empti¬ non praecessit, neque pro soluto, cum ex causa emptionis tra datur diversitatis causa haec est: quia in caeteris causis solu tionis tempus inspicitur, nec enim interest, cum stipulor: lienum, sciam esse, vel non, id quod stipulor. Sed sufficit mi¬ putare tuum esse, cum solveris: inemptione autem tempu scilicet contractus & solutionis inspicitur f.eo.ti si aestimum, F pro empt.I2. resp.

Titulus, pro emptore Rubricella

HOc titulo vsucapit, quiin veritate emit, res¬ lienam bona fide, & bona fide recepit, vel emit a furioso, quem putabat sanae mentis. f eo. leg. 25 si a pupillo, f. de usucap. pignori, §. Item si proc. vel servus meus, cui mandaveram rem emere, per suaserit mihi, quod emit, & sic tradiderit, usucapitur, ve pro soluto ut dicunt quidam, vel pro emptore, secundum AZO. ut titulo conveniat responsio Affricani ff. eo quod vul¬ r0, & sic similiter erroneus titulus, dum tamen probabilis sit dat causam usucapiendi. In hac tamen usuc. multa requi runtur scil. utroque tempore bona fides, vt no. sup prox. rub. I tem quod emptio sit pura, non conditionalis, ff eo. l. 2. § si sub tond. nisi forte conditio extiterit, nec enim sufficit, quod u sucapieus putet ipsam extitisse, cum non extiterit: nam is si¬ milis est ei qui putat se emisse ffas. L2.6 idem est. Item requi ritur ad illa, quod eadem res quae empta est, tradatur: nam si alia pro alia traderetur, non usucaperetur. ff.eo.lz. cum Sti chum, quandoque tamen usucapitur res, & si empta non sit, u no. sup. eo. ver. Item si proc. Item si fundum emi, & ampliorei fines possederim bona fide, totum simul usucapiam: quia non singulares res, sed totam universitatem possideo. ff. eo. L2.. sedsi fundus, si vero scienter pars alterius fundi adjiceretur non usucaperetur, mala fide impediente. f eo. qui fundum. S. Item in emptione non transit dominium, nisi precio soluto vel alias satisfacto, alias tamen contrarium est, Inst. de rer di¬ Svenditae, unde videtur, quod non usucapiantur, nisi de pre tio fuerit satisfactum. Item in re immobili advocato pro sa lario data exigitur scriptura. C.de suffra.I.unica, alias non vi detur quod usucapi possit, quod idem videtur dicendum in aliis casib. in quibus exigitur scriptura, ut notat. supr. de fid instr S quid si instrumentum amissum

Titulus, pro transacto. Rubricella.

ISto titulo usucapitur res, quae relinquenti act, & recedenti a lite transactionis causa! non domino, putante se dominum, traditur, nec enim hoc titulo usucapitur id super quo transigatur, id est res de qua litigabatur, sed id propter quod transigitur id est, res propter quam a lite receditur, ut C. eo. cum ex cau sa C. de transact si pro fundo, & junge ea quae not. sup de trani act. § quid sit transactio

Titulus, pro haerede. Rubricella

HIc titulus in suis haeredibus locum non hi bet; nam sui non videntur habe re titulum plusquam pater: ut pote: cum eo vi¬ vente rerum haereditariarum quodammodo domi ni existimentur. ff. eodem leg. 25 filium, C. eodem nihil pro hae red. ff. de lib. & posthu. in suis, & junge ea, quae notat: infe¬ de consangui. §. usque ad quem gradum, versicul. & estratio. Sin autem pater incoepisset aliquam rem pro haerede usucape re, etiam ipsi filio proficere posset, ut patet in his quae no supra eodem, §quae sunt necessaria, versicul. 5. & versicul, fit au tem continuatio. Idem est, si filius emancipatus fuerit insti tutus, quamvis pater non possedisset pro haerede, nec ali¬ quo alio titulo, & in his duob. casibus potest intelligi lex f pro suo. I pen. § penaltim. Item non habet locum hoc, nis ubi quis vere est haeres, hinc est, quod si institutus haerei non habet factionem testamenti, puta persona indigna est. nec potest institui, non usucapit pro haerede. ff. eo.. si. Item si is qui vere est haeres. alii, quem putat cohaeredem suum cum non sit, pro parte indivisa tradat rem, non procedit usucap. nisi forte fiat ex causa transactionis, si vero tradi pro parte divisa, procedit forsan usuc. pro parte quam vul¬ transferre in cohaeredem licet non pro parte illa quam pu¬ tat esse cohaeredis f famil erciscundae, cum putarem, f. de con dict. ob causam dat leg. 36 subtilius, nam cum de usucapioni quaeritur, verus titulus denotatur, arg. C. eodem l. penultinm Veruntamen probabilis sive justus error dat causam & ti tulum praescribendi: nam si quis justam causam habeat exi stimandi se haeredem, vel bonorum possessorem, domino extitisse fundum pro haerede possidebit & usucapiet, ffa usuca. non solum, §quod vulgo. Ergo non procedit usuca ni si quis vere sit haeres, vel saltem juste, & probabiliter ho¬ putet: secus si quaeratur utrum quis possit, conveniri peti titione haereditatis, ibi enim sufficit possidere pro haerede & si non haeres, sed praedo sit ff. depet. haered. leg. pro haerede. Item ex bonis testatoris viventis nihil potest usucapi pro haerede, sed eo mortuo procedit usucapi; quamvis nomi nis vivi sint bona quae usucapiuntur, sic intellige, ff. eodem I.xubi dicit pro haerede ex vivi hominis nihil usucapi po test, & si possessor mortui rem fuisse existimaverit, quavis credat ipsum testatorem mortuum esse. Sed quid si quis extraneus alienam rem mala fide possidens me haereden instirit, & ego non habeo conscientiam rei alienae, nun quid usucapiam istam rem pro haerede? Quidam dicun quod sic, si ex persona mea volo incipere usuc, secus, si vel lem uti accessione temporis illius, cui successi, argu. C. a praescri. long. temp. l.i. ff. de acqu. poss. Pomponius. Hi autem tal arg. utuntur, Ego sum haeres vere institutus, & bonae fide¬ nec est res vitiosa, ergo usu capere possum. Job. & Azo. cen tra quia lex interpretatur haeredem succedere in scientian defuncti. C. de fru. & li.expen. I2 f de dive. & tem. praesc. cum hae res, & haec opinio expressim comprobatur. C. eodem leg. fin nam bona fides in initio exigitur, & illa sufficit, 16. quaest. quae sunt necessaria, ver. sufficit autem, & sic hoc est in una e eadem periona non ficta, ut ibi, ergo idem debet esse in u na & eadem persona ficta, puta in defuncto & in haerede qui duo fictione juris eadem persona intelliguntur, uti nuth de jureju quod a moriente praestatur, resp. icollat. s. & ar. o¬ supra de temp. ord. c. literas, hoc etiam satis comprobatur a de structione consequentis, f. de pub si ego. § idem Jul ibi, ex e causa partum me usucapere, &c. ergo ubi innuit, ex qu causa non usucapit quis partum apud se conceptum, &e dictum, neque matrem ex illa usucapione, & si furtiva no sit, sed ibi haeres non usucapit partum, ergo nec ex eaden causa usucapiet matrem, & si non sit furtiva, sed tunc noi obstabit vitium rei, sed tatum personae scil. malafides de functi; ut sihaeres non usucapiet, quasi penes eum vitiun remaneat, ergo obesthaeredi mala fides defuncti, ad idem quia dicit lex quod vitium non personale si purgatum sit non impedit usucapi ff. de usuc. ubi §1. ergo a contrario ser suvitiam personale, quamvis etiam purgatum sit, impe dit. De hac tamen materia sic dist. Vitiorum alla sunt re Alia personae. Item successorum, Alius generalis, Aliu specialis. Si quidem sit vitium rei. non distinguo, utrun sit generalis an specialis successor: quia in neutro casu u fucapere potest f de pu sin autem, § haec actio, & I si ego, § par cus. Et haec vera sunt, si vitium rei intervenerit: ut puta re est furtiva, clandestina, vi possessa. Idem est, si res non si vitiosa, est tamen quasi vitiosa, ut puta si res fisci sit: nam il la nullo tempore usucapi potest, ut C. communia de usucat jampridem, & Institut. de usucap. §res fici. Vel si res pupill sit, vel data praesid. contra l. Jul. repe ut ff. de acquir rer don bonae fidet. Sin autem sit vitium personae, tunc dist. utrun fit specialis, vel generalis successor. Ut si sit generalis, nun quam possit usucapere, ut f de pub ju. si ego § partus, & f. d dive. & tempor. praescriptio, cum haeres. Sin autem sit speciali successor, refert anvelit uti accessione sui authoris, ve non. Si velit uti, & sic tempora sui authoris cum suis con tinuare, utatur cum sua causa suisque vitiis, ut ff de acaui po cum lapides, §1. & 2. Sultim. alias incipit l. Pomponius. Sin ve ro tempora continuare nolit, vel velit uti accescione su authoris, ibi potest usucapere, quamvis author suus nor potuisset, ut ff. de pub. sed & sires. S in hac act. & ff de diver. & temp praescriptio. an vitium. & Cde praescr. long. temp.l.i. Et hae vera sunt, quantum ad Publicianam utendam, vel usuc¬ complendam, verum quantum ad hoc, ut doli excepti¬ ebsit successori, seu objici possit, distinguitur, an habea lucrativam causam, vel etiam prope lucrativam, secundi Job. & tunc obsit successori dolus authoris, an non habea lucrativam causam, nec prope, ut puta emit. tunc enim ni oberit sibi dolus authoris sui, nisi accessione authoris su uti velit, tunc enim ei obesset, sed quod haec omnia distin guuntur ff de exce. doli. apud Celsum, de actor. dol. & §. si qui autem ex causal, & se. 2. Hominem bonum. Si quaeras, qualite procedit haec usucap. scil. pro haerede? resp. ubi defunctu possidebat aliquam rem alienam bona fide, sed titulum nor habeat, hic enim extraneus institutus haeres, cum hunc titu lum scil, pro haerede habeat, recte usucapiet prohaerede, s putat rem ex haered. esse f. eo .l. pen dum tamen res non si vitiosa, alioquin contra, sic intellige. C. eo. I. si. vel intelligitu in suis haeredib & accipe suum illum, qui est in potestate: ex traneum vero illum, qui non est in potestate, quantum cunque alias sit propinquius, ut C. de jur. dot. cum qui dam, §. similitudo, & de rei uxor. actio, leg. unica. §. accedit iu

Titulus, pro donato. Rubricella

HUjusmodi titulo usucepit, cui donata est res a non domino, & tr. a est nec sufficit opinari: imo donatum esse oporte bona fide. C. eodem leg. ultim. & quod donatio d jure teneat: nam & si pater filiosamil. donaverit, poster decedat filius, non usucapiet, & pro donato: quia dona tio non valuit ratione patriae potestatis ff. eodem, leg. 1. re spon. 1. & §1. ff. pro haerede, leg. 2. 51. Sed si post donationem filium exhaeredaverit, & filius hoc ratum habuerit ab ei tempore, in quo incepit ratam habere donationem, usu capio procedet ff. eodem, § si parer, & si haeres ratam non ha beat donationem, & si non pro donato, saltem quasi pr¬ legato, secundum Azonem, vel saltem pro suo, ut appa ret in his quae notat. infra in rubric. titul. pro suo, versicul Item titulus iste, usucapiet donatio tacite confirmata, quoc dicut notat. infra de donatio. inter vir. & uxor. sub rubric. di donat. simplicibus, § qualiter inutiles, & statim sequitur. I¬ tem donat. inter vir. & uxor. a facta non tenet: si tamen, rem alienam dedit vir uxori, putanti donationem vale re, ex cujus donatione non sit factus pauperior, uxoru su capiet pro donato. ff. eodem, si vir uxori ff.de donat inter vir & uxor. Sed & si constante, nisi forte tantum usucap. com pleta, fiat divortium f eodem leg. 1. Sltem si vir. Sed nunquic est hic error juris, qui non prodest in usucapione, ut noi supra eodem. sub rubric de usucapio. Squae sunt necessaria, versi juris autem ignorantia, ad hoc dic, quod speciale est in hoc casu quod error juris prosit, cum nec aliter haberet bonam fidem, credit enim quod vir sit dominus: & sic er rat in facto, & quod possit donare, sic errat in jure: & ide¬ cum sit error mistus, non noceterror juris, argumenti de donat inter vir. & uxor si sponsus, §generaliter, potest etiam hic reddi ratio specialitatis haec, quia donat. inter virum & uxorem generaliter prohibits est, in casibus tamen ad mittitur, & iste est unus de illis casibus quia non fit vi pauperior, & hoc est quod dicit lex praedicta, si vir uxori in litera quam quidam libri habent, in fin. quae talis est quia ea donatio demum revocatur, ex qua is qui dona est pauperior, si occasione rei remaneret, & qui accepit lo cupletior, fieret autem pauperior, si occasione rei rema neret obligatus, puta commodanti vel deponenti, quod ta men ignorabat, puta habebat aliam rem huic similem, cre didit dare suam, & dedit commodatam, & hoc casu noi usucapiet. f. eodem leg. 1. § item si rir. Ubi autem aliquis pit servum usucapere pro donato, & ante usucapionem completam servum manumisit, non valet manumissio sed possessionem amisit, & per consequens usucapio. qui pro donato. Sed si is qui alienam rem dedit, poeniteat, & etiam rem in judicio vendicet, nihilominus usucap. cur rit. ff. eodem si is qui alienam. Quod si venditio causa don facta sit, non pro emptore, sed pro donato res usucapie tur ff. eodem leg. sin. Igitur ex praemissis apparet, donatio nem rei alienae tenere, quantum ad hoc, ut usucapiend justus titulus transferatur, nec obst. ff. de donat. in aedibus in fin. ubi dicitdonari non potest, nisi quod ejus sit cui do natur: quia exponi debet, nisi quod sit id est nisi agat quoc ejus sit cui donatur, vel quo ad propositum donantis, fd Publiciana, quaecunque §1. in fin. alioquin locum haec usuci pio non haberet, secundum Azo. Vel sic aliena res dona ri non potest. quo ad hoc, ut statim dominium transfera tur, nec enim valet in praejudicium domini veri facta. C. eo¬ dem l. 2. quia quod quis non habet, transferre non potest C. de donati. si filius. i. quaestio. 7. Daibertum infas de jure patron quod autem consul ad fin. vel quo ad hoc, ut quis se evictio ne obliget, ex quobona fide fit. ff. de aedil. edict, ad res dona tas, & sic intelligas dictam l. aedibus, sed bene potest dona ri quo ad hoc, ut usucapiatur, sicut sup. plen. cemprobatur & inf. de don. Apostolicae, resp. I. ad si. & infra deju pat. cura. & C co lega..

Titulus, pro derelicto. Rubricella

TItulo ist q usucapitur res mea ab alio, qui re debatur dominus, possessa, & ab eo dem pro derelicto habita, ab illo qui credebat il lum dominum, & credens rem pro derelicto ha bitam, ipsam possideri incepit, quamvis ignoret a quo dereli cta sit f. eodem ad quod pro derelicto, sed si non habetur pr derelicto, & sic falsum est, quod credebat illum dominum usucapio non procedit, ff eod nemo potest, unde nec merce ex nave jactatae hoc titulo nsucapiuntur ff.eo.l. pe licet for te pro suo usucaperentur, ut ff. pro suo l. 2. Ubi vero quis e mit eandem rem ab illo qui eam coepit possidere non pro derelicta, sed pro emptore, usucapit ipsam, sicut & si ean dem emisset a marito, cui uxor ipsam donaverat ff. si id quod resp. 1. nam quasi me volente qui dominus sum, & rem pro derelicto habeo id fieri videtur, ut ibi dicit, res.n.pro dere licto habita, quali donata videtur ff. de stip. servorum, quod ser vus, ff de evic. Iult. quod si ego dominus rem propriam pro de relicto habeam, non usucapitur, sed occupati conceditur, qu statim ex quo rem occupaverit, dominus efficitur. ffeo.l.i.? I. si id quod, S id quod quis, f. de acque rer. do. qua ratione, § hoc an plius, Inst. de rer. di S ult. Quamvis etiam ego rei propriae pr¬ derelicto habitae, quam cito pro derelicto habeo, statin dominus esse desinam, tamen nemini acquiritur nec pol sessione apprehensa. f.eo l. 2. Nec possum rei partem haber pro derelicto, cujus insolidum dominus sum, licet hoc pos sem, si pro parte tantum, quam pro derelicto habeo do minus existam. f. eo an pars

Titulo, pro legato. Rubricella.

TItulo hoc vucapit is, cuires aliena bona fid legata est, & nullus ffeodem leg. 1. e & leg. alius pro legato. Lin princip. nec sufficit opinari imo necesse est, quod in veritate legata sit, lice non jure, & quamvis legatum ademptum fuerit, nihilo minus usucapio currit. utff. eodem leg. 2. & leg. ultim. Quo intelligas quandocunque error probabilis excusat usuca pientem, puta credit testamentum valere, non errando in jure, sed in facto: puta quia credidit testatorem sanae menti esse, cum furiosus sit, vel ignoras legatum codicil. adempti esse. Idem est, si in nomine probabiliter erretur, puta leg¬ vit quis Titio: cum duo sint Titii, & quilibet de se sensit, ci tamen de illo non sensisset testator. f. eo. pro l.. Idem si usu capiens putat mortuum testatorem, quamvis in veritate vi vat, dummodo legati nomine res tractata fuerit, vel etian legatarius, sine vitio suo possessionem rei legatae adeptu: sit, ff. eo. ea res. & l. seq. & I.pen. Sed nec potest usucapere ho¬ titulo, nisi is cum quo testamenti factio est, f. eod nemo po test. Patet ex praemissis, quod titulus putativus, & si veru non sit, dum tamen probabilis error excuset, dat justam cau sam usucapiendi, ut not. supra eo. ver. quod intelligas, & sequ & in superioribus rubricellis. Nunquid ergo idem est, u bicunque probabilis error excuset? dixit Azo quod non qui regula est, quod sine vero titulo non procedit usucapio, u not. sup. §quae sunt necessaria ver. 6. cui stare vult exceptis ca¬ sib. supradictis, & siqui similes in lscripti reperiantur: qu cum speciales sint, non sunt trahendi ad consequentianm f dereg jur. quae propter. & l. quod contra. Martinus, & alii qui dam dicunt, hoc ad quemlibet titulum, ubicunque justu error intervenerit, extendendum: quod verius puto, quam tum ad hoc, ut inde factum illius qui allegatur salten competit titulus pro suo, vt apparet in his quae notat. in fra rub titul. pro suo ver. Item titulus iste, quia semper de bet esse probabilis ignorantia excusata. ff. pro suo. I. sina ff. d ju. & facti igno. plurimam, & l. regula supra ae ordi. ab Episcop aui resig. Episcopa. cap. 2. infra de cleric. excommuni Apostolica & ubi eadem ratio, idem jus, infra de consangui. & asfin. tu¬ C. de liber praeteritis vel exhaereda. leg. 1. quis enim posset in c mnibus supradictis casib. & in aliis in jure expressis spe cialitatis reddere rationem, & hoc maxime secundun jura canonica locum habet: quia aut fit alienatio in ca su concesso, & rite, & tunc non est necessaria usucapio aut minus juste. & in hoc casu necesse est intelligi jura ca nonica de praescriptione tractantia, alioquin superflu essent, & frustra occuparentur membranae, 19. distinct si Romanorum, ad hoc notat. infra eodem rubricell. de prae¬ scriptionib. rerum iminob. §. quae exigantur, sub S hoc quo ad res versic. circa corporalia vero. Nec obst. regula supradicta quia quod dicitur. C. pro haered. Iult. usuca. non praecedent vero titulo, non procedit, subaudi putativo errore facti pro babili comprobante, & quod ibi dicit intentio, subaudi: cras sa, supina, erronea, non probabilis, vel quando res est vi tiosa, vel quando sui haeredes & legitimi volunt usucaper pro haerede, quod esse non potest, ut no. sup. eo. in rubricella tit. pro haerede

Titulus, pro dote. Rubricella.

LOcum habet hic titulus, quando res alieni bora fide in dotem datur, vn de & si duae filiae patri haeredes extiterint, & res a lienas, quas pater bona fide possidebat, in dotem dederint, & sic a maritis usucapiantur, soluto matrimo nio ipsas inter se divident, ff. eodem leg ultimo, tamen circa hanc materiam sic dist. Cum res inter dotem dantur aul aestimatae, aut inaestimatae. Item si inaestimatae, aut eo ani mo, ut statim fiant accipientis, quod semper in dubio prae sumendum est. ut ff de jure doti. dotis fructus in fin & leg. sequ aut non eo animo, si eo animo ante nuptias, habet locum titulus pro suo. post nuptias vero, pro dote. ut ff eod l.i. ho¬ si de jure & de facto tenuit matrimonium, nam si de facteo tantum, habet locum pro suo. ut ff. de jure dot. procul. Ali dicunt, quod si justus error intervenerit in matrimonio, habet locum pro dote. Si vero res aestimatae dentur, di¬ cunt quidam quod ante nuptias non usu capiuntur, ar fes l2. sequutis nuptiis usucapiuntur pro emptore: quia aesti matio similis est emptioni ff pro emptore, & l.i & I.litis. Ro gerius vero distinguit, ubi etiam aestimatae dantur, utrun eo animo dentur, ut statim fiat accipientis, & tunc an te nuptias usucapiantur pro suo: sequutis vero nuptii pro enptore, ut supra dictum est. Aut eo animo ut fiant ac¬ cipientis sequutis demum nuptiis & tunc ante nuptias non usucapi. utf. eo. l. 2. & ff. pro suo. I.i. Nec obstat, si dicas aesti mationem tacitam conditionem habere hanc scil. si matri¬ monium sequutum fuerit: quia talis conditio non facit aesti mationem conditionalem, arg ff de condi. & demonstrat. con ditiones extrinsecas. Alii dicunt, quod aestimatio habe tacitam praedictam condictionem. ut fde jur. dot. plurimumque §si ante, & ideo ante nuptias usucapi non potest: tamen ci conditione impendenti sic, ut ff. pro gynpt. §si super conditione secundum Bo.

Titulus, pro suo. Rubricella.

AD evidentiam hujus tituli notare debe hoc, quod dico pro suo duobus modis accipitur, scilicet vere, & simili tudinarie. Vere sumitur, cum dicitur pro suo ad differentiam ejus quo alienum est, unde verus dominus rem propriam, & quam scit suam esse, nec erat, pro su¬ possidet, sic potest intelligi ff eod. 12. & dicitur hoc ad dif¬ ferentiam creditoris vel commodatarii, qui non pro su¬ possidet, & sic hoc quod dico pro suo, non est titulus usu capiendi, alioquin quilibet usucaperet rem suam propri am. Similitudinarie accipitur, quando opponitur pro ti tulo, puta cum is qui possidet, credit se dominum esse ex a liqua justa causa, cum non sit, & hoc habet fieri duob mo dis scil. communiter, & specialiter. Communiter accipitur quando concurrit cum alio tit. ut statim exemplificatur inf. eo. ver. titulus iste generalis est. Specialiter accipitur quan do competit, alio quolibet titulo deficiente, ut non inf. eo. ver Item titulus iste, & ver si. Debes ergo scire, quod titulus ste generalis est ad alios titulos supradictos, nam & qui pro empore & qui pro donato, & sic de aliis possidet, dummodo se credat dominum, & pro suo possidet, & usucapit, sive em ptum vel donatum sit, f. eo. l.i sive non ff. de usuca. Celsus, dum modo probabilis error excuset. Sed & ex quacunque caus¬ credat quis se dominum, & sibi vel patri suo traditum fuis se, pro su a usucapiet. ff. eo. l. ult ff. pro dote, leg. i. versic. ante nu¬ ptias, auth. sed & id quod ex haereditate ad me pervenit usucapiam: nam usucapio pro suo procedit in his rebus quae aliena in bonis patris in veniuntur, f.eo. si ancillam p Nec obest falsa causa. dummodo traditio facta sit f. eo. si ar cilla §fi. & dummodo bonam fidem habeamus, alioquin. com tra f. co. hominem. Inde est, quod si ancillam furtivam bona fid emero, partum ejus titulo pro suo usucapio, etiam si ant completam usuc. ancillam furtivam esse scivero, dum tam ejus dominum certificavero, si possum: si non possum, ei cusatus sum, sed si possum & non certifico, clam videor pos sidere, & sic possidere titulo pro suo, clam non possum pro pter malam fidem, per consequens nec usu capere. F. eod. ancillam. Hoc titulo possidentur omnia quae mari, terra coeloque capimus, aut quae alluvione fluminum nostra fium & quae ex reb. alieno nomine possessis.i. ex quib. alium au thorem habemus, sic ff de his qui no. infa furti. §si quae nata sun postidemus, veluti partum ancillae haereditariae, vel vendit, similiter fructus rei venditae, vel donatae, ad quem cumno extendatur titulus specialis: quia qui vendit rem vel do mavit non vendit vel donavit specialiter fructus futuros necesse est ad hunc titulum recurrere generalem, ut omni haec probantur ff eo.l 2. Et no. quod is qui pro suo usucepii & sic per plures, potest dicere, pro meo usucepi, & si pe plures sunt, possum dicere, pro nostro, ut subtiliter pro baturff eo. est species, ibi pro suo, & ibi pro nostro, & bene po test dicere titulo, qui dicitur pro suo possideo, vel usuc¬ pi, ut probatur ffeo.l.ibi, & pro emptore pro suo posside¬ &c. Potest dici, quod ibi loquitur Ulpian. magistraliter Paulus veronI sey proprie, nam si rem meam dicam suan improprie loquor, cum eadem res non possit esse duori dominorum insolidum ff. commodati, si ut certo si duob. vehiculum nam meus, & tuus, & suus, noster & vester, correlativa sunt quorum haec est natura, quod unum est reliquum ff. derer. per mu.l..ergo proprie loquendo, sicut ille pro suo possidet sic & tu pro tuo polsides, sic& ego pro meo possideo. Hi igitur titulus, sicut videtur, petitionem haereditatis non e¬ cludet, nisi aliqua alia justa causa & vera praetendatur, a fF. de petit haere pro haerede alias quilibet posset dicere, pr meo possideo, & sic nunquam magis haec actio locum h beret. Idem titulus iste nunquam dat causam praescribendi nisi aliquis superiorum praetendatur ff de usuc Celsus. Vel ali qua alia justa causa, pone occupationis: puta invenit qui margaritam alienam ad litus maris, quam credit in nullius by nis esse, vel alluvionibus vel accessionis ad rememptam vel donatam f. eo l2. & l. si ancillam, resp. 1. vel stipulationis ff.eo. homm. vel divisionis rerum haereditariarum, a parte facta & sic vicem emptionis obtinet. C. communia, utriusque jud. 1. sic intellige ff. eo. si ancillam, § si pater, alias contradicereti li. I F. pro don.l. 1§ si pater, possit tamen dici, quod li. m proxi? si pater, & si deficiat titulus pro donato, habet locum titulu pro suo, ut in I si ancillam, ergo si ex causa divisionis, ad alte rum fratrem perveniat res aliqua, usucapio locum habet, ve ex cam successionis, vel cujuslibet alterius. ffeo.l.ul. & sict tulus iste in omnib justis causis possessionis, per quas co suevit acquiri dominium, deficientibs aliis specialibust tulis, locu habet: sed bene justo titulo sive causa solus tem poris cursus non sufficit. C. de praescr. lon. temp. nec petentem, & praec. alias quilibet & malae fidei possessor, & sine titulo usi caperet, dicens, Ego credebam rem meam esse, sic usucep pro mea, quod esset absurdum. ar. Inst. vi bo. rap. § sed nedun talia, & sup. de rescri nonnulli, inf de accus. qualiter. i. Illud ai tem sciendum est, quod qui ex conducto possidet, quanvi corporaliter teneat, non tamen sibi, sed domino rei intell gitur possidere sup. de rest. spo, cum venissent, ergo nec pro su¬ usucapiet. C. communia de usuc.l.i.Item si non fide bona, no procedit usuc. C. communia de usucap. I.si. Nec res vitiosa ve quasi usucapitur. C communia de usuc. Ipe. Nec rem propr am usucapere possumus, quia quod nostrum est, nequit it¬ rum nostrum fieri, nisi desinat esse nostrum. F. de acque pos po sideri, Sex plurib. Inst. de act.§ sic itaque discretis, sup. de si inst. inte dilectos, § instrumentum per caeterum, in fi. unde haec duo pro ponens scil. rem suam esse, & usucepisse, seipsum videtur ex cludere, ut inf. eo. veniens s fina. Quid est ergo dictum, usucepi pro suo hoc, quia tanquam suum, quia hoc credebat legiti mo tempore sibi tradita, & ex justa causa, & probabili, quam vis falsa possedit, & sic usucepit. Sed & potest dici justus ti rulus pro judicato, res enim judicata spacio 10. dierum v sii capitur, quod dic, ut not. infra de sentent. & re judic Squo sint. ver, quo ad temporalia, & seq.

Quis sit ejus effectus Et quidem utucapionis effectus in rebus mobilib. & se moventib. is est, secundum omnes, ut rei usucaptae directum domi nium acquiratur. C. de pac tradit f. de usu.l.. & 3ff pro suo. I 4 f. de pig. 1. cum praedium, in rebus vero immobilibus dissen sio est, ut notat. infra codem sub rubric. proxi. sequ. § quis sit ejul effectus

EX quo plene expedivimus tractatum praescriptionis sive usucapionis, circa res mobiles, & se moventes, ir quo etiam aliqua interservimus ad res immobiles perti nentia: videamus de praescri. rer. immob. interserentes etim aliqua ad res mobiles, vel etiam incorporales pertinenti & sic apponamus rubricam

De praescriptione rerum immo¬ bilium. Rubrica

SUMMARIA 1. Praescriptio quid 2. Praescriptionis quot sunt specie 3. In praescriptione quae exigantur 4. Quae res praescribi possunt 5. Praescriptio quibus modis interrumpatur 6. Prae scriptionis quis sit ffectu

HIc videndum est. Quid sit preser ptio. Quot sin ejus species, Quae exigantur in praescriptio ne, Quae res praescribi possunt. Quib. modi¬ interrumpitur praescriptio, Quis sit ejus ef fectus.

Quid sit praescriptio. 4 & quidem jus quoddam ex tempore causam trahens, id est, firmitatem capiens, secundum Da. Alii dicunt, quod praescriptio est ex ceptio ex tempore causam trahens. Tu dic, praescriptio ef exceptio jus quoddam ex tempore continuae possessioni rerum immobilium, aliquando dominii utilis, aliquando a ctionis utilis. aliquando legitimae exceptionis causam tri buens. 16. 93. 5 potest. C. de praescr 3o. an. si quis emptionis, infre c.1. & per totum, & in his quae nota inf Ssin plenius apparebis

Quot sint ejus species. Inprimus scine debes quod exceptio, quae, circa judicia plerunque opponitur, etsi dilatoria sit, aliquo ties abusive vocatur praescriptio, sic. C. de testi. nullum. C.deecx ce. I.si. praescriptionum tamen, de quib. specialiter tractar intendimus, duae sunt species, omnis .n. praescriptio, aut tem poralis est, aut perpetua. Temporalium praescriptionum Alia est unius horae, ut si clericus deficiat una hora, quod non intersit divinis: ut ar. 12. dist. c. si. quod tamen qualiter in telligatur, non. inf. de cle non resi. vel quando illud apud acti lata sententia appellandum est fi de app. l.i. §si & no. inf de ap Squaliter, sub § ubi vero. Alia unius diei, nam eo die dunta xat, quo judex tulit sententiam, si quidem defuerit, circa fructus accessiones vel expensas supplere potest fi.dere ju Paulus. Alia duorum dierum scil. olim in causa propria. Ali¬ trium dierum, olim in aliena causa. 24. 66biduum. Itemcirci revocationem erroris advocati. C. de erro. advoc. l. 3. & si judes recusetur, secundum legem antiquam. C. de jud cum specialis, & si quis jussit exire reli. post pubertatem in religione com pletam, inf. de reg. ad nostram. Alia quatuor dierum, in exa minatione clericorum ordinandorum 24 dist. quando, sed cer te ibi non loquitur de praescriptione. Alia quinque dierum intra quas olim debebant peti Apostoli. 2. qu. 6. ab eo. hodi¬ vero intra 30. C. de app. quoniam. Item invenitur praescripti¬ quatuor, vel quinque dierum, fi. si quis cau. & si postires. Alia se¬ dierum quib. scilicet operari permittitur, sed septima ces sandum est supr. de fer.c.i.& 2. Alia septem dierum, ut quica daver tetigerit, septem dieb. immundus erit, de consec. dist4 nequaquam. Alia octo dierum, quib. Festum dedicationi Ecclesiae celebratur. de consec. distin.isolemutate, & idem in telligas in omni festo habentes solemnes octavas, supr. de fer capellanus. Alia est novem dierum, a morte defuncti nu merandorum, intra quos haeres non poterit conveniri. ( de sepul. vio. I sin. & Auth ibi signa. Alia decem dierum, intr quos hodie appellandum est 24u. 6anteriorum, vel senten tiae arbitri contradicendum. C. de arbit.I.pen. & in constitu tione pecu f. de consti, pec promissor Seichi. §1. Item in alioc. su. 393. auth. quod fieri. Alia 7. alia 14. alia 16. alia 18. alia 15 dierum, ut 5. q. 2. praesenti, aliam 15. dierum, ultra quos non de tinetur testis invitus. C de resti, siquando. Alia 20. dierum, qu dantur ad deliberandum 3. q4. 3. offerantur, aliquando plus aliquando minus, ut not supra dedila. Squorunt dilarionu species, ver aliae deliberatoriae. Item quaestio mota judici pos depositum officium intra 20. dies determinanda est, qui vis teneatur expectare per quinquaginta, ut C. utomnes. civi. quam milit Judices, l. unica, §fin. respons.i. mauthentic. u jud sine quoquo suffragio §necessitatem, col. secunda, in anthen¬ de collatoribus, § fin. colla 9. Item habens praescriptionem & dierum, infra deerimi. falsidura §si. & decleric excominu. in illud. Alia 20. dierum: nam si per tres hebdomades presbi ter ab Ecclesia sua defuerit, removendus est. 7. q. 1.siquis clerico. Alia 29. dierum, qui dantur antequam exequatur intra quos nisi occurreret episcopus, accusatus suspendi tur, 4. qu. 5 4uisquis. Alia 30. dierum, qui dantur antequan exequatur sententia lata a principe super animadversic ne.iquaestio 3. cum apud. Item si creditor scripsit sibi solu tum esse, & velit contrarium dicere, intra 30. dies tantun auditur C. de non nume. pecum contractib. Item Apostoli intra 30. dies 8 petendi sunt, ut not infra de app. § qualiter, sa S ubi vero, ver Judex autem. Item paena commissi pupilli¬ remittetur, si intra 30. dies solverit fisco ff. depu. & vect. In perator. Alia 40. dierum, quibus debet poenitere is, qui domino compulius dejeravit, cum 7. tamen sequentibu: annis. 224. 5. c. I. ad idem, infra de spons. duorum, accepisti, iunfra d accusat. accu sasti. Alia 50. dierum, ut not. supra eodem ver. ali 20. ibi, Item quaestio mota, &c. Item contra tutorem, ve curatorem se excusare volentes, ut Instit. de excusa. tu. 9 qu autem. Alia 60. dierum, intra quos debet inventarium com pleri. C. de jure delib. sancimus, § autem dubius, item si dictum non sit, intra quod tempus possit redhiberi res empta si dis pliceat. 60. dies dan tur ffi de redhi ac quod si nolit, § pe item libi. 4. 4. 4. §aliquando, ver. libellum. Alia centum dierum, qu dantur petentibonorum posses. C qui admitti. ad bon. poss. 2. Alia unius mensis. 492. 5. quisquis. Alia duorum mensi um, vt quando necessitas excusat accusatum; q. 3. si aegrotam Alia trium mensium, ut ibidem & quando Judaeus emi servum causa mercimonii, 54. distin. fraternitatem, nfra a Judaeis, cap. sin. versicul si intra tres menses. Alia 4 mensium in tra quos debetur in personalibus ac. executioni mandar sententia ff. de of. deleg quaerenti. Alia 5. mensium. intra quo debet electus consecrari. ta. distin. quoniam hodie dantu 6. menses, supra de translat. episcop. inter corporalia. §. sed neque quod dic, ut notat. supra de electio Squo tempore, versicul. him notat. Alia 6. mensium, qui dantur in redhibit. actione, fi de aedil. edict. red & quanto minor. leg sciendum. §. sin. & albi quaestio3. de induciis. Alia 7. mensium, ff. de stat. hom. septim Alia 8 mensium 18. distin propter. Alia 9. mensium, 3. quaesi 36 spacium. Alia 10, mensium, in auth. de rest. & ea quae pa¬ i n. mense §fi. col 4. Alia unius anni, 6G. dist. § servus inque 3. rursus Alia unius anni & diei, 20. q. 2. puella. Alia unius anni & di midii 3 q3. de induciis. Alia biennii, 18. qu3 monasteriis. Ali¬ triennii, 184. 2 si quis incognitus. Alia quadriennii, 16. quaes 3quas actiones, C. de quadr praescr bene a Zenone. Alia quadr ennii, C. de statu defunct. leg. 1. &I. si pater. Alia 6. an. di. 6. §1. ib. si emeris servum, &c. Alia 7. ann. C. de jure delib si msant Alia 9. an. f. de ali. & cib. I. Alia 10. an. 16. q. 3.§potest2. Alia 11 anno. ut infra. de despons. impub. si puella. Alia 12. annorun in authentic. de tempore, non solutae pec, Juper dotem, §& si qui¬ nteraetatem, coll. 7. Alia 13 an C. de silentiariis, l3 li. 12. Alia 14 an. inf. de despon. inpu. ex literis, de illis. Alia 15. an. C. de ope, pu omnes qui 20. q. 2. illud. Alia 17. an. §tria, ff. de postu. li. § puerit. am. Alia 18. an. 28. di. de his, & inf. de reg. quia in insul. Alia 20 an. C. de falquerelam. Alia 25. anno. C. de integr. restitut. mi. minorem 20. quaestio. 1. virgines. Sed perpetuarum. Alia 30 anno. 16. quaestio. 3. §. potest. Alia 40. anno. infra eodem d quarta. 20. q.1.sanctimonialis. Alia 50. an. ut l. Graeca alearum lu dus. Alia 60. an. 20. qu.1. juvenculus Alia 100. an. 2193. nemo, in fra eodem ad audientiam cum nobis, si diligenti, in fin.

QUae exigantur in praescriptione. Et quidem secun dum l in praescri. lon. tempor. bon fides, & justus titu lus, & continua posses. & quod res sit praescriptibilis exi guntur. Bona fides autem ementis, vel ex alio justo titul¬ accipientis exigitur, ut C. de praescri long. temp. diutina, & Ise¬ & I. sifraude, & Ipen & licet proxima sex dicat possessoren debere probarebonam fidem. Azo tamen, not. quod pro batur eo ipso, quod non probatur contrarium, ars C. qui mil non poss. I penuli & not sup sub rub. de usuc. §. quae sunt necessa ria, ver secundo, vel dic, quod praesumitur contra possiden tem, nisi titulum probet: sed eo probato, praesumitur prae scriptione juris: & sic probatur per consequens bona fi des: & sic potest intelligere dictas leges, sit ut ex lection ipsarum colligi potest, & est arg quod in reb. ecclesiasticis in quib. bona fides requiritur, requirendus & allegandu est titulus, & probandus, vel melius, aut possidens suspe¬ ctus est ex aliqua causa probabili, & sic requiritur, quoc probettitulum per quam praesumatur bonae fidei: aut null¬ praesumptio est contra ipsum, & tunc praesumitur bonae fidei, & sic. I pen C. de praescri. Iong. temp porest intelligi quan do praesumitur contra possidentem ex aliqua justa causa & junge, quod notat. infra co, sub squartum, & sequent. Sed neque consuevit nocere mala fides tradentis, ff dediver. &ien po. praescran vitium, & Instit. de usucap. Squod autem, nisi reci piens uti vellet accessione malae fidei possessoris, ut C. d praescript. long.tempo.I. iff. de acqui. poss. Pomponius, § cum quis Sed hodie malae fidei possessore alienante, ignorante re domino, spectatur praescript. 30 anno. ipso autem domi no sciente, si non fuerit contestatus, sufficiunt 10. ann. in ter praesentes, 20. inter absentes, in auih. ut spon. lar. §rursus collat o & notat. supra de usucap. Squae sunt necessaria, versicA Titulus vero requiritur: quia sine eo non currit longi tem poris praescriptio, ut C. de praescript. long. tempodiutinae, &! nec perente, & l. si is. nisi in casu, vt not. supra subrubr. de usuca quae sunt necessaria, vers. quandoque tamen speciale est. Ir hac etiam praescriptione longi temporis necessaria est con tinuatio longi temporis, scilicet 10. ann. inter praesentes ro. ann. inter absentes, & intelligitur praesens, quo ad ho¬ pertinet qui est in eadem provincia, ubicunque res sit; sit: nam jus vendicationis incorporale est, & ubique potes exerceri, sicut & quaelibet actio personalis, sunt enim a ctiones quaedam divino motu, & animo subtilissimo con stitutae. C. de praescriptione longi temporis, l.ulti. Quod si prae scripsi rem tuam te praesente per 5. annos, demum te abse te per quinque annos, nunquid completa est praescriptio Non. imo sicut duplicatur decennium, ubi nullo tempore fuisti praesens, sic debet quicquid de decennio te absenti cucurrerit duplicari, ut in authentic. ut spon. lar. u de praescri ptione. Sin autem praescriptio fuerit interrupta, praescri ptio impeditur, ut notat infra eodem ( quibus modis. In prae scriptione vero longissima, scilicet 30. ann. non requiritur nisi continuatio possessionis, & habet locum praescrip. se cundum lubicunque cessat praescriptio long tempo. quoc dic, ut nont. infra sub S verum quicquid, & sequitur. Cessat au tem praescriptio. long. temp. ratione personae, puta mino est 25. anno. cujus res praescribitur. fs. de acquirend posse¬ sio. bonae fidei, C. in quibus causis restitutio in integrum nor est ne: leg. ultima. Excipe quinquennalem praescriptio¬ nem, quae tuetur statum defuncti: haec enim currit contri¬ minorem, nec restituitur. C. ne de statu defunct. si mater. Iten in dote cauta non numerata, quandoque currit minori, & restituitur, quandoque non, ut consuevit notat. C. de tempor restitu, in integr. authentica, si minor. Item cessat propter qua litatem rei, ut quia religiosa: vel est sacra & in re vitiosa? deficiente bona fide, vel justo titulo, ut patet in his quaeno tant supra de usucapion Squae non & ô sequenti. Item in omni bus personalibus actio. C. quibus non objici long. tempo. prae script. neque mutui. Item in omnibus immobilibus. C. 11 quibus caus. cessat longi temporis prae scriptio lege secunda. Iten in omnibus mistis actionibus. C. in quibus causis, cessat long temporis praescriptio. leg. unius individuum, excipitur haere ditatis petitio, quae quandoque suos excedit terminos quandoque exceditur a suis terminis, ut notat. C. de perti tio haeredit. leg haereditatis petit. Quandoque etiam vere cu¬ rit, sed effectu caret, quod accidit propter justam, & pro babilem, & necessariam personae absentiam; restitution petentis, quod in militbus & eorum uxoribus circa ex peditionem occupatis, & in medicis, & in absentibus cau rei & in captis ab hostibus & postliminio reversis; vel in absentibus casu fortuito locum habet, ut C. quibus non ob long. tempo. praescript leg. 12. & 3. & 6. & ultim. super quo vid. quod notat. infra eodem § quae res, ver. sed & si quis de mandat domini Papae. In illis autem casibus in quibus cessat lonj temp. praescrip. ut notat. supra eodem ver. cessat, & se praescr¬ ptio longissima scil 30. ann. succedit, unde non respuit vi tiosam rem, & est ratio: quia haec praescriptio longissim non in favorem praescribentium, imo in odium non petem tium, sed jus suum prosequi negligentium, est inducta. C. dean ma. except.I.ult. in fin. argu. C. de edicto. divi Adria tollend. leg. fir quod Ephesinus legislator primus constituit, infra eoden vigilanti. Igitur secundum leges, quaecunque sit actio sive ij rem, sive in personam, sive mistam, quantumcunque posses scr habeat malam fidem, spacio 30. annorum regulariter concluditur. C. de praescriptio. 30 anorum sicut in rem, & leg. quis emptionis, 16 quaestio 3. §potest, versicul. quod si male fide, in hac enim mensura omnes personales actiones positae sunt C. de constitut pecu. leg 2. C. de praeseriptio 30. annorum, leg. ultin quod verum est de perpetuis: secus: de temporalibus, qu minori spacio temporis concluduntur, sicut redhibitoria & quanto minoris & similes, C. eodem sicut in rem, respon. i.6 §sed sed si aqua, & Shoc autem, & Institut. de perpe. & temp. ac respons.i. nec dicas correctas leges, quae volunt, quod cun mala fide quis possit praescribere per decret. infra eodin quoniam, quod enim ibi dicit tam canonica, quam civilis exponi debet, id est tam de re spirituali quam civili eccle siastica tamen secundum Ber. quod inihi non placet, ut no infra eodem sub S verum quicquid, quod etim est mortale ii foro canonico, est mortale. & in civili, & illud intendit re movere, & leges ipsum foventes corrigere, ut patet ibi, ci generali, &c. & notan. quod ibi caute dicit derogandum. quoec non intendimus leges abrogare, sed eis, inquantum pec catum mortale fovent, derogare, igitur inquantum volunt quod cum mala fide possit quis praescribere, non sunt te nendae. Sed quo ad alia, in sua remanent firmitate, ut pa tet in his quae not. infra eodem fin. versic. sed secundum can¬ nes, & sic non abrogantur, sed eis derogatur. ff. de rerbor sij nific. derogatur, oportet autem, quod praescribens rem30. ar no. continue ipsam possideat jure suo, nec enim illos ap pellari convenit possessores, quia ita tenent, non obstat hi¬ folitam debeant praestare mercedem, alioquin male age retur cum dominis praediorum: quia cogerentur, quo locaverunt, amittere, aut utiles conditiones excludere aut anno quolibet de suo domino protestari. C. de praescr ptio 30 annorum l. secunda. Item oportet, quod quis possede rit sine interruptione, quod dic, ut nont. infra eodem ( quibu modis alioquin tempore interruptionem praecedentia ni¬ prosunt. C. de praescriptio. Iong tempo.l.i. & C. de prae scriptio. 30 annorum, cum notissimi, respon. I. in actione vero, vel jure per sonali, non requiritur vera possessio, sed quasi posessio quia nec aliter dici potest. ff. de petitio haered. regulariter, & etiam, § ultimo

VErum quicquid dicant Legistae & aliqui magistri ui notat. supra eodem versicul. igitur, nullus potest per prae scriptionem rem alienam corporalem acquirere, nisi ha beat bonam fidem, atque continuam: super quo vide quoc no. inf. eo. 9 quae res, sicut enim continuationem possessionis requiro, sic & bonae fidei, ut infra eodem, vigilanti 34q. 2. si vir go, & hoc est quod expresse determinat consilium gene rale, inf. eo quantum, quod dividitur in tres partes In prim: parte reddit causam constitutionis, & corriguntur jur: praescriptionum cum mala fide admittentia in utroquee for¬ canonico & civili, & durat usque ibi, cum generaliter, &c Ibi vero incipit secunda pars, & in illa secunda parte red dit rationem, quare dicta jura corriguntur, scilicet quia si ne peccato mortali servari non possunt, & durat usque ibi unde oportet &c. In tertia vero parte concludit compro bando principium decre. cui standum est, ex quo de pecca to agitur, non obstantibus legib. contrariis, vel opinionib quibuscunque, ut patet in his quae non sup. de offi archi. Squoc sit ejus officium, rer. quare antem, & istud videtur expresse con probari in authen. ut E&cl. Rom. ca. an privilegio gau. post me dium, ibi, sed vel servetur innocens, qui revera innoxius &c In hoc concordant Joan. & G nec obstat. lapsus tem poris, imo tanto graviora sunt peccata, a quanto diutius a infelicem animam detinent alligatam. supra de consuetud cap. sin. mfra de eo qui duxit in matromon. cum haberet, im for: & cap sequent. 33. quaestio. 5. quod Deo parri, & quod alienum scis reddere debes, 14q5 si quod invenisti, & cap. multi, alias fur¬ tum & rapina committitur, ut ibi dicit August. & Hieron & junge quod no supra eodem, rubr. de usucap. §. quae sunt ne tessaria, ver. mihi videtur. Igitur ratione peccati potest ec clesia leges corrigere, & causas audire, & diffinire, supr de judic. novit sic supra de restitut. spolia saepe contingit, & jungi quod notat. infra qui fil sint legiti. §qualiter, & a quo, & supr de consti § qualiter constitutionibus nisi invenias alias remis siones, & consideranda conscientia praescribentis, non¬ lienantis: sicut enim per propriam fidem non per alienam quisque salvatur, ex quo aetatem habet. de consecrat. distin ctio 4 tum pro parvulis, sic per propriam fidem, non per a lienam praescribat: quia nec debet quis alieno odio praegra vari. C. ae noffic. testament. siquis suo testamento ff. de dolo. le l. Aliquoties etiam praescribit quis cum rei scientia alie na, sed tamen bonam fidem habere debet, ut notat. supr eodem in rubric. de usucap. § quae sint necessaria, versicul. quan doque tamen. Quid si quis dubitat, an res sua sit, & habe justam causam dubitationis, adhuc debet habere bonam fidem, & uteiur fructibus fi de usuris, qui scit, §bonae fid ei, 8& sic piaescribit, debet tamen ab aliis inquirere veritatem, u sic ad eam perveniat, arg. 37. quaest. ult. occidit. Quid si prae latus habet scientiam rei alienae, sed ecclesia habet bonarn fidem? Dicunt quidam, quod tenetur denunciare ei qui credit dominum, & sic purgabit conscientiam, nec vide tur fraudem facere, arg. f. de nego gest. at qui natura, cumm absente, ff. manda. Quintus, & melius, in authentic. ut spon larg §rursus, collat 9. Sed nunquid in hoc tasu tenetur defen dere ecclesiam? & dicunt quod sic, sed non oberit confe sio sua ecclesiae, nisi ubi de facto suo ageretur, arg. 26. quae stio 2. postquam, infra de exces praelat. inter dilectos § praeterea de jur. & fa igno. plurimum. Mihi videtur, quod caute fa ciet, si habeat consilium capituli sui, & aliorum proborum si qui sunt, qui melius noverint veritatem: quia ab alii quaerendum est, supra de jurament calumn. in pertractandis supra de electi scriptum §l supra de restitut licet ex quadam, & si habito consilic invenerit, quod aliena sit res, ipsam resti tuat, argument infra de simoniac. pertuas, 54. distin. generalis in sine, inputandum enim esset ei, si super vacuam liten exerceret, f de administ. tut. quot. §sicut autem, & sicut per s¬ non debet hoc facere, ita nec per alium, argument. infr de pecu. cleri c pen. 46 dist. sicut non suo, nec debet frauden adhibere contractibus suis, infr. de dona per tuas, nec laque um injicere, 27. qu.i.deriduis? nec contra conscientiam a gere, ut not. supra eod § sub § l. respons. i. & ad hoc. C. de advo¬ fisc. I. pen & dejud rem non novam. Quid si praelatus consci entiam laesam habuerit capitulum vero bonam? Dica praelatus, Defendatis vos, prout melius poteritis, argu ment. legis proxi inductae. 16. qu. 7. filiis, infra de reb eccles. nor alien. si quis preshyterorum, ad fi. a sanguine autem hujus cau sae volo quod mundae sint manus meae, ar. 40. distin. Ephesu Sed quid si jam completa praescriptione conscientiam rei alienae incipiat habere, puta audivit& pro certo, quod hj res quas praescripsit erant Martini; nunquid ipsas debe reddere Martino? Theologi dicunt, quod sic & facit pri eis: quia non dimittitur peccatum, nisi restituatur ablatum 144.6 sires, infr. de usur. cuncta, Ssuper his, ad fin. & nullus nu merus annorum defendit, 34. 9. 2. si virgo, & no supra S prox uro. Magistri canonum communiter contradicunt, qui¬ completa praescriptione tutus est qui praescripsit, secur pum utrumque jus: ut infra eodem, cap.1.& cap. de quartae cal aures, 16. quaest 3 c.. & 2. &c.dilecto, talis enim jure. id es authoritate juris possidet, si jure, ergo juste: si juste, ergi bene, secundum August. 1 446quid dicam? Alanus volen concordare Theologos & Magistros, distinxit utrum e¬ causa lucrativa is qui praescripsit causam habuerit, & tum est vera sententia Theologorum, arg. f. de his quae in frau.c quod autem, §sed quod cum pupillo, vel ex canonerosa, & tum non tenetur reddere, & sic est vera sententia Magistrorum argum 13. qu quod debetur, C. de jure delib. sancimus§ sed si leg. tarii, C. de codicil. Isi. §pe. in fi. Haec opinio reprobatur. C.a praescrip. long. temp. l.pen. & infra de dona. Apostolica, respon. 1. a sin. Goffr.dixit, quod sententia Theologorum consiliun est non necessitas acquiescere ergo eorum sententia arbi trarium est, non necessarium, 14. quaest.i.quod praecipitur, f mand. leg. in fine, sed & quamvis non sit necessarium sequ consilium, si tamen consilio uti volueris, minus boni ad pisceris, tamen nihil mali perpetrabis, 14 quaest. i. quisqui Mihi videtur, quod in hac quaestione conscientia Theolo gorum est nimis angelica, sicut & sententia Legistarum in materia quam no. supra eo. sub S verum quicquid dicant Leg stae, est nimis sensualis: ut patet in his quae not. inf. eo. ver. se¬ nunquid majus peccatum. In utraque ergo dico standum ess canonibus sequentibus rationem quod dicutno. nfra d elan despo § quare prohibeant, nec enim leges, nec legistae po sunthomines bonae fidei facere, si conscientia contraria si & si contraria, est aedificata ad gehennam, infaeo.c. si. 24. q1. ex his, supra de restit spol literas, § porro, supra de feud. in ord. f. c.1. & licet erronea sit, tamen consilio praelati deponend est, si tamen deponi non potest, veniens contra sententi periculum non invadit, infra de sentent. excommu. inquisiti. ne, infra de son pertuas. 2. igitur si quis credit peccare mor taliter, retinendo rem praescriptam legitime, ipsum nor Theologum judico: sed fraudulosum cum id timeat quo nulla suspicione est dignum. C.de jure delib. sancimus, § ex o mnibus, C. de fid instrum.l. ultim. in fin. infra de simon. & quaesti¬ nes. circa prne. si tamenejus conscientia ratificari non po test, reddat rem, & sequatur conscientiaminam aliter, ui supra proxi. notat, periculum non evadet. Ego tamen d illis non sum: quia non video rationem nisi contrariam, n ex quo praescripsi aliquam rem dominium acquisivi, ut no tat. infra eodem, §quis sit ejus effectus, & hoc authoritate ju ris, quod cum essent omnia communia, etiam per violet tiam ab initio res divisit, ut Institut. de jure natu. respons. 1. jus autem gentium, & fecit per certos modos, hoc meum, hoc tuum S. distinct. quo jure, & junge quod notat. infra a sentent. & re judic. §quot sint, sub §. sed nunquid hoc est sumplici ter verum, quo ad temporalia, & sequentibus, nec mire ris, si acquiriturjus per praescriptionem longam, vel lon gissimam, nam & secundum legem divinam praescriptio ne anni unius acquiritur res in casu, & omne jus tollitur vt legitur Leviti. 25. ut dicit. si non redemerit, & anni circu lus fuerit evolutus, emptor possidebit eam, & posteri? jus in perpetuum, & redimi non poterit, etiam in jubileo, ni sicut ibi procedit in anno jubileo, regulariter omnis ven ditio redibat ad dominum, & ad possessorem pristinum ex cipitur domus vendita intra urbem, quae spacio unius an ni praescribitur, ut praedixi. Nunquid ergo si per praescripti onem legitimam rem alienam acquisivi habeo de caeter rei conscientiam alienae? Absit, imo meae quia & mea fa cta est, vnde & authoritate juris, necessitate famis instar te, possum rem alterius occupare sine poena furti, & come dere nmfra de fur. si quis pro necessitate, quamvis aliqua poen¬ imponatur, ut ibi dicit, & aequum meum pabulare, ut in constit seud de patenen. §ultimo, qui incipit, quicunque per terran transiens. Sic & si princeps mihi rem alienam dederit, n¬ habeo rei alienae conscientiam, sed meae, quia hoc facer potest, cum sit mundi dominus, 8. distinct quo jure, f ad le Ihod de jas. depraca,. alias incipit domine limperator. f. de evic Lucius. Sed nunquid majus peccatum est. rem alienatan conferre, quam quod etiam cum mala fide per triginta an nos praescribatur, constituere? Responi nec majus, ne¬ minus: quia primum nullum peccatum, nam hoc est ju¬ principis, quod potest rem alienam donare: quia quantum cunque aliena sit, ipse tamen est dominus: ut patet in hi¬ quae notat. infra eodem, versicul. item hoc intelligas, & supr¬ eodem, persicul. proxim. & licet aliqui intelligant, quod o mnia int principis, quo ad jurisdictionis tuitionem & de fensionem: verus est tamen, quod etiam quo ad propri¬ tatem & majus dominium, & ut in alium dominium pos sit transferre non solum quo ad utilitatem, vel fructuum per ceptionem, ideo potius videtur dare suam, quam alieni Item illi cujus res erat, datur regressus adversus fiscum, u infra eodem, versieul. ergo Imperator, & sic imputet sibi, nor agit, nam princeps hoc habet privilegium, & sic nemin facit injuriam, si utitur jure suo, supra de electio de election cum Ecclesia Vulterana, per consequens nec recipiens pec cat, nec fraudem committit, sed nec intellige quod notat infra qui fil sint legitm § qualiter & a quo, sub u salva reveren tia, ver. quamvis ergo Imperator & sequ. sed qui praescribit ma la fide, fraudulenter agit, cum sciat alienum quod possidet & sic conscientia semper remurmurat, dum esset in prae scribendo, ideoque si primo anno quo venit ad paenitenti am, quod debet facere quolibet anno semel ad minus, ul infra de poeni. omnis, non denudat hic in poenitentia non ve re confitetur, & sic quolibet anno mortaliter peccat: si de¬ nudat, injungitur ei quod rem reddat: & si hoc non facit mortaliter peccat similiter, sic ergo semper vivit pericu lose, & in mortali peccato, unde cum ex hoc puniri debe at, non potest ex eodem praescriptionis privilegium repor tare. arg. infra de donat. inter virum & uxorem, eisi necesse est, f de negot gest, sive haereditaria, & hoc est quod no jura signata supra eodem, sub § respon.i.ibi, sicut enim continuationem &c. & ver mihi videtur. quod in hac quaestione. Sic dicer¬ & in Papa, quod bene posset mihi conferre aliquam eccle siam alienae provinciae, sive Episcopatus, & ego cum san¬ conscientia ipsam reciperem, & teneremo, qu 3. cuncta pe mundum, &c. per principalem, vel aliquam eximere, sed non posset facere, quod aliquam cum mala fide ope exceptio nis praescriberem, vel ecclesiam alienam propter mortale peccatum annexum, ut dixi, secus in personalib. actioni bus, quod dicut not. infra eodem, sub § quae res, ver. sed nun quid, ergo Imperator potest conferre rem alienam, exci pe rem ecclesiae quam non potest donare, ut inf. dereb. ecc¬ non alie .c. 2. 164. 1.in canonibus, nec in praejudicium ipsius com stitutionem facere, ut not infra de immun. eccle. Sinquantum sub § /ed nec illam, rem autem privati secularis, & laico po test donare, ut dictum est supra ver. sic e princeps, & pro batur 8. distin. quo jure. Instit de usucap. Sultim & pen. C. de prae scrip quadri. bene a Zenone, nam ut ibi dicit, sive Imperator sive Augusta, sive procurator principis, epistalmate ta men interveniente. i.scriptura cum signo & sigillo, quo lm¬ perator consuevit uti, rem alienam, quocunque titulo alie nationis, in alium transtulit, ipsius est scil. recipientis, li cet dominus rei possit eum pro aestimatione rei intra qua¬ driennium convenire, sic intelligitur. C. dequadri praescr. l.a¬ & 3 sic corrigitur quod legitur. C. si adrersus fiscum edicto, & instit. de usuca §fin. Hoc autem intelligendum est, quandd unam rem alienavit, vel plures singulares, sicut si univer sitatem aut haereditatem alicujus, ratio enim est convenitur recipiens a creditorib haereditariis, & etiam a vero haerede peritione haereditatis utilis. C. de haered vel act. ven. L.i ff. de pe ti. haere. nulla, alias incipit etiam, § item si quis a fisco. Ite in ho¬ intelligas, quando tanquam suam, illa ratione, quia do minus est omnium, alienavit: secus si tanquam alienam: qui¬ forte tributa non solvebantur, vel quia census aliarum fun ctionum publicarum scil. annuarum exactionum soluta ni sunt, sive in vestib. sive in auro, vel argento, vel ad refectio nem pontium, vel viarum pertinentib consistant, ut sic o mnium possidentium terras fiat collatio, per quorum solutio nem sive in fotum, sive in partem cessatum fuerit, procurato fisci praedia vendere potest. C. si propter publicam functionem. I. C. de distrac. pignor. quamdiu, unde propter reliqua dici tur fieri venditio, id est propter illud quod restat ad sol vendum: sed & omnia agnificare potest reliquorum prae statio f. de verbo signisi caeterorum. Hic autem necesse est, quod justo pretio fiat venditio, quod res praeconizetur & sub hastetur, & quod adsit authoritas praesidis, & quod bon¬ ide comparetur, C si propter publicam functionem, I secunda & quod interveniat authoritas tuto vel curat. illlus, cuju praedium distrahendum est, & si aliquot istorum defueri non tenet contractus C si proptet pub sun, leg penultim, & si li quaeras quanto tempore debemus expectare solvente antequam fiat distractio, non plene exprimitur lege, dixi tamen Azo, quod satis potest dici, ut perbiennium expe ctetur, sicut dicitur in simplici colono privati. ff. loco. quae ro. §inter locatorem, & in emphyteuticario, infra de locat. ca penulti. & ult vel potest dici, ex quo intra terminum statu tum non solvit, nec postea videns distractionem immine re, antequam fiat, vult moram purgare, arg. in prox. deci & f de jure delib. leg. i. §ait praetor, supra de offic dele. de causis, e de transactc si. ad si & infra de vi & ho cle a crapula.m sin. mfr¬ de clan. despon. cum inhibitio, & similibus. Hoc etiam intelli gas, ubi fiscus non vendidit bona vacantia tanquam sib delata: tunc enim distin. ut notat. sup. sub rub de usur §qu notat. ver. idem potest dici inrebus fiscalibus. Nunquid etiam s princeps vel Late, in concil. vel tempus cujus non exta memoria, mihi concedit, quod de aliena accipiam nomi ne pedagii? Nisi aliud obviet, habeo rei conscientiam a lienae nequaquam, ut inf de rerbo. sign super quibusdam, § praet. red. Aliqui tamen dicunt, quod valet praescriptio, etiam ci mala fide: & si vis hoc fovere, potest dicere, quod valet, quo ad exceptionem acquirendam, quam dominus admitti per negligentiam suam, ut no sup eo. § ver. igitur secund leges, & procedit non quo ad actionem acquirendam, s forte quis a possessione cadat, & sic potest intelligi infr. eo quoniam, quod mihi non placet, sed dic, ut not. inf eo § quae res. ver. sed nunquid

HOc quo ad res laicorum, in quib. haec tria tantunden requi o. Primum est, quod bona fide possideantur & not quod si quis per 30. ann. rem aliquam ut feudum po sederit, & servitium domino feudi exhibuerit; & si investi tus non fuerit, defendetur tamen praescriptione, ut mcon stit seud si de fendo ras ab aliquo interpellat, fue. cap. si quis pr 30. ann. sed hodie videtur quod nulla obest praescriptio, u in consti seud. de feu. non ali. sine consensu. mad.l. Imperialem, nos autem, super quo vide quod not. infra de immu. eccle. § quibus munerib. ver ab angariis vero, & seque secundum ex gitur, scilicet quod continue possideatur usque ad legit mum tempus completum, ut notat. supra eodem sub §. ri rum, quicquid dicant Legistae, aliqui tamen dicunt, quo¬ si ante completam praescriptionem habuit quis malamf dem, postea incipiat habere bonam, & sic compleat pra scriptionem non videtur fuisse interrupta praescriptio, ai iiqu 3. cui est illata, sed expressim contradicit, infra eod. quon¬ am in fin. ibi. nulla temporis parte. &c. &c penul ad fin ibi, vero nondum, &c. nam ut ibi probatur, & praecedentibu si quis praescriptionem non obest postea mala fides, sed ob est contrarius actus, si vero est in praescribendo superve niente mala fide, praescribere non potest, nec potest dic fuisse erronea, quia aut petens, probabit se dominum, & sic non errabat in hoc, quod rem putabat alienam: aut ni probabit, & sic non est necessariam probatio praescriptioni: C. derei ven.I.ult. sic vi detur, quod haec interruptio natura lis sit, quia omnibus prodest, ut & plene innuitur. 34 4.2 virgo, no tamen intelligas, quod praescribens teneatur pro bare hanc continuationem possessionis, quia hoc impo¬ sibile esset, sed sufficit, quod probet se possedisse in prin cipio temporis, medio, & in fine ar. C. ne de statu defun sima ter ad fi. C de apoc. quicunque, lib. io f de legi. si servus plurium sinumerus, secundum Jo. Tertium etiam requiritur se licet quod res sit praescriptibilis: alias contra, ut patet ir his, quae non. inf subrub de usuc. § quae non, & idem intelliga in reb. patrimonialibus clericorum, in quibus 30. ann. iul ficiant. 16. qu. 3. cap.i. & 2 placuit, quicunque, secundum hoc quod dicitur, infra eodem sanctorum pertinentes, subaudi, spe infra de pec cleric per totum, vel dic pertinentes sicut credi tor, puta quia emerunt clerici a non domino bona fide quamvis ipse qui vendiderit malam fidem, & tunc sic or dinabis literam: pertinentes perpetuo teneantur, subau di, ad his fratribus vestris, a quibus per 30. annor. &c. 8 tunc est casus, quod ecclesia praescribit contra laicum spa cio 30. anno. & de hoc notat. infra eodem per. proxi. nec mi rum, quia & laicus contra laicum sic praescribit. C. de praescrij long. temp.l.i.auth,. & ibi signato, & in his casibus potest intel ligi decre. infra eod. sanctorum, quam alii dicunt correctan per illam, infra eodem illud, vel aliter, ut not. supra eo. S quan do constitutio. subs licet autem, versi si in favorem ecclesiarum in rebus autem ecclesiasticis haec eadem tria, quae supr proxim. notat. requiruntur, & majus tempus scil centum anno secundum jura antiqua. C. de sacrosanct. eccles. I. sin. in authent. ut eccles. Rom.c. annor. habeat praescriptionem, collat. 2 hodie vero in praescription. 40. an currit, & obstat ecclesi¬ regulariter, nec minor sufficit, nec major exigitur, quo ac res immobiles, in auihent. haec constitutio innovat constitutio nem, §i coll. 8. & de ecclesiasticis tit. § pro temporalibus collatio. 9 infra eodem de quarta, & cap ad aures, &c. illud, & c. auditis supta de electio Cumana. Spen. & sin. supra de caus posses. cum ec¬ clesia Sutrina, &c. cum olim, infra de censi olim causam. Nun quid ergo ecclesia a potest res laicorum praescribere spa¬ cio 10. anno. inter praesentes: vel 20. inter absentes? non vi detur, quia quod quisque juris, &c.f. quod quisque juris, leg I. supra de consti, cum omnes, § cum igitur, dic contra quia pro prio motu non per impetrationem concessum est hoc pri vilegium, sicut dist fi quod quisque juris, leg3 & ideo quod fa vore, &c. C. de legi. quod farore, sic sola quadragenaria prae scriptio currit ecclesiae: haec .n. praescriptio omne jus ex¬ tinguit, sive privatum, sive publicum C. de praescrip. 30. anno omnes. Quandoque tamen minori spacio praescribitur re ecclesiastica etiam cum conscientia rei alienae: & est ratio ut not. sub rubr. de usucap. S quae sunt necessarim, ver quandoque tamen speciale est, & accidit hoc, quando scil. aliquis prae latus negligens est circa haeresim alicujus loci sibi commiss extirpandam, & alius, in cujus per praedicationem ipsum locum ad fidem Christi convertit, & per triennium pacifici possidendo dictum locum praescripserit, ut inf eodc.i. sub audi, & 6 menses, ut 16 qu. 3. placuit. 2. respon..Item res mobi les ecclesiae sicut & caeterae spacio triennii usucapiuntur ut not supra in rubr. de usucap. §quae non. versic. quidam. Item privilegia spacio 30. anno vel 10. vel actu contrario admit tuntur, quod dic, ut notat supra de constit. § quando constiti tio, sub slicet autem, & distin ibi sequ. Item praescriptio anna lis currit contra ecclesiam, supra ut lit non contestata, quom am frequenter, §& in aliv & supra de restitut sin autem, & ta plerunque & alia exempla poteris invenire supra eodem quot sint ejus species. Sed & temporales judiciales contra ec clesiam currunt, supra de excep pasto alis, 3q3. § spacium, e auth offeratur. Potestas etiam ecclesiastica quandoque mi¬ nori spacio concluditur, quo ad actum, de quo agitur, & f hi qui debuerunt eligere intra tres menses, vel lex non e ligerunt, supra de elect. ne pro defectu, & de sup. negli praelat, cal 2. Sunt & multi alii casus canonist. in quib. certis ex cau sis, a potestate sua, vel per jus, vel per superiorem suspen ditur quis ad tempus, quos per se potest colligere diligen studiosus, tamen regulariter non obstat in ecclesiasticis quo ad ecclesias aliqua praescriptio minor 40. an. Haec autim quadragenaria praescriptio spectatur, & hypothecaria pr scriptio. C. eo. cum notissimi. Hic tamen dist. quia aut res ob ligata possidetur a debitore, vel haerede suo, vel alio uni versali successore, & tunc spectatur praescriptio ad 40. an nos, ut in d. I. cum notissi. respon. I. Aut ab extraneo, & tun¬ habet causam a si sco, & sic spectatur prescrip. quatuor an norum. C. de quadri praescripti.l.i. & 2. Aut ab executore tribu torum, & tunc spectatur praescriptio sex mensium. C. de ci I. ultima, lib. 1i. Aut ab aliquo privato, & tunc aut habet bo nam fidem, & sic spectatur praescript. long. tempo. C. si ad ver credi.l.. & 2. Sed nunquid hic & in rebus mobilibus lo cum habet, & fertur dominum Irn. id negasse, dominui Azo contra putavit: nec ehim necesse debuit esse prae scribenti; cum minori tempore decem annorum factus sit dominus, ff. de capit. & postlimi. rever. l. in bello. §. si qui servum, ergo, aut titulus, & bona fides utriusque concur runt, & sic habet locum praescriptio. 40. anno. long. tem po ut dictum est: aut alterum deficit, & sic spectatur prae scriptio longi tempo triginta ann, sicut in rem, secundum I.C. de praescrip. 30. amor. sicut in rem, & de praeseriptio. long. tem por legi. & authentic. ibi signato. Nec obstat, f.de usucap. si qui fundum, §ultim ubi videtur sufficere longum tempus, e iam si mala fides absit ex parte distrahentis, quia illud in telligitur, quo ad proprietatem, non quo ad hypothecar am, & illud etiam nodie immutatur, in authentic. supra pri xime allegaro. Item non obst f.dedam. infect. cum postulasset 54 nam ibi non solvitur quaestio, sed movetur secundun hominem Bo. & Azo quicquid dicatur, nihil cum mala f de praescribitur, vt notat. sup. eo. sub S quicquid verum, habe etiam locum haec quadragenaria praescriptio in actionibu quarum praescriptio per litis contestati. est interrunta. C. d praescrip 30. anno I si. Quandoque etiam praescriptio ultra 4 anno. extenditur, puta si de conditione cuialium vel ex ac. tributorum quaeratur, ut C. de prae script. 30. ann possessioni & I. competit, nisi quis impetraverit, ut dempto canone ren possideat per privilegium speciale, ut C. defun patri.I.si.li B II. Sed & contra Romanam ecclesiam B non currit pr¬ scriptio minor centum ann, ut infra eodem cum nobis, & c. a audientiam, &c si diligenti, in fi inf. de confir. util. cum dilecta. quia vero. 16. qu. 3. nein). in authentic. ut Rom. eccles. c. an gaud at privilegio, in rubro & innigro, collatio. 2. & sic potest inte ligi, C. de sacrosanct. eccles. ut inter divinum Res etiam dom nicae.i. principis, vel reipublicae vel templorum, nulla lor gitudine temporis praescriptione obstante, restitui jube tur, ita quod ne pretium pro eis datum iniquis compara tionibs restituetur, licet de evictione sibi cavere fecerin cum emerint contra Ialias agere possent, C. de evic. si fur dum, nec rescriptis per obreptionem obtentis poterunt s¬ tueri, ut omnia haec probantur, C. ne rei dominicae, vel temple rum vendicatio temporis except. subinoveatur in ipsa rubrica, ( leg. 2. & 3. Sed nunquid tempore illarum legum praescr¬ ptio longissima saltem 40 anno prodesse poterat? ita v detur. C. de praescript. 20. anno. omnes. sed alia I. Justiniani ex git centum ann. C. de sacrosan. eccles. absurdum enim esse civitatem, de qua ibi loquitur, majori privilegiis esse, quan princeps, vel templum, sive ecclesia, ut in eadem linnu¬ tur. Igitur cum praescriptio, quae contra ecclesias curri sit in 40. ann. coarctata, ut notat. sup. eodem ver. in reb; auten ecclesiasticis, multo magis, & quo ad civitatem intelligitu coarctata, secundum, Job. & Azo. ratione tamen reipub minores praescriptiones, sive temporales non currunt, f de diver & temp. praescrip in omnibus. Item ecclesia restitui tur in integrum, sicut respu. sed intra quadriennium tan tum, quod dic, ut no sup de restit. in integ.S cui, versic. item resti tuitur respub. & seq unde completa praescriptione contr¬ eccl. videtur, quod intra quadriennium possit petere rest tutionem a completo praescriptionis tempore computat dum, quod dic, ut not. sup. de restitut. in integrum, § quandoqde persiculo ultimo

QUartum etiam requiritur in praescriptione rerum ec clesiasticarum, scilicet titulus, ut expressim legitur infi eodem si diligenti, ad fin. infra de decimis, dudum, §i. & suprad probatio. licet, §ex praemissis, & videtur esse triplex ratio. Pr ma est, quia tempus non est modus tollendae obligatio nis. ff. de action. & oblig. § placet, multo minus inducend. cum favorabilius sit tollere, quam inducere: sicut absol vere favorabilius est, quam condemnare, ff deactio. & ob lig. Arrianus, & cuidamus actionem multo fortius exce ptionem, f. de superficieb. leg. 1. § quot ait praetor, unde censu une causa praestitus, nullus est, infra de censibus pervenit. Se cunda, quia secundum leges, ubicunque requiritur bona fi des, requiritur & justus titulus, vt apparet in his quae no supra eodem Srespon.i. & ver. seq & in rubrica, de usucap. S qua sunt necessaria, ver 2. ver §. & in seque rubricel. scil. pro soluto. &a liis omnibs. sed secundum cano. nulla praescriptio valet, salt¬ inreb. eccles. sine bona fide, ergo secundum I. nec sine tit ir specta natura juris canonici, quem saltem in ecclesiastici sequi debemus. Tertia quia mala fides praesumitur, nis quis per probationem tituli relevetur, ut satis convinc tur. Cde prae script. long. temp. I.pen. quod dic, ut notat. sup. eo¬ Srespon.. versi bona fide, & est forte illa ratio, quia omnes sci re debent. quod suum non est, hoc ad alios modis omni bus pertinere. C.unde vi. I sin. ideo si quid invenisti, redde redebes, alias furtum committis, vel rapinam, vt not. sup eodem sub § verum, sed contra, quia nemo cogitur dicere ti tulum suae possessionis, nisi conveniatur petitione haer¬ di. C. de petitio haered. cog 2. qu. 5. §1. nam & bona fides, qua semper praesumitur, ut notat. secundum Azon. supra sul rubrica, de usucap. Squae sunt necessaria, ver. 2. cum continua tione temporis, sufficere videtur, ut infra eodem de quari &c. vigilanti, &c. quomam, & quasi per totum, in quibus nihi dicitur de tit. ad idem supra de probat. ex literis, 18. qu. 2. servi tium, 1q. 3. quaesitum, C. de praescri 30. anm. competit. & quasi pe totum, Item si justus titulus requiritur, & probatur, er go non est locus praescriptioni, cum res ex duabus causi non possit acquiri insolidum, ut patet mfra eodem veniens Sultim. & notat supra eodem sub rubr. pro suo, ver. necrem pro priam. Praeterea si quis fundat intentionem suam dejure communi, petens vineam, vel fundum, qui situs est intri territorium alicujus castri, quis probabit qualiter ipse, ve pater suus ipsum acquisivit, cum forte non extet memoria quod genus suum, semper tenuit, quilibet exhaeredari po terit hoc praetextu, quod esset iniquum, nec ob f. de of praefec urb. l. .§ 1. mitio, vel similia, quia intelligi possunt non que ad proprietatem, sed quo ad jurisdictionem. Circa han¬ materiam multi multa dixerut. Jo. notat. quod circa cor poralia non est necesse titulum allegare, sup. ac cau. pos. & pro prie, cum ecclesia Sutrina, C. de agri & censibus litibus, lib.ii. secum dum Joan. & de hoc notat. infra de censibus C quis census, ver sic ergo in censibus, sed hoc videtur reprobari, suprade electio constitut. ubi agitur de jure eligendi, & sic in corporali, 8 tamen monachi jussi sunt exprimere titulum, & allegave runt ineptum, unde sucubuerunt, & intellexit Gof. quoc illud monasterium Siscanum immediate fubesset domine Papae, sicut apparet in integr. unde non valuit concessi¬ ibi facta sine consensu Papae, cum esset quasi quaedam ser¬ vitus; arg supra de restitut. in integrum, cum venissent, in fin. in fra de sentent. & re judic suborta, vel illa concessio non es extendenda ad electionem: quia odiosa est, unde est restrin genda, infra de deci tua. infra de consanguin. & affin. quod dile cto. Neutra solutio mihi placet, quia non est servitus, pe quam Papae fiat praejudicium, nec est odiosa concessio imo favorabilis: quia religiosi ad electio. vocentur, idec dic, quod ibi fiebat concessio, ut abbates illi de quib. ibi lo quitur, haberent vocem in capitulo, subaudi, tanquam mo nachi, ita quod monachi, & fratres ejus monasterii rem a lienent contra concilium, infra de religio. do, capitul, sin. ver sic. tamen, cum praescriptio. completa ei prodesset, ut su pra de electio. Cumana, & de Cau. poss. cum ecclesia, & cap. cumo lim, sic videtur pro incorporali tantum faciat usus cum prae scriptione, quantum in corporalibus titulus cum praescri ptione, & sic in consuetudine allegatur usus loco tituli, & tempus pro praescriptione, unde consuentudo nil aliud vi detur sonare vel esse, quam usus praescriptus, secundun hoc intelligi possunt jura inducta, supra in rub. de usucap. quae res, versic. illa vero & sequ. & junge quod notat. supra d consuetudine u qualiter probari, versic. sequitur in descriptione & sequ. & Ssi sub s extra summam, versic. tertia. Circa corpo ralia non requiritur titulus justus, secundum Jo. & legiti mus & verus, sed putativus & erroneus, ut quia Episco pus dedit sine consensu capituli, quae donatio non trisfer plenum jus, ut infra de don pasto. in fi transfert tamen cau. prae scribendi, ut patet infra de donat. Apostolicae, respon. 1. ad sin. & sic potest intelligi, infra de jure parr cura, ham & potest cre di, quod Episcopus consensum capituli habe at, msra d his quae fiunt a praelat. sine consensu capituli, ea noscitur, & licet erret in facto, nihilominus intelligitur habere bo nam fidem, f. de verb sig. bonae fid & sic verus titulus, quam vis erroneus, dat causam praescribendi infra de contrahen¬ emp pervenit, & not supra tit. pro legato, ut patet ex praemissis sed & praesumptus dat causam praescribendi, puta quand¬ Episcopus negligens est circa petitionem quartae dec marum sibi depitae. & sic praesumitur ipsam cocedere pos sidenti, unde ex tali titulo praesumpto praescribitur, rif¬ eodem de quaria, secundum Jo. Idem sentit Gul. Naso. u notat. supra de resti. in integ. § quando, ver, cape tamentibi. Lau ren. & Tan. dixerunt. quod sufficit bona fides, nec requir turtitulus, nisi quando praesumptio est contra possider tem, argumento infra derelig. dom. c. pen §si. & pen. Goffre¬ hoc idem dicit, nisi quis sponte alleget, infra de deci dudum vel nisi pro haerede, vel possessore possideat, C. depetio. ha red cogi. B. dixit, quod ubi est talis res, quae de jure commu ni possideri potest, sicut vinea, vel fundus, sufficit bonaf des, ubi vero talis est, quod non potest possideri de jure ci muni, sicut ecclesia, vel decima detenta a laico, quamvi religioso, tunc requiritur titulus, & sic loquitur infra ded cimis, dudum. Indistincte sustineri potest, & probabiliter quod in omni praescriptione excepta illa, cujus non exta memoria, exigitur secundum Cano. quod allegetur tit. 8 probetur, alioquin possidens condemnabitur, ut proban jura inducta, supra eodem versicul. quantum, & seq. usque a ver. sed contra, nec ob jura contraria, nemo enim cogiturd cere titulum suae possessionis, &c. verum est ab initio ant lit. contest. nec etiam post, actore non probante, nam rie tus, & si nihil praestiterit, absolvetur. C. derei vend. leg. ultim. c q ult acter, porro actore probante intentionem suam, ve pertestes, vel per violentam & sufficientem praesumptio nem debet reus, nisi titulum allegaverit, & probaverit, c& demnari. C. de prob. sine. Item non obst jura, quae non videm tur exigere nisi bonam fidem, quia quod minus dicuntd titulo, supplendum est per alia, quae titulum exigunt, & requirunt ff de legibus non est novum, quod enim primum ju dubie vel semiplene dicit sequens declarat, & supplet, fa publican. de precio supra de constitut.c sin. supra de offic. deleg, si per quaestionum, infra de suno. per tuas, infra de sentent excommu inter alia, nec mirum, quia & per judicem supplendum ess ff. de testi. quae situm scio. Sed nec obstat, quod notat. supra ei versic. item si justus titulus, ut apparet in his quae no. supra eo dem versic circa corporalia. Nec obst. etiam, quod not. supr eodem versic. praeterea si quis fundum, quia illud excipitur, u notat. supra eodem versic indistincte. Ut tamen non omni no ab opinionibus majorum videar recedere, sic videtu tenendum, quod ubicunque intentio actoris de jure commi ni fundatur in rebus ecclesiasticis.i. spiritu alib. puta ep scopus petit ecclesiam, vel portionem canonicam intra su dioecesim, & exigitur, quod per eum contra quem agitur titulus allegetur & probetur, sic 100. distin. contra morem, & sic manifeste loquitur infra de deci. quoniam, &c. dudum, ve non sponte, sieut quidam intelligunt, fuit titulus allegatus mo praescriptio, vt patetmo1 ibi, praescriptio allegans no quod non dicittitulum, sed praescriptio, & statim sequ tur, quod Papa mandavit, ut praescriptionis titulum quen allegavit, probaret, & tamen non allegaverat titulum, u dixi, unde potius debuisset dicere praescriptionem quan allegaverat. Sed ideo dixit caute de titulo, quia alia inu tilis esset praescriptio, unde quod ibi dicit allegavit, expe¬ ne, i tacite praesumitur allegasse, & sic probatu est, prescri ptio, sive cursus temporis, sine titulo non prodest: & es ratio, quia in tali casu, scil. quando actor fundat intentio nem suam de jure communi, aut praescribens sciebat jus & sic eum malae fidei esset, praescribere non potuit, autjus gnorabat, & talis ignorantia non profuit, vt not, sup. in ru¬ ae usucap. Squae suntnecessaria, ver juris autem ignorantia, ma xime in tali jure, quod quasi naturale est, & quod omne tenentur scire, argument. 93. distin. nulla ratione, infrade poen tent omnis, sicut nec in jure consimili: alias exeusat. C. dei jus vocan leg. 2. Et idem videtur, si quis fundet intentionen de consuetudine, vt patet supra de offic. archid. c. fin. respons 1. & § sin. Idem est, si agatur de reb. temporalib. ecclesiast cis & contra possidentem ex causa aliqua praesumatur, & sic aperte loquitur, infra eodem si diligenti, & supra de pre batio licet ubi vero nulla praescriptio est contra possiden tem, absolvitur, & si nihil praestiterit, quod dic, ut not. in utbenest. cccles § datur hic & alia regula. In reb. vero tempe ralib. laicorum, vel patrimonialib. clericorum, etiam si d jure communi petatur res, sufficit bona fides cum praescr ptione 30. an. completa, nec exigitur titulus, maxime pro pter defectum probationis, arg ff de rebus creditis, & jureju generaliter, respon. i.alias absurditas posset sequi ut no supr eodem per. praeterea, si quis fundet, sic intellige, C. de prae scry 30. an omnes, & per totum, & licet illa jura velint, quod cun mala fide possit quis praescribere, tamen hoc non est ei credendum, ut patet in his quae notat supr. eodem, subs verun praescribere, quicquid dicant Legistae, & seq. Si vero prae scriptio completa non sit, succumbet possidens, nisi tituli probet. C. de probat. sne quantumque habeat bonam fidem ut patet in his quae notat supra eodem, versicu. i. qui incipii bona fides, & titulus pro suo, versic. item titulus iste. Sic nota bis, & elicies ex praedictis, quod subditus laici facilius pr¬ scribitur, quam subditus praelati, & est ratio quadru ple¬ Prima, quia facilius alienatur res laicorum, quam ecclesi¬ rum, ut patet in his quae not. infra derebus eccle. non alienani quae su forma, unde in Leviti. 25, cap. legitur sic, Aedes Levi tarum quae in urbibus sunt, semper possunt redimi: secus in domib. laicorum venditis intra urbem quae spacio unius an ni sine spe recuperationis praescribantur, ut ibi praecepii & est ibi argu. quod cum conscientia rei alienae possit qui¬ praescribere, ut tamen cum mala fide, cum interveniat au thoritas illius, qui peccare non potest, infra de pon. distin. Schariias, super quo vide quod notat. supra de usucap Squ¬ sunt necessaria, versic. quandoque tamen speciale est, item Le vit. 27c. Omne quod Domno consecratur: sive homo fuerit, si ve animal, sive ager, non vendetur: nec redimi poterit, quic quid semel fuerit consecratum, sanctum sanctorum erit Do mino: secus de possessionibu. laicorum, ut ibidem. Secun da, quia & personae laicorum facilius alienantur, quan clericorum, ut patet infra de parochiis, cap. I supra de foro con pet signi. Tertia, quia spiritualia non acquiruntur, nisi ju sto titulo interveniente, & authoritate Episcopi regula riter, ut notat. infra de constit §qualiter. Quarta, quia prae lati & clerici nihil proprium intelliguntur habere, 16 4.1. qu. niam infra de praebend. c 3. unde nec sunt domini, infra de do¬ fraternitatem, & ideo in eo quod possident versatur & con sideratur utilitas publica & communis: non sic in laicis qui proprium habent, & omnia privatae utilitati appropris re intendunt, ideo non est mirum, si publica & communis u tilitas plus habeat privilegii, quam privata, supra de post¬ lat praelat. bonae. 17. q. I scias, C. de caduc tollend.I. unica, §fim. ( de primipil. utilitas publica lib. 12.in authentic. de restit. & ex qui parit in undecimo mense, § licet, ibi, enim ea quae communiter, & collatio 4. & junge quod notat infra de censibus ( quis census supra de consuet. §& de virtute ipsius, sub Sextra sumnam, rer 3. Sed qualiter non tenetur quis probare titulum, quan do dominus secularis fundat intentionem suam, de jur communi, sicut quando fundat Episcopus intentionem si am dejure communi, ut innuitur supra eodem ver. ut tam non omnino, & ver praeterea si fundet, maxime cum & ii singularibus videatur titulus requirendus, ut S. distinc. qui jure, respon. forte favor religionis & fidei, hoc faciat. argi f. de religio. & sump fun sunt personae, & quia spiritualia di pniora & fortiora sunt, supra de transla. epis. inter corporalia & quia circa majora periculum vertitur, 42. disti quiescamus & ne detur materia ingerendi se: temporalia enim tota di acquiruntur in multis casibus juste etiam authoritate sr dicis secularis, non sic in spiritualib. ad hoc supra de eles qualiter, & de renun. admonet, cum similib. imo est forte 8 melior ratio, scilicet quia in ipso quaeritur, quod facis, fal sum inducis, nec enim est aliquod jus commune scriptum quod regna vel principatus dividat seculares: ergo no potest jus commune, quod non est, allegari, secus in Ep scopalib. & Parochia, ut probatur infra ae his quae fi. a prael pasto. 13. quaestione prima, Ecclesiasticas, unde nec dividuntur nec usurpantur, quia nec sine superioris authoritate, & infra de praebend majoribus infra de rerum permutatio. quae situm & sunt a Deo limites ecclesiarum firmi & stabiles, quoc nec praescribi possunt, ut notat. supra eodem sub rubr. de usu ca § quae non, ver. ult. secus in limitib. secularium principum qui tota die mutantur & dividuntur, & in feudalibus, quic quid prohibeat constitutio seud. de non alie feu. sine consen su majo.d.l. imperialem, § praeterea. 2. & usurpantur violente de jure, Institut. de jure natur. §jus autemgentium3. quaestis nulli dubium, ideo nec Judices Ecclesiastici debent recur rere ad limites laicoru, ut 16 quaestio 5. possessio, & sic intell gitur, infra de religio. domi, cap. 1. Sed viri & limites ac jur¬ Ecclesiastica dicuntur immutabilia permanere. argu. Ii stitut. de jure naturali, §. sed naturalia. non ergo mirum. jus ecclesiasticum, quod in hac parte quasi immutabil est, requirat titulum, & non humanum. arg. C. de sacrosan eccles. ut inter divinum, & de veteri jure enucle. l. 2. §. sed quia d vinae. in auth. de non alien. aut permut. rebus eccles. §. si minus co 2. ad hoc. 16. qu. 3. licet in regulis. & §. potest & aliter distingui. q. S. haec quippe. ad sing. 100. dist. pervenit. 40. dist. Imperatorum & per totum ad quod pertinet quod not. supra de jurejur. quomodo. sub§. cui. vers. cler. ergo. & seq. Legistae tamen vo iunt, quod & seculares Principes fundent intentionen suam de jure communi, utentes quibusdam argumentis quibus facile est respondere

Quae res praescribi possunt. Et quidentar res corporales quam incorporales. secundum quod not. supra in rubrica ae usuc. §. quae res. omnes etiam actiones sive in rem, siv in personam, sive mixtae limitatae sunt, ut supra, scilice intra 30. vel 40. annos ad plus regulariter moveantur. Ca praescriptio. 30. annor. sicutin rem. & l. omnes. nunquid ergi leges illae corriguntur indistincte, nunquid si debeo tib centum & tu non agis intra tua tempora, amittes jus tu um per negligentiam tuam, & nunquid debes tibi impu tare, in cujus potestate est agere. f. de except. doli. pure §. fin & non tamen. cum in invitum reddatur judicium. ff. de ver borum obligat. inter stipulantem. Quid enim si forte ego sol vi tibi, nec recuperavi instrumentum, nec de folutione in Rrumentum recepi, vel ipsum forte amisi, & tu non con venis me, vel haeredem meum, elapsis 30. vel 40. vel plur bus annis, nunquid iniquum esset, quod bis idem exige retur ff. de regul. jur. bonae fidei. Item quid de act. tempor¬ libus, sicut de dolo. quod met, caus. redhibitoria. & quar to minoris, & aliis similibus, de quibus traditur Institut. d perpet. & tempor. action. & ff. de divers. & tempor. praescript. & a act. oblig. tam in textu, quam in glossis. nunquid haec on nia corriguntur? Non puto, ideo dic, quod res immob les non praescribuntur cum mala fide, ut not. supra eodem sub §. verum quicquid. Actiones vero personales amittur tur suo tempore, & quo ad hoc, non derogatur legibu antiquis. nam & jura canonica. infra eod. vigilanti. &c. qui niam. 34. q. 2 si virgo. non in personalibus; sed tantum in re alibus locum habent: ut ex ipsorum lectione patet. und in illis, scil. realibus, considerat jus canonicum malamf dem rei possidentis contra conscientiam rem possessam & non negligentiam non petentis, quam leges consideram non curantes de peccato, ut innuit infra eod. vigilanti. & id eo propter periculum animae non praescribit in realibu aliquis, in personalibus vero non potest considerari mal¬ fides circa rempossessam, cum nulla possideatur, sed po tius consideranda est negligentia non agentis: nec enin mortaliter pecco, si tibi non solvo, dummodo te invito ni retineam, maxime si ignoro. Et si corporalis res cum m¬ la fide non praescribitur. Sed nunquid actio perimitur. Non quia connexa sunt: si enim dominus remaneo, nor obstante tali praescriptione, ergo & ipsam rem potero ve dicare. ff. derei vend. inrem. Oppono tamen, nam in real actione non est persona obligata quae tenet, sed tantun ratione detentionis conveniri potest qui possidet: ff. dere vend officium, sup de jud. examinata, in personali vero sicut ir emptione, locatione, commodato, & similibus, person obligata est, quare ergo magis tenetur observare reusbo nam fidem circa reales action. quam personales, maxim cum personales pro magna parte bonae fidei sunt, reale vero stricti juris sunt, ut patet Instit. de act. §. actionum. qui re in personalibus exuberantior fides exigitur. C. de actio¬ empt. & vend. l. 2. Respond. nullus regulariter personalite obligatur, nisi consensus interveniat. ff. de action. & obliga sicut mitio. unde si vendis mihi rem pretio 40. vel mutua 10. vel ipsas ab initio de consensu tuo habeo, & ipsi expen sis, non possum ipsas contra voluntatem tuam de caeter contrectare: possum etiam de facili tradere oblivioni quod ipsas tibi debeam; & etiam si recordor; praesumern possum, quod ex quo ipsas non repetis, vel vis donare, ve quia non indiges temporis gratiam facere. argum. infrad commo. cap. unico. infra de usu: consuluit. sic ergo nec pecco nec habeo malam fidem & pauci sunt qui tam longo tem pore omittant repetere quod debetur, & si hoc facit qui merito propter majus periculum, quia potest esse, quo solutum suae negligentiae imputatur. igitur si repetitur sed debitor solvere renuit, quamvis forte propter poten tiam vel malitiam suam non vocetur in judicium. super quo vide quod not. mfra eod. §. quibus. vers. item persona lem. in perpetuum non praescribet, ut patet in his quae no supra eod. sub §. verum. versic. sed nunquid, quia eadem ra tio est, ergo idem ius, sic bonam fidem considerare in om ni casu aequum est, ut de act. & oblig. bonam fidem. quia grave est, ipsam fallere. ff. de consti. pecun.l.i.respon.i. sic non inter pellat dies pro homine, quo ad peccatum mortale com mittendum, licet hoc faciat, quo ad moram, ut patet infr¬ de locato. cap. fin. §. unico. nisi forte juramentum intervene rit. supra de jurejuran. debitores. c. unico. Res vero non nis justis titulis, & traditionibus acquiruntur. C. de pact. tradi & pro magna parte ab initio contra dominorum volun tatem usurpantur: ut patet in his, quae not. sup. Eod. §. prox pers. ult. unde & si res mobiles tractentur contra volunta tem domini, proprie furtum committitur. ut Instit. de obli gationibus quae ex delicto nasc. §. furtum. & de usucap. §. quo autem primo. imo vero quo ad jus canonicum, propter mor tale peccatum vitiosae redduntur- unde haec duo aequipa rantur scienter detinere, vel invadere alienum supra de ri stit. spol. saepe contingit. ergo aliena res mala fide possessa, tan quam vitiosa usucapi non potest, ut no. co.c. sub rub. de usuc §. quae non. respons. 1. & hoc forte respiciebant hi qui dixe runt, fundi; locive furtum fieri. qui. d. sicut res mobilis fur tiva usucapi non potest, sic nec immobilis contra volun tatem domini mala fide detenta, & sic quasi contrectata & secundum hunc intellectum resuscitatur per jus cano nicum opinio. verum quae per leges alias abolita reputa tur, Institut. de usucap. §. quod autem. 2. remurmurat enin conscientia. super quo vide quod notat. supra eod. sub §. ve rum quicquid. versic. sed nunquid majus peccatum. sic er go in rebus nullus praescribit cum rei mala conscientia, & idem videtur de actionibus personalibus in rem scriptis & de mixtis, de quibus habes. Instit. de action. §. 1. & 2. & 5 sic itaque discretis, & S quaedam actiones. de quibusdam ta men ex his tractatur specialiter, infra eod. sub §. seq. dic, u ibi nota. Ad hoc autem, ut haec praescriptio locum habea necesse est, quod is cui competit actio, ipsam movere pos sit, alioquin non currit praescript. ideoque vacante eccle sia non currit praescriptio. infra cod cap. 1. & cap. de quaria infra ne sede vacan. c.l. 2.&3. ipsa continuat praescript. a prae lato defuncto incoeptam. ut not. supra eod. sub rubr. deu sucap. §. quae sunt necessaria. vers. quandoque. & sic posses sio. Vel tempore hostilitatis. infra eod. ex transmissa. 16. qu. prima actione, & cap. porro. Nec tempore praelati haeretici contra quem quis praescribere intendit. infra eod, cap. 1. 1 fin. Vel schismatici. supra de elect. quia diligenti. infra eod cun nobis. Vel suspensi, infra de conces. praeb. quia diversitatem. In his tamen casibus subducuntur tempora de praescriptio ne de medio, ita quod prima & ultima, & alia quae his sub ditis remanent, computentur. ut infra eod. auditis. § quod Abbas. & cap. cum nobis. & cap. de quaria. Et adde infra eodem vers. sed & si quis. ergo haec interruptio similis est pupillari de qua dic, ut notat. infra eod. sub §. item non currit. vers dis fert autem. Vel nullus, id est, qui nil habet, non audet vi vere sed mori, secundum dominum Philip. Aquen. archie piscopum. unde perinde est, ac si ecclesia nullum haberet supra de trans. Episcopi. inter corporalia. §. sed nec. argu ff. de ex cus. tut. nulla differentia. non est tamen expressum in jure, quod talis praelati non currat praescriptio. Vel in vita prae lati male alienantis, quo ad rem male alienatam. 16. qu. 3. sacerdotes. Nec tempore minoris aetatis. C. in quib. causis re stit. in integr. non est necessaria. I.ult. secundum Goffr. tu ex cipe pupillarem aetatem. C. de praescript. 30. ann. sicut in rem Vel patriae potestatis. C. de bon. quae lib. quicunque. C. de bon mat. l. 1. in fin. & authen. ibi posita. C. de annal. except. l.i.in fin Vel tempore matrimonii; quo ad uxorem, quae agere ni potest. C. de jure do. in reb. §. non omnis. nisi fortem marito ver¬ gente ad inopiam, ut ibi. & eodem tit. Iubi. Sed & si quis de¬ mandato domini Papae proficiscatur, vel alias contra Sa racenos; seu qualitercunque causa Reipubl. subducen dum est de praescription. tempus illud, quod in absenti fluxit, sit primum, medium, ultimumve. & per hoc resti tut in integrum ut sic non prosit. nec obsit quod evenit. ex quibus causis major. in integrum restituantur. I..in princ. E t videlicet: unde & si sine praesentia illius qui rediit com pleatur usucapio, adhuc potest considerari, quod subdu¬ catur tempus quod in absentia fluxit, & si pluribus vic bus quis abfuerit omnium absentiarum tempora subdu cuntur, secundum quosdam, quae sententia aequitaten habet, & comprobatur. C. de resticut. mili. quod tempore mi litiae,. & ff. ex quibus causis major. nec non, §. si quis saepiim. C. d tempor. restitut. mintegrum. I. sin. C. quibus non objicitur long temporis praescript. I praescriptio. Alii dicunt, tunc demun debere restitui aliquem, & tempora subduci, quando in absentia sua completa est praescriptio, vel parum post re versionem suam, & hoc eliciunt ex verbis praetoris, dicen tis, si quid ex bonis absentis causa Reipubl. praescriptum fuerit, cum is qui abesset, postea restituam: quod verbum postea ad modicum tempus refertur, scilicet dum qui post reversionem suam conduxit hospitium, disponit sar cinulas, quaerit advocatum. haec enim modica praesenti¬ pro absentia reputatur. f. quibus ex causis major. I. ab hostil §. sed quod sumplicitur. argum. f. de verb. signif. c. haec. adjectio sed secundum Azon. & si prior sententia aequior senten tia aequior sit ultima, tamen securior est, secundum legem Quod autem dixi, absenti currere praescriptionem, intel ligas ex quo veniens non fuit admissus, vel suspicatus el se posse repelli, vel alias amisit possessionem, sicut not. su prade causa posses. §. & qualiter amittatur. nam si adhuc reti neret possessionem, non curreret contra ipsum praescri ptio, secundum Azon. Item non currit praescriptio debi tori, nisi adveniente die, vel existente condict. debiti C. d praescript. 30. annor. cum notissimi. §. illud autem. Quid ergi dices in annis vel mensibus debitis, vel alterius tempori singularis, & quidem secundum I. currit praescript. non al exordio obligationis, sed ab initio cujuscunque annive mensis, vel alterius temporis, ut in d. Icum notissimi. §. hu quod quidam sic interpretantur, ut tot oporteat currer praescriptiones: quod debent esse solutiones, ut sic quan tumcunque temporis fluxerit, semper remaneant 39. anr praeteriti, pro quibus possit agi, & semper pro futuro tem pore, secundum M & P. quibus. d.I favere videtur. Bulive ro intelligit, nullo modo posse agi transactis 30. ann. com putandis ab initio cujuscunque temporis quo erat solu tio facienda, sed cessatum est in solutione. C. de usur. eam respon. i. Sed M. respondet, quod ibi loquitur in accessori obligatione usurarum, quae solutio secundum I. nulla est cum extincta principali obligatione, nihilominus usur per stipulationem debita peti possit. ff. de eo quod certo loco l2. §. item Julianus. & l. centum. & bene adaptatur praescr ptio solutioni, quia qui praescribit, similis est solventi. f.¬ administr. tut. & pupillis. & potest reddi illa ratio: quia ut in singulos annos aliquid est promissum, una est actio. f. d don. causa mori. senatus. §. sin. nec obst ff de verb. oblig plurib. §. ult. charia. quia ibi recitatur opi. Pauli & Vari. quae tenen da non est, secundum Bul. Vel distingue utrum nominen tur anni, puta cum dicitur annua, bina, trina die, & tunce runt tot stipulationes, quot anni, an generaliter dicatu singulis an. & tunc erit una stipulatio. ar ff. deverb. obl quo dicitur, & supra de elect. in genesi hac ergo actione semel pe praescriptionem elisa, prae nimia verecundia suae frontis jam non audet erigere telum, quam rationem multum ap probavit R. Si quaeras, quae est ergo dubitatio? responc magna. nam quia debitor agnoverat debitum, putabatu cum de caetero contra creditorem praescribere non posse quod falsum est. Job. & Azo. dist. inter legata, & promissa in legatis enim quia tot sunt actiones, quot debita, tot ea dem ratione oportet currere praescriptiones. ff de don cau sa mor. senatus. §. sin. ff de am. leg. I. cum in annos. ideo tale legi tum non utendo amitti non potest, f qui mod. usus fruct. a mitt. si usufructus alterius. fidem. ope nuncia. de pupillo § sin. e l. qui viam. & in his vera est sententia M. in stipulatio nibus autem. vera est sententia Bul. Quod sic est in telligendum, debes mihi annua legata, solvisti per duo annos legata, cessasti postea per tres. 30. an. postea elapsis legatum tertii anni est praescriptum. adde unum annum legatum quarti anni est praescriptum: adde alium annun legatum, quinti anni est praescriptum & sic de singulis ir stipulationibus vero aliud est, quia si per duos vel tres an 10. quae debebas, ex stipulatione solvisti, & postea cessar¬ coepisti. 30. ann elapsis nil possum petere: quare quia un est actio & obligatio, quae spacio tanti temporis est subla ta, secundum Azo. Nec obst. I. cum notissimi. quae legata δ promissa aequiparare videtur? dicit enim quantum ad hoc paria sunt: quia non ab exordio obligationis, sed ex eo tem pore quo cessatum est, currit praescr. ut not. supra, & pro oatur. C. de praescr. 30. ann. siquis emptionis. § sin. ergo si potes agere, currit praescr. si non potest, non currit, ut not. supr¬ eod §. vers. ad hoc autem. & seq. Quamvis autem in praedicti domini B. Job. & Azo. quo ad rigorem juris civilis subti lius moveantur. M. tamen & Plac aequius & veriua, que ad jus can. sed quod in omnibus superioribus & in ferio ribus puto non esse veniendum contra conscientiam, u patet in his, quae not. supra cod. §. vers. sed nunquid nec rigo re juris civilis, sed veritatem & simplicitatem tenendam & sequendam esse, ut supra de jud dilecti. & de dolo & contu mac. c. 1. Illud etiam teneas, quod ubi agi non potest, nor currit praeser. quicquid infra sequatur. argu. infra de elect¬ sin. & infra de conces. praebend. vel eccle. non vac. quia diversitatem §. sitamem & seq. Videtur tamen, quod in actio, confess. cur rat praescri. & si quis nequeat uti servitute, vel agere: put¬ quia fons exsiccatus est, unde non potuit is, cui servitu debebatur, aquam ducere. f. de ser rust. praed Atilanus. se¬ forte in rusticis servitutibus speciale est, ut amittatur et ipso, quod quis non utitur, non distincto, utrum potueri uti: ut fi. quemadmodum servi amit si partem. §. si per fundum secus in urbanis. ut f. de ser. utb. praedi. hoc autem. Quia veri legere, & non intelligere, negligere est, scire debes, quid si confessoria, & negatoria actio. & quidem confessoria est quaedam actio, datur domino fundi, cui servitus debetur I si servi. vendi. l. 2. §. hoc autem. sed & non domino, puta cre ditori superficiario usufructuario. sed & publice datur e cui constituta est servitus a non domino fundi. f. de remij l.1. § idem sal. f. de superficiebus. l.. §. sin. ff. si usufructus pe. lari spon.1. Itein datur contra possidentem fundum, qui servituten debet. i si usufru, per. l. utn frui. §. utrum. vel quasi possidet. s si usufruct. per. I. m. Negatoria vero datur domino fundi qui negat servitutem deberi, & utilis datur non domino puta usufructuario. I si servitus ven l2. & I. sicuti. Ration etiam possessionis intentatur contra eum, qui rem possi det ratione usufru. ff. si de atqui poss. naturaliter. & quia a ctiones istae dantur domino, & quasi domino, contra illi qui possidet, & quasi possidet, sicut rei vend & Publicis na, quae reales sunt, ideo dicuntur in rem esse, ut Iustit. de¬ ctio. §. istae quoque actiones. Datur autem confessoria, & si nul la fuerit servitus, licet Placent. dixeriteam ita demum di ri, si servitus amissa fuerit, quae prius fuerat constituta: se¬ reprobatur. ff. si servitus vend. loci. §. competit. & l. fistulas se cundum Azo. Dicitur autem ideo actio confessoria, qui¬ ad hoc datur, ut is qui negat servitutem deberi, confitea tur, quod debetur, negatoriaque negatur. ad hoc Iustit. d ac. §. 1. 2. & 3 si servitus vend. I. 2. Has autem servitutes domi nus fundi constituit, & si plures sint, utriusque consensu requiritur: sed & licet is, qui pro socio constituit, mih servi. non possit me prohibere utente: tamen quousqu socius suus mihi concessit, primo, qui concessit, vi vente domino praedii perdurante, non est mihi servitu acquisita. quod si is primo concesserat, moriatur, vel par tem suam alienaverat, antequam consocius mihi conces sit, requiritur consensus haeredis, vel illius cui partem su am alienavit, alias concessio socii nihil firmaret, ut hae probantur. ff. de servit. l. 2. de servitut. praed. per fundum communia praedio. sin. Constituitur autem pactionibus sti pulationibus & testamentis. Instit de servitut. §. penultim E sin requiritur etiam expressus consensus domini alias, & si non contradicat, ipsum invitum iudicamus, & ideo ser vitus non valebit. ff. de servitut. urban praedior. mvitum ne¬ prodest tempus, quia servitutes non usucapiuntur. f. d serv. servitutes. 4. ut id quod notatur supra sub rubri. de usu §. quae rei. & infra eodem, sub §. de quibusdem, si tamen vi publica impetu fluminis amittatur, proximus vicinus vi am praestare cogitur. & sed forte communitas debet ju stum precium refundere. argum. f. dereli. & sumptib. fu ner. si quis sepulchrum ff. de incend. ruin. nau. ne quid. ff. Syllan. senatuscons. domino. C. pro qui. cau. servi. pro premi ac ci. lib. l. 2. Amittitur autem servitus, si non habet inter valla, vel habet intervalla dierum vel noctium tantum, ve brevioris temporis spacio 10. annor. inter praesentes. 20 inter absentes, si autem habet intervalla annorum, ve mensium, tempus requiritur duplicatum. ff. quemadno dum servamitt. si sic. & hoc dico, quod is cui servitus debe tur, amittit jus suum per negligentiam, sicut no, in perso nalibus actionibus. supra eod. §. respons.i. & vers. seq. C. de ser L.ult. Patet ex praedictis, quod illi qui agere non potess non currit praescriptio. ubi autem potest aliquis agere, cet difficulter currit praescriptio: sed si justum sit imped mentum, datur restitutio. ff. de ossic. praesid. senatu sc ff de qui¬ caus. majo. in integ. rest. l. 12. & 3. Sed nec fragilitas sexus, ve favor militiae, vel absentia prodest, quo minus currat pra script. 30. ann. excipitur pupillaris aetas, sive praescriptio incoeperit a praedecessore impuberis, sive ab impubere adveniente tamen pubertate, statim incipit currere, & continuabitur cum tempore praecedenti. C. de praescrip. 3. ann. sicut in rem. §. 1. ad fin. C. si major factus ratam habuit. I. fu Differt autem haec interruptio, quae fit per pupillarem, al aliis interruptionibus. nam si alias fiat interruptio, nihi confert priori possessori, ut C. de praescript. longi temp. l.i. se¬ in hac contrarium est. & sic ut alludam vocabulo, propri dicitur haec interruptio, sed alias in medio prorsus rum pit sic, ubi ecclesia vacat, vel praelatus haereticus est, vel es communicatus vel suspensus, ut not. supra eod §. vers. ad ho autem. & seq. & vers. vel suspens

DE quibusdam autem actionibus dubitatur, quand tempore tollantur, puta negatoria, familiae herciscur dae, communi dividundo, pignoratitia. Videtur enim quo negatoria spatio 30. ann. tollatur. ut C. de praescr 3o. ann. sicu inrem. & de annal. except. l.1. sed contra, quia si ivi per fur dum tuum per 30. annos, & post 30. annos me volenten uti servitute prohibere velis, non potes: ergo videor ean acquisivisse spacio 30. ann. quod si est contra, dicunt jur¬ quae volunt servitutem non posse acquiri, nisi tempore cujus non extat memoria, licet si aliquis utatur longo ti pore, constituta praesumatur, ex illa causa, quae praetendi tur praecessisse. ff. de aqua plu. arcen. l. I. §. sin. & l. 2. respons. & §. idem Labeo ait. Ad hoc dicendum est servitutem nor esse quaesitam spacio 30. ann. sed tamen tu propter negli gentiam tuam non potes prohibere, quo minus servitut utar. arg. ff. de ser. rust. praed. per fundum. supr. de elect. bonae mi morie. M. §. fin. Vel dic, negatoriam posse intentari, etiam elapsis 30. annis, non ex praeterita itione, id est, ea quae f¬ cta fuit, jam sunt 30. anni. sed ex sequent. vel praesenti ne enim itio ista est illa, vel econtrario. ff. de rerbor signif si si¬ nec enim unius itio ad aliam ff. de servit. I. servit. 4. Hoc au tem assignari non potest in possessione rei meae, quan possedisti per 30. annos, super quam non es postea conve niendus: hîc una & eadem est possessio propter continu ationem, & huic sententiae nihil objici potest, ut quiam rum videtur, quod tot sint actiones, quot sunt itiones. P. test & illud dici, quod licet vere plures sint actiones, caus tamen minuendarum litium, una tantum potest actio ir tentari, propter diversas itiones, sicut & de pluribus ha reditatibus sufficit una actio familiae herciscundae, & in pluribus societatibus una actio pro socio. ff. famil. hercis naeredes. § plurib ff. pro socio, cum duob §. si plures. & secundun hoc, si actio ista intentata propter unam itionem absolv¬ ris, & iterum te ex alienatione conveniam, non obstabi exceptio: sicut & in rei vendicatione non obstat, si ex un¬ possessione agatur, te prius absoluto, quia non posside bas C. Ad exhib. neque Puto considerata mente juris canonici semper potest intentari negatoria cum effectu: nisi fort posttempus, cujus non extat memoria. nam ibi propte difficultatem pro bonis servitutis constitutae aliud jud carem, si forte reus diceret servitutem constitutam fuiss a vero domino, ad quod probandum induceret patienti temporis, ut probant jura inducta. supr. eod. vers videtur. um. caveat tamen si excipiens de conscientia, ut not. infi de censi. § quis census. Sed quare non sufficit spacium 40. a1 cum sufficiat, quo ad jus eligendi acquirendum, ut supr de elect. venerabilem. §. pen. &c. Cumana & de causa posses. & pry pri. cum ecclesia Sutrina. &c. cum olim. respond. multi utur tur servitute, qui non habent jus utendi, nesciente, nec v dente domino, quem res tangit, vel per violentiam: & ic eo nec dominus praesumitur concedere servitutem nis expressim consentiat. ut not supra eod vers. constituitur. un de quamdiu allegatur tempus memoriae, semper requir probationem, propter periculum conscientiae: quamvi Legistae dicant, sufficere longum tempus. In electione au tem nullus consuevit admitti, nisi jus habeat, & nisi scier tibus & videntibus his, ad quos spectat, quare semper pri sumitur consentire, quod admisso acquiraturius, nisi fia pro testamento, & probetur, quod de gratia admittatur supra de postu. praela bonae. 2. respon. I. & argu. supra de elect cur Vinton. &c. Cumana. & ideo sufficit probare usum cum prae scriptione completa, nisi aliud opponatur, cum jam ap pareat, vel saltem praesumatur probabiliter de consensu item quia praescriptio est odiosa electio favorabilis. f.de li ber. & posth. cum quidam. & haec ratio ad jurisdictionem ex tenditur, quae & tempore acquiritur. supr. de foro comp. cun contingat. & junge quod not. sub rubr. de usuca §quae res ver si ergo usucapiuntur. & praec. in actio. autem famil. ercisc. ve communi divid. dixit Plac. non currere praescriptionem interim dum ambo domini simul utuntur, & possident, 8 fructus percipiunt. certe dominus Plac. nec post divisio nem, quamdiu duraverat rei conscientia alienae. Mar. ve ro eas dixit nasci ex voluntate, id est ex quo volunt a com munione discedere. ff. fam. ercisc. I. 1. Lex tamen dicit, ean nasci ex quasi contractu. Instit. de oblig. quae ex quasi contract nasci. potuit ergo intentari cum effectu, non obst. except one a tempore communionis: igitur ab eo tempore debe currere praescriptio, secundum Azo. C. de anna excep. I.1.( ad hoc. nec obst. quod dixit secus possidere, & fructus per cipere, quia non praescribitur domino, vel possessioni, ve divisioni, ne praejudicium fiat, secundum Azon. sed cert¬ cum neuter in praescribendo bonam fidem habeat. secun dum jus canonicum, verior est sententia Plac. quam noti supr. eod. vers. in act autem. Et idem in commodati actione cui praescribitur ex quo potuit intentari, non ita in rei ven dicatione, quae datur contra commodatarium, cui noi praescribitur interim dum dominus retinet per se civile & commodatarius naturalem possessionem, sicut dicitu in colonis. C. de praescrip. 30. ann. inale. Ideoque dici debere ii locati actione, quod dictum est in commodati acti. & re vend. & haec opinio secundum Azo. licet Plac. dixerit, ne currere praescriptionem persohali actioni, concurrere re vendicatio: & haec opinio secundum jus canonicum, vt rior est propter connexitatem, ut patet in his quaeno supi eodem. vers sed nunquid actio. Pignoratitia vero actio tollitu 30. ann. computandis tamen a tempore illo quo nata est potuit intentari: quod tunc demum est, cum soluta est pe cunia, vel oblata, & consignata, & deposita. ff. depign. uct. si rem alienam. §. omnis Sed quid si debitor stetit per 30. anf quod neque solvit, neque obtulit, nunquid praescriptun est juri offerendi? dixit Plac. quod non, sicut nec praescri bitur juri eundi ad ecclesiam, vel ad sanctum Jacobum vel per viam publicam, arg ff. de usuca sequitur. § si viam ha beam. de via publ. ina. nec obstat. C. de praescript. 30. amn. omne quod enim dicit omne jus tolli spacio 40. ann. intelligi de bet de jure agendi, non de jure excipiendi. arg ff de excep doli. pure. § fin. & hoc teneas secundum jus canonicum, quic quid alii dicant. Sed secundum B. jus offerendi tollitur quando qui potest facere, non possit age re pignoratiti solvendo, scil. iam intelligitur posse ager: ff. dere judi. qu potest. & ideo debet ei praescribi, & sic prae cribitur credito ri secundo contra primum, vel primoceditra secundum C. de praescript 30. ann. §. sed cum illud.

Quibus modis interrumpatur praescriprio. Et quidem duobus modis generali ter, scilicet naturaliter, & civiliter. naturaliter interrum pitur per inundationem maris vel fluminis, vel quandi aliquis per latrones, vel alios de possessione violenter eij citur. ff. de bon. auth. qud poss. cum unius. §. fin. ff. de acquir. poss. qui universas. §. item quod Labeo. Item si quis long. tempor desiit possidere secundum Joan. ff. de usucap. furtum. ad fi¬ item qualitercunque amittatur possessio, secundum Azo quod quot modis accidat, vide supra d. caus. poss. §. & qua liter amittatur. & haec interruptio prodest omnibus haben tibus jus in re. ff. de usucap. naturaliter. Est et forte quasi na turalis, secundum canones, quando scilicet praescriben in aliqua parte temporis habuit malam fidem, ut notatu supra eod. vers. quae exigatur. sub§. hoc, quo ad res. versic. se cundum. Sed & pupillari aetate interveniente, interrum pitur praescriptio naturaliter, qualiter intelligi debet, no supra eodem. §. quae res. sub §. item non currit. versicul. sed ne¬ fragilitas, & sequent. Sed & naturalis videtur illa, de qu¬ not. infra eodem, versicul. item si is contraquem. Civiliter au tem interrumpitur multis modis. Primo per litem con testatam. C. de praescript. longi temporis, nec bona. C. de praescr 30. annor. cum notissimi. §. imo & illud procul dubio. infin. u quaest. 3. §. porefl. vers lis autem coram suo judice facta. ( ne de statu. defun. I. penuli. & tunc perpetuatur actio usqu ad 42. ann. tamen ei tantum prodesse videtur, qui eo ani mo contestatur lit. ut causam ducat, usque ad finem. se impeditur propter casus fortuitos, alias non prodest, u a contrario sensu. C. de praescript. 30. annor. I.sin. & de anna except. l. 1. §. i. & in authent. de litig. §. & omnem vero, colla. Secundo, per quasi contestationem, puta denunciatio nem factam colono in judicio vocato. C. ubi in rem act. I. supra ut lit. contestat. quoniam frequenter. §. quod si super rebu vel solam executoris conven. C. de praescri. 30. annor. cum no tissimi. respons. 1. quae quasi contestatio dicitur. ff. de act. ( oblig. constitutionib. & quasi interruptio. sed litera est vo venda supra de osfic ordi. pastoralis §. in. Item per solam pre cum principi facta oblat. & ad eas, quod in annalibus 8 praetoriis actionibus locum habet. J. quando. I. princ. daI con fal. 1. & 2. C. de annal. exc. ut perfectius item per solam! belli oblat. coram quocunque judice: vel si non habetu copia judicis, coram personis publ. & honestis quibuscur que factam, quando adversarium meum convenire no possum, in quatuor casibus, vel quia infans est, vel furic sus, vel in dignitate constitutus, vel quia absens est. C. c annal. except. ut perfectius: & videtur requirere hoc l. quo constitutio fiat apud domicilium possidentis. & idem le gitur. 16. 4. 3. §. potest. vers. is autem. Idem videtur & in quir to casu, quando scilicet vultus adversarii terribilis est, noi propter dignitatem; sed propter divitias suas, vel alian potentiam & malitiam, qui forte statim interficeret cor querentem. argum. infra de appell si justus metus. C.de re. cre¬ generaliter. §. sin autem. vers. ipse autem. C. de his qui propti me. ju. non app. l. 2. lex tamen videtur velle, quod in hoc ca su contestetur lis, & sic perpetuatur usque ad 40. anno I. sin. potest dici, quod etsi currat actio, tamen restituti¬ competit. ut not. supra eod. §. prox. sub §. item non currit. ver sic. ut autem, nam in tali casu adeo possumtimere lit. con testari, sicut & prosequi: ergo hoc arbitrabitur bonus ju dex: ut patet in his, quae not. supra quod metus causa. §. qua liter distinguatur. I. sed hoc a judice hunc tamen quintum ci sum non notaverunt Doctores: sed eadem videtur ratio ergo idem jus. personae autem, coram quibus fit contes debent esse publicae & honestae. supra de offic. ordin. pastori lis § sin. ergo in spiritualibus non erit ad laicos, sed a¬ clericos recurrendum. argum. supra de elect. Massana. & a arb. contingit. & de judic. decertimus. & de ord. cogn. tuam. se¬ in secularibus potest bene haberi recursus ad episcopun ut C. de annal. except. ut perfectius. §. 1. C. de episc. audi. episcop. le judicium. & in authent. ibi posita. Item fit per synodalen proclamationem. infra eod. sanctorum. item per sacrum raculum principi oblatum, sequuta postmodum conver tione per execurorem. C. de praescript. 30. annor. sicut in ren Item per debiti pe gnitionem, & secundam cautionem, e usurarum solitiones. C. de praescript. 30. annot. cum notiss mi. §. sed & l. si quis emptionis, §. sin. Item si is contra quen praescribiturr ii. quae praescribitur, nanciscatur possessic¬ nem. & haec inferruptio lit. contest. imitatur. C. de praescr 30. annor. cum notissimi. §. iino. & illud certe & naturalis v detur, & magis operatur, ut notat. in d. §. illud no. dignun quod per lit contest interrumpitur praescriptio ipso jn re. ut patet supra eod. vers. 1. per lit contest. secus in usu¬ triennii, quae nihilominus currit contra actorem licet ju dicis offic. ei probanti intentionem suam, restituatur re usucapta. f. de usucap. pro emptore. l. 2. §. sin. ff. de rei vend. si po acceptum. In quatuor tamen casibus interrumpitur usuc¬ pio ipso jure, sola libelli oblatione, scilicet cum reus est in fans, vel furiosus, vel in dignitate constitutus, vel absen¬ secundum AzO. C. de annal. exc. I.pen. forte. & in quinto, sic ut de his casibus not. supra eod. ver item per solam, & pe eadem jura hoc comprobatur. sunt & casus, in quibusn currit praescriptio, sed dormit, quos not. supra eod. §. qu. res. versicul. ad hoc autem. & sequent. Sed & alii sunt, i quibus nunquam currit, quia natura rerum non patitur quod aliquo tempore praescribantur, quod dic, ut notatu supra de usucap. §. quae non. Nec illud omittendum est, quo licet naturalis interruptio omnibus profit, ut notatur su pra eodem, versicul. item qualitercunque: civilis tamer prodest, nisi illi per quem fit: nec obest, nisi illi contr quem sit, ut f. de diversis & cempor. praescription uura que tuor. & ne de statu defunct lege secunda. §. praescripti.

Quis sit ejus effectus. Et quidem, quo ad perso nales actiones, iste est effectus, ut om¬ nino perimantur elapso tempore: extinguuntur enin & ultra vivere non possunt: quod sic probatur solutioni ejus quod debetur, omnis obligatio tollitur, ut Instit qui bus inodis tob. obl. sed qui praescribit, similis est solventi, si ve satisfacienti, ut ff. de administra tut si pupillus: ergo pe praescriptionem, sicut & per solutionem extinguitur quia de similibus idem est judicium. supra de rescript inte caeteras. & non est utendum argumento. quia expressum est. C. de praescript. 30. aun. ficut in rem. & l.omnes. ergo in per petuum non reviviscunt semel extinctae. ff. de solut. quires §. ariam. hoc autem non ipso jure intelligas, sed ope exce ptionis coram judice appositae, & probatae, & innuit le¬ illa, sicut in rem post principium. ibi: sed si qua res, &c. & arg supra de rescri. sin autem. & cap. plerunque. alioquin quilibe posset agenti illudere, & dicere, Respondere non teneor jam praescripsi & ideo ultra 30. ann. non vivunt, sed ex tinguuntur, ut dicit Isi quis in rem. intelligas quo ad effe ctum, alias tempus non est modus tollendae obligationis. de actio, & oblig I. obligationum. §. placet. Quo autem ad re corporales, volunt ieges, ut si quis praescripsit aliquam ri bona fide, 30. ann. habeat utilem rei vendi. contra quem libet possessorem, praeterquam contra dominum. & hoc est quod innuitur. C. de praescript. 30. annor. I pen. § si vero ma la fide. ibi, ita tam en, &c. secundum Azo. licet Placen. con tra senserit, dicens, quod etiam contra dominum datur, & faciunt pro ipso jura inducta. infr. eod vers praescr. sed opi¬ nione Azonis juvatur. supr. de ord.cog. cum dilect. §. verum vers. unde versus. Dominus, &c. Sin autem mala fide pol sedit, secundum easdem leges habet exceptionem tantum & non actionem. nisi contra eum qui sibi abstulit, vel sur ripuit, vel nisi contra eum, qui propter contumaciam ejus dem praescriptoris, & possessoris positus est in possessio nem causa rei servandae. tunc enim praescriptor intra an num se offerens, & satisdans judicio sisti possessionem re cuperabit. C. de praescr 3o. ann si quis emptionis. 16 qu ae praescri ptionem. Sed secundum canon quo ad laicos, vel res patri moniales clericorum effectus tricenariae praescriptioni bona fide continuatae talis est, qualis secundum l.ut nota supr. eo. ver. quo autem ad res. & seq. Ut tamen intelligas ho¬ quod dicit mala fide correctum, sicut not. supra eod. §. qu exigantur. vers. igitur secundum l. & sub §. verum quicquu quo autem ad ecclesias, & ecclesiastica negotia effectu quadragenariae praescriptionis videtur esse talis, qualis es iecundum leges effectus longae praescriptionis: quia sicu lex in longa praescriptione requirit bonam fidem, & justi ritulum, & quod res praescriptibilis sit, & continuationem possessionis, sic & canones in longissima, ut patet in his quae not. supra cod. §. quae exigantur. ergo effectus is est, u acquiratur exceptio contra dominum rei, vel creditorem habentem eandem rem oblig. C. de praescript. 30. ann. si qui emp. in princ. & de actio. & oblig. I sin. igitur cum exceptio si actionis exclusio. ff. de except. I2 apparet, quod dominu antiquus actionem habet. ergo rem poterit vendicare quolibet possessore, praeterquam ab illo qui praescripsit vel ab eo qui ab eodem causam habet. sic intellige, infrad donat. Apostolicae. respons. 1. ad sin. praescriptor autem utile ha bet dominium. C. de bon. mat.l.i. & auth. ibi signata. nisi trice nale, quae elicitur ex auih. de nup. §. si vero expectet. in fin. col4 habet ergo utilem rei vend. etiam contra dominum. nan lex dicit per praescriptionem mutari dominium. f. d usuc. eum qui aedes. & ad idem Instit. de usucap. §. 1. per quae ju ra M. no. dominium directum acquiri. certe pro ipso po tiora sunt jura, quia nec in textu, ut puta de utili domini¬ ad expresse dictum poterit reperire, nisi in constitution¬ feud. de feud. non alien. sine consensu ma d in rubro & nigro. 8 secundum hoc sequentes deficiunt rationes. Sed cun per usum acquiratur directum dominium, ut notatu supra in rubrica de usucapion. rerum pro suo. §. quis sit ejus effe ctus. quare non acquiratur praescrip. longi tempor. idem directum dominium, sed tantum utile, cum eadem re quirantur in long. praescription. quae in usucapion. 8 etiam majus tempus? Respond. per usucapionem ac quiruntur mobilia, per praescriptionem immobi lia: sed mobilia facilius mutantur & transeunt quam immobilia, ut ignnit significatio vocabulorum & probatur. ff. de acquirenda poss. si rem mobilem. Quae est er go ratio, quod per praescriptionem tollitur hypothecari: C. de praescript. 30. annor. si quis emptio. & non per usuca. utf de pignor. I2. cum praedium. infra de usucap. justo. §. non muta & C. de pigno. usucap. Respon. quia per praescriptionem ac quiritur exceptio, quae omnem actionem excludit. infr eod ad aures. sed per usucapionem dominium, cujus dom nii intentio est a quaestione pignoris separata. ut in d. §. praedium. secundum Job. & Azon. sed forte per usucapio nem dicitur exceptio acquiri. C. de jure doti. in reb. §. omni autem nec obstat, si dicat dominium acquiri per uluca u not. supra nec enim absurdum est, quod ratione proprie tatis acquisitae excipiam. nam cui damus actionem, mu to fortius exceptionem. ff. de superfic. l. 1. §. quod ait praetor & ad idem. C. ae rei vend. I. sin. & de proba sive possidetis. dabi tur ergo ratione usucapionis, & praescriptionis legitim¬ acti. si non possideat. & except. si possideat, sicut ait NM & probatur in I. quam alii pro se inducunt. C. de praescrip 30. ann. si quis emptio. si dicis, qualiter dabitur exceptio do mino, quae est actionis exclusio, & sic non videtur, quoc alius contra dominum habeat rei vendi. Respon. dicacti onis, id est, intentionis, secundum M. vel actionis, scil. ve rae, vel putativae: quod puto menti juris canonici conve nire. liquaeras ergo, quare aliud est in usucapione, & ali ud in praescriptione longi temporis. Respond. prolixiu tempus hoc facit. & quod dicit I. ff. de pig. II. quod quaestic pignor. est ab intentione dominii separata. non obst. q C usucapionis natura haec est, ut per ipsam dominium siv proprietas rei acquiratur, non quod oblig pig perimatu vel quod dicit, separata, verum est in casu illo, de quo ib loquitur nec enim sequitur, quod is qui est dominus pr¬ dii, sit dominus fructuum consumptorum: nec quodi qui habet praedium obligatum etiam consumptos fructu habeat obligatos. & ideo quamvis praedii dominus fructu futuros intendat obligare, tamen non tenet obligatio in consumptis, sicut tenetur in praedio, quia nunquam fue runt sui, sicut praedium. quare creditor non potest de ipsi referre quaestionem, sicut de praedio obligato. & junge quoc not. mfra de pigno. sub §. cum constet. & § fin. vers. ususfruc etiam amittitur non utendo. & sequenti

PrevBack to TopNext

On this page

Titulus 26