QUoniam in principio hujus secundi libri ostendimus quid sit judicium, & secundo titulo coram quo judice sit adjudicium quis vocandu: demum judiciorum aedificium quasi fabricavimus per li belli oblationem, & litis contestationem fundamentum jaciendo, demum per confessionem, & aliorum diverso rum generum probationes, exceptiones, & replicatio nes, in quibus de facto, & de jure multa hinc inde fuer¬ proposita super fundamento jam dicto: in sequent titu usque hic firmissimos parietes erigendo timendum era ne post serenum tempus quo erecti fuerant dicti pariete & siccati, immineret ruina, cum tectum deficeret, subsiquente tempore pluvioso. properat igitur actor non se lum ad vitationem ruinae, sed etiam cujuslibet stillicidi supponere firmum tectum. scilic. sententiam rite latam, 8 sic apponit rubricam de sentent. & rejudic. & accedit a¬ hoc, quod not. supra de lit. contest. §. quid sit litis contestatio. ( §. quae sit ratio. vers. praeterea. Haec autem continuatio com probatur, quod sicut super imperfectis & debilibus par etibus, id est, super incerto, non est tectum ponendum, ic est, ferenda sententia, sed plene inquirendum est. 11. qu. 3 rave. Instit. de action §. curare. infra de spons. sicut ex literis.n. iu. ex quo parietes fortes sunt, & perfecti, id est, ex qui plene liquet de causa, non est nimis differenda coopertu ra, id est, sententiae prolatio. Ad quod accedit C. de jud pr¬ perandum. supra de dol. & contumac fin. infra eod, cap. 2. 1. q. 3 summopere &c. pauper. 2. q. 1. sicut in auth. de quaestore. §. si v ro forsan. cum institerint. collat. 6. & ut judices non expecteni sacras jussiones, collat. 9. Et haec continuatio magis placet quam aliae quae sequuntur. vel sic, finito cursu inaris judi eiorum, nunc quasi ad litus seu portum perveniamus. 8 sic de sententia &c. videamus. Vel sic: diximus supri proxi. rubr. qualiter res alienae per praescriptionem acqui rantur, nunc videndum occurrit quemadmodum eaedem res alio modo civiliter acquirantur, secundum Goff. sci licet per sententiam, appellatione non suspensa, quae pro veritate accipitur. ff de reg. jur. res judic. In hoc tamen casi non videtur tutum alicui, quod rem contra conscientian retineat: quia reperta veritate ad restitutionem tenetur ut probatur infra de purgat. vulg, cap. 2. argum. C. de rebus cred & jurejur. I. sin. dic.ut notat. infra eod. §. quoc sunt. sub§. sed nunquid est hoc. vers. sed quid si post sententiam. vel dic quod haec continuatio ita potest fieri cum proxi. rubri¬ Quia rei vendicatione agenti plerunque obsistit praescri ptio, & sic reus absolvitur. plerunque non, & sic condem natur, ut diximus supra proxi. titul. videamus qualite absolutio ista, vel condemnatio fieri debeat, & sic dicamu: primo de prima parte rubricae, de sententia. secundo ap ponentes rubricam de re judicata

De Sententia. Rubrica

SUMMARIA. I. Sententia quid hic dicatur 2 Sententiae quot sunt speciei 3 Sententia qualis debeat esse. 4 Sententiam quis proferre debeat 5 Sententia qualiter proferri debeat 6 Et quando sit proferenda 7 Sententiae quis su effectus. 8 Sententia quo remedio retractetur

QVid hîc dicatur sententia. Quot sint ejus species, Qualis debeat esse sententia, Quis debeat sententiam profer re, Qualiter proferri debeat, Et quando Quis sit effectus sententiae, Quo remedic sententia retractetui

Quid hîc dicatur sententia. Hoc ideo quaero, quis sententia multis modis accipitur. Dicitur enim senten tia cujuscunque orationis significatio. Item quicquid de¬ quacunque re cuique magis placet sententia de generi¬ bus, & speciebus, sive dispositione bonorum. C. qui iestam facere possunt hac consultissima. §. hac cum humana. Unde & opinio sententia dicitur. 35. q. 9. veniam supra de fer capella nus. ff.de dam. infect. si aedibus. ante fin. quare & Cassius senten tiam, id est, opinionem magistri sui bene excusat. F. de arbi qualem alias incipit. I. dicere. quae & aliquando, quia distin¬ guendo loquitur, vel intelligitur, vocatur distinctio, idec dicitur, quod distinctio Trebatii, id est, opinio distins ob tinuit in sterquilinio. f de act. empt fundi. nihil est §. 1 Ultima etiam voluntas testatoris b dicitur sententia. ut not. infra B de testam. §. quid sit testamentum. Item absolute dicitur sen tentia, deportatio. C. de sententiam passis. I. sin. Item excom municatio, vel interdictio, vel suspensio. unde dicitur ex communicato, vel interdicto, suspenso iste subjacet sen tentiae. & de hac, infra de sent. excom plenius nota. Item alic modo dicitur sententia, quodcunque praeceptum judicis non naturae, non juri, non bonis moribus contrarium, se cundum Azon. nec tamen omnis vox vel epistola judici habet effectum rei judicatae. C. de sent. & inter omn. judic. e¬ stipulatione. C. comminationes vel evistolas.l. 2. & in ipsa rubrica Hic autem dicitur sententia, diffinitio, judicialis contro versiae finem imponens.. ff. eod. II. determinat enim jur gantium controversias. nfra eod jurgantium. & addunt a liqui indubitatum, dicentes finem indubitatum imponens & quae nullo remedio sublevari potest. per I. ff. de condi. in debit. eleganter. §. si post rem judicatam, sed illud dicitur a¬ ostendendum, quod postea non habet locum transacti¬ ut patet in his, quae not. supra de transact §. quid sit transacti¬ alias & si appellari possit, res tamen dicitur judicata. C. d appell. litigatoribus. secundum Goffred. sententia dicitur quamvis extincta, id est, suspensa. ut exponitur ff. ad Tur pil. senatuscons. l.i. in fin. & probatur supra de offic. delega. pa storalis. §. praeterea. Vel dic sententia est relaptae coran competenti judice in dubium versae rite judicialis, & dis finitiva humana veritas declarata. Rei aptae ideo dico quia nec quilibet, nec de qualibet litigare vel litigari po test. unde talis res est apta mihi, quae non esset apta tib super quo vide quod not. supra de rescript. §. quis impetra re. & §. superquibus. & supra ae procurat. §. & inqua re. & a judic. §. quae sunt necessaria infra de contrahend. cinpt. §. de qui bus rebus. Quid enim, si quis vellet in dubium vertere, utri homo sit animal rationale mortale: vel, utrum Titius ho mo comedens & bibens vivat, vel, utrum sol oriatur cra¬ vel Chimaeram, vel Hippocentaurum deducere injudici um. certe in incertis, non omnino certis locus est conje cturis ad hoc, ff. de condict. indeb. quod si ea condi. ff. de verbo¬ obligationib, continuus. Institut. de inutil. stipul. §. 1. & dicas re aptae, scilicet principalis, vel accessoriae. Coram compe judice, alias sententia nulla esset: ut not. supra eod. qui debet sententiam proferre. In dubium versae, aliter nor ferretur sententia in confessum. quod dic, ut not. suprad conse. utrum in confessum. Rite, quare dicatur, vide infra eoc §. qualiter proferri debeat. Judicialis, non magistralis. de qui dixi. supra eod vers. unde & opinio non arbitraria. de qu dixi sup. de arbit. quia nec per omnia sententia est. ff. deh¬ qui no. infamia. quid ergo. §. ex compromisso. Et diffinitiv. quo ad principale, vel articulum, de quo quaeratur: ut pa tet infra eod. §. quis sic effectus, & supra eod. pques. haec autem hu mana, quae quandoque fallit, & fallitur ad excludendan divinam, quae nec fallit, nec fallitur. infra de sent. excomm. nobis. 2. & accdit supra de scrut.in ord. fac. c. 1. Veritas, qui¬ pro veritate accipitur, quod dic, ut not. supra eod in conti nuatione tit. versicul. vel sic diximus. supra proxi. rubr. De clarata, judex enim nil intelligitur dare, sed quod est de clarare. ff. de rei vend ex diverso. respons. 1. & §. 1. & si servu ven sicuti. §. sed si quaeritur ff.de aedil. edict. bopem. § penult. Si¬ descriptio ista tam interlocutoriam, quam diffinitivan sententiam comprehendit

Quot sint ejus species. Duae nam alia estin terlocutoria, & alia di¬ finitiva. Interlocutoria d sententia dicitur, quod inte principium & finem principalis causae fertur, vel quia ju dex inter partes loquendo sine solennitate scripturae pro nunciat, secundum Goffre. vel dicitur interlocutoria ac differentiam diffinitivae, quia cum diffinitiva imponat fi nem negotio principali, ut notat. infra eod. sub §. diffinitiva & solenniter feratur, nec de facili retractetur, ut not. infr. eod. §. quo remedio. haec etiam imponit finem exceptionib sive quaestionibus emergentibus. unde respectu diffiniti vae, est quaedam simplex locutio super dubiis propositi inter partes. ideoque sicut homo verbum suum simplici ter male prolatum debet & potest revocare. 22.4. 4. magna & arg. infra de accus. §. qualiter. i. & in auth. de nupt. §. 1. col. sic & judex intelocutoriam, sive sit judex ordi. ff. eod. quod jussit. sive deleg. infra de appell. cum cessante sive arbiter. f. d arbit. qualem. 1. alias incipit. I.dicere. & ideo dicitur inter locutoria: Sententia autem appellatur ideo, quia & du bium, quod est inter partes, declarat, & diffinit, & deter minat, sicut & diffinitiva, & quia a consedente non a pro cedente judice ferri debet. 4. 93. §. spacium. vers. a judice. & quia elapsis decem diebus transit in rem judicatam, qui ad duo, scilicet quo ad hoc, ne ab ea appellaretur ultra partibus, & quo ad hoc, ut ex ea except. oriatur, sic intel lige supra de testib. significaverunt. §. I. & de elect. cum dilect. sin. Non tamen transit in rem judicatam, quo ad hoc, u inde actio oriatur, sicut fit in diffinitiva. C. de rebus credit. c jurejurand. actori. neque quo adjudicem, qui ipsam possi¬ quandocunque voluerit, & ei videbitur, praesentibus ta men partibus revocare, ut dicuntjura signata supra coc vers. interlocutoria. ad fin. non tamen parte absente, nis forte contumace, ut infra de appell. interposita. §. sin. & capi praeced. §. 1. vel nisi ex magna causa, ut ibi not. argum. C.di dila. sive pars. De consuetudine tamen generali, etiamsi su per dilatione assignanda interlocutoria latasit, & cert¬ dies assignata, revocant eam judices, & arctant, prorogan & demandant; vel quia non possunt, vel quia nolunt in teresse diei praesenti, vel praesentibus absente vel absenti bus partibus sicut placet. & facit pro eis, quia in parte vi detur, quod etiam parti contumaci possunt gratiam fa¬ cere. supra de offic. delega. nisi specialis. sed illud inte llige, in quantum tangit judicem, non partem: & quia deferen dum est dignitati in talibus supra de offic. deleg. pasto ralis re spons. 1. alias quo ad justitiam faciendam inter partes, a qualitas est servanda. supra de exce, cum inter possessorem. & quo ad sententiam justam ferendam, sic judicabis majo rem, sicut minorem. supr. de ju. nopit. §. I. vers. caeterum. scri ptum novimus, quod tamen judex etiam parti possit gra tiam facere: legitur supr. de offic deleg. consuluit. §. 1. sed cert quod ibi dicit, nisi gratiam ei fecerit benignitas judicantis intelligendum est in expectando, & etiam assignando ali um diem, si voluerit, ad malitiam convincendam. C. de ju auth jubemus sup. de dol. & contu. prout. &c. cum olim. §. volun tas & c. veritatis. §. 1. non tamen quo ad expensas, in quibu debet condemnari pars absens propter contumaciam su am. alias si hoc non faceret, judex teneretur ipsas de pro¬ prio marsupio resarcire. C. de judic. properandum. §. sin auten alterutra. & l. sancimus. nec enim in necem meam debet ali subvenire. de mino. in causae.i.respon. 1. nec enim debet fier unius consolatio, quod alterius est tribulatio. 25. q. 1. §. h ita, ante fin argum. 14.q. 5. denique. 15 9.7. b. 1. species enim lu cri est, de alieno largiri, & debitorem beneficiis acquirer sibi. ff. de fur. qui in jure. respons. iargum.i. quaestiont I. non pu nu.

DIffinitiva vero a dicitur sententia, quia per eam prin¬ cipalis quaestio diffinitur. ut not. §. eod. supra proxi vers. hoc autem dicitur. quae ex quo prolata est, sive be ne, sive male, is qui pronunciavit, quo ad pronunciatio nem ipsius, vel examinationem ipsius, desiit esse judex unde non potest ei per eundem judicem aliquid addi, ve detrahi, vel emendari, vel mutari, vel revoeari, ut ff. dea bitr. qualem. F. eodem. quod jussit. in fin. & l. judex. & I. cun quaerebatur, & l. post rem sudicatam. C. de sentent. ex brevi. reci nac l. vers. sed nec. sic, & hoc in delegato intelligas esse ve rum. supra de offic. delega. in literis. retinet tamen jurisdicti onem, quo ad executionem, usque ad annum, quod di¬ ut not. supra de offic. deleg. §. quae jurisdictio. versicul. rel perso nalis. & sequent, & in arbitrio. ff. de arb. quid tamen. & I praec. II ordinario autem distingultur, utrum sententia sua annullad sit, & sic idem quod in legato: vel nulla ipso jure, & tunc ipse met, vel successor suus sententiam suam poterit retractare si intelligas C. quomodo & quando judex si praeses C.de accu si ac cusatoribus. vel superior. C.de accusa absente, & arg supra de a sucap. nii. Quid ergo si sententia delegati irrita sit ipso ju re, & quidem impetrabitur a superiore, ut retractetur. se¬ per alium, vel per eundem qui tulit sententiam sic intelli ge. C. de sentent. ex brevi reci. l. I. C. quomodo & quando judes saut proponis. i. Quod autem dixi, diffinitivam sententiam semel latam non posse retractari, &c. ut notatur. supra eo¬ versic. diffinitiva. fallit in casibus. Primo, quia si sit ibi fals grammatica, emendari potest f. eo: authorum. Secundo, i mulcta, quae propter inopiam est, ab eodem judice remis tenda C. de modo mulcta.! siff de offic. praesid. illicitas §. sin. Ter tio, in fractibus, expensis, & aliis consimilibus accessorii: in quibus eadem die potest supplere, ut dico minui, sic in tellige, f.eod. Paul videtur tamen, quod etiam post multo dies a sententia numerandos, quo ad accessoria suppler possit, dummodo ante sententiam petitum fuerit, ut pa tet infra de don. inter vir. & uxo. de prudentia. vel illud fit au thoritate secundi mandati, sicut intellexit Goffred. decre supra de judic. quia V. Quarto, si sit absens condemnatu;, 8 veniat judice adhuc pro tribunali sedente f. derestitu. in in teg. divus, argu. infra eodem cum Bertol & post modum. Quin to, secundum can. veritate, contra quam pronunciatum est, notorie reperta, ut patet in his, quae notatur. & in juri bus alle. supra eod. in continuatione rub. istius ver. vel si diximus. supra ad idem facit. C. si ex falsis instr. Ii. & uli ff.¬ rejuditc. dinus. & de offic. praesi. illicitas, §. veritas rerum. infra qu fil sint legi per tuas, §. nos igitur. C. plus valere quod agitur. 8 quod no inf.eo ver. sed certe. & seq. quod dic, ut non. inf. eod su 9. sed nanquid. ver. idem dicunt, & praece. Sexto, in princi pe. & praefecto praetorio, & senatu, & aliis Illustribus secum dum quosdam. & sic intelligunt. C. de sent. ex brevi reci. hac F. exceptis. tamen secundum Azo. & illa exceptio non re ipicit proximum dictum, sed quod praemisit de sententii in scriptis ferendis hi enim non habent necesse hoc facer tit plene dicit litera. alii autem non possunt ferre, nisi in scriptis, alioquin sententia nulla esset, ut no. inf. eod. §. qua liter. ver. 2 & seq. sententiam vero suam nec mutare, nec re tractare possunt, nisi per modum supplicationis, appella ri enim non potest ab his: sed supplicatio admittitur, qui appellatio iniquitatis sententiae querelam continet, sup plicatio vero petitionem veniae propris erroris contine vel allegationem adversarii circumvenientis. C. de sen prae praeto. I.i. ff. de mi, praefecti nec enim est verisimile, quod tale aliter judicent, quam princeps esset judicaturus. ff. deos praese. praeto. l. i. Haec autem supplicatio intra 10. dies fier potest, & potest porrigi ei, qui tulit sententiam, vel consi liariis suis, vel ad causam introducentibus, nec suspendi execu. sententiae, sed victori tenetur satisfacere de restitu endo id quod obtinuit, cum augmentis legitimis, si con tingat primam sententiam retractari: sed elapsis 10. die bus potest supplicari principi, intrabiennium, post suc tessionem judic. numerandum, id est, postquam praefect¬ praeto judici successit princeps per invocationem suppli cantis, & sic passive intellige secundum Azo. qui sic intel ligit auth. ut spon. largitas, §. aliud, col. 9. positum C. de praeci. Imt effer. authen. quae supplicatio. & Cde sent. praefect. praetor. I. unica haec tamen supplicatio non admittitur contra sententian latam super secunda app. ut C. ne lice, in una eademque caus ter provo. l.. Sed certe hi qui dicuntur speciale esse in princi pe, quod sententiam suam possit corrigere, vel mutare, ju tantur per jus can. tradens regulam, quod quotiescunqe surreptum est principi, vel si ipse pro consideratione di versarum circunstantiarum, aliud ordinare voluerit, sen tentiam Rom sedis mutare in melius non negatur. subau di imo conceditur, sic manifeste loquitur, supra de rest an in ug cum ex literis §. nos igitur 35. q. 9. sententiam, &c seq & cat veniam. quod & in omni sententia videtur habere locum Ex quo constat, quod certum est, sicut intelligit Gra 35.4 γε, grave. & c. seq. & arff. de ju. si praetor. vel in hus, in quibus vertitur periculum animarum. infra eod. ver.ii.si beneficiis ec clesiasticis. ut not. infra eod vers. qu. vel dic, quod de facto Papa non est nobis datum judicare, ergo faciat sicut placueri sup de e lect. licet. §. fl.g. qu. i. cuncta. &c. per principalem. Haec et iam intelligi possunt per modum supplicationis, ut dictum est, & bene probat decre inducta, cum ex literis, vel quand sententia nulla est, ut no. supra eo. ver. in ordinario, tunc enim habet locum quod suum licet ordinario, subaud errorem corrigere sic intellige, 35. 49 5. quia ergo. vel quan do notorie apparet; quod contra veritatem pronunciati est, ut tetigi supra eo. ver5 alias contra C sen. rescin. non pol Isin. Septimo, ratione publicae utilitatis. argum ff. de decre ab ord fac. quod semel ordo Octavo, ratione interpretationi quod in praeside vel procur. Caesaris speciale videtur ff. d. appell. ab execut. Nono, in beneficiis ecclesiasticis per sur reptionem obtentis, vel alias illicite acquisitis. infra eoden cumolim Magalon. supra de dol. & com. cum olim. supra de ele cum dilecti § nos igitur. infra de praebend. inter caetera. & cap. di lecto ad fi. & c.dilectus 3 infra de conces. praebend. proposuit. §. sin infra de rerum permutat. cum universorum. Decimo, in ma trimonio ibi enim sive sententia nulla fuerit ipso jure, si ve annullanda propter errorem facti, sive per ordina rium, sive per delegatum, iterum retractari potest per eum dem, si ordinarius erat, is qui tulit sententiam, sive per a¬ lium datum, si delegatus erat: ut probatur, infra qui fil sin legitim per venerabilem, §. videbatur. ver praeteria, & supra de re stitu. in integr. ex literis. ibi, inde videtur, quod in modun appellat. sive supplicationis audiatur. & est ratio: qui¬ haec causa nunquam transit in rem judicatam: ut notatur infra eodem § quis su ffectus. alii etiam casus sunt, in quibus secunda sententia contra primam lata, tenet quod dic, ui notatur. infra eodem, § qualis sub §. justa versicu hoc tamen fallit & sequen. Undecimo, videtur idem, ubicunque ver¬ titur periculum animae, ut de errore notorio possit fieri fides, sicut dixi in causa matrimoniali. supra versic. proxi & in alia causa. supra eodem. versicul5. & sic potest intel ligi, quod non debet stari sententiae latae, etiam ab illo, cu¬ causa commissa est appellatione remota, si iniquitatem contineat manifestam. infra eodem inter caeteras. & capit. 1 quia nullus numerus defendit annorum, imo tanto gra viora trimina, &c. ut notatur supra de praescrip. sub rubri. d praescript. rerum immob. §. quae exigantur. sub 9. verum quic quid dicant.

SEd nunquid est hoc simpliciter verum? pone enim quod alicui movetur quaestio super beneficio suo, quod mi¬ ius canonice adeptus est, vel super re aliqua aliena absol vitur reus nunquid judex veritate comperta poterit senten tiam retractare? Et certe non puto, quia transit in ren jud supra de elect. cum dilect. §. fin. & facit jus inter partes. in fra eod, cum inter nos. § ult. &c. quod ad consultationem. C. de a gri. & censi. liub. circa si & ar infra de praeb. non essent ver. quid er go. unde nec error directus retractat sententiam, f. fam hercist S cum putarem infra eodem inter monasterium, &c. seque vide tur enim acquiescere sententiae is contra quem fertur cum non appellet, & in potestate sua sit appellare. erg. imputet sibi, si non appellat, Sic ergo sententia authorita te juris suffulta, tribuit jus illi qui non habebat, & aufert i li qui habebat arg sup. de rescrip pastoralis nec nurum: nam 8 patientia, sive toierantia consentientis authoritate, siv ratificatione illius, qui dispensare potest intervenire, ho idem videtur facere. ut sup. de supp. neg. prael.c. pen. & de tem ordi, cap. 2. inf. de praebend. tuae, & in si. & in c. sequ. ante si infrad spon praeterea. in si. infra qui cle. vel vo. veniens. supra de ele quo sicut, infra de his quae fi. a prael, cum vos. infra de dona pastora. inj de ju. pa. cu f. de off. procon observare. in fi 2qu. 1. in primis: secu autem, si sententia non sit lata, vel si tolleranda sit turbat. arg. infra de si. Matthaeus. vel dissimulata id est conniventi bus seu clausis oculis praeterita. arg. infra de priv quanto. in de sent. excom, conquesti. vel quando etiam is consentit ex pressim, vel tacite, qui dispensare non potest. talis enim ir beneficiis ecclesiasticis non excusat, imo veritate compert removetur tenens beneficium, & est ad perceptorum re stitutionem canonice condemnandus. sic intellige. infrad cler, conjug. diversis inf. de praeb. dilecto in fi. inf. de his, quae fiunt. prael sine con, ca. contnebatur. infr. de jure paer, cum dilectus. mi inf. de appel bonae. in fi. & sic intellige, quod multa per patiei tiam tolerantur, & cum inf. de praeb. cum jamdudum. in fi. E breviter in his, in quib. peccatum est secundum I.d. sicut ii furto, in rapina, nec Papa nec alius dispensat, quo minu poenitentia agatur, & restitutio fiat. inf. de usur, cum tu. 14. 5. si quid invenisti. &c. imulti. & qui 6. sires. In his vero, in quibu peccatum nortale est secundum jus positivum, & est in terdicta dispensatio episcopis sive inferioribus a Papa, nu lus potest praestare hanc poenitentiam, nisi ipse Papa, vel i cui dedit authoritatem, ut probant concor. supradictae, & inf de cog. spiri. super eod. ipse vero non de facili hanc poen tentiam interponit, hisi quando homines parati sunt co¬ rigi, & quo ad praeterita, non futura. sic intellige supra d temp. ord.cz. infra de conse. eccl. vel alta aquam. Quo ad tempo ralia vero aliena detenta, non excusatur similiter quis, quo usque absolutus sit per sententiam, a qua appellatum nor est. ut praescriptio sit completa, de qua praescriptione di¬c ut plene not. supra de praebend sub rubr. de praescrip. rerum in mob. §. quae exigantur. Sed quid si post sententiam latan pro illo qui rem alienatam possidet, a qua non est appell¬ tum, reperiat is pro quo lata est, quod aliena erat? & qui dem, si dum litigabat, habebat malam conscientiam, no puto quod sententia ipsum defendat, sicut nec praescripti¬ ipsum defenderet. ut no. in d. §. quae exigantur supra proxim allega. & infra eod ver. proxi. & probatur. C.de reb. cred.I.si lice domini legum illud speciale dicant. & argumen ff. de con¬ sme causa. si fullo. & in concor. signa supra eod. ver. ideoque s quis per falsas allegationes, versi. falsos testes, vel falsa ir strumenta scienter obtinuerit, in perpetuum tenebitur super quo vide quod notatur. supra de excep. §. & quand¬ Jub§. hoc. de dila. & ver seq. Idem dicunt theologi, etsi pos sententiam latam hoc intelligant. & facit pro ipsis: quia pe a sententiam non tollitur naturalis obligatio. a ff. de condic indeb. Iulianus. & Instit. de except §. item si in judicio, qui videtu omnino sententiam theologorum approbare, & ego idem dico, si conscientiam habeat, sed ego non sum de illis u not. simile in dicto. §. quae exigantur, sub §. verum. versic. eg tamen. & sequen nam cum res judicatur mea esse, simul ju dicatur illius non esse ff. de procur. Pompon. §. sed & his & im putet sibi, si non appellet, cum potuerit appellare is con tra quem diffin: sententia est prolata. ut nota supra eoden sub o. sed nunquid est hoc respon. I. nec obsta. ff. de condi. sin causa. si fullo. quia illud potest intelligi, quando non fui condemnatus, licet conventus fuerit, quamvis domini ponant, quod sententia lata fuit: vel potest intelligi, prou nota. supra eod. versic. sed quid sit post sententiam nec ob stat. infra de purga. vulg, cap. 2. quia purgatio reprobatur pe jus can 2 quaest. 5. monomachia. mennan. consulu isti. nec obsta f quando act. de pecul. est annam. la. § fin. alias. est lex 2. quia & ibi pater contra quem agebatur, sciebat filium vivere. & sic habebat malam fidem ante sententiam in defendendo argumen ff. de judic. si praetor. §. Marcel. alias est l. & meipit. per dolum, sicut in lib. meo, & sic etiam potest intelligi. C. a rebus cred. I. si ff. de jurejur. admonendi. vel aliter, sicut nota Jupra de jurejur, sub §. nunc redeundum sub rubric. de asser ju ram. § qualiter jurandum sit ver. hoc autem no. & sequen. no obst. infra de frig fraternitatis, quia illud speciale est in causi matrimoniali, vel potest dici, quod ubi probabilis erro reperitur, subveniri potest ex generali clausula, judi offi implorato F ex quibus caus. ma in integr restit. l. §. & I. sed e si per praetorem. §. si & l. nec non. §. quod eis. & secundum ho¬ potest intelligi, quod nota mfra eo, sub rub. de re judic. §. quam ta sit authoritas

Qualis debeat esse sententia. Et quidem absolutoria vel condemnatoria. Certa, Pura. Justa. absolutoria, vt condemnatoria, alias pro nulla, vel injusta habetur. 2. q. ( §. difinitiva C. de sen. & interlo. om qud. l. 3F. eo. l.i. §. 1i fami hercisc. an hoc iudicio. Sed & sufficiunt verba aequipol lentia ut si dicat, Statuo, vel praecipio. infra de verbor, sign. in his. Ve nihil videri Titium deberi Sejo. f. de arb, quia tamen. §. siar biter ita pronunciasset. vel quaecunque alia verba aequipol lentia. f. eodem, in sumuna. inde incidit in sententiis. In cau sa etiam appell. dicunt quidam, sicut M. & Pla hoc iden requirendum, & per jura praedicta. Bul. Io. & Azo. dicuni sufficere, confirmari primam sententiam vel etiam infir mari. 24. 7. appebatore §. si. C. de Epi au auth, si quis litigantium supra de in integ. resti. ex literis. C. de app. eos. ff. de administ. tui chirographis. Alii dicunt utrumque heri debere, ut scilice dicat judex, confirmo, & talem partem condemno, ve Infirmo, & talem partem absolvo, & si in totum, in totum & si in partem, in partem, & hoc comprobant dec infra cum caus. ad fi. &c. cum Bertoldus ad si. infra de testa. Raynutiu cum autem & §. pen. & fi c. Raynaldus §. demum. ver. dile fil¬ §. / eq & supra de offic. de leg. coram. & §. j. & junge, quod no inf. de appell. §. quis siu effectum, sub S. sed qualiter contestabitur li ubi hoc plenius no. Sed quid si Judex debuit dicere cor demno, & dixit absolvo, vel econtra, nunquid potest ta lem errorem corrigere: videtur, quod sic. nil enim dixi se videtur. arg ff. de suppel lega. Labeo ff. de rebus dubiis. I 3. Se contra. nam & si arbiter erraverit in sententia, non potes eam corrigere. f. de arbis quia arbiter. & idem in Judice.s eod. cum quaerebatur. quod verius est, alias si poeniteret sem per posset dicere, ego erravi, & sic colludere. arg. infr. de cu qui cog. con. uxo suae. super eo. & collusiones reprobaride bent, ut apparet in his quae no. infra de col. deteg. §. 1. & § quod intelligas nisi per scripturam tabellionis in qua le gebat, vel per illos cum quibus deliberaverat, vel qui sib assidebant de errore manifesto docere posset. alias contri C. plus vale. quod agitur f.de off praesidi. illicitas. §. veritas rerun & patet in his quae no. supra eo. sub §. differentia, versis

CErta hoc tamen distinguendum est, quia aut agitu de certa quantitate, vel specie. & tunc non tenet sern tentia incerta. B puta si dicat judex condemno te in eo, quod debes, nisi forte in aliqua parte actorum sit cert¬ quantitas comprehensa, subaudi, & probata. sic intelligi C. de sen. quae sine certa quanutate profertur.I.pen. idem est sipe tita sit certa species. & Judex dicat solve, quod petitun est, vel si petita sit certa quantitas, & Judex dicat solv¬ quantum petitum est. ut f. eod. in sententiis, alias in summi argum f de adimen. lega. l 35. conditio ff de jure dotium. quo autem. &I promucendo. respon. 1. quid ergo si species cert petita sit, & judex dicat solve quantum petitum est, no videtur valere sententia, quia quantitatem innuit in ser tentia, quae petita non est, secundum Azo. sed contra. ff. det praeor. §. si judex infra de verb signi. in his. si vero incertum petitum sit nec justa causa subsit, puta mulier petit doten quam dedit, & non dicit quantitatem, & judex dicit, red de, quod accepisti, nulla est sententia, C. de sententiis quae¬ ne certa quantitate proferuntur. I. si. nam de quantitate doti constare debetut infra depign. ex literis. §. mandamus. Si ve ro justa causa subest petendi incertum, ut f derei vend. qua de tota § incertae. & similibus admittitur petitio, sed cur re debet judex quantum sibi possibile est; ut certam ser tentiam ferat. Institut de actio §. curare. & no. supra eoden in continuatione rubr. versic. haec autem continuatio. se¬ & aliquando fertur incerta, quia nec aliud fieri potess quid enim si debeatur equus in genere, vel Stichus, ve Pamphilus sub distinctione, & quidem necesse est, quo eo modo quo debetur, petatur, & condemnatio eo modi fiat, ut Institut. de actio §. si quis generaliter. & junge, quo no. infra eodem vers quod si quis a parte. & sequ. Idem est in noxali judicio: nam & ibi potest dicere judex in 10. au noxam debere condemno, ut in Instit. de offic iud. respon¬ & tamen aestimatio tantum est in obligatione. ff. eod miles §. 1. & 2. Alii dicunt authoritate hujus legis, quod in aest matione praecise debet fieri condemnatio, quamvis corn demnatus noxae dedando intra 4. menses valeat liberari, 8 argumen ff. de pet. haeredita. Item veniunt. §. intra directe. Iden est & si agitur ad rescindendam venditionem, nam & ib sub alternatione pronunciatur. ut infra de contrahend empi & vend cum causam. Idem est in universalibus actionibu in quibus est satis in libello res universaliter designari quod dic ut de libel. obl. §. quod debeat continere. sub S patet e¬ praemissis versic in universalibus quod si quis a parte act ris petat certificari, puta petit interesse, & probavit ex di versis causis, non valet sententia, nisi certa, secundum A¬ Si vero a nullo petitur certificari: puta hoc tantum quaere batur utrum promisissem ei indemnitatem, & pronuncia tum eam promissam fuisse, tenet sententia: ut C. de sen. qui ficert quanti, profert. I2. alii dicunt, quod si de incerta quan titate agatur: puta agit fidejussor, ut indemnis servetur, 8 si de indemnitate agit, valet sententia sic dicta. Pronuntio ut eum serves indemnem, & sic intelligitur. I. prox. induct. & C. de senten & interl. om. ju. cum eorum infra de fidejuss. per venit. secundum Goffred. Sic & potest dicere Judex con demno te in resti fructuum perceptorum, ut inf. de praeb d lecto. in fi. & de sepulturis, cum liberum & c in nostra. § pen. & inf de jur pat, cum dilect. in fi. inf. de app. bonae memo. in fi. sic & ij expensis admittitur incerta sententia, ut patet supra d proc. aut litis & potest dici, quod haec admittuntur, vel pro pter odium delinquentium, vel propter difficultaten probationum. Cum constet, quod reus condemnandu est. Sed inquantum constare non potest; ut C. de alimer pup praestandis l. 2. in his tamen casibus & consimilibus con sulimus judici, quod taxatione facta congrua deferat ij ramentum, & sic incerta quantitate condemnet secun dum doctrinam traditam supra de proc. constitutus supr quo met. cau.c. sin. & quod not. supra de dolo sub rub. de contumaci¬ § qua paena. sub §. ergo est modus. & de jureju. sub rubrica d juramento in litem. §. qualiter. & §. in quibus. & per totum b Ura nec enim sententia sub conditione ferenda est, la 2 tatamen tenet ff. quando appell sit. l. i.§. biduum, & seq. 2. 4 obiduum. quod verum est, de diffinitiva. secus de interlo cutoria secundum quosdam. ff. de re jud, a divo Pio. §. quod nulla, alii dicunt, quod illud si ibi super abundanter po nitur, sed de utroque verum est, quod valet sententia su¬ conditione lata, a tamen si conditio sit de Praesenti, ve Praeterito tamen statim tenet, vel non tenet. argum. Insti de verb. obligat. §. conditionem, sed de futuro non habet effe ctum quousque conditio extet, sed spes est, quod effe stum habebit sicut dicitur in stipul. conditionali ff. de verl hgn. cedere diem. Institut. de verborum obligatio. §. ex conditio nali. nam & condi. existente retro fingitur valuisse. argi de solu, sub gonditione. quia & effectus sententiae quando que retrotrahitur. F de his qui no. infa futi §. 1. Sic, & sen tentia excommunicationis sub condi. lata b antequam conditio non extet non ligat. infra de appell praeterea. 2. infr. de sentent. excommunic. a nobis.I.ideo si pendente conditioni appelletur, tenet appellatio, & impedit effectum senten tiae conditionalis, etiam apposita adveniente & existente ut dicit decre. de cau. praeterea licet secus sit in conditio nali promissione, in qua perinde habetur, ex quo conditi¬ extat. ac si pura fuisset ab initio fi qui po m pig ha. potior. §. 1 Sed si pure ferretur sententia, non revelaretur per appel lationem, infra de appellat. pastoralis. transferrem tamen il superiorem causae cognitionem. sic intellige inf de sen. ex comm.c per tuas supra de offi. ord. ad reprimendam. §. ta vero fra¬ ter. sed quod ibi dicit, cum, expone, id est, quando suspen datur, id est, suspenditur, tunc enim archiepiscopo habe necesse remittere conquerentem de injusta excommunica tione, quando a sententia appellatum non est ut ibi sequi tur. sed si appellatum esset a sententia, tunc non est necess¬ remittere. ut in illa, per tuas. & quo ad hoc, suspenditu excommunicationis sententia, id est, jurisdictio ferenti¬ excommunicationis sententiam, a qua extitit appellatum ex quo tamen per superiorem appellatio recepta est, nor ante, ut in auth. domini nostri. de ap. extra, Romana §. quod si ob jiciatur. Quid si in subditum meum feram excommunica tionis sententiam sub conditione, sed antequam conditio existat, desinat meus esse subditus? Et quidem videtur, quo non ligetur, & si postea existet conditio, quia devenit in il lud tempus, in quo nihil juris in eo habeo: nam & si don¬ uxori futurae, & conferam effectum donati in tempus ma trimoni. non tenet donatio, licet facta sit eo tempore, quo dare potuit ff de don inter vir. & uxor. cum hic status, §. si spon sus. nec enim sententia pure lata extenditur ultra tempu jurisdictionis illius qui tulit. ff de poen. Ifi.ar. ad idem ff. de ju risdom jud est receptum. dicas contrarium. tenet enim sen tentia ar. Cde man. testa statu. liberi. f.de jurisdict. om. qud. cun quaedam puella. ff. de ju. si quis postea. & l.ubi ff. de exc. tu. tuio supra de foro comp.c. penul. de offic. deleg. gratum & relatum. di offic. leg. cap. fin. Quid si excommunico te, si habes res fur tivas, nunquid per ap. suspendentur effectus hujus sen¬ tentiae? Non, quia conditio de praesenti non moratur ob ligationem, ut not. supra eod sub §. respon. & probatur. fi.) cert. pei cum ad praesens f.de verb. obligat. condi. & I. si stipulatur fuero summam. unde cum certum sit in rerum natura utrum habeas vel non habeas, certum est excommunica tionem valere, si habes. Instit. de rerb. oblig. §. conditionem. & ideo non impeditur per app. infra de app. pastoralis. tamen quousque specialiter denunciatus fueris, si occultum sit in eeclesiae, non poteritte vitare, quia non judicat de oc cultis, nisi solus Deus, apud quem quantumcunque oc cultus fuerit, es ligatus infra de simo. sicut nobis. in fi. & ca seq. in si infr de sent. excom, a nobis. 2. Quid si excommunico te si appellas, quam cito paras te ad appellandum, excommu¬ nicatus es. Secus si dico, Excommunico te; si appellave ris. haec enim appel. impediret effectum sententiae. arg. de verb obligat. si quis stipulatus, secundum Goffred. & arg. s ad Tertul. I filii. §. filius. Sed certe idem videtur; & in primc membro, quia verba cum effectu intelligenda sunt. cinfra de cleric. non resi. relatum infrade verbo. signifi. in his igiturs parat se ad appellandum, & non appellaverit, non est ex communicatus: quia non appellat. sed appellare vult. ari f. rem ra. ha. amplius. ff. quod quisque juris. l.. §. fin. infrad spon, cap. fi. igitur effectus appellationis & sententiae simu concurrunt: & uno & eodem momento perficiuntur: sic ut videtur in utroque casu, quod unum sit impedimentum alterius: itaque secundum hoc non valet sententia, imped ente app. nec valet appellatio, sententia impediente quic ergo dicemus? dic quod si appellatio justa est, sententia nor tenet. Si vero frivola, sententia tenet. & hoc debet per su periorem judicem determinari. arg, inf. de app. pasto. & ca cum speciali. § porro. & §. excessu. Quid ergo, si dico excom munico te si te praeparaveris ad appellandum? & certe se cundum opi. Goffred. quam no. supra e. versic. quid si ex communico, haec quaestio est expedita, nam ut ibi appare quam cito parabis te ad appellandum, excommunicatu es. in omnibus tamen istis quaestionibus & consimilibu videtur quod sententia non tenet: cum enim quilibet op pressus appellare possit. 2.q. 6. ad Romanam & cap. omnis o pressis nec debeat ferri sententia. nisi specialiter praemiss monitione & ex causa probabili. inf. de app cum speciali in de senten excommunic. sacro. & hodie etiam in scripturis, cu jus scripturae exemplum jubetur excommunicato intr mensem tradere requirenti, alioquin per mensem unun ab ingressu ecclesiae & divinis officiis noverit se susper sum, & sententia per superiorem sine difficultate qualibe relaxata; gravato in expensis & interesse canonice cor demnetur, alias etiam puniendus animadversione cond gna, ut in auth.d. n extra de senten. excommun. cum medicinali nihil aliud est dictum, ut videtur, Excommunico te, siju re communi tibi competenti appellas, vel si te ad appelli dum praeparas, nisi. Excommunico te, si jure communi tib competenti utaris, & sic haec sententia videtur patente errorem intolerabilem continere: ita etiam, quod non get alia probatione, nisi visione, vel probatione prolatio nis sententiae. nam ipsa pateretur errorem, si se ostendi d sicut alias dicitur f de rest in integ li ergo nulla, d ar suprad offi. deleg. cum contingat. §. in ea vero causa, nfra de exces praela cum ad quorundam. & cap. dile. infra de sentent. excommunic. pi tuas. § nos igitur, & patet in his quae no. infra eod. §. qualite ver. quinto. Hodie si excommunicatus hoc asserat peten absolutionem ad cautelam, non obstante conditione pra lati nisi forte intra octo dies probet ipsum pro notori causa fuisse ligatum, absolvitur. interim etiam extra j dicium non vitatur, ut in auth. dicit enim de sentent. ei comm. extra solet a nonnullis, quod tamen ad sententias ir feriorum episcopus restringitur per aliud extravagan &c. quia periculosum. §huic. & dic ut nont. infra de app. §. qua liter. ver. illud tamen est. Sed & per jus antiquum hoc pote rat facere Metropo ex quo sic esset notorium infra de af pell solicitudinem. §. si rero notorium. & sic teneas, nisi forte correctione vel alio casu non concesso fieret ap. ut supr. de offic. ordin. licet in corrigendis, infra de app. pervenit, I. 6 cap. reprehensibilis. in talibus enim casibus teneret senten tia, & appellatio non valeret, ut infra de app. cum speciali. porro. Quid si dico suffraganeo meo, Excommunico te, talem excommunicas? Dic quod quam cito suffraganeu. incipit proferre verba apta ad excommunicandum, ips ligatus. & ideo non ligat. 33. q. i. audivimus secus, si dico, es communico te, si talem excommunicaveris. vel dic, quo si ego cogitavi in me sententia de effectu sententiae episco pi fuffraganei mei, tunc episcopus ligat, & ligatur. si au tem de verbis tantum, tunc ligatur, & non ligat. argu. C. mancipium ita fuerit alienatum. l.pen. & ulti. secundum Go fre. Sed qualiter constabit de intentione mea? non nisi pe Deum & me. supra de judiciis. novit. infra de excessibus prae latorum. inter dilectos. §. antepe. ex post facto in potestat mea erit huic vel illi gratificare, quod non est dicendum ideo in hac quaestione dic, sicut dixi in praemissa proxin quia ei omnino similis reperitur. Sed quid si condemnie te in decem libris, si pontem non transieris intra mensem nunquid elapsis 10. diebus a tali sententia poteris appel lare? Non videtur, quia intra decem dies appellandui est, etiam a tali sententia. nam & si non tenet, timetur no¬ teneat in posterum, & hoc satis innuitur. 2.q. 6.biduum inf eod quod ad consultationem. Sed dic, quod intra 10. dies pos mensem poterit appellari, quia quo ad effectum a tempo re conditionis existentis incipit esse sententia, & non ant Inst. de verb. obl. §. ex conditionali infra de app. praeterea, unde S praedicta lex biduum non dicit, quod sit necessarium quod appelletur intra 10. dies a tempore latae sententiae sed quod utile est, quod tempore appel. ab illo tempore computentur, secundum Goff.

IUsta. quandoque enim nulla est sententia ratione lit gantium, puta quia minor est 25. an. nec convenitur au thoritate curatoris, ideo sententia contra ipsum lata nul la est ipso jure, licet pro eo lata teneret C. si adrer. rem jud I. si. ff. decur. non eo. ff. acta. eo. §. contra. excipiuntur casus. i quibus potest per se esse in judicio, quos non supra de pro §. quis dare, ver. item major: Quandoque vero nulla est ri tione judicis, qui nulli praeest. jurisdictioni. C. de senten & interl. omn ju. Inulli. de quo articulo habes 19. exempla quae & multa alia continent, quod dicut not. infra eoden § quis debet. Quandoque vero ratione causae iud. uta pe daneus erat judex, qui non poterat cognoscere de caus. ingenuitatis. C. de pedan. jud. l.2. vel judex secularis, & cau sa ecclesiastica. in authentica, ut clerici apud prae pric?e piscopos §. si vero ecclesiasticum. coll. 6. secundum Az exem plum supra de ord. cog. tuam. & de his proxi. dictis casibus in venies. not. supra de jud. §. quae sunt necessaria. Quandoqui ratione authoritatis alterius sententiae per appel. non su spensae, contra quam fertur. C. quando provo. non est necess. I. argum. supra de arbi. exposita. §. si. quam etiam idem qu tulit revocare non potest. dic ut not. supra eod. § quot sin sub §. diffinitira. Hoc tamen fallit in casibus. Primo in cau sa matrimoniali, ut patet in his quae not. supra eod. §. quo sint sub §. diffinitira. rersic. 10. & probatur. 35. quaest 9. §. quia e¬ go. Secundo, in crimine falsi. C. de fal querelam. Tertio, ub negatur judicatum. f. quae sentent sine app. rescin.l.I.in prm Quarto, cum quis dolo omisit except. quae competebat e¬ prima sententia, infra eodem inter imonasterium. sin auten sine dolo omisisset excipere, puta quia ignorabat, vel no habebat probationes in promptu. 2 quaest. 7. plerique secun dum Goffred. hoc ulti. non admitto, nisi protestetur di sententia lata, & dicat quod ideo non prosequitur, qui¬ non habet probationes paratas tunc forte posset admitti ut satis expressim probatur ut f.de eden arg §. si. si ergo cun sibi sciat competere exceptionem. ipsam dolose omitta proponere, & sic feratur contra primam. tenet secundi secundum Laur. Cre. & sic videtur loqui expressim infr eodem inter monasterium. & eodem tit. cum prolatis, sec undun literam, quam quidam libri habent, cognitionibus sicu habebat idem Lau. & Homo bon Cremo & est ratio qui¬ juri suo praesumitur renunciare, ut in dicta decr. inter mo nasterium, infra de offic. delega gratum. & de testi, consimilibu cum venissent. nec obsta. quod objiciunt aliqui? dicente Sententia facit jus inter partes, ut not. supra eodem §. quo sint. sub §. sed nunquid. At sententia lata contra jus expre sim, non tenet. C. quando proro. non est necess. l.2. ergo senten tia secunda lata contra jus prima vero non valet, quia ser tentia lata contra jus aliquando tenet, ut not. supra eodi §. qualiter rer 5. & sic teneas, quod ubi is, pro quo lata sue rit prima sententia dolose, id est scienter, cmittit ipsan exceptionem proponere, & sic fertur sententia secundi contra primam sententiam, tenet secunda. sed si ignora bat sententiam latam is contra quem agebatur, puta qui¬ aliis successerat. ff. dereg jur. qui n alterius ff pro suo l.1 &s feratur secunda sententia contra primam, secunda sen tentia nulla erit. & sic intelligitur. 2. quaestio 6§ diffinitir. rersi sententia. C. quando provo non est ne. Li. quicquid domin legum dicant. argumen. ff. ad Ville. se, con. si decipiendi. Quin to, quando minori vel ecclesiae propter novas defensione subvenitur, supra de rest. in integ, cap si. C. si de resti in integ saepius postu fu. l. 2. Alias autem exceptis casibus his, vel consimilibus sententia secunda contra primam lata nu la erit. Quandoque etiam nulla est sententia, ratione tem poris puta quia die feriata lata est. quod dic ut nota. supr¬ deferiis, quid non. Sed & sententia nulla est, ratione tem poris, quando fertur contra vacantem ecclesiam, qui nec testes tunc producti, nec processus aliquis habitus nec sententia tunc lata tenet, ut infra ne sede racan. ca.i. & quod dicut not. ibi in summae quandoque ratione loci, u quia in lupanari, vel popina, vel alio loco minus honest¬ lata est. C. de sentent. & interloc. omn. judic. cum sententii Quandoque ratione prolationis, quia scilicet non conti net absolutionem. vel condemnationem. C. de sentent. & in verloc. onnqud praeses. & not. supra eod. §. versic. absolutoria. ve quia non servatur ordo judiciarius, quod dicut not. infr eod. §. qualirer sub §. is est ordo Vel quia non procur. sed do iminus est condemnatus. C. de sentent. & interloc. omn. jud.I. Fdenggest liberio, §. sin. & de procur. qui proprio. in princip. e Llaces in pluribus in fine, secundum Azo. supra de elect. que relm mfrade reli do. dile. infra de censi olim. Sed contra supr ale probat. licet. § finx. Martinus dixit, quod tunc conde amnatur procu. & non dominus, quando procu. li. contess est, sic intellexit, C. de sentent. & interlo omn. jud. li. Sed si do minus lit. contesta est tunccondemnabitur dominus, 8 non procur. ff. dehis qui no. infa. falsitati. §. si quis. Sed Job ibi subaudiebat maxime, quia nihil interest. utrum procu lit. fuerit contesta. C.de procur. nihil. & dixit semper pro cur. condemnandum, ut dicunt prima jura, unde & cave judicatum solvi, alias illa cautio frustratoria videtur. Ex¬ cutio tamen fit contra dominum. si verus sit procur. S pro tanto dicitur dominus condemnari. ff. eod. si se non ol tulit in princip. f. de procurat. Plautius. & hanc opinionem sequitur Goffred. nec obst. supra de probat. licet. § fina. qui¬ illud fecit Papa, qui est supra jus, infra de conces. praeben¬ proposuit vel illud ideo fuit, quia commune injuriose exe gerat illa servitia, de quibus ibi loquitur. & ideo non syn dicus, sed commune fuit condemnatum. sic C. de injur.I. na. secundum Goffred. Tan. dixit, quod secundum canc non est vis, utrum verba sententiae concipiantur in perso nam procur vel in personam domini. Quia non est vis in verbis, ex quo de intentione apparet infrade verborum sigi Praeterea. &c. intelligentia. supra de proc petitio. argu. C. de don. ultim. & argum. supra de jud. dilecti. & de dolo & contu, cap. ideo quandoque accipitur in personam domini, ut supr de probat. licet. §. fi. quandoque in personam procu. supra d fide instit, inter dilectos. §. f. & aliis superius allegatis, Mode¬ ni domini consulunt, quod utrunque fiat scilicet quo¬ condemnetur procu. nomine domini, & dominus per¬ psum procu. arg. pro hoc consilio, infra de Praebend. acceden¬ & in his quae no. infr. de spons. §. qualiter contrahatur. Sunt ta men casus, in quibus secundum omnes necesse est, quo sententia formetur in personam domini, & non procui ut in beneficiis ecclesiasticis: ideo quamvis Rogerius d sancto Edimundo per proc. litigaret super archidiacon¬ ta Richemundiae supra de sup. negli. praela. licet tamen ips Rog principali imponitur silentium, & non procur infr de conces. praebend. post elect §. fi. ubi datur sententia in caus¬ illa ad idem supra de elect. dudum. idem in criminalibus et iam si de injuria agatur. C de injur. I si supra de dol. & contum cumolim &c. veritatis. infra de accus ad peritionem. & de exce prel. ex literis. & idem in causis matrimonialibus, supra d proc tuae. Item nulla est sententia, quia venialis est. 2.q. 6. diffinitiva versi. venales. quod dic ut not. infra de vita & h ele § fi versic. item consistit in hoc, ut judicium gratis rec e dant. Item quando in sententia error calculi exprimitu quae sent sine ap. rescin. l. i. §.1. & 2. Idem cum ex edicto per emptorio, quod non venit in notitiam absentis, neque pro positum fuit, ut debuit, fertur sententia. nullius est mo menti. ff. eod. l. §. item ex edicto. non constet. alias de contu macia. C. quomodo & quando ju.l2. Idem est, quando mo¬ tuus condemnatur. ff. quae sentent. sine app. rescin. I pen. ff. eoo in seuentiis. § fi. etiamsi per vivum defendatur. ff. dejud d quare S. cum absentem, sed contra, f. defideicomm. liber. cum qua i sed illud est speciale. idem est, si per rerum naturam pa rere non potest quis sententiae: quia nec ad impossibil jud praeceptum obligat ff. quae sentent. sine ap. resci. I.si. supr e pact. c. si. mfrade sol. Odoardus. Sed sententia excommu nicationis debetesse charitativa, ut non exodio, sed o salutem animae feratur. Et rationalibus, ut causa subsit ta lis propter quam ferri debeat. Et justa, ut non fiat nisi prae missa monitione: alioquin si ex his tribus unum deficiat licet sententia teieat, tamen proferens est canonice pu niendus, ut no. infra de senm excom § quis sit effectus ejus, & su hi sunm fectus & probatur infra de sen excomm. sacr. II. 4 3. e1 ESsiigitur imjusi deject

Quis debet sententiam proferre. Et quidem ir dex competens: puta extraneus, in qui riti consensi, proprius ordinarius, nisi aliud obstet, dele gatus rite datus. Extraneus in quem rite consensi. ideo di co: quia talis dicitur sive intelligitur esse incompetens mu¬ tis modis. Primo, quia persona privata est, nullam jurisdi ctionem habens. C. de jurisd omn. jud.li. & l.privatorum. Se cundo, quia non consensi in ipsum. ff de jud. l.i. Tertio, qui¬ & si putabam consentire, erravi accipiendo Petrum pro Martino. f. de juris. om. jud si per errorem. Quarto, quia vV compulsus fui consentire f. de jud. l. 2. Quinto, quia non potui consentire ratione rei. de qua agitur & jud. put¬ quia res spiritualis erat, volebam consentire in laicum su pra de arbi. contingit. & de jud decernimus, supra de ordin. cog tuam. Sexto, quia non potuit consentire ratione perso nae meae: quia clericus sum, judex secularis. Septimo quia non potuit consentire ratione consensus judici mei, quem non habui, puta episcopi mei, cum clericus es lem, ut de his duobus casibus probatur. supra de foro compe significasti. Octavo, ratione qualitatis jurisdictionis. qua talis est quia prorogari non potest. puta delegata est. supri de offic. delag. P. & G. Nono, quia & si consensi, tamen con sensum meum re integra revocavi. ff. de jurisd. om jud si con venerit. de his no. aliqualiter alio modo. supra de offic. deles quibus modum

PRoprius ordinarius, nisi aliud obstet, ideo dixi, quia ta lis est incompetens quatuor modis. Primo, ratione per sonae condemnandae, puta episcopi coram Metropo. ac culati & convicti, quam non potest deponere. 3. quaestio.( quamvis, & c. dudum. vel nominare ad honorem propte¬ infirmitatem aetatis. C. quando provo. non est necess. si pater tuu Secundo, ratione rei de qua agitur, ut in illis casibus qu soli Papae reservantur puta sedi cathedrali, &c. quod di¬ ut nota supra de offic. deleg. S quid pertinet versic. illua quide¬ notandum, & sequ. vel si praeses illegitime mulctet, puta ul tra quanti. quae ei a l. permittitur. quod dicut plene noti infra eod §. quo remedio sub §. sed & casus sunt. Item ration¬ rei scilicet propriae: nam aequissimum visum est unum quemque non sibi jus dicere ff. quorum leg. 1. respon. i. qui¬ iniquum est, aliquem suae rei judicem fieri f. de judic. Iulia nus ait. unde siquis aliquid injuriae patiatur, non debe propter hoc tumultum facere, nec seditionem movere sed liceat ei adire judicem, & legitima postulare praesidi um. C. dehis qui ad ec. confu. denunciamus. Alioquin si quic quam publice, vel private illicite per vim extortum sit cum poena triplici restituitur, quod utilitas privata requi rit amplius extra ordinem plectitur. quod rigor publicae postulat disciplinae ff. de pubii. & vecti licitatio. §. quod illici te ff.quod vi aut clam semper. §. in hoc interdicto ad fin. ff. de ju rejuran I2. inquantum bonum & aequum religioni vide bitur judicantis. ff. de var. & extraord. cog. I sin. quod ubicun que aliquem peccasse constiterit locum habet, ut Institu. de obligat. quae ex quasi maleficio nascuntur. respon. 1. & hoc ides est, quia nec debent remanere maleficia impunita. ff. ad le gem Aquiliam ita vulneratus. cum suis similibus. Ideo gene raliter prohibetur, ne quis in causa sua judicet b vel jus si¬ bi dicat. C. ne quis in causa sua jud in rubro & in nigro. id est. nec sententiam ferat, quia non potest seipsum condemna re, vel absolverem, nec sibi praecipere. f. de arb. I.pen. & diffe rentia debet esse inter judicem & judicatum, argum. infr¬ de institu. cap. sin. nfra de sure patron. per nostras. f. de bap. de bitum. infra de verborum signisic. forus §. in omnii nec aliquan rem tanquam suam occupet, alioquin poenam habes fquod metus causa extat. C. unde vi siquis in tantum ff. de rel & sump. func. ossa. Fallit hoc forte secundum Azo. ubi qui¬ non habet copiam magistratus. argum. C. de iudic. nullu f. de origine jutis. l. 25 post originem. quod intelligas quo ad hoc, ut si forte adversarius meus fugiat, liceat mihi ipsum detinere, & etiam manus injicere, ad hoc ut ipsum du cam coram judice competente. f. de his quae in fran. cre. aii praetor. §. si debitorem. C. de decu. I generali lib. io & est argun quod si clericus delinquit & fugiat. possit sine metu cano nis duci coram episcopo, & quousque sibi redditus fueri detineri, sicut & utitur ecclesia Gallicana: non tamer diffinio utrum excommunicatio evitetur, quia non inve nio hoc expressum in jure canonico, nisi in casibus. infr¬ de sentent excommunic cap. 35. nec ille & cap. perpendimus.e semper quantumcunque delinquat, quousque incorri gibilis est. privil. retinet. infra de sentent. excominunic in au dientiam & cap. contingit. 2. quod dic ut no. infra de sentent ex com. §. quis posssit. sub. super illo autem canone. Item dicun quidam, quod ad lit. contestata. potest judex in furto ib facto procedere F. de offic praesid. senatus. sed ibi loquitur d familia. praesid. hodie tamen si episcopus archiepiscope vel familiae suae, vel nunciis aliquid injuriae irroget, pe quam jurisdictio ipsius impediatur, licet ei authoritat. propria punire. in authent. dicit enim extra de poen Rom¬ sic supra de officio deleg. ex literis. Tu excipe casus, quos no supra de treu. & pace. § quid su justum bellum, ver. quid ergo a comitibus. Quae autem dicatur propria causa: b dica quod illa cujus emolumentum vel uamnum suo nomin pertinet. ff. quando appell. sit. l. I. §. propriam. 2 quaestio. 65. bi duum. versic. propriam. Nunquid ergo episcopus in caus¬ ecclesiae poterit esse judex? ita videtur: nam & testis pol set esse, quod non posset in propria. ut apparet in his qua no sup. de testi. §. quis possit esse testis. sub §. hi vero omnes, & su §. & cum causa. nam procu. non est dominus infra de don¬ c2. sed contra, quia licet dominus non sit, tamen fructu facit suos, & de ipsis potest dare in vita sua, & facere quo¬ placet. secundum ea quae no. infra de dona. §. & quid su. un de dicit. c. quod si negotium sit ipsius episcopi, arbitri ele gantur. 9. qu i. clericus adversus clericum Solutio. Aut est ca ius, in quo judex potest procedere ex offic. aut est talis ir quo non potest procedere. Si sit casus in quo ex offici procedere potest, procedat: puta si quaeratur, utrum su¬ sit jurisdictio. ff. de judic. si quis in jus voc. non ierit. I.1. Item & in delictis notoriis. nam tunc ipsemet potest subditum corrigere & punire, & beneficiis suis privare. ut supra a rescript. di. fil. abbas. supra de rest. spol, conquerente ibi, sine ma nifesta causa & rationabili. & infra de app. cum speciali, inf de coha. cle & mu Juper e injuria notoria contra ecclesiam vel dignitatem suam, etiam in persona sua commissa quam remittere non potest, & si propriam personalen possit, infra de sentent excomm. cum desideres. §3. & humani tate & praefecti sanctitas C. de episcop. & cle si quis in hoc gi. nus, de qua etiam, scilicet propria injuria personali, judes esse non potest, ut no. infra de maledicis § quot sint generam sul § alii maledicunt principem. scilicet ecclesiasticum & versi¬ seque multo fortius, si hoc requirit vigor disciplinae publ cae. ut no. supra eod. ver. alioquin. puta punit inobedien tiam, etiam in pecunia. † siquis jus di. non obt I. unica. vel pu nit illum, qui in praesentia ejus delinquit. C. de testi nullun Item si directe contra ipsam ecclesiam aliquid committ¬ tur, in quo casu ex officio inquirere poterit falna interve niente, secundum ea quae not. infra de accus sub rubrica. d inquisitionibus. §. quando & §. qualiter, & sub rubrica de er minibus sine ordine puniendis. & hoc optime comprobatu in duth d. n. extra, de poen. Romana. si tamen gravaverit & re curratur ad superiorem, dabit judicem supra de resti sp¬ conquerente. Si vero est casus, in quo non potest ex offi¬ procedi, tunc si causa sit propria episcopi, habet locun quod eligantur arbitri, si episcopus actor sit. 1i quaest.i.cleri cus adversas clericum. Sin autem sit causa ecclesiasti. potes constituere procur. qui petat nomine suo & ecclesiae, si¬ dejura, calum.c.si. & sic ipsemet potest causam audire & dis finire. argum, supra de testi cum nuncius & c in super. nisi for te recusetur pro eo, quod causa ad ipsum quoquo mod¬ pertinet. quod si fiat, erit ad arbitros recurrendum ut sup no. in alio casu, quod dicut non infr de app subrub. deretu ex quib causis. & S. quis cognoscet. vel nisi juste: & rationabi liter appelletur, secundum ea quae not. inf. de app §. quali ter. & sub§. seq. Sed nunquid potest episcopus de subdit. conquerens in casu, in quo ipsemet cognoscere non po test. curiam sive judicem dare, qui de hoc cognoscat, & id episcopus vel procur. suus coram judice ab eo dato pe tat: & quidem de facto ita tenent domini temporales quasi de generali consue. quam rationabilem puto. maxi me quando non habetur alius competens judex proximui ar in his quae no. supra e ver. fallit hoc nec obst. si dices i psum dominum jurisdictionem quam non habet, tran ferre non posse f. de osfic procons. l. 4. 6. pe. quia ipsam habe licet non exercitium, sicut supra de rescrip. pastoralis, ad fi supra de elect, suffraganeis. vel melius non recipit talis jude¬ jurisdictionem a domino; sed nominationem tantum quae etiam debet fieri approbante parte subditi, ne tanqu suspectus recusetur. argum. supra de offic. deleg. super quae stionum articulis. §. rerum. jurisdictionem autem a consue tudine recipit, & ideo ordinarium ipsum iudico. nam com suetudo dat ordinariam c jurisdictionem, ut not. de cffic. ord §. quis possit ordinariam. versi. item consuerudo, id eo si a ta judice appelletur ad illum, ad quem a domino appellare tur, appellandum puto, quamvis & in hoc casu aliter u tantur domini temporales, & male arg. in his quae not su pra de offic. vita. §. quis sit vicarius, & sic etiam posset intelli giff quis & a quo. appell sit. I. i.im fine, & intellectus quorun dam reprobatur imfra de appell. §. a quo. ver i. Sed nunquic suis potest quis jus dicere? dicunt quidam, quod sic, tan quam delegatus ff. dejud in privatis. non tanquam ordina rius. f. de jurisd. omnium judi. qui jurisdictioni. & est ratio ut dicunt: quia non videtur simile, quod delega aliter ju dicet quam delegans, argumen. F. de offic praefect. praero. l. in princip. secundum haec nunquam posse recusari delegi nisi & delegans reculari posset, quod constat falsum eisi alii dicunt, quod in civilibus potest, ut in illa lin privati huic contradicit alia lex. qui jurisdictioni, & ff. de offic. prae Senatus. Sed in criminalibus non potest. f. de injur.I. Corn¬ huic contradicit. ff. de poae. si quis forte. §. penuli. Tertii di cunt, quod & si pro ipsis non possit jus dicere. ut in diect I.Senatus. & I. qui jurisdictioni. potest tamen contra ut in dicta I si quis forte. sed hoc est contra illam regulam: Q potest condemnare, potest absolvere f. de regu juris. I3.. contra illam. ff. deactio. & obligat. Arrianus nec ratio speci¬ litatis occurrit. nam & inhumanum videretur, quod pos sit contra, & non pro. Tu dicas, quod talis Judex est, e iamli quaeratur de filioramil. F dehis qui sui juris sunm. liusfamit ff de capi dimi amisssione § sinal & l. seq. potest ta men recusari tanquam suspectus, sive sit delega ut supr d. ofsic. delega, causam quae. & infra de appellat. postremo siv¬ ordinarius, ut fi de injur. lex Cornel quo facto cesset eju off. & sic intellige f de jurisdict. omnium judicum qui juri dictioni ubi vero actio sit tempore peritura quia in hi quae patitur invitus subvenitur usque ad periculi evita tionem, scilicet usque ad libelli obl. seu lit. contestatio. e rei exhibitionem, seu satisdationem argum ff de fer. solet,, de judic l. 2§ penult. vel restituitur actio amissa, sed hac ra tione impeditus non exercuit actio. sic loquitur ff. de offi¬ praesi senatus. Sed & alia in his quae ex offic. sine libelli obla expediuntur, procedere potest: etiam contrâ patrem, u paret nihil aut totum amittit, & alius domino afficeretur sic intellige. F. ad Trebell ille a quo. §. fina, & I. seq sed & quan tumcunque recusetur, potest punire notorie delinquen tem, & sic contra suos jus dicere ff devan. si quis forte § po & argumen. C. de conductoribus praedio. fiscalium. I unicae lib undecimo. vel etiam pro suis, ut supra de offic. delega. ex liti ris. ut in authen. dicn enin extra de pon. Romana. Ubi ver¬ non rec. satur, potest procedere in privatis, sive civilia sint, sive criminalia. ff. de judi in privatis. tales inde possun merito recusari, quia ipsorum pietas pro talibus consi¬ lium capere consuevit, ff.de adul. nec in ea l. fJ. quod me causa isti quidem in fi. In publicis vero criminalibus non potes talis jus dice e, sicut a contrario sensu innuit. dicta lin pri vatis, absurdum enim esse, quod filius parrem, vel econ¬ tra in vindicta sanguinis condemnaret. alii dicunt, quoc ibi vacat. argum. contrarii sensus; sicut & C. de episcop. & clerit. conrenticulum. nam si non recusetur, cum is cui re cusatio competit videatur in talem tacite consentire. arg 3. quaestio &. pulsatus. talis sicut potest esse arbiter, sic & ju dex, quod verius est, sic intellige 3 quaestio. 7. §. tria. versici cognitores. & quod notatur. infra de accus. §. quis accusari. su § regulariter. versicul. quid ergo de comitibus & praece den. Tertio, ratione personae ipsius judicis, qui non ha bet gratiam Apostolicae sedis, puta excommunicatus es vel haereticus, vel schismaticus sic intellige supra de rescri ca.I. & c. veniens. §. I. supra de offic. ord quod sedem supra de elec quia diligentia. 2q.1. audivimus infr. de haere. excommunicamu S. credentes infra de sentent. excomm. inoverit. vel quia infami est. 397. 4ria. vel a Rege bannitus. nam & talis excommu nicato aequiparatur, ut in constit. seu. hic incipit lex cor suetudinis Regni, domino guerram. Quarto, ratione m¬ joris tribunalis coram quo causa rite delata est, sic ff. de¬ judic. contra pupillum. §. qui ad majus, supra de offic. leg. li cet infra de appellatio. intnnasti. quod tamen proprius or dinarius non ignorabat; alias contra infra de appellatio. duobus

DElegatus autem rite datus, non sine causa dixi. Judes nempe deleg. & datus redditur incompetens noven modis. Primo, quia datus est ab illo qui ipsum dare no potuit. in quo casu etiam remota app. non tenet judici tum C. si a noncompe jul2. Secundo, quia non est datus i qui debuit, puta minor 20. ann. qui non potest dari ab ali¬ quam a principe. supra de offic. deleg. cum vicesimus. & vid ad hoc duo membra; quod notatur. suprâ de offit. deleg. quis delegare. & §. cui ubi hoc plenius expeditur. Tertio quia est per surreptionem obtentus supra de rescrip. ad au atentiam. 2. hic tamen est dissensio, & cadit magna di quod dic ut notatur supra de rescript. § quae possunt objici su I sednunquid processus. versicu sed nunquid se. Quarto, ratio ne rei, quae delegari non potest, puta causa matrimonis lis, & liberalis supra de rest. in integ cap penult. § fi. quod di¬ ut plene no supra de offic. deleg §. quae delegari possunt. Quinto ratione rei quae non est delegata, ut C si a non compe judic. I. & I. si de proprietate. super quo vide quod notatur. supra d rescript quod gratiam specialem. Sexio, ratione personae, qua non est delegata supra de offic. deleg. P & G. supra de rescrip significante Rodulphus significavit. Septimo, quia delegati¬ est finita supra de offic. deleg de caus. respon. 1. quae finitu multis modis. ut notatur supra de offic de. g. §. si. prorogatu autem jurisdictio aliquoties delegati: quod dicut nota supra de offic. deleg. § quibus modis. versic. 2. verum parum. e sequ.usque ad ver. quid si conservatur. & tunc fallit. quo notatur supra eod. ver. 5. & verson. Multae etiam exceptio nes contra rescripta competunt, de quibus centum & dua notatas poteris reperire supra derescript. § quae possunt obj¬ ci sub §. sed ut simplicibus vers. seq usque ad versi. 100. Octa vo, ratione pronunciationis dimidiae, sive semiplenae, put¬ duo sunt, vel tres judices, vel unus tantum, vel non omne pronunciant supra de offic. deleg. causam. quod in ordinarii locum habet, si tamen duo concordent, & tertius contra dicat, tenet sententia duorum ff. eodem duo ex tribus. idem in arbitris ff. de arb. si intres. & not. supra de offic. delega. §. quod s ejus officium. & de arbitris §. qualiter sub §. constituitur. versi¬ si autem in duobus & seq. Quid si plures sint judices, & u nus condemnat in 5o. alius in 60. alius in 100 valet senter tia illius, qui in 50. condemnavit, quia in illam summam mnes concordant. f.de arb. diem proferre. § si plures ff. eodem interpares. in fine. Quid si duo sunt, & dant sententias con trarias, quia unus absolvit, & alius condemnat? Respor in ordinariis tenet sententia pro reo lata. ff. eod. imter pare excipe causam favorabilem Puta libertatem, ut ibi & ff.d manu. I antepe ff. de re jud libertas. Testamentum. ff. de inoffi¬ testa si pars judicantium. Dotem ff de jure dotium. in ambigui fdere juris in ambiguis. Matrimonium. argum. suprâ de tes licet ex quadam. in fine. & de praesumpt. illud infra qui ma. accu poss. videtur. ad si ff. derit. nup. in liber. sic loquitur infra eod cap fin respon. 1. Sed qualiter possunt duo ordinarii de ma trimonio cognoscere, quia hoc habent de consuet. put? cano. archidiaconus & archipresbyter supra de festit. spo¬ literas infra de consangui. cap.i. secundum Goffred. sed cun archidiaconus superior sit archipresbytero non place plus hoc exemplum, quam si exemplificaretur de arch diaco & episcopo. pone ergo exemplum in duobus off cialibus ab episcopo constitutis, ut patet in his quae nota supra de offic. vicarii. §. quis sit vicarius. versi in utraque quae stione vel in duobus abbatibus, vel aliis quibuscunqui clericis factis ordinariis, etiam in hac causa per privi. spe ciale, infra de excessibus praelatorum. accedentibus princep enim ordinarios facit. ut notatur. supra de offic. ord S. quis di¬ catur. Sin autem sint duo judices dele. pendet ex delegan tis arbitrio. utrum voluerit confirmare, ff. eod. duo judices infra eod.c.si. § penult. Quod si arbitri fuerint, neutra tene ut ff.de arbi. Pedius. § fi. & I. seq. & l. item unus §. penult. & l.s. & I.diem §. si plures. & infr. eod c. f. §. ult. Ubi vero episcop ejusdem provinciae coepiscopi causam examinant, deben in eandem consonam sententiam convenire: quod si di screpent; debent recursus haberi ad Metropol. & episco pos convicinos, vel ad primatem. 6. 4402.12 &3. Nono, ra tione ineptae societatis in pronunciatione admissae, ut s cum sit judex insolidum admittat tanquam collegam il lum qui desiit esse judex; non credens quod per se pro nunciarem posset, supra de offic. deleg cum super abbatia. & ar¬ de procu. t. si f. de arb. Pedius § sina & l. seq.

IN supradictis omnibus casibus & similibus habet locuir quod sententia a non suo judice lata, nullius est momen ti. C. si a non compe. jud l. ult supra de jud. atsi clerici, supr. de con sue. c 3. 2. u. 1. in primis

Qualiter proferri debeat. Et quidem in te alioquin nul la est sententia, ratione prolationis, seu ordinis judiciari non servati, qui consistit in sequentibus casibus. Primo ratione prolationis seu pronunciationis, nulla est senten tia, si ipsam non sedendo, sed stando judex pronunciet judicis enim est sedere, non stare, cum res de qua agitul desiderat cognitionem plenam: sed advocati est stare. s quis ordo in bo. poss. servetur. l. 2. §. dies. §. in bonorum. & in auti ut ab illustrib. §. sancimus igitur. ibi. ne cogantur, col. 5. Quid s pronunciet sedendo in alta turri, & partes sint inferius forte non valet secundum Azo. & sine dubio valet. nan & posset esse quod judex probabiliter posset sibi timere, s descenderet, ergo subveniendum est. argum supra de elect bonae me. Ma. infra de ap. si justus metus. nam si esset in loco ubi justus metus immineret, & per metum pronunciare non valeret sententia argumen, supra de foro comp. si diligen ti. in fi ff.de jud.d. l. 2. & arg. ff. de act. tu.I.. in sin ergo debet ire in locum, ubi non timeat. argum. supra de procu. accedens in fra de spon. cum locum. & maxime in loco alto: quia judes debet esse superius, & partes inferius: ut probat. C. ubi se nat. vel claris. l. 3. ante medium. l. ibi sedendi quoque in ali qua secretarii parte. quae judicibus inferior. altercanti bus vero superior esse videatur habituro licentia: ad idem argum ff. de offic praesid observandum. C. de offic. civi qud.l.1e de offic. diver. jud. I sin. lib. I. Secundo, si edidit partibus in scriptis sedendo, sed non recitavit. C. de sent. ex brevi. rec l.s Tertio si recitavit, sed non in scriptis. C. de sent. ex brevi reci I fi 24.1. in primis & in medio, & infi &t c. legum palea est Quar to, si recitavit in scriptis, non per seipsum, sed per alium ergo literas ignorans non potest ferre sententiam, nisi si praefectus prae vel alius illustris, quibus per officiales suo permittitur sententias suas recitare, ut probatur. C. de sem ex brevi. reci.I. hac lege. perpetua. aliis autem hoc non permit titur, etiam si per asses. pronunciare velint, & in auth. ut die fun. seu funct. § illud, cols. nec per prudentes & impruden tes simul vocatos supra de const. cap 3. & hoc tenent omne domini, & Goffre. exceptis casibus ut sequitur, ergo quae libet sententia ferenda est in scriptis, b nisi ratione perso¬ nae aliud dicatur, puta quia illustris est, ut dixi, & sic laicu non potest esse judex, nisi sit illustris, vel nisi sint causa quae sine literis expediri possunt, quod intelligas, quo ad temporalia, alias contra, supra de const. ecclesia. 16. distin. beni quot sunt enim casus & spirituales, & temporales, qui sin scriptis expediuntur, ut not. supra de libel. obla § utrum li¬ bellus ver. & hoc verum est. & seque & secundum hoc potest in- telligi, non judicem posse fieri laicum & illiteratum, su pra de offic. delegat. §. cui. ver. ignarus. sed certe hoc non ser vatur de consuetudine imo tota die laici, & clerici, judi ces, & arbitri pronunciant sine scriptis, & tenet sententi¬ alioquin sequeretur, quod laicus non posset esse arbiter eut notatur supra §. qualiter ad effectum, versi. nisi. ideo fort Joan. hanc objec. timens notavit hoc in criminalibus car sis locum habere, scilicet quod sententia feratur in scri ptis secus in civilibus. sic notatur. 24.1. in primis. ad si. inglo quae incipit, Per tuam legem, excepta causa dilapidationis.n auth. ut judic. sine quoquo suffra. §. uecessitate, colum 2. posset 8 illud dici, quod quando laicus fert sententiam, suffici quod dicat, Condemno, vel absolvo, vel tabellio leget alia secundum dominos modernos: quod non puto verum argumen. C. cominani. vel epistolas. I.si. die ergo. quod quar do laicus pronunciat, primo debet scribi per tabellionem & tabellio leget sententiam exponendo, & laicus post psum in vulgari profert, & sic non profert ipsam laicus ir scriptis per alium, sed tantum per seipsum, quia non es intentio alicujus, quod verba tabellionis habeant vim pri nunciationis, sed lectionis & expositionis. est autem in tentio, quod verba laici habeant vim pronunciationis 8 diffinitionis, sic si causa joci, vel doctrinae, ego si dixer¬ tibi. spondes. & tu respondes, Spondeo, non nascitur obl gatio. ff. de ac. & ob obligationum substantia. ad fin. & non es curandum de verbis, ex quo constat de mente ff. de legi. se re leges. & hoc quamvis novum videatur legenti, & lice non servetur de consuet. tamen illud de rigore juris put verissimum. nec enim refert, utrum lingua Latina, ve Graeca pronuncietur ergo vel vulgari, ut C. de sentent. interloc. omn. judic. I judices. sic nec refert, utrum per se pro nunciet ubi hoc sit, & potest sine tabellione, & interprete vel post tabellionem. & verum interpretem, ut probatur ff. de verb. obligat. l.. § sin & Linter stipulantem. institut. de ver obligat §. utrum, infra de spon. ex literis. i. C. de testa hac consu¬ tissima. §. fin. de fidejus. I. Graecae §. fidejussor. C. de test. tutela lult nam & si non servatur, tamen servari debet adeo quo nec meretur habere nomen sententiae, si sine scrip. feri tur, nec est necessaria app. ut probant jura superiora, qui nedum in criminalibus sed etiam in civilibus locum ha bent. C. de sentent. ex brevi. reci. I.si. & si caret nomine, ergi & effectu, ut C. de fer. a nullo judice. quinimo in spiritua bus unde nec sententia excommunicationis tenere vide tur, nisi in scriptis feratur, quod tamen falsum est. tenet¬ nim quamvis puniendus sit is. qui tulit, ut notatur. supr¬ cod. § qualiter. sub §. puta. ver. quid ergo. Quid de causa ma trimoniali? Videtur, quod nihilominus valeat sententia etsi in scriptis lata non sit. ut supra de testi Albericus. Sed con tra, quia retractatur haec sententia propter judiciarium ordinem non servatum, infra qui filii sint leg. per venerabiler §. videbatur, versic. praeterea. Solutio. Aut proceditur in pr ma figura judicii, scilicet oblato libello, & tunc si non ser vatur ordo judiciarius, cassatur, sive cassa denunciatur, u in proxim. alleg. decret. & argum. supra de testib. constit 2. e officio. & tunc valet, & sic potest intelligi Albericus argun infra de clan. despon. cum inhibitio. haec tamen quaestio alite solui potest, ut not. infra de divor. § sin. versic. quid si senter tia. sed huic solutioni standum est, quantumcunque t: men judex ex officio procedat, semper debet servare o¬ dinem: de quo dic ut not. infra qui ma. accus. non poss. sub ru brica, libellus accu sationis. Quinto, si pronunciet expressin contra jura: nam secundum ea judicandum est. infra eo¬ ca.i. supra de consti.c.i.& c.ne innitaris. C. dejud. rem non novan in princ. in auth. de defen, civi. §. jusju, col. 211. quaest3. summe pere, alioquin sententia non tenet. 2. quae st. 6. §. diffinitiv. versi sententia. nec oxcusat. si quis dicat, ita fuit alias judie¬ tum: quia non quid factum sit, sed quid fieri debeat cons derandum est. supra de elect, cum causam quae ff. deoffic praes sed licet. nec exemplis, sed legibus judicandum est. C de sen tent. & interlo. nemo. excipe sententiam principis quae ju facit nfra eod. in causis. dummodo sit diffinitiva. ut ibi. 16.4 3 licet. C. de leg. I2. & fin. secus interlocutoria, nisi forte si corpore juris clausa, sicut est ff. quod met. causa. I. metum.( sed quod praetor. excipe etiam, quod notat. supra de constit. qualiter. sub §. & sciendum. & junge quod notatur suprad consuet. §. qualiter. versic. 3. igitur si quis caput proprium vel exemplum alterius sententiae sequens in jure errave rit, sententia non valebit ut probant jura superiora, & ho¬ intelligas, quando judex expressim pronunclat contr¬ jura puta & pronunciat minorem 30. an. non ob defecti aetatis, confirmandum esse hoc enim expressim est contr jus! supra de elect. cum in cunctis. ad hoc. C. quando provo. no est neces. l 2. f. de app. si expressim. f.quae sentent sine app. rescin.I. §. item cum comra. & sic intellige. infra eod, cap. 1. &c. mter cae teras. secus, si non expressim, puto minorem 30. anno. con firmat in episcopum minori aetate opposita, sed non ex primit. quod sit minor. hoc enim potius contra jus litiga toris pronunciare videtur, & ideo nisi appelletur, transi in rem judicatam, supra de elect, cum dilect. §. sin. quare non obstet, etsi minor sit. sic intellige. ff.eodem cum prae latis sed & alio consimili modo exemplificaretur de minor 14 ann 2.quaest. 6. §. diffinitiva versic. si sententia contra jus & f quae sentent. sive app. rescin.di. Item & alio modo. supr eodem §. qualis, sub §. pura versicul. quid ergo si dico. Item ho¬ intelligas, quando ipsum errorem in ipsa sententia expri mit, ut exemplificavi, vel alias potest apparere de ipso, u nfra de contrahend. empt. cum dilecti. §. sin. & infra de conce, praebend. & eccles. non vacan. dilect. & c. ex parte. §. tandem id eo non est tutum assignare causam in sententia, quod s malam exprimat pronunclans, quamvis habeat bonan quam exprimere posset. non valet sententia f. de excu tu qui testamento supra de resti. in integr. tum ex literis, § non ig tur. versi. illa innitens praecipue ratione tenet, aut si simpii citer proferatur unde lata sententia in redhibitoria actio non est postea quaerendum, an res in causa redhibitioni suerit. ff. de redhib actio, quod si nolit. §. in factum. nisi appella tum fuerit. infra de testa. Raynutius, & ca. Raymaldus. ideoqu si cautus sit judex, nullam causam exprimet, infra eodm sicut nobis §. sin. nisi in casibus in quibus tenetur causamer primere. Primus est, ubi propter ineptam petitionem al solvit. supra de judic. examinata. ff si mens. fal. mo.dixe.l.i. Se cundus, ubi a jure communi recedit, unde si non condem nat victum in expensis, quod jus commune vult. infrad poeni, calumniam. & not. supra de dolo. & contum §. quae pon ver licet autem hanc opinionem & ver seque licet aliqui di cant contra, ut ibi notat. debet in sententia sua exprimer causam, quare non eondemnat, ut mauth. de judi §. oporte coll. 6. ideoque & si pronunciat contra leges sine justa cau sa, tenet appe secundum legem, etiam ante sententiam quae sent sine app. rescin.La. 1 ertius est. quando absolvit i rei ven. ideo, quia reus tempore sententiae non posset, n forte postea ex nova possessione agere volenti obstet es ceptio. sup. de excep.s. pen. f. de excep. rei judii. si rem inearm. & si quis ad exhibendum. Quartus est, secundum leges quand absolvitur quis ab instantia judicii, & per patronos causa stetit, quo minus causa potuerit diffiniri. C. de judic. prope randum § illo proculdubio. Quintus est in sententia excon municationis, ut in authen. dicit enim extra, de sentent. excon muni, cum medicinalis. Sextus, nulla est sententia, si non fui oblatus libellus, exceptis casibus. ut notatur. supra de libe oblae §. utrum lib. Septimus, si non fuit lis contest. suprad lit. contesta.c. unico. & notatur. in summa. §. quis sit effectus. O ctavus, si proferatur authoritate testium ante lit. contest productorum, nisi in casibus, ut no. supra, ut lit. non contes unde iidem producti ante lit. contesta. producuntur 8 post li. quia ad aliud, & alio modo inducuntur supra dete stibus veniens. 2. §. pen. & fi. Nonus, si producatur authorit. te testium productorum, post lit contest. sed non jurate rum, nec a partibus juramento remisso supra de testibus nu per. & cap tuis de quo dic ut not. supra de test. §. qui debent ju rare. Decimus, si procedatur authoritate testium jurato rum absente parte adversa, nec contumace. in auth. de tel §. & haec vero col. 7. supra de testibus. in nomine Domini, infrad fidejussor. constitut. §. sin. Undecimus si procedatur autho ritate testium non scriptorum. Duodecimus, si authori tate testium non publicatorum. Tredecimus, si authorita te testium diligenter non examinatorum, cum hoc malitios vel negligenter fuerit praetermissum, supra de resti per tua nobis literas. & intelligo malitiose, quando omittuntur e quae in jure expresse scripta reperiuntur. de quibus ha bes. C. de testibus cum causam quae inter archiepiscopum: negli genter vero, quando omissa sunt interrogatoria a parti bus tradita, secundum quod ad causam faciebant, & de hi plene not supra de testi. §. super quibus interrogandi. & dicu ibi. Decimus quartus si procedatur in aliquo contra ab sentem non contumacem. C. quomodo & quando judex. e¬ quae; quast 9. hoc tamen fallit per speciale pactum f.dear bi diem. §. si quis litigentium & vide quod no supra de dolo, e contu. sub rubri. de contumacia. §. qualiter deprehendatur. De cimus quintus, si pronuncietur contra praesentem noi convictum. neque sponte confessum. 2. quaest.i. nos in quen quam, supra de constitu. ecclesia Sanctae Mariae. Decimus se¬ tus, si pronuncietur a non suojudice, quod multis casibu sit, ut plene nota supra eod. §. quis debet. Decimus septimus quando non apparet quis actor, quis reus, quis judex.4 quaest. 4. c. i. 2.q. 1. in primis, infra de ver sign forus §. inomni. De cimusoctavus, quando pronunciatur super eo quod peti tum non est, vel aliter quam petitum est. ut infra de accu qualiter. 2.§. sina. infra de simo. licet Heli §. I. ad si supra de fim strum. inter dilectos. § caeterum. ibi, ex forma petitionis, &c supra de consuet, cum dilectus. §. fin. supra de caus. posses. & pro prie, cap. si. supra de except. cap. 1. §. si. infra de regula. sicut nobi ibi petit & accipit. f. communi divi. ut fundus. C. de fideicom. libe. 3 & no. cap. 1.§. quis sit effectus, ver. sed qualiter contestabitur lis a patet in his quae notatur. infra eod. sub rubrica de re judic. quibus noceat. Sed & aliis modis dicitur nulla sententia, ut not, supra eod. S qualis

Is est ordo judiciorum solitus, contra quem si feratu sententia, vel non servetur, immo pervertatur puta pri mo contestetur lis secundo offeratur libellus primo jure tur de calumnia, secundo contestetur lis: primo feratur sententia, postea scribatur sententia, non valebit, secundi Azo. C. de sentent. & interlo omn judi prolatam. 2. quaest. 6. §. dij finitiva. ver. sententia & sic & forma electionis per ordinen servanda est, non transponenda, supra de elect, cum post pe utam. nec omittenda supra de elect. Cumana. § fina. sic & or do judiciarius est servandus & hoc intelligunt doctore de dicto ordine judiciario generali: secus de speciali, u supra primo pronuncietur de possessione, quam de pro prietate: tunc enim secundum l. tenet sententia mero ju re, sed & jure provocatur, sive appellatur. C. de appel. I Vel potest disting. inter ordinem judiciarium, qui si omii titur, non valet processus, ut dictum est: & ordinem juris qui, & si pervertatur, mero jure tenet, ut C. de appel li. se cundum Goffred. vel dic inter ordinem judiciarium sub stantialem, id est per quem de rigore juris velit, nolit ipse vel partes, ex quo in figuram judicii agitur servari deber & judicialem, id est quem judex de aequitate & benignita te juris servare debet, cui tamen a partibus & si in figuran judicii agatur, potest renunciari, & mistum, seu anoma lum, qui aliquando habetvim substantialis, aliquando ju dicialis. Ordo judiciarius substantialis est, sicut puto Quo¬ partes citentur, Libellus offeratur. Lis contestetur, Et d¬ calumnia juretur, Et quod sententia absolutoria, vel con demnatoria. Certa nisi in casibus, Congruo loco & tem pore. A competenti judice, Sedendo. In scriptis, Gratis Rite, id est non expressim contra jura pronuncietur. u patet in his quae notatur. sup. eo. § quis, & S qualis. & quar do contra hunc ordinem pronunciatur; nulla est senten tia. C. quando provo. non est neces. l.2. in princip. Servandus es enim solitus ordo judiciorum. ut patet supra de rescri cai sam quae. sic & mos ecclesiasticus infra eodem, cap 3. nec es generalis status ecclesiae debitus, & antiquus per alicuju insolentiam subvertendus, supra de sup. ne praela. cap. 2.5 polentis. quandocunque tamen sententiam latam spreti judiciario ordine, dominus Papa ratam habet de plenitu dine potestatis: sicut patet infra de accus ad petitionem. Or do vero judiciarius & judicialis videtur consistere in hi¬ quae aguntur inter juramentum de calumnia, & senten tiam scilicet quod fiant Positiones, & responsiones, Te stium, & instrumentorum productiones, Publicatione Interlocutiones, Renunciationes, Conclusiones, Alleg¬ tiones. Et si quis Judex non servaverit hoc, mero jure vi detur tenere sententia. & lata potius contra jus litigato ris, quam contra jus commune. nam & si nihil probatum est. vel semiplene, Judex, ex quo lis contest. est, & juratur de calumnia, condemnare potest, sed appellandum est, C quando provo, non est ne. l.2. in fi. nam & si non appellaretur facit ius inter partes. ut nota. supra eodem. §. quot sint specie sub§. sed nunquid. Veruntamen si appelletur, & Judex di cat in sententia per ea quae vidi & audivi, vel quae probat: fuerunt coram me, visis & auditis allegationibus &c. ta lem condemno, tunc si is qui condemnatus est dicat di ctum ordinem non fuisse servatum, puta nihil fuisse con fessum, neque convictum, neque vidisse testes jurasie, vel copiam ipsorum non habuisse, vel simile. secundum l. vel secundum cano, & l.etiam si appellatum non fuerit, & ob jiciatur aliquid fuisse omissum de ordine judiciario sub stantiali, retractabitur sententia, nisi processus legitimu. probetur, & sic sententia cassabitur, & sic non praesumitur pro processu, nisi quatenus constiterit legitimis documen tis, ut supra de probat. quoniam contra falsam. in fi. supra de re stitu. spol. cum ad sedem §. fi. ideo litigatur de process. supr. de testi. constitutus. 2. ad fi. secundum hoc potest intellig quod dicit decr. sententiam fuisse cassatam, non dicit cas sam pronunciatam solummodo, propter iudiciarium of¬ dinem non servatum. inf. qui si sint legi pervenerab. §. videba tur. vers. praetered. & quod dicitl. ita potiantur victores sen tentiis, si eas recte habere monstraverint. in auth. de his qui ingr ad app. §. si vero neuter, col.5. Si vero nihil objicitur, nec ir dubium revocatur, neque suo tempore appellatur, tun¬ transit in rem judicatam sententia, & pro authoritate Ju dicis praesumitur. sic potest intelligi supra de ele bo. me. Na §. contra. supra de renun. in praesentia. f. de sta ho. ingenuum. ff.d adop. adoptivum. §. 1. & si etiam appelletur & opponatur gra¬ vamen, non tangens ordinem judiciarum judicialem, se cundum leges, sed aliud quocunque ius; & non probetur vel secundum jus can. quodcunque gravamen praeceden: sententiam, nisi sit tangens ordinem judiciarium subsian tialem, quantumcunque offeratur probatio, nisi forte pro ponatur articulus novus ex antiquis dependens, qui eti¬ per antiquos testes, ut antiquus qui per novos testes in causa appellationis probetur. secundum ea quae no (up. d testi§ & utrum post publicationem. vers. hoc in eadem instan tia, & seq & confirmabitur prima sententia. Sed hoc intel¬ lige, quod is qui appellat, eum de iniquitate sententiae con queratur. ff de min. praefecti. debet probare, quod asserit ini quitatem, sc. sententiae detinere ff.deprob. ei qui dicit, debe enim probare se juste appellasse Cdeapp. qui ad cirilia & detegere iniquitatem sententiae ff. si pen. app. l. 1. §. 1 infra d app. cum ecclesia. quod per ostensionem sententiae quando que apparet, ut probatur mf. de testa Raynutius, & c. Raynal dus. Ideo cauti Italici faciunt omnia acta in publicam for mam redigi, & sibi tradi ad fidem perpetuam faciendam, si quando forte in posterum, super processu aliqua dubita tio oriatur. C. de re jud. gesta suprae de prob. quontam contra fal sam. per totum. sed si partes nihil objiciant. neque judex obji cere debet, ut patet supra de probac si inmedic, ibi aliquandc cum non revocetur in dubio de lit. contest. & de hac ma teria satis no sup. de prob. §. quid debet probari. rersi.u.nem lice pro sententia. & sequ qualiter autem publicatio fieri debeat invenies. no. supra de fide instr. §. de publicatione. Mixtus ver sive anomalus ordo judiciario potest dici id quod exigi tur, ut in praesentia partium procedatur. nec enim in ab sentia potest lis contestari, nec de calumnia jurari & quc ad hos articulos, est substantialis, sed nec illa quae occur runt inter juramentum de calumnia, & sententiam diffi nitivam, in absentia partium expediri debent: si tamen ex pedita fuerint in absentia, & postea sententia feratur in prae sentia mero jure, tenet sententia, nisi fuerit appellatum, lice debeat retractari, si etiam post sententiam haec opponan tur, ut patet in his quae no. sup. eo. ver. ordo vero judiciarius Iri quo ad sententiam, aliquoties nihil obstat, ut quia absen¬ dedit hanc potestatem judici, vel contumax est, aliquoties ipsam reddit nullam, ut quando nec renunciavit, seu han¬ potestatem dedit judici nec contumax reperitur, ut pate in his quae no sup. eo. vers. 14. & hoc secundum jura civilia exceptis his casib. in quibus ante sententiam appellationi admittant, locum habebunt. regulariter enim non admit tunt app. ante sententiam. C. de jud apertissimi. & quorum af non reci. auth sententiae. & de sent. & interleo om. iud. Isi. ideo ni hil potest imputari, si non fuerit appellatum. appellari au poterit a diffi. sententia, occasione gravaminis praeceden tis, & sic necesse habet appellans probare appellationem suam, nisi forte allegetur gravamen de ordine judiciari non servato, secundum ea quaeno supra eo. vers. si vero n hil objicitur. & praece sed secundum jura can. quae admi¬ tunt appellationem a quolibet gravamine, & secundum jura civilia, in illis casibus in quibus appellationem admi¬ tunt, imputabitur, si non fuerit appellatum & sic intelliae quod legitur. sup de offic. deleg gratum c. insinuante. & c. supi quaestionum articulis. §. verum. & §. fi. de testi significaverunt. §. &c. cum venissent. infra eod. inter monasterium. & similibus 8 junge quod no. infra eod. §. quo remedio, sub § sunt tamen ca sus. vers. quamvis etiam non appelletur, & sic secundun can. praesumitur semper post latam sententiam, pro au thoritate judiciaria, etiamsi appelletur a sententia ut infr¬ cum inter vos. &c. sicut. nisi sententia in se manifestam in quitatem contineat. inf. eo. inter caetera. vel nisi objiciat, or dinem judiciarium substantialem non fuisse servatum, u no. supra eod. versic. veruntamen si appelletur & secur dum hoc intellige quod no. secundum Goff. supr. de proba §. quis debet. ver, fin.

Et quando. Quando liquet de causa quod dicu no. sup. eo. in continuatione hujus tis versi haec autem continuatio. in dubio enim absolvendu est reus, nisi forte causa favorabilis ex parte actoris aliuc inducat. quod dicut no. sup. eod §. quis debet sententiam sub delegatus rite datus ver, quid si duo sunt. & seqe & de jurej sub nunc redeandum. sub rub. de asser. juramento. §. quando si deferendum. ver. quod si jura obscura sint. Item intra trien nium, a tempore litis contestatae computandum, nam poss ea non posset fieri secundum leges, quod dic ut plene no sup. de jud §. quae sunt necessaria sub quae porrecto ver. perit autem instantia judicii. & sequ. sed & secundum quosdam, de die non de nocte sententia ferri debet: quod dicut plene no sup. de jud S. qualiter & quando.

Quid sit effectus. Et quidem ut a superior impetretur de facili confirm: tio, si rite lata sit infra io. eaquae. & hoc petatur. infra eo. cau sam. quae in fin. & de hoc. infra de confir.util. vel inmil. §. a qui vers. ergo. & § de qua re. per confirmatur. Item ut execuntion mandetur. infra eod cum aliquib. de hoc. infra eod sub rubr. d re jud. §. quando, & a quibus. & hoc intelligas, si non sit ap pellatione suspensa, ut no. infra eod §. quo remedio. Item sta tim aliquando ipsa prolata transit in rem judicatam, & executionem ad se trahit: ut quando quis excommunica tur. inf. c. i pastoralis & est ratio: quia secundum Pet. Hispa num, Deus ligat, & non homo. I1. q. 3. nomo. 1. & a princip¬ appellari non potest. sup. de elect. licet de vitanda. in fi. Ali dicunt, quod de hoc est ratio, ut homo crescat per meritum servando sententiam, & si justa sit. argu. 8. qu. i sciendum. 11.q.3 cap 1. &c. quid ergo. Joannes dixit, quod constitutio eccle siae hoc facit, ut magis timeatur ecclesiastica disciplina, sic ut & constitutio humana: facit quod sententia, quae cit ligat, quo ad ejus effectum, tardius liget. 2q. 6 anteriorum l. q. 3. cum apud. Alii dicunt, quod licet idem videatur in o mnibus sententiis, quia sicut appellans post excommuni cationem remanet excommunicatus, sic & in decem con demnatus post appellationem remanet condemnatus, ui dictum est, quia in primo casu nihil remanet absolvendum vel tradendum. in secundo vero secus, & sic appellatio po test impedire solutionem, quae erat facienda, secundum Ber & quid dices, ubi judex condemnavit, sed absolvit. nam 8 ibi nihil restat solvendum vel tradendum, & tamen appella ri potest. Quae est ergo ratio, quod sententia excommunica tionis non suspendatur per appellationem, sicut aliae, & quod secum trahat executione: dici potest, quod sententi¬ excommunicationis ligatur anima invisibilis & rationabi lis. I1. qu 3. nemo.1. & inf. de rebus eccl. non alie, si quis presbyterorum sed aliis sententiis corpora condemnantur, quae visibili. sunt, sive incorporalia & invisibilia. sed tamen insensibilia non rationabilia, sicut servitutes, sicut ergo interior homo sive imaginativus, facilius apprehendit. quia videt Reg & Reginam Franciae, quamvis ultra mare: sic facilius ap prehenditur, & ligatur, in hoc ergo casu invisibili senten tia ligatur invisibilis anima, & ideo invisibiliter statim mi datur executioni. secus in aliis infaeo, cum aliquib. Quid ei go dices de sententia suspensionis, vel interdicti, qua non anima, sed corpora videntur ligari. & tamen non potest at pellari infr. de app. ad hoc quoniam sub interdicto, dic quo sapiunt naturam sententiae excommunicationis. arg. ff. dere ven quae religiosis, cum.n.istae tres sententiae nomine censu rae ecclesiasticae comprehendantur. infr. de verb sig. quaerem quid per censuram. & sic cum proprie & mere spiritua les sini appellari non potest ab his ad designandum, quod dignio & fortior est jurisdictio spiritualis, quam temporaiis, u no. inf qui fil sint legi §. qualiter & a quo. Item hae sententia ad peccatorum correctionem specialiter inventae sunt. 11 qu. zomnis Christianus &c. nemo episcoporum. & c.aud. infr. de co hacle. & inu.c. 2. & 3. sed peccatu incontinenti ligat. 11. q. 34 stimant. & c. audi. non ergo est mirum, si haec sententia sapit i psorum natura ergo sicut a correctione peccatorum ap pellari non potest, ita nec a sententia excommunicationis quae loco correctioni succedit. arg ff. si quis cau. si eum. §. qu injuriarum, cum etiam ab eo. &c. idem. & ad idem, & in eod loci data sint, necesse est, ut quod de uno dicitur, de altero in telligatur, sup. de const. transl. & junge quod no. ins. de sent. ex com. §. quas sit ejas effectus ver. iste etiam est effectus, & sequ Mandatur aut sententia executioni insolidum contra il lum, qui condemnatus est, si unus sit: & si plures conden¬ ti sunt, contra quemlibet pro portione tantum virili, etiams quilibet insolidum teneretur, cum pro alia parte absolutu videatur per sententiam. sic intellige. C. si plures una sen. conde sunt. l. 1. & 2. Item effectus is est, ut faciat jus inter partes elapsis decem diebus a tempore prolationis computan dis, ut no. sup eo. §. quot sint. sub §. sed nunquid. Item ut actio in factum ex causa judicati detur illi pro quo sententia la ta est. C. de rebus cre & jureju. actori. ff. co. miles. §. fin. & alii eju nomine ff deexce. rei jud. Iretjudicatae. non autem ei contu quem lata est. ff. deexce rei judic. evidenter. datur autem a ctio contra illum contra quem lata est, & haeredem ejus ff. eod. miles. §. fi. Sed reo absoluto, datur exceptio contra i lum, & qui succubuit, & alium ejus nomine, ut ff. de exce.ri judic. secus, si idem qui succubuit alterius nomine aga C. de admin. tut. cum quaedam ff. de rei vendic. inter officium V. rum reo absoluto, non tollitur actio ipso jure, ut ff deconm inde Iulianu, quod est mirabile, quia fortius & citius debe ret actio tolli propter remjudicatam, quam dari ex rejud arg. ff. de actio. obl. Arrianui. & supra de probat. ex literis ff. de si perfi. l. iI. §. quod ait. sed forte hoc ideo est, quia lex alio mo do quam indulgendo actori vincenti non potuit subveni re, reo vero per remedium exceptionis subvenire potuit & si ipso jure non extinguatur actio, vel tollatur, secun dum Azo. Item effectus est, ut res acquiratur, & ut res di¬ caetero cum sana & pura conscientia teneatur, secundum ea quae not. supra eod §. quot sint sub §. sed nunquid versic. sec quid si post sententiam. Sed quid si judex per gratiam ve per sordes contra justitiam & contra conscientiam, sen tentiam dederit? dic ut no. inf. eod sub rubr. de re judi §. qu. sit poena. versic. hodie etiam secundum canone Ed & quia aliquoties ex sententia ad interesse agitur: u C. de sent. quae pro eo quod inter. profe. I.uni. videndum es quantum interesse hodie praetendatur. ad quod notandum quod interesse sive pretium. Aliud conventum, Aliudcom mune, Aliud singulare f.de actio. enpt. & vend. li

ALiud conventum & hoc secundum quod convenit punire debet, nisi dolus alterius partis intercessisset sicut no, sup. de dona §. quae auxiliatus. ver. actio autem. & seq inf. de contrah. empt. & §. qualiter rescindatur A Liud commune, & hoc insolidum est praestandum in contractibus, & in delictis: in contractibus autem ple runque aestimatur. Sed in delictis semper, ff. ad l. Aqui si ser vum meum ff. ad l. Falc pretia plerunque ideo dixi, quia falsit in venditione, f. de act. empt. & ven d. l.. item & si alias paciscan tur partes de singulari interesse. In damno autem regula riter aestimatur. f.de dam. anfect. Proculus f. de act. empt. & ven si sterilis. §. cum per venditorem. ff.de periculo & commo. xei veno I sin. Sed & quando aestimatur in lucro, in casibus scilicet lege notatis; puta si agit arbitraria actione pro eo quo certo loco. & dic sicut promissum fuerit, ut fuit solitum vel in locato seu conducto, vel in stipulatione rem ra ha vel in actione tutelae, vel l. Aquilia, vel interdicto, ne quic in loco publico fiat ff. de eo quod certo loco. I 2. §. fi ff.lo. & cono si in lege. §, colonus. & l. in quo. &i.si fundus quem. in fi.ff. rem ra ha si commissa. & ff. ad leg. Aquil si servum meum & ff. nequid in loco pub. li. §. merito. C. de arb. tute. quicquid videtur tame tradi pro regula, quod interesse semper considerari debe in lucro, & in damno. C. de sen. quae pro eo quod interest profe runtur. I. publica

ALiud singulare. & hoc sic, ubi praestetur, non tamer semper praestatur insolidum. dist. enim utrum quis mih obligatus sit ex contractu certo, id est, ex eo quod certan quantitatem continet, ut tamen quantitatis appellationi quaelibet res singularis contineatur, sic dicitur. ff. de leg. quisquis, vel contineat naturam, id est, speciem, puta homi nem in genere promissum tradi. Aut ex incerto, id est, e eo quod consistit in facto, ut tamen facti nomine etiams se quis aliquid domino facturum promisit contineatur.f de verb. obli. ubi autem non apparet. S. quid quod & dere jur. qui non facit. Si ex contractu certo mihi quid debeat tradi, lex dicat interesse meum singulare praestandum, sicut di citur in venditione ff. de act. emp. & ven. I1. & rei traditio ni fiat interesse meum singulare, mihi praestabitur totum,s duplum continet, vel minus duplo: ultra vero non porri gitur, ut C de sen quae pro eo quod inter. profe.l.i. sancimus. Hui autem apponitur ex eo quod legitur ff.de act. emp ratio §. venditionem. & dicit Ber. aliquoties annis quod praestari de bet, quantum plur. vinum fuerit, si non excedit duplun pretii dati. sed haec ratio videtur tolli ff de act. einp. Iulianu inter eum. §. si vero sciens. & S item qui furem, cui respondeba idem Ber. quod interesse quod est extra rem, & illud quam tumcunque sit praestatur, ut in contra. aliud circa rein, quo non debet excedere duplum pretii dati, quod non placui Jo potius enim videtur contrarium dicendum scil: quoc totum interesse; quod est circa rem, praestandum esset, quas de eo cogitaverint contrahentes, & non illud quod extr rem est, de quo minus sensisse praesumitur; unde dic, quoc singulare interesse non excedit duplum communis inter esse, ut C. de sent. quae pro eo quod inter. I unica. Interesse ver¬ commune totum praestandum est: & sic intelligantur l¬ ges. f.de act. emp inductae sup. eo. ver huic autem opponitur praestatur autem interesse circa rem tantum, ubi vendito nullo modo tradit rem venditam. Sin autem tradit, sed vi tiosam, tenetur ad interesse, etiam quod per venditorem est, extra rem, ff. de act emp. & ven. si sterilis, §. cum per vendito rem. In actione etiam quae est ex maleficio, habetur rati totius interesse, quod est etiam extra, ut in I. Aquil. de cond furtiva & similibus ff ad l. Aquil. proinde & l. inde Neratius. de fur. inficiando, §. I ff. de cond fur. I3 & in act ad exhibendum, f ad exhi. in act. & l. sed & si. Ubi autem venditor nullo mode tradit rem venditam, nedum commune, sed etiam singu lare interesse consideratur, ff. de act. emp. & ven. l.i. Quod s rem dari sit in obligatione, nunquam petitur interesse, ve in contractibus innominatis, puta dotem, ut rem accipiam hic enim venit in obligatione, id quod veniret in venditio ne: vel dedi tibi, ut faceres: hoc enim in obligatione quod veniret in locatione. fi. depo. l. i. §. in conducto: ff de praesc. verbis l. i.§. sed si facio, ut facias, in fi. §. ibi, quae actio, &c. sic ergo veni in hoc interesse dolus & lataculpa: & est mirum, quod ii his contractibus veniat interesse, cum rem dari, vel fier sit in obligatione. In contractibus autem nominatis noi venit interesse, si rem dari, vel fieri sit in obligatione, sed it omni dari, vel fieri quod debetur; quia quoquo modo o portet rem fieri, ejus cui debetur. f. ae vero obliga ubi nuten non apparet, §. fi. & hoc sive ex contractu. vel quasi masefi cio, vel quasi rem dari sit in obligatione, sed & si ex eis ren tradi, vel fieri sit in obligatione, eadem sunt servanda: nec enim dicit lex in omnibus contractibus, sed in omnibus casibus hoc locum habere, C. de sentent. quae pro eo quod inter¬ profe.l. unica, verum si ex incerto contractu petatur inter esse singulare, praestabitur omnino insolidum quantum cunque sit. C. de sentent. quae pro eo quod interest. I. unica ersic in aliis, nec obstat, quod ibi subditur, & non ex quibusdam machinationibus, &c. hoc enim est dictum, quod si dice ret quis mea interfuit in centum, quia verisimile est, quoc si equum mihi venditum habuissem, multa in bello pe vires meas acquisivissem, vel propter probitatem measm talem dignitatem habuissem, vel talem uxorem duxissem vel similia de talibus non est curandum. Ex praemissis po test dici; quod cum factum est in obligatione; potest ag ad factum, vel ad interesse. f. de verb. obli. quoties ff. de re ju. quis ab alio. habet etiam plerunque actor electionem, sicul est in stipulatione de opere demoliendo, si apparuerit in juria aedificatum, f. de oper.no. nunc. I. antep. & in caution procuratoris actoris, qua cavit de defendendo, ff. deprocur sed & hae. §. si. quandoque reus habet electionem, ut in cau procu. rei f. de procu mutus, §. si. Ubi autem tradi est in obli gatione, non potest praecise reus copelli ad interesse, cuij liberatur praestando rem: sed sive agatur ad interesse prin cipaliter, sive ad rem, & quia ea praestatur, non petitur in teresse, non excedit duplum, ut dictum est secundun Job. Alii dixerunt, quod ubi principaliter agitur ad inter esse pro eo quod res non praestatur, totum interesse prae standum est, licet excedat duplum: in secundo vero ca su, scilicet quando petitur res principaliter, & si non prae statur, petitur interesse, non potest interesse excedere du plum. Sed nunquid poena extendi potest ultra duplum Et dixerunt quidam, quod non, sicut nec interesse, ut C de sentent. quae pro eo quod mierest. Iunica sancimus, & c. sed con tra, quia usque ad quadruplum potest extendi. C. de spon mulier. in fiff. de evic. si dictum. Institut. de act §. omnes autem pe quas, id est, alii dicunt, quod usque ad quadruplum, & non ultra potest extendi. Alii dicunt, distin utrum is qu promittit, sciat se non posse promittere ultra quadru plum, & tunc tenetur quasi tacite renunciasse videatur aut ignoret, & tunc non valet ultra quadruplum. argu. P si quis caut. sed & si quis, § sin. infra eod quod ad consultationem Sed secundum Job. & Azo. poena conventionalis quan¬ tumcunque sit, potest exigi, cujus quod inter partes con venit est competens moderamen. Insti. de inuti stipu. §. alte ri. non enim dicit spectandum quanta sit pecunia, vel se cundum hoc praestetur tota, vel non praestetur: sed quae si quantitas, ut ea tota praestetur quippe haec nomina: Qui¬ & duae non quantitatis, vel qualitatis: sed substantiae sunt designativa, non ob quod leg inst. de act. §. omnes quia ibi lo quitur de poena legali, non conventionali, nec ob C. de ston mulier. quia illud speciale est, ne matrimonia poenarum vinculis constringantur. f. de verb. oblig Titia reston. 1. & nol infra de spon §. ec. unde. versic. sed nunquid. & sequ. Sed nec competenter distingui potest, utrum poena adjiciatur gra tia declarandi interesse: puta stipulor aliquid fieri, vel non fieri, & si non fuerit observatum poenam adjicio f. deverl obl. continuu. §. pen. & insti de verb. oblig. §. pen. & in hoc casi poena non excedit duplum, sicut nec interesse, ut supra d sentent quae pro eo quod interest.l. unica ff. de act. empt. & vendi¬ d. Lucius. cum enim loco interesse succedat, ergo eodem it re fungi debet. arg. f. si quis cau si cum, S qui mjuriarum infr¬ de vo. magnae, §, qui igitur, 22 quaest. 4. innocent. nec obsta quo¬ posset objici, quod si non excedit duplum interesse, opor tet interesse probari quod lex novit: quia non dicitur du plum interesse peti, sed poena Item si dicat reus, quod quan titas excedit duplum interesse, debet hoc probare, & no actor, qui neget hoc excedere. C. de prob. actor. si vero loc¬ poenae pure ponatur non ut interesse declaretur, tunc si cundum AzO. potest etiam excedere triplum ff. ad l. Aqui proinde. & l.inde Neratius. & de fur. inficiando, §. I. ff. de cona fur l F Utrum autem Religiosi possint petere poenam, dicu not. sup. de arbi. §. qualiter constituatur subs sed mens. vers. sec nunquid Religiosi & seq. Quicquid tamen dicat I secun dum canonem, non videtur quod possit peti aliquid ultr¬ quam in veritate interest, ut sup. de dolo & cont. cI. nam jur naturaliconvenit, cui jus can magis innititur. ad hoc ffad cond. ind. nam haec natura, nisi forte ex speciali pacto: ut supi de arbi. dilecti. unde & expensae debent moderatae esse: u no sup de do. & cont. §. qua poena. sed hoc intellige quod not inf.de usur §an quo casu, ver7. & seq

Quo remedio, sententia retractetur Et quidem per querelam falsi C. de fal querelam quod dic, ut not supra ae exce. & §. & quando. sub §. hoc de di¬ latoriis. ver sed certe, & seq. Secundo, per rest. in integ. ut supr. de restitut. in integr. auditis, tum ex literis suscitata. & notat in sum. c. titu. §. in quibus ver. sed nunquid. Tertio per suppl cationem, quod dic, ut not. supra eod §. quot sint: sub§. diffini tiva. versicu. 6. & sequ Quarto, per simplicem petitionem in casibus illis, in quibus. Judex potest suam sententiam re tractare, quos not. sup eod § quot sint sub s diffinitira. Quin to, per petitionem solennem in casibus not. sup. eod §. qua lis sub §. justa. ver.i. & seq. Sexto, non tam retractatur, quan ipso jure pronunciatur in multis casibus quod dic, ut no supra § qualis & §. a quo, & S. qualiter. Septimo, per appel lationem intra decem dies factam, quod dic, ut no sup. ? S. quot sint. ver interlocutoria & § qualis sub §. pura versic. se¬ quid si condemno te in decem, inf. de app. §. intra quod tem pus appellandum sit

HIc tamen notandum est, quod tria sunt genera causa Prum. Unum, quod nunquam transit in rem judica tam, quando scilicet ea servata, anima periclitaretur, sicu in causa matrimoniali, supra de test. series infra de frig, frater nitatis, infra de diport ex literis. & est ratio, quia tanto gra viora sunt peccata, &c. sup. de consuetc fi Secundum genu contrariam naturam habet, quia ejus sententia statim e¬ prolata, in rem transit judicatam, sicut in excommunici tione. infra de appell. pastoralis. & est ratio, ut not. supra eod? quis sit efectus. versic. item, ut executioni mandetur, & seq. Iten quando insignes latrones, vel seditionum concitatores vel duces factorum damnantur. & est ratio, quia propte immanitatem criminis ipsos statim punire, publice inter est, f. de app. constitutiones. Idem in raptore virginis, C. dera virg. l. unica, S. quib. idem in homicidis, maleficis, veneficis violentis, adulteris, si sponte confessi sunt. secus si coact 2q. 6. sunt quorum. C. quorum. app non reci. l. 2. & quod in hi quinque criminibus dicitur, idem quoque in caeteris est di cendum, & servandum, secundum Azo. Item secundun quosdam in ingenuitate, & libertate. ff. de sta. ho ingenuum ff dere jud res judicata, sed in libertate contrarium est. C. a lib. cau si is inquem f quando appel sit, 12. §. si is. Tertium te net medium, cujus sententia elapsis decem diebus intir quos appellare potest. transit in rem judicatam quo ad e fectum, nisi forte minori aetati, vel alicui alii privilegiat per beneficium rest in integ. vel alio justo modo subveni¬ tur, f. de rest in integ. I. siff. de mi ait Praetor. & hoc in omnibu causis generaliter observatur, 2.q. 6 anteriorum etiam in mul cta. ff. de verb. sign. si qua igitur intra decem dies appelletu sententia, lata extinguitur, fiad Turpil. l.I. in fi. id est, suspen ditur. infra de app. direct.

SUnt tamen casus, in quibus appellatio non admitti tur. Primo in momentanea possessione secundum. Ic de momen. poss. l.1. sed secundum canon. appellatur. Ju pra di test significaverunt. Secundo, non appellatur ab executore nisi modum excedat, vel nisi minus cito exequatur sente tiam, ff de app ab executore, C. quorum appell. non reci. ab execu tore, quod dic, ut not. supra de officio deleg §. quae possunt, Fersi finis, & seq. Tertio, a nominatione muneris publici, ut ili¬ tate privati: ut in tutela, vel cura, quando scilicet executic legitima intra 5o dies proposita non admittitur, nisi cum excusatio reprobatur, f quando app sit. l.i§. si quis. Inst de ex¬ cu. tut. §. qui autem. Si vero quis nominetur ad munera au thoritate & utilitate publica, puta decurionatus, magistra tus, vel consimiles honores, appellatio admittitur: si tam consillo publico, fuerit nominatio facta, alioquin non te neret sententia, & ideo non esset necesse appellare C. eod. 4. & Iqui ad civilia. & l. nominationes. 2.quaest. 6. §. diffinitiva versi. nominationes. Quarto, a sententia condemnatoria cri minis, cum statim intersit damnatur punire, ut nota supr¬ sub §. hoc autem tamen, ver. item quando insignes. Quinto quando res non recipit dilationem, veluti ne testamen¬ tum aperiatur, vel non scriptus haeres in poss mittatur, vel ne frumentum in usum militis in annonae subsidia contra hatur, vel quo minus fiat id quod ex edicto perpetuo de claratur, vel quo minus pignus vendere liceat, 2 q. 65. diffi¬ nitiva. ver. ab executore ff de app. non reci. I sin. C. quorum appell. non reci I. quisquis. Sexto, quando apparet aliquem essie publicum debitorem, eo aperte manifesteque convictum C. quorum app. non reci.I. sin. Septimo, non appellat is, a quo fiscalis calculi satisfactio postulatur, aut tribunariae fun¬ ctionis solenne munus exposcitur, vel ab aliquo evidentis & convicti debiti publici, vel privati redhibitio flagitatur C. quorum appellat. non reci. abscindendum. & habet noc lo¬ cum, cum debitum postulatur reddi: non ita, si per se pe tatur dari: vel est intelligenda in privato debito Imperato ris, alias aliae leges contradicunt. Octavo, contumax non appellat. a C. de jud properandum. §. cum autem. 24. q. 3. de illi¬ cita, nisi cum reddit, Judice adhuc sedente pro tribunali de restit. in integr. divus, vel nisi justa causa eum venire pro hibuit. ff. de appellat. ex consensu, §. eum qui. & ff. de re judic contumacia. infra eod. cum Beriholdus, vel nisi sit contu mas exhibendo, ff de appellat. creditor. S. jussus. Nono, quando ap pellationi renunciatum est. C. de temp. app. Iult. in fi. sic in tellige fi quib appell non li. li. §. si quis. Decimo, quando delegato prohibetur appellari, quod tamen solus Prin ceps facere potest ffqui. app. non licet. Ii. in si ergo & domi nus Papa ita poterit delegare Azo. quasi dicat si Imperato ri, ergo & Papae, sed tamen secundum jura nostra nihilo minus ex causa poterit appellari, quia non videtur profl bita per talem inhibitionem appellatio non frivola, sup. d off. deleg super quaestionum sup. derescri. edoceri, quod dic, ui no. inf. de ap. §. quomodo super verbo, absque rationabili causa. Un decimo, non appellatura Princ. vel a Senatu. i. a coetu Se¬ natorum, non dico, uno Senatorum, ff. qui app non licet. Ii nec a Praefecto Praetorio supplicatur, quod tamen dic, u no, sup eo. § quot sint sub§. diffinitiva. rer. 6. & seq. Nec ab arbi tro, cum ipso jure sententia non teneat, sed tantum metu poenae parendum est ei C. de arb. li. & est ratio, quia nullam habet jurisdictionem, secundum quosdam, quid jurisdictio quae non est, rumpi non po: est, sup. de resc pastoralis ante, fi f de injusto rup. test. I. nam & si imo ratio est, quia de natura i¬ psius est, quod sententiae stetur suae, sive sit aequa, sive ini qua, f. de arbi. diem, §. stari. sed & quia tacite videtur renuncia¬ tum, cum promittat stare dicto suo is qui compromittit: ar in his quae no. supr. eod versi 9. & hoc verum est de arbitro compromissario: secus, de arbitro juris, a quo appellatur II. qu.i. perrenit. C. de judic. Isin infra de appell. cum speciali, & not. supra de offic. deleg. §. qualiter finiatur sub §. quis sit effectus versicu. miror. quare sapientes. & seq & sub §. sed nec illud, e praeced. Item secus ab arbitro arbitratore, & a quo & si nor appelletur, tamen redigitur ad arbitrium boni viri, ut no tatur supra de arbi §. quid sit arbitrium. versic. sed & alio mo do. & sequ. Fit & quaedam species appellandi a vero arbi tro, sc. quando habeo ipsum suspectum, & propono causa contestando ne procedat. f. de arbit. non distinguemusS cun quidam. & est simile. C. de his qui per me. jud. non app.ll. I.. Sed & si arbiter per gratiam, vel sordes pronunciaveri contra sententiam datur exceptio. C. de arbitr. arbitrorum ff. de arbitris. ita demum. Quid de Judice? dic, ut not. infr¬ eod. sub rubr. de re jadic. §. quae sit poena. Quamvis etiam noi appellaretur ab arbitris, ut dictum est. & sic intellige, 2 quaest. 6. a Judicibus appellatur, tamen a Judice, si commun sensu datus sit, ff. de appellat. ex consensu, si tamen nihil ini¬ quum contineat, sententia confirmabitur. quamvis dica tur, formam mandati servatam non fuisse, si post exami nationem causae, ut sententiam proferat, fuerit requisi tus, ut inf. eodem, causam quae intervos. hoc ideo, quia si gra vabitur secundum can. debuit & potuit appellare, ut not supra eodem, §. qualiter. sub §. is est. vers. & hoc secundun b jura civilia. Duodecimo, non appellatur tertio: quo dic. ut not. infra de app. §. quoties. Decimotertio, non ap pellat quilibet: quod dic, ut not. infra de appell. §. quis po sit. vers. quamvis, & vers. ult. de his casibus legitur, 2. q.( sunt quorum. Decimoquarto, secundum l. non appella tur ab interlocutoria, ut 2 qu. 6. §. non solent. vers. ante sen tentiam. secus secundum can. infra de app. super eod 2. respoi & not. infra de app. §. quando. Decimoquinto, non appel e latur a correctione. c supra de offic. ordin. licet in corrigendi quod intelligas, nisi modus excedatur. supra de offic. ordin trrefragabili. §. ut autem, ut scilicet si agatur de seculari servetur forma quam habes. infra de accu qualiter. 2. §. debi igitur esse praesens. Idem videtur si agatur de Abbate, ve Priore conventuali, qui per electionem creatur. arg. infr. de stat Monac. §. fin. &c. in singulis. §. ordinentur. &c. sin. Squo¬ si Abbas. & sequ. infra de acc. ad peritionem. quamvis & hi faci lius ex causis facilioribus removeantur, quam seculare anfra de accu. olim. I. V. & P. infra de siuno. per tuas. §. sin und nec in his ordo dictus usquequaque servatur. infra deaccu qualiter. 2. §. sin. multo minus in aliis regularibus appella tio admittetur, maxime si de correctione agatur, nisi fort fieret contra observantias regulares. infr. ac app. ad nostram &c. reprehensibilis. §. fin. &c. cum speciali. §. sin. Decimosex to, non appellatur in delictis notoriis. ut not. infra de ap ad nostram. &c. reprehensibilis cum sit Romana. in fin. &c. perve nit. 1. &c. consuluit. 1. & hoc sive de facto, sive de jure note ria dici possit, infra de app. cum speciali. §. porro. Decimose ptimo, non appellatur in tributis. 2. q. 6§. quoties. ergo ne in causa decimarum appellatur. sunt enim tributa eger tium animarum. 164.1. aecimae. & videtur casus expressu: infr de dec. tua nobis. ad fin. ad hoc quidam de plano conce serunt. Goffr. contra. nec obst. quod decimae dicantur tri buta: quia licet sic vocentur, non tamen vere tributa sunt seu naturam verorum tributorum imitantur omnino: nan decimae praescribuntur supr. depraescr. de quarta secus in tri butis. 16. qu. 3. §. potest. ver. ad hoc. ver illo porro. C. depraescr. 30. ani competit. Item in decimis locum habet amicabilis compo sitio. infr. de confir. uti. venerabilis. inf. de decim ex multiplici si pra de transact statunmus. secus in tributis, in quibus, nec con pensatio locum habet. C. de compens inea. nec obst infr. de dec tua nobis. in fin nam ibi forte remota fuit appellatio specia liter in rescripto, secundum Goffr. Sed certe & si remot. sit, potest tamen ex causa rationabili nihilominus appe lari. supr. de resc doceri infr. de app. pastoralis. Unde dic, quo quantum ad laicos sapiunt naturam tributorum quia ne ipsas praescribere possunt, ut supr. de praeser, causam. nec pe compositionem factam retinere, argumen. infra dereru¬ permutat. c. sin infra de decim. c. fina. etiam si Imperator ho concesserit. infra de decim tua. & infra. ideoque ad integr tatem decimarum solvendam non obstante, quod inde di cant se fecisse eleemosynas, nec appellatione aliqua pe censuram ecclesiasticam compellentur. & hoc est quo¬ dicitur infra de decim. tua nobis in fin. nihil enim obstare po test, quantum ad laicum, nisi privilegium sedis Apostol¬ cae speciale infra de deci. a nobis. vel compositio authoritat. ordinarii facta, ut sup. de transa statuimus. Decimooctavo, sententia excommunicationis non appellatur: quod dic ut no sup. eo. sub §. hîc tamen notan. ver. secundum genus Sed & casus sunt in quibus statim nulla est sententia, it quod nec necessarium sit appellare: puta, cum jude; mulctat aliquem ultra quam per l. permissum sit. 2. 9. 6. 5 diffinitiva. cum certam

De Mulcta. Rubrica.

SUMMARIA. 1 Mulcta quid fi 2 Mulctare quis possit, & in quantum Mulctae quis sit effectus 4 Mulcta utrum remitti possit.

HIc notandum Quid sit multa. Quis possit mulctare, & inquantum, Et pro quibus, Quis sit effectus, Utrum remitti possit

Quid sit mulcta. Pena, animadversio pecuniaria judicis arbitrio inflicta. ff. deverbor sig. aliud est fraus §. 1. & I. si qua poen. Poena vero est certa, & leg. limitata, quae nec mollior nec gravior infligi debet, ut not. infra de acc. 1. quis sit effectus: ideo a poena non appellatur, sed a mulct¬ aliquando appellatur ff. de rerb. sig, si qua poena C.de app: & in mulctis. ideo etiam dicitur, quod facti quaestio est in arbi trio judicantis: poenae vero persecutio non voluntati suae subjicitur, sed authoritate legis reservatur. ff. ad Turp. I. & 2 Est alia differentia, quia mulctare non potest, nisi ma jor judex, id est, cui publice indictum est. f.de jud. 1 2. §. sin sed in omnibus magistratibus permissum est. ff. si quis ju¬ dnon obtemp. I. unica. in pr ff.deju. omn. ju. magistratibus poe nam autem potest infligere quicunque habet potestaten judicandi. f. de rerb. sign. aliud est fraus. §. 1. & Isiqua. Sed 8 si mulcta imponitur ultra modum debitum ipso jure, nor tenet. C.quando provo. non est nec. certe. & no. supra eod. subs respons. 1. ergo si judex citra quantitatem licitam mulcta aliquem, habet locum appellatio, quia forte non est ita di¬ res, quod bono modo solvere possit. ad hoc infra de males statuimus §. fin. secus in poena. ff de his qui not. infam. quid er go. §. paena gravior. Si vero alicubi invenias mulctari posse in certam poenam, improprie dictum intelligas. sic C. de epis¬ aud. l. 2. C. ne lice. poten. I sin

Quis possit mulctare. & in quantum. Illu¬ stres usque ad I. lib. auri si tamen peccatum gravissimum est. C. de mod mulct. illu stres spectabiles, usque ad tres uncias auri tantum, praete proconsulem & comitem orientis, & praefectum augusta lem, quibus mulctare permittitur usque ad 6. uncias auri Idem videtur de episcopo. arg. C. de epis. au. episcopale judi cium in auth. de san. epi. §. sin autem oeconomi. Clarissimi vero puta praesides provinciarum, usque ad duas uncias tantum nullus autem istorum potest mulctare eundem, nisi ter in anno, etiam si centies peccaverit. Si quis autem istorum modum excedat, non tenet condemnatio, ut dictum est, & tenet condemnatio in duplum: fisco autem ad mulctan indictam reddendam, ut omnia haec probantur. C. de mod mul. eos hoc in ordinariis. delegati enim Illustres usque ac 6. sol. inferiores usque ad tres, ut C. de sport. I2. in princ. ordi narii vero majores poenas majores, etiam corporales in fligant. C. de sport. l.i. & 2. in sin. Procurator autem Caesaris vel curator reipublicae, qui Graece Legista dicitur, a logos quod est sermo vel ratio: quia de facili habet reddere ra tionem, inde Analogista f. de admin. tut quidam decedens non potest mulctam indicere. C. de mod. mul. l. 2. & 3. ne¬ magistratus municipalis, nec defensor civitatis. C. de defer ciν. L.i. nisi forte modicas mulctas imponat, & non grave: & sic intellige, quod not. supra eod § prox. vers. alia. & pro batur. C. de defen. civit. I. defensores. 2. nam cognitionem 8 castigationem competentem habet. ad hoc in authentic. d defen. civ. §. eos igitur. & §. interim f.de iu. omn. jud magistra tibus in authent. juijuranaum quod praestatur. §. & aequus. Se¬ nunquid judex ecclesiasticus mulctare potest? puto quo¬ sic. argu. ff. si quis jus dicen non obtem. I. unica. & ad executio nem ipsius censuram ecclesiasticam exercere. infra de ver si quaerenti. in auth. ut clerici apud proprios episcopos conveni. §) vero ecclesiasticum. coll. 6. supra de offic delega. praeterea. &c. e literis. dicit tamen decretum, quod a talibus certis diebu abstinendum est. 15. qu. 4. cplacita. & junge quod not. infr¬ de sentent. excominu. §. qualiter haec absolutio. sub §. secundun etiam requiritur. & not. quod aliquoties. & sequ. Sed nur quid delegatus etiam a Papa potest mulctare? Non vide tur. argum. ex supradictis juribus, & in his quae not. supr eod. vers. procurator. & quia non recipit potestatem, nis censurae ecclesiasticae, cujus nomine mulcta non contine tur, ut patet infra de verb. sign. quaerenti. quid per censuram licet possit mittere partem in pos. causa rei. ser. ut supr. de eo qui mit. in pos. causa rei serc.2. & de sequest. pos.c.i.&?

Et pro quibus. Pro omnibus, & in omnibus seci dum praedictum modum, praeter quam in peculiaribus, aut manubiis, id est, de praedationi bus, concussionibus, furtis, & aliis flagitiosis, quae convi nit severius coercere. C. de mo. mul. eos. secundum Azo. ve forte hoc ideo dicit, quia licet mulctari possint hi, quo culpa, subaudi contumaciae reddit obnoxios. ut dicit ea dem l. in princ. in delictis tamen debet praestari persona, & non res, ut in auth. de mand princ. §. oportet. col. 3. Quod di¬ ut not. Jupra de offic. ord. §. quid pertinet. ver. debet etiam puni re. & seq. aliquoties etiam mulcta imponitur, quia aliqui fecit contra edictum judicis, & tunc respicit tantum prae terita. non futura: aliquando vero imponitur illi qui fa ciet, & tunc non respicit praeterita, sed futura, supra de con stitution. cog. Quicquid tamen dicant jura. judices nosti temporis indistincte mulctant per leges. ff. si quis jus dicen non obtemp.l.unica. ff siquis in jus voc. non ier. l.i. & aliquand etiam audientiam suam denegant. ff. ex quib. causma sed e si praetor. §. actio exempta. & crescente contumacia, & tun habet locum, quod no. supra eo. vers. augmentant & po ham. ut supra eod. ut lit. non cont. quoniam frequenter. in fin. ill. poena quae magis timetur, est infligenda, ut ibi dicit, & certe dummodo non excedant modum, sive plectendo sive ignoscendo, hoc solum bene agit, ut vita hominum corrigatur. 33. q. 5. prodest severitas. Posset & illud dici, quoc mulcta pro aliquibus delictis commissis infligenda est ut nota. supra, & tunc modus praedictus est servandus, & habet locum T. C. demod. mulcta. aliquoties pro contum: cia, & tunc habet locum quod no. sup. eo. ver] prox. in prin.s de usus.aequissimum si enim judex praecipit alicui sub poen¬ certa, quod aliquid faciat, & non facit, ipse inobediens contumax poenam certam appositam incidit, ergo de si queratur. ff defer. fu.l. i. §. i. & S hoc autem & l3. ibi. sed si it res exegerit. &c. C. de ser sug l3. & I cum servum ff. de re ju. quo¬ quis culpa. nam ex quo sub certa poena praecipitur, nisi ju sta causa excuset, quamvis communiter & etiam per jur¬ mulcta vocetur, quod potest fieri considerato principio & etiam condemnatione arbitraria tamen facta conden natione, considerata potestate illius, ad quem forte appel latum est, dum tamen contumacia gravissimam tantan mulctam exigat; jam non mulcta, sed poena merito judi catur, & etiam cum poena legis videtur facilius, quam ci poena hominis dispensandum. argu. ff. de arb. sed Celsus. ffad compen. si cum militi. & junge quod no. supra de ma. & obe. sin. Ex praemissis liquet, quod quicquid scribatur, est tam totum, pro magna parte arbitrio judicis. maxime secund can. committendum. supra de offic. deleg. de causis inf. de prae dilectas. ut sententia semper humanior teneatur. supra d transact. c. fin. infra de actionibus. super his. supra ut lit. non con testat. quontam. §. final. & apparet in his quae not supra ut li non cont. vers. sed si quaeratur de matrimonio spirituali. 8 infr. de accus. subrubrica de inquisitionib S. quis sit effectus

Quis sit effectus. Ut aplicetur fisco, e ut ju dex, vel lex operibus publicis vel aliis causis necessariis hanc deputaverint. C. de mo mu Imulctarum. C. de episc. audi. l. 2ff. de jur. patr. divus. §. sin se¬ applicatur illi qui ab Imperatore tenet regalia, ut in con stit. seud. quae incipit, regula. hoc tamen non irrogat inf¬ miam. C. de mo. mulct. I.

Utrum remitti possit. Non, nisi paupertas hoc suadeat condemnari. C. de mo. mul. cor in sin ff. de offi. praesid illicuas. §, sin¬ Alii au tem casus multi sunt, in quibus nulla est sententia, nec ne cesse est appellare, quod not. supra eodem, §. qualis. & Squi debet. & S qualis. sub 9. justa. Unum tamen notabis speciali ter circa hanc materiam, quia ubi sententia adeo nulla est quod nec ratificari potest, puta contra ordinem judici¬ rium substantialem lata per appellationem, nec tacite ne¬ expressim ratificari potest. & sic intellige. ff. de appell. si ex pressim. §.i. &I. consensu. §. cum procurator. vers. si vero nulla est Sed ratificari potest, puta lata est contra ordinem judiciari um substantialem, vel quia falsus procurator interveni ff. de judic. licet hoc. si appelletur, tacite ratificatur & aliqu. efficitur. sic intellige. ff. rem ratam hab. I. 3. §. salsus. de his au tem ordinibus not. supra eod. §. qualiter. sub § is est ordo vers ordo judiciarius substantialis, & vers. ordo vero judicia¬ rius & judicialis

De Rejudicata. Rubrica.

SVMMARIA. I Res judicata quid si 2 Rei judicatae quanta sitauthoritas 3 Res judicata quibus noceat, vel non 4 Si fuerit judicatum ex falsis instrumentis, vel testimoniis, quis agendum Judicis male judicantis quae sit poena 6 Poenaquae sit litigatoris judicem corrumpentis Res judicata, quando, & a quibus, & per quos, & in quiburm bus, & post quod tempus sit execunoni mandanda

PRima parte rubricae explicita dicamus de se¬ cunda, scilic. de re judicata, dicentes. Quid dicatur res judicata, Quanta sit authoritas rei judicatae, Quibus noceat, vel non noceat res judicata, Quid juris sit, si ex falsis instrumentis, vel testimoniis fuerit judicatum, Quae sit poena judicis male ju - dicantis, Quae poena litigatoris judicem corrumpentis Quando, & a quibus, & per quos, & in quibus rebus, & post quod tempus, res judicata sit executioni mandanda.

Quid dicatur as iudicata. Veritas interpartes in dubium versa per diffinitivam sententiam justam vero retractandam, neque suspensan efficiunt declarata, ut patet in his quae not. supra eodem. sul rubr. de sententia. §. quid hîc dicatur. vers. hic autem dicitur sen tentia, & seq §. quot sint. sub §. sed nunquid & § qualis, & S. qui & §. qualiter

Quanta sit authoritas iudicatae, maxi¬ me inter eos, inte quos lata est, quia cum appellatum non sit, vel sit, sed tami postea petendo dilationem ad absolutionem faciendam acquievisse videtur, omnino ei parendum est. ut C. de¬ judicata. l.i. in princ. & lad solutionem. & hoc verum est, nis propter aequitatem supervenientis casus a sententia re cedatur, puta fullo, vel commodatarius condemnatus es mihi in aestimationem rei meae eis locatae, vel commoda tae, quia culpa sua ipsam amiserunt qua aestimatione mih praestita rem amissam recuperavi casu aliquo certe in ho¬ casu aequum est, ut vel aestimationem reddam, vel rem prae stem illi a quo aestimationem habueram ff. de condi sine cau sa si fullo ff commodati. in commodato. §. in. Idem est si mihi condemnatus est act. furti. & postea evidenter appareat, quod non tu, sed alius furtum commisit. infra de pur vulc. 2. Sec & si non solvisti mihi, & potes probare quod ego rem me am recuperavi, datur tibi exceptio. C. de re jud. l.1. ibi, sed s probare poteris. nec enim bona fides patitur ut idem bi exigatur ff. de regul. jur. bona fides. inde est, si confiteorm¬ interfecisse hominem, qui tamen vivit, vel de quo evider ter constat, quod alius interfecit, non obest confessio. u not. supra de confes. §. qualiter intelligatur. dummodo sit cum alio actio haec tamen casualia sunt, secundum Azon. ve dic, ut not. supra eod. sub rubr. de sent. §. quot sint. sub §. sed nun quid. versic. sed quid si post sententiam latam, & seq usquie in fin. Est etiam tantae authoritatis, quod non retractatu errore calculi. C. dere judic. l. 2. nisi forte error in senter tia exprimatur: puta sic dicit judex, quia constat Petrun obligatum esse Martino in 20. ex tali contractu. Item in 30. ex tali, ideo ipsum condemno in 40. hîc enim nulla e set sententia. ff. quae sen sine app resci. l.. §.1. Sed & tantâ es authoritas, quod praetextu instrumentorum de novo re pertorum non retractatur. C.de re judicata sub specie. Iden est, si fuerunt ostensa, & contra ipsa sententia lata fuit, u haec membra duo probantur. infra eod. inter Monasterium.c c. suborta. Sitamen contra fiscum feratur sententia intr triennium retractari potest, sed & post triennium, s manifesta fraus probetur, vel praevaricatio arguatur, u C. de sententiis adversus fiscum laicorum retractandis. l.1 nica. lib. 10. & idem videtur in rebus minorum, ut C. udep I. meminerint cuncti. ibi. Sin autem habito plerunque co ludio, &c. sed nec authoritate rescripti retractatur, im impetrans a limine judiciorum excluditur. C. sent. rescin¬ non pos. I. sin. Nec correctoria Judicis contraria sententi: mutatione rescinditur. ff. eod. quod jussit. & l. Paulus. & Judex. supra de offic. delega literis. nec morte cognitoris.( eod I sin. Nec contraria subscriptione. C. comni. vel episc. quae & IIudex. Sed nec praetextu advocati non habiti. C.d postul. velamento. excepta causa fisci. C. de advoc fisci. I. sin. ff.¬ jur. fisc. si fiscus. nec occasione peremptoriae exceptioni omissae. C. sent. rescind. non posse. I. pen nisi in casibus. Primu est. ratione minoris aetatis, ut ff. de mino.l.ninor 25. ann. omi sa. Secundus, ratione favoris Ecclesiae: & intelligas in troque per beneficium restitutionis, ut supra de restit. in in tegr. c. 2§. fin. & c. sin. Tertius, in milite. C. de ju, & fa. ign. I. Quartus, in Macedoniano, & Vellejano Senatuscons. ffa Maced. l. si tamen. Quintus, in exceptione, ut non teneatu quis ultra quam facere potest f dere judic. Nesennius supe quo vide quod not infra de donat. inter vir. & uxor. sub rubri¬ de dotis promis. in §. quas constituat. vers. delegatione & sequen Sextus, ubi aliquis sub Judice iniquo compulsus est subi re judicium, eo tempore quo compelli non debuit. f. def riis. l.i. & est ratio, quia sententia nulla est ipso jure, ut ibi ergo ubicunque omittitur exceptio, qua probata app¬ ret sententiam nullam esse, potest dici regulariter exc¬ ptionem opponiposse, de quibus habes multa exempl¬ supra eod sub rubr de senten. § qualis. sub §. justa. & duobus §o sequentibus

HAnc authoritatem habet res judicata, ut dictum est tamen quod Judex per epistolam sive sententiam so vi jussit authoritatem rei judicatae non habet. C. com. vel pisc. Iz ff. eod sicut nulla interlocutio etiam praesidis de di plo, vel quadruplo praestando, nisi debitor satisfecerit non habet authoritatem rei judicatae, sed potius commi natio est. C. com. vel epi. l. interlocutio & de sentent. & interlo¬ I. ex stipulatione. Item nec programma hanc authoritaten habet, ut C. com. vel epi.I.pen. est autem programma, secun dum quosdam, praecedens scriptura per plures Provinci as, vel loca destinata, vel dic, secundum Job. quod pro gramina est scriptura publice proposita, sed in absenti¬ partium. Praedicta autem ideo statuuntur, quia caus¬ tognita partibus praesentibus congruo loco, & magni conscripto, in scriptis sententia est ferenda. C. de sentent.( nier omn. iudic. cum sententiam. C. de sentent. ex brevic. rec. in ha¬ C. quomodo & quando jud. eaquae. & ideo paucis verbis, vt literis nequeunt explicari. C. com. vel epi. I. sinal. secundun Azonem patet igitur, quod non sufficeret, quando laicu sententiat, diceret tantum Absolvo, vel Condemno, quod dic, ut notatur supra eod sub rubr. de sententia. §. qualiter. ver sicul. posset & illud dici. Sed nec illud omitto, quod gesta in publicam formam translata perpetuam obtinet firmita tem. C. eod I sin. & si sine testium praesentia confecta sint secundum Goffred. C. de don. in donationibus. quod etian secundum eundem verum est, inter partes, & in alio judi cio. C. de lib. cau. jubemus. de hoc dic, ut not. supra de fide in strumentorum. §. de publicatione. & §. 2. & sub §. item redditur vers. item secundum Goffr.

Quibus noceat,, vel non noccatres jodicata Et quidem regulariter verum est, quod non nocet, nisi illis personis, inter qua lata est, & in illis causis super quibus actum est, & eo mo do quo actum est. f de except. rei jud cum quaeritur. & I.se. C 1 3. & 4. Sed quid si a me rem petieris, & fuerim absolu tus, demum post ejusdem rei possessio ad te pervenerit & ideo a te petatur, nunquid si de dominio excipias, & e go de re judicata replicabo? ita videtur, ut f. de except. ri jud si quis rem. non obstantibus probationibus a te de no vo repertis. ff. de except. rei jud, cum de hoc & l. seq. sed contra rium argu supra de ord. cog, cum dilectos §. I C. de praescr. 30 ani si quis emptionis, §. si vero. Solutio. Videtur, quod distin guendum sit, utrum res judicata fuerit mea in primo ju dicio. & sic habent locum prima jura, vel simpliciter fue rim absolutus propter probationis defectum, & sic nor juvabor replicatione, ut in contrariis: comprobatur hae distin. F. de except. rei judic si inter me, & te & Ipen. §. Latinu largus, ff de procu Pomponius §. sed & is. ff de jurejur, sed & si pos sessori. Hoc igitur regulariter teneas, quod res inter a quosdam, judicata aliis non nocet. f de except. rei judic. I.i & 2. C. eod. per totum. C.res inter alios acta per totum. ff. qui po i pig ha Claudius, infra eod, cum super. &c. pen infra de praeb. dil¬ cto, in fin. de don. inter dilectos in fine, supra de offic. ord dilectus sin. & pen. supra de transact. veniens. supra de test. veniens. 2§. fin Et hoc intelligas, sive hi qui civiliter contendebant, exper ti fuerint, sive suo nomine, sive nostro, non praecedent. mandato nostro, nec ratihabitione subsequente etiam si tales sint, quibus sine mandato agere liceret. ut C. eodem, 1.2. 3. & 4. f. de procura. sed hae. respons. i. J. de jud solvi. l. 3§. In criminali vero causa haec ratio statuitur, si nomini proprio actum fuerit: alieno enim nomine agi non po test, nisi secundum quod not. supra de procur. §. & in quare licet autem, quo ad amissionem causae civilis. non noceat tamen quo ad quale praejudicium, ideo cohaerede dam nato licet cohaeredi, qui etiam non interfuit appellare. de app. a sententia

HAEc tamen regula fallit in casibus in civili causa: nan si ubi ad me proprie & principaliter pertinet agere vel defendere sequentem, quem prohibere possum, agere patior, vel defendere, & ipse succumbit, talis sententia mihi obstat: ut infra eod quamris regulariter. puta, ego de bitor permitto creditorem de proprietate pignoris expe riri, vel ego maritus permitto uxorem, vel socerum expe riri de re dotali, vel ego dominus emphyteuta de re em phyteuticaria: vel ego emptor venditorem, a quo cau sam habeo, de proprietate rei emptae. ff.eodem, saepe. ex qua I. dicta elicitur decreta. & potest dici, quod in person creditoris & debitoris proponitur proprie experiri, cun uni competat rei vendicatio, scilicet debitori, alii vero, se creditori hypothecaria, at in socero, uxore, & venditor improprie ponitur, sc. pro defendere, sicut alias ff de ali qu dic. mu. cau. fa.cum miles ff. de eden.l.i.ibi agendum, id est, de fendendum, hoc ideo dico, quia talibus personis non da tur rei vend. C. derei vend.doce. & quod sic intelligatur, sati innuitur. f. eo saepe §, cur autem. & §. scientibus. sic & econtra rio ponitur quandoque defendere pro agere C. detestibus l. I.de alie. ju. mu. cau. fac. I. pen. & excipere, pro responder & defendere, supra ut litenon contestata, quontam frequente c.pen. de juram, cal. lnperatorum. infra de app. qua fronte §.i. ve dic, quod in omnibus ponitur proprie: nam & si ager non possint dictae personae, tamen si scio, & non contradi co, cum prohibere possum, mihi praejudico, ut bene innu it d. lex, inf. eac. pen. ibi, sustinuit. aro. C.de nov. & deleg. I3. & ii auth. ut spons. lar. §. rursus. col. 9. At ibi prohibere non pos sum, non praejudico mihi, puta si conaeres meus agat di parte sua, vel conveniatur, multo minus si sit extraneus Feodem. saepe §. cur autem Idem est in canonico, infr de prael dilecto. Idem & si subditus de jure suo litiget. inf. dedonat. in ter dilectos. in fin. argum supra de fid. instr. G. perpetuus vica rius supra de causa pos & proprie, cum olim. ad fin. Idem si Ep¬ scopus de jure suo, quo ad alium Episcopum. infra eodem cum super. § fin. Quid ergo in his casibus in quibus non po test esse praelatus in judicio sine capitulo, vel econtra, vt canonicus sine canonico, de quibus not. supra de rescri. quae possunt objici sub §. sed ut smplicibus. Nonagaesimonono nunquid praejudicat sententia tacentibus cum prohiber possint, & non prohibent? videtur quod sic per praedi cta: sed tamen contrarium verum est, ut patet supra d procur.c.i. & de jud, causam quae. Lata autem sententia con tra debitorem praejudicat creditori in re sibi obligata, si l¬ ta est antequam res sibi obligaretur. Idem si post remob ligatam sciente creditore. Sed si ignorante non praejudi cat ff. de except rejud si mater § sin ff. de pig. si superatus. respo¬ & S. quod ibi dicitur. Sed & in casibus etiam in causa civili nocet omnibus in casibus istis, scilicet in quibus ex sentem tia fit jus, quo ad omnes. Primo, in causa filiationis f.d lib. agn. l.I. §. sim. & l.2. &3. inprincip. & l. si quis ali. §. vel sipa rens. Secundo cum agitur de inoffic. test. ff. de inoffic. test. Papinianus. alias contra Veterani. §. si ex causa. & i. si pars. & qui repudiantis. in fin. ideo condemnato haerede, licet leg¬ tariis appellare: sed & pendente primo judicio causan agere, si suspicantur haeredem minus fideliter se habere. de app. a sententia, §. si haeres. & l. si per lusorio. respo.i.vel cau sae interesse. C. de liti. authentic. nunc si haeres argum. ff. de us¬ & ha. si ita legntus. Tertio, in illo qui causam habet ab eo f de exce rei su. si a te. §. sin &I si mater. in in & I. se. & l. an ea dem. ff. de contrahend. empt. & I.dolia. Quarto, secundun quosdam in quaestione aetatis, ut consuevit notari. ff.demi no. de aetate. argum. supra de elect. cum d ilect. in fin. Quinto, in causa ingenuitatis, cum quis scilicet de statu servitutis in ingenuitatem provocat, & eam probat, & praesente eo, 8 adversario pronunciatur ingenuus. haec enim sententi omnibus praejudicat: secus, si lata esset in causa libertini tatis, & ingenuitatis. ff.de sta. ho. ingenuum. ff. de li. causa dii ff. si liber inge. esse dicatur. I. i f de sta. defunct. l. i. §. sed interdum Sin autem proclamaret in libertatem, non ingenuitatem vel ejus adversario absente, melius faciet judex, si cogni tionem circumduxerit, vel distulerit, nisi magna causa, & evidens probatio suggerat pro ingenuitate pronuncian dum esse ff de libe, causa. divi. §. ulti. Et quod dixi, sententi latam in causa ingenuitatis jus facere, verum est, nisi pro betur collusio: puta confessus est per collusionem, ipsun esse ingenuum: tunc enim si servus erat ne per tales de generes inquinetur ordo Senatorum, subaudi, vel Cano nicorum, ad quorum consortium eligitur. infra de praeb. vi nerabilis. statutum est, quod qui probaverit, & detexeri ipsum esse servum, ipsum acquirat f decollu. detg. l. 1. Ets erat libertus, efficitur ejusdem, qui collusionem detexe rit. Est tamen facienda haec detectio intra quinquennium & vivente illo, pro quo sententia lata fuit: nam eo mortu¬ non quaeretur amodo de statu suo ff. decollu deteg. l. 2. in pr ffne de sta. defun. l. 1. §. sed interdum. Et hoc quinquenniun continue currit a tempore pronunciationis, nisi nomin pupillaris aetatis suspendatur. ff. de colla. derrg. I.2. §.1. Ho¬ etiam verum est, quando dominus, vel patronus dicitu collusisse. nam si extraneus, in perpetuum quaeri potes ff. de collu. deteg. cum non justo. non justum enim contrad¬ ctorem dico, omnem praeter dominum, vel libertum, pen dente tamen causa collusionis, quasi ingenuus accipituri ff. de collu. deteg l. pen. Et si plures volunt collusionem dete gere, Judex magis idoneum eliget considerato cujus m¬ gis interest: dum tamen ei licitum sit postulare. ff. de collu aeteg. l2. §. sin & I. fin.

SIcut enim lata sententia inter aliquos non nocet aliis nec prodest regulariter. Ceodem. l. 2. hoc tamen fallit in casibus. Primo, ubi plures simul & ex eadem causa con demnati sunt. hîc enim victoria unius prodest omnibu aliis, si tamen jure communijuventur, vel privilegiom noris aetatis, vel aliquo alio speciali, dummodo res co munis fuerit corporalis, ut C. si unus ex plu. app. l. 2. 2. q. 66 sunt quorum. vers. quandoque. & dummodo idem sit nege tium. argu. infra de accus. ad petitionem Gualterii. ad sin. Iden est. si causa fuerit incorporalis & individua puta servitu si vero dividua, puta ususfructus, tunc non prodest quemadm ser amit. sicommunem est enim omnis servitus u dividua, praeterquam ususfructus f. ad l. Fal. II. §. si usufru Sivero res de qua agitur sive corporalis, sive incorporali non est communis, sed tamen eadem causa est, puta du¬ conveniuntur ex eadem tutela, vel gestione, vel societate tunc si est eadem causa defensionis, victoria unius pro dest alteri: sed si diversa est, puta unus gessit, alius no gessit, tunc non prodest. de app si qui tutorio nomme. §. sin. C unus ex plu appell. Ii. sic intellige infra de app. cpen. Secun do, in causa divisibili, fi si serv. vend. loci. §. si fundus. quod in telligas, sicut nont. supra eod. vers. idem si causa fuerit in corporalis. Tertio, in extraneo intentante querelam in officiosi, quia eum nemo repellit. is enim si aliquo casu obtinuerit. prodest his omnibus qui ab intestato vocan cantur F.de moffic. test. posthumus. §. si quis.

SEd & in criminali quaestione nocet aliis, quo ad aliud nam si me accusato de aliquo crimine absolutus fuero non admittitur alius volens me accusare de eod. crimine nisi de praevaricatione primi accusatoris doceat. f.deprae varic. I. 3. Idem est & in pupillari acc. ff. dejurejuran. eun qui. §. in pupillaribus. Sed & in crimine adulterii special¬ est, quod absolutio adulterii prodest adulterae, quamvi condemnatio non obesset. ff. de adult. denunciasse, §. quaeri tur, §. expectabit. argum ff. si ser. ven. si de commimi. Alias au tem, nec prodest, nec obest sententia pro uno, vel contr¬ unum lata, vel confessio unius aliis, nisi forte is qui no agit, voluerit condemnari, si is qui accusatur succumba sic potest intelligi. 2. qu 5. statuit. 59. dist. ordinatos. 81. dist. tantis Daniel. 396. haec quippe. argu. ff eod si convenerit. vel in conne xis, quando civiliter & non criminaliter agitur, obest: ve quando fit inquisitio ex officio, tam in tapite, quam in membris, supra de confes. cum super supra de elect per inquis tionem. infra eod, cum l. & A. vel quo ad praesum. & instruct onem Judicis. supra de confes. c. 1. iufra de aduli significasti. ve in casibus specialibus, ut not. supra de confes. §. qualit. ver.de minus causae. & ver contra seq.

SEd nec illud omitto, quod sicut res judicata inter alio aliis non nocet, ita nec acta, ut probant concord. signa tae. supra eod. §.i.vep. 1. Inde est, quod si unus ex cohaeredi bus solverit proparte sua, ille qui dicit se creditorem ha reditarium, non coguntur propter hoc alii cohaerede solvere suas partes, nisi de debito fiat fides. C. res inter alio acta. l.1. Nec divisio haereditatis facta inter quosdam ei cohaeredibus ab aliis absentibus & ignorantibus praejud cat. ff fam ercisc. cohaeredibus. Nec iusjurandum. F. de juτejuν l3 6: sed jusjur. Quandoque tamen nocent inter alios acta ut si Imperator donet, vel vendat rem alienam, ut suam ( de praescript. quadri. bene a Zenone. Et in vendente rem com munem, ut propriam; completa usucap. CG de communir. ali. l.I. Sed & quandoque proderit, ut si libello in commu ni causa Imperatori porrecto. uni respondeatur, C. dedi vers. rescript iibellum. Reo etiam dilationem obtinente. 8 actori prodest. C.de temp. in integr. restit. I pen. Sed si quis pro pter privilegium a praestatione sportularum absolvitur & alia pars absolvetur. C. de fruct. & lit expen. I sin. C.de pro¬ sacr scrip l. in sacris. ante fin. lib. 2. Per hoc intellige infra cod quamvis regulariter.

Quid juris si ex falsis instrumentis, vel testimo niis fuerit judicatum? Et quidem me ro jure sententia tenet, sed retractatur perbeneficium re stit. in integr. ff. eod. divus. est tamen pupillorum favore, u quantum ad praejudicium ipsorum, nulla sit ipso jure, u C. si ex fal. alle. excus.l.1. & 2. Licet autem in aliis teneat, ta men retractatur per beneficium restitutionis, ut dictum est, & si appellatum non fuerit. C. si ex fal. instru. I. fin. E hoc, quando quaestio falsi mota non fuit in primo judicio nam si mota esset, necesse esset appellare. C. de sid. instr. I sin haec ubi instrumenta vel testimonia fuerunt. Sin autem quaedam falsa, & quaedam vera: & vera sufficiunt, non re tractatur sententia, nisi probaretur, quod judex propte falsa fuisset motus & sequutus, ut innuitur. C. si ex fal. ins l. & 2.! falsam & arg infra eod, cum l. & A. §. quia vero. & §. vero. & secundum hoc intellige. sup. de test. ficut nobis. Sicu ergo retractatur sententia lata authoritate falsorum instru mentorum, & sic authoritate falsorum testimoniorum arg. C. de sid inftr in exercendis. nam etiam testes instrumen ca dicuntur. ff de sid. instr. I. i. unde nec tutor per falsam ex cusationem a tutelae onere liberatur. C. si ex fals alleg. exci sit. II. & hoc secundum Azo. & Job. Sed Placen. dixit, quo¬ non est verum, nisi & probetur, quod testes corrupti fue runt f eo. anius. sed & in instrumentis sufficit, quod falsita probetur f.de excep quid agnitis. Solut. Idem est in testibus quod in instrumentis, ut dicunt primi: nisi forte quis astrin pat se ad utrumque probandum, supr. de prob. licet. §. idem. sec Goffr. quod intelligi debet, si astrinxit se ex certa scientia sicut legitur sup. de elect. cum dilectus. §. fin. vers. praefatum. B. alio quin non videtur, quod secundum canones sit haec subti litas toleranda. arg. sup de jud dilecti. & de dol. & contum.c. Sed quomodo probabo testes falsa dixisse, cum etiam publ eatis attestationibus non liceat alios testes producere, u in auth de test. §. quia vero. & not. sup. de test. S. utrum post publ cationem? Respon. indirecte: ut sup. de rest. ex tenore c. serie C. de contrah. stipul. optimam. secundum Goffr. vel forte pe iastrumenta, secundum ea quae no, sup. de fid. instr. §. quid si instramentam. vers. quod si scripturae testib. & seque vel qui evidenter apparet falsitas. C. de reb. credit. Iulti infra de pur vulzc. 2. & junge quod no. supra de excep. §. & quando sub hoc de dilatoriis, vers. sed certe. & se¬

Qua sit poena judicis male judicantis Et qui dem si dolo malo, injust sive inique judicat, ex maleficio obligatur secundum l. & tenetur vel act. in factum, vel doli ad interesse parti laesae & infamis fit, ut C. de poen. jud. qui male jud. I. fin. Quod si pe cuniam receperit, in triplum, si promissionem pecunia in duplum exigitur a comite rerum privatarum, & cingu lum dignitatis amittit. & hoc in causa civili. In criminal autem mittitur in exilium, bonis omnibus confiscatis, u In authentic. ut litig. jurent. §. qui vero acceperit. & §. si autem col. 9. Jure autem veteri tenetur. I. Julia repetund ad poe nam extra ordinariam. ff. ad l. Jul repetun.d.lex sulia § qui judi tem & §. si. Sed & criminae falsi tenetur ad poenam depor tationis ultimi supplicii F adl. Cornel de fals. Li. §. qui jud cis & §. fin. Tenetur & crimine concussionis. C. de concuss. sin civiliter etiam potest conveniri ex edicto de calumni¬ toribus in quadruplum, ab illo quem debuit condemnar per pecuniam. ff. de cal. l.1. & l.z. §. illud. Sed nunquid ill qui dedit pecuniam, potest illam repetere. & quidem au dedit jud pecuniam, ut male judicaret, & tunc non potes ipsam repetere. f. de condi. ob causam. l.i.& 3. Idem est, eti ei dedit, ne judicaret, secundum Azon. Aut dedit ei, an male judicaret, vel ut bene judicaret: & tunc forte repe tit. cum turpitudo versetur ex parte judicis tantum, secu dum Azon. Aut dedit simpliciter, ut judicaret, & tunc re petit, secundum quosdam. argum. ff decondict. ob turp. cai l. 2. 5. sin. sed ex eadem l. dixit Az0, non competere repeti tionem, sicut nec competit, ubi dedit ut pro se judicaret sed ficcus forte repetet, qui successor est in scelere quaesi torum. ff. de jur. sise. Lucius. Hoc ubi dolo malo inique ju dicavit. si vero per imperitiam, tunc ex quasi maleficio ob ligatur, & tenetur actio. in factum, inquantum bonum? aequum religioni videbitur iudicantis f. de var. & extrao din. cog. I fin. Instit. de obliga quae ex quasi male respon. 1. sive si pateriamil. sive filiusfam. Sed si judex sit filiussamil. tene tur pater, inquantum est in peculio. & sunt haec duo spe cialia. Primum, quia agitur ad peculium, licet obligati¬ sit ex quasi maleficio, quod non fit alias: ut ff. de his qui dej¬ vel effude. l.. §. cum servus. Secundum, quia inspicitur tem pus quo filiusfamil. judex fecit litem suam, licet alias spe ctetur tempus rei judicatae. f. de pactis. quaesitum respons. probantur haec ff. de judic. si filiusfamil. sed & hoc intelli gas, quod tenetur pater de peculio, quando filius habit¬ bat cum patre, vel etiam post condemnationem, quia in judicio videtur quasi contrahere. ff. de noxal. act. & si con demnatus ff. de pecu. I 3. §. idem scribit. alias autem si seorsun Apatre habitet, nec condemnatus si pater, in nullo ten¬ tur, sic intellige Institut. de obligat. quae ex quasi male. §. si fili isamil. Sed nec tenetur habere judi. nisi daretur ex ma leficio, & ad haeredem aliquid pervenisset. ff. de jud Jul. au tem. & Instit. de oblig. quae ex quasi male. §. pen. & sin. sententi¬ etiam per pecuniam lata, nullius est momenti. C. quand provoc. non est necess. venales. secus, si precibus judex devictu judicaverit, quia tunc tenet sententia mero jure. F ad Tri bel sarvo invito §, cum praetor, secundum Uber. Et not, quoc de his debentreddere rationem in loco, in quo delique rint C. ad l. Jul. repet l.i. in authent. ut omnes obed. jud §. i. f d jud haeres absens. §. 1 C. ubi de ratiocin l.i. & a f de acc. I. sm. F.di¬ custo, & exhib. re de militib. in authentic. ut jud sine quoquo sus fragio. §. si quis praetor. in authentica. utnulli judic. § quoni am. coll. 9. secundum Uber. Sed & si extraordinarie con¬ demnet judex secundum jus, non tenetur, quia non facij hoc ipse, sed lex. C. ne li. pot. l. I. C. de adult. Gracchus J. de poen hodie. Sed contra jus non tenet communi jure. C. quand provo. non est neces. certa. sed ipsemet, qui per vim extorsit condemnandus est, sicut not. f quod quisque jur. I1. & te netur fisco in duplum. C. de imo mull sin tenetur nihilomi nus parti laesae: vel si ad commune, vel dominum terra pervenit, tenetur inquantum habuit ex dolo ejus. ff. de do si ex dolo. §. 1. ff. quod meius causa. netum. & l.item si cum exce ptione. §. Pedius. secundum Uber. de Bobio. Hodie etiam secundum jus canonicum quicunque judex famae sua prodigus, & honoris proprii persecutor, ut argum. supra eod. vers. quod si pecuniam: contra conscientiam & justi tiam in gravamen alicujus partis quicquam fecerit pe gratiam, vel per sordes, ab executione officii sui per anni noverit se suspensum, in aestimationem litis parti laesae nihiloninus puniendus, & si suspensus celebraverit, irre¬ gularis sit, nec cum ipso, nisi per sedem Apost poterit dis pensari, salvis consti. scilicet supradictis, & aliis quae poe nas male judicantibus ingerunt & infligunt. in authent. d n. de sentent. & re judic. extra, cum aeterni tribunal. Sed nun quid haec omnia in arbitrio locum habent? sic secundum Job C. de pact. si quis in conscribendo. alii contra, cum poen¬ peti possit, nec sententia teneat. C. de arbitr. l. 1 & 2. & ma xime secundum jus authenticum; quia nihil erit ipsi praeter sacramentum. ut m authent. de judic. §. quia rero. sec potest dici, nihil erit ipsis, scilicet arbitris, ad hoc ut possis cogere partes, praeter sacramentum, vel nihil erit ipsis, ic est, partibus. nam vocare poterit alteram partem per ju ramentum, nihilominus tamen aget contra arbitrium sicut contra judicem ageret, ut dictum est sup. secundum Azo. cum constitutio nova. cum aeterni tribunal non im¬ ponit poenam, nisi judici ordinario, vel delegato: per quoc videtur, quod aliud sit in arbitrio. & est ratio. ffi de arbiur. di em proferre § stari ff de mino, cum mandato. F. pro socio. si societa tem. §. arbitrorum

Quae poena litigatoris iudicem corrumpentis, & quidem sive causa criminalis sit, sive civilis amittit actionem, & de crimini videtur confiteri: nam diffidentia justae sententiae spem negotii reposuit in pecuniae corruptelam. C. de poena judic qui ma jud li. Sed & in causa civili, dati triplum, promissi duplum exigitur a comite rerum privatarum, &c. & in judice nota supra eod S proxi. vers. quod si pecuniam & est hoc propter juramentum calum. quo firmavit se nihil de disse vel promisisse, nisi quibus de jure permittittitur. Par citur tamen litigatori sponte suum facinus confitenti, s personam cui dedit vel promisit, declararaverit, & convi cerit. si vero non potest convincere, punitur in aestimatio nem litis, & spectatur euentus judicii, si civiliter ageba tur, quod si criminaliter omnia bona confiscantur, & cau sa nihilominus legitime terminatur. is autem qui convin ci non potest, jurans quod innocens est, liberatur. ut in au thentic. ut litig jurent. § si quis autem. col. 9. ubi autem reus dai pecuniam actori vel accusatori, ut a prosecutione desistat, quid suris sit, no sup. de transu. & inf. ae cal. Sin autem do ad versario meo, non ut desistat, sed ut ad causam veniat, & o¬ mittendo exceptiones vel probationes suas se superari per mittat. omitto causam. & sic potest intelligi. C. ae poena judi qui ma. jud. l.i. Vel sicut dicunt alii, potest intelligi cum de di adversario, id est, adversarii proc.tut. cur. vel advocato, ut permittat se superari. quicunque enim advocatum, vel te¬ stem, vel defensionis copiam adversario, per se vel per ali¬ um subtrahit, iniquam ostendit se causam fovere, & elusam debet authoritate judicis experiri. ut C. de postu. providen¬ dum. supra de test. cog pervenit.: supra de testi, consti.i. & 3. qu. 7. § tria. vers. si quis autem unde & si surripis mihi instrume ta, per quae debeo fundare intentionem meam, hoc solun quo ad fundandam intentionem meam, probare sufficii quod surripueris. C de prob si de possessione. Idem est, si corrumpe delatorem nomine fisci ff. de jur sisci ejus qui & l. in fisci, in hi enim justit Imperator litem perire. ff. ac cal. li. quod com muniter locum habet in reo corrumpente proc. actoris vel delatorem fisci, & actore corrumpente procur. rei, 8 de eo tantum loqui videtur. C. depaen. jud. l. 1. quae de ha¬ loquitur admittenda. Sed & contra me qui corrupi, d¬ tur actio de dolo, nisi paratus sim subire judicium sub ha exceptio. si collusum est. ff. de dol. eleganter. §. si dolo ibi t. men non dicit; quod data fuerit pecunia: ideo tenui sententia, alias ipso jure esset nulla, sicut dicitur in judici corrupto, ut nota. supra eod. §. proxi. vers. sententia. etiami per pecuniam lata. vel dic, quod aliud est in judice, aliu in procuratore: nam quando procurator corrumpitu tenet sententia mero jure, sed oportet etiam rescindi, S de crimine pronunciari. ff. dejure fisci. ejus. C. de advo. diver

Quando, & a quibus,, & per jud. l. 1. secundum Azonem quos, & in quibus rebus, & post quod tempus res judica ta sit executioni mandata

QUando. & quidem quando servato ordine judiciari¬ lata est, sicut not. supra eod. subrubr. de sentent. §. qua liter, sub §. is est ordo Item convicto debitore, vel confesso secundum Azon. idem videtur, & si convictus non sit, ei quo appellatum non est. ut not. supra eod. sub rubr. de sen § quot unt sub §. sed nunquid. Item quando lata est senter tia a competenti judice. super quo vide quod nota supr eod sub rubr. de sententia §. quis debet. non ab offici alibus ve executoribus ejusdem judicis, nisi forte tanquam arbitri etiam re urgente, in rebus vilibus fuerunt delegati: ut( de execu. rei jud li. & l. si ut proponis, & ! sin. f. dere judic si cun nulla ff. de judic. I sin. Et haec vera sunt, nisi forte causa jud cis novata fuerit: nam tunc cessat executio. porro si no novandi causa fidejussores vel pignora data, & recept¬ fuerint, non ideo minus e xequetur. f. dere jud. si se non ol tulit. §. si ex conventione. C. de execu. rei judic. si causam. Se¬ occasione restitutionis in integrum executio aliquand retardatur: quod dic ut not supra de restit. in integr supr. ar executio. Sunt & aliae exceptiones, quae obstant voleni exequi, & quas si non admiserit, ab eo appellari potes quod dicut plene not. supra de offic. deleg. §. quae possunt die legari. vers. finis & seq.

ET a quibus & quidem ab ordinariis judicibus, sive ipsi judicaverint, sive delegati ab eis, sive arbitri compromissarii, quorum tamen sententia confirmata est a parti bus tacite, vel expressim, cum nulla poena adjecta esset i compromisso. Et si executio in provincia per praeside Romae, aut magistratus populi Romani. Item Romae lat sententia mandatur executioni in provincia, & econtr facta, scilicet relatione ad judicem, in cujus territori sunt res, de quibus sententia lata est. ff. eod. a divo Pio. respor I. & §. sententiam C. de arbitr. I. pen. C. de jud properandum. sin autem reus. & hoc secundum legem. Utrum autem de legatus possit suam sententiam exequi, & dic ut not. supi de offic. delegat. §. quis delegare. De effectu etiam sententia arbitri, vide quod notatur supra de arbitr. § qualiter const. tuatur T per quos per executores. Dicitur autem executo Pis, qui post sententiam latam inter partes audita caus¬ & discussa lite, prolatam judicatae rei vigorem ad effecti videtur adducere. C. de execut. rei judic. Ipenult. sed execu tor dicituris, cui aliquis certus articulus demandatur Qui auditor magis proprie potest dici. supra de offic. deleg. super quaestionum. §. nos autem. & §. porro. Qui potius dicitu habere notionem, quam jurisdictionem: ut f. eodem tituli ait praetor. responsione prima. de hoc notatur supra de obligi tionibus. ad ratiocin. §. quis dicatur. versiculo idem execu

ET in quibus rebus. & quidem in rebus condemnat semper sive perse, sive per curatorem litigaverit, u not. supra eod. subrubr. de sentent. §. qualis. sub §. justa rersi secundum Job. ut tamen quamdiu de aliis rebus satisfiei potest stipendia non occupentur, ut C. de execu. rei judi¬ stipendia. Sed quando alia bona non inveniuntur, occ¬ pantur & stipendia. infra de fidejuss. pervenit. Sed in execi tione facienda is ordo servandus est, primo capiantur mo bilia, secundo immobilia, tertio ad nomina pervenitur. eod. a divo. §. in venditione. §. pen. & utrum. Quod si super re bus corporalibus captis fiat controversia ab alio; judei qui sententiam exequitur, summatim debet de propri¬ tate rei cognoscere: & si viderit rem esse condemnati, ser tentiam exequitur, alias dimittet rem, ut tamen haec ser tentia nullum praejudicium faciat debitori, si res dimitta tur, nec conquerenti, si res capiatur. sic evenit, ut omni bus integris tantum usucapioni inchoandae res judicat. proficiat. potest & illud dici, quod ubi controversia est di¬ pignore, illud dimittatur, & aliud quod est sine contro versia capiatur. ff. de rejudic. a divo. §. sirerum

ET post quod tempus. regulariter post quatuor menses. Sed quandoque ex causa arctatur a judice. E quandoque etiam prorogatur. Sed & perraro intra di ctum tempus exequitur, puta si alimenta constituantur vel minori 25. annorum subveniatur, ff. eod tit. I. secund. Licet igitur prorogatio fieri possit, arctatio autem per raro facienda est, puta in casibus praedictis, vel similibus Alias quod sententiae causa diminuitur, per leges supple tur F eodem. l. 4. §. si quis. Nisi forte condemnatus spont breviorem terminum recepisset: tunc enim videtur ma gis beneficium contempsisse, infra eodem, quod ad consulu tionem. § sinal. & argumen infra de test. officii. C. de inoffic. te stam. parentibus. Sed cum in dicta decre. quod ad consultatu nem, videatur fuisse, quaestio criminalis, cum ibi fit men tio de purgatione, quae in criminalibus tantum consu¬ vit Judici, ut infra de purg. can per totum. quid est; quo innuit per quatuor menses spectandos fuisse, nisi tempu arctatum fuisset, cum in criminalibus statim elapsis de cem diebus mandetur sententia executioni, nisi in casi bas, ut notatur supra de officio deleg. §. qui jurisdictio. ver quamvis etiam jurisdictio. & sequent. dixit T. quod du¬ casus sunt, quia super crimine accusato, purgatio fuit ir dicta, & idem super pecunia conventus fuit condemn. tus. Goffredus vero hoc reprobavit, quia difficulteroc curret exemplum, ut utrunque, scilicet purgationis ind ctio, & pecuniae condemnatio in eandem sententiam com currisset, ideo dixit Goffre. quod civiliter tantum ageb tur ibi ad decem, ponamus quod Judex condemnavit rei in decem, sic dicendo alternative, condemno te, ut intr viginti dies purges innocentiam tuam, id est, jures te no¬ debere haec decem, quae a te petuntur, vel solvas ipsa di cem. sic fertur sententia sub alternatione ff. eod. miles. §. sic purgatur innocentia, licet non sit quaestio criminalis supra de jurejurando, cap. fin. Sed & potest poni sic, ut in¬ andem sententiam concurrat indictio purgationis, & con demnatio pecuniaria. sic pone, quod ago contra te acti¬ ne furti, ad quadruplum Judex condemnat te, alternati¬ scilicet, ut intra viginti dies cum tertia manu purgest super furto, alioquin solvas id quod in libello petebam, in qua te condemnat, nisi te purgaveris, & certificat te, quoc tunc ipsam sententiam mandabit executioni, de consimi li sententia legitur, infra de contrahaemptc. pen. & arg. infrad simo de hoc insinuatum, & de pur, cano. cum P. Manconella. & cum dilectis, §. quamvis. etiam sententia sub condition ferenda non esset, lata tamen tenet. 2. quaest. 6. dubium. si regulariter citra quatuor menses non mandatur senten tia executioni. Hoc in personali actione: nam in realifi statim executio, si statim fieri potest, alias datur tempu ad restitutionem faciendam, recepta cautione de aestim¬ tione praestanda, si res non restituatur. Instit. de offic. judi §. & si im rem actum sit, nec obst. ff. de usu. in fideicommisso. qui¬ ibi agebatur actione ex testamento, quae personalis est Item non obstat. ff. quod metus causa. Item si cum exception §. quod si homo. quia & ibi agebatur actione quod metu causa quae personalis est, secundum Azonem, & jungi quod not. supra de officio deleg. §. quae jurisdictio. versic. ve personalis, & sequen. Illud autem consuevit quaeri, quan do pignora capta vendentur: & potest dici, quod post 4 men ses sicut & olim fiebat post duos, ff. eodem. debitoribus. §. fin & hoc quando ex diffinitiva sententia pignus distrahitur nam si ex interlocutoria, forte per annum expectabitur argument. C. de praescripttriginia aenorum, siquis, §fin. vel bi ennium, sicut & in conventionali pignore servatur, C. d jur. dominii impetrando, I. sin. vel forte diffinitum est tempu in Graeca constitutione, ut innuitur, C. debon. authorit. Iud poss.I. sina vel dic, quod Judex diffiniet, cum per legem dis finitum non sit, argum ff de ju deli l.i.in fine, secundum A zon. & argument. supra de offic. deleg. de causis, supra de trans act, cap. fin.

PrevBack to TopNext

On this page

Titulus 27