Titulus 7

De Haereticis. Rubr. VII.

SVMMARIA Haereticus quis dicatur. Et qualiter quis in haeresi deprehend¬ tur. 2 2 Sectae haereticorum quae sini 4 Haereticus nolens jurare, dicens quod est peccatum, vel hoc no exprimens, pro convicto habetur. Et qualiter haereticus d vitetur. 5. Et qua poena feriatur 8. Et a dignitate depon tur. 9. Et quando & qualiterecclesiae reconcilietur. 1 6 Cognitio, examinatio, & condemnatio criminis haeresis a quem spectei 7 Catholici an possint propria authoritate haereticos spoliari to Degradatus quando sit tradendus curiae secular ti Domini temporales quomodo excommunicari possini 3 Receptores, credentes, & fautores haereticorum qua poena pu niantur 14 Sententia lata ab haereticis est nulla 5 Falsus praedicator qua poena puniatur 6 Ordo praedicatorum est praecipuus in ecelefi¬

AVdivimus e Judaeis & Saricenis, qui per infidelitatem, & duri tiam, & pravam intelligentiam; seu caecit. tem Dominum non recognoscunt; sed ipsun Opotius blasphemant; & inhonorant: nun agendum est de haereticis, qui apostatando a sfi hin Deun multipliciter peccare videntur, ideo videamus, Quis di catur haereticus, Quae sint sectae haereticorum, Qualite deprehendatur quis in haeresi, Qualiter devitetur; Qu poena feriatur, Qualiter & quando ecclesiae reconcilietur Quae poena imponatur credentibus, receptatoribus fautoribus, Quae sit poena falsi praedicatoris

Quis dicatur haereticus. Et certe qui fallam opinionem de fide vel gignit, ut S. bellius Macedonius: vel sequitur. ut Macedoniani S. belliani, nam quilibet apostando a fide in Spiritum an ctum peccare videtur. 24. quaest. haereticus. & qui gignit, ha fosiareba vocatur, ut Arrius: inde Arriani: ut eadem qua stione, quidam autem. §. Sabelliani. & S. Macedoniani & § Ar riani. & capit qui aliorum. & ideo Theodosius statuit: u cujus scelus sunt homines in deserendo vel disserenc¬ domini imitati, ejus vocabulum merito sortiantur. u C. eodem, damnato. Multis tamen modis dicitur haereticu largo sumpto vocabulo. dubius enim in fide. Ia reticu dicitur, & infidelis, ut infra eodem, capitul. 1. Et sim i piaci omnis maxime qui sacramenta pervertit. I. quaestif & tapit. quisquis. & capit. eos qui, & quaestion. uli ma patet? quaest1 § sed licet. unde & hoc nomen si moniacus prae hae reticis ponitur. Ceod litem excommunicatus. nam qui no est membrum ecclesiae, haereticus judicatur: inauthmd privi doti. haere. muli. non praestan. post princip. ibi & ad hoc om nes qui non sunt membrum sanctae & Apostolicae ect lesia &c. col 8. & probatur 4. qu. 1. capitul. 2. Et omnis qui male inter pretatur sacram Scripturam, id est, qui ipsam aliter intel ligit, quam Spiritus sanctus efflagitat, a quo scripta est, cet ab ecclesia non recesserit. 24. qu 3. haeresis. Et qui no vam opinionem invenit eadem quaestione haereticos 37 distin relatum est & dixi supra de magistris. §. qualiter & largo ino do omnis, qui non tenet articulos fidei: & secundum ho Judaei & gentiles haeretici sunt, secundum hoc non om nis haereticus est excommunicatus. Dicitur etian haere ticus; qui privilegium Romanae ecclesiae ab ipso summie ecclesiarum capite traditum conatur auferre. 22. distinct omnes. & qui communionem catholicae ecclesiae non reci pit. in authentic. de privileg. do. haered. mulieri. non praestm. 10 princ. versicul. igitur sacram communionem, & c. col. 8. Et cu transgreditur praecepta sedis Apostolicae. 19. distinct. nulli Et qui vult contravenire decret. Epist. Apostolicis. 19. d. stinct. nullos. Et qui eas non recipit. 20. distin. de libell./ nan pari jute censentur decreta, & decretales. 19. distinct. in fi¬ & peccatum pagani est, Apostolicis praeceptis contrave nire. 81. distinct. qui sunt presbyteri. Sed stricto modo dicitu haereticus, qui aliter sentit de articulis fidei, quam Roma na ecclesia, 24. qu. i. haec est fides, & cap. quoniam. Est auten fides de re non visa: depoen. distinct. 1. in domo. & de consecra distinct. 4. venit. & qui non recipiunt quatuor concilia: C eodem, quicunque. & de summa Trinitate. I. ultima & in autl de eccl. ti. §. 1. col. 9. unde Imperator vult, quod ipse & le ges suae in his sequantur per omnia sacras regulas, ut no tatur supra in prooemio. §. unde habuitoriginem. versicul est igi tar haec nostra scientia. & sequenti. & infra eodem, & qualiter de vitetur. versicul. si quis etiam. & §. qualiter deprehendatur per sicul. sed attendenda est simplicitas. & sequent in fin. Item d Eucharistia, poenitentia, matrimonio, & aliis sacramen tis ecclesiae, non est aliter sentiendum, quam Romana ec clesia sentiat, nec docendum. Hi enim qui hoc faciunt,s notorium sit: & omnes alii, vel hi quamvis ab initio oc culti ex quo singuli episcopi per dioeceses suas tum con- silio clericorum: vel clerici ipsi sede vacante cum consi lio, si oportuerit, vicinorum episcoporum haereticos ind caverint, sunt perpetuo vinculo anathematis innodanti, u infra eo d. ad abolendam. responsi. His annectuntur & hi, qu adversantur fidei catholicae, prout statuit dominus Inno III. pater juris divini, canonici, & humani. supra de sumn Trin. & sid cathol. firmiter. & damnamus. unde cum eis debe continuari, itaque positum, infra eod excomunicamus itaqu quia ex praedictis capitulis, ut puto inferre intendit. Se¬ & his credentes hodie per dominum Greg. conjungui tur, ut inf. eod excommunicamus. 2. §. ult. Haereticorum enir alii perfecti, id est errore suo firmi & excaecati, hi nont ment mortem, sciunt erroris articulos, & exponunt, &! cet multa falsa praedicent, tamen non dicunt contra i¬ quod credunt, nec contra mentem suam aliquid asserun & sic nullatenus mentiuntur. alii sunt credentes erroril eorum, & sic potest infelligi, insr eod, cap. 1. Dicitur auter haereticus, ab herciscor, hercisceris, id est, divido, dividi¬ inde fam. ercisc. id est, iudicium substantiae dividendae. Ir de & eremita, quasi divisus ab aliis, ita & haeresis dicitur d visio, id est, separatio a fide catholica, secundum Azon. ha retico igitur, vel schismatico, & post pauca, id est, ut brev ter me expediam, omni homini, qui non tenet ecclesiae ca tholicae unitatem, neque baptismus, neque eleemosina, quar tumlibet copiosa, scil. quo ad salvationem, neque enim qu ad minus supplicium tolerandum, de pondistin. 3. ad sinem. potest etiam. & ut citius convertatur; seu bona temporali promerenda. 22q4. 1. si quae libet. in fin. ideo dicitur, quodd nemine desperandum est. de paen. dist 7. nemo 32q. 2. ancillan Sed neque praemissa, neque mors pro Christi nomine si scepta proficere poterit ad salutem; secundum Eugen um, ut infra firmissime

Quae sunt sectae haereticorum. Et quidem in Decretis 80 speciales connumerantur, sed ILU timas non nominavit author nomine speciali: & in fin. po nit regulam generalem, quod quicunque aliter sentit, ve intelligit Scripturam, quam sensus Spiritus sancti flag tat, a quo conscripta est, licet de ecciesia non recesseris potest tamen haereticus appellari, unde non tenetur, ne debet in tali respondere ignorans, ideo ait Apostolus, U probati manifesti fiant, hi enim inquit a Deo bene pri bati sunt, qui bene possunt docere: ut omnia haec haber tur. 24 quaestion 3. quicunque & versicul. sequent. usque in fiu quaestionis.

Qualiter deprehendatur quis in haeresi. Et quiden si Papa certam formam mandet, ipsam sequar: ut supra de rescript, cum dilecta, & offic. deleg. venerabili Sed & de hoc quaeri potest per accusationem, inquisitio nem, & denunciationem, super quo vide in singulis tu bricellis, supra de accusation. & denunciation. & in quisitionil Ut tamen scias, esse praeceptum singulis archiepiscopis e episcopis, ut quilibet per se, vel archidiaconum suum, ve alias honestas, idoneasque personas bis, aut saltem seme in anno propriam parochiam circumeat, in qua fama es haereticos habitare, & ibi tres vel duos boni testimonii vi ros, vel etiam totam viciniam si exped re viderit, jurar compellat, quod si quis haereticos ibidem scierit, vel al quos occulta conventicula celebrantes quare habentu iuspecti: ut C. de episcop. & cleric. conventicula. & infra eod cum ex injuncto. respons.i supra de offic. deleg consuluit §. 1. 9. qu 3. conjuratores & not. infra eodem. §. ulti. vers. si quaeras. ve si sciunt aliquos a communi conversatione fidelium, vit. & moribus dissidentes, id est, discrepantes, per quod sin pliciter habentur suspecti: argum. 4i.dist. quisquis & §. ult 86 dist. inferiorum. 24. q 3. propterea episcopo studeat ind care. 21. q.1. si quis capillum. sup. de sim nemo accusatus aute sive judicatus si vocatus per episcopum se ab objectis no¬ purgaverit, subaudi, ad arbitrium episcopi, ut notatur inf de pur. ca §. quotus numerus, vel si post purgationem exh bitam in pristinam labatur perfidiam, canonice puniatur ut infra eod excommunicamus. §. adjicimus. Adverte tamen sane intelligendo, quia vocatus aut confitetur erroren suum, aut negat. Si confitetur vocat: is timore probati¬ iis; & Judex videat ipsum contritum & speret de cor verlione sua, potest ei parcere, injuncta poenitentia salu rari, multo fortius hoc facere debet, si voluntarius acces Terit ad poenitentiam. Item multo fortius, si in inquisitio ne certum terminum apposuerit promittens, quod si in tra illud veniret, & poeniteret, misericorditer secum ag retur, sicut de facto vidi. & sic potest intelligi I. quod pol mortem patris haerefici non publicati, filius sponte ven ens, & poenitens, haereditatem habeat: ut C. eodem; Man chaeos, & tunc purgat se, id est, abjurat haeresim. Prout cam infra, §. quando. & si post talem purgationem, sive a jurationem, in ipsam reciderit, tunc tanonice punietur id est, sine alia audientia puniendus seculari judicio, linquetur, idem si jam purgaverat se infamatus, & poste recidisse in haeresim convincatur, sic intellige, infrac¬ ad abolendam. §. illos quoque. Si vero negaverit; & coi ctus fuerit, condemnari debet per ecclesiasticum jud cem, ad quem istud pertinet, ut infra eodem, ad abo endan §. I. respons. 1. & §. 1. & 2. & notatur infra eodem, § qualus devitetur. praesentibus potestatibus secularibus vel eoren ballivis, sive bajulis, vel praepositis, castellanis, vel cast,d bnibus. seu ministralibus, ut animadversione debita pul¬ atur, ut infra eodem, excommunicamus itaque. repon/1. L quia inter solicitudines nostras illa debet esse praecij a ut vulpeculas, id est haereticos, qui latent ad modim vul peculae; capiamus: ut infra de purg canon. inter solicituda notandum est; quod haereticus deprehenditur etian is qui levi faltem argumento a judicio catholitae reliae ios & tramite, sive a fide catholica detegitur deviare, ut C.. 0 dem, 12. & sic judicia fidem faciunt. argum. neri fatei, qu in posse ssion. missus est. si quis. §. uli im. & ac Car. edi Carbonia num. §. causae cognitio. quicquid enim discrepat: fide Chri stiana; fidei Christianae contrarium est: juxta illud; Qu non est mecum, contra me est. C. de Judaeis. caelitolatum in sin. 24 quaest.i. quoniam. in fin. Sed quod vocas tu leve argu ment. Intelligo leve, id est. probabile, & quod de facili ap paret. sic vocatur leve propter levem probationem, put¬ suspectus est, ne Valdensis sit, qui non jurat. Si ergo nullatenus vult jurare, dicens, dicens. quod peccatum ess vel etiam hoc non exprimens, pro convicto habetur, u infra eodem. excommunicamus itaque § siquis autem. Item gravi infamia laborat de alio genere haeresis quocunqu volueris, puta quia conversatur cum haereticis, & familiar est eis, si clericus est, ab officio & beneficio suspenditur pro pter immanitatem criminis, & purgatio arbitria probi tione deficiente legitima, indicitur, quam si praestarer. nuit, vel deficit in praestanda: pro convicto habetur, & si etiam potest intelligi, infra eod excommunicamus itaque adjicimus alias si ipsam praestet, absolvitur: purgatione d abjuratione recepta publice: sic tamenn, ut si bonus cleri cus fuerit, per praedicationem suam publice haereticos quos familiares habuit, detestetur, ubique destruat, & con tundat, ad quod etiam ex officio sine accusatore aliqu procedetur: ut omnia ista probantur infra de purga cancn inter solicitudines. & hoc intellige tam de clerico, quamo laico graviter & cum scandalo infamato. Sin autem sol¬ suspicione habentur notabiles, licet non gravi, tamen pro babili, & sic non ob. 24 5. omnibus juxta considerationem suspicionis, qualitatemque personae, indicetui purgatio quam si praestare renuit, excommunicatur. & si in excom municatione per annum unum steferit, tanquam haereti cus condemnatur, & sic levi, id est probabili argu, ut nis eod. excommunicamus itaque §. qui autem. Idem de fautor bus, defensoribus, & receptatoribus B haereticorum; si hac de causa per annum steterint, excommunicationi vinculo innodati, scilic. quod magna poena imponitur, ut not. infra eod excommunicamus itaque. §. credentes. & idem di credentibus, ut ibi. Sed hodie credentes sine alia excom municatione haeretici judicantur, ut infra eod excommuni camus. Greg. in fin. licet posset trahi ad innocentiam: sed hi puto de mente, quod trahatur, non tamen propter hoc in nocens abrogatur, nam inter credentes & credenses di stingui potest de hoc dixi supra eod §.i.vers. sed stricto. insin Sed nunquid idem pro aliocrimine condemnatus sit; & scilicet quod haereticus judicetur, si pro alia causa exce municatus per annum steterit, non habetur tamen suspe ctus de haeresi, etiamsi pro contumacia fuerit lata senten tia, & ideo potest induci purgatio, ut purget se: isi pe Papam forte nobilitati parcatur, si tamen satisfacere vul alias fideles, si quos habet, a fidelitate quamdiu dominu in sententia steterit, absolvitur, ut infra de poenc.ult. & ar supr. de aetat. & qual cum bonae. nec facias vim in eo, quod di¬ creta. illae loquuntur de biennio & triennio. narrant enin factum, quia sic contigerat, sed idem est, etiam si per anni ut supr proxi. vers. dicunt cano. quod si quis criminaliter ve civiliter accusatus, sive conventus, & contumax excon municatus per annum steterit, eo lapso, pro convicto h¬ betur, ut un que 3. rursus & c. quisquis super hoc vide inf. eo. ver considerandum & sequ. in fin. & quod no sup. ut lit. non contest. ult. I. tamen bona accusati contumacis annotat, quae recu perat veniens, inf eo. lapso. bona confiscantur, licet si se vi lit defendere, audiatur de crimine, sed bona non recup¬ rat. ut f. de requi reannus. Ergo sola praesumptione, vel si spicione quamvis vehementi, non tamen probabili de ti tocrimine non condemnatur quis, ex quo negat, & par¬ tus est ecclesiae obedire. Sed ex suspicione & obstinatione & lapsu anni per quem excommunicatus stetit e conten nendo ecclesiam, & etiam Petri claves, ut dicit illa. infr. d poen.c.ult. & de excessione praelatorum cult. alias si suspicio ha betur, quamvis vehemens, & paratus sit haeresim abjurari & recepta tamen securitate cum juramento, quod timor poenae temporalis debeat coercere, admittitur, & imponi tur ei discreta poenitentia, ex qua appareat, utrum inti nebris ambulet, an in luce, & sibene agendo poenitentian catholicum & vere conversum se ostenderit, non debe indebite molestari: alias si fictam poenitentiam agat, tar quam haereticus condemnetur, & sic non contradicit hi quae diximus. Sed concordat supra de praesump. liceras, & vi de quod not, supr. de praesump. §. ult. & est notandum. Cor siderandum etiam puto an erret in articulis fidei, quo quilibet scire debet, maxime clericus: & sunt duodecin vel quatuordecim, ut not. supra de summ trin cap quoties. 8 qui articuli non comprobantur, supra de sum.trin. capit. 16 C. de sum trin lult & si super his interrogatus aliquem art culorum denegaverit, sive non crediderit, nisi poenitea salvus esse non poterit: quia haec est fides catholica, &c Sed & attendenda est simplicitas in his, & in aliis, & sicl ve arg. sufficit, vel non sufficiat, & vehemens suspicio s¬ cundum quod debent jura allegata supra de praesumpt. lit ris. & C. eo. tit. l. 2. nam & si disputando veritas quaeratur, vt aliquis librum fecerit, in quo erraverit: si tamen asserat s credere id quod sacrosancta catholica Romana ecclesi credit, & paratus sit correctionem recipere, ei merito par cendum videtur: arg. de sum tri. I.ult § si quis igitur. est enin Romana ecclesia, ubi dicit omnium ecclesiarum & de mina & magistra. & hoc idem asserit Imperator. C. de sun trin. Iult & in auth. de eccl. ti respons. 1. §. 1. col. 19. Et sic Jude debet considerare quis est qui loquitur, & cui, & quid, quando. Nam ex personis dicta pensanda sunt: quia si pe errorem aliquis lapsus sit, venia dignus est, ex quo vere po nitet intelligas: ut C. siquis imp. maledixerit.l.unica, nec lu bricum linguae facile ad poenam trahendum erit, ut f ad Jul. maje. famosi. arg, supra de transact. cap. ult. in fin. ergo si ol stinata mente & ex studio dicas ecclesiam, sive ecclesiast cos judices non habere potestatem solvendi, & ligandi vel cum eis de fide catholica contra articulos fidei dispu taveris, haereticus judicaris. ut C. eod. quicunque, & hoc con probatur ff.dere mil. I.milites §. irreverens. non est tamen d fide catholica coadunatis turbis publice disputandum: u C. de sum. trin. nemo clericus: credere, igitur Apostolicam e¬ clesiam, & ipsam sequi, & ei obedire, est de articulis, quar rebellis haereticus judicatur: ut in Symbolo & C. de summ trin. l. i. quia etiam injuste ligatus sententiam excommun cationis servare debet. 1I1. quaest. 3. sententia. unde potest dici quod si per talem contemptum per annum in excommu nicatione steterit, ex quacunque causa volueris, debea haereticus judicari, & sic intelligi potest quod not, supr. eo¬ vers. sed nunquid. & accedit supra eodem, §. primo, versicul d citur etiam haereticus. & sequent. & junge quod not. infra co¬ §. seq. & vers & hoc intelligas

Qualiter devitetur Eodem modo quo ecclesia praecepit, ut sequitu infra eodem, §. etiam si sit pater, filius, vel maritus: quia in ho casu non est frater, vel soror huic servituti subjectus: 8 ideo si infidelis discedit, discedat, secundum Apostolum ut 28. quaestion. 1. si infidelis. & notatur supra de divort. §. quo modis. versicul. non solum. Vitari autem debet, ex quo est per ecclesiam condemnatus, vel denunciatus, ergo au non tenetur vitare, ut a contrario sensu. infra excommuni camus itaque. §. si vero clericus versicul. si quis autem. sicut di citur de usurario. infra de usur. quia in omnibus. quod in telligas de occulto: nam aotorius vitandus est etiam sin¬ denunciatione, cum nulla possit tergiversatione celari puta. quia publice praedicat contra fidem: ad hoc suprad cohabitatione clericorum & mulierum c. nostra. & etiam impe tendus. 239. 8 dispar. & capit. seq. & secundum hoc intellig 24 quaest. i. cap. 1. & 2. & §.1. & S. 4. 4. nonna. Et licet haec deci distinguat inter haeresim damnatam, & non damnatam tamenhodie omnes damnatae sunt, quocunque nomin censeantur, ut infra eodem, sicut ad abolendam. & c. excom municamus itaque nfradepu. c. inter solicitudines. sed occul tus non est vitandus publice, licet in occulto ipsum judi cem evitandum. argum. infra de sentent. excommun, cum no¬ ab homine. & est ecclesiae quam citius nunciandum, ut dix supra proxim. §. respons. i. Ergo cognitio, examinatio, & condemnatio istius criminis ad ecciesiasticum judicen pertinet, principaliter. non ad secularem. licet secular. executionem habeat, ad quod facit quod supra, qui filii siun legitim §. qualiter, & a quo. nam & ratione peccati ecclesi jurisdictionem habet, etiam in temporalibus. supra de jua novit §. non igitur, & sequent. hoc enim indubitandum est quod Deus est omnibus praeponendus. 8 distinct. quae con tra mores. in fin. 1i.qu. 3. Julianus. &c. qui resistit. ergo & est eju vicarius, supra de translat. Episcop inter corporalia. & c. quanto supra utbenesic eccles. c. unico. unde Dominus ad Hieremi am: Ecce constitui te. &c. 36. distinct. §. ecce. supra de majori & obed. solitae. §. potuisses. secundum Goffr. & ideo secula res tanquam inferiores. sive sint temporales, sive perpe tui in principio administrationis suae tenentur jurare pu blice, quod a terris suae jurisdictioni subjectis, universo¬ haereticos ab ecclesia denudatos, studebunt exterminare bona fide, totis viribus. ut infra eod excommunicamus itaque §. noveantur. Debent etiam jurare, ut requisiti Judicibus ecclesiasticis ipsos bona fide & efficaciter juxta officiun suum adjuvent contra haereticos: quod sacramentum s praestare renuerint, vel praestitum transgressi fuerint illi quo potiebantur honore, privari debent: intelligas quan do erat temporalis potestas, nec ad alium eligitur: civita autem quae his institutis restiterit, si ad commonitionem episcopi non emendaverit, aliarum carere debet com mercio civitatum, & episcopali dignitate privari, ut inf¬ eod. ad abolendam. §. statuimus. & §. civitas. Sed si dominu temporalis, id est secularis, sed perpetuus monitionem ecclesiae spreverit, per Metropolitanum & comprovinci ales episcopos est excommunicandus, & si nec sic resipue rit, sed si in excommunicatione per annum steterit, signi ficandum est summo Pontis. qui anno elapso vasallos suo a fidelitate denunciet absolutos, & terram exponet catho licis occupandam, salvo jure domini principalis, si ipsi particeps non sit, nec aliquod obstaculum supradictis op ponat, alias eandem poenam patitur, etiamsi nullum do minium super se recognoscat, ut infr eod. excommunicamu itaque § si vero dominus. Si ecclesia contra rebelles brachi um invocat seculare. 11 qu.3. si quis sacerdotum. & c petimu ideoque manu militari sunt haereticis bona omnia auferen da: quia secundum Isi & Augu. & alios Sanctos, & ipsi bona nullo jure possunt haeretici possidere, naturali nor quia secundum ipsum sunt communia i dist jus naturale. ne jure divino, sicut filius Dei ostendit dicens, Auferetur: vobis regnum, & dabitur genti facienti fructum ejus Item, Labores impiorum justi edent. Item, ora sunt justo rum. S dist. quo jure. 23. q. 7, cap. 1. 2. & 3. arg. supra ne cler. ve mona relatum. secundum Goffr. & Rayn. idem nec civili nec canonico, ut patet in his quae notantur infra eod. §. qu¬ pana? Sed nunquid Catholici propria authoritate pos¬ sunt haereticos spoliare? videtur quod sic: nam & ecclesi dedit generalem authoritatem & privilegium crucem su mentibus contra ipsos, ut not. infra eodem, vers. hi autem a¬ idem. 23. qu. 5. si audieris & a. S. omni timore. &c. sequent. Se¬ tutius est, quod semper fiat speciali edicto principis, ve ecclesiae, ne alias ex cupiditate vel ultione potius; quan ex justitia vel obedientia pugnare videantur. 23. qu. 1qui culpatur. & q. 2. cap. 1. & q3. sex differentiae. secundum Rayn & Goffre. & junge quod nota. supra de vo. §. sin. Hi auten qui sanctae crucis assumpto charactere se astrinxerint a¬ haereticos exterminandos, illa gaudent indulgentia, ill quoque privilegio sunt muniti, quae ad terram accedenti bus conceduntur, ut infra eod excommunicamus itaque §. ca tholici. Si quis etiam episcopus negligens super his fueri vel remissus, & certis apparet indiciis, ipsum negliger tem circa exterminium fermenti haereticae pravitatisd ponendus est, & alius subrogandus, qui velit & possit quo¬ dictum est adimplere, ut infra excommunicanus itaque §. u. tim. supra de electio. in causis. in fin. non enim prodest alicu privilegium exemptionis, vel aliud, quo minus, super e fiat inquisitio, & puniatur, & praeceptum ecclensiasticun teneatur, ut infra eod sicut ait, &c. ad abolendam, in fin & excommunicamus, itaque. §. sane clerici. in fin. Sed & si qui episcopus per praedicationem suam aliquem locum in haeresim lapsum ad fidem catholicam converterit spati¬ triennii ipsum praescribit, ut supr. de praescripc.i. Episcopu autem debet esse cautus, quia non debet pro nihilo pro vinciam praetextu haeresis commovere, nec gravamen in ferre, ut in authent. de mand princip. §. neque occasione religi num collat. 3. Et hoc intelligas, quando nulla indicia ap parent, & quando non est provincia infamata: alias qua resistere vellet, excommmunicatur, nam ut supra secunc auth. ad ecclesiam pertinet hoc judicium, ut in auth. de pr vil. do. here. mu. non praestand. col. 8. circa princip. igitur, & a hoc omnes, &c. & totum studium Imperatoris est, ut sul diti Deum recognoscant, & honeste vivant: que. d. si aliqu lex inveniatur nutriens peccatum mortale, non est seque da, neque tenenda, quia non est intentionis nostrae, sic in tellige quod legitur in authent. ut non luxu contra naturam in princip col. 6. & quomodo oportet episcopos, col. I. in authenti de eccl. ti. respons. 1. col 9. In ecclesiasticis enim negotiis, ô examinatio, & punitio, & mulctatio ad judicem ecclesi¬ sticum pertinet, non ad seculares, qui in nullo debent in talibus percipere: quinimo nec de his aliquid scire de bent, ut in authentic. ut clerici apud proprios episcopos conven § si vero ecclesiasticum. col. 6. C. de summ. Trinita. I2. & l. victo ibi, suscipimus autem, &c. non ergo debet legista de pecc¬ tis mortalibus judicare, vel diffinire: quia nec de eccles asticis ad ipsum quicquam pertinet, ut apparet in his, qua notantur supra qui filii sint legitimi, §. qualiter, & a quo, versi cum ratione naturali, & sequent, nec debet ecclesiam vel j risdictionem ecclesiasticam impugnare, unde quilibe judex secularis tenetur jurare hoc, quod sequitur com municato, sive sanctae fidei catholicae, & Apostolicae e¬ clesiae, & nullo modo, nec ullo tempore adversabor ei, ne alium quemcunque permitto, sive permittam inquan tum possibilitatem habeo, ut in authentic. jusjurand quoc praesta. ab his qui admini. susci. circa princip. ut ibi, & communi cator, &c. col. 2. Sed qui dicit, quemcunque, nullum exci pit: supra de majo. & obed solitae. §. penultim imo & ipse Im perator veneratur Papam tanquam patrem, & cupit auae mentari fidem catholicam: & si quod dubium movetui sanctitati suae deferre: & referre, & credere: sicut credit Deo nostro gratias agere, & haereticos exterminare: u C. de sum. Trin l. ultim. & de offic. praef. praetori Africae. I.i. S ergo videtur seculari, quod ecclesiasticus violenter grave eum, non debet violenter resistere, sicut quidam faciunm sed summo Pontifici conqueri debet, de hoc supra eod. §. 1 vers. dicitur, & seq. & prox. vers. fin

Qua poena fertatur Etcerte magna, & no solum una, sed multis 8 diveriis: & hoc ideo. quia haereticus omnes offendit, quo enim in religionem divinam committitur, in omniun fert uriniuriâ, & ideo publicum crimen dicitur: ut C. eo tu M. ichvos. non ergo debemus dimittere inultum opprobri um in llius, qui probra nostra delevit, ut supra de Judae. in non null 5, §. Illud. quia longe gravius est divinam, quam tem por alem offendere majestatem, ut infr. eod. vergentes, & ii auth ut non luxu. contra naturam, col. 6 & dicitur inf. de males Quod autem ad poenas pertinet, notandum est, quod le ges distinguunt inter haereticos: nec quidam sunt qui praedicant, & in maximo sunt errore, ut Manichaei, Sama ritani, Borboritae, pagani Montanistae, Castrodogi, & O¬ phitae, quibus per legem omnis legitimus actus interdici tur, ut C. eod. quicunque. & l. quoniam multi. §. idcirco. cum a liis hominibus nihil ex legibus vel moribus habent com munae: hi nec inter vivos pacisci, nec in ultima voluntat aliquid alicui relinquere possunt, etiam filiis infidelibus secundum Azonem. & T. nec etiam fidelibus: secun dum Pla. Jo. & La. pro Azon. C. eodme Manichaeos. & l. co gnovimus, & authen ibi signato. idem de Nestorianis, vel dici tur, quod bona haereticorum devolventur ad agnatos, ve cognatos orthodoxos: nec debet dici, secundum Goffre quod corrigantur Il. per decr. infr. eo. vergentis, nisi in terris quae temporaliter subsunt jurisdictioni Romanae eccle nae ut in princ. decr. innuitur manifeste, nam leges major aequitate nituntur, quam decr. nec puniendus est filius pry patre: C. ne fil pro pa. & poena suos debet tenere autores, su pra de his quae fi a majo. par e. quae sivit, & ecclesia omnes debe juvare, omnes amare, 8. qu.i. clemens, nec alicui debet clau dere gremium. C. de sum. Trin. I. si ergo aequitas legum prae ferenda est juri stricto & rigori canonico. C.dejud placui 50. distin. eos. ff depoe si plures. nec obst. quod in crimine laesa majestatis puniuntur haeredes, quia ibi timuerunt. I. ne si lii essent paterni criminis imitatores. &. qui.i. si quis cum mili¬ tib. qui timor fallit, ex quo ecclesia per certa indicia videt quod filii sunt Orthodoxi, pro Pla. insr. eodem. vergentis, pe quod dicunt magistri Jo. & Lau. I. corrigi, quia tales om nino tanquam crimine laesae majestatis tenentur, & ide¬ bona omnino confiscantur a & publicantur, nec move¬ te filiorum exhaeredationis misericordia, quiâ in multi casibus filii, etiam secundum divinum judicium corpora liter puniuntur, ut patet i qu. 4§. item pectato Israelitarum. q.i.cito & secundum canonicas sanctiones aliquando fer tur ultio non solum in authores sceleris, sed etiam in pro genies damnatorum, ut supr de fil preshyter per totum. 154 cum muliae. infra de poen. in quibusdam, ut dicit decret. perge tis. & est ratio, quia forte pater magis verebitur exhaereda tionem filii, quam propriam, ff quod met, caus isti quidem not, supr de prae sump §. i.vers alias personae. alias autem regn lare est quod bona damnatorum ad haeredes perveniunt C. de bon. dam auth bona. & hoc verius videtur. Veruntamei & prima sententia salvari potest, quia sententia Azon. 8 leges suae, id est pro eo inductae, intelligi possunt, quand haereticus mortuus est ante accusationem & denunciati onem, cum occultus esset, sententia vero Pla locum habe post accusationem & publicationem, secundum ea qua not. supra prox. rers. vitari. & C qualiter deprehendatur. versas rerte vel dic, quod etiam post sententiam latam potest in telligi vera lex & sententia Azo. Sed intelligitur loqui d misericordia, non de rigore, & de hoc dicit aecret. vergentis ibi, nec ad eos, &c & arg msr eod excommunicamus itaque. §. sa ne. Manichaei autem de perfidioribus sunt, ut C. eod quicun que. & in apostatis idem dicitur. ut C. eod de apostatis, aposta tarum, hi etiam secundum Inedum circa alios; sed nec in ter se testificantur, ut C. eod Manichaeos, & l. quicunque & quoniam multi & ad I sul.ma. Ipen. secundum hoc intellige quod omnes haeretici, scili. occulti testari possunt in filio fideles, non infideles, scil quia si apparet de infidelitate, pa rum ei proderit testamentum: cum bona sint publicanda licet si ante condemnationem resipiscant, prosit eis, quo ad partem legitimam sine fructibus, tamen quod si omne infideles sunt, succedit fiscus, id est, ipsis convictis & publ catis, & hoc intelligit I. de praedictis majorib. haereticis, di aliis autem dicit, quod cognati si inveniantur, succedunt si non inveniuntur, & haer eticus laicus erat, succedit fiscus li clericus, intra annum succedit ecclesia: quo elapso, f scus succedet, ut C. eod cognovimus, & auth. idem de Nestori¬ nis, & in auth. ut cum de appell cog §. generalem. Isti etiam ha retici filias & neptes necesse habent dotare, & donatio nem propter nuptias pro liberis constituere, ut C. eod. c. gnovimus. §. ultim inter se etiam vicissim testificantur: se¬ – & contra orthodoxos testificantur in contractibus & ulti imis voluntatibus. judicialia autem testimonia, id est, qua fiunt supertestimoniis, vel confessionibus expositis in ju dicio denegata sunt haereticis contra catholicos, ut C. eoc quicunque. quod dixi eos inter se testificari posse, intell gas de Judaeis a paganis. contra orthodoxos autem null¬ modo videntur admittendi, supra de testibus Judaei. & no in sum. §. quis possit. versicul. fides. dicunt autem quidam in x novellis contineri, quod contra orthodoxum testificar non potest haereticus, nisi ubi curialis ad curiam revoc¬ tur. vel dic, supra dicta intelligi posse de receptatoribus argum. in his, quae not. infra eodem, §. qua poena. quibus legit mi actus permittuntur intra annum computandum a ti pore denunciationis, sed postea prohibetur, ut ibi dix per( hanc autem. Item dicit I. quod si quis doceathaeresin patitur poenam deportationis, sed scholares in decem lit damnantur, quod si convenerint in templum, vel sacrific um, damnantur ad mortem, ut C. eod. quicunque S nemo hi jus liberos, & depag. I. 1. Cum etiam tales poenas patiar tur, nullis gaudent privilegiis, ut C. eod. curiales, & auth Iter privileg. do nec capiunt ex alicujus ultima voluntate, ut ( eodem, l.ultin. nec creantur ministri ecclesiae, nec alios po sunt creare, ut C. eodem. omnes. & de episc. aud. Archigeronta nec ad regimen Reipubl creari debent. C. de Judaeis. Iultin In nullo autem loco convenire debent, ut haeresim doce ant, alias domini locorum consentientes privantur, & e¬ clesiae assignantur loca. Quod si domini ignorent, & au thores eorum viles hoc sciverint, fustigantur, sed hones condemnantur in 10. li. auri, ut C. quicanque, §. nemo huju liberos. & S. quod si. §. eos vero. & sic loca, quae tenent haereti¬ ecclesiae applicantur, ut C. eod. cuncti. Sed contra, quia cor fiscari debent, ut C. eodem, si qui orthodoxae. certe hodie ec clesiae praefertur, ut in auth. de eccles. ti §. si autem orihodoxu Canones autem, quibus in hac parte standum est, poenan Excommunicationis, Deportationis, Rerum omniun ablationis, Militaris persecutionis, Curiae secularis tradi tionis imponunt, nam ad omnes haereticos agazaros, pi terenos, pauperes de Lugduno, passaginos, Josephino amandistas sponitas, & alios quibuscunque nominibus qui licet diversas facies habeant, id est diversi generis sin tamen caudas habent ad invicem colligatas, quia de vari¬ tate conveniunt in idipsum, id est, ad eundem finem, scil infernalem tendunt, excommunicantur ipso jure, & an¬ thematizantur, ut infra excommunicamus, respons. 1. Grego ita quod ex quo de ipsorum errore constiterit, vel qui notorium est, vel quia convicti sunt, si clerici sint degradi ti, traduntur: si laici, relinquuntur potestati seculari anin adversione debita puniendi, ita quod bona laicorum cor fiscantur: bona vero clericorum ecclesiis, a quibus stiper dia perceperat, applicantur, ut infra eod ad abolendam. &c. pit excommunicamus itaque. respons..distinction. legali repuls¬ quaelegitur, C. eod. quoniam, ut distinguitur inter majore haereticos & minores, quod si plures sint ecclesiae inte ipsas, secundum quod magis percipiebat ab una, quam a alia distribuuntur, ut argument. supra de testament. relatum 2 infine. Deponitur etiam haereticus sive sit clericus, si ve laicus Papa, vel Imperator, vel alius inferior ab omn dignitate, 11. distinct. si Papa 24. qu.I. qui contra pacem. infra eoc ad abolendam. §. 1. & 2. & degradatus traditur curiae secu lari, ut ibi. Qualiter autem debeat tradi potestati secular clericus degradatus? respond. dixerunt aliqui, quod ec clesia manualiter, & corporaliter debet tradere depositi curiae seculari, & sic intellexerunt, infra eod ad abolendan supra de judic. cum non abhomine, infra de crim. fals ad falsar orum. Sed iste pravus intellectus corrigendus est, nam? ecclesia pro talibus intercedere debet. 23. q5. reos. C. de Ep scop. aud. addictos. quomodo ergo traderet ipsos manuali terpuniendos. ideo dic, quod praesente seculari potesta te, ejus degradatio celebranda, & cum fuerit celebrata, di cetur ei, ut in suum forum recipiat degradatum, & sic in telligitur tradi pro eo. debet tamen ecclesia efficaciter in tercedere, ut citra mortis periculum ejus sententia mo deretur, ut infra de verborum signification. novimus & licet it haeresi lex imponat poenam ultimi supplicii, ut C. eodem Arriani, quam mortem interpretatur alia lex, ff. depoen.ul timum supplicium, de consuetudine tamen tales creman tur, quia & vivi crematio ultimum supplicium est, ff. de 1 poen capitalium. Et not.? quod licet quilibet degradatus? non sit tradendus curiae seculari, quam cito degradatu est, quia duplici poena conteri non debet, ut supra dejudic at siclerici in fine. tamen in tribus casibus incontinenti tra ditur. Primus est in crimine haeresis, ut infra eodem ad abolendam. §. 1. & 2. quod verum est, nisi incontinenti pol deprehensionem redire voluerit ad agendam perpetuan poenitentiam in carcere detrudendus, ut infra eodem, ex communicamus S. damnati & haec est forte conveniens satis factio, de qua loquitur decret. ad abolendam, vel potest ali ter intelligi. ut notatur supra eodem, §. qualiter deprehenda tur, versi adperte. Quare autem talis traditur perpetuo car ceri, ratio est, quia si haberet liberum aditum & exitum, timen¬ dum essetne alios corrumperet, & de simon. ita fit, qua & haeresis vocatur, ut notatur supra de simon.S quis dicatur verficul. & simoniacus. Secundus est in falsario g domini Papae, ut infra de crimin. fals ad falsariorum. Tertius casu est, cum quis propter calumniam, quam intulit propri¬ Episcopo, b deponitur, ii. quaestion. 1. si quis sacerdotum. S est ratio, quia tale delictum capite luendum est, ui fide¬ milit. omne delictum, §. contumacia, & l. milites. §. irreverem & qui non obedit Episcopo indubitanter reus existit, reprobus, & qui scandalizat Episcopum, Dominum scan dalizat, 93. distinct. nulla ratione. & duobus capitul sequentibus 8. quaest. i. quos. & de hoc notatur infra de maledi §. qualitt quod libet genus. versicul. sed & dicit capu ulum. supra de major & obed. §. sinal. Patiuntur etiam poenam haeretici circa bo na, quae publicanda sunt, ut infra eodem, vergentis: quod dic ut not. supra eodem §. verficul. quo autem ad ponus. & versicu in nullo autem loco. Item nec liberi talium recipiendi sunt ex quo actores sunt damnati, ut infrac. fraternilaus. supr. de testib. licet ex quadam. nisi authoritate Papae aliquid bon eliciat, sicut fuit factum de Origine, 24. qu.i. sane proferius argum. supra de sum. Trin. cap. ulti. Nec talibus dandum es consilium, vel auxilium, ut infra eod sicut ait. nec clerici ali quid ei relinquere debent, ut infra, si quis, & capitul, cum in eos. & notatur supra de Judaeis. §. & in quibus grarantur. Tersic sed nunquid. & sequent. Absolutos etiam se noverint a de bito fidelitatis hominum, & totius obsequii, puta: qui¬ mercenarius erat, quicunque lapsis manifeste, id est, noto rie in haeresim aliquo pacto, vel aliqua firmitate teneban tur astricti, ut infra eodem, absolutos. imo etiam vasalli do minorum temporalium, qui requisiti & moniti terran suam purgare neglexerint ab haeretica foeditate absolvun tur, & fidelitate, secundum ea, quae notantur supra eodem §. qualiter deritetur. versicul. ergo, & sequent. Ergo vasalli, ne speciali stipulatione, vel juramento tenentur astricti, arae 15. quaestio. 6. juratos, &c. nos sanctorum, quia intelligitur sa cramentum habere conditionem tacitam, hanc scilicet, si it fide permanserit, argum. 22. quaestio. 2. ne quis, & notatu supra de jurejur. §. quot species, vers. habet autem juramentum & seq. Et not. quod Domini temporales non solum propter 1 suam haeresim, sed etiam aliorum, quos dum possun admoniti exterminare negligunt, excommunicar possunt: & terrae ipsorum exponi catholicis occupan dae, infra excommunicamus, §. si vero dominus temporalis Idem si princeps negligens inveniatur, circa regni reg men & justitiam faciendam: 17. qu 4 si quis deinceps. 1 qu.¬ nullis c 132. q. 5. praeceptum. unde Zacharias Papa Ludov cum Regem Francorum praedecessorem Pipini patri Caroli deposuit, hac de causa: 15. q4. 6. alius. Patiuntur etian & alias poenas, de quibus dicam, infra eod. §. quae poena im ponatur, ut not. supra eod. §. qualiter devitetur

Quando & qualiter ecclesiae reconcilietus Et certe ante condemnationem, ut not. supra eod §. qualiter deprehendatur. versi¬ adverte, & seq. Vel etiam post in continenti: ut not. supr proxim. §. versicu. & not. & illa reconciliatio fit authoritat Episcopi, sed post condemnationem ex intervallo, noi potest reconciliari, nisi authoritate Papae, argumentum infra eodem, excommunicamus itaque §. sane. & sic intellige quod ecclesia nemini claudit gremium suum. C. de summ. Trinit. I.ult. 1. q7. si quis ommem, & delicti veniam poeniter tibus damus. C. eod. Manichaeos. & quod Deus, qui non vul mortem peccatoris, corrigentem suscipit, ut in auth. ut no¬ luxu. contra naturam, in princip. col. 6. Reconciliatio auten fieri debet praestito juramento quo haeresis abjuratur, & fides catholica ad mandatum ecclesiae promittitur tener da, forma autem juramenti habetur, 1. q. 7. quoties, de cons¬ crat. distin. 2. ego Berengirius, & clerici spontanee reverten tes, recipiuntur in ordinibus suis ex dispensatione, 1. qu. omnes. & q. ultim. salubegrimum, quod si post juramentun tanquam canis ad vomitum redeat, sine, aliqua audientis & spe misericordiae remota, damnatur, ut not. supra eod §. qualiter deprehendatur, versicul. adverte, & seq & cuilibe injungenda est poenitentia, ex qua appareat, utrum sit v. re vel licite conversus, ut not. supra eodem, §. qualiter depre hen latur, versicul. ergo. Sed quaeritur, an cum talibus, u promoveri possint, valeat dispensari, & patet ex praemi sis, quod sic. nam dejure communi tales, ex quo reconci liati sunt, ad communionem laicam recipiuntur, 1. q. 7. 1. ad quod notandum est, quod circa eos quadruplex dis pensatio adhibetur, scilicet, Semiplena ut recipiantur in ordinibus jam susceptis, sublata eis in posterum omni sp promotionis, 1. q.1. si quis haerenticae. Plena, ut possint sacei dotes fieri, & non ustra, 1. qu. 7. convenientibus. Plenior, u possint esse episcopi, non tamen primates. 12. distinct. con suetudinem. Plenissima, ut ad omnes ordines & dignitate valeant promoveri, 23. q. 4 ipsa pietas.

Quae poena imponatur credentibus, receptatoribus. & fautoribus. Et certe magna. de credentibus dixi supra eodem §. versicul stricti fautores, & receptatores, qui haereticis aliquod cor silium, vel auxilium dederint, id est, eos qui in domo, ve terra sua tenere favorem, aut negociationem cum eis e¬ ercere praesumpserint, & tales ipso jure sunt excommu nicati, & si in isto peccato decesserint, omni privilegio ca rent. nec oblatio pro eis facta recipitur, nec inter Christi anos accipiunt sepulturam, ut infra, sicut ait, quia plus so let timeri, quod specialiter injungitur, quam quod gene raliter impetratur, 23. distin. quanquam, ffdenjur. item apu¬ Labeonem, § hoc edictum. prohibetur advocatis & scrinia riis. id est tabellionibus, qui in scriniis instrumenta repo nunt, ne haereticis, credentibus, vel fautoribus eorunden in ca ills vel factis, vel sub his litigantibus praestent patro cinium, consilium, auxilium, vel favorem, nec pro ipsi conficiant scripta aliqua vel publica instrumenta, quod isti advocati, vel scriniarii convenerunt, ab officio susper si perpetuae decernuntur infamiae subjacere, ut infra eod adversas. Hanc autem poenam patiuntur scriniarii, & ad vocati; si praebeant supradictis receptatoribus consilium ex quo sunt per ecclesiam excommunicatione vocati, i est excommunicati denunciati, ut not supra eodem, §. qua liter devitetur. & lapso anno, & tempore denunciationis ut sequitur. Sin autem talis receptator, vel fautor ad uni tatem ecclesiae redierit; intra annum computandum tempore denunciationis admittitur, quo elapso, non dice tanquam haereticus, sed tanquam rebellis, & inobedien poenas patitur subsequentes, ipso enim jure infamis fit nec ad publica officia vel consilia, nec ad electionem ali quam admittitur, intestabilis est, id est testimonium ferr non potest, nec testandi, id est testimonium faciendi habe liperam facultatem: nec ad haereditatem accedit, subau di, ex testato, vel intestato, & sic a contrario intra annun ista poterit exercere secundum quod potest intelligi, quod notatur supra secundum l. §. qua poena, & rerficu s.¬ & sic erit casus specialissimus, in quo communicabitur cum excommunicato sine excommunicatione, quod au¬ thoritate Papae fieri poterit: sicut sine peccato celebratt in ecclesia interdicta, ut infra de privileg. ut prwilegia cum sexcommunicato communicatur, infra de sem excommunic. si vere. Sed si credo ei posse participari in¬ & sequent. intra annum, si promittat bona fide se rec¬ ciliaturum ecclesiae, ideo igitur in hoc casu habenae mo lificantur & restringuntur, ut praemiis, & donariis possi retrahi ab errore. qui enim nimis emungit, elicit sangui nem, ut supra de renunciat. nisi cum pridem, §. propter malu am. vel dic, quod elapso anno, repellitur, & ab his infami legali, id est, perpetua, intra annu vero repellitur, & ab hi infamia canonica, quae aboletur quam cito rediit ad gr¬ mium ecclesiae, sicut not. de aposta. infra de aposta §. qualus versic. si vero. & sequent. quod verius est, item elapso ann perpetuo omnibus respondet in judicio, sed nullus ri spondere ei tenetur, sic supra de judi. intelleximus puto ta men, quod sibi reservetur quaelibet justa, aequa perempto ria exceptio, sive defensio: argum. supra de except. cum u ter priorem. Secus dicunt, quia de dilatoriis, quia non pe mittunt eis de juris apicibus disputare ad hoc, ff mandat si fidejussor. §. quaedam. nisi forte sibi competat exceptio c¬ suspecto, argum. supra de simon. per tuas, & deaccus. cum de bet. 3. q. 5. quia suspecti. & c. accusatores. 4. Sed decr. non dis supra de except. cum inter priorem, & c. dilectae, dilecti signific. perunt. venerabilem. Item sententia ab eo lata nullius es momenti; nec instrumenta ab eo confecta aliquam obt nent firmitatem. Sed cum authore condemnato dami ar tur, & idem in similibus praecipitur observari, puta qua do excommunicatus notorius sententiam profert, sut¬ de sent. & re ju. ad probandum; ut haec omnia habentur,. inf eod. excominunicamus itaque §. credentes. Sed si receptate clericus erat, quia peccato major existit, majori poena pu nitur. & ideo ab officio, & beneficio deponitur, & siqui tales fautores, ex quo per ecclesiam vitati sunt, vitarecor tempserit, usque ad condignam satisfactionem excon municationis vinculo innodatur, ut infra excomminici mus itaque, § si vero clericus. Tales etiam receptatores denum ciatos etiam intra annum non debent admittere cleri¬ ad divina, nec eis praebere ecclesiastica sacramenta, ne suas oblationes, vel eleemosynas recipere, aut eos trader ecclesiasticae sepulturae, alias suo privari debent officio, a quod nunquam restituentur absque judicio sedis Aposto licae speciasi. & idem de regularibus clericis est servandum quibus & haec poena adjungitur, ut sibi sua privilegiami nime observentur in illa dioecesi, in qua talia praesumpsi runt perpetrare, ut infra eod. excommunicamus itaque, § san clerici

Quae poena falsi praedicatoris Adhoc sciendum quis dicatur falsus praedicator. E debes scire, quod quilibet laicus, etiam religiosus, falsu dicitur: quia omnibus interdicitur officium praedicand ut infra eodem, sicut in uno corpore. nam ut ibi dicit, alios de dit dominus A postolos, alios Prophetas, alios Doctore id est alios popularium instructores, sive laicorum. & si patet, quod laici audire debent, & obedire clericis, nor docere, vel imperare, supra de consecr. eccles. & derebus eccle non alien, cum laicis, sup. qui filii sint legit. per venerabilem. §. ra tionib. Unde quamvis laici, vel etiam clerici scholastici sin¬ id est boni clerici, non tamen debent reprehender praelatos suos, sive sacerdotes simplices, qui propter pra rogativam officii Dii vocantur, vnde in lege scriptum est Diis non detrahes: non quod sit nisi unus Deus, sive quo¬ sint plures Dii, sed quia plures sunt qui vicem Dei gerun in terris, & hoc intelligas, quod non debent reprehender praelatos publice, vel etiam in occulto causa reprehensic nis, vel detractionis, nisi & praelatus sponte se submittere de innocentia sua confisus, in quo casu intelligitur illuc Dominicum. Quis ex vobis arguet me de peccato? &, S male loquutus sum, &c. Item in occulto licet ipsum pra latum instruere causa correctionis, in quo casu intelligitur quod asina Balaam reprehendit, 2. q 7 secuti sunt, & cap. no si in competenter, ver. Item cum Balaam, haec probantur infr¬ eodem cum ex injuncto, §ultim. Sed nec debet aliquis oc culte praedicare, vnde illud, Praedicate Evangelium omn creaturae, & quod auditis in aure, praedicate super tecta ut infra eodem cum ex injuncto. respons. 1. Item ad praedican dum non admittit aliquis, quamvis dicat se vidisse Deun in somniis qui mittit eum, licet haec missio, si de ipsa con staret, omnes alios superaret. Sed non creditur certe, nis probetur miraculo, unde cum Dominus mitteret Moy sen in Aegyptum ad filios Israel. dedit ei signum ut conver teret virgam in colubrum, & virgam colubrum reforma ret, ut de cons. dis. 2. revera. Sed nec cuilibet miraculo cred dum est: utso. distin. si quis praepostera, & notat. supra de reli.( veno. sanc. ver. ideo etiam dicit. Sed sufficit ad missionem pro bandam scripturae divinae testimonium, unde Bapt. Egi. vox clamantis in deserto dirigoviam D imini, sicut al Esa proph. Non ergo admittitur aliquis etiam clericus nisi mittatur, ut infra eodem cum ex conjuncto, §1. qui. d. nisi li centiam habeat a superiore suo, ut suprr de Judae quam sit §1 vel nisi habeat curam, quia talis hoc habet a lege, respectu parochianorum, ut supra de aetat. & qual, cap penultim. & in fra eodem cum ex injuncto, §ultim. & supra de ord. inter caetera Sed & episcopi extestimonio scripturae, vbique praedicar possunt, cum eis dicat Dominus: Euntes in mundum un versum praedicate Evangelium omni creaturae Matih uli vnde & dicit decr. quod nullus audeat praedicare, praeter Domini sacerdotes, K16 quaesti adjicimus, quod de sacei dotibus Episcopis specialiter intelligi potest: non ergo re fert, quis episcoporum praedicet, sed quod praedicet, si potest intelligi, 19. dist secundum, quod verum est, nisi ab il lo cujus est dioecesis prohibeantur: tunc senim abstiner debent, 6 quaest3 scriptum, vel illud intelligitur non de fals¬ praedicatione, sed jurisdictione, alii autem praedicare no debent populo sibi non commisso, nisi a sede Apostolic¬ vel loci Episcopo hanc obtinuerint potestatem, ut hae probantur, infr. eodem excommunicamus § quia rero nonnull ibi, omnes, subaudi Episcopi, qui ab illo, cujus est dioecesi prohibiti, vel alii quicunque volueris, non propter autho 16 rem &c.

Liquet ex praemissis, quod ordo doctorum, praedicatorum, praecipuus est in ecclesia Dei, utccum e: injuncto, §i in princip. & privilegiatus, supra de sta monac quod Dei timorem. Primo privilegiatus est. vt laicus non ac mittatur. Secundo, ut nec clericus, nec missus, nisi publi ce praedicet, ut patet in superioribus. Tertio, ut vicariu fiat episcopi, & ei provideat Episcopus. Quarto, ut in c. thedralibus & regularib ecclesiis, tales prae caeteris eligam tur, qui coadjutores Episcopi fiant, ut supra de offic. ord. inis caetera. Quinto, ut ab excommunicatis eleemosynas rec piant & usurariis, infra de sent. excomm cum voluntate. Se¬ to, ut electio citius confirmetur, supra de elect in causis. Sep timo, ut alterius Episcopatus ecclesia acquiratur, sicu notat supra eodem (qualiter devitetur, versicul si quis Episcope Octavo, ut cibum gentilium comedat, supra deJudae. quan sit Nono, ut liceat regularibus diversarum professionun se in unum habitum, scil. superius confirmare, supra dev ta & hon. cleric. Deus qui. Sed & praedicatorum ordo, & fra trum minorum tanquam fideles clipei fidei orthodoxae & expugnatores obviantium ex adverso speciali sunt ho¬ die privilegio decorati, ut infra de exces prael. nimis iniqua,( nimis prava. Item privilegium est officium praedicandi, u no. supra de majoribus, §an clericus studio insistens, de sta mona¬ §uirum populum, versicul. sciendum est igitur, & sequent. S quaeras, quare debet praedicatio publice fieri? respon qui¬ communis est, & omnibus venire volentibus paratum es regnum Dei, unde & officium praedicationis in hoc nosci tur privilegiatum, quia tempore interdicti potest fieri prae dicatio tam excommunicatis, quam etiam interdictis, u infra de sententia ex responso. quod dic, ut nota. supra de cons¬ cratione eeclesiae, rel alta § & quando, versicul. nullus Episcopus & sequent est & alia ratio, quia timetur de conventiculis maxime extra ecclesiam. ut C. de episcop. & cleric conpenticu lam, & nota. supra eodem (qualiter deprehendatur, & per con sequens de conspirationibus & conjurationibus, maxim haereticorum, de quo notat. supra de synd. subS quid sit so cietas, & versicul. & conspiratores, & praecedent. & sequent. & le gitur in authentic. de interd. collatio. 9. Paena autem excom municationis imponitur clericis praedicantibus fine licen tia, & si nec sic resipuerint quam citius, alia competent poena plectentur, ut infra eodem excommunicamus itaque, §. quia vero nonnulli, & est ratio, vt ibi dicit, ne sub praetextu pietatis virtutem ipsius impugnet, & sic timetur de fer mento haereticae pravitatis, ut supr. prox. dixi, & cum dicat competenti poena, & non determinet, arbitrariam innuit arg, supra, de offi deleg. de causis