SUMMARIA. I. Excommunicatio quid sit Quot sint ejus species 3. Excommunicare quis possit. Et quis excommunicari. 6 Regulae duae super canone siquis suadent. 5. Minister juris qui potest excommunicare quis su 7. Sententia excommunicationis quibus ex causis sit ferenda. I qualiter proferatur S. Et quis sit ejus effectus. 9. Vibrans gladium super caput elerici vel baculum volens ips percutere, non tamen percutiens, an sit excommunicatus I0. Spuens in faciem clerici, non tamen injiciens manus, an sit ex communicatur 12. Absolvere quis possit a sententia excommunicationis. Et qui liter fieri debeat absolutio. i¬ 13. Regulares quis absolvat, quando incidunt in canonem lat sententiae 15. Paena quae sit participantium cum excommunicatis 16. Episcopus si aliquem excommunicavit, & postea excommu catcum eo, nunquid ligatur episcopus 17. Excommunicatus an posssit intrare ecclesiam 18. Excommunicatus majori excommunicatione an teneatur d cere horas suas

QUoniam delictade quib. sup. praemisimus, nuc cor poraliter in foro contentioso, nunc spiritu¬ liter in foro spirituali sunt punienda: & liqui inveniuntur incorrigibiles, qui sun excommunicationis sententia percellendi, cum haec sen tentia sit poena contumacium & rebellium. i1 93.nullu, e c. certum est, ab initio medicinalis. 2. qui.i.multi. Sed si corrigibilis moriatur mortalis, vnde & dicitur aeterna mortis damni tio. I1. qu. 3. nemo. Ideo post tractatum de poenis corporalib. 8 poenitentiis spiritualib. quae plerunque spernuntur, subjic tur tractatus iste de sententia excom. in quo videndum es Quid sit excommunicatio. Quot sint species excommun cationis. Quis possit excommunicare. Quis valeat exci¬ municari. Quib ex causis excommunicationis sententi sit ferenda Qialiter proferatur. Quis sit ejus effectus. Qui possit ab hac sententia absolvere. Et qualiter haec absolu tio fieri debeat. Et quae sit poena participantium excon municatis

Quid, sit excommunicatio.. Aliquoties a participatione sacramentorum exclusio Aliquoties a communione fidelium separatio. q. 3. evidenter. 24. 4 Engeltrudam, supra de except a novis, infra eodeme per Vel sic, excommunicatio est a qualibet licita communi¬ ne, vel legitimo actu separatio: vnde & Adam potest die excommunicatus fuisse, quo ad esum ligni vitae, cum De minus dixit: Videte ne forte sumatis de ligno vitae. 6. 43. evidenter. Dicas quod excommunicatio major est senter tia, quae si rite feratur, quo ad Deum ligatur anima: ligatu autem qualitercunque a communione, & participation hominu & sacramentis ecclesiae separatur. I1. q4. 3. nemo. & i concordantiis signatis, sup. eo resp. i. qua poena nulla majo re peritur, vt no. supra eo. § quis possit excommunicare sub §ne du inautem, ver alii, & dicit lex, quod poenae majoris visun est versari inter homines: & hominum carere suffragiis quam ejici extra civitatem, puta in exilium deserti & ne¬ moris. C. ne sanctum baptisma. reiter. qui sanctam, & alibi, bar nitus a rege, & excommunicatus aequiparantur, ut in lil Feud. hic incipit lex consuetudinis reg.c.domino guerram, & al qui libri habent. Haecc. sub tit. de pace tuenda Minor auten excommunicatio est illa, qua quis excluditur tantum al Ecclesiae sacramentis, supra de cler. exc. mi. sicelebrat, unde e junge quod non sap de cler. excom. min. §1. Excommunicati¬ vero in genere est extra communionem licitam positio & sic intellige quod dictum est, supra eo. ver. vel sic

Quot, sunt species excommunicationis Multae sunt, nam quot sunt species communionis, tot possunt esse species excommunicatio nis vt patet supra § prox. ver. excommunicatio vero: hae tamei de quib. frequentius agit Ecclesia, & nos frequentius tri ctamus, & loquimur, duae sunt species tantum. Una speci es excommunicationis est, quae dicitur anathema, quae scil excludit ab ingressu ecclesiae, & communicatione fidelii & etiam sacramentis, quae & dicitur major excommunica tio, secundum Goff. vel dic. quod dicitur major excommu nicatio, quando simpliciter profertur sine solennitate: pr ta quando dicit judex, excommunicato talem, inf. eo c.pi¬ quando vero cum solennitate, tunc dicitur anathema. Es autem haec solennitas: Debent duodecim sacerdotes b e piscopum circumstare, & lucernas ardentes, i.candelas in mi nibus tenere, quasi in conclusione anathematis, vel pro jv re excommunicationis, que.d. excommunicatio erat, ant nanc solennitatem. sed modo dici potest pnathema proji cere debent in terram & conculcare pedib. 1. 93. debent, & di hoc anathemate potest intelligi quod est mucro episco palis. 169. 2.visis insi quia nullus potest excommunicare ci tali solennitate, nisi episcopus fit ad minus, & de hoc nota inf. eo. § quis possit excommunicare, sub S nedum autem. Alia ve ro species excommunicationis est, quae dicitur minorex communicatio, & quae a sacramentis ecclesiae tantum sepa rat, vt patet in his quae no supraeo, prox. ver. minor, quae quam doque a jure contranitur, & tunc tantum a sacramentis eccle siae separat: nisi forte participet quis in crimine crimino so, ut no. inf. eo §quis sit ejus effectus, quandoq ab homine: S tunc quandoque separat a sacramentis tantum, quandoque etiam a communione fidelium, ut de hoc plene no. supr. d cler excom. min. §.1. & infra co § quis posssit ab hac sententia. resi i. & infra eo. § sequen subs minor. Sed & minor excommuni catio in duas species dividitur, ut no supra de cler. exconum minist. §. ver. notandum est.

Quis, possit acommunicare Et quidem jus aliquando excommunicat minori excommunicatione tantum, vt statim tactum est sup. eo. § pro¬ ver. alia, aliquando vero majori excommunicatione in ca nonibs scil. latae sententiae, qui plures sunt. Primus canoi est, cum quis incidit in haeresim jam damnatam, sicut sun Arriani, Nestoriani & Simo. de quibus habes 244. 14. 126 3. & 43. quidam, vel etiam si quis novam confingat, & gene raliter quicunque per Romanam Ecclesiam, vel singulos e piscopos in suis civitatibus vel diceces. tanquam haeretic sunt damnati, excommunicati sunt quocunque nomine cen seatur, supra de haereticis, ad abolendam, & c.excommunicamus Secundus est: cum quis defendit vel receptat haereticos supra dehaereticis, sicut ait. Tertius, si quis dicat Romanan Ecclesiam non esse caput, & ei tanquam capiti nolueri obedire 19. distinct nulli fas. Quartus si quis clericos, vel personam religiosam quamcunque manus injicit violer tas, vel temerarias. 17. qu. 4 si quis suadente, infra eodem paro chianos, ca contingit I. & quasi per totum: hoc autem intelli gas, de religioso, cujus religio est approbata, supro¬ do ( f, & unge quodno saupraderegularibus, quu, Muli ris, versic. quid de rusticis, & sequen. Quintus, cum quis potes defendere clericum a violenta manuum injectione, & ni defendit, infra eodem quantae praesumptionis, quod Jo. & ali quidam intelligunt simpliciter sicut sonat, dicentes ho introductum in favorem clericorum, quorum defensio a¬ jus publicum pertinet. I.distinct. jus publicum, & in odiun laicorum, infra eodem contingit. 2. secundum istos qualiter cunque verbis vel factis hoc possum prohibere, sententian incurro, si non prohibeo: sed quia hoc nimis durum est ideo alii hoc restringunt ad illos, qui tantum ratione pe testatis & officii hoc prohibere possunt. 23.qu. 4. forte & ca pit. duo ista nomina. Dic, hoc esse intelligendum etiam de il lo, qui & sine ratione potestatis vel officii, hoc prohiber non potest. potest tamen & aliter, puta quia scit hocfier debere per illum, cui si diceret, caveas ne istud facias statin alius abstineret, vt patet satis aperte in eadem decret quand dixit, ne autem solos violentiae hujus authores, id est, qu hoc faciunt, vel praecipiunt fieri, vel etiam in hoc expres sim consentiunt, aliquorum praesumptio aestimet puni endos: facientes & consentientes pari poena plectendo catholica condemnat authoritas, eos delinquentibus fa vere interpretans, qui subaudi, quamvis expressim nos consenserint, tamen hoc fieri debere scientes, cum possim subaudi, nudo verbo tantum hoc prohibere, manifesto sci sibi facinori desinunt obviare 83. dist. §. & cap. sequent. & cap error, & S5. dist. facientis alias culpam ff. ad Syll. senat, consuli. le 2. § potuisse, & capit sequen & §. penul. & hodie comprobatu in authentic d. n. extra eo dilecto, § & quidem, versicul innuitur quod hoc prohibendum est nedum verbo, sed facto, sicu intellexit Joan. vt nota supra & plus, quod hoc nedum in clerico patiente injuriam, sed etiam in vicino vel proxim locum habet. Sextus, in illo, qui nec manum injicit, nec a liquo modo consentit quod hoc fiat, tamen ipsum clericun invitum retinet ponendo forte ei custodes, vel intra dom aliquam includendo, infra eod nup. §1. Septimus inductu est contra potestates, consules, rectores, & alios officiales laicos civitatum, & aliorum locorum, & angarias & ex¬ ctiones indebitas ecclesiis, sacerdotibus & eorum poss. 8 alia sua vniversa onera imponentes, sive fossata, sive expe ditiones seu alia quaelibet agenda arbitrantur de bonis e¬ clesiarum clericorum a pauperu Christi vsibus deputatis com pleri facere contra volentes subaudi, cum effectu vel juris dict. praelatorum & authoritatem, quam habent in suis ho minibus evacuantes, si enim tales qui in his commiserin competenter admoniti non desistant, tam ipsi quam fau tores eorum excommunicationi se noverint subjacere nec debent reddi communioni, donec satisfecerint com petenter, & quod dictum est de exactionibus generaliter intelligas verum esse, nisi prius Papa consentiat hodie si¬ ut haec probantur, supra de iminunit. eccles. minus, & capit a versus §. 1. & de hac materia plenius notat. supra de iminur eccles§ a quib is muneribus versicul. angariis, & sequent. & §. in. quantum, sub s nec illa iminunitas. Octavus inventus est con tra illos qui supradictis proximis successerunt intra men sem, errorem, sive excessum praedecessorum purgaverum praedecessoribus nihilominus excommunicatis remani tibus donec utrique satisfecerint competenter, supra de in mun eccles. adversus fin. Sed nunquid utrique insolidum te nentur satisfacere antequam absolvantur? non, imo alte ro solvente, alter liberatur a damno dato: argumen ff. de¬ per quem fac. erit. leg. 1§ si plures f. de his qui dejo. vel effu leg. sed quantum ad contumaciam puniendam intelligo quo vterque satisfacere teneatur: neuter enim absolvi debet quin juret stare mandatis Ecclesiae, excepta satisfaction damni dati: vt patet in his, quae notat. infra eodem § & qual ter haec ab olutio. ideoque intelligo quod tunc judex injunge ratione contumaciae. quod sibi videtur injungendum. No nus est contra illos, qui de caetero servari fecerunt statut: edita & consuetudines introductas contra ecclesiae liberta tem: nisi ea de capitularibus e sive chartalariis suis, vel aliis libris fecerint aboleri. n. quaestio. 1. S haec si quis antiqui intelligas autem hoc quo ad statuta in scriptis redacta, nis intra duos menses post hujusmodi publicationem senten tiae fecerint amoveri: ergo in duobus casibus sunt excom municati quo ad statuta. Primus est, si ipsa de libris sui intra duos menses non deleverint. Secundus, si ipsa ser vari fecerint statuta edita, quamvis deleverint: verum qu ad consuetudines in uno tantum, si ipsas. de caetero serva ri fecerint, sic intellige infra eodem noverit fraternitas tua. Di cimus in his qui de caetero talia statuta fecerint. Undeci mus contra illos qui ipsa statuta scripserint. Duodecimu contra potestates, consules, rectores. consiliarios locorum vbi hujus statuta & consuetudines de caetero editae fu¬ runt, vel servatae, subauditu, quamvis non statuerunt, ne servari fecerunt: ut differat a praecedentibus casibus & es ratio, ut notat. supra eodem versicul. quamvis. Tertius dec mus contra illos qui secundum ea praesumpserunt judi care. Quartusdecimus contra illos qui scribere praesum pserunt judicata, sicut haec omnia colliguntur, infra eoder noverit fraternitas tua, ab illo versicul. Item excommunicamu usqueinfis. Sed contra, quia non videtur quod tales sir excommunicati, sed excommunicandi, infra eodem grari sed illa litera sic est exponenda. Ideoque fraternitati tu¬ mandamus, quatenus in consiliarios & officiales civitati ipsius, nisi statuta ipsa deleri fecerint, & idonee (sicut re exigit) caveri, quod similia de caetero non debeant atten tare excommunicationis sententiam promulgare procu res. subaudi contumaciae ratione: quia nolunt idonee ca vere. &c. & insuper excommunicatos denucies: quia ho attentaverunt: ut infra eodem noverit, sed etiamsi excommu nicatos a jure iterum dicamus excommunicari ab homi ne, non erit absonum nec absurdum, nam excommuni catus excommunicatur, infr. eodem cum pro causa, & eoden modo intelligi debet, sup. de reb eccl. non alie, cum laicis in fu ubi dicit praesumptoribus per censuram ecclesiastican compellendis, vel ibi subaudiri potest, hodie tamen tale excommunicati sunt ipso jure, ut infra de sen exco. novermi quae est Honorii III. & sic est posterior constitutione, ctim laicis, quae facta fuit in concilio generali, tem pore Inn. III praedecessoris ejusdem Honorii, & eodem modo posse intelligi illa grarem: quae quamvis sit posterior inscripiu ra, fuit forte tamen prior in judicatura, vel responde, ui supra Sed qualiter intelligas, quod tales debeant idone¬ cavere, quod de caetero talia non committant, vt supr no tat. dicas, sub certa poena & hypotheca: vel datis sufficien tibus fidejussoribus, argument supra de praesumptionibus li teras, §quo circa, & hoc notat satis mens verborum idonee sicut Rex exigit. Quintusdecimus contra incendiario & violatores Ecclesiarum, infra eodem, conquesti sunt, unde cima. quaestio teriia. canonica. 17. quastio. 4. oinnes eccle 23. quae stio. 5 pessimam, supra de raptoribus in literis. Alii autem qu aliter offendunt ecclesias. vel bona ipsorum diripiunt, ni sunt ipso jure excommunicati, sed excommunicandi, sic sacrilegi judicentur: supra de foro compet conquestus Qui¬ autem de incendiariis tenere debeas, vide supra de rapio ribus sub rubrica de incendiariis, & capit. quamvis, ut est ho¬ expressum, & junge hoc quod ibidem sequitur sub rubri ca de violatoribus Ecclesiarum. Decimus sextus, cum quis a paucioribus, quam a duabus partibus Cardinalium in summum Pontificem electus, electioni de se factae con sentit, & pro Papa segerit, si humiliter se noluerit absti nere, supra de elect licet paragrapho praeterea. Decimus septi mus contra illum, qui de tertia parte Cardinalium confi sus, nomen Papae sibi usurpaverit, nec non & hi qui eun receperunt, supra de electio, licet paragrapho si quis autem, d quo plenius notatur suprade electi. §. qualiiqui, sub §. & no tandum quod in electione summi Pontificis, quem require pol formas & ante paragrapho quo tempore. Decimusoctavus cum quis per se, vel per alium falsat literas domini Papa cum fautoribus & defensorib. suis. Decimusnonus, cun quis scienter utitur literis Apostolicis, etiam ab alio falsi tatis, sicut hi duo casus probantur, supra decrimin. fal & fal sariorum, quod qualiter intelligatur notat plenius suprad crimine fal§ & qualiter puniatur, versicul porro, & sequen. Vi gesimur, contra illos qui deferunt arma, ferrum, ligna, ga leas, naves Saracenis, vel regimen navium, vel galearum suarum exercent, vel aliquod aliud auxilium eis impen dunt, in dispendium terrae sanctae vel Christianae, supra d Judaeis, ita quorundam, & capit. significavit, & capit. quod olim & capit ad liberandum, & de hoc plenius notat. supra deJudae is, sub rubrica de Saracenis, paragrapho qualiter erga ipsos Chri stiani debeant se habere. Vigesimus primus contra illos ma gistros, vel scholares quitractant cum aliquo bonocive de ipsius hospitio inquilini scholaris praejudicium, seu ec irrequisito supra de locat. & conduct, capitulo primo quam de cret aliqui dicunt localem, alii generalem, quod dic, vt no tat. supra de locat. & conduct. sub S. nunc videamus, § propter ste rilitatem, versicul. si quis autem scholaris, & sequent. Vigesi mussecundus contra quoscunque religiosos professos Leges, vel physicam audientes: nisi intra duorum mensi um spacium a studio hujus duxerint desistendum, ut su pra ne cleric. vel monach non magnopere, & capit. super spe respon sio prim & paragraphos. Vigesimus tertius contra archidia conos, decanos, plebanos, praepositos, cantores, & alio clericos personatus habentes, nec non presbyteros leges vel physicam audientes: nisi intra duorum mensium spa cium a studio hujusmodi duxerint abstinendum: ut supr¬ ne cleric. rel monach non magnopere, & capit. superspecula paragrapho sin. quod qualiter intelligatur, in vtro, ze cast plenius not. infra eodem in sumina. §. qua poena iminiscentiur se. rersicul. ut religiosi, & sequent. Vigesimus quartus, contri illos qui artem illam mortiferam, & odibilem balistario rum, & sagittariorum adversus Christianos & catholico exercent: supra de sagitiariis, c. unico, & hoc intelligunt qui dam quando bellum injustum est, vt patet ex mente ver borum, Christianos & catholicos: sed certe non intellige quod tales sint ipso jure excommunicati, sed excommi candi: quia multitudini parcendum est ab initio. 50. disti¬ ctio. ut constitueretur: & quia non dicit hoc dicam, ca. sed tanti dictam artem: ut dictum est sub anathemate prohibet e: erceri: quod qualiter intelligatur, nota plene, in summa e dem titulo, §. de sagittariis, & dic. ut ibi, infra eodem §. quis po sit ab hac sententia, versicul. sed Vigesimus quintus cum qui participat in crimine criminoso, & propter crimen suun excommunicato. infra eodem nuper, & capit. si concubinae: n authentic. d.n. extra eodem statuimus. Vigesimus sextus cor tra alios Principes, Praelatos, seu quasvis alias ecclesiast cas secularesve personas, qui quempiam Christianorum per assassinos interfecerint, vel etiam mundaverint, qui quam mors ex hoc forsitan non sequatur, necnon & con tra illos qui dictos assassinos receptaverint vel defendi¬ rint, seu occultaverint: tales enim hodie non solum e; communicationis & depositionis ipso facto incurrunt sen tentias. sed sunt etiam cum omnibus bonis suis omnibu Christianis expositi, & perpetuo diffidati: ita quod ex qui de praedictis in aliquo ipsorum probabilibus constiteri documentis, scilicet quod aliquod scelus tam execrabil commiserint: nullatenus alia excommunicationis, vel d¬ positionis, seu diffidationis adversus tales sententia requ ratur, sed & beneficia talium per illos ad quos pertine collatio libere conferatur: ut in authentic.d.n.extra de hom cid. pro humani generis redemptione. Vigesimus septimu in illo qui sponte & scienter participat excommunicato Papa in divinis officiis, infra eodem significavit, & hunc rige rem inducit magnitudo vocis sive judicis, ut notat. infr eodem paragrapho quis possit ab hac sententia, ver. 3. scilicet P. pae & excellentia illorum, in quibus communicat, scilice divinorum officiorum & hoc intelligendum est divin¬ officiis omnibus scilicet tam de his quae intra Ecclesiam d cuntur, quam extra, scilicet horis canonicis, & quod dici Sponte, non intelligas excludi vim conditionalem, sed? absolutam tantum, supra quod met. caus. sacris, & cum hae constitutio poenalis sit, & non est extendenda secundun Goffred ff.de poen interpretatione, & de poenit. distinctio. 1.§p¬ nae, immo dic cum haec constitutio non poenalis, sed med cinalis sit, sed tamen specialis non est ad alios extender da. Institut. de jure naturaligen. & civi. §. plane, supra de el ctio. licet, § sinali. Quid ergo si quis participat in divinis o si. excommunicatis a canonibus supradictis, nunquid e dem sententiam incurrit? non puto, quia mitius agitur ci lege quam cum ministro legis f.de arbit. Celsus. Vigesimu octavus contra illos qui Romanos, aut alios Christiano pronegociatione, vel aliis honestis causis navigio vecto capere, aut rebus suis spoliare praesumunt, aut naufrag um passos spoliant rebus suis, nisi moniti satisfaciant, u su pra de raptor. excommunicationi, & notat. supra de rapto su rubrica de poena raptorum corporum, versicul fin. Vigesimu nonus contra illos qui nituntur ordinationibus, vel ali¬ nationibus schismaticis factis, supra de schismaticis, § prim persicul. poenit. Trigesimus contra religiosos non deferer tes habitum extra monasterium, qualem essent intra me¬ nasterium gestaturi: ut in authentic.d.n. cleric. vel mon e¬ tra gravis. Sed & si quis ab usurario publico oblationem ceperit, vel ipsum admiserit ad ecclesiasticam sepulturi & quod accepit, reddat: & donec ad arbitrium Episcor sui satisfecerit ab officii sui maneat executione suspensus su pra de usuris, quia non in omnibus. in fin. caveat ergo ne in terim celebret, alias irregularis fiet, ut notat. supra de po niten obrubrica de dispensationibus, paragrapho quis possit, su §sicut autem casus. versiculo quartodecimo. Trigesimusprimu contra illum qui se ingerit in Ecclesia, in qua est episce¬ pus, se pro episcopo gerens sine consensu suo, supra d offic. ordin. paragrapho quoniam. Trigesimus secundus, si pra ne cleric. vel monach. clericis, paragrapho sinali. Triges mus tertius supra de sentent. excommunic. cap. 1. quod dic ut il notat

SUper illo autem canone, quem posui supra eodem § persicul quartus, & habes 17. quaestio 4. si quis suadente, cor sueverunttradi duae regulae. Prima regula haec est, quo qui cunque in religiosam personam manus injicit temer vio lentas excommunicatus est ipso jure. Haec auten reg ala fallit in multis casibus. Primo in apostata percul 2so, Quisi a percussore clericus ignoratur: a & hoc cer tum est, quod percussor, hunc qui comam nutriebat: cle ricum esse ignorabat, non ligatur. Quid si dubitetur? po test se purgare propriojuramento, quod si jurare nolue rit, quod ipsum clericum ignorabat, tanquam excommu nicatus vitandus est: donec per sedem Apostolicam ab solvatur, infra eod. si vero. Secundo, in clerico militaria ar ma gerente, ex quo tertio admonitus per dioecesanum se noluerit corrigere, infra eod. inaudientia. Tertio in cle rico qui nec in modo tonsurae, nec in vestimentorum for ma, nec in qualitate negociorum quicquam ostendit, s tertio admonitus per dioecesanum se non corrigit, insv. ex dem contingit 2. Quid ergo de Goliardis, & quidem si pu blicus & notorius sit nec est spes de correctione: non vide tur quod hoc privilegio gaudeat, arg, supra de statu mona¬ recolentes §i. supra ne cleric. pel mona.c.i supra de aposia. capit. supra de cleric. conju. Joannes, quia utilitas vitae non permitti tales, hujusmodi privilegio dignos esse. C.de adul quae adu terium, in sin & omne privilegium hujus reatus excludi C. de sena. vel claristim. leg. 1. & C. de episcop. & cleric. generaliter alioquin si de novo incipiat talia, & spes sit de correct. c dioeces. episcopi requirenda monitio. infra eodem in audier tia, & capit contingit 2. & breviter quousque habeat rei at dientiam, hoc videtur retinere privilegium, quandiu al ecclesia toleratur, decohabitat. cleric. & mu. restra. Quari¬ in clerico exercente negocia secularia si tertio adnoni tus per dioecesanum, se non corrigat, supra de rita & hon cleric. capit. fin. Quinto, in clericis relinquentibus tonsu ram, & publice contrahentibus in fraudem jurium domi ni secularis, quod intelligas etiam si tonsuram hac inten tione sola deferunt: puta quia non habent spem redeun di adclericatum: nec episcopus talia retinuit sub foro suo nec beneficium concessit dispensative: ut supra de cler. cca jug ex parte tua, & capit. soannes, & cap diversis, & eodem mo do intelligas supra de privil. ex parte, quae est pars praeceden tis ex parte. Sed & aliter intelligi potest, ut statim sequi tur. Sexto, in illis qui habitu clericali contempto. b 1y rannidi & crudelitati se inverecunde immiscent, vel sed tionem & guerram movent, vel publice atrociter delin quunt, infra eodem cum non abhomine, § in articulo, & cap. per pendimus, supra de apostatis, & ca.1. & sic potest etiam intelli gi, supra de privi. ex parte. Septimo, in illis qui contra inhibi tionem dioecesani publice factam recipiunt administri tionem secularium personarum, nam si tales propter frau dulentum computum capiantur, est indignum eis ab Ec clesia subveniri, per quos constat in Dei ecclesia scandali generari. supra ne cleric. velmon. capit. 2. quod dic, ut nota supra necleric. vel mona. §. & quae sunt permissa clericis, versicu sed nec praedia, & sequ. Quid si abbas vel alius Praelatus in ferior Episcopo super praedictis monuerit clericum sib immediate subjectum, & clericus incorrigibilis est: nun quid amittit hoc privilegium? dicunt quidam quod non quia non hoc videtur expresse cautum, nisi in Episcopo & sic videtur in episcoporum privilegium speciale, & si non debet hoc alius usurpare, sup. de privileg. sane, & argum supra de electio transmissa, supra de excess. prae lat. accedentibus est tamen argument. contra, infra eodem ex tenore. & cap. u fame. §1. & cap. cum illorum, §. nos tamen, & cap. canonica, & di co hoc expressim in praeallegatis in genere, infra eodem i audientia. Octavo, in illis qui non exodio, vel invidia, ve indignatione, sed jocosa levitate se percutiunt inf. eo.ci.ver neque clerici. Nono, in magistro qui hoc facit leviter, inf.e cum voluntate, § in. causa correctionis vel intuitu discipli nae infraco.c.i.versi. neque magister. Decimo, in illo qui vin temperare repellit, infra eodem si rero alicujus, §. si vero cler ci, quod qualiter intelligendum sit, notat. supra de restitui spol. §. quamvis spoliatus sub§. intelligendum, versicul. n repe lenda, & sequent. Undecimo, in illo qui invenit clericur cum uxore, matre, sorore, vel filia propria turpiter agen tem, has autem personas hoc privilegium non excedit infra eodem si vero alicujus, paragrapho nec ille compellendu est. Duodecimo in illo qui hoc facit de mandato praelat proprii, infra eodem ex tenore, quamvis enim non debeo ve berari etiam ex causa correctionis per laicum, alioquind praeceptor, & verberator in excommunicatione incidum infra eod universitatis, attamen de mandato praelatorum c. pi possunt clerici, & ad judicium trahi etiam violenter: d tamen non amplius capientium & laicorum violentias extendat quam defensio vel rebellio exigit clericorum infra eo. ut famae tuae §. fin. Tertiodecimo, in turbante divin officia, quem presbyter vel alius ad quem spectat ejicere de ecclesia, infra co. veniens, mfra eo, cum voluntate §si quis v ro. Decimoquarto, in eo qui ratione officii quod in Eccl¬ fia obtinet, clericum percutit. Decimoquinto, in senior Ecclesiae qui causa devotionis hoc facit Decimosexto, i eoqui praelatus est, & leviter corrigit. Decimoseptimo, in domino famulum corrigente. Decimooctavo, in propir quo, sive parente, sicut hi quicunque casus probantur, inf¬ eo cum voluntate, § fin. quod qualiter intelligatur, notat. si pra de tempord §& cui, sub § decima regula. Decimonono.i e clerico deposito & tradito curiae seculari, c supra de judi cum non abhomine. 17. quaest. 4. si quis deinceps, secus si non s traditus, quamvis degradatus: nam talis privilegium ret net. 81. distinct, dictum, in memoria praeteriti officii, argument. ( de quaestionibus servos non solum, & ff. de cur. leg. sin. & de ho motat. supra de iminun. eccles. paraprapho inquantum, versicu sed nunquid hoc privilegium, & qui cleric. vel vo §1. versicul. se nunquid clericus. Vigesimo, in clerico ad actum prorsus ci trarium clericale transeunte: ut quia factus est miles, no tonsuram defert, quia nec ad hoc est cogendus, sup. de cle conjug, cap. ut consultationi, ergo a contrario si tonsuram v lit deferre potest, & retinebit privilegium istud, quamv aliqui contrarium notent, dicunt etiam quidam quod b gamus non retinet hoc privilegium per c. 84. distinct. qui quis, sed de hoc dic, ut non supra de vi & hon. cle §. & in quibu ver a Deo autem inviti tondentur, & seq.

SEcunda regula est, quod quicunque in hunc canonen Pincidit, ad sedem Apostolicam est mittendus, quia citr absolvi non potest, sed sunt casus inquibus fallit haec r gula. Primus est. quando excommunicatus est in morti articulo constitutus, hic enim quaecunque fuerit laesio al solvi potest. 17. quaestio. 4. si quis suadente, infra eodem non di bium, & capit. ea noscitur, §si & capit quod de his, & cap. quam vis incideris, supra de offic. ordin. pastoralis, §. praeterea, supra t tul.I.quod in te, in fin & capit. ultim, & de hoc notat. supra titu subrubric. de poenitentiis, § cui confitendum sit, responsio.1. ver cul. 7. & sequen. est tamen tale injungendum, ut si evaserij debeat se sedi Apostolicae si enormis fuerit laesio: vel eju legato, si non est enormis, vel si super hoc, scilicet enorm speciale mandatum habeat, praesentare super hoc rec¬ pturus, sic intelligas infra eodem ea noscitur, § sin. Secundu est, quando quis nabet inimicitias capitales, sed alias qu stas excusationes, quia non potest se sedi Apostolicae pri sentare, infra eodem de caetero. Tertius in ostiario, qui pra textu officii clericum non tamen graviter laesit. infra eo¬ si vero alicujus, responsio.i. Quartus, in officiali qui arcend turbam non ex proposito, sed casu fortuito, qui tamen¬ liquo modo potuit provideri. ita quod in aliqua neglig tia deprehendatur, clericum percussit: si autem in null culpa esset, non crederem ipsum constrictum, ex quo n posset ei casus aliquatenus imputari: sic intellige infra e dem si vero alicujus, §o fficialis, argument supra de homic. Joa nes, & cap. sin. Quintus, in multeribus. Sextus, in senibu & valetudinariis. Septimus in membris suis destitutis ir telligas, ita quod accedere non possunt, sicut isti tres casu probantur, infra eodem, mulieres, & capit. ea noscitur. Oct. vus, in infirmo secundum quosdam, quod intelligas qu do non est in convalescentia. Nonus in paupere secund quosdam, quod intelligas, quando est tanta paupertas, quo¬ non potest ad sedem Apostolicam accedere. & est ei ver cundum ostiatim ire, sic intelligas, infra eodem quod de hi alioquin, si non esset ei verecundum, mittendus esset, si probatur infra eodem ea noscitur, responsis 1.§. 1. Decimus ii monachis & canonicis regularibus, infra eodem cum mona chi. & cap. cum illorum. Undecimus, in his qui sui juris no sunt, sicut filiusfamil. & servi, infra eodem mulieres, quod e men intelligendum est, nisi filius vel servus hoc fecerin in fraudem servitii patri vel domino praestandi, vel nis pater vel dominus, qui in culpa non est, grave detrimen tum pateretur, propter filii, vel servi sui apsentiam: debe tamen eis in recompensationem laboris itineris, alias sa tisfactio injungi infra eodem relatum. Duodecimus, in hi qui nobiles & magnae potentiae sunt, & ita delicati quod laborem eundi ad sedem Apostolicam nequeunt sustine re: prius tamen est super hoc Romanus Pontisex consulen dus, ideo quod iste casus non erat notandus nisi ipsum in summa Goffre. not. invenissem, qui nec ipsum exposuit sed haec est veritas quod potius jure delegationis quam offi cii absolvitur, vt patet inf. eodem mulieres, § de his vero. De cimustertius in pupillo mfra eodem cap. i. sive ante puber tatem, sive post postulet se absolvi, infra eodem cap fi. Deci mus quartus in nis qui communiter vivunt, & sub uno te cto dormiunt, & in eadem domo vescuntur, etiansi seculare sunt, supra de vi. & hon cler. quoniamiut ait scriptura, ad finem & secundum hoc intellige, infra eodem ex tenore, in si ibi au in eadem ecclesia socius esse noscatur, non enim ideo ex cipitur casus ille, ut liceat socium percutere irato animo sed ideo, quia saepe accidit: nam communio parit discordi am, ff de leg. 2.I cum pater §dulcissimis, ideo non est injungi dum id per quod verisimile sit perjurium imminere, supr de coha cleric. & mul clericos, & de praesumpt. literas, & quia s hoc accidat citra sedem Apost. talis absolvi potest. Decl musquintus in monialibus infra eodem de monialibus. De cimus sextus in hospitalariis sancti Joannis Hierosolymi tani, infra eodem canonica. Decimus septimus, qui in cler cis non enormem, sed modicam & levem injuriam irro gant, hoc enim o tu Episcope tuae fraternitatis arbitrio du ximus relinquendum, infra eodem perrenit, quod dic, ut no inf eo. ver. quis possit, ab hac sententia absolvere. De monachis & canonicis regularibus monialibus & hospitalariis san cti Joan. Hiero. diversos casus no. quia & alii sic no. Se hodie idem est, in omnibus religiosis: quod dic, ut nota infra eo §quis possit ab hac sententia, sub §. sed quis absolvi, versic L& sequem

NEdum autem jus, sed & minister juris excommuni¬ care potest. Sed quis est hic minister qui excommu nicare potest? super hoc diversae sunt opiniones, nam qui dam dicunt, quod solus episcopus excomunicare potest non inferior, nam excommunicatio est mucro a episcopalis 15. quaest. 2.viis infi. ubi dicit foelici mucrone episcopi sacer dotum piacula resecentur, & secundum Aug ipsa quae dam¬ natio nominatur quam facit episcopale judicium, qua po na nulla major in Ecclesia invenitur, 14 quae; corripiantur Secundi dicunt quod non solum episcopi, sed inferiore praelati. qui praesunt collegiis, ut abbates etiam non bene dicti, dum tamen fuerint confirmati, supra desimonia. sicu tuis. & priores & similes excommunicare possunt, etian majori excommunicatione, supra de offiora cum ab ecclesu rum. Tertii dicunt, quod quilibet sacerdos habens curan animarum, potest excommunicare. 2.q.1.nemo. 159. 4.c1su pra de off. ord. si sacerdos. u qui z. excipiente, & c. sacerdotibus. Solu tio: dicas quod nullus potest excommunicare excommu nicatione solenni, quae dicitur Anathema, nisi solus episco pus, ut no. sup. eo. § quot sunt excommunicationes, ver. una speci es excommumcationis est, & seq. & in hoc casu intelligas veri sententiam primorum, alii autem praelati omnes qui sp ritualem jurisdictionem habent de consuet. vel dejur communi, puta, quando omnes per electionem creantui nec contraria consuetudo repugnat, excommunicare po sunt, etiam majori excommunicatione, quamvis presby teri non sint: arg. 25. dist. perlectis. G. dist. si in plebibus supra d offic. Archid capit 2. supra de app reprehensibilis, supra de ma. e obe, cum in Ecclesiis, supra de ospic. ordi. quanto, quod intelliga etiam si curam animarum non habeant, ex quo jurisdictic nem & subditos habent, inter quos possunt cognoscere, 8 diffinire circa spiritualia, nam jurisdictio sine modica co erctione nulla esset, f. de offic. ejus cui mandat. est jurisdicti¬ I sin. quod deer exponit de sententia excommunicationis de of deleg ex literis. & intellige, quod no modica, quia mo dice appretiatur hodie, & modica est inter mundanos, qu tantum sectantur temporalia, de spiritualib. non curranter Verum quo ad periculum sive ligamen animae, nulla ma jor reperitur. 24 9. 3. corripiuntur, & junge quod no. supra ec qi sit excommunicatio. si vis scire qui sunt hi qui hanc ju r1. ct. spiritualem habent plenius no. supra de offic. Arch. S quod sit ejus officium, versic. Item excommunicare: & seq. Hiv. ro qui curam animarum habent, etiam si sacerdotes sint non possunt excommunicare, secundum Ray. cum non ha beant jurisdictionem in subditos, nec inter eos valeant iu dicare, nisi forte de consuet. hoc haberent, quae jurisdicti onem dat. 9 93. conquestus, sup. de elect. dudum 2Standem. Ti b dicas quod quicunque etiam sacerdos b habet potestaten excommunicandi & absolvendi quo ad potestatem clavi um sive clavis fori poenitentialis, non tamen habet exerci tium nisi curam habeat, sicut patet in his quae not supra poen. S cui confitendum sit, versicul. non obst. & sequent. Ex qui vero curam habet in notoriis potestatem excommunici di & exercitium praemissa admonitione, & in omnibu his, quae sine libelli oblatione expediri possunt: suprad clandest. despon. cum inhibitio & sic intellige quod dicunt ter tii, vt no. supra eodem versic tertii, & u quaestio 3. audivi, & cat quomo do sacerdos, 16 quaestio. Ialias, a quaest septima Sitem cun David, supra de eo qui fur ordi. sus. capit. prim. & patet in hi quae non supra de pon. sub rubric. de remiss. § quid remintit, sub dicuntur autem sacerdotes, & infra eodem § quis possit ab hac sen tentia sub paragrapho sed qui absolvet, versicul. sed nunquid cli ricus, nisi forte contraria consuetudo, vel superioris epi scopi inhibitio hoc impediat: ut patet in his quae notatu supra eodem versicul. alii autem praelati, & supra de poen. §. cu confitendum sit, versicul. septimus, si ipse episcopus. In occulti vero, vel quae requirunt judicialem indaginem, non pos sunt excommunicare, nisi contraria consuetudo vel spe cialis delegatio sive concessio eis plus indulgeat, nam 8 capit. de consuet. vel indulgentia excommunicat & in terdicit, supra de rescript. ex parte decani, & de consuetudine cum inter vos, infratitulo primo. ex parte, & sic intellige sen tentiam Ray. quam notat. supra eodem versicul. ut vero, si au tem aliquis curam habet alicujus parochiae, nec sacerdo est, iste non potest excommunicare, nec absolvere qui¬ ad potestatem clavium, quam non habet. Quod si aliqui praelatus habeat surisdictionem temporalem in aliquo homines suos, nec alias praesit jurisdictioni spirituali, d jure vel de consuetudine privilegio speciali: talis nec ex communicare potest: sed alias procedat sicut Judex fac¬ ret temporalis, argument. supra de offic. ordin dilectus, & a jure patron. cum dilect. nos igitur. Verum si praelatus in a liquo loco utramque jurisdictio obtineat: utroque gladi¬ uti potest, argument. supra qui fil sint legitim per renerabilem responsio. I. ad fin. versicul. id autem in patrimonio B. Petri. supr. de appellatio si duobus § fin. & in authentic. dn. extra, eodem di lecta, dum tamen ab effusione sanguinis abstineat, quoc dic, ut notat. supra ne cleric. rel inon. § quae sunt permissa cler cis suis §clericis, versicul. possunt tamen clenci, & sequent. Po test tamen excommunicare judex spiritualis ordinarius potest & delegatus, supra de offic. deleg. praeterea, & capit. e: literis, & capit sequent. Sed excommunicatus non potes excommunicare. 14. quaestio. 1. audirimus, & junge quo notat supra de sentent. & re judic. sub rubrica, de sententia quis debet sententiam, secundum hoc intellige, infra eodem si quem, ubi innuit quod quicunque Judex est, excommu nicare potest. Minor autem excommunicatio etiam al homine infligitur, nam secundum omnes Episcopi, & lii inferiores praelati excommunicare possunt minori ex communicatione, supra de offic. ordin, cum ab ecclesiarum, un de & ipsa minor excommunicatio quandoque infligitu a sacerdote, quandoque a seipso, & aliquoties male sit, u quando putat hoc sibi sufficere ad salutem, de poen. distn ction prim. Sunt qui arbitrantur quandoque bene, ut quam do hoc facit peccator causa reverentiae, de consecrat. distin ctio 2 quotidie, de poenit. distincti facilius, & distinct. 2. qui sce lerate, melius tamen est, quod authoritate sacerdotis ho faciat, depen. distinctio i. in ac. nam & hodie ad minus se mel in anno necesse habet quilibet adultus seu discretu eucharistiam sumere, nisi de licentia proprii sacerdoti abstineat, supra de poen. omnis, sed & aliquoties a Deo, 21 quoties a jure infligitur, quod dic, ut notat sup. Squot sum species & infra eodem paragrapho quis possit ab hac sentenua ab solvere.

Quis valeat excommunicari. Subditus & inf¬ rior respectu proferentis, vel canoni ab eo lati. infra eodem. a nobis. & cap seq. & hoc intelligas d subdito Christiano. Judaeus enim, vel paganus excom municari non potest. Quid enim ad nos de his qui fori sunt? supra de divort gaudemus. 2. q. I. multi. Item hoc est v. rum, nisi privilegium obstet. 16u.i. frater noster. quod dicu not. supra de privil. § qualiter amittatur. sub §. sed & dici potes d Igitur superior non potest excommunicari d ab inferio re. supr. de major. & obed. cum inferior. 21. dist. inferior. Haec au tem regula fallit in casu, secundum quosdam, scil. quand superior imperio inferioris se subjicit. i.qu. a pervenit. ff.c jur. omn. jud est receptum. sed certe ex quo supposuit se suf positio tenuit, jam non est inferior, sed superior in eo ii quo se supposuit, quod hodie in clerico de facili non obti net: ut patet in his quae not. supra de offic deleg. §. quib. modi vers. clericus autem. Sunt & aliae duae regulae circa hanc mi teriam, de quibus not. infra eod §. quis sit ejus effectus sub §. vero sententia. & sub § est & alia regula. Non subditus excon & municari non potest: quoniam sententia a non suo judic lata non tenet. e supra de jud argum at si clerici. 9. quaest. 2. pi totum. ideo si quis ita dixerit: Qui furtum fecerit excon municatus sit: subditos tantum proferentis astringit infi eod. a nobis. 1. quod intelligi debet de extraneis, & non sub ditis: qui alibi extra jurisdictionem proferentis delit quunt. † de jur. omn iud I sin. sed & de his qui intra territ¬ rium ejusdem furtum faciunt, intelligi potest: dum tam ignorent sententiam latam, nec tantam moram traxerin quod scire praesumantur. supra qui ma. accu. poss. c. sin. supr de adult sica. nec enim ligatur aliquis excommunicationi sententia, nisi sciens. insra eod significavit. &c. cum desidere nec iste extraneus tenetur scrutari arcana alterius regni C. de commer. & mercato. I. mercatores. si vero hoc sciat, vel ni miam moram ibi traxerit. secundum ea quae not. supra d paroch. §. quis intelligatur parochianus. vers quid de scholaribus supra de consti. §. quando constitutio incipis arctare, jam incipi esse subditus ratione delicti & sententiae latae: nam & di¬ furto tenetur ibi respondere, ubi commisit. supra de rapi c. i. 6. qu. 3 placuit. & not. supra de foro comp. §. quibus ex causis vers. Item ratione delicti. sed & praeses adversus extraneo homines delinquentes imperium habet: nec enim distin guitur, unde sint. ff. de offi. praesi.. 3. & est hoc intelligendum de subditis extraneis non superioribus seu paribus quo ad dignitatem vel officium indistincte. Quid ergo si Me tropolitanus veniat contra talem canonem a suffragane¬ latum, & in dioec suffraganei? dixit Laur. quod non liga tur, cum ipse ordinarius totius provinciae suae sit 6o. 4 3. c.. & in eodem consentiunt Joan. & Bertrandus. Provincia lis dixit quod casus est pro hac via. supra de praebend. grare infra eod. a nobis 1. & est argum. in authen. de defen. civi. §. non ha bente, col3. & 2i distinct inferior. ff. de arbit. l. 2. & idem est si e piscopus in parochia plebani sui delinquat. Hugo vero di cit contra, quia talis non ligatur sententia judicis: tun enim vera est sententia Laur. imo ligatur sententia cano nis. & quia scienter incidit in factum damnatum. 24. qu c. 1. 2. & 3. & argu. 96 dist. duo. ubi Ambrosius ratione crimi nis in sua parochia commissi damnavit Imperatorem quod alias non fecisset: & pro hac via fecit, quia tales de linquendo, & ex certa scientia contra canonem veniend se facit inferiorem. argum. 40 distin multi ad fin & sic infe rioris imperio tacite submittit, quod fieri potest, 2. 4 6. no si incompetenter. unde jam non est superior, sed inferior: ui not. supra eod. vers. igitur superior. quid enim dices si Metro politanus scienter celebret in ecclesia a suffraganeo inter dicta, qui etiam excommunicaverat omnem ibidem ce lebrantem. vide quod not. infra eodem. §. quae sit poena sub? quid si episcopus. versic mihi videtur quod Rayn & junge quoc not. supra de privileg. §. qualiter amittatur. sub§. sed & dici po test. & de offic. deleg 9 quid sit ejus officium. vers. sed per quem ar guetur. Non obstat quod ordinarius dicatur totius pro vinciae: quia hoc non est verum, nisi in casibus, quorum nullus est hic. Nec obst. supra de praeb. grave. quia ibi non incidit in canonem, sed delinquit conferendo beneficia & officio suo in quo superior est abutendo. unde & ab in feriori puniri non potest. Nec obstat in auth. de defen, civi. 6 non habente. quia nec ibi aliquis canon praecesserat, & ib etiam loquitur quo ad depositionem, quam etiam quo ac episcopum, non posset facere Metropolitanus. 3. quaest. 6 quamvis. Nec obstat infra eodem. a nobis.I. quia tum ration canonis, tum ratione delicti per canonem jam damnat incipit esse inferior, ut dictum est. Quicquid tamen dica tur, licet quo ad superiores vel pares dignitate: ut put¬ Archiepiscopos & episcopos extraneos, quibus scilice non subest episcopus, qui dictum promulgavit canonem & etiam quo ad exemptos supra dicta locum habeant, nio tamen quo ad illum; cui subest, Metropolitanum pro prium, imo certo certius teneas, quod sicut sententia ve canon proferentem non ligat, sic nec proferentis superio rem. ergo licet canon proprie omnes astringat: ut in ju ribus pro Hugone inductis, & supra de const. c.i. & fin. n. q. 3 per principalem canon tamen inferioris nunquam ligat su periores proferentis: sicut nec proferentem supra de ma jor. & obed, cum inferior ff. de arbit. I. pen. & junge quod no infra eod. tit. §. & quae sit poena. subs. quid si episcopus. & supr de major. & obed. §. quis cui. & de constitutionib. §. qualiter con stitutionib. & §. quando constitutio. vers. ratio. & seq alii auten omnes tali canone astringuntur. Sed opponitur remissio nes factae ab episcopis non prosunt, nisi his qui suae juri dictioni subsunt, ut supra de paenitent. quo autem. Qualite autem ligabuntur non subditi tali sententia, cum primun videatur favorabile, hoc odiosum: & favores sint ampl andi, odia restringenda f. de lib. & posth cum quidam, & con trariorum eadem est disciplina. Ad hoc dicunt quidam quod remissio ideo non transit ad alienum parochianum quia in talem non extenditur jurisdictio: sed in sententi excommanicationis secus est, quia ille ratione delicti es ficitur de foro excommunicationis hoc no. B. infra eod nu per super illo verbo tunc erit absolutio. in gl. quae incipit. Colligi tur hic. sed certe, hoc est replicare inconveniens. hoc enin est quod quaerebam: quae scil. sit ratio, quod ratione deli cti sortitur quis forum, & non ratione beneficii. Dixit Vir quod haec est ratio, quia animae consulitur utrobique. ic eo enim remissiones restringuntur, ut anima diutius a fligatur: & sic per veram poenitentiam liberetur, excom municatio autem dilatatur: quia & medicinalis est quo a¬ animam, non mortalis. 24.1. multi. Sed nec ista placet mu tum: quia per remissionem factam consulitur animae po tius, quam per restrictam, ut patet in his quae not. suprad poenitent sub rubr. de remiss. §. ad quid valent. Item excommu nicatio mortalis est animae dum contemnitur. 2. q.1. multi & patet in his quae not. sup. eod in continuatione sumimae istiu & infra eod §. quis sit effectus vers & haec omnia intelligas dic ei go quod haec est ratio: re nissio, quamvis favorabilis, ide restringitur, ne vilescat ecclesiastica jurisdictio, & ne po nitentiae satisfactio enervetur. supra de poen cum ex eo. argi supra de consue cum inter vos. & propter hanc rationem eti privilegia aliquando stricte interpretantur. ut patet infr¬ cut.icum m patribus Excommunicatio vero ideo dilatatur ut is qui in factum damnatum scienter & pertinaciter in cidit maxime, in eo, in quo delinquit, puniatur. Nec enin debent remanere maleficia impunita. infra eod ut famae. 2. qu3 ecce & quia tali imputari potest, quia scienter & pri denter se videtur damnare & ligare. ut patet in his qua not iafra eod § & quae sit poena. sub J. quid si Episcopus & sub sed nunquid excommunicatus. versicul. sed quid si aliquis ligatu Quid si is qui hunc canonem promulgavit, hoc scil modo Excommunico omnes illos qui furtum fecerint, & me riatur vel transferatur vel deponatur, nunquid excon municatus est, qui postea facit furtum, videtur quod sic quia scripta episcoporum anathematizant post mortem & facere possunt decretum, ut quicunque ita fecerit, ex communicatus sit. 39. 4 nullu supra de major. & obed, cap. & hoc satis videtur expressum, nisi a superiori fuerit r. vocatum ut supra de loca & cond. vestra, supra de offic. leg. c. fin Sed contra: quia interdictum non durat ultra jurisdictio nem interdicentis ff. depen.I sin. cui videtur standum, ni aliquod statuerit diffiniendo. ff de offic. praefec. urb. I fin. §. vi nisi a successore expresum confirmetur; supra de loca & cond. cap. quod enim ibi dicit, quod successor confirmavit, intellig debet quo ad excommunicationem sententiae, quae alia non valeret quo ad constitutionem, quae perpetua erat. su pra de offic. legat c fin. Hodie tamen talis excommunicatio nis sententia ferri non debet. sicut legitur in auth. d.n extri eod. Romana. §. caveant etiam ne tales sententias, sive special ter: puta, Excommunico Petrum, quia ita fecit, vel si it¬ fecerit, vel generaliter: puta, Quicunque sic fecit, vel sece rit, sit excommunicatus: in aliquot, pro futuris videlicet sitale quid fecerit, vel etiam pro jam commissis sub ha forma: Si de illis intra tale tempus minime satisfecerinm proferre praesumant, nisi mora in exhibenda satisfactio ne: puta quia ad diem jam elapsum non solvit, vel satisfe cit: talis enim sic potest excommunicari: Excommunic¬ B nisi usque ad talem diem satisfecerit, cum satisfacere ne glexit in tali termino jam elapso. & sic potest intelligi sup de appellationibus praeterea vel culpa, quia negligentes sun aliqui episcopi, vel clerici circa divina officia, tunc enin rite ferturtalis sententia, Excommunico illos, qui non in terfuerint divinis officiis, secundum quosdam hoc no placet. imo dicit, culpa I. delicto notorio, in quo casu po test sic excommunicari: Nisi usque ad tale tempus satis feceris, excommunicatus sis, non dico sic fecisti in specie in genere autem sic: Quicunque hoc fecit, nisi usque ac tase tempus haec revelaverit, vel satisfecerit, excommuni catus sit. quando scilicet nescitur quis hoc fecerit, vel ho¬ sciat sacerdos etiam sententiam proferens, sed tanquan Deus. supra de offic. ord. Si sacerdos, vel is qui concubinamte net, sic: Excommunico te, si ulterius tenueris concubini vel omnes illos, qui impedient testes dicere veritatem, cun jam nominati essent aliqui: & sic erant in cuipa. supra d test. constitutis, id est seu offensa, scil. notoria contra ecclesi vel hominem commissa, infra de verborum signif. ex parte ( cap. cum olim praecesserit. hic enim potest excommunican sicut est praenotatum. supra eod super illo verbo. vel culpa qui bus merito ad injungendum satisfactionem hujusmod scil. intra certum diem sequentem, ut supra, & taliter pro hibendo similia, ut, scil. dicat: Et si hoc de caetero feceris quamvis de delicto commisso satisfeceris, Excommunic¬ te, vel quando plures sunt: Omnes illos qui de caetero si fecerint, sicut potest poni exemplum in speciali. suprad appell. quaestioni. supra de offic ordin. significavit. in generali au tem, infra eod gravem. & cap. noverint. supra de cler. excom un proposuit. §. 1. inducantur. aut alia rationabilis quam i ipsis sententiis exprimatur, causa subsit: puta, Excommu nico omnes illos qui sunt cruce signati: nisi crucem feram Hîc enim dicetur justa sententia in favorem crucis, ut ali scilicet exemplo deferentium ad assumendam ipsam, 8 deferendam fortius animentur, vel contra tolerantes hae reticos, secundum quosdam: sed certe hi sunt excommu nicati. supra de haere. excommunicamus. dicquod de hoc re currendum est ad arbitrium boni viri. supra de offic. dele. d cau. & capit. suspicionis. & de appellat. ut debitus. est autem ra tionabilis, in multis grassantibus, & idem delictum com mittentibus. ff de poenis. aut facta. § fin. vel not. infra eod §. ( qualiter haec absolutio. sub versicul quartum. versic. in his tame omnibus. & multa alia exempla poni possunt, quae nec pol sunt omnia de facili numerari: quia plura sunt negoti quam vocabula. ff de praescript. verbis. 14. Sed quid valet hae constitutio ex quo de justa causa recurrit ad arbitrius judicis etiam proferentis? respondeo, ad tria. Primun est, quod hodie in civilibus non est aliquis sic excommu nicandus, nisi mora praecedat. Secundum, quod non est excommunicandus aliquis etiam pro commissis vel con mittendis: nisi exprimatur causa rationabilis in senten tia, quare hoc fit. Tertium est, quia si aliter fiat, vel causi minus rationabilis praetendatur, sententia relaxabitur, & proferens ad arbitrium judicis punietur, & alias poena patietur, de quibus habes in auth.d.n.extra eodem, cum medi cinalis. de quibus etiam not. supra de sent. & re judic sub rul de sentent. S quibus. sub §. pura, versicul. Quid ergo, si dico, Ex communico te, si te praeparaveris. & infra eodem, § quis si ejus effectus. sub §. hi sunt effectus. versicul quis autem? ectus. & seq. Illud autem eorum est, quod etsi Judex non servans hanc formam sit puniendus, nihilominus est interim te nenda sententia & timenda: ut patet in his quae not. infr eod. §. quis sit ejus effectus. Sed nec potest aliquis se ligare pro pria sententia, quia seipsum homo ligare non potest, ve solvere. ff. de arbitr. I.pen. 4. q. 4. cap. 1.C. ne quis in causa sua jud l.unica. est tamen contrarium. argu. infra eod cum desideres ubi innuitur, quod si episcopus communicet cum illo quem excommunicavit, sententiam incurrit. sed dic quod ibi non ligatur sententia propria, sed canonis: u notatur infra eodem, §. & quae sit poena participantium. sub 5 quid si Episcopus aliquem. nam etsi expressim diceret quoc participans cum excommunicato ab eo non ligaretur non valeret. argumen. infra eodem. nuper. II. quaest. 3. excom municatis. &c. cum excommunicato. Item successor profe rentis, vel par ejus sententia ligari non potest. f. de arbitr cum magistratus. supra de elect. innotuit. §. quamvis. Sed nun quid excommunicatus excommunicari potest? dic, u notatur infra eodem, §. quis sit ejus effectus sub §. illud etiam Sed & is qui deliquit, est excommunicandus, non aliu in odium: ut patet supra de his quae fiunt a majori parte capi tuli quaesivit. 24. qu. 3. si habes. ideo universitas non est ex communicanda, neque collegium: quia sic contingere ligari innoxios, etiam puerum unius diei: in auihentic. da extra, eod. Romana. §. fin. sed qui de universitate culp abi les sunt, excommunicari possunt, ut ibi, puta, si sic dica tur: Excommunico omnes illos, qui participant cun tali excommunicato: praemissa tamen adinonitione, n authentic. dict.num. extra eodem, statumus. Sed & interdi cti sententia pro delicto alterius promulgatur. supta d spons. non est vobis. supra de offic. deleg. sane quia

Quibus ex causis ezcommunicationis sententia sit ferenda. Et videtur dic¬ re decretalls, quod duabus de causis feratur haec senten tia, sc. pro contumacia, f vel pro offensa. infr.tit.i.ex parti &c. cum olimoffensa. dico, ut puta, si aliquis jussus seu m¬ nitus noluit maleficium emendare, seu satisfacere, sicu debuit de offensa quam commiserat. sup. de ap. cum special sed certe & haec contumacia est. ff. de rei vend. qui restitueri igitur si recte inspiciatur, non debet excommunicare al¬ quis majori excommunicatione, nisi pro contumacia. 11 q. 3. Episcopi. neimo certum. & no. supr. eod. an continuatione huju rit. Contumacia vero multiplex est. dicitur enim conti max, qui citatus non venit. Item qui veniens non respor det. Item etiam is, qui venit & respondet, sed illicentiatu recedit: sicut probantur haec omnia. 11q4. 3. certum est. sed e committitur contumacia illa aliquando in latendo, vel al sentando, vel ne citatio ad ipsum perveniat, procurando supr. ut lit. non contesta quontam frequenter. vel non restituer do. ff. de rei vend. qui restituere. vel non satisfaciendo de o fensa, sive delicto. infr.tit.i.ex parte. vel non exhibendo, f d app. creditor. § jussus vel poenitentiam non agendo. 3245 pra ceptum. sup. ae spons. ad audientiam. vel alias non obediendo supra de major. & obed si quis. Quid ergo dicit canon. i. qu.3 certum. pro his tribus criminibus aliquem excommunica re debere, expone, id est, pro his tribus speciebus conti¬ maciae, sed & pro aliis, de quibus plenius not. supr. de dole cont, sub rubr. de contu. § qualiter deprehendatur. Omnis enin contumacia, grave crimen potest dici: est enim quasi pe¬ catum ariolandi repugnare velle, & quasi scelus idolola triae, nolle acquiescere. S. qu..sciendum. Sed & in diversis ca sibus a jure, sive canone infligitur, ut patet in his quaeno eod §. quis possit. respon 1. & §. quis videat. quod nec sine con tumacia est nam & qui venit contra jus, contumax potes dici, & etiam furiosus sup. de temp. ord. vel non est compos

MInor etiam excommunicatio pro contumacia potes 2 imponi. 5. qu. 2 possunt. 1l. q. 3. audi. potest etiam impon pro aliis culpis: & hoc duobus modis, scilicet pro aliqui bus culpis commissis nomine poenae ad tempus a judic infligendae. 66 dist tanta. & nomine poenitentiae a sacerdot imponendae. de poen. distinct 1. mactione. & patet in his qua notant. supra eodem, §. quis possit excommunicare. sub. inino autem

QUod autem dixi supra quemlibet, sc posse excommu nicari propter contumaciam; generaliter est intell gendum, ubicunque, scil. subditus justis praeceptis judici renuit obedire, secundum ea quae not supra de major, & ob §. & ad quid obediens. Sed quid si praelatus praecipit cleric¬ suo, quod vadat Romam, vel alio, pro negotiis ecclesiae. S ille non vult obedire, dicens quod alii sunt ibi magis ido nei, vel priores eo, nunquid haec excusatio justa est? non quia ordo in legationibus non servatur. ff. ac legat. I sciendi §. pen. Sed nunquid excusatur propter curam rei famili ris? non: quia communis utilitas praeferenda est privat. supr de postul. praelbonae. 1. Et plurimorum utilitas unius u tilitati, vel voluntati praeferenda est. 7. qu. I. scias. in auth de sti. & ea quae pa. in II. mense. §. quamobrem. nec debet praelatu utilitatem suam utilitati ecclesiae praeponere, alioquinol ligatur. 1294 quicunque & argum fi de administ. tut. Ituto secundum dignitatem §. iff commo.I sicut certo. §. commodatum in fin. nam & dissimulatio, & fraus, & negligentia talibu imputatur. C depericul. tut. l.1. & 3. & C. arbit. tut. I. quicqui quia nec debet clericus occasione ordinis proprium ne gotiorum negotia ecclesiae relinquere, nisi relaxetur sen tentia impetrata. arg. 6qu1. praesentium, &c. placuit, ut nemi ni. & i6. qu.i. qui vere. ibi. & neque excommunicare ecclesiast. cas, &c. nos autem. ibi ac si qua opera, &c. & ibi nec utrum &c. Sed contra, quia nemo tenetur relinquere propri¬ negotia pro alienis: ut patet fi quemadmodum testam aper I. sed & si quis ex consignatoribu. C. de testa I si quando §. 2. ff. d arbitr. I licet ff de judi. l. sed si longius, cum suis similibus. ( de exac. tribu. I. apparitores. Solutio. haec jura probant quo nemo tenetur relinquere propriam utilitatem pro ali¬ privata. nam & ea quae coram arbitris judicibus agitan tur, privatorum sunt: aliud est in republica, ut proba lex, quam aliqui in contrarium induxerunt. C. de peda jud placuit. ibi. vel publicae utilitatis ratione, &c. sed forsan non consideraverant nisi finem, ut arg. f. de incend. I. nequi ex suffragus ante fin. ibi a domino quoque possessionis, &c si enim praedicta indistincte admitteretur excusatio, nor inveniretur de facili, qui munera publica expediret. f. d va mune l.i. circa princ. obedire ergo tenetur clericus argu C. de episc. & cler. I. si quis presbyter. ad fin, ibi ex gestis nego tiis, subaudi vel gerendis, nisi possit remanendi gratiam obtinere. argum. supra de osffic. deleg si quando, & capit. pasto ralis. §. quia vero maxime. secundum cano. secundum quo semper obediendum est, nisi id quod injungitur aperte si contra dominum. 23. quaest. 1. quid culpatur. dummodo di vini cultus obsequium vel ecclesiastica utilitas hoc expo scat. 7. quaestion. 1. qui frater. aliquando inobediens mort morietur. supra de major. & obed, cap. 2. si enim sunt aliqui munera reipubl. temporalis, quae excusationem non ad¬ mittunt. ut ff. de vaca mune l. sunt munera multo fortius de bet hoc in munere reipubl. ecclesiasticae indistincte, & ge neraliter obtinere. argum. f. de justit. & jur. I.u.ff. dereii e sumptib. funer. I. sunt personae. C. de sacrosanct. eccles. I. ut inte divinum. C. de episcop. & cleric.I. sancimus, dico tamen quoc aequissimum est, quod episcopus qui regere habet omni¬ io. quaest. 1. regenda. clericum relevet si detrimentum gravi sibi viderit imminere. ff. ad l. Rhod de jactur l.. vel 25. aequis simum. & ff. qui vo an pign. hab. l. interdum. & l. sequent. Noi ignoro quod aliqui distinguunt circa hanc materiam u trum privata utilitas includatur sub communi: & tun¬ praefertur communis, ut in juribus signatis supra eod. § se nunquid ff. pro soc. I.ait. §. Labeo. & C. de cadu. tol. Iunica. §. per vel non includatur, & tunc praefertur privata, quia prim¬ ibi secundum ordinem charitatis. de poen. distinct. 3. sane ca vendum. & sic intelligunt jura contraria. & C. de serv. I prae ses. 19. quaest. 2.duo sunt. 23. quaest. 5. si non licet. Alii dicunt, quoc si allegans privatam utilitatem certat de damno vitando audiendus est, & sic intelligunt contraria: si de lucro ca ptando, audiendus non est: & sic intelligunt privata jura: ac quod pertinet. C.de jur. deli. I. sancimus. supra sunt vero credi tores. C. de codi. I. fin. §. pen. Sed hîc maxime, quo ad solutio¬ nem supradictae quaestionis pertinent, nec per omnia con tinent Evangelium. nam semper privata utilitas cleric sub rubrica de ecclesiastica continetur. argum. supra eoc cum desideres. ad sin. &c. contingit saepe. supra ae pon.c. 2 supra de foro competent si diligenti. 16. quaest. i. vos autem. in sin. Sed ei iam potius debet quilibet omnia mala & detrimenta pati quam mortaliter peccare supra quod metus causa sacris. 32 9 5 itane. nec debet inobedientiae nota incurrere pro aliqu commodo temporali. supra de majo. & obed illud Ut tament antiquorum reverentiae in aliquo satisfiat, distingue,s placet, inter publicam & communem & privatam utili tatem, & dic quod publica praeferenda est & communi 8 privatae. argum. supra de naufrag. I ne quid. In communi au¬ tem & privata potest distingui: ut supra eod. vers. non ignoro sed cum ecclesiastica semper censeantur publica, propte hoc superior solutionon committitur. Et facit ad quae stionem hujus solutionis, quod not. supra de renunc. § qui possunt renunciari, & §. quod pertotum. & de postul. §. quid per tinet. sub §. illud in summa. de praescript sub rubric. de praescrip rerum immobilium §. quae exiguntur. sub §. quantum. versicul, notabis & sequent. usque in sin. Quid si alicui injungitur, quoc vadat promovendo negotio contra seipsum, non videtu quod debeat obedire argum. supra de ju. do petitio suprad postulc. sin. & hoc satis exprimitur ff. de legationib. I sciendum §. si accusatio. Sed nunquid is qui delegationem alicuju ecclesiae recipit. potest contra ipsam ecclesiam durante le gationis tempore impetrare: sic, non tamen per se, sed pe alium ff. de leg L2. respon. 1. Quid si episcopus praecipiat ali cui clerico suo, quod libros accommodet nepoti suo, ve ecclesiae renunciet, vel alii conferat: nunquid est just. causa excommunicandi, si in his vel similib. non obediat non puto, quia in his tantum obediendum esse videtui quae ad divini cultus obsequium pertinent: vel quae ad ec clesiasticae utilitatis peragere curam persuaserit. 79. 1. qui. frater, & coepiscopus noster: quorum neutrum etsi hic. nam eti praecipiat quod repleatur bursa sua, cum ipsa non egeat non tenetur subditus obedire. Ideo dixit cacellarius Parisit quod non tenebamur ad obedientiam bursalem, sive ar gentinam, neque mulinam, neque equinam, intelligas, si ne causa inductam. argum. supra de censi, cum Apostolus §. 1 hibemus. 16 quaest. 1. praedicator. Quid autem si praecipiat cl¬ rico durae cervicis, ut libros suos accommodet cleric. bonae indolis, ut in studio Theologiae, ad quod mittit ipsi proficiat? tunc videtur quod ei sit obediendum, quia no mevet ipsum carnalitas, sed utilitas ecclesiastica & con munis, argum. ind. c. 7. qu.I. quia frater. supra de magistris. su per specula. Solutio, si occasione Ecclesiae vel de bonis e¬ clesiasticis libros acquisivit, obedire tenetur, alias contri argum. supra de test. requisisti. & de jure patron, cum dilectus. nor agetum

Qualiter proferatur. He dist urumqua ras de sententia judici vel canonis. Si quaeras de sententia judicis: haec ferend est juste, ita quod non peccet is qui pronunciat, neque qui ad causam, neque quo ad animum, neque quo ad ordinem quod dic, ut plene not. infra cod §. quis siu ejus effectus. subs hi sunt effectus. Sed nunquid haec verba sufficiunt. Sciast excommunicatum esse, vel te excommunicatum cogno scas, vel habeas te pro excommunicato, vel geras te pr¬ excommunicato, vel reputes te excommunicatum. ita vi detur sup. de test. cogen. c. 2. supra de appell praeterea. Nec enin in sententiis refert utrum interveniant verba directa ve aequipollentia. infra de verbor. sign in his. unde & si dicat ju dex: Videtur Titium nihil debere Sejo, intelligitur Ti tium absolvisse ff. de arbit. quid tamen. § 1. Item aliquand excommunicatur quis sola voluntate. 93. distinct. si mimi cus ibi, ut voluntati ejus absque monitione obsecundare, & pate in his quae not. infra eodem, §. quis su ejus effectus. versicul. hae omnia, & seq. & sola voluntate absolvitur. mfra eod si ali quando. Item si testator sic dicat, sciant haeredes mei m¬ donasse liberto meo tales res inter vivos, scil. ex his verbi transit dominium ad libertum: quamvis alia donatio no praecesserit. ff. dedona. ex hac scriptura. Praeterea si dicat te stator, Filiam meam ideo exhaeredavi, quoniam ipsam de te sua contentam esse volui: per haec verba cum volunta te intelligitur facta exhaeredatio. ff. de haere. insti. qui voleba¬ Sed contra, quoniam verba illa de quibus dixit supra eo¬ vers. sed nunquid., haec verba magis videntur habere vim & naturam denunciandi, quam ligandi, sive pronunciandi sed per denunciationem nemo ligatur. supra de appellat. pa stor. §. sinal. Video etiam quod si sic dicat testator: Vol¬ quod haeres meus manumittat servum suum, cum mult capita servorum sibi reliquerim: si non sit verum ervo fuisse relictos: nec haeredi dabitur actio ad servos peter dos, qui relicti non sunt: nec servum suum manuinitter compelletur. ff. de leg. 2 Titia. respons. 1. Item nulla est sut stitutio, nisi inveniatur institutio praecessisse ff. de haere. in stit. ex facto etiam agitatum. Solutio, putavit Goffre. verb¬ supradicta non sufficere ad excommunicandum. arg. pr¬ ipso in his quae not. inf. eod §. & qualiter haec absolutio. respon. & sub §. tertium. vers. nec est approbanda. nec obst. supra de app praeterea. nam subaudiendum est te excommunico, & si excommunicatum te esse cognoscas. & eodem modi subaudiri debet supra de test. cogen. c. 2. & hoc ideo secund Goff quia excommunicatio odiosa est, & ideo restringi da, non amplianda. ff. de lib. & posthum, cum quidam, supra d consang. & affin. quod dilectio. sed haec ratio non placet mih neque solutio. nam video quod non restringitur, sed dil¬ tatur. quia si ita dicat judex, Excommunico, non intellig tur hoc de minori, sed majori excommunicatione inf. eoc siquem. & hoc ideo est. quia non est odiosa, sed favorabilis ad medicinam animarum inventa, 2. q. 1 multi. unde in di bio potius debeo credere me ligatum & abstinere, quan temere communioni hominum me ingerere. supra de cle¬ con.mi illud §. licet autem. nam in dubio via tutior maxim respectu animae est eligenda, ut ibi. & supra de spons. juvi nis si igitur vis tenere solutionem Goffre. non dicas, quo¬ ratio per ipsum reddita hoc faciat: imo haec est ratio, qui sententia quae non continet absolutionem vel condem nationem, nulla est. ut nota. infra eod. §. qualiter haec absolu tio. respons.i. Nec obst. quod objectum est supra eod. vers. ne enim. nam aequipollentia intelligo sufficientia, ut si dica a communione ecclesiae te excludo. ad hoc mf. eod si quem Item non obst.I. inducta sup. io. pers. Item aliquando. nam de cret. si aliquando loquitur in Papa, cujus voluntas legem facit, Inst. de jure natur §. sed quod principi placuit. de alis ve ro judicibus verum est, quod sola voluntate possunt er communicare, dum tamen sententiam proferant, si tami hoc sine causa faciat, egregie puniuntur. ut not. infracod quis sit ejus effectus. sub J. hi sunt effectus. Sed nec obstat le¬ haec scriptura, inducta supra cod vers. Item si testator. quia il lud contingit benigna interpretatione, sicut litera dici Sed & quod dicit lex, qui volebat. supra eod. vers. praeteres non obst. quia illud contingit propter voluntatem testa toris, de qua constat, quae etiam in ultimis voluntatibus legem facit, in auth. de nupt §. disponat. coll 4. secund. Goffi Tu tamen teneas quod talis ligatus est sicut aperte decre tales probant supra inductae. & alia jura sine aliquo sub audito, nec subauditus Goff. aliquo jure aperte probatui sed potius reprobatur. inf. eo si quem per quam decr & per ca¬ 1744 si quis suadente & in multis aliis canonibus, in quib aliquis incidit in canonem ipso jure, & per alia jura supe riora. Non facio vim utrum dicat iudex, excommunici¬ te, vel scias te excommunicatum, vel, alia quaecunque vis dum tamen voluntatem & consensum judicis de praesen ti exprimat, sicut & alias dicitur supra de spons. si intervium & de sponsa. duorum. c. 1. & voluntas judicis spiritualis om nino pro lege servanda est. 1. 93. audi. quamvis injusta ui apparet in his quae not. infra cod quis sit ejus ffectus ropo.1 ideoque consulo tibi, quod quandocunque dubitas utri sis excommunicatus, probabiliter semper reputes te liga tum: quando autem dubitas de absolutione tua, utrun valeat, reputes etiam te ligatum, nec valere: ut apparet ii his, quae not. infra eodem, §. & qualiter haec absolutio. sub §. te¬ tium. quamvis in sententiis aliis sit contrarium dicendum ut apparet supra de probationib. ex literis ff. de accusationib. e obligationib. Arrianus ff. de reg. jur. favorabiliores. & est ratio ut not. in supradicto proximo §. subo tertius, & quia quo tutius est animae, tenendum est, ut notatur supra eod. vers solutio. tutius autem est, quod absolvaris, quam si decedi res excommunicatus & absolutione non petita argum 13 quaestione secunda, non aestimemus. & 5. distinctio. ad ejus per concubitum. & de observai. jejun. consilium. §. cum autem quae fieris. nam ubi dubitas de peccato, peccatorem debes te reputare, quia ut dicitur in supradictis proxime inductis juribus, bonarum mentium est, ibi etiam timere culpam ubi culpa minime reperitur, & in foro poenitentiali, & u¬ bi dubitas de vinculo animae semper consulo quod in mente habeas illud August. dicentis: vis te a dubio libe rare, tene certum, & dimitte incertum. de ponitent. distm Vtion. 7. capitul 1. ad sin. ergo si dubitas, ad cautelam saltem facias te absolvi, quod fieri potest, secundum ea quae no tantur infra eodem, §. & qualiter haec absolutio. sub §. sin au tem talis. versicul. sed & illud notandum. & junge quod no tatur supra de cleric. excommunic. minist. §. qualiter excu sen tur. & supra de scrut in ordm sa §. quae sit forma. versicul. forma ante fin. Et absolutio ista quam facit Goffred. in quaestio ne hac aperte contradicit his quae notat. secundum eun dem, infra eodem. §. & quae su poena sub §. quid si Episcopus. ver sicul. sed quid si quis Episcopus & sequent. & junge hic quoc notatur suprade sentent. & re judicata. subrubr. de sentent. S qualis. respon. 1 & sab § pura. ubi ea quae hîc deficiunt, ple ne poteris reperire per totum ipsum §. notata. Sin autem quaeras de sententia canonis haec profertur eo ipso quod aliquis in factum damnatum per canonem incidit. ideo que de se, qui delinquit, & qui in culpa est non de cano ne, qui delictum prohibet fieri, quaeri debet. f. de reguli juris, quod quis damnum culpa sua patitur, &c. & talis non i seipso ligatur, sed occasione delicti sui authoritate cano nis, & per hoc apparet, quod Goffred. male reprehendi Rayn. in his quae not. infra cod. §. & quae sit poena. sub §. quid¬ Episcopus. ver. sed quid si quis episcopus & seq. & hoc aliquan do contingit authoritate canonis a judice promulgati. quod dicut no. sup eo. § quis valet excommunicari. ver. non sub ditus. & sequ aliquoties aut authoritate canonis scripti, & in jure redacti. de quo no. sup. eod. § quis possit excommunicare respi inter quos unus dicit: Si quis suadente diabolo hujus sacrilegii crimen incurreret quod in clericum vel monachi manus violentas injecerit, anathematis vinculo subjaceat & nullus episcoporum illum praesumat dolo absolvere, nisimor tis urgente periculo, donec Apostolico conspectui praesente tur, & ejus mandatum suscipiat. 17. 4. 4si quis suadente super que quo multae moventur quaestiones. Ante omnia tamen no quod licet dictus canon videatur requirere tria, scil. inj¬ ctionem, dum dicit, injecerit. Item violentiam, dum dicit violentas. Item injuriam, dum dicit, suadente diabole Hoc tamen fallit casualiter. nam aliquando incidit quis i illum canonem sine injectione, propter solam violenti dum clericus retinetur inclusus vel invitus sic, quod no habet liberam potestatem abeundi, infr. eo nuper. quia noi refert utrum quis compedibus vel parietibus detineatur Tex quibus cau. ma. succurritur; nec multum differt a speci servitutis is cui libertas recedendi non datur ff.de libero h¬ mine exhib. I. 2. Aliquando autem incidit quis propter sol injuriam sine violentia, ut si quis clericum volentem ver beret jure per compensationem delicti, quod clericusc miserat contra ipsum. infr. eo contingit. 1. Aliquando vero si ne voluntate, & sine injuria, propter solam injectionem inf. eo. universitatis. secund. Goffr. sed certe illud non fit sin injuria, quod apparet ibi, dum dicit, temerarias manus: enim ubi volentem percutio, dicitur injuriosa manus, u in illa contingit multo fortius, ubi nolentem percutio, u in illa, universitatis. Quod autem dicit dictus canon mo nachum, pro quolibet religioso supponit, sive sit masculu sive foe nina. clericus, vel conversus, virgo sacrata, vel con versa. inf. eo. Parochianos, & c. ad eminentiam, &c. universitati &t c. de monialib. dum tamen sit religionis approbatae sup. d reli do ca si. quod dic, ut not supr. de reg § quis sit regularis pe totum in illo vers. quid de rusticis qui faciunt hospitalia. Quid d conversis secularium ecclesiarum. videtur, quod carean hoc privilegio. arg. inf. eo. parochianos. ibi religionis conversum & in aliis juribus supra inductis. & 27. q1.ut lex. contrari tamen interpretantur Doctores, nam ex quo se & suad vino juri & obsequio tradiderunt, & ex toto translati sun jam facti sunt de foro ecclesiastico, sive ecclesia regulari sit, sive etiam secularis, & gaudere debent tales ecclesiast. ea libertate. 174. 4 quisquis. 129. 2. ecclesiarum servos. in lib. feu de privilegiis. schol. I. unica. non enim habitus, sed professi¬ religiosum facit supra de regularib. porrectum & videtur hae quaestio determinari, supr. de privil. ut privilegia §. i. nec enin sunt nisiduo genera hominum. scil. clerici & conversi ex part una, & ex altera laici. 12. q...duo sunt & quod tales censean tur religiosi, approbat consuetudo generalis, cui standun est. u.dist. ecclesiarum

IN primis ego quaero, quid si super caput clerici vibren gladium vel baculum, volens ipsum percutere: non ta men percutio, nunquid sum excommunicatus? videtu quod sic, quia talis tenetur injuriarum, de pon distin.i.si qui pulsatus: & sine injectione incidit quis in canonem. infr eod nuper. in princ arg de poen dist. 1.quisquis & si propterea & si cui. 7. qu. 2. sicut & idem potest quaeri de illo, qui insequi tur clericam causa capiendi, sed non capit. Solutio. Dica quod talis non incidit in canonem qui injectionem, & ir juriam, & violentiam exigit: nisi in casibus per jus ei pressim determinatis & interpretatis, ut not. supra eod su §. sin autem. vers. ante omnia & seq. verba intelligenda sun cum effectu. supra de cler. non residen. relatum. Nec obest co natus sine effectu. de spons adolescen.

SEcundo quaero, quid si quis non injecerit manus pro prias, praecepit tamen hoc per alium fieri? auterquel gatur infra eod. mulieres. §. 1. percutiens enim ligatur, qui manus injicit: & quia non debuit obedire in his, quae con tra Deum sunt. i. qu. 3. Julianus. &c. non semper. ff deri & v arma. l.i§. quoties. inf. eod. universitatis, &c. relatum Mundan etiam ligatur, quia per alium percutit, etsi non per seipsum ut dicit decr. dicta mulicres. & infra eod. ut famae § fin. 16. quaes 6. consuetudo. in fin. ff. de administrat. tutor. ita autem. §. gessijs. Quid si mandavit, & postea statim poenituit, mandatariu autem nihilominus mandatum perfecit? non videtu quod incidat. argum. ff. de acquir haered. si quis bona. ad fi¬ sed dicas quod incidit. nisi re integra revocaverit, & man datarium super hoc certifi averit. argum. ff. manda si man dassem. ff. ad Macedon si tamen. & I si filius ff quod jussu. I.ire spons.i. supra de procurat ex insinuatione &c. auditis. &c. man dato. supra de rescript. ex parte decani. vel disting sicut distin guitur de simili materia. supra de spons. & §. qualiter contr. nantur. versicul quid si poeniteat & sequent Quid si post man datum, & ante manus injectionem decessit: sed poste¬ est secuta injectio, nunquid talis mandator est excommu nicatus? dicunt quidam quod non, quia morte manda toris solvitur mandatum. ff. manda. inter causas §. 1. Instit de manda. §. recte. supra de offic delegat. gratum, &c. relatum &c. licet. Goffr. vero scripsit quod talis ligatur nisi man datum revocaverit ante mortem. intelligitur enim alia in eadem decedere voluntate. supra de bapt. majores. §. ult. Tu dicas, quod quo ad sententiam ecclesiae militantis nullo modo ligatur subterra, sed dum superstes est tan tum. 24. q. 1. quodcunque. sicut & patet in his quae notani supra de poen. sub rubrica de remissionibus. §. fin. Veruntamer si hoc notorium sit, & absolutus non fuerit in fine, vel si gna poenitentiae ulla apparuerint haberi debet pro ex communicato non ex vi sententiae ecclesiae militantis quae ipsum ligare non potest, ut dictum est. sed rationi peccati notorii. unde nec ecclesia orabit pro ipso, nequ lepelietur in terra sacrata, secundum ea quae notantu supra de sepultur. S. quibus interdicatur. versicul. & generaliter & sic intellige dictam decretalem majores. § sinal. & argu I f de manumiss. vindicta. si pater ff. de lig. 3. si quis in principis testamenti. sin autem absolutus fuerit, vel signa apparue rint cui communicabimus vivo & mortuo, de qua regul¬ dic, ut notatur supra de sepultur. §. quibus versicul. in sum. E sequent. nam etsi ligatus esset &t ei non communicaremu. in vita, tamen in hoc casu ipsum post mortem absolvere mus. infra eod a nobis. 2. quae tamen absolutio quo ad effe ctum nihil operatur, sed quo ad hoc tantum, ut absolutu fuisse per contritionem monstretur. quod dic, ut notatu supra ae poen subrubrica de ranissionibus §. quibus prosint. versi. sed & vivis. & junge quod not. infra eodem, §. & qualiterhae absolutto. sub §. sin autem. versicul. sed quid si excommunicato & sequent. Quid autem si non mandavit, sed tamen inje ctionem factam nomine suo ratam habuerit? dicunt qui dam quod incidit, nam ratihabitio retrotrahitur, & man dato comparatur, quod in delictis etiam si nomine me¬ gestum non est, specialiter locum habet. ut ff. de vi & riar mat. l. I. §. quoties. C. de incest nupt. l. 3. de si sicut supra de restit spol. cum ad sedem. §. fin. not. supra de his quae fiunt a praelat. §.. quibus consilium. sub §. illud. versicul. & quontam ratihabiuo. E sequen. Alii dicunt contra, pro quibus faciunt jura. ff. man supra si post F de his qui not. infam. quid ergo ff. de vi & viarma li. §. quod igitur. Tutius est, quod reputet se excommuni catum, nam ex quo ratum habet in crimine quodammo do participat, & sic eadem sententia involvitur. infra eoc nuper, &c. si concubinae. ad quod facit, quod not. supra eod. respons..vers. tu tamen teneas. Sed & dici potest quod in om nibus istis dubiis, etsi ligatus sit, potest tamen per dioecesa num absolutionem obtinere. arg. infra eod. cum desideres. secundae. &c. pervenit. sed & de hoc dic, ut nont infr. eod. § qui possit ab hac sententia. §. sed & dominus

QUid si aliquis spuit in faciem clerici, non tamen in 1 inanus injecit, nunquid est excommunicatus? hoc vi di Viennae de facto, & dicas quod talis excommunicatu est, arg. infr. eod. nuper. &c. contingit. 2. ad sin. ubi dicit canor iste pro cautela ciericorum & iaicorum violentia indu ctus fuit, &c. contingit. 1. ibi & manus injuriosa punitur, hae¬ autem injuria non minima est ex quo facies quae ad simi litudinem coelestis facta, sive figurata est pulchritudini maculatur. C. de poen si quis in metallum. & supra de homic. c. i 33. q. 5. haec imago. & sic me assidente extitit judicatum. 8 idem intelligas si in caput, vel corpus clerici vinum vel a qua, vel oleum, vel liquor alius effundatur, multo fortius si lapide, vel baculo, vel gladio, vel aliquo alio percutiatur nam in his omnibus fit injuria corporalis. Item si scindit vel rumpit vestem suam, vel capit equum per habenas, it quod in uno loco ipsum teneat invitum, vel de equo ac terram descendat, vel cingulum frangit, ut cadat, vel mi nis & terroribus ipsum sine injectione aliqua corporal facit invitum stare in itinere, vel secum ire, & haec maxim in laicis injuriantibus locum habent, arg. injur sup eo. subs respons. 1. nec enim datur alicui laico super clericu haec po- testas. infra cod. si vero. 1. §. officiales. Nec refert utrum tar gat personam, vel rem e adhaerentem, ex quo violenter vel injuriose vel temerarie hoc facit, ut apparet in his qui not. supra cod. §. sin autem quaeras. vers. ante omnia arg. est d David qui praeciditoram chlamydis Sauli. i. Reg. 24. & d Oza, qui apponens manum suam ad arcam percussus ess I. Reg. 6. & quia adhaerentia religiosis eodem gaudent pr vilegio. 17. 9. 4. siquis contumax. 2.4. 4 §. item objicitur. & qua religiosis adhaerent, religiosa sunt. ff. derei vend quae religi sis supra de jur. quanto sup de jur patro. de jure. Ideo in supra dictis & infra scriptis, & in omnibus aliis probabiliter de biis. aut purgabit se, injiciens ad arbitrium Episcopi, au consequetur absolutionis beneficium ad cautelam, alia nec Episcopus, nec alius eidem communicare debet. insi eod cum desideres. §. 2

QUid si dicat. quod nesciebat esse clericum illum quem verberavit: puta, quia clericus ad modum laici incedebat. si certum est quod hoc ignoravit, excusatur. Item in dubio, si velit jurare quod hoc ignorabat. ins. eo. si vero. quod intelligas quo ad ecclesiam militantem, secundun quam probatione deficiente suae conscientiae relinquitur 33 dist habuisse supr de jurejur. mulieri si tamen veritas se ha bet in contrarium, & hoc postea denudet in poenitenti debet induci, ut ad Apostolicam sedem accedat, & leso s¬ tisfaciat competenter, & sic loquitur, inf eo porro. sed &d perjurio est poena indicenda 6 qui quicunque. Quid si per cutiens vidit tonsuram, non tamen credebat, quod esse clericus in sententiam incidit, non obstante sua falsa op nione, dum tamen percussus in veritate clericus sit. ff. injur eum qui. si injuria. Quid si laicus dicat, domine pro bet se clericum. nam ei qui dicit, incumbit probatio. de probationibus, ei qui dicit. nunquid habet necesse pro bare se clericum, & rite ordinatum: nam durum eie set hoc: quia forte 100. anni sunt, quod fuit tonsuratus. ne extant testes dic ergo quod sufficit probare, quod pro cli¬ rico se gerebat, sic agebat, sic contrahebat, sic publicis mu neribus fungebatur. ff. ad Maced senatuscons si filius & af paret in his quae no. sup de sid instr. §. quib instrvers. quid eri si tabellio. Quid si in veritate non erat clericus, licet tonsi ram deferret, & illum percussisti, credens illum clericun esse, cum in veritate non esset: quia ipsemet fecerat se ton surari a Barbitonsore tantum suum pilum? faciens in vi ritate non es excommunicatus. arg ff. de fur omnes. § pen. sin sed quamdiu conscientiam habebis laesam, debes te ex communicatum reputare, & abstinere quousque poste scies veritatem. arg. ins. eo. inquisitioni sup. de sim per tuas ars supr. de purg vul. ca 2.11 qu 3 quoniam multos secundum unan lecturam. Quid si credas percutere Petrum laicum, & in personam errans percutis Martinum clericum. Ala. scr psit quod in sententiam incidis, nec obstat error persona ex quo injuriare voluisti. ff.de injur eum qui. § demjuria su b pra de injur fin. T. dicit contra, quia si percutis clericum quem credebas laicum, non es excommunicatus inf. eo. vero 2. & arg pro ipso. inf. eo.c.. &c. veniens ff. de inju. illud. §. fin & I seq. Sententiam Ala puto tutiorem. nam constat quo¬ in clericum manus violentas injecisti, & diabolo suadet te, qui te ad faciendam injuriam laico incitavit, ergo verb canonis supradicti ligant te, ut in ipsis apparet: & certun est quod injuriam fecisti, & dicit lex, quod si credo patrem fami. illum, qui filius est patri, non competit actio injuri¬ rum ff de injur. eum qui. §. fin. Quid in converso casu, put¬ credens percutere clericum, percutis laicum, nunquide excommunicatus? arg. quod sic. sup. de biga. nuper. &c. sin. ( f ad l. Aquil scientiam. §. 2. sed contra, quia judicandum es secundum quod fit, non secundum quod faciens inter dit ff ad l. Corn. de sic l. 2§ divus ff. de injur. si cum servo & l. pr ce. in fin. dic. quod nones excommunicatus in veritate, I cet de injuria tenearis, ut patet per praemissa

Quis sit ejus fectus. Apparet satis in his que no. supr. eo §. quot sunt ejus species. Eff¬ ctus enim minoris excommunicationis, ut ibi diximus est, ut excommunicatus non participet ecclesiae sacrame tis. & ut eligi non possit. supra de cler. exco ministrante si cel¬ brat. Effectus autem majoris excommunicationis est, u nullus Christianus cum tali participet: secundum ea qui nont. inf. eod §. & quae sit poena participantium. Sed & is est effe¬ ctus, ut non possit eligere, vel eligi, sup de clerexcom. minis si celebrat. Item quod nullum beneficium ecclesiasticum, ac quirere possit. supr. de cler exc. min postu lastis. supr. de aetaue quali cum bonae in fin. sup. de exces. prael. tanta. Item ut quam diu quis excommunicatus est, de beneficiorum suorupro ventibus nihil percipiat. sup de app pastor. in fin. Sed nunqui¬ ita est de suspenso? ic si sit suspensus a beneficiis, sic suprd elect. cum in cunctis §. clerici sane. in suspenso aui est ab offici dist. utrum ex gravi causa sit suspensus, & tunc idem es sup de pur can anter solicitudines. 245. super causa, vel ex ley causa, & tunc subdistin. utrum diu perstiterit contuma & tunc etiam privandus est beneficiis suis. supr. de aetai. e qual cum bonae. vel non diu steterit. & tunc non videtur quod ei sint beneficia subtrahenda, quia hoc fieri non debet ei magna causa ido. qui. 7.inventum. & arg. C. deexec. reijud stipen dia Fit autem ista suspensio aliquando ex levi causa: pura propter scandalum populi, vel infamiam solam. 295 preily8 hoc intelligas de beneficiisquae quis separata & certa per cipit: quotidiana.n.nullus percipit. nisi servitium faciat. si¬ intellige sup de praeb licet. &c. cum sec. Apostolum, & rationem ge neraliter allegatam, supr. de cle conju. quod a te. &c. diversis, ve illud quando beneficiatus habet perpetuum impedimentum alias sententia suspensionis, vel interdicti lata quo ad off cia non debet extendi ad beneficia, vel contra. arg. suprad offic. ord dilectus. de poen dist. pen. nisi aliud expressim dicati in sententia: ut supra de solut c. 2. in fine. Hîc etiam notabis quod ea quae excommunicatio intulit, absolutio reddit, ic est removet impedimentum, quod ligatio intulerat 15 9. 6 nos sanctorum, &c. juratos, & arg tertia q. 4. Beatus. sup. de eleci quia diligentia, non tamen omnia reddit, quia fructus quo amisit excommunicatus juste, quamdiu excommunica tus extitit, postea non recuperabit. & est hoc expressum, auth ut cum de appellat, cognoscitur. § generalem. vers. si rero f¬ hoc. coll. 8. nisi ei fieret gratia. C. de re mil stipend & Icumall¬ gatis. lib. 12. nec enim poena solet repeti f. de cond indeb prn¬ ff de procur. qui proprio. §. ue in caeteris ff. de tut & ra distral nunc tractemus. nec debet de facili gratia fieri, ne cortem natur vigor canonicae disciplinae arg. 50. dist ci supr e con suetud cum inter vos supra de conces. praeb quia diversitate n. Sit autem injusta appareat sententia, tunc sunt ei restituendi 2. qu. 5. super causa. Item & effectus hujus sententiae is est quod possit constitui procurator. supra de proba post cessi¬ nem. nec constituere, quinimo si inter constituentes fue rit, procuratoris constitutio non tenebit. supra deprocur. sin. Et breviter excommunicato majori excommunicati one est quilibet actus legitimus interdictus, ut apparet in auth. d.n. extra eod solet a nonnullis. § sin. & argum. supra de te stibus licet quadam. respons. 1. in fin. supra de excess praelat. inter dilectos. §. 1. in sin. & quaelibet participatio aliquo etiam privilegio non obstante. infracodem, nulli & omne pri vilegium legis, & beneficium, ut m authentic. de privileg. de haereticis mulieribus, non praestan. §. penult. colum 8. nec potes haeres restitui, nisi comn un onem ecclesiae habeat. in auth ut cum de appellat cog §. generalem. & seq coll. 8. Et haec om nia intelligas etiam si sententia injusta sit. 1II. quaestion 3. sen tentia cujus etiam effectus est quo ad excommunicatio nem, ut ipsam servans mereatur apud Deum propter bo num obedientiae, ut patet in his quae notantur infra eodem sub5 quantumcunque. versicul. sed cum ecclesia. nam omni excommunicationis sententia dummodo non contem natur, medicinalis est, non mortalis, sed si contemnatur mortalis est. 2. quaest. 1. multi. 24 qu 3. corripiantur. & capii notandum. in sin. & in authentic.d.n.extra, eod. cum medicinalis Quid si quis eam contempserit, nec servaverit, effectu¬ est, ut sententia quae prius injusta forte erat, efficiatur ju sta propter contemptum, & quo ad contemnentem. 11. q 3. §. cum ergo. & §. sinal. 14. quaestione tertia, notandum. in fin. e infra eodem, per tuas. §. nos igitur. c versicul. verum in aliis. & si is qui non servavit, clericus sit, & de violatione ita quo se officiis divinis ingesserit, convincitur, deponitur, nis cum eo fuerit dispensatum. I1. quaestion. 3. si quis presbyter. 8 quicunque sit qui non servat. tardius absolvetur. n. quaestio 3. qui juvente. & morte quando citius praevenitur. Ii. quaes 3. Episcopi. Sed qualiter dicitur quis non servare sententiam & ipsam contemnere? quando ingerit se communion hominum contra id, quod notatur. infra eodem. §. & qu¬ sit poena ideo talibus consulendum est, quod etsi faciant in justam sententiam: ipsam tamen diligenter observeni Haec vera sunt de sententia justa, & etiam injusta, non d co de nulla, si enim sententia nulla sit ipso jure, nec timen da est, nec tenenda, quod qualiter, & in quot casibus acci dat, plene not. supra de cleri excommunicat. minist. §. qualite excusentur. Sed effectus est, ut non relaxetur, nisi cert. modo, de quo notatur. infra eodem. §. qualiter haec absoluti Iste etiam est effectus, ut secum trahat executionem, ne appellari possit ab ea. supra de appella pastoralis, & est tr¬ piex ratio. Prima, quia Christus ligat a quo, cum superic rem non habeat, appellari non potest. Chrysosto nem contemnat vincula ecclesiastica, non enim est homo qu ligat, sed Christus qui hanc dedit potestatem. & homine facit tanti honoris dignos. 11 quaest. 3. nemo. Secundo, qui nemo excommunicatur, nisi pro contumacia, ut appare in his quae not. supra eod. §. quibus ex causis, sed contuma non auditur appellans u quaestio 6§. sunt quorum. Terti: ut magis claves ecclesiae timeantur. i. quaestion. 3. quid erg. Quarta, quia secum trahit executionem, ut dictum es Quare autem secum trahit executionem? dic, ut nota sup de senten. & re jadic. sub rubrica de sent. S quis sit ejus effectiu ve item statim aliquando. & sequ. Supradicta omnia vera sun nisi probabilis ignorantia excommunicatum excuset, se cundum ea quae not. supra de cle. excom. minist. §. qualiter pa niatur. ver. quid ergo si ignorante

HI sunt effectus quo ad excommunicatum, sed & qui ad excommunicatorem effectus suos habet. nam is qu juste excommunicat, meretur apud Deum cum facia justitiam, quam colere summum bonum est 12. quaestio ne. 2. cum devotissimam. Si vero injuste excommunicat licet sententia sit tenenda: excommunicator tamen es puniendus: quod ut melius intelligas, scire debes, quo sententia excommunicationis tribus modis dicitur inju sta, scilicet ex causa, ex animo, & ex ordine. Ex causa di citur injusta excommunicationis sententia, vel quia Eul la praetenditur sententia, in auihen.d.num. extra eodem cur medicinalis, vel quia, etsi praetendatur vera non est, ve quia, etsi vera non sit, non tamen est sufficiens & rationa bilis, ut infra eodem, sacro. §. 1. & argumentum. supra de ap pellatio. ut debitus. & capit. cum speciali. ff. deauthorit. tutorum nulla differentia Ex animo vero dicitur injusta excom municationis sententia, quando etsi causa exprimatu vera & rationabilis, ab eo tamen qui excommunicat non ad correctionem, non ex zelo justitvae, sed indigna tionis, invidiae, vel odii fomite promulgatur. n. quaestion 3, capit. illa & capit tra. & in authent. d. num. extra eodem. cun medicinalis. ideo totum consilium est, quod si quis offen ditur non per se, sed per alium quicharitative moveatur sententiam promulget, vel per se hoc facere vult, ad mi nus non faciat hoc, dum movetur, sed permittat motum forte cholericum aliquantulum residere. Ex ordine au tem dicitur injusta haec sententia, quando etsi causa vera & rationabilis praetendatur, & proferens charitative mo veatur, attamen non praecessit admonitio competens vel non fuit facta coram personis idoneis infra eodem sacro & licet aliqui exponant, ibi competenti id est trina per ca nonic. 12. quaestion. 2. indigne, tu tamen dicas competenti ad arbitrium Judicis, sive trina, sive una pro omnibus maxi me in notoriis. vigefimaquarta quaestione 3. de illiciti. & pate in his quae notatur supra de donat & contum § qualuerd hendatur in princip. & sub §. item ter debeat citari. Hodle iam talis ordo traditur, ut causa exprimatur, & in scri feratur: & excommunicator exemplum hujus scriptura teneatur excommunicato tradere intra mensem, si su per hoc fuerit requisitus, super quo scilicet super requi sitione facta, si forte negaretur, ut convinci possit faci lius requisitus, fiat publicum instrumentum, vel litera testimoniales inde cum sigillo authentico habeantur.n authentic.d. num. extra eodem. cum medicinalis. Si quis au tem defectus super praedictis notari valeat, sententia dice tur injusta, sicut de his tribus modis plene probatur, un decima. quaestione 3. sieroo & §, cum ergo, & capit. si episcopus sor te tracundus. cujus effectus est ut proferens multiplicite puniatur. Primo punitur quia tenetur excommunicate actione injuriarum, undecima, quaestion 3. illud & cap. teme rarium. Secundo, est tanquam sacrilegus puniendus. 24 quaestione 3. non in perpetuum & hae duae poenae forte specis liter locum habent, quando sententia excommunicatio nis ex animo est injusta. Tertio, quia carere debet com munione hominum, & arceri ab ingressu ecclesiae, in quantum superiori visum fuerit aequum. 24 quaestione3 di illicita & hoc forte quando injusta est ex causa specialite locum habet. Quarto si feratur non servato ordine illiv decret. sacro. interdicitur ei per mensem unum ingressu ecclesiae ipso jure. infra eodem. sacro. respons. 1. quo ele pse restituitur pro jure. argumentum. 51. distinctio si qui sunt Quinto, si sententia injusta appareat, ad interesse codem natur excommunicato. alias nihilominus, si culr ae quali tas postulaverit, superioris arbitrio puniendus, infra col sacro. §. cumque adversus excommunicatorem. Sexto hodi¬ non solum ab ingressu ecclesiae, sed etiam a divinis offi ciis per mensem unum noverit se suspensum. iieoques interim celebrat, irregularitate incurrit, Cuprer qua citr¬ sedem Apost. non poterit dispensari. ut ipat, et in his qua not supra de poni c. sub rub. ded spensa §. qu’is jyossit dispensari sub §. sunt autem casus versic. 13 & hoc ids, esfL, quia a divini officus suspensus celebrat, secus si su spei ideretur tantum ab ingressu ecclesiae, unda per poeriam illius decret sacre non efficiebatur celebrans interi nirregularis, quia nor continebatur ibi de divinis officiis, quad licquem, sed hoc ad dit dominus noster volens quod talis incurerret irregula ritatem, sed & addit quod talis ad ex pensas condemnetur & quod idem ordo interdicti & suspensionis in senten- tiis observetur, ut omnia haec probantur in authen. d. nun extra eodem, cum medicinalis. episcopi tamen & superiore bodie nullam suspensionis, vel interdicti incurrunt ser tentiam ipso jure, nisi de ipsis specialiter caveatur, ut authen.d.n.extra eo. quia periculosum. & de hoc not. supra d sent & re jud subrub. de sen §. qualis. sub § pura versi. quid ergo dico. excommunico te. & praece. & se. Ab his autem omnibu excusat causa probabilis proferentem, maxime si laudi bilis opinionis existat. infra eod sacro. §. camque adversus e sequen. Quantumcunque autem injusta sit sententia, dun tamen non sit nulla, tenenda est & timenda, ut patet in hi quae notat. supra cod. §. respon. I. versic. & haec omnia intelliga¬ & se. & probatur n quaest3. §.. &c. & §. siergo injuste deject quod speciale est in hac sententia, nam alias nulla esset,n si ordo judiciarius servaretur. C.de sentent. & interlo. om quo prolatam. tenet autem quantum ad ecclesiam militantem quae frequenter fallitur 24 quaest. 2si quis non recto. 35. quae 9 sententim supra defrigi. fraternitatis, supra de sent. & rejue lator. supra de rest. in miegrum, ex literis. sed non lisat, quar tum ad Deum qui nunquam fallitur, neque fallit infra ei a nobis. 22443 Deus, de consecr dist. 2. panem. quod intelliga nisi contemnatur. ut notat. supra cod §. resp. 1. ver. si quis ea contempserit. Sed cum ecclesia Romana non habeat macu lam, neque rugam, vel aliquid hujusmodi. 21. dist. quamvis & de pae. dist.a. ecclesia nec aliquid ab ea injustum proceder¬ debeat, quae tenetur alios in sua justitia conforere supr. d sup. neg praela licet, quare statuit, quod sententia injusta le garet, & sic videtur dedisse praelatis materiam malignan di. & in subdisos saeviendi. resp. non fuit haec sua intentio imo tales punit acriter, ut patet in his quae non sup. eod sub hi sunt effectus. versi.I. & se. sed ideo hoc fecit, ut magis clave ecclesiae timerentur, neque contemnerentur, inf. eodem pe tuas § nos igitur. versicul. verum. & in majori reverentia ha berentur dum vident homines etiam per injustas senten tias se ligari, ut homo bene conditus per obedientiae me ritum cresceret: injuste etiam sententiae parens, & se li gatum recognoscens. 11. 4. 3. quid ergo. & eadem ratione sta tuit ut si ab eadem Romana ecclesia jugum grave & vis ferendum etiam imponatur: pia tamen devotione tole retur i9 dist in memoriam

ILlud etiam notandum, quod duplex est effectus huju 2 sententiae scilicet dejectio, & ligatio secundum primi effectum excommunicatus semel, amplius excommu nicari non potest, quia qui semel foras ejicitur ampliu¬ expelli non potest, nisi revertatur. quid enim ad nos de hi qui foris sunt, secundum Apo supra de divo gaudemus. 2. 4.1 multis supra de ju, cum non ab homine. 24. q. 1.c. 1.2. & 3. Utrun "secundum effectum ligationis semel excommunicatus, iterum potest excommunicari, potest enim ligatus am plius ligari. & foris positus diutius extra teneri, nam si li gatus tenetur foris diversis ligaminibus ponamus. 10. 8 quodlibet ad ipsum tenendum ligatum sufficiat, parun est 9. solvere, quo ad hoc utintus revertatur, nisi & deci mum solvatur, & secundum hoc excommunicatus ite rum et iterum, & quoties opus est excommunicari po test. sic intellige. inf. eod cum pro causa & c officii & 3. qu. 4. En geltrudam. II. qu. 3. excellentissimus: & consimilia jura. Nun quid igitur excommunicatus alium excommunicatum vitare teneatur, patet ex praemissis quod sic, nam & pec catum peccato addi potest excommunicatus excommu nicari, & talis peccat mortaliter, secundum ea quae nota supra eod §. & quae sit poena sub s necesse versic. sed nunquid. S g sub s. sequen.

Quis possit, abhae sententia absolvere. Hic dist u trum quaeratur de sententia canonis, ve hominis. Si quaeratur de sententia canonis & lator canoni sibi absolutionem non retinet, potest absolvi quilibet a pro prio Episcopo, vel etiam sacerdote: nam ex hoc quod la tor sibi specialiter non retinuit, videtur hoc aliis conces sisse scilicet quod a tali sententia absolvere possint infr co¬ nuper. § in secundo. utno. inf. eo § & qualiter. resp. 1. Hic ramer no. quod minor excommunicatio aliquando infligitur i pso facto, sive ipso jure quo ad Deum tantum, aliquotie quo ad Deum & ecclesiam. Quo ad Deum tantum, infli gitur, quam cito peccatum mortale committitur, etian cogitando. Psal. Perversae cogitationes separant a Deo.I tem Spiritus sanctus disciplinae effugiet fictum.n. qu 3 an di talis eucharistiam, & caetera sacramenta ecclesiae recipi ad damnationem suam. supra de coha cler. & mu.c si. tamen per solam poenitentiam tollitur talis sententia supra de sin ne Dei ecclesiam. supra de temp. ord. quaesitum. verum quo ac Deum & ecclesiam infligitur minor excommunicatio Primo cum quis communicat excommunicato, quod di ut no infeo § & quae sit poena. Secundo, cum quis sacrile gium committit. 17. 44 minor. quod dic, ut no. supra defu¬ sub rub. de crimi. sacrilegi. §.). & de immu. eccl §. & quae sit poen¬ Tertio, cum quis est notorius fornicator. sup. de coha cler e muli vestra. Quarto, cum quis est simoniacus, sup desim tan ta. Quinto, cum quis recipit ecclesiam, vel aliud spiritual¬ de manu laici sine consensu Episcopi. 6 quae 5. §. siquis dein- ceps. & suprae de ju patron praeterea. §. i. argu. supra de elect. quis quis. Nec obst sup. de ju patr cura. ubi dicit quod talis sit ex communicandus, quia illud intelligi debet de majori ex communicatione. Sexto, quando quis artem balistariorum vel sagittariorum exercet contra Christianos, licet alii ho¬ intelligant de majori excommunicatione, ut no. sup. eod? quis possit excommunicare. resp. I. ver. vigesmusquartus. Septi mo, in dissidentibus. Octavo, in Pauperum oppressorii Nono in publicis usurariis, sup. de usur. quia omnibus. Deci mo, in publicis meretricibus sicut de his quatuor prox mis casibus & quibusdam aliis §. no supra de parochus. §. i quibus, sub S hoc tamen sciendum. ver. sunt tamen quaedam perso nae. & seq. Undecimo, in illis, quibus denegatur ecclesiast ca sepultura, & hi sunt multi casus sicut no. sap. de sepul. quibus interdicatur. ubi & aliqua ex supradictis no. Duod¬ cimo, in quolibet notorio peccatore nam & vivus & mor tuus repellitur a sacramentis ecclesiae, nisi poenitentian egerit & per proprium sacerdotem fuerit absolutus. 88. d neque os. dist. illud. 13.9. 2. pro obeuntib. de cons dist. 2. pro dilectioni IN supradictis casibus quilibet absolvi potest a sacerdo

te proprio, cum intelligatur de minori excommunic¬ tione tantum, nam si quis incurrat majoris excommuni cationis sententiam authoritate can. idem erit sicut est, vi dere in casibus ut no. sup eo. §. quis posssit excommunicare. rest 1. & hoc est verum, nisi ubi lator canonis sibi sententian specialiter reservavit. ut not supra eod. § I. Reservavit au tem sibi dominus Papa absolutionem specialiter in casib qui sequuntur. Primus casus est in incendiario ecclesia Secundus est, in effractore, & spoliatore ecclesiae: ex qui tamen hi duo sunt per ecclesiam denunciati. nam licet an te denunciationem citra sedem Aposto. absolvi possunm post denunciationem tamen non possunt, sicut de incen diario probatur. infra eod tua & de effractore. inf. eod. con quaest. Tertius, in illo, qui scienter & sponte participat cun excommunicatis a Papa, & eos in divinis officiis recipit infra eod. significavit. Alii hoc intelligunt, quando Papa ex communicavit, & aliquos participantes cum eis, ve quando participant in crimine, propter quod dicit tale eadem sententia involvi. infra eod nuper. §. in primo, & cap quod in dubiis, &c. inter alia. sed satis videtur aequum quo primi sentiunt, ut sic excellentia vocis a sententia Papa privilegium habeat, sicut & excellentia manus habet. ari supra de tempordin. cum in distribuendis, quod dic ut notatur supra eodem §. quis possit excomnunicare. respons.i.versicul. 27 Quartus, in falsario domini Papae supra decrimine falsi. du ra. & cap. ad falsariorum. Quintus, in illo qui in crimini participat criminoso. talis enim non potest absolvi nisi al illo qui tulit sententiam, vel suo superiore. infra eod. nuper §. in primo. & duob cap. sequ & ca si concubinae. Unde si Pap¬ iententiam tulerit participans cum tali & taliter ab alic solvi non poterit quam a Papa, & diversificatur casus ist ab alio, quem no sup. e. ver 3. quia hic loquitur in particip¬ tione criminis non divinorum officiorum ibi vero, in casi converso. Sextus, in capellano secundo nubentem bene dicente qui etsi excommunicatus non sit, mittendus es tamen ad sedem Apost. officio beneficioque suspensus. u sup. de sec. nup.c.i. Septimus, in illo qui injicit manus violen tas in clericum. 17.4. 4. si quis suadente, quod indiscrete ve rum est, nisi aliquis a sede Apo. habeat privilegium abso¬ vendi: puta, quia hoc concedit aliquib. per literas speciales ubi quidem quantumcunque sit excelsus si specialiter, & ei certa scientia committatur: is potest absolvere cui commir titur, & sic intelligas. inf. eo mulieres. §. de his qui nec potest h a alii denegare, ut sup de off deleg quontam Apostolica sedes.

SEd & dicunt quidam quod de levi percussione potes PEpiscopus absolvere indistin. ut infra eodem pervenit. v bi dicit de his absolvendis qui clericis non enormem, se¬ modicam & levem injuriam irrogaverunt, tuae fraterni tatis arbitrio duximus committendum. Sed & haec de cret. Sane intelligatur, puto inter personarum conditio nem injuriamque gravem, levem, & levissimam arbitri¬ boni viri fore perspicaciter distinguendum. Sane intelli gatur, sic semper est intelligendum, nam verba juris no sunt calumnianda. ff. ad exhib. I penultim. & verba deben deservire intentioni. supra de appellat. secundo requiris, infr¬ titul.i intelligentia. & cap. in his, & vitanda est interpretati¬ cavillosa. ut patet supra de privil. mhis. & supra de deci ad au dientuam. Puto, hoc ideo dico, quia Ala indist. dixit han decret. continere indulgentiam specialem, pro quo faci id quod in dec. ponitur. duximus committendum, no dicit, respondendum, & quod dicit, fraternitatis tuae, noi ergo alterius, nisi & specialiter alii, sicut & tibi committere mus: argument. supra de privil. sane, & pro A. & opinion hac facit, quia absolutio talium, exceptis quibusdam casi bus est episcopis, & etiam Archiepiscopus generaliter ir terdicta, ut expressim legitur. infra eodem cum illorum. se¬ responde, & expone, ut notatur. infra codem. versicul. duxi mus committendum. Alii dixerunt indistin. quod continea jus commune, argumentum. supra de prooemio hujus libr §. sane. alioquin frustra membranas occuparet & office ret, & in errorem duceret potius quam prodesset. 19. disti¬ si Romanorum 4. distinctio. erit autem lex. & sic in levi injuri de qua haec decret. loquitur, potest episcopus quilibe absolvere, nam & levis injuria potest leviter emendari supra de accusat. cum dilecti. §. 1. ad sin. quae etiam non infa mat. supra de sentent. & re judic. cum te. Opinionibus igitu majorum dominorum meorum derogare non cupio, ne aliquid ubi commode sustineri potest opinio expressin reprobabo, quia & hoc notatur. Innocen. III. pater juri supra de restit. spo. literas. §. nos autem. supra de celeb. inis. cu Marthae. §. fin. neque sequacibus silentium impono. qui cujuslibet corrigere, licet ne dicam salva inferiorum, se¬ etiam superiorum honorificentia. 9. distinction. neque quo rumlibet. supra de dec pastor. ibi, sine praejudicio meliori sententiae. neque enim successoribus silentium imponer possumus pari post nos potestate functuris. supra de elec innotuit. § quamris autem. Item personarum conditionem aliter enim agendum est cum liberis, aliter cum servis, liter cum foeminis, aliter cum masculis, aliter cum priv legiatis, aliter cum non privilegiatis. sunt enim aliqui in hoc privilegiati, quod absolvi possunt per dioecesanun in casibus quos notatur. supra eodem § quis possit excommi nicare. sub §. illo autem canone. quod dicut ibi plene nota Injuriamque gravem, levem, & levissimam; sicut alias di stinguitur inter casum fortuitum, levem, & latam culpam atque levissimam. supra de commo, capit. unico supra de depi cap. 2. nam & pro casu fortuito nullus excommunicatu est. ut patet infra eodem si vero alicui. §. officialis in fin. qui his praevideri non potest supra dehom. Ioannes, & cap. fin 8 in talibus voluntas & propositum sunt potissime atten denda. infra eodem cum voluntate. nam ex corde procedun furta, homicidia, adulteria, violentiae, & caeterapeccat: 15. quaestio. 6. cap. 1. ante fin. Et si dubitetur utrum ex anim processerit, videtur credendum juramento accusari. infr eo lem si vero aliquis. nisi exfacto & ex causa contrarium li queat, vel manifeste praesumatur, ut puta, quia adultera tur, quia turbat divinum officium, talia enim vel his sim¬ lia bono animo fieri non possunt. ff. de regul jur. estote. ideo que si dicat quis, quod talia ludens fecerit, nihilominu obnoxius & culpabilis judicatur supra de praesump. cap. Sed & in dubio potest facere se absolvi is qui probabilite dubitat per dioecesanum episcopum ad cautelam. inf¬ eodem. cum desideres. §. secundae. caveat tamen talis de con scientia. quia cum in casu non concesso, de quo non dubi tat, per Episcopum faciat se absolvi, seipsum seducit. ai gument. supra de rescript. cum contingat in fin & de appel. con suluit:& cap ut debitus & cap. cum speciali. respons. 1. ad fin. ( § excesssas. ut paret in his quae notatur. supra eodem. §. quali ter proferatur sub §. secundo quaero. versicul. sed & dici potest. su Squid si aliquis spuit. versicul. ideo in supradictis, & sub §. qui si dicat quod nesciebat. & versic. sequent. Sed quam dices gra vem vel enormem injuriam? Respondeo, si oculis percu tiatur: si quis vulneretur: si fustibus caedatur: si in thea tro, vel in foro, vel in conspectu judicis quis percutiatur Institut. de injur. §. atrox Multo fortius. si in ecclesia, vel in caemiterio verberetur. infra eodem, cum pro causa. 22. quaest. 4 quisquis. & S. qui autem. Decre. etiam reputat gravem & e normem si inferior in superiorem manus injiciat, put subditus in dominum, vel in judicem, vel praelatum, vel s perveniatur ad effusionem sanguinis, intelligas tu illiu¬ membri, de quo facile exire non consuevit: quid enim si propter levem tactum exiret de naso: maxime in estate sic intellige infra eodem cum ex illorum. §. I. versicul. nos ta men Sed & enormem reputat, ubi scandalum esset, si per cutiens absolveretur, ideoque non absolvitur monachus si percutiat clericum secularem. nfracodem cum illorum, iversicul quod si clericum percusserit secularem. & est alia ra tio quae tacta est supra eodem. versicul. decret. etiam. nam & clericus secularis major & superior monacho reputa tur, 93. distinct a subdiacono. Levis autem potest dici injuri¬ si par parem, sive non subditus non subditum in loco pri vato, non coram judice pleno ictu percutit malo animo & ex deliberatione, citra tamen sanguinis effusionem. Le vissima vero potest dici, si quis ponat leviter manus supe clericum malo animo, vel accipiat eum per vestes, vel per habenas, vel etiam per biretum, vel manum, vel brachi um, & ipsum leviter trahat dicendo, quod si non esset ob reverentiam clericalem, & metum canonem. 17. quaestio. 4 si quis suadente, usque ad faces Theutonicorum verbera ret eum, vel faceret verberari: & hoc intelligi potest, ub superior, vel etiam par est is, qui verba protulit, & sic tra xit, vel etiam invitum detulit. Quid ergo si laicus erat is qui hoc fecit? non est judicanda levissima, sed levis, quan tumcunque modica fuerit in hoc casu, etiamsi citra ma nuum injectionem clericum invitum detineat, quantum cunque nobilis sit, vel etiam delicatus, ut patet miracoden mulieres. § de his. infra eodem nuper. Ideo autem non debe extendi privilegium absolutionis quo ad laicos, quia nul li laico super clericum datur tanta authoritas. infra eoden si vero alicujus. §. officialis. super quo vide quod notavi, sup¬ ne cleri. vel monach. §. quae sunt permissa clericis. versicul. sic e multo magis, & sequent. & quia in ipsorum odium & favo rem clericorum haec immunitas est concessa. infra eoden contingit. 2 in sine. Ideoque in quantum favorabilis est, po test absolutio ampliari, sed in quantum erit odiosa, est re stringenda. argumentum. supra de libe. & posthu cum qui dam & argument. ad hoc infra eodem. universitatis, &c. quos de his, & cap. quam te. & 2. quaestion 7. laicos, & cap. laici. & quis clericus major est laico. 21. distinction clerncos supra de majori tate & obedien solitae. g6. distinction. duo sunt. Ergo scandalum imminet, si talis absolvatur, ut patet in his quae notatur. su pra eodem. versicul. sed & enormem, & versic. decre etiam, & sic triplex ratio reddi potestquare aliud, quando agitur di absolutione: & aliud, quando de absolutione laici quaeri tur, est censendum. Ut ergo in summa recolligamus uti litatem eorum, quae supra in hoc §. sub §. sparsim scripsimus Si injuria gravis sit: vel enormis, nullus absolvi potest ci tra sedem Apostolicam vel alium mandatum habentem super hoc speciale. nam & quando quis super hoc privile giatur in genere, vel in specie, semper talis injuria excipi consuevit, ut patet in his quae notatur. infra eodem si pero ali¬ cujus. responsm sin. & cap pervenit. & cap. cum illorum. §. 1 2. & cap relatum prope sin & cap. canonica ergo nec legato A postolicae sedis hoc licet in hoc casu, nisi & potestatem re ceperit specialem. non obst. juribus se. quae in levi injuri¬ sunt intelligenda. ut not. in sequen. versic. In levi autem injuria nullus absolvi potest. nisi per sedem Apostolican vel legatum ipsius, cui in hoc casu ex officio legationi jam licet. sic intellige supra de offic leg quod translationem. 8 jura sequen. Sed & inter legatos est subtiliter distinguen dum, nam si sit legatus qui emanat de latere, talis in pro vincia sua existens, potest absolvere ibidem delinquente subditos, & etiam non subditos aliunde venientes & sib occurrentes, vel ad eum accedentes, sed & extra provin ciam absolvere poterit undecunque veniant occurrente Legatus vero qui non emanat de latere, sed alias ei com mittit legationis officium, intra suam provinciam ex stens potest absolvere suos subditos ratione domicilii a peccati, vel ratione peccati tantum, non dico ratione do micilii tantum, extra vero provinciam existens absolvern non poterit hos, vel illos. Ille autem legatus qui nec em¬ nat de latere, naec ei committitur legationis officium, se ei ratione dignitatis suae tantum competit, sicut est R¬ men. & Cantuarien. nec extra provinciam suam, nec intr aliquos potest absolvere: & haec vera sunt, nisi primis si cundis, vel tertiis amplius per speciale privilegium cor cedatur. & hoc est quod totum determinat Grego. distir guendo hoc modo facite, vel expresse suprade offic. ligati¬ excommunicatis, & secundum hanc distin. intellige jura si pra de offic. leg cap.i. & cap. quod translationem. & capit. volente & infra eodem, cap. 1 in fine. & cap. si vero aliquis. in fine. & cap sequen. & cap. ea noscitur in fine. de his tribus generibus no supra de offic. lega §. quot species. & capit quod de his in fin. Quo autem lixi legatum, qui nec emanat; nec cui commirt tur legationis officium, sed ei tantum ratione dignitati suae competit, neminem posse absolvere in hoc casu, vt rum est regulariter: hoc enim fallit in casibus illis qui 8 aliis omnibus episcopis sunt concessi. de quibus notatur supra eodem. §. quis possit excommunicare sub §. super illo a tem canone. Sin autem injuria levissima sit, in hoc casu qu libet episcopus absolvere potest, sic intellige infra eoden pervenit. quae decre. ut patet supra todem, sub §. respons. 1.ub posui verba ipsius, non fuit contenta dicere modicam pe se tantum, vel levem per se tantum, sed utrunque conjur xit dicens levem & modicam, quasi dicat levissimam. A bitrio boni viri. tale enim debet esse arbitrium episcopi 8 judicis ff. de verbo. obliga. continuus actus ff. de inju. sed si unu §. ait. & ff. de verbo. significat. illa verba supra de jurejur. Quir cavallis, & cap. veniens. supra de arbitr. cap. 2. Forte perspica citer id est subtiliter. nam subtilitas perspicua & intell¬ ctu alis comprobatur. supra de frigid fraternitatis §.i.versi no tamen & defer, capellanis. ante fin. sed perniciosa & sophist ea reprobatur. 24 quaestio 1 schisma supra de jud dilect ff. ma F fidej assor. §quaedam I, quibas mod pig. vel hypo solui: sicut jui corporali. §. si debitori. & C. ad Treb. sancimus. Distinguer dum, quia distinctiones contrarietates solvunt, & opini¬ nes solvantur, patet supra de rescript. super literis. de offi¬ delegat. super quaestionum articulis supra de restit. spol. litera supra de sino. per tuas. infra eodem inter alias, & cap. per tuas.( cap. inquisitioni. Secundum supra dicta praemissa decre infra eodem pervenit. sic construenda est, legenda, & etian exponenda. De his subaudi, vel junge clericis, quod es infra, & si jungis, tunc dicas, Qui eisdem: si sub audis, tun dicas, qui clericis subaudi, ut infra sequitur etiam vel alii privilegiatis, qui clericis subaudi, vel aliis religiosis pe sonis, ut patet in his, quae notatur. supra eodem. §. qualire proferatur. sub §. sin autem quaeras non enormem, quia tun omnes ad sedem Apostolicam sunt mittendi, ut pateti his quae notat. supra eod §. versi si injuria gravis sit. Sed mod cam & levem, id est, levissimam injuriam irrogaverun absolvendis, id est, ut tales possit absolvere. Duximus com mittendum, id est. delegandum. haec autem delegatio in successorem transit, & ratione ordinariae potestatis con petit. sicut & alias potest simile colligi supra de offior pasti ralis§ caeterum supra dehaereticis ad aholendam. § sin. infra eo relatum & sic est indulgentia respectu inferiorum Episc¬ porum sed jus commune respectu episcoporum. quia hae potestas omnibus episcopis est communis. Simile supra a privil. quod nonnullis inf. eod nuper. in fin supra de jurejur, & episcopus § in. Tuae fraternitatis arbitrio, & quod dico, de omnibus episcopis dico si. 61.dist iniramur. de poen distin. non ita intelligendum est versi nunc autem si recorderis. in si quo tamen arbitrium cum boniviri esse debeat, ut not. supra e¬ pers. arbitrio boni viri. non est nimium extendendum, ne P pae privilegium usurpetur. argum sup. de offi leg quod cran¬ lationem sup de privil. dilecti in si infra eod cum illorum. § fi¬¬ g 4. siquis suadente & arg, sup. de transl. Episc. c.i. Oportet ig tur ut in his arbitrandis puram & nudam, & rectam, no declinantem a dextris, vel a sinistris conscientiam gerass habeas, & sic provideas ne quam levem debes reputar injuriam levissimam reputes, vel econtra, ut patet ex his quae no. sup. eo ver tuae fraternitatis, & ver. si dubitetur. & te psum seducis, si intromittas te de ministerio Gazelino. ai gument ff de reg jur. culpa f. ad l Aquil. idem juris, sup. de hom tua nos. versicu ig tur quia cum judex non sis, nisi in casibu concessis infra eod, cum illorum. & in aliis non potes solve re, vel ligare. sup. titi. quod autem, &c ommis. §. si quis auten Haec tamen dist & mens ejus potest sumi ex I. ff. de injur Item apud Labeonem. §. praetor ait. siquid aliud & de poenit. distin prima. §. sed hujus

SI vero sententia lata sit ab homine: is qui eam tulit, po test ab ea absolvere: nam regulariter qui potest ligar potest & absolvere. 21. dist. inferior hoc tamen fallit in casi bus. Primo in delegato domini Papae, qui post diffinitivam sententiam ab eo latam, potest non parentem sententis excommunicare, sed elapso anno non potest ipsum absol vere. sup de offi. deleg quaerenti. Secundo fallit in excommu nicato: qui quamdiu excommunicatus est, B nec alium excommunicare potest, nec illum quem excommunica verat absolvere: quod est verum de majori excommuni cationis sententia ligato. 24. q. Iaudivimus. secus in minor excommunicatione ins. eo duob. Tertio fallit in incendia rio, quem ordinarius potest excommunicare; sed post de nunciationem non potest ipsum absolvere sup. eod. tua. se cundum quosdam. sed certe puto quod a sententia suai psum absolvere posset etiam post denunciationem, nor tamen a sententia canonis §. sic no sup. e. sub §. in supradicti ver.. & ver. 2. sic inf. eo, cum pro causa. Quarto fallit in clerici exhibentibus haereticis ecclesiastica sacramenta; & quo ordinarius suo potest privare officio: sed restituere nor potest absque indulto sedis Apostolicae speciali sup. de haere ticis. excommunicamus 1. §. sane clerici. Quinto in suspensi per Concilium a beneficiis conferendis pro eo quod in dignis scienter post secundam admonitionem non corre cti contulerunt ecclesiastica beneficia; hanc enim senten tiam nullus excepto summo Pontifice, vel uno ex quatuo principalibus Patriarchis poterit relaxare. sup de praeben dis grave. Sexto in degradato; qui & si degradetur ab ord nariis: ipsum tamen restituere non possunt: sed Papa ho¬ potest tantum. sup. de cle. non resid ex tuae. & de hoc no supr de poen. sub rub de dispensatio §. quis possitr: sub §. contra vero ter tiam. Septimo in excommunicato majori vel minori ex communicatione, in can. nam & sine presbytero perfecti potuit ligari, non tamen absolvi potest, nisi a presbytero ut patet in his quae no. inf. coll. sub §. sed quis absolvere regula res. ver. sed nunquid si clericui

ESt & alia regula scilicet quod qui potest absolvere, potest & condemnare; vigesonaprima dist. inferior. fallit hoc Primo, in Episcopo accusato: quem Metropolitanus ci suffraganeis potest absolvere, non tamen condemnare.3 d 7 quamvis. Secundo, in senatore clarissimo, quem accu latum, praeses potest absolvere, non tamen condemnare C. ubi senat. vel clar. I. quoti § sed hoc solummodo. Tertio, etian regula est, quod inferior superiorem non potest ligare, ve solvere: de qua dic, ut no. sup. e. §. quis valeat excommunicari Sed quid si Papa mandat alicui, quod aliquem excommu nicet, nunquid talis potest absolvere? videtur quod sic, a vigesimaprima dis. inferior ff.de reg jur. nemo. Nam excommu nicatio & absolutio pari jure censentur. de poen.dist. 1. verbum quod verum est, quando Papa mandat alicui quod excon municet committendo causae cognitionem. Porro si Pa pa jam diffinivit negocium & mandet excommunicar rebellem, vel notorium peccatorem, talis non potest absol vere, sed tantum excommunicare, sicut ei committitur quia non jurisdictio, sed purum tantum ministerium dele gatur. sup. de offi dele. quontam. Sed quaeritur an Episcopu possit relaxare sententiam a suo Archidiacono, decano, se plebano, vel alio, sub eo jurisdictionem habente latam, si ne conscientia illius qui tulit, & sine congrua satisfa ctione? Respons. non debet hoc facere, ut sup. de off or. cun ab ecclesiarum. & cap. ad reprimendam. si tamen hoc fecerit tenet relaxatio seu absolutio sua argumentum. Ii. quae. I.d persona. nam & defensor civitatis, cui Episcopus compara tur non prohibetur cognoscere de causis inferiorum mu nicipalium magistratibus praetermissis. in authen. de defen civit. in princip. non idem servatur in Metropolitano, S suffraganeis suis, quorum sententiam non potest Archi episcopus revocare, nisi excommunicationis causa pe appellationem, vel saltem querelam simplicem ad ipsum dela tam inf. eod per tuas, sup. de offord. ad reprimendam. & est rati¬ quare aliud in Metropolitano, quia non est ordinariu subditorum suffraganei, nisi in casibus ut not, supra de offi¬ ord S. quid pertinet sub §. sunt autem distinctae jurisdictiones Se¬ nunquid Metropolitanus, querela ad eum delata supe sententia excommunicationis a suffraganeo lata, habe necesse remittere excommunicatum ad suffraganeum absolvendum? dist. quidam? utrum per appellationem de feratur ad ipsum, & tunc si vult, potest remittere, sed non cogitur. inf. eo per tuas, vel per querelam habet necesse re mittere. sup. de offi. ord. ad reprimendam. infr. eod. sacro §, carea nisi periculum sit in mora, ut ibi & potest esse haec ratic Quia fortius eximit subjectus a jurisdictione suffragane per appellationem, quam per querelam, nam quam cit¬ appellat quo ad illam causam, in qua appellat exemptu est a sua jurisdictione sup. de app. directe. &c. pastoralis. no sic in illo qui conqueritur, quia quousque litem fuerit cor testatus, non dicitur agere, sed agere velle, fremra ha.am plius. & l. quo enim tutore. Huic tamen sic objicitur, Nonne 8 is, qui non appellat verbo, sed vadit ad querelam prope nendam itinere arrepto, videtur ipso facto appellare si sup. de ap dilect. sed illud locum habet quantum ad appel lationem extra judicium factam, & ante ordinatione cau sae, postmodum necessaria est appellatio vocis, secundun ea quae no sup. de app. S qualiter. Goff. tamen scripsit, quo¬ sive per appellationem; sive per querelam transferatu causa ad Metropolitanum; potest deferre suffragane suo, si voluerit, alioquin non tenetur & sic secundum psum jura quae videntur hoc innuere, de honestate intelli genda sunt, non de necessitate.

SEd quis absolvet regulares, cum incidunt in can¬ nem latae sententiae percutiendo clericum, vel aliun religiosum, dicit Alex. quod Abbas, qui si nescit discerne re, est ad dioecesani discretam providentiam recurrendi mf. eod. monachi. ubi de monachis & canonicis regularibu hoc cavetur. Sed Innoc. hoc extendere videtur ad omne claustrales, & praelatos ipsorum. Ergo in ecclesiis regul¬ ribus ubi praesunt praepositivel priores, licet Abbates sini non tamen tales subditos suos absolvere poterunt, sicu manifeste innuitur. infr. eod,. cum illorum. §. 1. ubi dicit, qu sint claustrales. not. dicit claustrales in genere. Demun ponit tenorem decre. Alex. supradictae, postea sequitur nos tamen in religionis favorem. no. quod dicit religioni in genere & ut evagandi materia subtrahatur, quae rati¬ ad omnes religiosos extenditur, & in omnibus locum ha bet. sup. de regu.c si & sup. ne cler. vel mona. non magnopere. ma jorem eis scilicet religiosis omnibus gratiam exhiber volentes. Est autem major in tribus. Primo, quia quod di ctum erat tantum de monachis & canonicis regularib. a¬ omnes religiosos extenditur, dum tamen claustrales sint ut dictum est, nec mirum, quia & clerici seculares sub ec dem tecto dormientes, hoc habent. supra de vit. & hon cl¬ quoniam in sin Secundo, quia nedum Abbatibus, sed omni bus praelatis eorum hoc conceditur, unde sequitur, eor¬ praelatis, no. non dicit Abbatibus sicut Alex dixerat; sec praelatis. nam & aliqui sunt religiosi, qui non habent Ab bates, sed praepositos, vel priores, ut patet supra de statu m¬ nacho ca si. in si supra de ma. & obed, cum in ecclesiis, quod inte ligas, si sit sacerdos praelatus. & hoc est quod declarat 8 addit alia decreta infra eo, canonica. non enim laico, sed P. tro sacerdoti commisit Deus claves regni coelorum. 21di in novo. 24. q. I. quodcunque. Sed nunquid si clericus esset, at solvere posset: nonne & electus, confirmatus quod po test fieri de subdiacono tantum, ut not supra de aeta & qual a multis excomm supra de elect. transmissa. & nonne quicun que potest ligare & solvere. 21 distin inferior. dicit Jo. quo sic. nam secundum ipsum ad quem pertinet excommun catio & absolutio argum supra de sinno. ad aures. & sic nud¬ verbo excommunicatur quis, sic & nudo verbo absolv tur. argum. 24. 94 comperimus. ubi hoc no. & 5. q1. quid. Se contrarium est verum: ut infra sequitur & probatur. 24 que 3 notandum. Et no inf eo d §. qualiter sub § 3. versicu. sed nun quil. Ad hoc potest dici, quod quando aliquis excommu nicatus est triplici vinculo, intelligitur esse ligatus. Un¬ quo ad Deum ratione peccati, propter quod excommunicatur, quo ligatus fuit quod ad Deum, quam cito commi sit, quod & per solam contritionem absolvetur. Secundo quo ad sponsam Dei ecclesiam, quam offendit. Et a tali ni¬ potest quis absolvi, nisi per sacerdotem, cui confitendun est: ut no. sup. de poen. §. cui confitendum sit Tertio, quo ad sen tentiam ecclesiae in ipsum latam: in qua & Deus ligat, & quam Ecclesia tenetur servare, quousque relaxata sit, & iolennis reconciliatio subsecuta. Igitur quo ad relaxatio nem faciendam intelligi potest quod ab hac quicunque po test solvere regulariter & ligare & econtrario. argu inf. d reg jur omnis res. quamvis hoc fallat in casibus ut not. sup. eo §. sivero sententia. & sub § est & alia regula. veruntamen nor est ei communicandum quousque solennitas absolutio nis secuta sit. de qua no. sup. eod. §. & qualiter. sub§. tertium quam non potest facere nisi sacerdos sit, ut innuitur. inf. eo canonica sup. de sepultu parochiano. & aliis juribus sequentib sup. de poen. nova quaedam. sup. de raptorib. in literis. Nec mireri: si hoc notetur. quamvis novum. Cum enim minoris excon municationis absolutio requirat proprium Episcopum vel proprium sacerdotem ut inf eod. nuper. multo fortiu hoc requirendum est in majori. Sic etiam intelligas inf. eo cum desideres. resp. i. ubi dicit, quod licet excommunicatus juraverit stare mandatis ecclesiae: & quamvis Episcopu communionem ei reddiderit scilicet nudo verbo, non ser vata forma: non est tamen eidem communicandum, nis fuerit, secundum formam ecclesiae post sacramentum prae stitum absolutus. & in fi. dicit & idem innuitur. 1493. notandum post medium, ut & no. infr eo. § qualiter. § sin autem ta lis. ver. sed quid si excommunicator. hoc idem comprobatu inf. co quod in dubiit resp i.ibi, donec per Ecclesiam, id est. pe ministrum ecclesiae sc. sacerdotem de paendiff.i.verbum Dei & vide super hoc quod no. sup. de consec. eccl. dist 3. & supr. d poen. §. quibus & quotdieiis sub §. illud ver. sacerdos. & sub tit d remissio. §. qui remittit. sub§ dicuntur. & sub seq. Igitur quar do subdiaconus absolvit ab hac sententia debet dicere, ab solvo, ut ostendat se sacerdoti, qui etsi non posset ipsum absolvere a sententia judiciali, regulariter tamen potesti psum absolvere & excommunicare ratione correctionis peccati, & quo ad potestatem clavis soripoenitentialis, S& quo ad reconciliationem solennem, & ecclesiae satisfactio nem. haec enim in absolutione excommunicati requirun tur. ut sup. de vit & hon cle quonium. in si & ad presbyterum non minorem in ordine pertinent. argu sup de sepult, paro chianos. sup. de rap. in literis 26q. 6cfi. sup. de offi. Archipr. 6 2. e 3. & infeo nuper ut & no sup. demi ergo sacerdos non pote rit absolvere, ut patet in his quae non sup eod. §. quis possit ex communicare. sub§ nedum autem jus. ver iu dicas, & hoc satis innuitur. ins eo a nobis.2 & de poen disti quantm libet & est ra tio. ut no. ins eo § prox. sub §. sane ver. Sed hic fallit illa natura lis ratio & sic etiam potest intelligi sup. de si ad aures, ibi fa ciatis absolvi. subaudi, per aliquem presbyterum si excon municatores id non fecerint, id est, si non absolverint, si presbyteri erant, vel, id est, si ipsum absolvi non fecerint, ic est, reconciliari, ubi presbyteri non erant. Tertio quia ne dum hoc conceditur de his quae in hoc commiserunt poss introitum religionis, sed etiam de his quae ante introitum commiserunt, unde sequitur quod etiam talibus scilice de seculo fugientibus, qui religionis habitum in monaste rio receperunt, &c. sicut sup praemisit. in quo casu Ale dene gaverat absolutionem Abbatibus in quadam dec. quam nodie non habemus, sed erat in aniquis, & incipiebat Consuluit. & ejus tenor ponitur. infeo cum illorum. §1. ibi & alibi dicat absolutionis beneficium, &c. quamvis ante introitum hoc commiserit, ut supra. Si igitur de hac ma teria plenam vis habere doctrinam, sic di. cum quaeritur: quo absolvi debeat clericus, qui in illo canone, Si quis sua dente &c. incidit, refert utrum sit claustralis regularis, ve clericus secularis. Si sit claustralis regularis refert, utrun iniecerit manus violentas in Episcopum, vel alium praela tum suum, seu membrum mutilaverit, vel effusionem san guinis, intelligas gravem & enormem fecerit secundum jura, si dist. qui in aliquo. sup ne cler. vel mon sententiam. in qui casu non potest absolvi circa sedem Apostolicam cum ta lis casus gravis sit, nec possit sine scandalo praeteriri. vel it alium clericum secularem citra effusionem sanguinis, ve aliorum religiosorum manus iniecerit temere violentas in quo casu si ante ingressum religionis hoc accidit, potes absolvi per proprium praelatum. Sin autem post ingressi hoc accidit: & erit clericus secularis quem percussit, citr sedem Apostolicam absolvi non potest. Sivero erat reli giosus ejusdem claustri per proprium praelatum absolvi tur, si alterius claustri, tunc per proprium abbatem intel ligas, vel alium praelatum suum, ut supra nota, & ejus qu passus est injuriam absolvi debet. Quid si praelatus reli giosi in aliquo dubitaverit? providentia est dioecesani F piscopi adhibenda, sicut haec omnia membra colliguntu & comprobantur. infra eod cum illorum. ab illo. §. qui si clau strales usque ad § si aut hos ad ordines promoveri. Si autem sit cle ricus secularis; mittendus est semper ad sedem Apostoli cam nisi forte percusserit socium ejusdem mensae leniter non enormiter, vel alium levissime, de quo est in arbitrij episcopi recurrendum sup. de vit. & hon. cle quoniam §.fi. in eo. ex tenore in fi. etc. pervenit. & ipse caveat quod aeque ar bitretur. secundum ea quae no. sup eo sub§. sed & dicunt qui dam, & nisi in aliis casibus etiam laici absolvi possunt ab e piscopis, ut no. sup. eo §. quis possit excommunicare sub §. supe allo autem canone. Verum si talis, dum tenebatur ligatust. li sententia, promotus fuerit ad ordines, & refert utrun sit secularis clericus, vel regularis. Si sit clericus secularis & scienter ac in contemptum, quia sciebat & factum, S jus, si sic promotus fuerit talis est a susceptis sic ordinibu in perpetuum deponendus. Sed si erat facti, cujus non re colebat, vel juris, quod nesciebat ignarus: dispensari po test cum tali, non tamen per Archiepiscopos, vel episco pos, sed est hoc summo Pontifici intimandum: a quo se cundum rigorem, vel aequitatem responsum prodeat, pro ut discretio sua viderit faciendum probantur haec omni¬ inf eo, cum illorum. resp. 1. a prinusque ad ) qui si claustrales. Quo si talis religiosus fuerit, & in coatemptum, ut scilicet ordi nes susceperit: ab executione ordinis & officii debet per petuo manere suspensus. Sed si erat facti vel juris igni rus, ut supra monasterii utilitate pensata, poterit Abba cum tali post injunctam & peractam poenitentiam regi larem dispensare. & hoc verum, nisi grave & notabile fue rit factum, sicut no. sup. eo. ver si igitur de hac materia, & vers fint autem post ingressum, tunc enim cum sicut ibi not. Abb¬ tibus absolutio denegetur multo fortius dispensatio este deneganda, cum illi videantur majora prohibita, cui vet ta sunt minora, infra eod cum illorum. respons. 1. ad sin. aut is qui fecit adultus fuerit & discretus, ut violenter contr oblivionem scilicet facti vel ignorantiam scilicet juris prae sumatur. Praecipitur autem Abbatibus ut hanc forman diligenter observent, quia privilegium meretur amitter qui permissa sibi abutitur potestate, sicut hoc totum col iigitur. inf. eod, cum illorum. §. si Quid de religiosis qui noi habent praelatum sacerdotem? dicas quod est ad diaeces¬ sanum recurrendum, sive sint homines, sive mulieres ars inf. eo. de monialib. &c canonica. & aliis juribus sequentibus alius enim ipsos absolvere non posset: maxime si recto laicus esset, quantumvis religiosus, arg in his quae no sup¬ ne prael. vices suas, ver sed & videtur. & seq. nisi per Papae pr vilegium speciale. arg, supra de jure patr. nobis fuit. §1. & 169. hinc est etiam. Quid si religiosus etiam socium suum, vel¬ lium religiosum extra claustrum existens percusserit, re currat ad dioecesanum? quia nec hic Abbatis privilegiun habet locum. argu. infra eod. monachi. &c. cum illorum. & 65 dist. quoniam videmus supra de aeta & qual cum contingat & ca veat dioecesanus quod non absolvat eum nisi in casu, in quo absolveret clericum secularem, quia cum hoc priv iegium concedatur favore claustri, ut ibidem libentiu commorentur, restat quod privilegium meretur amitte re. &c ut not. sup. cod ver. sed si erat facti, & eo sub §. resp. 1. Qui si religiosus injiciat manus violentas in presbyterum siv clericum secularem, qui secum in eodem claustro con moratur, & socius est? videtur quod debeat absolvi. argu sup. de vita & hon. cler. quoniam. inf eod ex tenore. in fin. sed cor tra, quia hoc non debet tolerari, ut secum moretur. ut sui de sta mon c. fi. §. pen. & monialibus hoc conceditur privil¬ gio speciali. infra eod. monialibus. ergo aliis hoc denegatui Solutio, si occultum sit, & injuria levissima. ita quod scan dalum non immineret, puto, quod per dioecesanum absolv potest. alioquin contra facit. inf. eo, cum illorum. versic. quod clericum secularem. Quid si quis fugiens de seculo vult in trare religionem, confitetur tamen se excommunicatum nunquid potest, vel debet recipi antequam absolvatur? di cas quod non quia non est ei communicandum. 11 q. 3. cun excommunicato. Sed nunquid praelatus religionis, quan vult intrare ipsum pot est absolvere? Ray. no. quod no nis ita astrictus esset, quod non potest redire ad seculum. tun¬ autem hoc posset facere, quia jam astrictus est religioni saltem in genere, & sic ratione dubii sortitur forum istiu praelati, sicut & vagabundus dicitur illum habere judicem apud quem invenitur. ff. dejud. I. haeres absens. consului ta¬ men quod post confessionem iterum ad omne dubium tollendum, faceret se absolvi: & dixi hoc maxime locum habere in illis monasteriis, ubi sic obtinuit de longa con suetudine, Papa sciente, & non contradicente, quia con suetudo in talibus dat jurisdictior em 9. qu 3, conquestus, & melius. sup de offi. deleg. quod translationem Alii dicunt, quoc praelatus cujus religionem intrare desiderat, ipsem potes absolvere, sed sub conditione scil. si ibi remanserit. alias ec redeunte, & eadem excommunicatio rediret. Tu dicas in dis. quod talis praelatus talem potest absolvere pure & si ne aliqua conditione, quamvis dici posset, quod conditu insit ipso jure. haec sc si in eadem religione perseveraveri sicut & alias insunt conditiones tacitae. ut not, supr de juri jur. §. quot species. ver. habet autem juramentum. & seq & hoc es verum quod absolvere potest nisi excessus gravis sit, & e normis. ut satis colligitur infra eo, cum illorum & Squi clau strales, & se. & in his quae not. sup. eod. versic. vel in alium cleri cum secularem. & eo. sub §. respon.i. & supra de offic. dele pruden tiam §. pen. insi. & c. praeterea. in fi. Quid ergo si taliter absolu tus exeat & ad seculum redeat? dicut not. infra eod. §. e qualiter haec absolutio fieri debet. sub S. quartum ver quid igitur quis ob favorem. & sequen

Et qualiter? haec absolutio fieri debeat. In minori excommunicatione non traditur ali¬ forma, nisi quod hoc confiteatur primo sacerdoti: & dica excommunicatus sum, confiteor: & exprimat specialite causam, quare ipsam sententiam incurrit, & sic faciat s absolvi, ut satis colligitur, inf. eo. nuper. § 2. & ver. qui rero. e c. duobus. debet tamen sacerdos haec verba, vel aequipollen tia dicere, Absolvimus te a vinculo excommunicationi hujus quam confessus es, & ab alia, si teneris, inquantun possumus & debemus, restituimus te ecclesiasticis sacra mentis. nam sententia quae absolutionem, vel condemna tionem non continet, nullius est momenti. 24. 65. dist. ni tiva. & intelligo proprium sacerdotem parochialem pro prium vel dioecesanum, vel illum qui de licentia ipsorum electus est, quando is qui confitetur ligatus est a canone nam si ab homine, ab illo qui tulit sententiam, vel superio re suo erit absolutio impendenda, ut patet in his quae not sup. eo. §. prox. resp. 1. & sub§. si vero sententia lata su, & est in ho¬ indistincte verum, quando scientia lata est in aliquem spe cialiter nominatum, sin autem in genere authoritate ca nonis, hominis, vel statuti, tunc si proferens velit aliis ab solutionem subtrahere debet dicere, Absolutionem auti talium nobis specialiter reservamus, arg. inf. eo. nuper. & si¬ intellige. in §. & sub § supra proxim. inductis. & §. quis valea excommunicari. ver. non subditus. & seq

IN majori autem excommunicatione a quocunque lati sit sive canone, sive homine quatuor sunt pensanda. Pri mum est, quod haec forma servanda est, ut excommunica tus in omni casu, antequam absolvatur, juret stare man datis ecclesiae, quod tamen quidam dicunt non esse de sub stantia. Nam libertas ubicunque sit obtenta, etiamsi minu juste, non revocatur. Csi adver. lib. l. 1. & 2. praeterea aliqu absolvuntur sine juramento, quod non valeret, si juramen tum esset de substantia. quod hoc autem fiat innuitur. inf ei a nobis. 2. §. absolutionis. nam ibi absolvitur is, qui mortuum est, de quo certum est quod amodo jurare non potest. & est expressum. inf. eo. super eo. nam & juramentum potiu. introductum est de consuetudine, & ad cautelam, quam de juris rigore infra eo, cum desideres. resp 1. Tu dicas contr¬ scil. quod juramentum est de forma a & ejus substantia, ut patet inf. eo. ex tenore, ibi quatenus recepto ab eo juramento, &c ergo si non recepto juramento absolveret, non valeret. qui¬ forma rescripti diligenter exacta servanda est. ita ut ne¬ ordo praeposteretur, alioquin irritum erit quod agitur, u patet. sup. de rescriptis, cum dilecta § pen. & si sup. de offic. deleg prudentiam. respons.i.& ca. venerabili. in fin. ff.man. diligenter a idem. infra eod de caetero. ibi. recepto juramento secundum moren Ecclesiae, &c. qui mos hodie omnino servandus est, quamvi olim ad cautelam fuerit introductus, & hoc est quod pro batur. ins eod, cum desideres. resp. 1. ibi resp. quod cum cauti¬ juratoria, quam hodie qui excommunicati sunt, praesten id est omnino praestare debent. adeo quod absolutio alite facta non valeat, ut supra & infra probatur. potius ad cau telam ex consuetudine ecclesiae quam rigore cano. sit, id ess fuerit olim inducta, neque momenti tam valida reputet, sul audi quod ipsa sola praestatio juramenti quo ad solution sufficiat. Hic ergo probat, quod licet necessaria sit quo a observationem formae, non tamen sufficit. nam & alia quiruntur, ut sequitur, ins. eod. & probatur in si resp. I. ibi ne episcopus, nec alii communicare debent eidem, nisi fu¬ rit secundum formam ecclesiae post juramentum praesti stum absolutus. ergo requiritur quod primo juramentun praestetur, & demum alia forma sequetur, ut probatur in si ejusdem decr ibi, & nisi forma ecclesiae, quae pro absoli tione talium introducta est sc. de consuetudine quo ad ji ramentum & de jure quo ad aliam formam quae sequi de bet, observetur, non est communicandum eidem. Ad id est quod legitur. inf. eo nuper. §. pe & si ideoque si quis absoli¬ tus fuerit juramento non praestito, iterum est juramento pr stito absolvendus: quia non valuit prima absolutio, ex qu forma servata non fuit. arg, sup. de presb. non bap c.s. Nec obs inf. eo. a nobis. 2§. absolutionis, quia intelligi debet quod ha res, vel aliquis de parentibu jurabit vice mortui stare mar datis ecclesiae, seu excommunicatoris, & verberabitur mor solito, cum poenitentialipsalmo, & oratione Dominica. 8 alia consueta, hac scilicet de qua no. inf. eo sub § 3. resp. 1. ve verius ibi non est vera absolutio cum effectu: sed est potiu absolutionis jam factae denunciatio, quae & sine juramer to, & sine verberibus fieri potest. super quo vide de pon su rub. de remissio §. quis possit. versic. sed & unun & seq. Item no obstat, sed potius concordat quod scilicet not. nf. eo. supi cod quia illud fit authoritate Papae, quia nulli formae canc nicae servandae astringitur. supra de conces. praeben proposui &c. constirutus. unde & si ex certa scientia excommunica tum aliquem salutaret, potest dici quod pro absoluto ha beatur, quamvis non debeat praesumi, quod hoc faciat e certa scientia, nisi hoc exprimat. arg. supra de pri cum olim. §. s. & infra cod si aliquando. 93. dist si minicus nam & per sa lutationem fit indignationis reconciliatio. 63. disti. cum A drianus. & per pacis osculum praesumitur quis sacramer tis Ecclesiae consentire: & de consecr dist. 2 pacem & Princep nuda voluntate, nulla alia forma servata manumittit. ff. menumi. apud eum. & hoc est verum, nisi de contraria in tentione appareat, secundum quosdam. Alii dicunt quo hoc ita demum verum est, si appareat, quod per hoc ipsun absolvere intendat. est igitur dicta decre supere speciali & ideo non est trahenda ad consequentiam supr. de conces praeb. constitutus ad sin. & quod hoc verum sit probat expre sim textus in ipsius decre, ibi si nullatenus possint induc ad praestandum juxta formam ecclesiae juramentum. No ergo forma Ecclesiae requirit, ut juramentum praestetu & ibi hac vice, ergo non alia: & hac vice etiam intelligas au thoritate hujus nostrae literae specialis, & quae sit ratio qui re hoc concedit sive specialitatis, statim subdit ibi cum ir terdum consideratis, &c. sed & dicit hac vice cum promi sione quae scilicet loco juramenti succedit, cum & inte juramentum & promissionem simplicem quo ad Deun nulla sit differentia facienda. 22 q 5 juramenti. ad idem sup de ma. & obed, cum in ecclesiis. Nec obst. quod dicit respond dum. subaudi enim indulgendo, vel determinando, in qu¬ casu possit aliquando rigor juris temperari. Sed quaeritu utrum excommunicatus debeat jurare, stare mandatis ju dicis absolventis, vel mandatis Ecclesiae? & dicunt qua dam jura: quod mandatis judicis sup quod met caus. c. .mfr eo. ex tenore. alia dicunt quod mandatis ecclesiae sup. de ap ad hoc inf. eo ad hoc cum inter parochianos, &c. cum desideres. Pe test dici, quod ubi quis excommunicatus est ab homin quem contempsit, debet expresse jurare de stando mar datis excommunicatoris, si apparuerit ipsum juste lig¬ tum fuisse. infra eo. nuper. in fi. et c. sacro. §. verum. sed contr in fi & si alia ibi invenias quod juret stare mandatis eccle siae: exponi debet, id est, excommunicatoris, vel Judici haec tamen posset notari differentia quod quando jura stare mandatis Judicis, non includitur successor: quandi vero mandatis ecclesiae, tunc includitur. argu. sup. de off. de leg. quontam Abbas, secundum Goffr. Tu teneas quod nos est facienda vis, utrum excommunicatus juret stare man datis ecclesiae, vel judicis scili episcopi. nam in utroque casi idem est sensus. arg 7. q1 scire debes. & ideo aliqua jura po nunt. unum modum, alia alium: ut sup. no. ideoque & si ju ravi stare mandatis episcopi, vel Judicis, ut Judicis: non a stringor personae, sed dignitati. vel judicaturae, quare ips remoto, vel deposito, sibi non remaneo obligatus. arg. suj de elect per inquisitionem, &c. venerabilem. §. fi. 15. q. 6. alicujusi de solu. tum quis, ut nemo vicarius pro alienis vicariorum debitis teneatur. Iunica. lib u sup. de novi. ope. nuncia, cum ex mjuncto. resp. 1. successori autem talis astrictus remanet. su pra de jureju. veritatis Secus si jurem stare mandatis episce pi, vel Judicis, non ut episcopi, vel judicis, sed persons quia tunc personale intelligitur juramentum: & ideo per lonam ejus cui factum est. non egreditur argu sup. e usi pal. ad hoc sic sup de jurejur veniens. &c. Quntavallis. verun quo ad juramentum fidelitatis: dic ut no. sup. de jurejar quomodo censeantur sub § ca

SEcundum etiam requiritur aliquando, quod absoluti¬ nem praecedere debet scilicet satisfactio. sive emendi sufficiens. hic tamen dist. est, utrum quis excommunice tur pro contumacia, vel pro offensa, seu culpa dubia, ô tunc sufficit juratoria cautio, vel pro offensa, seu culpa no toria, & tunc non est sententia relaxanda, nisi prius suffi ciens emenda praestetur: utrum autem offensa sit dubi¬ vel notoria non est recurrendum ad id, quod videtur Ju dici, vel alii. sed ad veritatem, ut scili non credatur verbi nudis alicujus, sed illa dicatur tantum notoria quae evidens & manifesta est per confessionem, vel probationem legi time facta, intelligas in judicio & ante sententiam excom municationis latam. nam etsi modo possit probari caus¬ vera, non tamen propter hoc dicetur evidens, sed dubia nisi forte intra octo dies probari posset, nam tunc notori diceretur, ut probatur in authen. dnum. extra eo solet a non nullis. §. in prima igitur. Sed & manifeste evidens reputatu illa, quae nota est evidentia facti, quae nulla potest tergiver satione caelari. probantur omnia haec infratitu.I. ex parte E eo, cum olim. Breviter tamen illam intelligas manifestam sive notoriam a quae notoria est juris, vel facti, vel prae¬ sumptionis, quod dic, ut plene no. de coha cler & mu. §. qui su notorium. ver notorium autem triplex est. & seq Et no. quoc aliquoties excommunicatur quis pro contumacia: & ta men non sufficit praestare juratoriam cautionem ad ho¬ ut absolvatur, imo necessaria est emenda quaedam, sive sa tisfactio videlicet quando contumacia praegnans est, pu ta, aliquid injunctum est sub certa poena a Judice. argu i si quis jus dicen. non obtem. I. unica. vel alias in contemptum judicis est commissa. unde & poena arbitraria lui debet. 8 sic potest intelligi supra de paenis dilectus & supra ut lit. no¬ contest. quoniam. § sin. nam & talis contumacia offensa es notoria contra judicem commissa. Idem est quando ali quis excommunicatus fuit propter contumaciam B postea absolutus, sed noluit expectare mandatum, vel ex pectavit, sed noluit obedire, imo apparuit contumax sic ut prius. & ideo fuit secundo excommunicatus, hic enim non absolvetur, quousque mandatum susceperit, & pre posse adimpleverit, vel adimplere inceperit. Et est ra¬ tio, quia prima contumacia jam facta est offensa notoria sic intellige sup. de off ord significavit. & argum, sup. de proc, ca I. & de praesum. mandata & expressim. sup. de app. quaestiom. sec & ubi aliquis excommunicatus est pro contumacia nor debet absolvi, nisi & de expensis primitus satisfaciat, quo¬ dic, ut notat. sup. de of. deleg quae jurisdict. versi. ult. Sed si o fensa notoria sit, & contra Deum tantum commissa, ab solvi potest, & debet, antequam satisfactio poenitentis adimpleta fuerit, alioquin plerumque unus diu staret ex communicatus, super quo vide quod not. supra de simo. qua poena feriantur. sub §. per Iudicem. versicul. sed & cum is. E supra de poenit. §. poenitenia. ut enim ibi not. pro quolibe peccato mortali datur poenitentia septem annorum regu lariter. & haec satisfactio debet fieri de peccato nunqui ergo interim stabit excommunicatus? non, imo receptu juramento quod stabit mandatis ecclesiae, statim absolv tur, ut patet in adulterio etiam notorio, supra quod met, cau ca 1§. sin. & supra de eo qui duxit in ma quam pol. per adult, sig in fin. si vero est impoenitens, & in peccato perseverans non absolvitur, & absolutus in eandem sententiam redi citur quousque mandatum ecclesiae facere incipiat firm ter observandum supra de appell quaestionis. supra de offi. or significavit. & junge quod not. supra ut lito non contesta ad versicul. cum autem hae duae poenae. Si vero contra hominen privatum, vel ecclesiam, vel praelatum, tunc debet praece dere satisfactio, ut notat supra eod sub § respon.i. secundun hoc intellige. infra cod per tuas. § pen. & ult supr. de appell qu fronte. §. 1. alioquin Judex, qui hoc omisit de suo, tenetu satisfacere. argu. C. de ju, sancimus, & in his quae not. supra d dol & contu. sub rubric de contu. § qua poena. sub §. ergo est ino dus in rebus. versic. illud specialiter. & sequen. Papa tamen, qu b solutus est legibus b non servat hoc semper, cum inject¬ res manuum & incendiarios notorios tota die remitta absolutos nulla praemissa satisfactione: mandat tamei quod nisi satisfecerint, in eandem sententiam reducantur hoc autem ideo forte facit, quia cum Papa multum diste periculum est in mora. arg, supra eo, sacro. §,. caveat. ibi, qui absque periculo morae potest, &c. & supra tuit. Ic sin. de conse dist. baptizandi. & c. ne quod absit & dist. 5. baptizari. Alias requir tur quod satisfactio praecedat, ut supra no. satisfactum au tem competenter intelligas, qualitercunque contemptu sit is, qui offensus fuit, ut apparet in his quae nota supra a solu. § quid sit solutio. Sed cui applicabitur satisfactio pecr niaria, quae debet fieri propter violentam manuum inj¬ ctionem? dicit Goffre quod si manus injectae fuerunt in monachum vel conversum, satisfactio praestita monasti¬ rio applicatur. arg. 12.4.1. non dicatis. & melius supra de stati mo, cum ad monasterium resp 1.ad fi. sicut & satisfactio injuri¬ servi applicatur domino. Institut. de injur §. servus autem. & arg. ff. pro socio si fratres §. si mihi incipit. I. cum duobus. Sin au tem in clericum secularem, tunc eidem clerico reddi de bet, nisi in contumeliam Ecclesiae sit pulsatus, nam tun potest etiam ecclesia agere actio. injuri. arg Instii. de injur. quod si usufr. & §. se quod si libero. nam & ei debetur satisfi ctio, in cujus contumelia injuria facta est sup. de simo. de h autem. & c. audivimus. 27. q.I.si quis rapuerit col. 9. Potest dic quod in clerico seculari duplex semper injuria intellig tur facta fuisse, una ecclesiae, & altera clerico, & quilibe potest suam injuriam remittere sine alterius praejudicie ut patet inf eod cum desideres. §. si & ca. contingit. I. & quod e clesiae, cujus est clericus dignoscatur, fieri injuria expre sum est. sup de fo compe.c. 2. & arg. sup. de Iud postulasti. 2.qu. 7 accusatio infin. unde & de compositione presbyteri inte fecti, pertinet medietas ad dioecesanum, & medietas debe pauperibus elargiri, supra de poen cap. 2. sic & alias in perso nam unius, multiplex injuria colligitur ff. de inju. Ii. §. ui. ff. de pact her. § filia, & l. in persona. Licet autem ita sit de rigi re, quod tamen hodie extali injuria agat episcopus, vel e¬ clesia. vix videmus. Sed & ecciesiae generali semper inte ligitur fieri injuria, cui satisfaciendum est per reconcili¬ tionem solennem, de quo not. inf. eod. sub §. 3. & de illa vidi tur loqui inf. eod, cum desideres. in fin. & hanc nec non & po nitentiae injunctionem non potest aliquis facere, nisi sa cerdos sit ad minus, ut no. supra eod. §. quis possit ab hac ser tentia, sub §. sed quis absolvet regulares versicu sed nunquid sicli ricus, de hoc etiam notat supra de poen. §. quae quibus, sub interfectoribus, ver. sed cui applicabitur. & seq. Quid si quis si canonicus diversarum ecclesiarum, vel diversas ecclesia seu personatus habeat quae ecclesia aget pro injuria cor porali eidem facta, potest dici quod dividetur actio inte ecclesias. argum. supra de testa. relatum §. sin vel distingue in casu isto, utrum certum sit quod in contumelia unius sibi si facta injuria. ut quia pro administratione negociorum i psius accidit, vel alias certum est, & tunc illa tantum ager vel dubitetur, ut quia pro administratione negociorum utriusque ecclesiae accidit, nec alias potest certificari, tunc utraque aget. vel Episcopus, intra cujus dioecesim si ta sunt omnia beneficia sua, vel Archiepiscopus, intra cu jus provinciam. sed in diversis episcopatibus sita sunt: alia recurrendum erit ad Primatem, vel Papam. arg f. de inj¬ item apud Labeonem §si usufructus & §si & I seq. & Instit. d mjuriis. § si communi servo. sup. de deci quoniam & supra defo ro comp. sane. Sed coram quo Judice aestimabitur haec inju ria? dic, quod si clericus trahit laicum coram seculari Ju dice, ad ipsius arbitrium recurretur. Institu. de injuriis. § se¬ postea. supra de foro comp. cum sit generale: si coram ecclesiasti co quod fieri potest, ut in proxima decret. & supra de for comp si clericus laicum, tunc & coram eo fiet aestimatio ff. d judi. de qua re. argum supra de conju servo proposuit. & de don inter vir. & uxor. cap. 12. & 3. vix videmus hodie quod supe hoc recurratur ad Judicem secularem. Sed quid si laici vidente & sciente clerico, nec contradicente, nec aliquic petente absoluto, deponat postea clericus querelam cor¬ judice ecclesiastico, vel etiam seculari, non videtur quod hoc facere possit; quia si contradixisset, non absolveretu sine satisfactione: sic hoc ipso quod tacuit, videtur inju riam remisisse. argumen supra de sentent. & re judic quampu regulariter fi quibus modis pignus vel hypothec sol Lucius. Patet ex praemissis, quod hoc secundum non est de substanti¬ formae, quia & aliter absolutio factatenet. est tamen di forma juris, sive de substantia. & ideo Judex qui eam noi servat obligatur, ut notat. supra eod. versic si vero contrahomi nem & sequ. secundum quem multa facta tenent, quae ta men fieri non deberent, supra de jurejur. quemadmodusm Sed ponamus, quod is qui excommunicatus est, pro or fensa notoria, bene recognoscit eam, tamen dicit, se no solvendo, & offert cautionem, quam potest praestare, seil juratoriam, nunquid debet absolvi, videtur quod non nam & quandoque absolvitur etiamsi hanc praestet cau tionem. 1i. quaestio 3. qui jubente nec excusatur, si factus si non solvendo. supra de rap. super eod. dicas contra. supra d solu Odoardus. arg C. de episcopis, & clericis. auth generaliter, su pra de dona inter vir & uxor per vestras. 14. q 6. sires sup. de usur. cum tu. § illi autem. dum tamen cedat bonis. secundum e¬ quae not. sup. de solut §. quis sit ejus effectus sub §. hoc autem. it quid ergo, & sequen

TErtium est de forma, ut postquam is, qui juravit, & sa tisfecit, sicut debuit, absolvitur per illum qui tulit sen tentiam, vel superiorem suum, vel alium authoritate sus & per sacerdotem reconcilietur secundum ea quae notat supra eodem §. proxim, sub S. sed quis absolvet regulares. versicul sed nunquid si clericus. & honestum & quasi consuetum & & tutum est, quod fiat hoc modo. spoliabitur excommu nicatus, & ponet se ante januam Ecclesiae prostratus, ve flexis genibus coram illo, qui ipsum absolvere debet, qu tenebit virgas vel corrigias in manibus & dicendo Misere re mei Deus, verberabit eum percutiendo semel in quoli bet versu, vel majus vel minus, levius vel acrius, secudun quod causa contumaciae major vel minor requirit: & pos Psal dicit Gloria Patri, &c. Kyrie eleison, Christe eleison Kyrie eleison, Pater noster, & ne nos inducas, &c. salvum fac servum tuum, vel ancillam suam, vel servos, vel ancil las. si plures sunt. Domine nihil proficiet inimicus in eo vel in ea, vel in eis, esto ei, vel eis Domine turris fortitudi nis Domine exaudi orationem meam. Dominus vobis cum. Oremus: Deus, cui proprium est misereri semper 8 parcere, suscipe deprecationem nostram, & hunc famuli tuum quem excommunicationis catena constrifgit, mi seratio tuae pietatis absolvat. postea dicat authoritate De omnipotentis & beatorum Apostolorum Petri & Pauli & Ecclesiae sanctae suae, & nostra. Absolvimus te a tali sen tentia, & restituimus te communioni; & participationi ecclesiae, & omnium fidelium, & ecclesiasticis sacramen tis. Et si vis scire, unde haec forma habuit originem: vidi quod not. supra de serv. non ord. S. qualiter servus fiat liber. versi aui vindicta. Nec est approbanda consuetudo, imo potiu abusio quorundam simplicium sacerdotum dicentium Absolutionem & remissionem excommunicationum o mnium peccatorum, &c. & non dicunt, Absolvimus, sicu & similiter ex eadem abusione denunciant aliquem excon municatum, licet nulla verba apta ad sententiam praeces serint: talis enim sententia non videtur valere, ut no. supr eo. §. resp. 1. secundum Ray. quod potest dici verum, nisi ap pareat quod per haec verba hoc intendit ligare, vel solvere quia ex quo de hoc constaret, forte teneret. argu. inf de ve ng intelligent &c. sequ. & cap. in his nam & si dicat, Sub poen excommunicationis hoc praecipio, & si appareat de in tentione, talis est excommunicatus, ut notat. supra de si gitta sed responde pro Rayn. quod tunc hoc quod dici Praecipio est aequipollens verbis per quae debet dari ser tentia, scilicet, Absolvo. vel Condemno, ut dicit illa decr¬ talis in his. sed supradicta verba potius videntur haber vim simplicis orationis quam sententiae, sicut dicit Rayr nam & quantumcunque excommunicato Episcopus ci munionem reddiderit: nisi secundum formam ecclesiae psum absolverit, non est ei communicandum. infr. eo. cur desideres resp.1. & c. quod in dubiis. resp. I. Vel dic. quod quo a condemnationem, sequenda est voluntas judicis: secu quo ad absolutionem. quod dic, ut non sup. co. §. qualiter pr feratur. respons.i. ergo absolutio, ut supra secundum form ecclesiae sequi debet, & hoc facto debet sacerdos apprehi dere manum ejus dexteram. & in ecclesiam introducere communionem Christianam ei reddendo. Sed & si solet niter anathematizatus fuerit secundum formam quam n¬ sup. eo. §. quot sunt species. ver. una tunc multo fortius eaden forma servanda est. & tunc Episcopus qui ipsum exc¬ municavit in persona propria, vel per alium episcopun ar. sup. de consec. ccl. aqua debet venire ante januas ecclesia & 12. presbyteri cum eo, qui eum hinc & inde circumstar debent, & si ille terrae prostratus veniam postulat, & de fui tis cautelam spondet, absolvat eum, ut supra dicendo sept poenitentiales psalmos, cum precibus supradictis, ut pro bantur expressim per jus omnia: supradicta tamen sati colliguntur. inf. eo cum desideres. § si & c. a nobis. 2. § pe & ti.q. cum aliquis, sed multi minus bene hanc formam hactenu servaverunt: non tamen putamus defecisse effectum al solutionis quo ad Deum, etsi absolutio forte defecerit qu ad ecclesiam militantem, arg. sup. de bapt. debitum, & de pre bytero non bapt. c. 2. & 3. Sed nec dicimus omnia supradict esse de substantia, imo ad bene esse, & instructionem sim plicium sacerdotum hoc scripsimus. Quae autem sit sul stantialis forma in excommunicatione majori colligitu inf. eo cum desideres, ubi probatur quod jurandum est, & ca nobis secundo §. absolutionis, & quae in anathematizato. ui. quae 3 cum aliquis. Sed nunquid nudo verbo potest relaxari hae sententia? ita videtur, arg, infr. de reg jur. omnis res. ff de regi jur. nihil tamen naturale. Et hoc concessit Joan. ut not. supr eodem § quis possit ab hac sententia sub§ sed quis absolvet. veri sed nunquid si clericus & Rayn. scripsit, quod quasi omne doct hoc concedunt, quod sicut non valet injusta senter tia, sic & neque injusta absolutio quo ad ecclesiam mil tantem, quia nihil tam naturale, &c. Sed hic fallit illa na turalis ratio, ut patet ex praemissis & est ratio, quia spir tualia facilius construuntur, quam destruantur. suprad transl. episc. inter corporalia. & ut magis timeatur & revere¬ tur censura ecclesiastica. quae specraliter animam ligat. si pra de rebus eccl. non alien si quis presbyterorum, & notat. supr eod §. quis sit ejus effectus sub S quantumcunque ver. sed cum e clesia. & ut scias quod gravius est aeternam quam tempe ralem laedere majestatem supra de haeret vergentis, sic & in momento peccatum committitur, sed non in moment agitur poenitentia septennis etiam decennalis: Unde presbyter in momento fornicationem committit, tame participationem sacramentorum & communionem ho minum, si propter hoc excommunicatus sit, difficulter re cuperat, ut patet. 82. dist. presbyter. nam & per excommun cationis sententiam delictum suum notorium redditui ergo semper quousque ecclesiae satisfecerit, & per min strum ejus reconciliatus fuerit, evitatur supra de cohae ele & mu. vestra &c.fi. & not. supra cod § prox. sub§ sed quis abso vet regulares, versic. sed nunquid clericus. Quod ergo dicunt iu ra aliquando hanc sententiam relaxari infra eod sacro. & i authen. d nu. extra eod. cum medicmalis. §. superior. intelliga ecclesiae solennitate servata: secus autem est in interdicto vel suspensione quae sententiae respiciunt loca, vel corpo ra, vel officia, vel alia corporalia, seu incorporalia, non nimas: nam illae sententiae solo verbo contrahuntur, & se lo verbo contrario dissolvuntur. Ideo, si omnes magistr contrarium tenerent, hanc sententiam defende, quod l cet quo ad Deum valeat absolutio, quantumcunque sim plex. quia sola contritio sufficit: tamen quo ad ecclesian militantem a sententia justa, nunquam potest absolvi al quis, nisi forma servetur: in injusta autem locum habet quod dixit Ray. & quod not. secundum ipsum supra eo. rer & hoc concessit, quod dic, ut not anf. eo, sub §. sin autem. persi se¬ quid si excommanicato

Uartum etiam debet observare absolvens post absolt 6 tionem, ut scilicet ea mandata faciat justa & rationa bilia. posset enim ab injustis, iniquis, & irrationabilib. a1 pellari. argu. supra de poenc.si. & de app. ut debitus, &c.cum sp¬ ciali. quod ut melius faciat, considerare debet utrum esse ligatus a canone, vel a Judice. Si a canone ligatus erat, es ei inj ungendum inter caetera, ut contra illum canonen nunquam magis veniat, nisi in casibus exceptis a jure Unde incendiario injungendum est, ne unquam magis gnem apponat. 23 7u. 5 pessimam. quod intelligi debet, nis rorte ratione justibelli. de quo dic, ut not. sup. ac treu. & pac Squid sit alicu jus bellum. & sapra de voto §. in quo casu, nec e nim est alicui juris beneficium auferendum 27distin de h. unde si percussori clerici injungitur, nede caetero cleri cum, vel religiosam personam percutiat, nisi ratione prae lationis, vel magisterii, vel societatis, quod potest intellig causa loci, vel aliter: sicut no. sup. eo. §. quis possit excommuni care. sub § secunda regula. ver. 14. & subaudi, vel nisi in alii casibus a jure concessis, in quibus non incurrit aliquis ex communicationem quos notat supra co. § quis possit excom municare. sub § super illo autem canone. Sed & aliquoties su per hoc sufficienter cavere debet. sicut notatur. supra co j. quis possit excommunicare respon.i.ab illo. versicul. 7. uique a¬ persic. 15. Sed & si quando Episcopus absolvit aliquem in jectorem manuum temporale impedimentum habente quia non possit accedere ad sedem Apostolicam, secun dum ea quae notant. supra eod §. quis possit excommunicari sub §. secunda regula. quia per totum: est injungendum ab soluto, ut quam cito impedimentum cessaverit, debeat si reptaesentare Papae, vel ejus legato mandatum suum su scepturus & adimpleturus. infra eod de caetero in sin & ca¬ noscitur in sin. &c. quod de his. & ca quamvis incidens. Excipi puerum, ut ibi quamvis impedimentum habeat tempora le, tamen propter fragilitatem aetatis plenius excusatur inf. eo .c. fi. lin autem perpetuum sit impedimentum, perpe tuo excusatur: ut in ejusdem juribus comprobatur. Sec quid si non servat mandatum, nunquid ipso jure recidi in eandem sententiam? dicunt quidam quod sic: quia ces sante causa, cessat effectus, & privilegium. arg. pro his 19.1 quod pro necessitate. 26. qu. 6. qui recedum. & c. de his vero. 63. dist 5 utrum sup. de deci sugge sup. de voto magnae. infi. C. qui bonis ce de possint. I.si. Et si vis plures concor.vide sup. de priv qualite committatur. ver 7. & seq. Tu dicas contra. nam & liberta semel, quamvis injuste obtenta, non retractatur. C. si adves lib. l.. & obligatio semel extincta non reviviscit. ff. de sol. qu¬ res. § aream. ad idem. 239. 4 si illic. & si vis plures concor. vi de sup. de pan. § utrum peccata semel dimissa sub §. de jure cans nico. Quid ergo fiet? nunquid ita deludet ecclesiam? no puto: sed ab eo qui talem absolvit, vel alio judice suo eri quod perjurio & contumacia puniendus. argu sup. de iuc novit. resp.. & §. & sin. de postu. prael. &c. I. sup. h. sed & ab ei qui ipsum absolvit, est in eandem sententiam reducendus a qua de caetero non absolvitur sine satisfactione congrus secundum ea quae no. sup. eo. sub§. secundum. ver. & no. & ar sup. de rescr. caeterum. § fi. & c. si. in si. inf. eo. sacrum. §. verum sici tra. insfi. & c. gravem, & sup de praesum. literas. §, quo circae. Qui¬ igitur si quis ob favorem religionis receptus sit & absolu tus secundum ea quae no sup. eo. §. quis possit ab hac sententi¬ subs sed quis absolvet regulares. ver. quid si quis fugiens, & sequ nunquid si erit intra annum, est reducendus in eanden sententiam? patet per praemissa quod sic. nam & propte favorem religionis, & sic propter temporale impedimen tum absolutus fuit, ut modo apparet, licet ab initio perpe tuum quo ad hoc, de quo hic quaeritur posset esse, ut pate de voto scripturae ergo debet ei injungi, ut pro absolutionm sua ad sedem Apostolicam accedat: ut patet in his, quae ne sup.aeo. ver. sed & quando episcopus potest enim dicere praela tus religionis qui ipsum absolvit: Charissime tu vis exire modis omnib. non possumus te prohibere ex quo intra an num es, ut sup. de reg. statuimus, & in auth. d.n. extra de regul¬ non solum, debes tamen scire quod tu debes recedere cun geste, qua resoseciidum regulam bbemedist ot supd reg super eod in in. sed tu venisti indutus duplici veste, sci lic. corporali, ecce in duas eam: nec non & spirituali, scili cet excommunicationis sententia, ecce in ipsam te redu co, induas eam, & sic potes exire, quo volueris ire, con sulo tamen quod facias te absolvi. In his tamen omnibu casibus videtur, quod is qui in eandem sententiam ipsun reducere debet, posset ei assignare terminum. vel 40. di¬ rum, vel arbitrarium: & dicere sic, nisi intra tale tempu te praesentaveris Papae, vel ejus legato, vel saltem iter arri pueris continuando postea iter tuum in eandem senten tiam te reduco, a qua sententia nullatenus poterit appel lari. argument. supra de appell personas §. si autem & ca. ad hoc & infra. & junge, quod not. supra eo. sub§. secundum. versi. 8 not quod aliquod. Quid si talis postquam reductus est, in eandem sententiam iterum vult intrare hanc religionem vel aliam. nunquid potest, & debet absolvi per praelaturn religionis? non videtur. supra de praesum. mandata, & de pro t. I. talem enim inconstantiam merito recusabit Judex. ffa¬ proc in causae, & argu. ff. de administrtut. cum quaeritur. Se contra ff. de mino. ait praetor. §. restitutus. alias incipit l. & sine. primis concordantiis puto standum, ne tali fiant le ges ludibrio. C. de bonis quae libe, cum non solum. §. ubi auter puerilis aetal

SIn autem talis sit a Judice ligatus, & constat quod o fensa notoria est, non debet absolvi, nisi praemissa satis factione secundum ea quae supra not. eod sub§. se undun Si vero dubia est, absolvendus est talis, non obstante cu jusquam contradictione, & post absolationem sunt cau sae merita a partibus audienda: & si apparuerit iste fuiss ligatus, remittetur ad excommunicatorem absolutus, u ejus sententiae, seu mandatis pareat, quod si facere renue rit in eandem sententiam reducetur, usque ad satisfactio nem condignam inviolabiliter observandam. sed si appa ruerit sententia injusta, nullum mandatum fiet absoluto sic intellige inf eod. sacro § capeat & §. seq. &c. venerabilis, sui de restitut. spol. literas. in si supra de offi. deleg, cum contingat. § fi¬ & cap. prudentia. §. sin. qualiter autem injuste excommu nicans puniri debeat, dic, ut not. supra eod. §. quis sit ejus effe ctus, qualiter autem injusti. sub S hi sunt effectus. Hoc auten non praetermittas, quod licet olim secundum antiquo canones audiretur quilibet, volens docere de injusta ex communicatione. 11. qu3. si episcopus. hodie tamen non au ditur, nisi in duob. casibus, scilicet si dicat sententiam pos appellationem legitime interjectam, vel intolerabilem er rorem in sententia fuisse expressum. supra de offic. delegatio tum contingat. infra eod. per tuas. Et potest dici intolerabili error quodlibet peccatum mortale: ut si episcopus dica Excommunico te, nisi pro tali haeretico celebraveris. i1q. siquis episcopus. vel, quia credis in Deum, vel quia poeni tentiam agis: vel quia non furaris, vel fornicaris, vel simi le quod notorium est, peccatum esse: ii. quaestion. 3. siis qu praeest. & duobus & sequ. unde Apostolus, Si nos, aut Ange li de coelo vobis evangelizaverint praeterquam quod vobi evangelizamus, anathema sit. Potest etiam dici intoler¬ bilis error, cum expresse contra jus constitutionis pro nunciatur. 2qu. 6. §. diffinitiva, ver. si sententia ff. quae sententi sine appellat. rescin.d1§. 2. talis enim error sententiam redde nullam, sicut & exhaeredationem nullam reddit. ff de lil & postu. posthumus §. fi. & l. seq & dationem tutoris ff. de tur & cur. dan. l. Sejae §. obligationem ie si quis caus. sed si quis §. sin Addetertium casum, quandocunque constat notorie sen tentiam non tenere. in quo casu potest Metropolitanu declarare subditum Episcopi sui injuste fuisse ligatum etsi ad Sedem Apostolicam fuerit appellatum supr. de ap solicitudinem § si vero notorium puta excommunicavit Ep¬ scopus subditum; quia non solverat 10. in quibus fuera feriato die sententialiter condemnatus, supta de feri c. si. sec iste casus est idem cum prox. nam hic intolerabilis erro exprimitur evidenter. unde pone exemplum, per id quo¬ not. sup. eod S. quib. ex causis. sub S. quod autem dixi. versi quid episcopus. & idem ubicunque de injusto mandato episcop notorii liquet, ut dicit dictum e si vero notorium allegatur secundum Ray. Tu dic quod ubicunque excommunica tus asserit sententiam nullam esse, semper audiendus est etiam hodie antequam absolvatur: quod in septem casibu contingit: quicquid notet Ray ut no sup. decler excom. mi¬ S. qualiter excusetur. Sed & illud notandum est, quod ubi a¬ liquis petit ad cautelam sibi absolutionis beneficium im pertiri, auditur secundum quod no. inf. eo. versi. quid si excom dicat, ut in auth. d.n.extra eo solet. & ad idem ims. eod cum deside res. §. secundae. &c. per tuas. §. nos igitur. sed hoc in praesentia partium fieri debet. inf. eo venerabili, & est ratio, quia timen dum est ne notoria sit offensa: in quo casu denegaretur absolutio, secundum quod no. in dicto versi. quid si excom municatus. & seqe nisi forte de mandato Papae contrarium fiat. quod quandoque praecepit ex causa: puta, quando non sunt alii qui rectificentur, ut rerum veritas salva fiat. si¬ potest intelligi. sup. de testi. veniens. in fi. Hugo tamen dixit tunc demum excommunicationis sententiam continere errorem intolerabilem, quando fertur pro contrario ejus, pro quo fieri solet: cum igitur fieri soleat pro contumacia ut not supra eodem. §. quibus ex causis. certum est, quod si ex communicetur aliquis, ideo quia obedit superiori suc sententia continet intolerabilem errorem, sed quod supr¬ dixi verius est. nam & ex causa hoc praecipi posset, ut pate sup. de exces prael. tanta. & in his quae no. inf. eod §. quae sit poena Jub §. humile. ver. quid de clericis. Quid si excommmunicatu dicit causam dubiam: imo etiam nullam, vel falsam: excon municator autem ipsam asserat notoriam in isto casus excommunicatus petat sibi impendi absolutionis benefi cium, ad cautelam absolvitur cum cautione juratoria, nis excommunicator, vel is, qui pro quo excommunicato la ta est, intra octo dies probaverit, quod causa manifesta ex istit: quod si fecerit, non est, nisi prius sufficiens praestetu emenda, sententia relaxanda, ut in auth. d. n. extra eod. solet. nonnullis in principio. & S in prima. Quid si dicat ipsam nul¬ lam scilicet quia lata est post appellationem, vel quia con tinet in se intolerabilem errorem, vel alio modo, secundi ea quae not sup. eod. de cler. excomm. mini. §. qualiter excusetur tunc antequam fiat absolutio, semper utriusque pariti¬ probationes admittuntur, per quas apparebit utrum ab solutione indigeat conquerens, vel denunciandum sit po tius non ligatus. supra de offic. deleg. cum contingat. §. 1. &. Sed nunquid pendente probationum istarum articulo est evitandus ligatus tanquam excommunicatus? dica quod sic, in his quae ad judicium pertinent, excepto ho articulo, de quo, in quo admittitur: extra judicium vero est in officiis scilicet divinis postulationibus electionibus nec non & aliis omnibus legitimis actibus admirtendus, ui in atih.d.n. extra eo. solet a nonnullis ad fi. resp. 1. & §. in secund. pero. que & secundum hac distinctionem intelligas decreta lem inf. eo. per tuas. & alias supra dictas. supr de offic. ord. ad re primendam. Sed quid si excommunicator suum recogno scens errorem vult ipsum corrigere; & sic suam senten tiam revocare, is autem pro quo lata est sententia, contra dicit, & appellatr etiam ne hoc fiat? si certus est quod erra vit, potest se corrigere: non obstante appellatione adver sarii, & idem est, ubicunque aliquis se offert paratum stari juri, & petit se absolvi, nec est offensa notoria. sup. de appell qua fronte. §. i sup de offi. deleg, cum contingat. § fi. sed & si judes qui excommunicavit, dubitat utrum erraverit, potest i psum absolvere, sufficienti cautione ab eo recepta quod juri pareat coram illo, ad quem appellatur, vel legato suo & sic. si errorem corrigat, omnem poenam vitabit. sed ca veat ne voluntate perversa errorem in praejudicium alte rius mentiatur, si canonicam voluerit effugere ultionem inf eo. sacro. § fi. & licet dicat quod suam potest in hoc casu revocare sententiam, non intelligas nudo verbo: sicut no sup. eo. sub §. tertium. ver. nanquid nudo verbo. vel dic quod ub constat quod injuste lata est, tunc nudo verbo non potes relaxari, vel revocari, ut innuitur. infr eod sacro. §. careat. il absque gravamine revocare. & § siibi revocare & ibi revocet. & sic loquitur. 24 qu. 3. comperimus, vel illud fiat authoritate Pa¬ pae, qui non habet necesse aliquam formam servare, ut no supra eo. sub S. in majori. ver item non obstat. sic etiam loquitur sup. de accu. olim. LV. & P. resp. 1. ibi relaxatis excommunica tionum & suspensionum sententiis, &c. nam de illis con stat quod injustae sunt, ut in auth. d.n. cum medicinalis §. su perior. ibi sine difficultate relaxas, sed ubi certum est quod te net sententia, vel dubitatur ibi necessaria est absolutio so lennis. inf. eo. sacro. § fi. ibi excommunicatum absolvat, ut in au then d. nu. extra cod, solet a nonnullis §. in prima. & secundum hoc intellige: supra de tescript. ab excommunicato. quod ve rius est, dum tamen sententia interim sit servata: alioquit si contempta fuit, ratione contemptus incipit ligare, ut no supra eod § quis sit ejas effectus. vers. ad haec omnia, & seq & ic eo solennis absolutio necessaria est in hoc casu. Igiturs inveneris aliqua alia jura, quae innuant quod nudo verb possit tolli excommunicationis sententia: ipsam intell ge quando constat quod sententia est injusta, vel subaud ri debet quod absolutio sequatur, si certum est quod tenu it vel dubitatur, sics. qu.i quidam ad sin ibi non sit privatus subaudi, sed reconcilietur & absolvatur, & postea eiden communicetur, & sic ulterius non sit privatus communic ne. nam alio modo antequam absolutio facta sit, ex quo ser tentia semel tenuit, non est excommunicatis communicar dum: nisi poeniteant, & per manus impositionem sint recon ciliati. 34 q. 3. notandum post medium. & idem si dubitatur utr tenuerit: & est ratio. ut no. sup. eo. §. qualiter proferatur. resp. vers solutio. & vers. tu tamen teneas. & §. & qualiter haec absoli tio. sub §. tertium. vers. nunquid nudo verbo. & seque nam & inve nio quod ubi quis juste est excommunicatus, de sacro al solvitur. supr ae app. ad praesentiam licet igitur sufficiat con tritio, & simplex absolutio quo ad Deum, non tamen qu ad ecclesiam militantem. ideoque nedum vivus absolvitu servata forma, quinimo & mortuus pro quo etiam orar dum non est quousque forma fuerit observata, ut patet inf cod. a nobis. 2. respon.i. & § pen. & per totum. Qui autem tenen contrarium, deleant dicta jura. nam quamdiu in codice ri manserint, sic tenebo. & junge quod no. sup. eo. sub §. in mi jori ver. nec obst. infra eod a nobis. Quid si dicatur, secundun formam ecclesiae relaxeris aliquoties, tantum sonat, acs diceret absolvatis: sic supra de rescript capitulum sanctae cri cis in fi. Sed pone quod aliquis pro pluribus causis sive ex cessibas una sententia sit ligatus. & facit se absolvi unoe cessu tacito, nunquid prodest ei absolutio, not. sup. de offi¬ ordex parte. & hoc intelligas, quando malitiose, & ex cert scientia hoc tacuit & sic illud, tanquam, quod poniturm eod cum pro causa ad sin est expressivum veritati. Sin auten ex negligentia, seu ignorantia hoc acciderit, tenet absoli tio, sed ad satisfaciendum de causa quam tacuit, monitio ne praemissa est per censuram ecclesiasticam compeller dus, & sic illud tanquam, de quo dixit, non est expressiv veritatis, sed similitudinarium, sicut intellexit T. proban tur haec dist. supra de rescr. super literis. & secundum hoc in tellige sup. de rescr. dilectus filius Abbas. & de cohab. cler. & mu super eo & omnia alia jura quae circa hanc quaestionem indi ci consueverunt, & quae omitto ex certa scientia causa bre vitatis Tu tamen scias, quod in facto proprio, ubi quis ac ultus & discretus est, contra oblivionem vel ignorantian allegatam praesumitur violenter sup. de rescr ab excommun cato & inf eo, cum illorum ad fia. Quid si pro diversis causis & a pluribus praelatis in aliquem jus habentib. vel prael¬ tis & scriptis canonibus diversis sententiis idem sit ligatus dicas breviter quod a qualibet sententia est absolvendu antequam communicetur eidem. arg ff. deno oper nunc de pu pillo § si ex plurib 2. qui 3. § notandum & licet Gof no. quod u tima absolutio confirmat praecedentes ar. f. de ser rust. prae¬ per fundum. ff ad Treb. Ii. resp. 1 in sin. hoc tamen non dico: n is qui par est, vel inferior, confirmare non habet, ut pate in his quae no sup de confir.utili. §. a quo fieri debet. sed hoc a sero, quod quousque ultimo absolutus fuerit, semper ligi tus remanet, ut apparet in his quae non sup eo. quis sit ejus eff¬ ctas sub § per illud etiam notandum est. & ideo quo ad comi nionem recuperandam, nihil prosunt ei absolutiones pra cedentes, sed tunc demum erunt fructuosae. cum ab omn bus fuerit absolutus, sicut & videt quod si quis de mill peccatis satisfaciat, & unum solum mortale retineat, nihi prodest ei poenitentia de mille quo ad vitam aeternam, se¬ tunc demum, cum de illo quod retinuit poenitentiam v ram egerit, sibi incipit esse poenitentia fructuosa sup. de po quod quidam de poen dist. 35 fin. Quid ergo si de uno tantun excessu vult satisfacere: nunquid est absolvendus? non quia vere non poenitet, sed est dandum ei consilium & ir ducendus, ut de omnibus faciat se absolvi sup. de poen &r miss. quod quidam. & junge quod not. supra de poen. §. quiss effectus. vers. ad hoc ut vera sit poenitentia. & §. & an ficte poeniter ti. vers. ult. Quid si sit ab uno absolutus, quia nesciebat prae latus. quod aliquo alio vinculo, esset ligatus, non est eita lis absolutio fructuosa? intelligas tu quo ad communio nem recuperandam, ut dictum est supra. tenet tamen al solutio mero jure: sed non denunciandus absolutus. si pra latus postea veritatem intelligat quousque ab omnibus fy erit absolutus: nam excommunicatus non suscipit part in ecclesia. 32. distin praeter haec & ideo excommunicatus ii una ecclesia, excommunicatus quo ad omnes 19302( 49.5. c. 5. & 79. 1. si quis presbyter. sed hoc expone, & intell ge mfra eod. officii. ad sin ibi: Respondemus, quod suppri menti veritatem absolutio surrepta non prodest, subaud quo ad vitam aeternam si juste ligatus remanet, vel quo a¬ communionem ecclesiae recuperandam, etiam si injust? & veritatem intelligens, scil. praelatus a quo petitur abso lutio: absolutionem, &c. vel veritatem intelligens post al solutionem de facto obtentam: absolutionem hujusmo di, id est absolutionis denunciationem, exhibere, id est fa cere non debet, licet ibi ponantur ab aliis varii intellectui Sed nunquid sic absolutus partim ligatus est, & partin absolutus? non: sed quantum ad ecclesiae sententiam siv solennem reconciliationem ecclesiae, est ab uno vincul¬ solutus, & alio remanet ligatus. Item si satisfecit de un¬ & ab alio absolutus intelligitur, quo ad minus suppliciun tolerandum. de poen. dist. 3. si quis autem. ad sin & §. sin ibi se¬ Sed esto quod veniat ad unum praelatum, & dicat, quo paratus est satisfacere de omnibus, nunquid iste mitte ipsum ad alium praelatum, & alius remittet ipsum ad pr mum: & sic nunquam absolvetur. In hoc casu puto, quo is, ad quem prime venit recepta cautione sufficienti quo¬ de aliis ad mandatum alterius, sive aliorum, sive forte plu res, satisfaciat, ipsum absolvere possit, & debeat. argu. infri eod. cum illorum. §. fin. vel committat unus alteri, vel omne uni vices suas, quod fieri potest, ex quo ex officio compe tit. supra de offic. ord.c. fin. & ille cui commissum est absolva pro se, & pro altero, vel aliis omnibus, & in hoc casu un¬ absolutione tolluntur omnia vincula, sicut & quando plu res obligationes una acceptilatione tolluntur. ff. de acce pluribus. C. de transact transactio. & not. supra de sol. §. quo sunt species sub rubric. de accept. sub §. divi. versicul est auten acceptilatio. & seq. hoc modo competentius & commodius absolvetui

Et quae sit, poena participantium excommunica¬ tis. 4 Super hoc diversae sunt opiniones. quidam enim dicunt, quod & si quis communicet excom¬ municato b in crimine, ligatur tantum minori excommu nicatione, nisi quando excommunicatus est, cum partici pibus suis: & sic intelligunt infra cod quod in dubus & cap seq & in hac opinione fuit Jo At Goffr. dixit, quod si noi sit excommunicatus cum participibus, tum quicunque ex communicato communicat in crimine, eadem sententi irretitur. sup. eo. nuper. §. in primo. & Sis autem. Sed quicquic scribatur, hoc teneas, cum quis excommunicato partici pat, aut ligatus est excommunicatus a Papa, aut ab alio Item is qui participat cum eo, hoc facit scienter, aut igno ranter Si quis participat cum quovis excommunicato igne ranter, intelligas tu ubi probabilis est ignorantia, omnine excusatur supra de cler excom minist. Apostolicae & iuf. eo signi ficavit. Ubi vero aliquis participat scienter cum excomu nicato a Papa in divinis officiis eadem sententia irretitus infra eod significarit de quo dic ut no. supr eod quis possit ex communicare. vers. 27. si in aliis puta in osculo, in salutatio ne, in mensa, vel similibus. non tamen in crimine, vel con excommunicato ab aliis etiam in divinis, refert utrum li gatus excommunicatus fuerit cum participibus & fauto ribus suis, vel ipse solus sit excommunicatus, de participi bus nulla facta mentione. Si erat excommunicatus cum participibus & fautoribus, tunc participans qualitercun que eadem sententia involvitur. & sic potest intelligi sen tentia T. qui hoc generalius intellexit, & infr. cod sacris. & sic potest intelligi ii. qui 3. excommunicatus, &c. cum excommu nicatis. Sin autem nihil fuit dictum de fautoribus, sed par ticipibus tantum: & tunc participans eidem in quovis cri mine, licet non damnato, eadem sententia irretitur. & si intelligi potest infra eod quod in dubiis. § sin. & c. seq. Si ver in aliis de quibus not. supra eod §. si in aliis tunc tantum mi nori excommunicatione ligatur. & sic potest intelligi n. q. 3 uium? & vit. Quod si nec de participibus neque de fau torbus aid HA fuerit facta mentio: refert utrum is qu paricipate Xcommunicato, participet ei in crimine pro pterquod d mnatus & excommunicatus est, & tunc e¬ dem senten ti a damnatur. & sic intellige quod not. sup. eo¬ ber. T. dixii. sicut & expressim probatur infra cod. si conci binae, & in auth. d. n. extra eod statuimus. Vel in aliis quibu cunque, & tunc tantum minorem excommunicationen incurrit participans, ut patet infra eodem. nupt. §. in secund¬ omnis enim excommunicatus in osculo, salutatione, sim plici oratione, & mensa, & omni colloquio: & quoad cor silium & auxilium, intelligas temporale, eidem imper dendum, vel etiam favorem ei impartiendum, general ter est evitandus: ut expressim probatur 11. 93. sicut Apos & 4.c. seq. infra eod nuper §. in secunda. unde versus "Si pro delictis anathema quis efficiatur Os, orare, vale, communio, mensa negatur" Ut patet in his quae not. supra eod. §. quid sit excommunic. tio. & S. quis sit ejus effectus. & hoc verum est, nisi post appe lationem legitimam fuerit quis ligatus, quod dic, ut no infra eod. sub §. fin. vers. illud tamen notandum. Haec auten excommunicatio in tertiam personam non transit, id es si quis excommunicatus sit minori excommunicationi pro eo quod participavit excommunicato majori eg qui sum tertia persona respectu excommunicati, non pro hibeor ei qui scil. minori ligatus est, participare. 11. q. 3. ex cellentissimus, &c. seq. Ab hac tamen generalitate quaedan personae excipiuntur per Gregor. 9. qu. 3. quontam multo ubi sic legitur: Quoniam multos peccatis nostris exiger tibus pro causa excommunicationis perire quotidie cer nimus, partim ignorantia, partim nimia simplicitate, pa¬ tim timore, partim etiam necessitate, nos devicti miser cordia anathematis sententiam ad tempus, prout possi mus temperamus. Apostolica itaque authoritate ab ana thematis vinculo hos subtrahimus, videlicet uxores, fil os, servos, ancillas seu mancipia, nec non rusticos & serv entes. Nec non & omnes alios, qui non adeo curiales sunt ut eorum consilio scelera perpetrentur. Et eos qui igno ranter excommunicatis communicat Sive illos qui com municat cum illis, qui excommunicatis communican Quicunque autem authorator, sive peregrinus, aut vic lator in terra excommunicatorum devenerit, ubi no possit emere, vel non habeat unde emat, ab excommun catis accipiendi licentiam damus. Et si quis excommuni¬ catis in sustentatione non superbiae. sed humilitatis caus¬ dare aliquid voluerit, non prohibemus. unde versus

"Ut: le lex humileres ignorata necesse Haec anathema quidem faciunt ne possit obesse"

VTile, id est utilitas etiam participatis facit, quod participans nullo vinculo ligetur: puta, si petat ab eo quo ei debet. infra eod si vero. alias excommunicatus ex delict suo commodum reportaret: ideoque si noluit solvere, po test injudicio conveniri. supra dejudi intelleximus. Item u tilitas animae excommunicati excusat: ut si quis eum co¬ rigat, & adpetendam absolutionem ei consulat, & eun inducat. 11 qu. 3. cum excommunicato. Ideoque ad praedic. tionem admitti possit sine scrupulo conscientiae infra co¬ Respon. nostro respo 1. Unde & excusantur hi, qui causa pra dicationis & confessionis habitant inter eos, a quibus eti licite postulant & recipiunt eleemosynas, si aliter inte eos nequeunt habitare. infra eod. cum voluntate praedicatore excusantur etiam, & si alia verba a praedicatione, vel cor fessione remota incidenter, ut apud ipsos magis profic ant, interponat. infra eod cum voluntate. respon 1. ergo si ali¬ intentione hoc faciant, sententiae minoris vinculo astrir guntur: caveant ergo sibi. nan "Evolat emissum semel irrevocabile verbum"

LEx excusat aliquas personas: nam & propter eanden legem, quae est inter virum & uxorem excusatur uxc a communione, ut 1q. 3 quoniam multos. secund. Goffr. ho autem facit lex, quae vult quod uxor obediens sit marito de qua dicitur quod uxor mortuo marito soluta est a leg viri. sup. de secund nupt. c pen. & sin. & quia tenetur ei redd¬ dere debitum, nulla exceptione obstante sup. de con leprosc. Et hoc intelligas ex quo de matrimonio constat, nec es per ecclesiam inter ipsos carnale commercium interdictum nam si hoc esset: & ideo esset excommunicatus vir, qui¬ nihiloninus cognoscebat mulierem: tunc mulier carnal commercio conientiens, eadem sententia involveretui arg. infr. eod si concubinae. Sed nunquid idem est in convers¬ casu, scil. si mulier sit excommunicata, excusabitur vir con municans? dicunt quidam quod sic: quia non ad impari¬ judicantur. supr. de dir or gaudemus. §. sane reridica, & eaden fide est superior inferiori astrictus: qua & inferior supe riori: ut 22. 95. de forma. Alii, inter quos est Goff. & Reyn dicunt contrarium, quia viris foeminas subditas esse, & pe ne famulas lex esse voluit 33 9.5. haec imago. ideoque imputa tur marito participanti, cum possit cogere uxorem adsa tisfactionem faciendam & absolutionem peter dam. a15 7. 4.1. sicut 33. q. 2. placuit. inf. eo. quantae. & 27. q1. de filia. & fa cit ad hoc quod dicit lex, uxores a viris: non viros eb uxo ribus defendi volumus ff. de injur. l. 2. Tu dicas referre utri mulier excommunicata sit propter matrimonium, quoc dicitur contractum illicite, & tunc idem est quod dixi in viro, ut non sup. eo vers. & hoc intelligas. Vel alia de causa, for ta propter delictum commissum: & tunc uterque excusa tur, quo ad reddendum carnale debitum exactum, ut pa tet in his quae no. supr. eod sub §. respon. i. in sin & sic intelligi opinionem primam & jura producta & consimilia sup eo vers. sed nunquid idem. Sin autem quaeritur de provisione & servitio huinano, ibi non excusatur vir participans uxori excommunicatae: & sic intellige opinionem aliorum no sup eo. vers. alii. quamvis uxor excusetur. ut not. sup. eod. sub 6 respons. 1. nec in hoc differt mulier virago, & vir vecors, & pusillanimis, cum agatur hic de periculo animae. arg. supr¬ quod metus causa sacris. secus quando agitur de periculo tem porali, quod dic, ut not. supra de testi. §. quis possit esse testis su 9. sed & personae vers. quid de uxore. & seque supra de pon §. quibu & qualiter. sub S. quid de muliere. vers. & not. quod dici

HUmile, id est humilitas sive bonum. utilitas excusat si militer quasdam personas, putâ filios in potestate con stitutos, non intelligas emancipatos; item servos, ancil las, rusticos servientes, & omnes alios, subaudi adjectes qui non ideo curiales sunt, ut eorum consilio scelera per petrentur: tales enim personae ante sententiam latam, astri ctae erant ad familiare obsequium exhibendum, nec pos sententiam tenentur ad ejus contrarium, imo beneficio c. i1. q3. quoniam multos id agente sicut ad familiare tenentu obsequium, sic & ad communionem, sine qua illud neque unt exhibere. infra eod. inter alia. §. ut igitur. unde prodiii ideoque sic exponi debet. vers. positus 11. 4 3. quoniam mul tos. ibi nec non & omnes alios. qui tamen adeo curiale non sunt, &c. qui.d. illos excipimus, qui de curia sunt, non d consilio. Et idem intelligas de nutricibus consanguineis & similibus. qui si a domino recederent, non haberent un de viverent. argu anfra eod. si vero. Sed nunquid in convers¬ casu parentes licite possunt communicare filiis excomu nicatis? dixerunt quidam quod sic, nam eadem lege sun astricti superiores & inferiores, sicut not. sup. eo. sub §. lex vers. sed nunquid. dicas contra: nec enim excusari deben majores non excommunicati, si participent minoribus seu subjectis excommunicatis, cum ipsos corrigere pos sint & debeant, ut probant jura inducta. supra eodem, sub 5 lex. vers. alii. parentes autem debent erudire, & castigar. filios, alias digni sunt poena. 38. dist. legant. supra de simo. lice Heli, non sic econtra: erubescit enim lexsilios fieri casti vatores parentum iin auth. denupt si vero expectet. col. 4 sup de ma & obe, cum inferior. & hoc intelligas de superiorib. ra tione officii, vel potestatis, vel dominii, quibus necesse es obedire ff. de just & jur. Ia ff ad l. Aquil liber homo. 2. Quid er go de mercenariis: a nunquid ergo si mercenarii mei ex¬ communicati sunt, teneor ipsos vitare? ita videtur, pe praemissa jura, sed contra, quia secundum hoc induceren tur mercenarii ad committendum quare excommunice tur: ut sic fraudent me servitio debito, quod vitandum ess argu. supr. de divor quanto. §. ult. & sic ex dolo suo & mali- tia & delicto commodum reportabunt: contra ff. dedolI. f de donat. inter virum & uxor. I3 supra de don. inter vir & u¬ & sinecesse nemo etiam ex improbitate sua debet consequ actionem ff. de furtis. itaque fullo nec debet esse melior con ditio stulti, quam periti. ff. quod vi aut clam. Serviui, nec ips debent ridere de fletu meo supra de privil parentibus. & ho videtur satis determinari. inf. cod. inter alia. §. ut igitur. cuju tenorem posui. supra cod §. 1. respons. 1. Solutio: si sine m¬ gno incommodo meo possum ipsum vitare, hoc facer debeo, alias ei licite communicabo, ut probatur infra co¬ relatum &c. si vere. & arg. 1u. qu. 3. antecessor 33. 4. 4. c. 1.41. distis quisquis, & secundum hoc intellige jura suprac. proxim.& contra inducta. & idem intelligas de sociis. Quid de cle ricis: nunquid tenentur communicare episcopo suo e¬ communicato? non, 23. distin. miramur. supra de exces. prae c. sit. & argu. 49. 5. quisquis. quod intelligas, nisi forte eju servitio sint conductitie deputati. in talibus enim estr¬ tio, quae in aliis laicis mercenariis. Quid si aliquis presby ter locavit operas suas alicui principi, vel alii excommu nicato? si tempore locationis erat excommunicatus, no valuit conventio, ut patet in his quae notantur supra eod quis su ejus effectus. si post, caveat ne ei serviat in divinis ol ficiis iafra eodem, significavit. sapra de haeret, & excominunica tis. 1. §. sane clerici. etiam si Episcopus sit, qui tamen aliquo ties faciat sibi celebrari. supra decleric. excomm. mini. illus §. sed & §. seq. sed non est ei in hoc obediendum, ut pate in his, quae not. supra eod. vers. quid decleric. & supra cod. §. 1. spons.i. vers. vel in alis

REs ignorata semper enim est probabilis ignorantia excusata, secus si sit crassa, & supina supra de ordi. ab episc. po qui resignat episcop. c. 2. quod dic, ut notatur supra eod. respons. I. versicul. si quis participat. & supra de constit. §. quae do constitutio. ideo sicut scientes sic & affectatores ignorat tiae puniuntur. supra de clandestin despons. cum inhibitio. §. vero. Sed qualiter dicitur aliquis scire de aliquo quod si excommunicatus? si vidit quod commisit factum propte quod incidit in canonem, puta eo vidente clericum per cussit, vel simile quid commisit. unde ipso jure incurri sententiam, secundum ea quae notantur supra eodem, § qui possit excommunicare. respons. 1. vel audivit ferri sententian contra ipsum, vel ipsam publice denunciari, vel praelatu excommunicari ei specialiter denunciavit, cujus in ho voluntati unde parendum est. 94 distinctio si inimicus ve ab alio, cui merito credendum est, hoc audivit, vel public fama est, talem esse excommunicatum. infra eod cum des deres. § secundae. alias propter levem famam, vel si ab adve sario ejus hoc audiat. non dicunt sibi turbatam conscier tiam informare, seu potius deformare. ad hoc. 22 qu. 5. h. videtur. 11. qu3. debent. &c. curam &c. non solum supra de po stul praela. c.12.qu.i. primo. 86. distinst. si quid de quocunque e patet in his quae notantur supra de constit. §. quando constit a accusationib subrubric. de inquisitionibus. §. quando proceden dum, & §. qualiter. versicul. quod si alias contra singularem. E sequent

NEcesse, id est instans necessitas excusat, quae non habet legem. supra de obser jeju, consilium §. pen & ulti. infi dereg jur. quod non est licitum. ut si quis per terram excom municatorum transiens, emat sibi necessaria victualia, s ne quibus sustentari non potest: argum. eod cum volunt. te §1. & probatur in. qu. 4. quoniam multos. infra eod si veri Igitur ita demum excusat necessitas, si vera sit & non s mulata & ideo illud Greg inductum. supra eod i. versicua hac autem generalitate recepit determinationem. nam omne personae ibi enumeratae usque ad versic. quicunque autem aut orator, aut peregrinus tenetur communicare ipsi excommunicatis, propter obnoxietatem qua eis tenetu astricte infra eod inter alia. §. ut igitur. aliae autem persona sequentes, inter quas enumerantur transeuntes per ter ram excommunicatorum, debent abstinere a communio ne, nisi articulus necessitatis immineat. sed & primae ca veant. ne in criminibus communicent, alias eodem vincu lo alligantur, ut infra eodem. inter alia. §. sin. Et breviter no quod licet in dictis casibus sic determinatis communicar possit cum excommunicatis, sunt tamen etiam in illis in quantumbono modo fieri poterit, evitandi, ut patet e mente dictorum jurium. 11.q. 3. quoniam multos. infra eod in ter alia &c. cum voluntate, & specialiter. infr. cod si pere in fin Sed & quod dicitur, orator peregrinus pro eodem suj ponunt, vel quod peregrinus est qui vadit ultra mare, o rator qui visitat limina Beati Petri, vel Beati Jacobi, vela liorum Sanctorum. Item & hoc notabis quod praedicti es cusantur, nisi & eis specialiter communio interdicatur ei causa, & sic potest intelligi. 93. dist. miramur. 154. 6 Sanctori &c. juratos, sup de exces prael.c. sin. sup. de spon. non est vobis, supr¬ de jurejur. ex rescripto. Sed nunquid participans cum exce municato, peccat mortaliter? dicas quod sic, si hoc facia pertinaciter & in contemptum contra inhibitionem su perioris specialiter, vel generaliter factam nam in hoc ci iu est excommunicandus participans, non aliter, ut supr de cler exc min. si celebrat. ad sin. in auih. d n.extra cod statuimus ubi dicit in fin. aliter autem in participantes excommunicat. prolatas non teneat & proferentes poenam legitimam po terunt formidare: igitur ex quo ante monitionem factan participans excommunicari non potest, restat quod pecca venialiter: ex quo autem post monitionem factam & spret excommunicari potest, planum est quod tunc peccat morti liter. nam excommunicationis sententia non est proferen da, nisi pro mortali. 11q. 3. sicut. &c. excommunicatos. uemo e c. nullus. sic ergo contumacia pertinax, pro qua sola fertu haec sententia, ut patet in his quae non sup. eod § quib. ex cau est mortalis. secundum hoc intellige sup. quod mer, cau. sacris ii. qu. 3. sicut. & cexcommunicatos &c. qui communicavit. erge breviter si quis communicat excommunicato contra pro hibitionem canonis, venialiter peccat, nisi forte nimis fre quenter hoc faciat, vel in contemptum canonis, quia & tun esset mortale. & sic potest intelligi 11. q. 3. extellentissimus. E c. sin & arg. 25 dist. §. alias, si contra pronibitionem homini mortaliter peccat. & sic accidit quod dici consuevit, scili¬ quod mitius agitur cum I. quam cum ministro. If. de arbi¬ Celsus. ff. de compen. sicut militi. sic patet quod excomunica tus tenetur vitare alium excommunicatum, ut not suprae? quis sit ejus ffectus sub §. illud etiam not. vers. nunquid igitur

QUid si Episcopus aliquem excommunicavit, & postes & communicat cum eo, nunquid ligatur Episcopus? n videtur: quia nemo propria sententia ligari potest, vel sol vi ff de arbit. I pen ff de judi sul ff ad Treb. sen consul. ille a quo § tempestivum C. ne quis in causa sua jud lI.unica 4. 9. 4. cap. 1. sec contrarium verum est. ligatur enim sicut & quivis alius ut probatur infra eod, cum desideres. respons.i. ad fin. nec obsi prima jura. non enim ligatur sua sententia, sed occasiont suae sententiae, authoritate tamen canonis, ut profertur infra eod nupi §. in secundo. Ideoque non posset Episcopus da re privilegium alicui, quod communicando sive parti ci pando cum excommunicato ab eo non incurret senten tiam, ut apparet in dicta decr nuper. & ique. 3. excommunicator &c. cum excommunicato & est ratio, quia non juris authori tas, sed facti quaestio judicis subjicitur potestati f ad mum cipa de ordine. §. durioribus & poenae persecutio non ejus ve luntati mandatur. sed legis authoritati servatur fi. ad Tun sen cons. l. §. sin autem pronunciaverit. ideo etiam dicit decr¬ quod nullo se possunt privilegio Apostolico tueri, qu minus excommunicatos vitare debeant, & quo minus con jectores manuum in clericos cum sint sicut excommun cati vitandi. inf. eod nulli. quod intellige quando privilegii non emanavit ex certa scientia, quod semper praesumitu per surreptionem obtentum, nisi contrarium probetui arg supr. ac confir.uti. ad nostram &c. seq & sup de aetat. & quael eam te. respons.1. Sed quid si quis Episcopus communicat ir damnato crimine cum illo, quem propter crimen excom municavit, nunquid incurrit eandem sententiam, sicut 8 quivis alius? Hio sunt diversae opiniones. Scripsit enin Rayn. quod eandem sententiam incurrit, & authoritat. canonis, ut supra dictum est in praecedenti quaestione Goffred vero eum reprehendit, dicens quod is qui com municat in damnato crimine, non authoritate juris, sec sententia judicis ligatur, & sic intelligit 11. quaest 3. rogo E capit. excellentissimus, & infra eodem. quod in dubiis. maxim tamen hoc not. per hoc quod dicitur infra eodem, nuper. § in pruno ibi: per hoc ratione damnati criminis videatur ir eum delinquere, qui damnavit. Mihi videtur quod Ray nald. dicat probabilius, & dico quod talis ligatur a cano ne: sic intellige quod legitur ii. quaest. 3. sicut Apostoli. cun tribus capitul abi sequentibus. & infra codem, si concubinae. mi rum enim esset quod sententia lata in Martinum, ligare Guli. hoc esset contra regulam. supra de sententia, & reju dicata, quamvis regulariter. sibi etiam videtur Goffred, cor tradicere in solutione quaestionis, quam secundum ipsun notavimus, supra eodem. §. qualiter proferatur. responso primo sed verum est, quod talis non ligatur occasione sententiae sed a canone. quod autem dicitur infra eodem, nuper. §. primo ibi, ac per hoc ratione criminis. & capit. non dixit, ide quod talis sententia judicis alligetur, nec istud etiam dici sicut intellexit Goffred. sed ad notandam differentian sequentis casus, & reddendam rationem diversitatis. q. quicunque communicat excommunicato, excommun cationem incurrit. Est tamen ibi differentia notanda, quaeras quis possit absolvere, quia quando communica non in crimine damnato, sed in aliis: talis incurrit maj¬ rem excommunicationem. & quamvis videretur quo tunc potest absolvi ab Episcopo, vel proprio sacerdote, u dicit eadem deeret. nuper. §. in secundo. quia ex eo quod li tor. ca. & C. ut ibi dicit. quando autem participat in dan nato erimine, tunc incurrit majorem excommunicatio nem, & quamvis videretur, quod tunceadem ratione po set absolvi a proprio sacerdote, non tamen ita est, imo ne cesse est quod absolvatur ab illo qui sententiam protuli Et est ratio, quia ratione damnaticriminis, videretur in um delinquere, qui damuavit: unde & ei est deferendum ut sic ei absolutio reservetur vel si ipse non potest, put¬ quia ipsem et eandem incurrit sententiam. ut scilicet tun petat ipsemet eam a superiore suo, ut dicit ipse tex. in ali¬ enim casu si ponatur quod Episcopus tulit sententian vix haberet potestatim superior Metropolitanus: secur dum ea quae not. supra eod. & qui possit ab hac sententia abso vere. sub §. est & alia regula. vers. sed nunquid Metropolitan¬ quia participans non po set super hoc juste conqueri, cun Episcopus ipsum non excommunicaverit, nec ab eo eti appellare, quia nec a correctione appellatur, supra de offi¬ ord licet in corrigendis & junge quod not supra eod. § qualite proferatur sub §. sin autem respon i. Sed quomodo potest ex emplificari, quod is qui tulit sententiam participare veli in crimine criminoso: qualiter enim est verisimile quo contrafactum proprium veniat? respon hoc quandoqu accidere potest: ut, si patrem, vel fratrem excommunica vit pro rapina mihi facta, quam forte habetodio, sed ho facit, velit, nolit coactus per superiorem, & nihilominu latenter favet raptori, & cum eo partitur, & ipsum recepta Vel pone quod cognovit malierem quam excommunici verat propter fornicationem. infr eo si concubinae. Sed pon quod Episcopus excommunicat aliquem cum particip bus suis: & postea participat cum tali incrimine damn. to, nunquid incurrit eandem sententiam? ad hoc scripsi Rayn. quod sic. unde & a superiore suo debet petere absi lutionem, ut in praeced. quaest dictum est Sed & Goffri hoc reprehendit ipsum: nam co istat quod participes l gantur sententia judicis in hoc casu ii. q. 4. excellentissimus nemo alligatur propria sententia, ut not sup. eod. sub §. rest Dicas quod talis, scil. qui participat cum sic excommuni cato, si sit alius quam proferens, duplicijure eandem ser tentiam incurrit, & duplici vinculo alligatur, uno autho ritate canonis, & quo ad illud, vera est sententia Rayn. u patet in his quae no. cod in praece prox quaest alio authorit te sententiam proferentis, & quo ad illud, vera est senter ria Goff. Si quis igitur cum tali participante participavi rit, quo ad sententiam canonis, non ligatur, nisi minori ex communicatione. quia non transit in tertiam personan ut no sup eod. § respo.i. vers. hoc autem sed quoad sententian judicis, ligatur majori, si quis cum eodem crimine partic pet. Quid si non dubitans participat in crimine cum exci municato a proprio Episcopo? Hanc quaestionem movi Goff. propter opinionem in qua erat, scil. quod in hoc ci su ligatur participans sententia Judicis, & solvit quodl gatur talis, quia ratione criminis sive delicti, in quo part cipat. iam factus est de foro suo, & bene, ut patet in his qu not. supr. eod § quis valeat excommunicari vers non subditus ( seq. sed haec quaestio non habet hic locum, secundum op nionem quam sequor, quia talis ligatur a canone. & in ho casu expeditum est, quod quilibet undecunque sit, dumt¬ men baptizatus subditus est supra de const.c.i. & sin ideoqu sic expedit haec quaestio, quod ubi participat in locationi vel in aliis simplicibus undecunque sit, absolvi potest proprio sacerdote: ubi vero in crimine, non potest, nisi al illo qui sententiam tulit, vel superiore, ut infra cod nuper & supr not. quae dicit frustratoria esset, si diceremus quo in crimine participans sententia judicis ligaretur: nan certum est cuilibet intelligenti quod unus Episcopus no potest solvere sententiam alterius, quia nec habet imperi am par in parem f. de arbit. nam megistratus. dic ergo ut no sapra cod. vers.mihi videtur

QUid si teneor sacramento, dare certam pecuniam al cui & interim excommunicetur, nunquid teneor e absolvere adveniente die? videtur quod sic, arg. supra a jurejur. cI. &c. debitoris Sed contra, quia non debeo ei com municare, nisi in certis casibus, inter quos non est iste, v apparet in his quae no. supr, eod ab itio §. atile. usque ad ( quo si Episcopus. videtur enim habuisse juramentum tacitan conditionem in se hanc scil. si res in eodem statu perman serit. argu. 22. 4. 2. ne quis. Gelasius, Greg. & Urbanus absol vunt a juramento fidelitatis omnes, qui excommunicati: tali vinculo sunt astricti. 15. qu. 6. alius. &c. nos sanctorum. C juratos. item quia ipse non potest me convenire, nec recon venire. 4. quaesti.c.i. supra de exceptionibus. cum inter priorem in fine. & ubi nulla est petitio, nulla est mora f. deverborum signisic. si pupillas. Solutio: Aliqui dicunt quod quamvi non possit a me petere: ego tamen ratione furamenti te neor solvere, sicut est in usura, ut probant concordantis inductae, supra codem §. respons. 1. Sed certe non est simile quia usurarius non est excommunicatus, sed tantummo do remotus a sacramentis ecclesiasticis, ut sapra de usuris quia in omnibus. Unde non pecco, si ei solvo, quod juravi sed excommunicato prohibeor loqui, & omnem favor¬ consilium, & auxilium impartiri: secundum ea quae no supra cod. §. rescons. 1. versic. in aliis. Rayn. consuluit quo¬ ego cum testibus veniam ad domum creditoris, & dicam sitis mihi testes, quod ego pono hîc pecuniam, quam de beo isti, qui ibi sedet, vel numero uxori suae, vel filio, ve servo, vel ballivo, nomine suo ipso praesente, & non con tradicente, sic ero liberatus. Hoc consilium non est boni duplici ratione: prima est, quia fit fraus canonibus parti cipationem prohibentibus. sicut enim non debeo ei so vere: ita nec alii nomine suo, nec ibi ponere, ita quod a ipsum pervenire possit. argum. 46. distin. sicut non suo. & a pecu, clenco. inquirendum. Et patet in his quae not. supra d contrah. empt. §. qualiter. sub §. illud. secunda est, quia quoc solverem uxori vel aliis, quamvis nomine suo, non libera ret me, nisi ratum haberet, & de sua fieret voluntate sup. d jurejur. eam te. etenim procuratori, nisi ad hoc specialite datus sit, non recte solvitur ff. de sol. hoc iure & patet in hi quae not. supra de solution. S. cui facienda sit solutio. Tu tenea ianum & tutum esse consilium hujusmodi, si dicas, quo die adveniente debeo talem pecuniam deponere in aeden sacram nomine creditoris, ita quod ei solvatur cum fueri absolutus non ante, & per hoc nullam incurro excommu nicationem, quia concessum est mihi quod possum com municare cum eo, etiam ad utilitatem suam spiritualem ut patet in his quae no sup. eod sub §. utile. versatem utilitas. e seq. & haec est ejus utilitas spiritualis. Quia non excommu nicati, videntes, quod non recuperarent debita sua si ex communicarenturmagis cavebunt sibi, ne committant cau sam, quare excommunicentur, & excommunicari incitabun tur ad absolutionem suam citius impetrandam: ergo nul lorum magis interest, quod sic interpretemur, quam credi torem, & ideo sic interpretandum est & tenendum. arg. ac hoc f de minor. aut praetor. § idem faciunt alias incipit lex & si si ne. C. de rescin. vend. ratas. C. ad Treb. senatu scons. cum sancimus post prncipium. sive enim plectendo, sive ignoscendo ho¬ solum bene agitur, ut vita hominum corrigatur. 3. quaes 5. prodest severitas. & junge quod notatur infra eodem, sub s sed nunquid excommunicatus. versicul. sed quid si aliquis liga tus. sed & hoc intelligendum est, nisi forte superior con tumacia exigente relaxaverit me ab observatione jura menti, quando fuerit sic ligarus, quod facere potest eccle sia. 15. q. 6. juratos. supra de poen.c. sin. supra de jurejur. venten tes. Et ideo ecclesiae plus quam homini obediendum es in hoc casu. II. qu. 4. qui resistit. 23. q. 3. qui culpatur. & hoc es verum, nisi in casu. Quid enim si pagani, vel haeret ci, vel alii hostes injuste venirent in brachio forti a¬ devastandam & delendam patriam, & excommunica ptus vellet ex adverso pugnare pro patria? tali esset solver da pecunia, & etiam vasalli tenerentur sequi talem. u. qu. Jul. secundum Rayn. hoc intelligas esse verum, si esset do minus terrae: vel non esset ilius qui patriam possit defen dere, alias non esset ei solvendum, nec ei obediendum, u patet in his quae not. supra cod sub s. humile. & sub s necessi Sed quid, si dum aliquis est excommunicatus, alius cun eo contrahit, & jurat denarios reddere, non videtur quo oblisetur, ad quod facit optime quod not. supra de poen. §. e anficte poen. respon. 1. vers. sed pone quod aliquis, & seq. & qui contractus irritus est ipso jure, secundum ea quae not. suj eod. §, quis sit ejus effectus & supra de paen S quibus & qualuer. quid de his qui excommiunicati. quod puto verum quo ad er vilem obligationem: secus quo ad naturalem. arg. f. de cer dict. indeb naturaliter. & in his quae not, supra de pig subs, cun constet. §. & qualiter amittatur. vers. est autem, & vers. maximi & si in contemptum aliquis cum tali contraxit, mortalite peccavit, secundum ea quae not. supra cod. sub s necesse. ver sed nunquid participans. in quo casu nec juramentum pra stitum obligaret, quia non est vinculum iniquitatis. 239. 4. inter caetera supra de jurejurand quanto. §2 super hoc vid quod not. supra de sepult. §. an licitum siu. in quaestione quae in cipit, quid si quis eligit sepulturam. versam hac quaestione. verun tamen videtur quod ex quo excommunicatus absolutu fuerit, pretium possit repetere cum effectu secundum ca non. secundum quos ex naturali obligatione actionen damus, ut not supra de pac. §. quis sit ejus effectui. vel si veli dicere in odium excommunicati, quod agere non possi ad minus, non debet pretium remanere penes illum qu cum eo contraxit, sed est pauperibus erogandum, secun dum ea quae not. supra de paen. §. quibus & qualuer. sub §. se quae forma. vers ubi vero nulliui interest. ut sic excommunic¬ tus puniatur in eo, in quo deliquit. supra de ju. immunc sir & nihilominus secum contrahens; cui etiam propriun delictum, sive dolus, vel etiam alienus non debet auferr lucrum. supra de eo qui duxit in imatrimo, ca. f. de dolo. l.i. Vt runtamen absolvens non repetit propter obligationen naturalem. secundum ea quae not. supra de sol. § quis sit eju effectus. sub §. si quis autem dicat se persolvisse pecuniam debitam

QUid si dum loqueris excommunicato de excommu nicatione sua, vel de aliis quae ad salutem sive eonect onem pertinent, interponis ex certa scientia aliqua verb incidenter, ut magis apud eum proficias, nunquid ligaris videtur quod sic, quia non sunt facienda mala, ut evenian bona. supra de usur super eod sed contrarium est verum arae supra de offic. deleg praeterea. i. 44. quod praedecessor. consului tamen Rayn. quod tales caveant, ne nimis laxent habenas sed si caute hoc faciant; & discrete quod aliorum cord qui forte ignorant ipsorum intentionem, seu occultan conscientiam, quantum in eis est, non laedantur: & bene ut patet in his, quae not. supra eod. sub §. utile. vers. excusa ubi fuit haec quaestio terminata

SEd nunquid excommunicatus potest intrare eccle siam? a dicas quod non debet hoc facere ullo tempore si sit ligatus majori excommunicatione: & idem intell gas de interdicto & suspenso, & ab ingressu ecclesiae. arg 1. dist clericos. in fin. 33. q. 4. vir dormiens cum propria. 16. distine perlectis & de hoc not. supra de consecrat. eccle. dist. 2. §. quand per nullus Episcopus. & seq. Excommunicatus autem mino ri excommunicatione potest intrare ecclesiam, & etiam au dire missam, secundum Goff. Rayn. contra quod securiu est. scil. ut quamvis possit intrare ad missam, tamen ibi n audiat. Goffre. ideo movetur, quia non est privatus, nisi participatione sacramentorum. supra de cler. exco. si celebra¬ & ideo dixit quod poterat audire missam, quamvis tutiu sit, quod primo faciat se absolvi. arg. 5. dist ad ejus vero conci bitum. Sed nunquid ligatus minori potest dicere horas su as in choro una cum aliis, & alii debent ipsum admittere dicas quod sic, ubi ligatus est, quia communicavit excom municato casualiter, vel ex negligentia: caeterum si ex ce temptu & occultum est. ipse peccat mortaliter hoc facien do, quia & in mortali constitutus propter contemptun su spensus est quantum ad se: si autem hoc acciderit es contemptu, & notorium est, puta quia hoc fecit post in hibitionem sibi factam publice per judicem, & hoc no potest aliqua tergiversatione caelari: tunc vitare debet a lios & vitari, secundum ea quae notantur supra codem, sub necesse. versicul. sed nunquid participam & comprobatur ha dist. supra de cohabitatione clericorum & mulierum vestra & sin. Sed quid si aliquis ligatus majori excommunication intrat ecclesiam, nunquid clerici ibi fortepsallentes De tenentur exire? dicas quod sic, officio etiam dimisso. 1.3 sicut Apostoli. & c. sequ. & infra eod. nuper. §. in secunda. 2. quaest. omnis qui recedit. & hoc intelligas si notorius si occultus enim non est vitandus in publico, sed occuli tantum. est etiam admonendus secreto & caute, ne praec piatur; ut exeat; nam ingerendo se communionipece mortaliter ad hoc. 6. qu. 2. si tantum. &c. placuit. & 241. sipe¬ caverit. Non vitare enim cum in potestate excommunit ti sit, ei periculosius est, quam non vitari quod in ejusno est potestate. supra de cleric. excom. mini. illud. §. pnulu. hoc ubi omnes hoc ignorant paucis exceptis, puta un vel duobus: nam si omnes scirent, & essent multi, jam no diceretur occultum, quia & dictum unius de facili sequ tur multitudo. sup. de pur, can, cum in juventute §. i. sed & sii qui hoc scit, caute exiret, ut alius excommunicatus rubor confusus, qui non vult exire admonitus, induceretur pe hoc ad satisfactionem, & absolutionem petendam, no reprobaretur. infra eod cum non ab homine. respons.i. & argi supra de clericor & mulierum. vestra, §. item aliud est. Quid publice excommunicatus intrat ecclesiam, & sacerdo missam celebrans videt eum venientem? debetadmon re ipsum, ut exeat: qui si non vult acquiescere, potest ip¬ ejicere, etiam si excommunicatus clericus sit dummod tanquam potestatem habeat quod sine effusione sangu nis hoc facere possit. argu. infra eodem, veniens, alias pote recurrere ad brachium seculare, quamvis videat ibi eff sionem sanguinis imminere. argum. supra de ho. postulas Quod si nullo modo ejici potest. & presbyter non incer rat canonem, missam dimittat, vestes exuat & recedatt in juribus allegatis. supra eod in proxim. q. Si vero jami ceperat canonem, non consulo, quod multum respicu nec ad ipsum, sed ad sacrificium quod prae manibus tene & diligenter attendat, sed & si ipsum excommunicatur sentiati nihilominus canonem perficiat. Nam sacram steria non sunt interrumpenda, nec dimittenda etiam in completa. 6. qu. 1. nihil. Perfecto autem canone ipsum, exeat admoneat, de consecrat. distinctio. 2. relatum. & si no vult exire, sicut not. supra procedat, ut scilicet ipsume ciat vel recedat. Sed nunquid presbyter potest in missa¬ rare pro excommunicatis, non videtur, quia in oratior participandum non est cum ipsis, ut notatur supra cod respons.i. versic si vero aliis nec admittendi sunt ad divina in praecedent. quaest. Sed contra, nam & Ecclesia expre sim orat in Parasceve pro talibus, quando dicit, Oremus & pro haereticis, & schismaticis, ut Deus & Dominus ni¬ ster eruat eos ab erroribus universis, & ad sanctam eccl siam catholicam atque apostolicam revocare dignetur, ho etiam in ipsa sententia innuitur: quando proferens die in fine. Ita tamen quod spiritus salvus sit in die judici Dicas quod in genere potest orare ecclesia pro talibus, v proxime dictum est, sed in momento, si cogites de aliqu amico tuo, ut Deus infundat in eum gratiam, ita quo convertatur, non reprobo: nec propter hoc dicam te e communicatio participare, sed opus charitatis potius e ercere & voluntatem Domini facere, qui neminem vu perire: alias autem specialiter non debes orare pro ips & cum ipso nullo modo. hoc enim est in oratione partuic pare, quod jura prohibent, ut not supra eod. §. respons. i. ver pel in aliis. Quid si quis Tyrannus Princeps facit te cel brare ipso vel alio excommunicato praesente, quia tut more mortis non audes aliud facere? Beatus esses, si tea martyrium praeparares, sed quia jam recessit pro major parte haec devotio, dicendum est quod etsi coactioculpan attenuet, non tamen in totum excusabit, cum potius de beas omnia mala de mundo sustinere, quam peccato cor sentire, 32q. 5 itane. Secus si vis esset absoluta, quia ibi p¬ tius diceris pati quam agere: & ideo te in totum talis ce actio excusaret: & hoc est, quod distinguitur, sup. quod me caus. sacris

COnsuevit & illud quaeri utrum excommunicatu majori excommunicatione, teneatur dicere horas su as? A & dicas quod sic, per se privatim non in ecclesia, no sicut prius, non in ordine suo, non ergo dicat, Dominu vobiscum: e sed in modum orationis ad hoc. 11. 4. 4. si qui Ipiscopus damnatus, &c si quis Episcopus in consil. nam ad han servitutem obligatus est, ut supr. de celebr. mis.c.i. a qua pro pter delictum suum non fit immunis. 16 q. 1. leg. supra de ju diciis intelleximus & not. supra decler. excom. mini. §. 1. vers. quaerus. & vers. & hoc intelligas. & seq. Si vis scire quid juri sit interdicto servando. vide ibi. & supra de privil. §. quid op¬ retur. sub §. possant & nonnulli religiosi. & infra de vero signij. sin sub s quod autem. Quid si aliquis clericus sit excommu nicatus in choro, vel in claustro cum aliis ejusdem coll¬ pii: nunquid tenentur exire alii & ipsum vitare? ad ho dixit Rayn. quod sic, si notorium est, sin autem occultun sit, tunc talis non est vitandus, nisi in occulto, ut dictur est in casu consimilis supra eod. sub5. sed nunquid excommi nicatus. vers. sed quid si aliquis ligatus. & idem scripsit in so ciis, qui sunt in eodem hospitio. Tu dicas, quod in prim¬ casu monendus est, ut faciat se absolvi, & si non vult obs dire, potest contra ipsum procedi tanquam contra inobe¬ dientem, & incorrigibilem. supra dejudiciis, cum non abhy mme. non tamen tenentur alii omnes propter hoc exir chorum, sed potius inobedientem in aliqua camera teni ant, cui etiam si proprium non habet, de communi prov deant, secundum ea quae not. supra de temp. ord. §. & cai. su §. septima regula. vers. alii petunm eleemosynam, & seq. in secur do vero casu, dic ut not supr. sub S humile. ver. & idem intell gas. 1. &2. Illud tamen notandum est, ubi quis dicit se ei communicatum post appellationem, & de ipsa appellati one constat inhis quae aguntur extra judicium, sicut in lectionibus & locutionibus & mensa, & divinis etiam os ficiis, pendente etiam appellationis articulo, non vitatur & sic intellige supra de appellat dilectus §. sin. in judiciis ver¬ excepto appellationis articulo, vitandus est in his quae ti quam actor experitur. & sic intellige insra eod per tuas. S.no igitur. & i. qu. 3 si Episcopus forte. & quod sic debeant intellis dicta jura & consimilia. probatur, ut in authen.d.n.extra eo¬ solet. §. fin. & hoc olim etiam in Episcoporum sententii obtinuit, sicut & hodie observatur. sic intellige, quamvi contrarium innuat in auth. d.n.extra eod quia periculosum. sin. & de hoc tetigi supra de appell § qualiter vers illud tamen & de sent. & re jud. sub rubr. de sent S qualis. subs. pura versicul quid ergo si dico, & seq. sed huic standum. sic ergo in praemis sis obedire debemus, ut possimus ad coelestia regna per venire, quod nobis praestare dignetur qui vivit & regna Deus per omnia saecula saeculorum, Amen

PrevBack to TopNext

On this page

Titulus 39