Titulus 39

De Syndico. XXXIX. Ru¬ brica.

SVMMARIA. Vniversitas quid si¬ Collegium quid su Corpus quid su Societas quid su Procuratorquis dicatur Syndicus quis dicatur Actor quis dicatur Oeconomus quis dicatur

TRactatum est upri de negocis sin gularum personarum quae per procuratorem explicantur, sequi tur de negocio cujusque universitatis, quo proprie per syndicum expeditur: vel sic, Di ximus supra de procuratore, §i versic. sed secundum jura no stra, quod non est vis facienda in nominibus, dummod constet de mente: sed quia leges faciunt differentiam inte procuratorem, syndicum, actorem, atque oeconomum, u ad notitiam diversitatis ponendae materiam habeamus specialem rubricam de syndico apponamus, dicendo, Qui dicatur procurator. Quis syndicus, Quis actor, Quis oeco nomus, Et de differentiis eorundem. Et a quo quilibet si constituendus. Et ad quae. Et qualiter, ut autem haec aper tius videantur, primo videndum est, Quid sit universitas Quid collegium, Quid corpus, Quid societas

Quid sit? universitas Colectio pluriur corporum rationabi lium speciali nomine attributo: sed Azo dixit plurium cor porum inter se diststantium, f.de usuca. rerum mistura, quo¬ non placet domino meo, sed posuit rationabilium ad dif ferentiam gregis

Quid collegium. Plurum personarum colletiosi¬ mul inhabitantium speciali nomine attributo, ut canonici sancti Victoris Parisiensis, & sancta Genovesae, & monachi sancti Proculi Bononien

Quid corpus Collectio personarum, &c ut proxime sive simul habitent, sive non, ui pistores, & navicularii, & similes Quid societas. Idemquod corpus, sed dffert: quia societas contrahitur grati commodioris usus, & uberioris quaestus, ff. pro socio; corri societatem, & l. sequ. quod non est in corpore, seu collegio Habent ergo se haec nomina tanquam genus & species, s codem scil. quod cujuique universuatis nomine, l.i. & f. quod metu cansa metum, Sanimadvertendum, vel dic, Societas est per sonarum individuorum nominatorum collectio genera li nomine, & unico attributo, & hi quibus permissum es habere collegium, seu corpus, ad exemplum reipublica habere possunt res communes, & arcam communem; se¬ syndieum vel actorem, per quos agant atque respondeant & si nemo defendat, ex quo competenter moniti sunt quo¬ commune est possideri, & infra tempus arbitrio limitatum argument f dejure deliberandi, Li. vendi, seu distrahi jube tur, tamen & quilibet ipsorum universitatem defender¬ potest, cum melior fiat ejus conditio, f. eodem l.i. Traditu autem haec regula generalis, quod omne collegium est il licitum, nisi probetur concessum ff. de illic, col. l3. Est auten permissum causa religionis, C. de illiciti, col.l.i dummodo su praetextu religionis nonutriant haeresim, C. de sacrosan. ecc I sub praetextu, infra de haereti. excommunicamus § quia vero, e e, seq. Sed & novae religiones reprobantur, ufra de relig. de c. ult. Et conspirationes de proprio gradu cadere debent & tam ipsi, quam eis consentientes infames sunt, ut nec ij testimonium admittantur. 3q. 4. conjurationes, in.quei conjur¬ tionum, & conspirationum. Sed & si quis tumultum contr aliquem fecerit, vel seditiosas voces emiserit capitalis pe na est, C. de his qui ad ecel. confug denunciamus, C. de seditiosis leg. 1. & 2. lib. 9. de paenis, aut facta, respon.1. & I. si quis aliquid §actores, sed secundum constitutiones feudorum, qui ibe conjurator punitur in unam libram auri, ut in libro feudo rum de pace tenenda, hac edictali, § connenticulas. Item permis sae sunt societates omnes omnium professionum seu ne gotiationum: & tales sub judice respondere debent, C. a jurisdict. om. jud. l. ult & ff.de illi, col. I. sin. & l. Graeca, ibi signa ta, & valent sacramenta causa societatis facta, ut ibi. Item collegium leprosorum licitum est & privilegium, infrad eccl. aedisic. cum dicat. Item civitatum & vicorum, ff. de leg. sihae res jussus, § usus, & ad Treb. omnibus. Item omnium de curionum in singulis civitatibus C. de natura. liber siquis, e I.quoni am. Et generaliter omnis congregatio potest dic licita quae fit causa ju. & justitiam tuendi. Instit. de just & iu re. respon.i. & §sequent. & §juris praecepta, ff. de just. & ju. leg. ideo dicebat dominus meus, quod societas Lombardori licita est: sed certe si Imperator catholicus sit, potius pe test dici, quod incidant in crimen laesae majestatis, & ide¬ locum habet litera, quod morte moriantur, supra de ma E obe si quis, nam quod princ. placet, &c. Item ecclesiarum quarum privilegia violatores poena5. lib. auri afficiuntur vel etiam dissimulatores. C. de episc. & cler. in ecclesus, & l.s ecel. venerabilis, & quod contra impetratum est, caret robo ris firmitate, C. de sacrosan ecel privilegia, quod quidem ma le observant, ut patet m his quae no infra de immunit. eccl. § inquantum, sub §. sed nec illa mimunitas. Corpus autem mo nopolarum illicitum est, & dicitur monopola, penultim syllaba longa. quando pactum fit inter aliquos mercatores ut tano precio vendant, vel ut uni soli vendere liceat: ve dicitur a monos, quod est unus, & pola quod est venditor quaesi unus venditor, vel dicitur monopoia, penultima syl lababrevi, a polis quod est civitas, quasi unus in civitat, talia vendens, vel dicitur monopolium, inde monopola qui impetrat ut sibi soli vendere liceat certas species vel res sed si quis hujus officium exerceat, bonis propriis spolia tus perpetuo exilio damnatur, primates professionum quin quaginta libra, auri paena afficiuntur, princeps terrae si dis simulaverit, paenam patitur quadraginta librarum. C. de mo¬ vo. l.I. Sondales autem, quod ab amicitia nomen trahit, pos sunt esse homines ad invicem, dummodo l. publ. non cor rumpant, ff. de colleg. illic. I. ult. & sic collegium dissolvitur possunt dividere pecunias communes inter se. ff. de illic. col lig. 1 3

Quis dicatur? procurator. Dicti est tit.. §. quis di cunt

Quis syndicus Symdicus: est ille qui constituitur ad agendas causas uni versitatis, seu defendendas praesentes & futuras sine de creto, f.eo.l1. & l.item eorum inde syndicus quasi simul ve singulorum causas dicens, & syndicus Graece, Latine de fensor ff. de mune. & honor. munerum, §defensores, per quan legem dicunt quidam, quod ad unam rem potest dari: sec quod dicit ibl, & qui ad unam rem, non facit relationem ac verbum, defensores, sed potius ad subauditum, scil. actore vel procuratores, secundum D. m. & Azo. Potest quis con¬ stitui syndicus ab universitate, f. eo l1. Sed nunquid neces se est, quod sit de collegio? Quidam dicunt, quod sic arg C de off. prae. urb. I. si. C. de adv. diver. jud petitionem, & l. nemo exce pta. C. de epi. & cle in ecclesiis, f de mune. & hon. ut gradatim, resp 1. & §. I. C. de prox. sac. scrint. unicuique lib. 12. 61. distinct. hullus supra de elect. ne pro defectu, &c. quia propter, ibi, assumantui tres de collegio, & facit pro his, quia non convenit alicu regni arcana scrutari, C. de commer. & mer. leg 4. in princ. Gol contra. nam & si is quam de collegio est, possit constitui, ut patet, 16. quaest.i. monachi, &c. qui vere, potest & is qui non est de collegio, infra cod.c.i. Quod puto verum, nisi in frau dem fiat, puta quando recurritur ad ignotum, vel qui cau sam ignorat, vel malitiosus sit, negabit de facili veritatem talibus enim judico occurrendum per jura, inf. de jur, calu in pertractandis, quia malitiis hominum occurrendum est supra derescr. plerunque infra de priv. ex parte 3. unde nec de ipsa universitate admittere debet judex vilem vel suspectum, arg f. de edem si quis ex argentariis, §i. immo eligendus est, qui no vit melius veritatem, arg ff de proc. si actor C. de proc.I.s. erge etiam si necesse fuerit, compellat rectores, ut jurent in a nimas suas, & illorum qui sunt de collegio vel universita te, & respondeant veritatem, quam sciunt, vel intelligeni per illos, in quorum animas juraverint, ut in auth.d.n. aete¬ stibus extra ad hoc, alias incipii, praesentium, nam & illi debeni jurare, qui melius veritatem noverint, ut expressim pro batur etiam in juramento calumniae, C. de juram. calu. leg. 2 sin autem, vel dignitas. Igitur nec pati debet judex, quoc is qui veritatem ignorat juret, nec incurrat anceps perju¬ rium, ff. de in litem jur. videamus, nec suspectus, de quo veri simile est, quod juramentum in reverentiam non haberet infra de cohab. cler & mulierum, clericos, & sic de consilio meo non admittit talem syndicum, sed repellet, & adde quoc not. supra tit. i§quis dari, & infra de testibus cogen. §i.ver. vide turtamen, & Square

Quis actor. Qui constituitur ad agendum seu defendendum causam, ve causas uni versitatis praesentes tantum, & cum decreto, ff. eodem item suffragium §si decuriones, ad futuras autem lites constitu non potest, quia decretum simile est sententiae, quae futuri tempus non respicit, f de usur. Incum incertum siu ff dejudi¬ sed & si restituatur. § f. Inst de verb. oblig. §. conditiones, & ad hoc. C. de sen. quae sine certa quantitate profe leg.1. & 2. Institut. di actioni curare, sed actor potest institui a non domino, & ab uno solo, ut patet infra eodem § & de differentiis Quis oeconomus. Dispensator ecclesiae, seu defensor, cui res ecclesiae gubernanda mandatur. C. de sacrosan. eccl jubemus, in princip. & quem tractatus episcopi eligit, argument. C. de episcop & cleric. omnes, § praeterea, & §. hoc nihilominus, & hunc jube tur habere omnes episcopi, & archiepiscopi, ut vice ipso rum gubernent temporalia, & in judicio sistant, 9. quaest. 3 cum snnus 5. quaestio3. quia episcopus, qui etiam vocatur vi¬ cedominus, & debet talis constitui, qui hospitibus & cau sis quae superveniunt, paratus existat, 89. distinct. nolumus alii dicunt, quod vicedominus administrat res episcopa les: oeconomus vero res ecclesiae, 16. q. 7. quoniam in quibus dam. 88. dist. c. 10. 42. hoc jus porrectum

Et de differentiis eorundem. Patet superioribus. quod differentia est inter procuratorem & syndicum, qui¬ procurator ab uno, & a pluribus constituitur, syndicus: pluribus tantum, item procurator non jurat. de cal. secum dum I C. de jur calum leg. 2. sed actor seu syndicus jurat: & procurator satisdat judicatum solvi, quod non est in syn dico vel actore, ff. rem ratam haberi, actor, nisi forte de de creto dubitetur, ff. eodem item suffragium, §actor universitatis dic quod ibi satisdat de rato. & accedit, C. de administ. tut. rum, Lultiin §. defensionem, & l. vulgo, sed secundum nos, on mnes isti de cal. jurant, infra de jura, calu. in pertractandis e E. seq. &c. pen & ult. & est ratio, quia non est vis in nomini bus, ut not supra tit.. §. quis dicatur, & §. quis dare, hoc secur dum quosdam: sed T. dixit procuratores privatijurare ni¬ posse, quod dic, ut notat. infra de jur, calum. § quis possit, c ver, seq. & ver. quod autem dixi. Item procurator ad praesen tes & futuras lites constituitur, in hoc ergo differt ab acto re, qui ad praesentes tantum. Item procurator sine decre to, vel cum decreto, ut sup iiti.c.i.actor cum decreto tantum Item procurator non potest constitui a tutore ante lit. com test. sed actor potest. C. de procur. neque tuio. Differt etiam ab O conomo, quia procurator in ecclesiasticis reb. & privati constituitur, sed oeconomus in ecclesiasticis tantum. Item syr dicus differt ab actore, quia syndicus a plurib. tantum, 8 ad plures causas, & ad futuras, & sine decreto, sed actor al uno, & a plurib ff. de adim. tut. decr. C. de acto. tut. vel cur. dan. rubro & in nigro. Inst. de autho. tut. in fi. & ad unam causam da ri potest, vel ad plures, sed tantum praesentes, & cum decreto Item differt ab oeconomo, secundum quod procurator.I tem actor ab oeconomo differt, secundum quod prox. Se¬ & illud notandum, quod universitas per unum retinetui ff. eo. sicut municipii § fi.

Et qualiter constituatur. In praesentia universitatis, ita quo ad minus duae partes adsint, in quib. numerabitur vox ele cti ffeo nulli, & I. plane, sup. de ele, cum in jure, ideo debent scri bi nomina in instrumento C. de I. quoties li.1o. ne postea cau setur, quis, se non interfuisse, & quis absens tanquam praesen inscribatur, sup. ti I.c.i. & inf. de his quae fi. a prael. c quanto ff.d albo scrib. l. 1. & 2. & ut appareat, utrum duae partes praesente fuerint necne. & utrum ibi esset aliquis excommunicatus quoniam non valeret constitutio, nec aliter valet instru mentum sive decretum, nisi legitimo modo coadunato facti sit f de decr. ab ord. fac. l. 2. &3. nec sufficiunt soli decuriones imo & aliorum consensus requiritur, C. de defen,. civ. l. 2. C. de¬ piscopali aud jubemus eos, quod intelligas, quo ad jus univer sale, vel quando agitur de ipsius praejudicio, super quo sol decuriones potestatem non habent, quia nec universita hoc eis concessit, ar sup. de majo. & obe. c. si ff. de aqua plu arcen in concedendo C. de auib. tu. praestan.I.si. ali as si universitas reg tur per certos homines, quib. haec potestas data sit ab ipsi universitate, sufficit quod duae partes talium praesentes fu erint, & consenserint, quorum nomina sunt inscripta, 8 sic intellige, C. de decu nominationum. li. 10. ff. quod cujusque uni ver. nom nulli. & l.item suffragium. §. si decuriones. Sed quid s convocato publico Parlamento, constituatur aliquis syr dicus, & dicatur in publico instrumento, quod plus quan duae partes praesentes fuerunt, nunquid hoc sufficit? Vide tur quod sic: quia sic nomina omnium deberent inscribi forsitan ipsa non reciperet pergamenum, & sic saltem in possibilitas excusabit, fidereg. ju. impossibilium, in tali casi crederem sufficere, si majores & meliores de civitate, qua tenus bono modo possibile esset, ad arbitrium boni viri in scriberentur, & postea sequeretur superior clausula gener: lis, ar ff de cond. & demon. a municipib. ff. ad municipales municeps & l. inagistratus, C. de jura, calum.l.2.hoc etiam huic l.in fi. & suj de ele. quia propter ibi, prae sentibus omnibus &c. ad quod acce dit quod no supra de rescr. §. quae potest objici resp. i. ver. sed & plura, & inf. de commo §. si.ver. ergo non tenentur, est tamen con silium legis, quod si in hoc casu, vel alio de mandato te du bitare contingat, exigas cautionem, f. quod cujusque uni. iten suffragium Santepe. Sed & si judex interloquatur procura torium sufficiens esse, authoritate praetoria fulcietur, ar¬ ff. quod cum fal tu. l. 1. §. pen. ad si. ss. de min. ait praetor. resp. 1ad fian ver. quid tamen si praetor. Tamen si majores, & rector civita tis excommunicati sunt, videtur quod alii qui excommun cati non sunt, ipsum constituere possunt, dummodo non fia authoritate excommunicatorum, ut sup tit.. c. ul. excommu nicati.n. pro mortuis reputantur ii. qui. 3. nemo episcoporum & debet inde fieri decretum legaliter factum, sup. tI. .cC. 1. Su a detur autem religiosis, ut syndicum habeant, cui dent con petens salarium, inf. eo c. unico, quia cum debeant esse in ec clesiis, & circa spiritualia, & orationes intenti, non deben se immiscere secularib. quod etiam in aliis locum habet infne cle. vel mo.c.i.& L&c. non magno opere 2.q. 7. sicut sacerdo tes ii.qu.i.te quidem & § ex his omnib. Et loquuntur haec capi tula de honestate, quia abbate imperante, si utilitas ecclesi hoc exposcat, necesse habent expedire, ut no, sup. de postu 6 pe. in fi i6. qu. 1. §. ecce, & S quod rero, & seq. &c. monachi, &c. qui vere, & hoc probatur optime in auth. de sanc. episc. § siquand col. 9 inf. de ap. Nicolao & praeceptores hospitalis vel militi; templi, & agere, & conveniri possunt, infra de jud, cum de putati. Nec tenentur satisdare, in auth de ecclai. § pe coll. 9. & de hoc tetigi sup. de proc. Squis dari, & not. quod sicut ibi di¬ xi in fi laicum posse fieri procuratorem in mere spiritu ali¬ bus quando alium laicum, qui eum constituit principali¬ ter tangit, sic dico clericum posse fieri procuratorem in ci vilib. mere, quatenus alium clericum principaliter tangit

Quid pertinet ad oficium istorums Dicut super duob. titulis prox §quid sit ejus offi¬ cium, & Squid pertinet, nisi in prohibitis, quae ex superiorib colligere liquet

A quo quilibet connstituendus sit. & ad quem. Ex superioribus patet, & si petas qua re, resp. naturali ratione, valde enim est necessarium, ut qu rebus suis interesse non vult, vel non potest, saltem per a lios potest agere & conveniri, & sua negotia gubernare de procu.l.a.pierunque enim indefensi rerum suarum posses sionem, & distractionem patiuntur, f. de neg gest. I.