Titulus 41

De Regulis Juris. Rubrica XLI.

SUMMARIA I. Regula quid sit. Et unde dicatur. 2. Et qualiter & unde su¬ matur,

AD extremi peris consummationem & auditorum, nec non lege tium & studentium instructionem perfectis simam & doctrinam, diffinitiones, sive regula juris supponuntur. Ideoque infi libri. & post tractatum. D. verborum significatione instar libri. ff. intitulatur haec ru brica de regulis juris, in qua videndum est: Quid est regu la. Unde dicatur. Qualiter & unde sumatur

Quid est: regula. Compendiosa & gene ralis plurium traditio, qu rem quae est, breviter enarrat: ut colligitur ff.eo li. Verun secundum Grammaticam, regulare est multorum simil um collectio. Aliter etiam sumitur regula, supra de regula ribus, ut not. supra eo.tit. in summa. quis sit regularis

Vnde dicatur, Dicta est regula ex eo quod recte ducit, nec aliquando aliorsum trahit, vel ex eo quod regat: vel normam recte vivendi praebe at, vel quod distortum pravumque corrigat. 3. dist. regula si videtur quod regula sit jus? Sed contradicit lex ff eo lnu bi dicit non ut ex regula jus sumatur, sed ex iure quod est regula fiat. Solu. ex regula non sumitur jus de facili, quir exceptiones recipiat, vel non sumiturjus singulariter. sec universaliter & generaliter tantum, fallit tamen saepe in casibus imo secundum quosdam, nec aliter est regula, nisi fallat, sicut patet in his quae non supra tit. I§ quis possit excom municare, resp. 1. & sub §. super illo, ideo dicitur omnis regula in jure periculosa, unde & ait Sabinus: quod quasi causa conjunctio est, id est multa conjungit: et multorum con junctorum universalem doctrinam tradit, quae simul, i est statim: dum. id est postquam aliquo vitiata est, scili per exceptionem, ut cum dicitur, haec regula fallit in tali casu perdit officium suum, quod est multorum conjunctori universalem, sive generalem doctrinam tradere, ut supra no. qui.d. considerato casu in quo fallit, perdit officium su um: quia deficit& in eo regula non est: sic intellige feeden leg.i. versicul. & ut ait Sabinus. In decretis autem est iden canon & regula. nam canon graece, regula latine dicitur ut dicitdist 3. canon

Qualiter, & vnde sumatur De hoc aliquantulum tactum est supra eo § proxi multis enim modis & ex iure sumitur, ut ibi no. Sumitu autem regula, vel ex signo universali, ut infra eod omnis, fi eodem omnia, vel ex signo indefinito, infra eodem tuae ff. eodem foemmae, & Iquicquid, vel ex aliquo generali dicto, infra eo dem estote, & capit. non est licitum. Hoc autem notandum quoc quaedam sunt, in quibus regulae vel diffinitiones tradi nor possunt, neque traditae sunt, quia difficilis est aliquorun diffinitio. Primo potest hoc videri in mora, cujus diffini tio traditur ff de usur mora. responsio I. Secundo in impen sis factis a rebus dotalibus, nam etsi deduci debeant, nor tamen facile est in universum diffiniri, sed singula est oe nere & magnitudine impendiorum aesti mari posiunt, f.d impen. in rebus do. factis, quod dicitur in fin. Tertio in fide testi bus adhibenda, ideoque fidei recipientis judicis relinquitur quia ipse magis scire potest quam alius f. detesti. testium fi des, ver verba epistolae, &c. Quarto in quantitate poenitentis peccatoribus imponendae, unde & dicitur, tempora peni tudinis habita moderatione constituenda sunt tuo judi cio: prout conversorum animos prospexeris esse devo tos, habito respectu ad aetatis pericula & aegritudinem ne cessitates, 26. quaest. 7. tempora, & capit hoc su, & notat suprad peen, capit quae poena. Et breviter deficiente jure, deficit & regula, quae ex eo sumitur, ut notat. supra eodem §unde di catur, & ideo omnia talia arbitrio judicis committuntur vt patet supra de offic. deleg de causis, supra de transact. c sin

ET quia regula, rem quae est, breviter enarrat, ut no. co. § quid est regula. & moderni brevitate gaudent: hoc in ho¬ tit, causa brevitatis sufficiat tetigisse, quia plerunque brev ter commemorare necesse est proponenda, ff. de ossic. prae praeto. I. unica, in prin. Regulas ergo in hoc titulo positas ap parendas copiosius ex certa scientia reservamus, quia ip sas in apparatu magis exponic enucleari convenit, quan in summa. Quas igitur gratias, quasve laudes Domini meo benignissimo jesu Christo exhibere debeam, nec men¬ mea potest concipere, nec lingua proferre, multas enime innumerabiles miserationes ejus sensi, & ab eo infinita re cepi bona & beneficia, quae regratiari non sufficio, & pr¬ quibus nihil dignum me egisse cognosco. Sed inter alia hoc ei specialiter regratior, quod per me, servum suum idiotam & insufficientem in omnibus ad secundum loci gubernaculorum vocatum, qui etiam minus remum ti nere non novercam, dicta multorum sparsa, & alia pe quam utilia, & necessaria, in unum volumen redegi, & in utroque jure studiosis satis perfectam doctrinam tradidi non solum ad tuitionem & defensionem rerum & corpo rum, sed etiam ad salutem medicinalem, ac medicinam salutatem, & antidotum efficax animarum. Tu ergo lecto non me qualemcunque scriptorem, seu compilatorem, ne que parvitatem meam consideres, & si consideras, non con temnas Segiente dicente "Corporis exigui vires contemnere noli," Sed attendes dictatorem, quem operis totius fieri optar authorem, & praesulem mordere timeas, si tamen aliqui melius in superioribus tibi revelatum fuerit, vitatis teme rariis reprehensionibus de quibus no. supra in proaemiohu jus Summae, resp. 1 ver studiosus, & seq. fraterna charitate no invidiosa mordacitate corrigas & emendes, quicquid ul videbitur corrigendum vel etiam emendandum. Ego nim licet multa habuerim contraria, ac me distraxerim. alia ardua negocia & diversa, adjutorio tamen illius, i quem semper speravi, in omnibus suffultus vim mihi in tuli, opus quasi desperatum & nimis difficile, quinimo in sufficientiae meae impossibile, quod in officio minori e¬ ceperi & demum in incendio amiseram in majori consti tutus officio revocavi, cursum operis consummavi, fiden servavi, non ego autem, sed gratia Dei mecum De reliqu reposita est mihi corona justiciae, qui reddet mihi in illi die justus Judex, cui est honor, laus & gloria per omni secula seculorum. Amen

"Monstrans obscuras juris dissolvere curat; Explicat antiquas hac nova Summa plicae Pontificumque sacros affatus Henricus haurit, Pro quibus sit summo gloria magna Deo"