Titulus 32

De Novi operis nunciatione XXXII. Rubr.

SUMMARIA Nunciatio novi operis quid siu. Et ad quem pertinea 2 Quare fiat. 3. Quis possit sacere. 4. Cui fiat. 6. Qualiter ull¬ tur. 10. Qualiter fiat? Nunciatio quare non habet locum in rusticis praediis 7 Nunciatio facta in absenua, an valeat 9 Nuncians an habeat necesse jurare de calumnis u Remissio tacita, qualiter fiai 12 Efectus nunciauonis quis si

PRaemissum est supra de excelibus in genere. Sed quia subdit vel alii aedificando aliquoties excedunt, talis excessus per novi operis nunciatio nem restringitur, videamus de novi operi nunciatione dicentes, Quid sit nunciati novi operis, Ad quae opera pertineat, Quare fiat, Quis pos sit facere, Cui fiat, Qualiter fiat, Qualiter tollatur, Quis si effectus.

Quid sit nonciatio nori operis Illi quide novo in alterius praejudicium aedificat. legaliter facti prohibitio, ut colligitur ex inferioribus. Nunciare enin nihil aliud est. quo ad hanc materiam pertinet, quam pro hibere. unde non refert, utrum quis dicat, Nuncio novun opus, vel Prohibeo novum opus. ut F eod. l. 1. §. nuncianus inf. eo significanti. aliter accipitur supra de ac. ut ibi notatur sub §. rub de denunciat. §. i.

Ad quae opera pertineat. Et certe ad ea quae insolo fiunt, unde si quis messem colligat, vel ar borem succidat, ad hoc edictum non pertinet, ut ff. eo.l1.. hoc autem edictum 3. & adversus futura, non praeterita. si¬ nim praeterita demoliri intendas: recurrendum est ad in terdictum, quod vi aut clam. & alia quae publica jura tuen tur, ut ff eodem. l. 1. §. hoc autem edictum. 1. Illud autem no¬ refert, utrum fiat edictum sive opus intra oppidum, ve extra. in villa, vel agro, loco privato, vel publico, ex qui solo adhaeret. ut feodem. l I. § sire autem. Non ergo perti net nunciatio novi operis, nisi sicut vox sonat. ad nova o pera. Opus autem novum videtur facere, qui vel aedis cando de novo, vel detrahendo pristinam faciem operi immutat, f. eodem l. I§opus novum: secus, si reficiat, vel num caementum addat; vel subtrahat: tunc enim hoc re medium locum non habet. f. eod. l. 1.§. si quis aedificium, & stipulo. §. opus autem & sic aliud est facere, aliud reficere ff. de iimere actuque priva. I.unde etiam. §. reficere. supra de lud¬ consuluit & ca ludaei. est tamen argum. contra, fi demortu inferendo. I1. §. aedificare. Haec autem nunciatio ad aedifica tionem etiam ecclesiae porrigitur, cum non sit construen da in praejudicium alterius ut infra eod, capi nisi in casibu quos not. supra de ecclesiis aedificandis S si versic. & haec est un causa & sequen. Excipiuntur rivi, & cloacae, & omnia gene raliter, in quorum mora periculum vertitur: illa enin purgari & fieri possunt, spreta denunciatione, quia publi cae salutis interest. rivos, & cloacas curare. f eo. aepupillo. § si quis rivos, & §§. seq.

Quare fiat Et cerre tribus de causis aut gratia je ris nostri conservandi, aut damni de¬ pellendi, aut publici juris tuendi gratia, ut f.cod. l.a. §. nun videamus. & §. nunctatio. ibi seq

Quis possit facere Et quidem quicona pri¬¬ vatus, qui commodo afficia¬ tur, etiam si servus sit. ff. quod vi aut elam prohibere. §. si qui per servum. Sed pro opere facto in loco publico, non tene nunciatio a servo facta, sic intellige. f eodem. depupillo §. homo tamen liber etiam hoc opus nunciare potest: qui¬ in tali casu omnes cives admittuntur: nam & hoc reipubl cae interest ff. eod. in propinciali. §. fin. & l. seq. nam reipub dum tamenbonae famae sit, & masculus is, qui denunciat alias contra. ffi de popu.act. I. popularis & l. mulieri. Major 20 annor. nunciare potest: sed & pupillus, si privato comme do afficiatur: non aliter, unde non potest nunciare, quo ad jus publicum pertinet. f. eod. de pupillo. respons. i. Scien denunciare potest, sed & ignorans quod opus fiat. f. eod L. §. potest & expone, quod, id est, quase, puta nescit utrur debeat esse camera, vel cellarium, necesse tamen quo sciat habere aedificium quoddam instar operis. ff. eod stipi lo. §. opus. Potest autem nunciare dominus, potest & hi bens jus in re, puta emphyteuta superficiarius. ff. eod. 1 provinciali. §. si ergo. & I. de pupillo. § sextus. & §. naturalen Unde &t clericus nunciare potest & religiosus. infra eo cap. 1. & 2. quamvis dominus non sit. supra de don. capit. nam & creditor admittitur. ff. eod. creditori. Videtur igitur quod habens servitutem possit nunciare distinguendum est tamen, utrum habeat personalem, aut realem. Si cae personalem servitutem habeat, tunc ei, a quo servituten habet, nunciare non potest, alii vero potest ff. de remission bus. l.i. §. item Juliano. Si realem & rusticam, nunciare no potest, licet servitutem valeat vendicare. ff. eod. qui vian Si vero urbanam habeat, tunc potest. ff de servit. urban prae¬ inter servitutes. §. fin. Hoc tamen videtur reprobari f fam liae erciscundae lin fam erciscundae judicio ubi innuitur, quo sive realem, sive praedialem habeat, nunciare potest, ide dicunt alii, quod neuter potest nunciare domino rei, quo causam habet: Sed alii vicino aedificanti potest, ff eo lI. §. sin. & l. 2. Sed & haec solutio tolli videtur. ff. eod. de pi pill. § sextus. vers. inposicivam. ideo intelligunt alii, Listan dictam familiae erciscundae judicio: in urbanis servitut bus tantum. Si quaeras rationem, quare aliud in rustici B nis, aliud in urbanis servitutibus? Respondeo, quia nu¬ ciatio non habet locum, quo ad praedia rustica, vel oper rusticana: sed quo ad urbana, & opera ipsorum, ut pate in his quae not. supra eod §. ad quae opera. Si quaeras, quar nunciatio non habet locum in rusticis praediis? Respor deo, favor agriculturae hoc non tolerat, ne modico mo mento pereat, &c. C. deferiis. l. 3. in fin. comprobantur hae f de aqua plu arcend. la. § de eo opere. F eod. I 1. §. hoc autem ed ctum. supra de treuga & pa, cap innovamus. Quicquid tame domini dicant, vel intelligant, indistin. dici potest, quod i qui servitutem habet, nunciare potest novum opus, siv domino, sive vicino. Sed quando domino nunciat, non te net nunciatio. f eod. qui viam. subaudi. quo ad hoc, ut opu demoliatur. Sed tantum aestimabitur ususfructus, vel ali servitus quaecunque sit illa, ut f eod. l. 3. & quo ad hoc te net. ff. eod. de pupillo. § 6. vers. impositivam. ff. de servitut. urb. norum praediorum, inter servitutes. Sin autem fiatvicino, tun tenet adeo, quod opus demoliendum est, nisi facta sit re missio, quae ideo in hoc casu utilis, & in superiori inutili judicatur, & hoc in servitute qualibet locum habet, sicu manifeste dicitur. fi de remissionibus. l. 1. § item sul §. sequenm qui incipit. idem Julia. & secundum hoc intellige f. si ser¬ tus vendic. & si forte. §i. ff. famil. erciscund I in famil. erciscun judicio: ergo §. fin. 11 ff. eodem intelligi debet, quando usi fructuarius domino nunciat. nec obstat, sed concordat sequens. quia non est continuanda adversative, sicut do mini legum legunt ipsam: sed expositive. Hoc modo dix supra I. proxi. §. fin. quod usufructuarius opus novum su¬ nomine nunciari non potest, &c. ut ibi patet, sed hoc in telligi debet quando nunciatio fit domino: nam si vicine fieret bene valeret, & hoc est quod dicit: secunda si auten domino praedii, &c. dic ergo autem pro sed. sed hoc quoc dictum est supra eod. l. proxi. in fin. verum est, quando opu novum domino nunciatur: nam si domino praedii nun ciaverit, inutilis erit nunciatio, scilicet quoad hoc, ut opu novum demoliatur: & ideo inutilis esset remissio, ut no supra. Secus, si vicino nunciaret, nam tunc opus demoli endum esset, nisi remissio facta esset unde sequitur: ne que enim sicut adversus vicinum, ita adversus dominun agere potest, jus ei non esset invito se, altius aedificare Sed si ex hoc facto, &c. sic exponit ibi Jul. cujus est l. illa d ctum magistri Ulpiani, qui facit primam l. secundun mentem illius. §. Item Julia. I. i. ff. de remissionib quem §. fa citidem Julian. & ibidem exponitur, qualiter intelligatur quod Ulpianus ibidem indist. dixerat in praecedenti §. u bi dicitur, jus habet novum opus nunciandi, qui aut do minium, aut servitutem habet, qui § directe contradicit. ff co.l. §. fin. cum unus dicat quod potest alius quod non potest: idec Upianus videtur sibiipsi contrarius, nisi per distinctionen Juliani continuative, & expositive, hic & ibi positam inten tionem ejusdem Ulpiani exponeres & salvares & accedi ad hoc ff.dedam. infect. Proculus. ideoque leges. ff. eod 25 de remissionib. I. 2. §. item Julia. ejusdem Juliani sunt, & idem dicunt seu innuunt: & quasi eadem verba ponunt. Is ve ro qui nullum jus habet, nec se habere contendit, nuncia re non potest, quia nec usufructuarius semper nunciar potest: nec enim admittitur contra illum, a quo causan habet. f eod l. 1. § sin. & l. 2. nec habens praedialem servitu tem, ut not: supra eod versic si realem multo minus ergo ad mittitur is, qui nullum jus se habere contendit: nisi fort¬ fiat nunciatio pro opere, quod fit in loco publico hic enin admittitur, etsi nullum jus privatum habeat, ut not. supri eod. §. respons. 1. nam & solent loca publica singulorum usi bus deservire. ff. ne quid fiat in loco publico l. 2. §. 1. & ideo ad mittitur nunciatio. ff. eod. de pupill. §. 6. vers publicam. Ne dum etiam nomine proprio potest quis denunciare, sec & alieno, c ut not. ff eod. l. 1§. item nunciationim. Sempe tamen requiritur causa, si petatur nunciatio: nec enim a¬ liter potest quis nunciare, nisi se vel illum, cujus nomin nunciat, quia forte tutor, vel curator, vel procurator siju est, dicat jus habere prohibendi: ut f. eod stipulor. respon.1 Unde & sextus diffinit triplicem esse causam, scilicet na turalem, ubi quis dicit se esse dominum rei, in qua aedif catur. Item publicam, scilicet quando prohibet aliquen in publico aedificare. Item impositivam, quando scilic. di cit se jus habere in re, non dico dominium, puta usufruct vel aliam servitutem. ff. eodem. de pupillo. §. sextus. & jungi quod not. infra cod. §. qualiter. versic. requiritur. Sufficit au tem quod nuncianti dicas, quod opus fiat in praejudicium vel detrimentum ecclesiae suae, vel suum. infra cod c.i. resp. & c. 25. super eo. & c. 3. resp. 1. Sed sive causa sit vera, sive fal sa semper tenet nunciatio in odium spernentis nuncia tionem edicto praetoris inductam: ideoque demolien dum est opus, sive jure, sive injuria aedificatum fuerit poss nunciationem ff eod. I.u respons.i. & I praetor. §. interdictum e §. qui igitur. & §. ait praetor. & §. quicquid autem. de quibus le gibus fit mentio. infra eod.c.i. §. fraternitati tua

Cui fiat. Et quidem omnibus existentibus in re¬ ipsa: servo, vel libero: domino, vel fabro, ve opifici: masculo, vel mulieri: majori, vel minori, sufficit e nim in re praesenti sic fieri nunciationem, ut domino possit renunciari. ff. eod depupillo. §. nunciare autem & praec & operis. & Icuilibet. & I. si satisdationem. §. tutori. & l. non so lum. respons.i. nec obstat absentia domini, ex quo ad ipsun pervenire potest, ut dictum est. & ad idem argum. ff. quo¬ vi, aut clam. aut qui aliter. § 1. ad sin ff. de damn. infect. I. 3. ( toties. sic infra eodem, cum ex injuncto. respons. 1. Sed intellige quod & ibi fuit facta nunciatio successori, alias non coge retur successor propriis expensis opus tollere, ut ibi dicit quia nec successor, sicut nec haeres in hanc poenam succe deret, ut ff eod.I.penult. arg. supr. de sol. c. i. licet quo ad inter dictum succedat, ut not. infra eod § qualiter tollatur. vers. ta cite. Quid si fiat nunciatio domino operis, non tamen ir ipso opere, puta quia absens est? & quidem lex dicit. han¬ nunciationem nullius esse momenti. ff. eodem, de pupillo. §. si quis autem forte. quod domini legum intelligunt quo ad opus, quod factum est post nunciationem, ant¬ quam dominus veniret ad locum. Caeterum, quo ad opu¬ illud, quod postquam pervenit ad opus, intellige, vel per venire potuit. arg. ff. de verb. obligat. I. continuus. factum ess cum prohibere, scilicet potuerit operari, & non prohibu erit, bene tenet nunciatio: sicut apparet a contrario sensi rationis, quam reddit in dicto §. si quis forte. ibi, caeterum si¬ libi. &c. & ibi, ut confestim, &c. nam & ubi fit in re ipsa, de mino absente, non confestim discedunt operarii ab ope re: sed tunc demum cum dominus prohibet operari. S dicas, secundum hoc non videtur differentia esse utrun fiat operariis in re ipsa, domino absente, vel domino al senti, non in re ipsa: quia utrobique non demolitur, nisi i¬ quod factum est, postquam dominus rediit, dictus auten 9. voluit notare differentiam, & quod in uno casu valere nunciatio, in alio non valeret. sicut aperte dicit I. respons. retulit se ad ea quae plerunque accidunt. Saepe enim cor tingit, quod quandoque fit nunciatio operariis inr ipsa, operarii recedunt, quia credunt hoc domino exped re, & sic accidit; quod ipso facto tenet nunciatio: und quod ibi dicit, ut confestim ab opere discedatur, subaud sicut accidere solet at ubi non fit nunciatio in re ipsa, no potest accidere, ut statim facta nunciatione, sed demun postquam dominus venerit ab opere discedatur: & ide¬ absurdum esset, si diceremus vaiere nunciationem, quo ad opus, quod interim bona fide fit sumptib. domini, qu in nulla culpa deprehenditur demoliendum, argum. supi de constit. cognoscentes: ergo quo ad illud opus, nunciati¬ nullius est momenti: & hoc est quod ibi dicit. Caeterum alibi nunciatio fiat, subaudi, quam dicamus statim valere Illud incommodi, scilicet iniqui & absurdi, sequitur quo¬ subaudi, qui non deliquit damnetur contra ff. de act. & o ligation. ex maleficiis. §. 1. quia dum venitur ad opus, si qui¬ fuerit operis per ignorantiam. sc. operariorum, qui igno rabant nunciationem factam fuisse, factum quod non po test imputari operariis ignorantibus, nec domino, cun non sit in mora, demoliendum erit, nam eveniret, scilic. e praedictis, si dicamus nunciationem statim valere: sequ tur, ut contra edictum praetoris sit factum, subaudi quo non est dicendum, ne in dictam absurditatem incidamu: Porro quare quo ad opus illud quod factum est, postqu dominus potuit prohibere operarios, & non prohibuit dicamus nunciationem non valere: cum & illa quae fit in re, domino absente, tunc demum valeat, ut apparet in his quae no. supr. eod. respon.i. ratio reddi non potest, ergo iden jus est arg. C. de liber. praeteritis, vel exhaered. l.i. secund. Azc posset & illud dici, quod nunciatio, quae fit per lapilli j¬ ctum, domino absenti facta, nullius sit momenti: quia ne cesse est, quod in re ipsa fiat, & sic potest intelligi quod le giturff eod. de pupillo. §. I. usque ad §. si plurium. 2. aliae auter neri possunt etiam domino absenti, ut in ea. l. §. si quis ips §. meminisse. & ff quod vi, aui clam. aut qui aliter. §. si quis d nunciaverit. sed videtur, quod nunciatio facta in absenti¬ non valeat alia ratione, namqui nunciat, referre debet in testationem, quid & quantum operis sit factum. ut not. in fra cod. §. seqe vers. est & consilium. I. sed hoc in absentia scii non potest: ergo nec exprimi, ergo nec nunciari. Respor deo, non sequitur, potest enim esse, quod nunciator sci quantum erat aedificium die sabbati in sero, & hoc osten dit testibus, per quos hoc probare potest, demum Dom nico nunciat: nam omnibus diebus fieri potest nunciatio ff. eod. I. §. item nunciatio. certe quicquid postea aedificab tur, dummodo ita prope sit dominus, quod prohibere pos sit operarios eodem die Dominico, puta, quia in eaden civitate, vel in hortis est, demoliendum erit. Nunciatio gitur potest fieri domino praesenti in opere, & absenti, e si plures domini sunt sufficit uni nunciare: nam omne astringuntur: aedificanti tamen tantum nocebit. ff. eo. depi pillo§ si plurium res & Iaedib. communib. Intelligo autem omne astringi, ex quo ad eos pervenit vel pervenire potuit nun ciatio: nam nec domino absenti nocet: quantumcunque in re flat, quousque certificatus sit, vel certificari potuerit., eod de pupillo. §. nunciare autent in fin. ibi, sic ut domino pol sit renunciari secundum Joan. & Azon. Veruntame quicquid glossent, & verba & mens jurium manifeste ir nuunt, quod non valeat nunciatio in absentia facta? sicu Probantur jura supra inducta specialiter. ff. eodem, de pu pillo. § si quis autem forte. & patet in his quae notantur infr eod. §. sequent. versicu is vero, qui nunciat. nec quod valeat in absentia, quo ad hoc edictum pertinet, expressum jus ali quod memini mevidisse: nam denunciatio, quae fit per la pilli jactum, hoc patet, quod in re facienda est, ubi enin jaceretur lapillus alibi, quam in opere. Si enim opus fiere Romae, qualiter esset signum illius novi operis nunciand lapillus, qui Parisiis jaceretur: nec obst. ff. eod. de pupillo § nunciare autem. in fin. nec enim dicit, quod nunciatio facti in re praesenti, domino absente non valeat: sed quod vale sic, ut domino possit nunciari: quasi dicat, dummodo fia tali, qui hoc possit domino nunciare: subaudi tu, quam vis non nunciaverit: nam statim tenet nunciatio unde S statim ab ipso opere discedere debet, ut dicit § ibi sequem qui incipit, si quis autem forte. nam & adversus absentem in vitum ignorantem procedit nunciatio. ff. eodem, l. 1. §. ad versus. Item mirabiles sunt glossae dominorum: nam Ul pianus ponit summam suam, ffeodem. l. i. §. nunc videamu ubi inter caetera permittit exponere in quibus locis nun ciatio fiat, & illud incipit exponere. ff.eodem, de pupillo. nunciationem. ubi dicit nunciationem in re praesenti fac endam, meminisse oportebit, id est, eo loco ubi opus fia sive quis aedificet; sive inchoetaedificare, & domini glos sant, quod non oportebit. Item in §. sequent. nunciare, di cit, quod domino non oportet nunciare, & domini di cunt, quod oportet. Item in sequent. §. si quis forte dici quod si fiat alibi, puta, in foro, nunciatio nullius est mo menti, & domini dicunt, quod valet prô Deo, quo jur glossulant contra textum, nam & mens contradicit. ff. eo¬ operis. & I sin. nec obst. ff quod vi, autclam. aut qui aliter. §. quis denunciaverit. quia illud verum est, quo ad interdi ctum, quod vi, aut clam. de quo ibi loquitur: ideoque di ci potest. quod in hoc edicto non est necesse, quod nunci atio fiat domino. Sed sufficit, quod in re fiat cuicunque qu ibi fuerit domini operisve nomine, ut expressim legitur ff. eodem. de pupillo, §. nunciare. Secus in interdicto, in qui oportet domino nunciari, si praesens est, vel absens, si po test haberi copia: alias sufficit, quod fiat procuratori, ve amicis, ut ff quod vi, aut clam, aut qui aliter. §. si quis denun ciaveris Quamvis enim in multis sint similia, hoc edictum & illud interdictum, tamen in multis differunt, nam ad a liud, & ad aliud aliter, & aliter competit hoc, quam illud ut patet f. eod. l. 1. respons. 1. §. 1. & I praetor. §. hoc interdictum perpetuo. & ff quod vi, aut clam. semper §. hoc interdictum un de & potest dici, quod illud interdictu, quod vi, aut clam non competit ex vi denunciationis, nisi aedificans denun ciatione certificatus sit, hoc autem competit, & si ignoret Sed quo ad hoc tantum; ut opus patiatur tolli, ad hoc s quod vi, aut clam si aliui. respons. 1. & §. aitJulianus. Si dicas durum est teneri, vel astringi dominum ignorantem. Re spondeo, tamen lex sic scripta est. ff. qui & a quibus manu liberi non si prospexit. dicendum est tamen, quod licet igno rans & absens ligetur, parcitur ei, si ubi primum scivit, in terdixit opus fieri, & nunciationi acquievit. argum. C.d fal. monet. Ii. §. 1. & opus factum patiatur tolli. argum.i eodem, I penulti. & fin. sed si non acquiescit, tunc proprii expensis cogitur demoliri. infra eod cum ex injuncto. secun dum hoc potest intelligi. ff. de alien jud. mutand. causa fact. 3. §. opus. omnia etiam alia jura a dominis inducta, in ali¬ casu loquuntur, & ideo non insisto, quia hoc jus special¬ est contra regulam aliorum, & tangitur ratio specialita tis, ff. eod. operis. & l.ultim. quia res ubi aedificatur conside randa est, non persona: ut ibi dicit, ideoque rei faciendi est nunciatio, non personae inde est, quod si in pluribus lo cis fiat opus, non sufficit una nunciatio, imo tot requirun tur nunciationes, quot sunt opera, ut patet ff cod de pupillo §. si in pluribus. nec requiritur scriptura de necessitate, sec quo ad interdictum, quod vi, aut clam. scriptura requiri tur, & in absentia potest fieri nunciatio: quare videtur quod quantum ad interdictum illud, sufficeretuna nun ciatio: dum tamen exprimerentur omnia opera in scri ptura, ut innuitur in l. saepe inducta. fi. quod vi, aut clam, au qui aliter. §. si quis denunciaverit. vel potest dici, quod tun tot sunt denunciationes simul factae, quot opera, f. de veri oblig scire debemus. sed sive una, sive plures intelligantur hoc semper verum est, quod simul & eodem momente factae sunt, quod non potest esse, quo ad hoc edictum, ime necesse est, quod plures sint separatae in diversis locis, & diversis temporibus factae. Sed dicunt domini hoc intel- ligi, scilicet quod valeat denunciatio facta in re, absente domino, ex quo dominus certioratus est, ut not. unde se¬ cundum ipsos dices, quod domino nunciandum est, sed plures domini sint, sufficit quod uni fiat denunciatio¬ Hoc etiam intellige, ubi in re ipsa fit uni de dominis nur ciatio, secus putarem, si absenti fieret, quia res inter alio acta, &c. C. res inter alios acta l. 1. 2. & 3. supra de sent. & re juc quamvis regulariter. & est ratio, quia quando fit in re ipsa res quodammodo videtur affici, & ideo omnes tenentur cum omnes pro indiviso possideant. ff. eod. I. sinal. at ubi in absentia fit non res afficitur, sed persona, & ideo illa sol astringitur & ligatur: inde est, quod si plures domini sini quibus opus praejudicet, & unus tantum nunciet, non re levat: quia potest esse, quod alter habeat, alter non habea jus prohibendi. ff. eod de pupillo § si plarium dominorum. & sic videtur nunctatio personalis: nec res afficitur commi niter, sicut in superiori casu: nec affici potest, secundun Azo quod intelligo, quando nomine suo tantum nuncia tur, & diverso jure, & a diversis causam habenti: nam si no mine suo, & sociorum unus bene sufficeret, ut patet in his quae not. supra eo I§ quis possit. versicu nedum. Item si pro in diviso, & ex eadem causa possiderent, omnibus prodesse arg. C. de dirers rescri I I. C. si unus ex pluribus appellat. I.i. & supra de appellatio. una sententia. & sic intellexit Job. ad hoc infra eod cap. 2. Item uni ex sociis aedificanti non potest fi¬ ri nunciatio. ff. eod in provinciali. §.. & 2. Sed nec servituten habens potest domino nunciare sicut not. supra eod. §. qui possit. vers. quicq uid tamen dicunt, verum: quia in commun aed ficand, seu demoliendi socius invito socio sus non ha bet, quia non solus dominus est, ut ff de servit. uthanor praed parietem. & l. sed si inter me, & te §. sinal prohibendus est.n. aedificet. f coninum divid Sabinus prohibitione autem facta etiam per lapilli jactum, opus novum aedificant postea pe communi dividundo judicium, ut lilla. Sabinus, si tame toti societati expediat, ff de servit. urbanor. praedio in rem com munem, vel etiamsi non expediat per interdictum, quod vi aut clam. cogitur demoliri. ff. quod vi, aut clam. li. & 3. & vim facit. idem est. si non prohibuit, quia nescivit. ut ff quo¬ vi, aut elam. l. 3. in fin. & d ISabinus. in fin. Sin autem scivit, 8 non prohibuit, de damno tantum agit per communi div dundo judicium, quod si consenserit, nec de damno habe actionem, ut in d l. Sabin is. Sed & si taceat socius callid sciens opus solum, & sic per consequens sibi pro medi parte cedere: hoc facere poterit, nec expensas cogitu resarcire. C de aedificiis privat siis contra quem. secundum ho intellige. f eod in provinciali Illud etia not quod si aliquo opus fiat ad aemulationem alterius, vel quo materiam se ditionis praebeat, vel in publico, nullatenus est toleran dum ff. de oper publ. 3.

Qualiter, fiat Et quidem perrerba Iem pe praetoris inhibitionem. Item pe lapilli jactum. f de pupillo. § meminisse. Illud autem quo dico de jactu lapilli, intelligunt quidam, ubi nulla verb interveniunt. Sed Job intelligit, quod haec verba & sim lia intervenire possunt. Nuncio tibi novum opus per i¬ ctum lapilli, & statim projiciat lapidem in ipso opere, S aliqui hoc dicunt ter faciendum, argum. ff. de re jud contu ma. 12. q. 2. indignae. supra de constitut. ex literis. infra de senten excommun inaudientia. Dicunt etiam aliqui, ut Azo. quoc licet verba non debeant intervenire, tamen nutu debe ostendere in jactu lapilli, ne quid novi fiat. Sivis, pote dicere, quod quantum ad invicem requiruntur verba in loquente: nec enim omnis qui lapidem projicit, intendi novum opus nunciare, sin autem mutus esset, tunc suffi ceret lapilli jactus cum nutu conveniente, & aliis circum stantiis, probatur hoc supra de spons. cum apud. in fin. & c tu¬ & idem dicunt quidam in matrimoniis, sci. quod non sus ficit consensus sine verbis, ut aperte innuunt proxime in ductae decr. sed de hoc dic, ut plene not. supra de spons. su rubr. de matrim §. qualiter vers. mihi videtur. & seq. In hoc ta men nullam vim constituc, per quae verba fiat nunciatio utrum, scilicet aliquis dic. vuncio, vel prohibeo, vel in terdico, ne hoc opus facias, volnovum opus, vel aliquid si mile, quia nec refert quid ex aequipollentibus fiat. ff. der jud in sumna. alias incipit in sententiis supra de testibus licet e¬ quadam supra de procurat. petitio, nec qua lingua fiat. utrun Graeca, vel Latina: argum. C. detestam. quoniam indignun secundum Azo dum tamen intelligatur, f. de Instit act. se si pupillus. § proscribere. versicul. literis. Requiritur etiam ac hoc, ut nunciatio teneat quod causam quam nunciat di¬ cat. argument. C. de edi. di. Adri. toll I si ff.de transact. cum hi § vult igitur oratio, & sequenti supra de accusat cum dilecti § pen ameser. & hoc verum est, si requiratur, ut notatur supra § quis possit, versicul. semper tamen. alias sufficit, & sinude fia nunciatio sine causa, f. eod depupillo §. toties. & S praecedent, qui nunciatur, sicut dicitur & in teste, in auihen de restibus. § sancimus. & notatur. supin de test. §. super quibus 1ersicul d causis sub §. & cuncta versicul quamris enim. Is vero qui nun ciat, necesse habet, quo loco opus novum nunciet, de monstrare, ad hoc ut is, cui nunciatur, sciat a quo loco ab stineat, & in quo loco aedificare possit: hoc, si in partem si nunciatio: caeterum si in totum, sufficit simpliciter dicere Nuncio novum opus. ff. eodem. de pupillo. §. qui nunciat. E sequ. Est & consilium legis, quod si quid aedificatum sit, in testatione poni debet, ut sic facilis sit probatio, quantum debeatde ipso opere demoliri. dicet ergo tabellio tali an¬ no &c. cum essem vocatus a tali, & ad talem locum, & non esset adhuc elevatus murus per unum cubitum, sicut mem suravi, videntibus & praesentibus testibus infrascriptis: ta lis qui vocaverat me, munciavit novum opus tali in re ips: praesenti & existenti. & hot per lapilli jactum, vel per num cium a judice missum, vel per verba, secundum quod e¬ rit, debet etiam apponi longitudo & latitudo, & qualita operis. hi sunt moduli quos docet sumere lex, & haec es testatio de quibus habes. Feodem non solum. §1. & §. penulti Sed & instrumentum dies & hora, & quod opus futurum sit, apponi debet, & caveri debet, ne obscure aut perfun ctorie quid agatur, neque arctari debet adversarius ab sens, cui denunciatio fit, ut intra diem ad prohibendum o pus non valeat occurrere, fi. quod ri, aut clam qui aliter. resp. & §. siquis denunciarerit. Sed illud loquitur de alio Mar tino quod dic, ut notatur. supra eodem. §. cui siat. versicul. ve runtaenen. & sequent.

Sed & is qui denunciat, necesse habet jurare de calumnia, si exigatur, quod est intelligen dum, quando denunciatione facta aditurpraetor, sive ju dex, postulans sibi re nitti renunciationem, nisi ille qu nunciavit. juraverit; ab initio enim non exigitur praetori authoritas. ff. eodem. I. prima §. nunctatio. ex hoc edicto er¬ go si facta nunciatione adeatur judex, jurabitur si exiga tur, alioquin nunciatio remittitur. sic intellige. ff. eodem de pupillo. § qui opus novum. ne dicas hoc corrigi per auth de his qui ingredi. ad appell § finali colla 5. quia illud intelligi tur de juramento, quod praestatur post litis contest. quod non est praestandum nisi semel, ut ibi dicit. porto I. de pu pillo § qui opus. loquitur de furamento, quod praestatur an te lit. contesta, sicut & alia jura, ff. de damno infecto. qui bona §qui damn & § si quis stipulaturus. ff. qui satisdat eo dedie s subetur. ff. de jurejuran. I. juijurandum. §. quis jusjurandum Qui vero alio nomine nunciat, necesse habet satisdare rem ratam dominum habiturum, ff. eodem. depupillo §. qu. procuratorio. quod locum habet secundum Bul. cum di¬ mandato dubitatur. alii hoc dicunt speciale, & cautionem praestari debere, etiam si de mandato constet, sicut & ali bi, ff ad Treb qui dam & ff.de mi illud ad fi. legis.

Qualiter tollatur Et quidem perinterdictum de remissionibus, & pe subsequens interdictum, quod appellatur prohibitorii de quo habes ff. eod. praetor ait. § deinde, sive expressim sit f. cta remissio, ut f. de remiss. Ii. in princip. ff. eod. si opus novun sive tacite, quod multis modis accidit, puta, quia transa ctio secuta est authoritate praetoris, vel sine, quia nec aliu¬ quaerit praetor quam ut controversias dirimat: ergo si con veniant inter se, vel sponte recedant, debet hoc ratum hi bere, f. eodem. LI. §. & post operis. & §. sequent. idem quaeritur.

Tacite enim fit remissio per mortem nunciatoris, ant¬ quam aliquid aedificatum esset, nam si post aedificationen moreretur, haeredi competeret interdictum, porro mort illius, cui nunciatum est non extinguitur, quod & ex ho apparet, quia in stipulatione, quae ex hac causa interpon tur, haeredis fit mentio. ff. eodem. non solum. §. morte. & se¬ §. quod si is. Sed nec succedit haeres, quo ad poenam, ut no¬ tatur supra eodem. §. cui fiat respons. 1. ad sin. & sic intellige. eodem, praetor. §. hoc interdictum. Fit & tacite remissio, sisi tisdetur intra annum de opere demoliendo, si apparuer injuria aedificatum, vel per nunciatorem factum sit, qu minus satisdetur. ff. eodem, praetor. §. demde ait praetor. & hoc interdictum. & §. hoc autem. & § si alteri. caeterum pol annum hoc interdictum locum non habet. f. eodem. pra tor. §. sinal. Quid ergo, si intra annum paratus sit satisdar de opere demoliendo is, cui nunciatio facta est, nuncian vero dicat non esse recipiendam cautionem, quia vult par bare statim, quod ipse habetjus in re? Et quidem in ha quaestione multi multa dixerunt, quae scribere non expe dit: quia expressum est, quod isqui offert satisdationem expectare tenetur volentem probare, usque ad tres men ses, intra quos nisi de praejudicio suo probaverit, poste praestita satisdatione, vel oblata, & recusata aedificare po test: ergo usque adtres menses est electio nunciantis, v trum velit cautionem oblatam recipere, vel praejudiciur suum probare: elapsis vero tribus mensibus est electio os ferentis intra annum, utrum scilic. satisdare velit, vel pr¬ bationum longiores inducias expectare: quod tempu scilicet trium mensium, non videtur restringi posse: qua vis Azo hoc dixerit, sicut audivi a domino Homine bono qui de hoc dicebat se dubitare: sicut not. post ipsum, fe dem. praetor ait, § si quis paratus. probantur haec C. eod. titul. unica. aliqui tamen libri non habent hanc rubricam, se ponitur sub tit. de aedisic. privat & hoc hodie satis aperte ex ponitur, infra eodem. c fin. & secundum hoc intelligi debe c. mfra eod sgnificantib. ff. eod si prius & jura superius alleg. tas Remittitur & nunciatio, sive tollitur, siis qui nunci vit, nolit jurare de calumnia: quod dic, ut notatur supr eodem, §. proxim, versicul. sed & is qui nunciat. ex quo auter praetor remisit suam nunciationem, impune aedificatu Feodem, si opus novum. quantumcunque vero tollatur, se remittaturnunciatio, potius tamen per nunciationem verborum amissanon recuperatur, nisi aliud intervenia quod dic, ut notatur infra eodem, §. seque versicul. alius ffectus & seq.

Quis sit effectus. Et quidem a&e quicquidaedi catum est post nunciationem & ipsa scripta, sive jure, sive injuria aedificatum fuerit, te tum demoliatur expensis ipsius aedificantis. ff. eod l.i. resp. & I. praetor. §.. & §. seq inf. eod. cum ex injuncto sic est & in e communicatione, quae tenet, & si injusta sit, 1i4 3. c. 1. faci haec authoritas clavium. primum vero spretus praetori secundum Goffr. ut not supr. eod. §. quis possit. verssin. Est e effectus, ut rem afficiat, unde & is tenetur, ad quemcunc potius pervenerit. ff. eod. I sual non tamen, quo ad poenarn succedit: ut not supra eod §. cui fiat. respo 1. Item effectus es ut si is cui nunciatum est, nolit rem defendere, transfer¬ tur in eum onus probationis. ff. eod si prius quod intellis sicut not. supra eod §. prox. vers. quid ergo. & tolluntur hi effe ctus per remissionem tacitam, vel expressam, ut not. supr eod §. prox. Alius effectus est, videlicet quando fit per vel ba, Constituat possessorem illum, cui fit, & si antea non pol sideret. ff. eod. I1 § in operis. secus, quando fit per lapilli jactum vel authoritate praetoris, f eod. de pupillo §. meminisse. Rati¬ diversitatis haec est: quia ubi per lapilli jactum fit nuncia tio, non est signum hominis formidolosi, timidi, vel fugit Vi. vel vecordis: sed est signum audacis & pugnaturi, & pa rati perinde possessionem suam retinere, si alius non ac quiescat. Idem est, quando per praetorem adit proponen Domine talis edificat in meo: mandetis ei, quod exeat sta tim de terra mea, alioquin timeo, necum ego, & gens me armati sumus, & parati advim, quae mihi infertur propul sandam, non exeat aliter, quam vellet. in his ergo duobu casibus non apparet, quod habeat animum amittendi pos sessionem. ubi vero sine praetore venit ad aedificantem, sine lapilli jactu, dicit ei verba placida, sicut homo miserri mus: Domine, vos facitis mihi injuriam, quia aedificatis i meo: rogo vos, quod exeatis, vel nuncio vobis novumo pus. hic enim cum viribus carens verborum quaerat fasti gium quaerens, & supplicans quod exeat, voce humili, 8 depressa, merito praesumitur, quod suspicetur se posse re pelli, & sic amittit possessionem, quae solo animo, & de fa eili amittitur ff. de acqui. poss. I. 2.§. in amittenda. & I. si id quod §. sin. secundum Azo. ad idem, ff.devi & vi armat. I. 3. §. siqui visis armatis, & seq. & praece. & effectus iste per remissionen non tollitur, quia licet solo animo amittatur possessio, n. tamen solo animo, nisi aliud interveniat, sicut nec acqui ritur, vel recuperatur. C.de acquir poss. licet. Haec ita demun vera sunt, si nunciatio tenuit. aliquoties enim nulla est ve ratione denunciantis, qui non potest nunciare. quia no habet personam idoneam, ut not supra eod. §. quis possit. ve quia non est interposita eo modo, quo debet, ut patet ir his, quae not. supra eod §. cui fiat & §. qualiter fat. Vel quia a lia actio competit, puta communi divi, vel famil. ercisc. ve confescoria, ut ff. cod. in provinciali. §. 1. 2& 3. argfdedam. in. fect. sihaeredib & l. qui bona. §. de illo. fF. sin. reg. l. 4. §. si commu nem. an sin. §. de mi. in causae, in princ ffi. de edend quaedam. sed vi detur, quod bene concurrat cum confessoria. ff. eod. depi pill. §. sextus. versic. inpositam. Sed ad aliud competit hoc e dictum demoliendum, ad aliud confessoria ad serviturem scil. vendicandam. ff.eodem. l. I. §. fin. & l. 2. sicut not. Azo. ffd damn. infect. Trebatius, & l. Proculus. de hoc tamen dic, ut no supra eod. § quis possit. vers quicquid tamendicant, & se¬