Titulus 9

De Renunciatione. Rulri¬ ca IX

SUMMARIA. I Renunciatio quid sit, & vide etiam in Apostolis in litera A 2 Jura scripta, & non scripta, circa beneficia, vel res temporales corporales, vel incorporales renunciari possuni Jus publicum divinum subdividitur 4 Clericus an possit renunciare juri su¬ Renunciatio juris potest fieri in futurum 6 Renunciare quis possi 7 Furiosus renunciare non potes 8 Renunciatio fienda est authoritate eorum, quorum interest Scandalum quid sit

EGimus qualiter beneficia per electionem acquirantur, & etiam per translationem amittantur & acquirantur; sed quia est alius modus per quem amittuntur, scilicet renunciatio ideo de ipsa inspiciendum est. Quid sit renunciatio. Quae possunt renunciari. Quis renunciare. Qualiter. Cui Quis sit ejus effectus

Quid sit renunciatio? Juris proprii spontanea refutatio. Bene dico, Juris proprii; alieno enim renunciare non possunt quia res inter alios acta, b &c. inf. de sentent. & re judic.c.pe inf. de praeb dilecto. in fin. mf de don. inter dilectos in fin C. res int alios acta, in rubro & nigro. & generaliter tibi trado, quoc tractum inter certas personas, vel super recertaliabitur alii non nocet. C. de jud. licet. ff de pac si unus. §. pacta. rers an te omnia. infra de offic. ord. dilectus filius. § pen. in sfin. inf. de trans act. veniens. §. sin. Et bene dico, Spontanea, respectu certi¬ tudinis, C. de don. nec invitus. & patet infra §. quae possunt re¬ nunciari. & §S. qualiter. Item respectu voluntatis; quia si co acta esset renunciatio, non obesset repetere volenti. inf eo super hoc quod suscitaris. inf quod met, causa. abbas, &c. ad audi entiam. quod dic, ut no. inf quod met. causa §. qualiter retracti tur. & sub§. in hac autem retractatione

Quae possunt renunciari, sura seripta: & non scripta, & circa beneficia, vel res temporales, corporales, & incorporales competentia. Jura scri¬ pta hîc sciendum est, quod jus publicum authenticum large modo dicitur quodlibet jus in scriptis redactum; quia a publicis personis introductum; puta principibus sanctis vel conciliis, sic etiam dici potest jus publicum quaelibe constitutio municipalis, vel episcopalis. de quibus plen¬ no. sup de constit. S. quis possit. & ad hoc, Instit. de jur. nat gen. e civ. § 3 & 4. infde majo. & ob. quod super his. Item quod libe jus utilitate publicum est largo modo; nam Reipublicae expedit, ne quis re sua male utatur. Instit. de his qui sui jur sunt. §. dominorum. Item largo modo publice interest, quod quodlibet jus observetur, & ideo judices constituuntur quia parum esset, cjura habere incivitate, nisi esset qui ipsum jus redderet & servaret. ff. de orig. jur. l. 2. § post origi¬ nem. sed tamen jus publicum specialiter & proprie dicitur il¬ lud, quod consistit in sacris & sacerdotib f de just & jur. Inc dist. 1. jus publicum. quod & specialiter divinum dicitur nfra de jurejur. nimis. de fure divino. ideo si vis feire cui iu¬ possit renunciari, sic distingue. Jus publicum aliud div num, aliudhumanum. Jus publicum? divinum subdivi ditur, quia aliud reale, sive temporale, aliud spirituale, ali ud collegiatum, aliud personale, aliud publicum statum respiciens. Jus publicum divinum reale, aliud concessum ecclesiis, ne ipsarum res alienentur, nisi in casu concesso e modo debito, & huic renunciari non potest, etiam pe sacramentum. inf. de jarejur. sicut nostris. 35. qu. 9. quod quis commisit. Aliud consistit in hoc, ut immunitas ecclesiae ser retur. nec huic renunciari non potest etiam per episcopum inf. de immu. eccl. non minus, &c. adversus. 17. qu. 4. quasi perto tum. Aliud in hoc, ut debitus status ecclesiae generalis nor immutetur. nec huic renunciari potest. 25. qu. 211&2. &c seq. Jus vero publicum divinum, & spirituale, aut confist in divino cultu, puta feriis inductis ob honorem Dei, & hui¬ renunciari non potest. ff de arb, si feriatis inf. de feriis.c. ud.( sin. & de relictis ad pias causas aliquid deducatur. infra de test.c. ult. Aut in divinis praeceptis, & huic etiam consuetu do non obstat. sup. de consue. c. alt. quod dic, ut ibi not. § E de virtu. vers. per hanc etam dicit, ne aliqua constitutio. infr. a praescr. c. sin. & no. inf. de usu. §. an aliquo casu. vers. praec. Aui in conciliis generalibus, & provincialibus, vel praecepti seu prohibitionibus periculum animarum tangentibu & huic renunciatur. 25. q. I. sunt quidam. i5. dist. ficut. infr. di transa. c. ult. & de in integrum restitutione. causa. §. ult. infr. d sentent. & re jud. lator. tenor. & c. consanguinei, & de except. ex ceptionem. Jus vero publicum divinum collegiatum, aliu¬ commune, id est universo collegio clericali generalis ec clesiae indultum, & huic etiam per juramentum renuncia ri non potest expressim. nfra de for. comp. si diligenti. infr de sent excomm. contingit. I. licet per contrarium actum ali quando consortio clericali & privilegio per consequen¬ privet se clericus. inf. de priv. ex parte. & de sent. exxom. perpen dimus. &c. in audientia.t. contingit. 2. Licet etiam episcopu in praejudicium personae, quod contra collegium, & in prae judicium collegii egit, possit ratificare, ut in quo deliquit puniatur. infr. eod. quod im dubiis. & sic intelligo concilia. 1 s.I. placuit. & c. molita. quorum tenor ponitur. infra de for compet. si diligenti. Aliud singulare, ut singulari ecclesiae, vt collegio, concessum, & huic aliquando expressim, alias pe contrarium actum, alias spacio 10. annorum, alias 30. re nunciatur, ut no. supra de constit. §. quando constitutio. in dij suae incipit, cum privilegiam. Jus vero divinum publicum personale, aliud ob honorem, vel utilitatem dignitatis, cu a persona dignitatem tenente, quatenus personam tangit renunciari potest, sed superior, vel ad querelam illorum quorum alias interest vel ex officio restit. infra de institut.c tum venissem. ad sfin. infra de arb, cum tempore. Aliud ob perso nas singulares, & huic indistincte renunciatur. sup. de resi onnulbi. infra de for. comp dilecti. & de regula ad Apostolicavi¬ I. statuimus. & de crim. sal. c. sin. supra de elec. quod sicut. §. sin nutem. &c. ne pro defectu. §. ult. Aliud ob perionam singula rem, cui personaliter indulgetur, & huic multo fortiusri nunciari potest, quia nec personam egreditur. mfrade con ces. praeb. constitutus. 7.qu.1. petisti. Instit. de jur. nat. §. sed quo prrncipi. vers. plune. Jus autem publicum divinum, publici statum respiciens est, quod persona idonea eligatur.I quod forma servetur, & quod episcopi testamenta exe quantur, & similia, quibus renunciari non potest, ut pate Iup. de elect. cum in cunctis. & ne pro defectu. respons.&c. qui propter. infra de test. tua. Jus vero humanum publicum, aliuc publicum authoritate, & utilitate, ut fiscale. & huic no renunciatur. f. de pact jus publicum. & lanter debitorem. & a sur. immun. semper. §. conductores. idem in omnibu. his, in qui bus judex ex officio proprio motu procedit; de quibus dixi inf de offi. jud. §. & utrum defideret. & ut maleficia non re maneant impunita f. ad l. Aquil. ut vulneratus. inf. de sent. ex comn. ut famae, & ibi sunt aliae concord. hoc salvo, quia in quantum tangit privatam utilitatem renunciari potest, s de pac. jarisg. §. si paciscar. ideo pacisci possum, ne furti jan commissi agam, non tamen futuri f de pac. Iten si umus. §. pa sta ins. quemadmodum §. illud autem. Item ut ordo judiciari us observetur, sicut quod libellus offeratur, lis cotestetur ut sententia in scriptis feratur, & ut jus reddatur, & ut le ges publicum statum respicientes serventur f. de leg. §. ne mo anf. de testa requisisti. & c. tua. ergo lite non contestata, ni potest dari d innitiva sententia, quantumcunque renuncie tur, licet po ssit dari mandatum, vel compositio fieri de hoc inf. de libellor um oblatione. § utrum libellus. & de litis contes quae sit ratio. & Squis sit efectus. Aliud publicum authori¬ tate, sed utilitate privatum, & hoc aut est inductum obcon munem utilitatem, & huic renunciari non potest expressim, licet tacite possit. C. de juram cal. l. 2. §. sed quia veremur. sed iste §. videtur velle, quod etiam tacite remitti non possit ut not inf de jura calum. §. quando praestandum est. & inf. de li contest & § quando unde pone exemplum per l. F. de proc. fili ni. §. veterani. & in hoc etiam jure tenet renunciatio, si jura¬ mento firmetur. inf. de jureju, cum contingat. C. si advers. veni tuth. sacramenta. Aut propter privatam, & tunc si favorabi¬ le est, & proprium renunciare potest. C. quando mul. tu qof fu auth. matri & aviae. C. de pact si quis in conscribendo nam tem¬ pore illius legis, illud privilegium talis naturae erat, licei nodie secus sit per constitutionem imperialem, quae incipit Sed hodie sanxit nova constitutio. Si favorabile & com mune, quatenus tangit renunciantem, tenet, quatenus tan git alium, non tenet. f. de serv. rust praed perfundum. Quid er. go, si vasallus renunciat foro domini? Certe non praejudi¬ cat domino. arg. ins. de arb. cum tempore. inf. de offi. deleg signisi¬ cantib inf. de jud caeterum mf. de for. comp. ex transmissa. & c. si¬ gnuficasti. Aut odiosum, sicut Macedonianum, & huic renun ciare non potest, ut tractatur ff. de cond. ind qui exceptionem & ad Maced. sed & si pater. §. ult. fallit autem hoc in tutelari munere quod publicum est authoritate. Inst de excus. tu. rep¬ f.demu & ho.l.i.& l.i. & I munerum, & devero sign. pupillus munus. sed non est publicum utilitate. & sic intellige. f.ex tu. I. Graeca. athleiae. eo. § tutela. imo est utilitate privatum, sec ne pupilli incurrant detrimentum rerum suarum. Inst. de ta¬ telis, §, cum auti, & §, seq & de authoritate tut. resp.1. & de satisa tut. resp. 1. & tamen huic renunciari non potest, quia invi¬ tus datur tutor, cum sit munus publicum. Cde decu nullus lib 10. & invito datur, ff. detu.l2.de tu. & cu. da abhis, nec no secund. Uber. de Bob tamen lex allegata, athletae, non di cit quin fit munus publicum imo quod non est munus Rei¬ pub. & hoc quod non possit renuciari fragilitas aetatis fa cit, ff. de min. .2. Huic quod dixi, clericum non posse renum ciare suo privilegio, a concordat, infra defor, comp significa¬ sti. Sed contra, quia si voluntarius respondet coram nor suo judice, tacite renunciare videtur, 3.4. 6. pulsatus. potes tamen intelligi illud, c, quando clericus citatur anthorita te secundi rescripti, intra annum, & dolose tacet, primum rescriptum impetratum sic supra de resc. ex parte, supra. §. Dic ergo, quod si clericus coram laico respondeat, & causa ci vilissit, pro convicto habetur, etiansi pro ipso sententia feratui alioquin locum suum amittit, & si non habet locum, forte poteri excomunicari, arg. msut lit. non cont. tuae, & oquoniam, §Suli & dedo. & contu. in si. In criminali vero locum suum amittit, & s non habet locum, puto quod possit alias extra ordinem puniri, arg. in proxime dictis concor. & sic patet, quod ta cite renunciare potest, quantum ad damnum suum. 1. 91 placuit, sed certe magis puniendus est, & si expressim con senserit, & postea reipodit. Si vero invitus tractus sit, sen¬ tentia contra eum lata non valebit, sic intellige, nis. de judi it si clenci, &c. cum non ab homme, sed & qui eum vocavit, & cogi fecit, causam amittere debet, intelligas per sententis xcommunicari debet, & judex ab officio judicandi pri vandus est, n. qg.1. molita, ins. ae for comp. si diligenti, & in consti¬ Fed. quam posui. inf de for. comp. §. qui ex cau. subus. liquet. vers sed nunquid clericus potest, & puto, quod sola vocatione, ei quo ergo clericus tractus erit, hanc poenam adversarim patietur, I1. quaestione prima, placuit, infra de exces. praelam gravem. C. de transaction. si quis major. C. de jurisdomutum jud in criminali. Judex vero non patietur dictam poenam, nisi judicaverit, sed forte jure citandi privari potest, ut punia tur in eo, in quo deliquit. arg. supra de tramlato. episc. quan to. mfra de tempo. ord. literas, &c. seq. vel forte citra litis con testationem locus erit poenitentiae, agum. ff. demjus voca quamvis, ff. ren ratam habere amplius. alii dicunt, quod usque ad sententiam. argu f de inoffic. testa. Papinianus §. me minisse. C. de his quibus ut indignis. alia causa. Sed & si cert loco promittat quid se soluturum, tacite videtur renui ciare privilegio suo. arg. infr. de for. comp. dilecti. idem in re conventione, quod dic, ut notatur, nfra de mutu. peri. §. quando. vers. sed nunquid. Lex etiam videtur velle, quo clericus possit renunciare juri suo. C. de pact. si quis in cor scribendo. Solutio, quod ibi dicit, cingulum, respicit arm¬ tam militiam, non inermem, imo solve, ut notatur, infra¬ for, comp. §. quibus ex causis, sub §. liquet, vers. sed nunquid el ricus potest. Quid de pacto, quod creditores tota die faciunt fieri, an specialiter vitiet, scilicet quod debitor non possi probare solutionem, nisi per scripturam, nunquid perta le pactum non potest renunciari probationi testium Non videtur, hoc enim jus quod per testes probetur, pro pter communem utilitatem inductum est, quia usus testi um frequens est, & necessarius, f. de testi.l.I. respon. i. ergo ta li juri renunciari non potest, arg f. de postul quos praetor. de adninist. tut. quidam decedens. f.de ope. lib. cerdonem. & tal pactum contra legem est, ut in auth. de testi. §. licet ludum. C de heret. & man. quoniam multi, in fin. infra ae cler. pereg. tu¬ frater. quinimo peccatum mortale videtur inducere, an infra decrim. fal. c. 1. ad sin & vide quod not. infra de testibus co gend. §. & quare, dixit tamen Azo quod bene valet renui ciatio. Unum autem notabis, quod renunciatio juris potest fieri in futurum, dummodo ex praesens sit, & con tractus, supra de rescript. nonnulli, alias ei, quod non est, nunciari non potest. ff. de pact. tres fratres, ff. de transact. qu cum tutoribus, in fin. non enim videtur excipere id quoc nescit, vel id quod non scit, ut habet alia litera. ff. de contra hend. empt. in l. i. ff. de acqui. haered. is qui. & l. substitutio. Qui ergo, si quis renunciat omni juri competenti, & compet¬ turo literis impetratis, & impetrandis? & quidem quo a tempus pertinet, non videtur valere, arg. dictorum juri um proxime inductorum, & supr. de consti, cum accessissen & de rescrip. pastoralis, §. ult. infr. de eccl. aedisi. ad audientiam. infra de despon impu. ad dissolvendum, respon.i. f. de injusto rupi te. nam. & si sub conditione. & adde, quod notat. inf. eo. §. qua liter. vers. renunciatio. dic si generalis sit renunciatio, no valet: secus, si specificatis quibusdam juribus sequatu generalis renunciationis conclusio. C. quando mu. tu. osf jun. I. fin. circa med. & in authen. ibi posica. matri, & aviae, & in auth. ut sine prohibitione matres, §. vero, coll 7. si no. inf. de com. & in quantum, vers. tenetur sane commodatarius. Possent etian renunciari jura non scripta, circa incorporalia, puta ser vitutes, competentia, & si haec etiam annalia sint, in futu¬ rum renunciari possunt, infra de sepuliuris, in praesentia, infr de deci. ex multipl. ff. si servitus ven. Lharum. & lagi. Item re nunciari posiurtjura non scripta, quae circa beneficia con petunt, & quia renunciari possuntbeneficia majora, max ma, & minima, ut not. infr. eod. §. cui. Item circa temporali instrumenta, etiam renunciari possunt. inf. de pact, cum pr den. C. de fid. instru. I3. licet autem clericus, qui impetravit beneficium, misericordiae canonicorum se subjiciat, nor propter hoc renunciasse videtur, inf. eod reniens, nisi litera reddat, sed & tunc officio judicis restituitur, si misericor des sint, ne unde misericordiam debuit impetrare, idec cogatur dispendium sustinere, inf. eod. sane f. de fur. servu communis, § qui vero, fi quemadm testa aper. sod si quis Dece ptis enim & non decipientibus jura subveniunt, infra di rer. permu. cum universorum. sed & vendendo literas ipsa renunciasse videtur, supra de resc. ad audientiam

Quis renunciare. S adquemperinet, quo¬ renunciatur, inf. de reg ad Ap¬ stolicam, & c. statuimus, inf. de cri. fal. c. ult. remittentibus au tem actiones suas, non est regressus dandus, ff. de aedi. ed cto. quare, §. si venditor, & satis absurdum est redire ad hoc cui quis renunciandum putavit. C. de reb. cred. & de jureju siquis jusjurandum, & quod semel repudiatum est, redinte grare minime concedimus, C. de cond. inser, cum quidam. an te fin. hoc sive res sit temporalis, sive spiritualis, inf. eod. e ransmissa, sive beneficium, sive jus cui renunciari possi¬ ut probant jura praedicta, & f. de succ. edi. l.i. §. qui semel, n ruth. de testib. § quia pero multi, col. 7. q. 1. quam periculosum &c. hoc nequaquam, 17q. Consaldus. 18. q. ult. dudum. 21. q. 2. quis jan translatus, 23, q. 4. si illic, 9g. dist. si quis episcopus vacam inf. eod post trantlationem, inf. de causa pos. pastoralis. Si tame quis mutat pro superiore, ut in manibus suis cedat. poeni tere potest, re integra inf. eo electae sicut vocans patronun in jus, sine venia edicti ante litem contestatam potest poe nitere. ff. de in jus voc. quamvis. regulare enim est, quod lo cus est poenitentiae re integra. 2. q. 6. si quis libellos, & q. 3. si quis iratus, infra de apr. directe, nisi alicujus intersit. ff. dereg jur. nemo. ff. de condi. causa da si pecuniam, & l. dedi, sfia de inter act, de aetate. §. Celsus. sed de re non integra non potest sup di ele in causis, §. ult. Insti mandati. §. recte ff. de ces. bo. 1s qui bonis quibo. ce. po. l. 2. Non potest autem poenitere is, cui con cessa est cessio absolute infra eo. quidam. hoc ideo ne videa tur superiori illud, qui cessionem admisit. arg. supra de po stul. bonae. 2. nec §. nocetat. Secunda ratio est, ne utilitas eccle¬ siae, quia forte se insufficientem cognoscit, inf. eod. csin. inf de aetat. & qual c. sin. vel salus propria, quam consequi des derat, dum attendit conscientiam criminis. infra eod. nis cum pridem. respon.i.inf. de simon. ex insinuatione. 13.disti. nervi aliquorum suasionibus, quae sua sunt, quaerentium, inf. di censibus, cum Apostolus. §. archidiaconi, &c. procurationes. in fin seu levitate, seu inconstantia qualibet. infra eodem. ex trans¬ missa, infra ne sede vacan. c. I. ff. de procurat. in causae, valea impediri, sic loquitur concil. quidam cedendi, quand absolute petita est licentia, & obtenta. Quid ergo si sub conditione conceditur, scilicet si expediat ecclesiae, pari ter, & personis, & certe tunc non absolute dabitur: imo ne etiam, nisi conditio extiterit, admitteretur: fiat ergo dili gens inquisitio per illum cui commissa est, vel per alium mf. de offi. deleg venerabili, nisi mandetur, quod personalite fiat, quia tunc potest committi, inf. de effic. deleg. quoniam. § his autem. igitur servetur forma exacta diligentia, argum supra de electio. nihil est supra. de rescript,. cum dilecta. ad fin. in de offic. delega. venerabilis, §. sin. semper privatae utilitati pu blica praeferatur, supra de postu. bonae. 1. §1. supra de election cum nobis olim. §. fin. praeferatur ergo ecclesiae, & persona rum utilitas, non personae, infra eod.c.i. &c. nisi cum pridem Snec putes, infrane sede vacan. c.i. §. sin. 22 q. 5. quia soan. Quoc si facta inquisitione poenitet, & ab inquisitoribus appellet, suspectus est mihi, ex quo semel voluit alium, tamende ecclesia admitterem appellantem, quia illorum interest non istius, arg inf. eo quidam, supra de elect. qualiter. & in his quae notantur, supra de consensu, & seq & infra eod. versic, seq & argu. infr. de rebus eccl. non alien. si quis presbyterorum, ad fin quia major est alienatio boni praelari, quam rerum, arg. 1. J. I. praecipinus. hoc dum tamen appellans non carnante sequatur, sed judicium rationis, ut apparet ex praemissis & infra de praeb. grave, infra ut benesic. eccle .c. unico, §. omnibus. Non potest ergo indistincte renunciare habens alas liga tas, ut patet in his, quae notantur, supra de translat. episcopi¬ §. cujus author & vers. seq. & §. quae sit causa. & vers. seq. Est e nim causa consideranda specialiter, si praelatus renuncis re velit, infra eodem. literas, &c. nisi. & est ratio, quia praela¬ tura non datur alicui propter ipsum solum, sed propter alios, non ut praesit, sed ut prosit. I. qu. 1. §. ecce cum honoris, 8. qu. I. qui episcopatum. debet enim praelatus se servum fa cere, ut plures lucrifaciat, 28. q. 1. jan nunc. & plus caeteri laborare, infra eodem, nisi cum pridem. §. porro. 23. qu. 4. qui potest amplius. Nec potest renunclare furiosus, t nisi forte habeat dilucida intervalla. 7. qu. 1. quamvis triste. C. de cura furi. I. pen. super quo vide inf. ae do. §. si quis possit. inf. de testa §. quis. Sed nec potest renunciare is, qui non potest se ob ligare deficiente aetate, expectet ergo: ut not. infra de regu la. §. & qualiter obligetur. & §. utrum. Renunciare potes quis per se, & per alium habentem speciale mandatum arg. infra de offi. deleg, cum olim. Abbas § quia vero ff.de jurejus l. jusjurandum. §. si procurator. Idem videtur, si habeat ge neralem, & liberam administrationem. ff. de proc. I procura¬ tor cui libera. secus, si generalis tantum esset, de procu.l. pro¬ curator tutorum. infr. de praebe dilecto respon.i.infr. ae relig, domi c. pen

Qualiter voluntarie. Alioquin contra 74 quamvis, infra quod metu causa, ad audientiam, & si sit beneficium omnino, id est pure, & absolute. inf. de offi. deleg. ex parte i. inf. de sinno. ex insimuatio ne. alioquin simoniaca esset renunciatio. quod enim re mittitur, dari intelligitur, 8. quaest. 1. talia. infra de test. reni¬ ens, ff. de cal quinetiam. ff. de his, quae in frau. cred. in fraudem, li cet sit. argum. contra. C. ad Vellejan. ff. de his quae in fraud. cred. si pignus. Quid si in mente gerat, e tam renuncians, quam recipiens, quod detur, & recipiatur aliquod temporal¬ sed non exprimitur, & quidem Deus scrutator est cordi um. infra de si. tua, in fin & voluntas, & propositum, &c. inj de sent. excom. cum voluntate, ff. ad l. Corn. de sfica, divus, dicun quod in simoniacis, quia prohibita, sicut est vendere castal dionatum, seu advocariam, I. qu.I. si quis episcopus. sive pi stum, vel pastillium in receptione canonici. infra de sim. Ja cob. sola voluntate non committitur fimonia. dic quoc committitur, sed sola poenitentia aboletur, quod dic, u not. infra de simo. §. quid sit fimonia. Fit etiam in scriptis. piscoporum renunciatio. 7. qu. 1. §. ecce, & c qualiter. &c quamvis triste. Renunciatio vero juris scripti, ex certa sci entia facienda est, ideoque renuncians jus ignorans de es fectu juris, cui renunciat, certificandus est, arg. n autheni quomodo oportet episcopos. §. igitur ordinandus episcopus, colla I ne cau setur ignorantia literarum, ff. de institut. act. si pupili §. de quo palam, & notatur supra de consti. §. quoniam consti tatio incipit arctare, nec enim potest quis renunciare ei quod ignorat, ff. de inoffic. testam. mater decedens, ff de acquir haered is qui, §. siquis dubitet, & l.is qui putat ff. quib. ad li pro cla. non licet. I. penult. §. non enim: nec renunciari potest ei quod non habetur, naec haberi potest ff. dere judic. ejus, & qui potest qre de acque haer habere, & Inolli, & l. qui heres. i. respon, & lis porest. f. de suc. edict. l. I. §. decretalis, & argu. ff. quod me causa, sed & partus, & Jul. in fin nisi authoritas judicialis in terveniat, ff. decuras. bon. dandis. I. i. licet ergo renunciar vel repudiari non possit, quod nondum competit, pact¬ tamen remitti potest C. de pactis. l. I. ff. de pact pactum inte haeredem. & junge quod notatur supra eod. §. quae possus renunciari, vers. unum autem notabis, & seq. Renunciet etiar quis expresse, ut si dicat quietum clamo jus tale, infra a aecimis, ex multiplici renunciat, & tacite compositionem re cipiendo, & invitus causative, non praecise, sic intellige, su pra de elect cum inter R seniorem. Tacite etiam renunci¬ exhibendo honorem illi, cujus electioni contradixerat infra dehis quae fiunt a majori parte capit. ex ore, vel recipier do aliquid ex testamento, quod impugnabat. ff. de moss. testam. si proponas. C. de inoffic testam si pater, ad idem. f. de publ si ego, §. 1 infra de sent. & rejudic. quod ad cohabirationem vel recipiendo beneficium, vel advocando pro eo, infrad transact ex literis, ff.de inossic. testam.I. penult. & ult. Item tac 8 enda est renunciatio? authoritate illorum, quorum in terest. infra de offic. archid. ad haec. §. sin. ideo clericus no potest renunciare foro suo, sine consensu episcopi, qui¬ ex hoc praejudicaretur episcopo, infra de foro competenii, gnificasti, 11 quaest. 1. clericum, 3 quaest. 6. non liceat. A quo enim clericus recipit ordinem, recipere debet & judicium, 9. 2. nullis primas, forense, & praejudicsale, de poenitentia, dis 6. placuit, infra de parochia. nullus, infra de poenitentia, omnis a lioquin quilibet clericus de uno episcopatu posset sibi ci stituere judicem in alio, ff.d. judic. l.1. Eadem ratione non potest renunciare clericus privilegio, quod habetur 17. 4 4. siquis suadente. nam & si actionem injuriarum propri¬ remittere possit, 23. qu. 4. si is qui, & capit illicit. injuriar tamen ecclesiae sine collegio suam f illatam remittere nor potest, infra de sentent. excommun. cum desideres. §. sin. nec nim hoc jus favorem suum specialiter, sed totius collegi introductum est, & in odium laicorum, infrade sentent. ex tomm. contingit. 2. in fin. qui nobis oppido sunt infesti. 2. 4. 7 laicos, & junge quod notatur supra eod. § quae possunt. ver. qui vero publicum, & ver huic quod.

Cui sit renunciatio iuris facienda est adrersa rio, vel servo publico recipienti nomine adversarii ff. rem pup. sal. l2. vel alii nomini ejusdem, quia cum actio, & beneficium per liberam perso nam acquiratur. C. per quas perso. no acque l.i. 2. & 3. de acque pos¬ I.i.nfra de praebend accedens, multo fortius excep. f. de superfi l.a §. quod ait praetor, in fin. ff. de reg jur. invito. §. nam cui damu Si vero renuncietur beneficio, aut maximo, & tunc faci enda est maximo judici, ut Papae, super quo vide, quo notatur, supra de transla. §. cujus authoritate. voco auten haec maxima beneficia episcopatus, & superiores, vel eti inferiores exemptos, infra eod. c.i. & ub. Episcopi auter renunciatio non est de facili admittenda, imo requiritu causa. Et sunt hae justae causae. Conscientia criminis, De bilitas corporis, Defectus scientiae, Malitia plebis, Gravi seandalum. Irregularitasque personae, sed in his omnibu est discretio a dibenda, infra eod nisi cum pridem. Conscien¬ tia criminis: forte non cujuslibet, sed illius duntaxat propter quod ipsius officii executio, post peractam poeni¬ tentiam etiam impeditur, de quo not. plene, infra de iem or. §. & cui. sub §. prima regula oportet episcopum. Debilitas corporis, nec omnis debilitas, quae ex infirmitate, vel sene ctute procedit, sufficit, sed illa duntaxat, per quam impo tens redditur ad exequendum officium pastorale. Defe¬ ctus scientiae, sed quamvis desideranda sit eminens scier tia in pastore, in eo tamen est competens toleranda. supr de ele. qualiter. Malitia plebis, scilicet quando adeo dura cervicis existit, & in rebellione sua ita pertinax inveni tur, quod praelatus nequit proficere apud ipsam. Quid si mortis periculum immineat, justa est causa renunciatio nis, infra eod ad supplicationem. supra de elect. bonae memo. ma resp. 1. forre. quia parochiani ipsum capitaliter persequui tur, in quo casu intelligi potest, unfra tod nisi cum pridem, § propter malitiem, & in quo casu superior ad quem specte etiam ex officio, & si ninil petatur, eum transferre debeat irgum. infra de rerum permut. quaefitum. Idem videtur, si aë idem sit pestilens, & mortifer. 74. distinct. quorundam, argu infra eod. ad supplicationem. Grave scandaium, quando sci¬ licet pro tali praelato scandalizantur subditi, in quo es subtiliter distinguendum, nam in quantum possumul scandalum, sine peccato vitare debemus, alioquin utilius scandalum nasci permittitur, quam veritas relinquatur Veritas ergo justitiae, vel bonae vitae nunquam deserenda est disciplinae, tamen quandoque deseritur, tunc scilice quando multitudo peccantium est in causa, non tamer volunt defendere malum quod faciunt, 44. dist. comessa tiones, 50. dist. ut constitueretur, in fin. si vero defendunt, & ex cusant illud, quasi authoritate minime parcendum est, d pen. dist. 6.c.i.in fin. 81. dist. plurimos. Est autem scandalum 5 g dictum, vel factum, vel signum quo offenditur proxi¬ mus, vel cujus occasione trahitur quis in consensum mortalis peccati. Et dicitur scandalum h a scandalo Grae ce, quod est Latine offensio: ergo nihil aliud est scandali zare proximum, quam provocando ipsum in consensum mortalis peccati, eundem offendere occasione dicti, ve facti, vel alicujus exterioris signi, quo nisi offenderetui quis licite posset illud fieri, vel omitti, salva triplici verita te, de qua dixi. ut dicitur infra de reg. jur. qui scandalizaverit ubi veritas nunquam omittitur, & ponitur ibi veritas num quam projura communi, tali scilicet contra, quod nun¬ quam potest dispensari. quod dic, ut notatur mfr. de pan sub tii. de dispensationibus, § quis possit, secundum Ala. Lau. di¬ cit, quod veritas bonaevitae nunquam omittenda est, & hoc pertinet ad quemlibet. veritas autem justitiae perti net adjus commune, & hoc quandoque omittitur, veritas vero doctrinae, sive disciplinae ad praelatum, & haec simili ter omittenda est, ut dixi ad hoc, 45. dist. licet, 11. 44. plerunqui 23. quaestion.1. noli, in fin. 50. distinct confiderandum. Unde versus "Est verum vitae, doctrinae, justitiaque Primum semper habes duo propter seandala lingua" & vide super hoc not. infra de temp. ord. sub §. octava. versi. & seq. Alii dicunt, haec triplex veritas, scilicet vitae, doctrina & justitiae, nunquam est pro scandalo relinquenda. Vita non, quia nunquam est mortaliter peccandum. Doctri¬ nae non, quia nunquam doctor, vel praedicator debet fal sum docere, vel praedicare, quantumcunque scandalum immineat, nam ille procul dubio scandalizatur in Deum qui recte non docet, & qui scandalizat episcopum, vel sa terdotem, 96. dist. ille tacere non potest, & debet, si omnes obstinati sunt. unde Hiero. solus sedebam, quia amaritud ne plenus eram. sed si apud aliquos proficere potest, tun non timeat subsanationem, nec perfectionem ad hoc, 6 distinct scimus, 7 q. 1. §. hoc tunc observandum, &c. cum autem & c. ibi sej. Justitiae non, quia pro nullo scandalo deber judex falsam iententiam, vel testis falsum testimonium fer re, & in illist ribus casibus intelligitur, infr. de reg, ju. qui scan¬ dalizmernt. Unde versus "Saudal a pro vitam doctrina, justitiaque Tunoneffugies, sant idreliquis fugienda"

Breviter tamen no. quod aut illud ex quo oritur scan¬ dalum est malum in se, aut bonum, aut indifferens. Si ma¬ lum sit. vitandum est, tum propter scandalum: sibonum aut est tale, quo omisso non est salus, & tunc non est omi tendum propter scandalum, sed si est talebonum, quoc misso, salus est nihilominus, & tunc omittendum est: quoc si indifferens sit, omnino cessandum videtur, ut scandali evitetur, secundum Raym. Vel brevius, ubicunque in ev tatione scandali evitans peccat mortaliter, potius deber peccatum mortale, quam scandalum evitare, & sic non es propter scandalum relinquenda veritas id est Filius Dei qui est via, veritas, & vita, & qui relinquitur perpeccatu uc intellige, infra de voto magnae, §. pe infra de reg iu, qui scan dalizaverit. Si vero evitans non peccat mortaliter evitan¬ do, semper debet scandalum evitari, ut probatur infra oc nisi cum pridem, §, pro gravi & de no. ope. nunc. cum ex mjuncto. §. super eodem quod si dubitetur, videtur scandalum evitam¬ dum, argumen. 14.dist. cap fin. & iq.ult. si illa. 23. q.i. quid sicul patur, ad sin nam si dubitetur de peccato, & certum sit de 3 scandalo, dicere possumus cum Augu. tene certum,i & dimitte incertum, de poen. distinct. 7. §. 1. ad finem, patet ex prae¬ misis, quod non omne scandalum est peccatum mortal¬ non omne mortale peccatum scandalum judicatur, & I cet propter scandalum non sit superior triplex veritas re linquenda, intelligas omnino: sive in totum: puto tamen quod in illis exemplis ad minus duplex veritas ex causa fit differenda, vel dissimilanda: quia quod differtur, non aufertur, argumen ff. de judi sidebitori. sed veritas, id est De us nunquam est relinquendus. Irregularitasque personae sed & considerandum est, utrum sit pigamus, & tunc nor remanet: vel illegitime natus, & tunc ex dispensatione re manere potest, ut in decret nisi cum pridem, ubi omnia haec lenius exponuntur. Aut renunciatur majori beneficio, ut abbatiis non exemptis, vel personatibus, vel ecclesiis pa rochialibus. Aut minoribus, puta praebendis, vel simpli cibus beneficiis, & tunc regulariter facienda est major judici, hoc est Episco is. quaest 2. Abbas infra codem lectae, de con sensu tamen illorum quorum interest, infra de offic. Archid ad haec, § fin infra de his, quae fi, a prael novit. caquanto, & c. fin. & generaliter tibi trado, quod in ecclesiis, beneficiis, & prae¬ bendis facienda est renunciatio illi, a quo haec recipiun¬ tur. infra eodem admonet, 18. q. 2. Abbas potest, ei ergo facier da est renunciatio, ad quem pertinet confirmatio; supe hoc vide quod not supra de electio, §. a quo, infra de institut. § a quo, ut inde fiat curae privatio, unde datur mauth. de defen cio. § non habente, col. 3 infra de praeb. in Lateran. §. nos autem, a lioquin quamvis ecciesia renunciaret etiam in manu faici absolvatur, praelato verificante, secundum T. Goffred. 8 quasi omnes: quasi habeat in se tacitum peccatum, argu men. ff. de acceptil. si acceptilatum, vel potius renunciantem juri, quod in ecclesia habet, ex hac causa privante. sic enin loquuntur jura, quae alii pro se inducunt, infra eodem quo¬ in dubiis, 7. qui. Leos. dummodo non sit exorta per vim, infra quod me, cau. ad aures, quod dic, ut non in summa, eo tit §. qua hier retractetur, & seque repeti tamen non potest ab ecclesis nisi forte ad religionemtranseat. Excipitur episcopus, qu sine speciali licentia etiam ad religionem transire no¬ potest, quod intelligit Goffr. cum ita res geritur, si¬ ut noster praecipit Imperator. 40. disante omnia. ego intel ligo hoc qualitercunque se habeat, infra de offic. deleg. venera bili, infra de for, comp signific asti, & de regula, licet, quod dic, ui no. supra de transla.S cujus authoritate, && quaem sit causa trans¬ rundi, vers. sed & transit quuis Fuerunt & qui dixerunt, quo Yminima beneficia renunciari possent sine licentia cujus qcam, cum de ipsis expressim non inveniatur prohibitum nec ibi possit notari matrimonium, vel quasi, & omni nontraria posiunt intelligi in eccieiiis parocnialibus, vel perionatibus, de quib. idem judicium, ver. deelect. dudum, 29. tandem, in in. infra de praeben de mulcta, §. hoc idem, sed con¬ tra, infra eodem admonet. infra de cle. pere.c. sin. infra de cle non re si. fraternitati. de hoc dic, ut nont. sup. ac potu prael. S. quis postu¬ landa.

Quid sit ejus effectus. Ut qui renunciavit de caetero, ad id cui renu ciavit, regreisum non habeat, quod dic, ut no. supra eodem qui renunciare, nisi authoritate majoris ex novo jure con¬ ceiio, vel antiquo reitituto, infra eodem cum inter P. Ganfri¬ di, ex transmissa, sane, &c. in paenitentia, & qui semel renuncis rit epiicopatui propter criminis conscientiam, amodo e¬ ligi non poterit, nec etiam postulari, iecus, ii propter pie bis malitiam, infra eodem poss translationem, in summa nota dum, quod renunciati competens eit provisio facienda, ne in miniiterii noitri vituperium derectum in reo. tem poralibus pariatur, infra eodem ad supplicationem, infra de cle. onjug. diversis, 93. distinct. aiaconi, quae ratio etiam ad depoi¬ um extenditur, 50. aistinct. studeat, in cujus provisionis ai¬ lignatione dignitatis, nobilitatis, & sententiae ratio est ha¬ benda, infra de praeb. demulcta. ad in. sed & quantitatis redi¬ tuum benencii, cui resignat, consideranda est, arg. inf. devi T nocler quoniam, de praeo. nisi essent, 21. q. 2. bonae rei, inf. de don apostolicae, §. pe. &vide quod no. sup. ae rescr. quae possunt objici, ver. sed nunquid appeuans.