Titulus 9

De Feriis IX. Rubrica.

SUMMARIA i Feriae quare dicantur 2 Feriae qualiter distinguantur. 3 Dies diversis modis incipit & desmit 4 Inferus quid agi debeam 5 Appellari potest quolibet tempore 6 Ferus an renunciari possit.

AVdivimus supra de dilationibus, qua aliquando dantur a judice aliquando a jure: nunc dicamus de his quae¬ jure rantum dantur, & sic videamus de feriis Nexcutientes, Quare dicantur feriae, Qualite distinguantur. Quid in eis agi debeat, Quid non, Et an feriis possint renunciari

Quare dicantur, feriaea Feriae dicuntur per contrarium. cum enim feriae, tolendae non sint, hae tamen coluntur. unde feriae dicuntur, quasi foeriae praestant enim vacationem ab his quae in foro agi consueverunt. secundum Azo quia in forensibu negotiis immunitatem praestant, ut f.eod dirus ergo feriae quasi dies festinandi, ut patet in inferioribus.

Qualiter distinguatur. * Feriarum alae repenti¬ nae, aliae solemnes. cRepentinae dicuntur, a quas Imperator indicit, vel propter palmam, seu victoriam, quia scil. hostes subjugavit, vel quia uxorem duxit vel quia filius einatus est. & dicuntur repentinae, quia noin sunt certae, imo repente, sive subito indicuntur. nullus autem praeterquam princeps has indicere potest. quod si se c erit, carebunt nomine, per consequens, & effectu. C. def¬ a nullo Solemnium enim e aliae indictae sunt ob reverentiam Dei, ut inf. eo. a.ult quae numerantur. inf. de cons. eccles. vel ali dist. 3. & 5 ff. eo pridie. Inter quos dies Solis connumerantur id est, dies Dominicus. C. eod.domnes. & Idies. septem enin sunt planetae, & septem dies in hebdomada, nam dies Dominicus a Sole denominatur, dies Lunae a Luna, dies Martis a Marte, dies Mercurii a Mercurio, dies Jovis a Jove dies Veneris a Venere, dies Sabbathi a Saturno. ex his no dicitur aliquis dies feriatus excepto die dominico, nisi a 3 liud festum inciderit.* Est tamen notandum; quod die diversis modis incipit, & desinit, nam quo ad celebration divinorum, f consideratur ut vespera in vesperam. infr rod. c. 1. & 2. quo ad judicia de mane in vesperam, & sic d luce in lucem. Sed quo ad contractus de media nocte in mediam noctem, ut sup. de offi deleg, consuluit secundum lo T. & Goffr. de hoc tamen dic, ut not, supr. de jud S qualiter quo ad jejunium sexta feria incipit post coenam diei Jo vis: & desinit in manediei sabbathi. de cons. dist. 3. de esu. & dem est in aliis observandum. Epicurei tamen sive gulos interpretati sunt, quod coena durat usque in mediam nocti & mane incipit in media nocte. quo ad observationem treugae ab occasu solis quartae feriae, usque ad ortum soli secundae feriae, ut sup. de treu. & pa.c.1. An autem septuagesima & quadragesima sit ferianda, & quidam alii dies de quib. in decr. reperitur, dic, ut not. mfade cons. eccl. dist 3. Ali vero indictae sunt ob honorem principis, ut dies nativitatis ejus, vel dies in quo coronatus est. Alii ob honorem ci vitatum, ut dies natalitii urbium maximarum, scil. Roma & Constantinopolis, in quibus debent jura deferri, qui¬ & ab ipsis orta sunt. Aliae h ob necessitates hominum, u gemini seu duo menses: unus qui datur gratia messium alius qui datur gratia vindemiarum, & hae feriae secundun diversas qualitates, seu consuetudines regionum modi¬ citius, modo tardius inducuntur. nam messes in calidi regionibus in festo sancti Joan vel circa incidunt, in montanis circa festum B. Michae. & ideo hae a praesidibus in dicuntur seu praeconizantur, ad hoc C. to publicas, 40. & omnes dies, F eo praesides, & de ossfic. procon. si in aliqua. §, & seria

Quid in his n debeat. Ea quae pertinent ad disciplinam militarem, vel scholasticam proprie liberales artes peragi possunt. ergo studere pol sumus. Item custodia eorum qui sunt in carcere adhiben i da est, & an habeat victumi prospiciendum f.eod. Ipan. ( de epi audi judices. Item ea quae pertinent ad agriculturan vel putationem vinearum, vel fossuram earum. C. eod mnes. §. ruri. & est ratio, ne modico momento pereat commoditas coelesti provisione concessa, ut ibi. alibi dicitur quod in mora modici temporis non est periculum, ne maximum damnum. f. dejudi. si debitori: hoc autem intelligas necessitate instante, quando quidem licet piscari ei iam diebus Dominicis 4 ad alecia, ut cum facta collatione seu captione congrua portio ecclesiis circumpositis. 8 Christi pauperibus fiat. ut infra eodem licet. Et generalite quandocunque necessitas, vel pietas exigit, non sunt feri andi hi dies, ergo causae matrimoniales, & aliae, in quibus vertitur periculum animarum, etiam his diebus tractar possunt: quod dic, ut no. inf. cod § de feriis versi quid de causi matrimonialibus. & pro pace, vel necessitate alia, vel utilitate his diebus jurare possumus. infra eodc.I.in sin. & c.ultim quibus exempla ponuntur multa. ff. eod. l1. 2 & 3. mfra d spon. impu. c. 3. ideo ea quae ad pacem & concordiam pertinent, tractari & determinari possunt, pacta enim conferant, transactiones loquantur. Ceo.I.ult. Idem videtur quo¬ causae miserabilium, & debilium personarum his diebu tractari possunt, hoc enim pietas suadet in operibus misericordiae distinctio dierum non est habenda, ut no. inf. oc 3§. & an feriis. persi item renunciatio sit. Item quolibet tempo m re appellari potest, im sive feria sit solemnis, sive repentina Sed appellationis exercitium denegatur, ut C eod l.i. Item nquolibet die libellus a offerri potest ff. de adult. miles. sexaginta, dic ut not. suprade lib. ob. §. utrum libellas. versic. li bdlus. & seq. Quid de causis matrimonialibus pauperum, S aliarum miserabilium personarum, vide quod no infreo¬ § & an feriis. versic. item renunciatio, & seq & versic. causa et iam, & seq usque in fin. Item licet de solemnibus feriis, ve repentinis non cognoscatur de appellationis causa, curri tamen tempus anni, vel biennii appellanti etiam his diet C. de temp. app.l. 2§. pen. Item si actio tempore peritura est li potest contestari, vel executoris conventio sequi, & libe ralia judicia omni tempore expediantur. Item in eum qu feriarum nundinarumve nomine aliquid accepit, ut ipsa nundinae impediantur, vel ne frumentum ad eas deferatur omni tempore jus dicitur. ff. eod. 11. §. sed excipiuntur. & I3 Item quaestiones latronum insignium, & maxime Isaurorum seu jugulatorum, in quibus puniendis summi numinis speratur venia, & multorum salus & incolumitas pro curatur his diebus expediuntur. C. ro. I.pen. nam Phinces hominem occidit, &c. 239.8 occidit. Item publicae & fisca¬ lescausae geminis mensibus tractari possunt. C eo publica aliud in feriis solemnibus ob honorem Dei. C. ev. omnes. i1 f. Sed quae pertinent ad voluntariam jurisdictionem, sicut adoptio, emancipatio, excommunicatio, absolutio, ubi non requirit causae cognitionem, puta in notoriis criminibus & manumissio, etiam diebus Paschalibus expediri pos sunt. C. eo. uctius. Ergo tutores & cura. dabuntur, & admonebuntur ut gerant, & alimenta constituentur, & mulie ventris nomine vel legatorum in possessionem ponetur & pro dam. inse quia celeritatem desiderat. fs. dedam. infe.l 1. fiet missio. Item exhibendi testamenta, ne praestetur materia fabricandi falsam, fiquemadmodum. test. aperi.l. siet cognitio. Item dabitur curator bonis haereditariis. Item ut liber alantur a parentibus, & econtrario cognoscetur, & praecipietur, & atrox injuria aestimabitur, & fideicommissari¬ libertas praestabitur. ff. eo. l. 2. &3. In his enim vel similibus licet de geminis mensibus loquatur prox.i. non putavit A¬ zo reverentiam Dei excludere; imo magis inducere causarum examinationem, quae respiciunt humanitatem vel misericordiam, comprobatur ejus sententia infeo .c. ult. § quib. Artes etiam mechanicae in geminis mensibus exercentur. secus in feriis inductis ob nonorem Dei. C. eod. omnes. Die autem fabbati potius debemus operari, quam et iam in aliis diebus. ne judaizare videamur. de consec. dist 1 i. & dist.;. perveni

Quid non Mercatum placitum, hec aliquis ad mortem vel ad poenam his diebus damnar debet. mf. eod.c.i. excipiuntur casus, quos supra enumeravi mus. ideo autem mercatum his dieb. fieri non debet, quia difficile est inter ementis & vendentis cominercium non intervenire peccatum. de poen dist.5. qualitas &c. negocium. quoc praecipue his diebus vitandum est. nam tempus peccatum aggravat, ut no. nf. depae. ideo etiam a placitis abstinendun est, quia quamvis liceat placita re, non tamen expedit. 11.4 ialiud de pe distin. §. n Epangelio. & c.aliud is. quaest; placita C. eo. omnes. Nullus etiam ad mortem duci debet. nam quam vis non sit peccatum judici singulari hominem occidere 334. 5. qui malos. &c. judex. &c. si homicidium. quia tamer horridum & miserabile est, hominem ab homine perimi & quia poenae non irrogatae indignatio solam duritiam continet. ff. de ser. expor servus in fi. ideo ob reverentiam dierum solemnium est ab hujusmodi abstinendum, & a juramen tis. inf. eod. c.i. quia malo non credentium fiunt, supr. de elect significa. inf de jurej. & si Christus. Diebus autem Dominicis & aliis festis solemnibus vel a Pascha usque ad Pentecosten genuflexo orandum non est, nisi consecratio episcoporum vel clericorum aliud exigat, vel nisi aliquid ex devotion in secroto hoc facere velit, insra cod. quonmam, §&. dieb. & §. 1 tonsecrationib. 30. distc. ult. & est ratio, quia dies illi jugi gar dio & continua laetitia peragendi sunt. 76. dist. §. scire. Sententia etiam non est ferenda. 154. 4. e1. & 2. etsi lata sit, no meretur sententia vocari, ut patet infra & an feriis. Iten licet matrimonium quolibet die contractum per verba d praesenti consensu legitimo interveniente sit firmum, tamen a 70 usque ad 7. diem post Pentecostem, secundun consuetudinem ecclessasticam. sive postoctavas Pascha secundum canones fieri non sinantur: traductio tamer uxoris, nuprtiarum solemnitas, scilicet ecclesiastica & carnalis copuia prohibentur: sed sponsalia conceduntur. secundum communem opinionem: quod dic, ut no. mfr. d matr contr. contra inter. eccles. §. quid juris. sic ergo matrimonia prohibentur, & si facta sint, separantur, scilicet ad ten pus. inf.de mat contr contra inter. eccles. ex literis. & c.i sic intll ge 33. 4. 4non oporter a 70. & ita tres hebdomadae praecedentes festum Sancti Joan. Bapt. in quibus matrimonium interdicitur, a tempore rogationum usque ad septimun diem post Pentecostem, continue sunt numerandae sic intelligo. inf. co. capellanus. Quod autem dixi nuptias prohiberi a 70. usque ad octavas Paschae, secundum canones ve usque ad 7. diem post Pentecostem, secundum consuetudi rnem ecclesiae, ad idem computum redit. nam Pascha intelligitur durare a die resurrectionis usque ad diem Pentecostes inclusive: si sic enim computaveris 50. dies invenie¬ quibus festum resurrectionis repraesentatur, 77. dist. §. no nutem, & § scire. cum ergo dies Pentecostes, diem resurrectionis sive Paschae repraesentet, quia est ultima in computo, patet quod 7.dies Pentecostes cum octava Paschae, ic eo dicit decr. quod Pentecostes caret octavis, inf. eo .c. capel lanus, in fi. sed contra, inf eo. quoniam. § praeterea. Solut. Quo ibi dicit octavis, expone, i.octava die ins eoc. capellanus, res i. vel fictionis juris caret octavis, ut in deer, capellanus, sed u veritate ipsas habet, ut in dicto §. praeterea

Et an feriis possit renunciari. Repentinis minime solemnibus inductis ol honorem Dei, multo minus: quia nec processus habitus etiam partibus consentientibus, tenet, nec sententia, infec. ult. §. quibus. Videtur tamen, quod possit assignari die feriata ad repraesentandum, & crastina die ad respondendum, sic potest intelligi, sup.tit. i.c.ult. in fin. & de rest. m inter cum ex literis, §. ult. sed si assignaretur dies feriata ad re spondendum, non cogetur venire citatus, nec possent aleo peti expensae, si non veniret: ut ff. si quis in jus vocat no ier. 12. in si. & est ratio, quia si praesens, respondere non cogetur, ff. de jud. non videtur litigare. Sed contra expressum infra de dolo. & contu. cum dilecti, §. 1. ubi Dominica, qua cantatur Ego sum pastor bonus. fuit assignata peremptori ad respondendum, sed intellige secundum praedicta. Pe test etiam dici, quod dictio usque o posita in dictis juribu non est intelligenda inclusive, sed exclusive. Vel dicequo decret. istae loquuntur in assignatione diei facta per P. pam, qui super hoc corrigi non potest. 9 q. 3. aliorum. ali ergo judices hoc privilegio uti non debent. nam his di¬ bus nulla unquam de jure urget admonitio, nulla fideju sionis flagitatur exactio, tacet apparitio, advocatio delite scit. sunt hi dies a cognitionibus alieni: praeconis horridi vox silescit: respirant a controversiis litigantes, ut C. eo di¬ festos, de consuetu. tamen obtinet, quod primo no. sed no est approbanda, quia nec per speciale pactum huic jur renunciari potest, infra eodc. sin. ideo cauti judices consueverunt uti in literis suis hac clausula, Et si dies assignata in feriam incidat, primam diem subsequentem, in quam feria non inciderit, assignamus. Item inductis ob honoren principis vel civitatis, non potest renunciari, ff. de ar. si si riatis, f. de postul. quos praetor, f. de jur. immu. scmper, §. condi ctores. supra de fo comp si diligenti. Solemnibus autem inductis ob necessitates hominum renunciari potest, & est ratio, quia id de quo ibi quaeritur, potest per alios expediri & quia quilibet potest juri suo renunciare sic infra dete fli. tuis quaestionibus, sed si renunciatum non esset, non valeret sententia dicta. infra eod. c. ultim. §. uli ff.co.li. & I si feri¬ tis. Item renunciatio fit aliquando authoritate juris in C mnibus feriis. nam in operibus pietatis magis insistendun est diebus solennibus quam privatis, ut argum, infra de st¬ tu monac. cum ad monasterium §. in refectorio, & ins. eod c. sin. quibus, & in operibus misericordiae distinctio dierum noi est habenda, 77. distinct. uimam, de conse. dists nunquam, qui & summa est ratio, quae pro religiosis facit, f.dereli. & sum sun. sunt persone. Causa etiam quae tempore lapso inutili¬ remanet, etiam in feriis vindemiarum & messium tractatur, supra de judc. ultim. §. ulb. idem forte in his, quae appellationem non recipiunt, f. de appell non reci Lult. Quid di causis matrimonialibus & spiritualibus? Videtur quo¬ etiam his diebus tractari possunt, argum. supra de ele cun inter universas. & c. ne pro defectu, & ut lite non contest quonia frequenter, §. porro. & seq. & in juribus supra prox. duobu versibus inductis, & hoc notat Hu. 15. 44. placita puto contra. si in figura judicii agatur, sed si procedatur ex officio, fortem potest. argum. infra de elan. despon, cum mhibitio infrad divor, porro §. 1. Quid si magister conducit scholas, & aliu postea conducit alias scholas, iuxta suas, & voces impediunt se adinvicem? Primus ultimum depellere potest o tractabitur causa etiam his diebus, argum supra de ju uli. C. de stud liber. videtur Roman. & Constan. I2. lib. u. Se¬ nunquid milites & clerici habent ferias tempore messium & vindemiarum? Item quid de his, qui non habent prae dia, nec vineas? Videtur quod in eis deficiet ratio, quar hae feriae conceduntur, ergo & effectus, unfra de appell¬ cum cessante. sed corte tales circa messes amicorum & fi miliarium, & emptionem melioris fori, quod habetu tempore messium possunt esse intenti: non ergo in his omnino deficit ratio, & ideo in re dubia melius est verbis e dicti servire: indistincte enim loquitur, ergo indistincti recipere debemus. arg f. de exerc. ac.li§ si is qui navem, per in re igitur dubia, f. deof. praesi.I 3 2q9.5. consuluisti. & quia pr vilegium est latissime interpretandum, infra de donat, cim dilecti §. de consti princip. Iultim nam & privilegium posti minii pertinet non solum ad illos qui pugnare possum sed ad omnes qui ejus naturae sunt, ut consilio, vel alii modis usui esse possint, fi. de cap. & postli. rever post L§. ulbim f. de vaca. mu.l. a §. qui ita & § seq & ar anfra de voto ex mulct § 2 quaefisti, § ultm. & sic saltem propter alios hoc privilegio gaudebunt. Sed tamen habes contra arg sup detren. pacc. 2. & C. quibus non obest lon temp praescript..ult. ubi priv legium concessum occasione agriculturae, sive militis non prodest, nisi existentibus in agricultura sive militi sed ibi loquitur de rusticis & militibus qui ad illa duo sp¬ cialiter sunt deputati. & est ideo dictum, ut diligentiore sint circa officium sibi commissum, vel dic, quod si non hi bent justum impedimentum vel pro se, vel pro alio sib necessario venire tenentur: & respondeo: nam hi tantun videntur habere privilegium, qui circa rem rusticam occupati sunt, ut f.eo.Li.resp. 1. In causa tamen quam movi col tra hospitalarios super villa Maunasche, allegabat frate Vde Praede. procurator ipsorum, ferias messium coran domino Joa. Gajetano auditore nostro: sed fuit sic responsum ad hoc, quod exceptio feriarum admittenda non si primo induco curiae Rom. consuetudinem approbatam iecundum quam omnes causae indistincte hujusmodi seriis audiuntur, quae & consideranda est, & servanda, ff.d leg de quib. sup. de consti. ex literis. 12.4. 2 mos, & ad hoc ut in curia Romana haec exceptio locum non habeat, facita quitas naturalis, quam judex prae oculis debet habere, de eo quod cert. lo quod si Ethesi sup. de traniact.? si cum enim di longinquis regionibu. veniant homines ad matrem suam pri expeditione juris sui aequum est lites abbreviare, & eis cito finem imponere, ac occurrere laboribus partium, & rui¬ vexentur inanibus sumptibus providere. comprobantu haec in auth. ut diff jud resp. 1. & § si vero colo & mauth. dequa store, col. 6 C. de jud properandum, infra. de dolo, sinem. mauih. d man. prin §. si tibi, col. 3. de inoffi. testa.l.i. est etiam hoc opus misericordiae, in quo di dierum, &c. ut no. supeo. versi item ve nunciatio. Secundo dico, quod & si consuetudo in curi Romana esset contraria, tamen adhuc non debet admitt exceptio, cum feriae indictae non sint, ff eod praesides. provinciarum. & de os. procon si vel in aliquam, §. & feria secundun mores. Tertio dico, quod si indictae essent, adhuc non es locus exceptioni, tum ratione personae excipientis, tur ratione qualitatis causae. Ratione personae, quia ciaustra lis est, nec habet administrationem aliquam, nec aliud, n si hanc causam sibi commissam unicam expedire, und quo ad omnia a ia, mortuus reputatur. & si diu moratu extraclaustrum, alia mors imminet, quia sicut piscis sin aqua, &c. 16. quaesti placuit. communi ergo sibi est properandum. deficiente ergo in persona ratione, quare hae feriae conceduntur, deficit & effectus. infra de app. cum cessa¬ te de pact. quod dictum est, nec etiam ratione amicorur circa melius forum potest esse intentus, quia nisi majo praecipiat, & utilitas nospitalis sui hoc exigat, sunt sibit. la penitus interdicta, 16qu.1.monachi. inf.ne cler. a el mo.c.i. supra de synd c. unico, supra de postul ex parte. sed & contra eun faciunt jura allegata sup. eo. vers. sed tamen. & sic etiam noi obstant jura inducta supra eod vers. sed nunquid milites. Ratione qualitatis causae, quia agit de jure ecclesiarum, quo publicum est; 1. dist. jus pub ff. de just. & ju. Li. S publicum ju msacris. sed haec exceptio in publicis & fiscalibus causis locum non habet. C. eod publicas. neque enim fiscus magis debet esse privilegiatus, quam Deus, immo potius contr¬ arg. infra de haer. vergentis. & in auth. ut non luxu, contra naturam quasi in medio, col. 6. C. de sacrosan. eccles. ut inter divinun sed & cum appellationis causa fit haec quam agimus, mi nus debet excipiens exaudiri, argu. in auth. de jud. §. appe¬ lationes. col. 6. & maxime quando in evidenti est. C. quoru appell non recip. abstinendum est, arg f. eod l z. & 3. ubi multi casus excipiuntur, qui non videntur ita favorabiliore sicut iste. Est etiam praesumptio contra excipientem, quoc hoc malitiose proponat. constat enim paternitati vestrae quod tota die quaeritur effugia tarde venit ad judicium. tardius respondet: cito quaerit recedere, & parum expedi re, talia debent considerari a judice, ne malitia foveatur supra ut lit non cont. c.i. inf. de do. & cont. prout infra de praesun nullis dubitat in auth. de litig. §. omnem, col. 7. 11. qu.I. Christianus 3. 49. decernimus. & expressum est, quod tali est excepti¬ deneganda, supra de ju, cap. si. Praeterea per contrarium actum videtur renunciasse, quod in talibus considerandum est. & si alias hoc privilegium haberet. f. eod. l. i. §. se si praetor. & quae deficiunt, supplere dignetur benignitati peritia judicantis, quibus auditis pro parte nostra inter locutoria lata fuii